Вікіпедыя bewiki https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0 MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Мультымедыя Адмысловае Размовы Удзельнік Размовы з удзельнікам Вікіпедыя Размовы пра Вікіпедыю Файл Размовы пра файл MediaWiki Размовы пра MediaWiki Шаблон Размовы пра шаблон Даведка Размовы пра даведку Катэгорыя Размовы пра катэгорыю Партал Размовы пра партал TimedText TimedText talk Модуль Размовы пра модуль Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 294 4186779 4099126 2022-08-14T19:00:57Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на жнівень}} </noinclude> '''14 жніўня''' — дзвесце дваццаць шосты (дзвесце дваццаць сёмы ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Выява:Kölner Dom - Westfassade 2022 ohne Gerüst-0968.jpg|thumb|right|85px|Кёльнскі сабор]] * [[1089]]: [[Імператары Свяшчэннай Рымскай імперыі|Імператар]] [[Генрых IV (імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі)|Генрых IV]] ажаніўся ў другі раз з [[Еўпраксія Усеваладаўна|Еўпраксіяй Усеваладаўнай]], дачкой [[Усевалад Яраславіч|Усевалада Яраславіча]]. * [[1248]]: Пачалося будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабора]]. * [[1385]]: У [[Крэўскі замак|Крэўскім замку]] падпісаная [[Крэўская унія|персанальная унія]] паміж [[ВКЛ]] і Польшчай. * [[1775]]: Расійскі ўрад ліквідаваў [[Запарожская Сеч|Запарожскую Сеч]]. * [[1920]]: «Цуд над Віслай», пералом у [[Польска-савецкая вайна|савецка-польскай вайне]], пачатак паражэнняў [[РСЧА|Чырвонай Арміі]]. * [[1928]]: У [[Мінск]]у адбылася прэм’ера фільма «[[Кастусь Каліноўскі, фільм|Кастусь Каліноўскі]]» * [[1945]]: Японскі імператар [[Хірахіта]] выдаў указ пра безумоўную капітуляцыю [[Японія|Японіі]]. * [[1947]]: Абвешчана незалежнасць [[Пакістан]]а. * [[1975]]: У [[ЗША]] заснаваны прыватны дабрачынны [[Вялікалітоўскі фонд імя Льва Сапегі]]. * [[2008]]: [[Грузія]] абвясціла пра выхад з [[СНД]]. * [[2010]]: У [[Сінгапур]]ы адкрыліся [[Летнія Юнацкія Алімпійскія гульні 2010|I Летнія Юнацкія Алімпійскія гульні]]. == Нарадзіліся == [[Выява:John galsworthy.jpg|thumb|left|100px|Джон Галсуорсі]] * [[1502]]: [[Пітэр Кук ван Альст]], фламандскі [[мастак]] * [[1550]]: [[Ян Андрэй Красінскі]], польскі гісторык * [[1742]]: [[Пій VII, Папа Рымскі]] * [[1777]]: [[Ганс Хрысціян Эрстэд]], дацкі [[фізік]] * [[1814]]: [[Адольф Тыдэманд]], нарвежскі мастак * [[1840]]: [[Рыхард Крафт-Эбінг]], нямецкі псіхіятр * [[1860]]: [[Эрнест Сетан-Томпсан]], канадскі пісьменнік, прыродазнавец, мастак-анімаліст (пам. 23.10.[[1946]]) * [[1867]]: [[Джон Галсуорсі]], англійскі пісьменнік, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па літаратуры|Нобелеўскай прэміі па літаратуры]] * [[1928]]: [[Ліна Вертмюлер]], італьянскі рэжысёр і сцэнарыст * [[1948]]: [[Бернд Штангэ]], галоўны трэнер [[Зборная Беларусі па футболу|зборнай Беларусі па футболу]] з [[2007]] года * [[1959]]: [[Мэджык Джонсан]], амерыканскі баскетбаліст * [[1966]]: [[Хэлі Беры]], амерыканская кінаактрыса * [[1981]]: [[Сяргей Сасноўскі]], беларускі футбаліст * [[1983]]: [[Міла Куніс]], амерыканская кінаактрыса == Памерлі == [[Выява:Bertolt-Brecht.jpg|thumb|right|100px|Бертальд Брэхт]] * [[1204]]: [[Мінамота-но Ёрыіэ]], сёгун * [[1433]]: [[Жуан I]], кароль партугальскі * [[1464]]: [[Пій II, Папа Рымскі]] * [[1900]]: [[Павел Шэйн]], этнограф і фалькларыст (нар. [[1826]]) * [[1941]]: [[Поль Сабацье]], лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] * [[1941]]: [[Максімілян Кольбэ]], каталіцкі рэлігійны дзеяч (нар. 8.1.[[1894]]) * [[1956]]: [[Бертальд Брэхт]], нямецкі [[пісьменнік]], [[паэт]], [[драматург]] * [[1958]]: [[Фрэдэрык Жаліо-Кюры]], французскі [[фізік]], лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1935) * [[1959]]: [[Эдуард Будзька]], беларускі грамадскі дзеяч, паэт, публіцыст, настаўнік (нар. [[22.3]].[[1882]]) * [[1971]]: [[Канстанцін Аляксандравіч Юхневіч|Канстанцін Юхневіч]], беларускі грамадска-палітычны дзеяч, публіцыст (нар. [[15.12]].[[1896]]) * [[2004]]: [[Чэслаў Мілаш]], польскі паэт і пісьменнік, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па літаратуры|Нобелеўскай прэміі па літаратуры]] (1980) * [[2015]]: [[Сяргей Барысавіч Журавель|Сяргей Журавель]], беларускі акцёр тэатра і кіно (нар. [[1 чэрвеня|1.6]].[[1954]]) == Святкуюць == * {{Сцяг|Пакістан}} [[Пакістан]]: Дзень незалежнасці * {{Сцяг|Парагвай}} [[Парагвай]]: Дзень сцяга <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|814]] </noinclude> 2x0rx91s2rc0k3q73v55rrssq014h8t 4186780 4186779 2022-08-14T19:02:40Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на жнівень}} </noinclude> '''14 жніўня''' — дзвесце дваццаць шосты (дзвесце дваццаць сёмы ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Выява:Kölner Dom - Westfassade 2022 ohne Gerüst-0968.jpg|thumb|right|Кёльнскі сабор]] * [[1089]]: [[Імператары Свяшчэннай Рымскай імперыі|Імператар]] [[Генрых IV (імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі)|Генрых IV]] ажаніўся ў другі раз з [[Еўпраксія Усеваладаўна|Еўпраксіяй Усеваладаўнай]], дачкой [[Усевалад Яраславіч|Усевалада Яраславіча]]. * [[1248]]: Пачалося будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабора]]. * [[1385]]: У [[Крэўскі замак|Крэўскім замку]] падпісаная [[Крэўская унія|персанальная унія]] паміж [[ВКЛ]] і Польшчай. * [[1775]]: Расійскі ўрад ліквідаваў [[Запарожская Сеч|Запарожскую Сеч]]. * [[1920]]: «Цуд над Віслай», пералом у [[Польска-савецкая вайна|савецка-польскай вайне]], пачатак паражэнняў [[РСЧА|Чырвонай Арміі]]. * [[1928]]: У [[Мінск]]у адбылася прэм’ера фільма «[[Кастусь Каліноўскі, фільм|Кастусь Каліноўскі]]» * [[1945]]: Японскі імператар [[Хірахіта]] выдаў указ пра безумоўную капітуляцыю [[Японія|Японіі]]. * [[1947]]: Абвешчана незалежнасць [[Пакістан]]а. * [[1975]]: У [[ЗША]] заснаваны прыватны дабрачынны [[Вялікалітоўскі фонд імя Льва Сапегі]]. * [[2008]]: [[Грузія]] абвясціла пра выхад з [[СНД]]. * [[2010]]: У [[Сінгапур]]ы адкрыліся [[Летнія Юнацкія Алімпійскія гульні 2010|I Летнія Юнацкія Алімпійскія гульні]]. == Нарадзіліся == [[Выява:John galsworthy.jpg|thumb|right|Джон Галсуорсі]] * [[1502]]: [[Пітэр Кук ван Альст]], фламандскі [[мастак]] * [[1550]]: [[Ян Андрэй Красінскі]], польскі гісторык * [[1742]]: [[Пій VII, Папа Рымскі]] * [[1777]]: [[Ганс Хрысціян Эрстэд]], дацкі [[фізік]] * [[1814]]: [[Адольф Тыдэманд]], нарвежскі мастак * [[1840]]: [[Рыхард Крафт-Эбінг]], нямецкі псіхіятр * [[1860]]: [[Эрнест Сетан-Томпсан]], канадскі пісьменнік, прыродазнавец, мастак-анімаліст (пам. 23.10.[[1946]]) * [[1867]]: [[Джон Галсуорсі]], англійскі пісьменнік, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па літаратуры|Нобелеўскай прэміі па літаратуры]] * [[1928]]: [[Ліна Вертмюлер]], італьянскі рэжысёр і сцэнарыст * [[1948]]: [[Бернд Штангэ]], галоўны трэнер [[Зборная Беларусі па футболу|зборнай Беларусі па футболу]] з [[2007]] года * [[1959]]: [[Мэджык Джонсан]], амерыканскі баскетбаліст * [[1966]]: [[Хэлі Беры]], амерыканская кінаактрыса * [[1981]]: [[Сяргей Сасноўскі]], беларускі футбаліст * [[1983]]: [[Міла Куніс]], амерыканская кінаактрыса == Памерлі == [[Выява:Bertolt-Brecht.jpg|thumb|right|Бертальд Брэхт]] * [[1204]]: [[Мінамота-но Ёрыіэ]], сёгун * [[1433]]: [[Жуан I]], кароль партугальскі * [[1464]]: [[Пій II, Папа Рымскі]] * [[1900]]: [[Павел Шэйн]], этнограф і фалькларыст (нар. [[1826]]) * [[1941]]: [[Поль Сабацье]], лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] * [[1941]]: [[Максімілян Кольбэ]], каталіцкі рэлігійны дзеяч (нар. 8.1.[[1894]]) * [[1956]]: [[Бертальд Брэхт]], нямецкі [[пісьменнік]], [[паэт]], [[драматург]] * [[1958]]: [[Фрэдэрык Жаліо-Кюры]], французскі [[фізік]], лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1935) * [[1959]]: [[Эдуард Будзька]], беларускі грамадскі дзеяч, паэт, публіцыст, настаўнік (нар. [[22.3]].[[1882]]) * [[1971]]: [[Канстанцін Аляксандравіч Юхневіч|Канстанцін Юхневіч]], беларускі грамадска-палітычны дзеяч, публіцыст (нар. [[15.12]].[[1896]]) * [[2004]]: [[Чэслаў Мілаш]], польскі паэт і пісьменнік, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па літаратуры|Нобелеўскай прэміі па літаратуры]] (1980) * [[2015]]: [[Сяргей Барысавіч Журавель|Сяргей Журавель]], беларускі акцёр тэатра і кіно (нар. [[1 чэрвеня|1.6]].[[1954]]) == Святкуюць == * {{Сцяг|Пакістан}} [[Пакістан]]: Дзень незалежнасці * {{Сцяг|Парагвай}} [[Парагвай]]: Дзень сцяга <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|814]] </noinclude> qo18not84qw0liz0ub0upq1t0przyu2 4186781 4186780 2022-08-14T19:03:42Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на жнівень}} </noinclude> '''14 жніўня''' — дзвесце дваццаць шосты (дзвесце дваццаць сёмы ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Выява:Kölner Dom - Westfassade 2022 ohne Gerüst-0968.jpg|thumb|right|150px|Кёльнскі сабор]] * [[1089]]: [[Імператары Свяшчэннай Рымскай імперыі|Імператар]] [[Генрых IV (імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі)|Генрых IV]] ажаніўся ў другі раз з [[Еўпраксія Усеваладаўна|Еўпраксіяй Усеваладаўнай]], дачкой [[Усевалад Яраславіч|Усевалада Яраславіча]]. * [[1248]]: Пачалося будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабора]]. * [[1385]]: У [[Крэўскі замак|Крэўскім замку]] падпісаная [[Крэўская унія|персанальная унія]] паміж [[ВКЛ]] і Польшчай. * [[1775]]: Расійскі ўрад ліквідаваў [[Запарожская Сеч|Запарожскую Сеч]]. * [[1920]]: «Цуд над Віслай», пералом у [[Польска-савецкая вайна|савецка-польскай вайне]], пачатак паражэнняў [[РСЧА|Чырвонай Арміі]]. * [[1928]]: У [[Мінск]]у адбылася прэм’ера фільма «[[Кастусь Каліноўскі, фільм|Кастусь Каліноўскі]]» * [[1945]]: Японскі імператар [[Хірахіта]] выдаў указ пра безумоўную капітуляцыю [[Японія|Японіі]]. * [[1947]]: Абвешчана незалежнасць [[Пакістан]]а. * [[1975]]: У [[ЗША]] заснаваны прыватны дабрачынны [[Вялікалітоўскі фонд імя Льва Сапегі]]. * [[2008]]: [[Грузія]] абвясціла пра выхад з [[СНД]]. * [[2010]]: У [[Сінгапур]]ы адкрыліся [[Летнія Юнацкія Алімпійскія гульні 2010|I Летнія Юнацкія Алімпійскія гульні]]. == Нарадзіліся == [[Выява:John galsworthy.jpg|thumb|right|150px|Джон Галсуорсі]] * [[1502]]: [[Пітэр Кук ван Альст]], фламандскі [[мастак]] * [[1550]]: [[Ян Андрэй Красінскі]], польскі гісторык * [[1742]]: [[Пій VII, Папа Рымскі]] * [[1777]]: [[Ганс Хрысціян Эрстэд]], дацкі [[фізік]] * [[1814]]: [[Адольф Тыдэманд]], нарвежскі мастак * [[1840]]: [[Рыхард Крафт-Эбінг]], нямецкі псіхіятр * [[1860]]: [[Эрнест Сетан-Томпсан]], канадскі пісьменнік, прыродазнавец, мастак-анімаліст (пам. 23.10.[[1946]]) * [[1867]]: [[Джон Галсуорсі]], англійскі пісьменнік, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па літаратуры|Нобелеўскай прэміі па літаратуры]] * [[1928]]: [[Ліна Вертмюлер]], італьянскі рэжысёр і сцэнарыст * [[1948]]: [[Бернд Штангэ]], галоўны трэнер [[Зборная Беларусі па футболу|зборнай Беларусі па футболу]] з [[2007]] года * [[1959]]: [[Мэджык Джонсан]], амерыканскі баскетбаліст * [[1966]]: [[Хэлі Беры]], амерыканская кінаактрыса * [[1981]]: [[Сяргей Сасноўскі]], беларускі футбаліст * [[1983]]: [[Міла Куніс]], амерыканская кінаактрыса == Памерлі == [[Выява:Bertolt-Brecht.jpg|thumb|right|150px|Бертальд Брэхт]] * [[1204]]: [[Мінамота-но Ёрыіэ]], сёгун * [[1433]]: [[Жуан I]], кароль партугальскі * [[1464]]: [[Пій II, Папа Рымскі]] * [[1900]]: [[Павел Шэйн]], этнограф і фалькларыст (нар. [[1826]]) * [[1941]]: [[Поль Сабацье]], лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] * [[1941]]: [[Максімілян Кольбэ]], каталіцкі рэлігійны дзеяч (нар. 8.1.[[1894]]) * [[1956]]: [[Бертальд Брэхт]], нямецкі [[пісьменнік]], [[паэт]], [[драматург]] * [[1958]]: [[Фрэдэрык Жаліо-Кюры]], французскі [[фізік]], лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1935) * [[1959]]: [[Эдуард Будзька]], беларускі грамадскі дзеяч, паэт, публіцыст, настаўнік (нар. [[22.3]].[[1882]]) * [[1971]]: [[Канстанцін Аляксандравіч Юхневіч|Канстанцін Юхневіч]], беларускі грамадска-палітычны дзеяч, публіцыст (нар. [[15.12]].[[1896]]) * [[2004]]: [[Чэслаў Мілаш]], польскі паэт і пісьменнік, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па літаратуры|Нобелеўскай прэміі па літаратуры]] (1980) * [[2015]]: [[Сяргей Барысавіч Журавель|Сяргей Журавель]], беларускі акцёр тэатра і кіно (нар. [[1 чэрвеня|1.6]].[[1954]]) == Святкуюць == * {{Сцяг|Пакістан}} [[Пакістан]]: Дзень незалежнасці * {{Сцяг|Парагвай}} [[Парагвай]]: Дзень сцяга <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|814]] </noinclude> iow7zi0zd1ci6g8foysn8d5xqtq7v95 0 317 4187080 3539813 2022-08-15T07:59:41Z Владимир Фалалеев 51626 Шымон Перэс нарадзіўся 2 жніўня wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на жнівень}} </noinclude> '''15 жніўня''' — дзвесце дваццаць сёмы (дзвесце дваццаць восьмы ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Выява:Map korea german labels.png|thumb|110px|left|Падзел Карэі, 1948 год.]] *[[718]]: [[Арабы]] знялі [[Аблога Канстанцінопаля (717—718)|аблогу Канстанцінопаля]] *[[778]]: На ар’ергард франкскай арміі [[Карл Вялікі|Карла Вялікага]] напалі [[Баскі|баскскія]] сяляне і знішчылі частку арміі. Сярод загінулых быў брэтонскі маркграф Хруодланд (''Роланд''), якому пазней была прысвечана [[песня пра Роланда]]. * [[927]]: Армія [[Сарацыны|сарацынаў]] на чале з славянінам Сабірам аль Фата канчаткова знішчыла грэка-рымскі горад [[Гісторыя Таранта|Таранта]]. * [[1007]]: Заснаванне горада [[Ушмаль]], цэнтра [[Цывілізацыя мая|цывілізацыі мая]] * [[1248]]: Пачынаецца будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабору]]. * [[1537]]: Заснаваны горад [[Горад Асунсьён|Асунсьён]], сучасная сталіца [[Парагвай|Парагвая]]. * [[1483]]: Адбылося святочнае адкрыццё [[Сіксцінская капэла|Сіксцінскай капэлы]] * [[1649]]: [[Олівер Кромвель]] высадзіўся з арміяй у [[Ірландыя|Ірландыі]] для падаўлення паўстання каталіцкіх [[Раялісты|раялістаў]]. * [[1799]]: Руска-аўстрыйская армія пад камандаваннем [[Аляксандр Сувораў|А. Суворава]] разбіла французскія войскі ў [[Бітва пад Нові|бітве пад Нові]]. * [[1836]]: [[Балівія|Балівійская]] армія на чале з генералам [[Андрэс дэ Санта Крус|А. дэ Санта Крусам]] увайшла ў [[перу]]анскую сталіцу [[горад Ліма|Ліму]]. * [[1893]]: Адкрыццё [[Траццякоўская галерэя|Траццякоўскай галерэі]]. * [[1945]]: Карэя атрымала незалежнасць ад [[Японія|Японіі]]. * [[1947]]: [[Індыя]] атрымала незалежнасць ад [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]. * [[1948]]: У паўднёвай частцы паўвострава [[Карэйскі паўвостраў|Карэя]] заснавана [[Рэспубліка Карэя]]. * [[1960]]: [[Рэспубліка Конга]] атрымала поўную незалежнасць ад Францыі. * [[1968]]: Землетрасенне на [[Востраў Сулавесі|Сулавесі]], загінула 68 200 чалавек. * [[1969]]: Пачаўся Фестываль музыкі і мастацтва [[Вудсток]]. * [[1971]]: [[Бахрэйн]] атрымаў незалежнасць. * [[1975]]: У выніку дзяржаўнага перавароту ў [[Бангладэш]] забіты прэзідэнт краіны [[Муджыбур Рахман]]. == Нарадзіліся == [[Выява:Napoleonbonaparte coloured drawing.png|110px|thumb|Напалеон I]] * [[1195]]: [[Антоній Падуанскі]], партугальскі францысканец, тэолаг, каталіцкі святы * [[1769]]: [[Напалеон Банапарт]], французскі імператар * [[1771]]: [[Вальтэр Скот]], англійскі [[пісьменнік]] (пам. [[21.9]].[[1832]]) * [[1787]]: [[Аляксандр Аляб'еў]], рускі [[кампазітар]] * [[1831]]: [[Вінцэсь Каратынскі]], беларускі [[паэт]] і журналіст * [[1858]]: [[Міхаіл Пліс]], праваслаўны святар, прыхільнік беларусізацыі царквы (пам. [[29.4]].[[1924]]) * [[1903]]: [[Пётр Фаміч Ракіцкі|Пётр Ракіцкі]], біёлаг-генетык, акадэмік [[Акадэмія навук Беларусі|Акадэміі навук Беларусі]]<!--, заслужаны дзеяч навукі Беларусі--> (пам. у 1977) * [[1927]]: [[Аляксандр Крывіцкі]], беларускі мовазнаўца * [[1960]]: [[Ігар Варашкевіч]], беларускі музыка, лідар гурта «Крама» * [[1963]]: [[Валеры Леванеўскі]], беларускі прадпрымальнік, палітык, грамадскі дзеяч<!--, кіраўнік Страйкаму прадпрымальнікаў Беларусі, былы палітычны зняволены і вязень сумлення.--> * [[1972]]: [[Бен Афлек]], амерыканскі [[акцёр]] == Памерлі == [[Выява:Kiejstut.JPG|thumb|110px|Кейстут]] * [[423]]: [[Ганорый]], першы заходнерымскі імператар * [[723]]: [[О-но Ясумара]], японскі культурны дзеяч *[[778]]: [[Раланд]], герой "[[Песня пра Раланда|Песні пра Раланда]]" * [[1038]]: [[Іштван I Святы]], першы кароль [[Венгрыя|Венгрыі]] * [[1057]]: [[Макбет]], кароль [[Шатландыя|Шатландыі]] * [[1118]]: [[Аляксей I Камнін]], візантыйскі імператар * [[1382]]: [[Кейстут]], вялікі князь літоўскі * [[1911]]: [[Альберт Ладэнбург]], нямецкі хімік-арганік * [[1954]]: [[Язэп Драздовіч]], беларускі [[мастак]], [[скульптар]], этнограф (нар. [[1.10]].[[1888]]) * [[1972]]: [[Лявон Баразна]], беларускі [[мастак]], дэкаратыўна-ужытковага мастацтва і даследчык культуры (нар. [[4.2]].[[1929]]) * [[1985]]: [[Часлаў Будзька]], беларускі грамадскі дзеяч, гісторык, настаўнік (нар. [[29.6]].[[1913]]) * [[1988]]: [[Мікола Дварэцкі]], беларускі хадэцкі дзеяч, паэт (пам. [[6.9]].[[1903]]) * [[1990]]: [[Віктар Цой]], расійскі рок-музыкант, лідар рок-гурта «[[Кіно]]» * [[2012]]: [[Гары Гарысан]], амерыканскі пісьменнік-фантаст * [[2013]]: [[Славамір Мрожак]], польскі пісьменнік (нар. [[29.6]].[[1930]]) == Святкуюць == * {{Сцяг Індыі}} [[Індыя]]: Дзень незалежнасці * {{Сцяг Коста-Рыкі}} [[Коста-Рыка]]: Дзень маці * {{Сцяг Ліхтэнштэйна}} [[Ліхтэнштэйн]]: Дзень Ліхтэнштэйна * {{Сцяг Паўднёвай Карэі}} [[Паўднёвая Карэя]], {{Сцяг Паўночнай Карэі}} [[Паўночная Карэя]]: Дзень вызвалення * {{Сцяг Расіі}} [[Расія]]: Дзень археолага * {{Сцяг Рэспублікі Конга}} [[Рэспубліка Конга]]: Дзень незалежнасці <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|815]] </noinclude> 27w8l096pfokjvl1k20vfdwj0anmcxy 4187085 4187080 2022-08-15T08:01:39Z Владимир Фалалеев 51626 Вінцэсь Каратынскі нарадзіўся 15 чэрвеня wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на жнівень}} </noinclude> '''15 жніўня''' — дзвесце дваццаць сёмы (дзвесце дваццаць восьмы ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Выява:Map korea german labels.png|thumb|110px|left|Падзел Карэі, 1948 год.]] *[[718]]: [[Арабы]] знялі [[Аблога Канстанцінопаля (717—718)|аблогу Канстанцінопаля]] *[[778]]: На ар’ергард франкскай арміі [[Карл Вялікі|Карла Вялікага]] напалі [[Баскі|баскскія]] сяляне і знішчылі частку арміі. Сярод загінулых быў брэтонскі маркграф Хруодланд (''Роланд''), якому пазней была прысвечана [[песня пра Роланда]]. * [[927]]: Армія [[Сарацыны|сарацынаў]] на чале з славянінам Сабірам аль Фата канчаткова знішчыла грэка-рымскі горад [[Гісторыя Таранта|Таранта]]. * [[1007]]: Заснаванне горада [[Ушмаль]], цэнтра [[Цывілізацыя мая|цывілізацыі мая]] * [[1248]]: Пачынаецца будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабору]]. * [[1537]]: Заснаваны горад [[Горад Асунсьён|Асунсьён]], сучасная сталіца [[Парагвай|Парагвая]]. * [[1483]]: Адбылося святочнае адкрыццё [[Сіксцінская капэла|Сіксцінскай капэлы]] * [[1649]]: [[Олівер Кромвель]] высадзіўся з арміяй у [[Ірландыя|Ірландыі]] для падаўлення паўстання каталіцкіх [[Раялісты|раялістаў]]. * [[1799]]: Руска-аўстрыйская армія пад камандаваннем [[Аляксандр Сувораў|А. Суворава]] разбіла французскія войскі ў [[Бітва пад Нові|бітве пад Нові]]. * [[1836]]: [[Балівія|Балівійская]] армія на чале з генералам [[Андрэс дэ Санта Крус|А. дэ Санта Крусам]] увайшла ў [[перу]]анскую сталіцу [[горад Ліма|Ліму]]. * [[1893]]: Адкрыццё [[Траццякоўская галерэя|Траццякоўскай галерэі]]. * [[1945]]: Карэя атрымала незалежнасць ад [[Японія|Японіі]]. * [[1947]]: [[Індыя]] атрымала незалежнасць ад [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]. * [[1948]]: У паўднёвай частцы паўвострава [[Карэйскі паўвостраў|Карэя]] заснавана [[Рэспубліка Карэя]]. * [[1960]]: [[Рэспубліка Конга]] атрымала поўную незалежнасць ад Францыі. * [[1968]]: Землетрасенне на [[Востраў Сулавесі|Сулавесі]], загінула 68 200 чалавек. * [[1969]]: Пачаўся Фестываль музыкі і мастацтва [[Вудсток]]. * [[1971]]: [[Бахрэйн]] атрымаў незалежнасць. * [[1975]]: У выніку дзяржаўнага перавароту ў [[Бангладэш]] забіты прэзідэнт краіны [[Муджыбур Рахман]]. == Нарадзіліся == [[Выява:Napoleonbonaparte coloured drawing.png|110px|thumb|Напалеон I]] * [[1195]]: [[Антоній Падуанскі]], партугальскі францысканец, тэолаг, каталіцкі святы * [[1769]]: [[Напалеон Банапарт]], французскі імператар * [[1771]]: [[Вальтэр Скот]], англійскі [[пісьменнік]] (пам. [[21.9]].[[1832]]) * [[1787]]: [[Аляксандр Аляб'еў]], рускі [[кампазітар]] * [[1858]]: [[Міхаіл Пліс]], праваслаўны святар, прыхільнік беларусізацыі царквы (пам. [[29.4]].[[1924]]) * [[1903]]: [[Пётр Фаміч Ракіцкі|Пётр Ракіцкі]], біёлаг-генетык, акадэмік [[Акадэмія навук Беларусі|Акадэміі навук Беларусі]]<!--, заслужаны дзеяч навукі Беларусі--> (пам. у 1977) * [[1927]]: [[Аляксандр Крывіцкі]], беларускі мовазнаўца * [[1960]]: [[Ігар Варашкевіч]], беларускі музыка, лідар гурта «Крама» * [[1963]]: [[Валеры Леванеўскі]], беларускі прадпрымальнік, палітык, грамадскі дзеяч<!--, кіраўнік Страйкаму прадпрымальнікаў Беларусі, былы палітычны зняволены і вязень сумлення.--> * [[1972]]: [[Бен Афлек]], амерыканскі [[акцёр]] == Памерлі == [[Выява:Kiejstut.JPG|thumb|110px|Кейстут]] * [[423]]: [[Ганорый]], першы заходнерымскі імператар * [[723]]: [[О-но Ясумара]], японскі культурны дзеяч *[[778]]: [[Раланд]], герой "[[Песня пра Раланда|Песні пра Раланда]]" * [[1038]]: [[Іштван I Святы]], першы кароль [[Венгрыя|Венгрыі]] * [[1057]]: [[Макбет]], кароль [[Шатландыя|Шатландыі]] * [[1118]]: [[Аляксей I Камнін]], візантыйскі імператар * [[1382]]: [[Кейстут]], вялікі князь літоўскі * [[1911]]: [[Альберт Ладэнбург]], нямецкі хімік-арганік * [[1954]]: [[Язэп Драздовіч]], беларускі [[мастак]], [[скульптар]], этнограф (нар. [[1.10]].[[1888]]) * [[1972]]: [[Лявон Баразна]], беларускі [[мастак]], дэкаратыўна-ужытковага мастацтва і даследчык культуры (нар. [[4.2]].[[1929]]) * [[1985]]: [[Часлаў Будзька]], беларускі грамадскі дзеяч, гісторык, настаўнік (нар. [[29.6]].[[1913]]) * [[1988]]: [[Мікола Дварэцкі]], беларускі хадэцкі дзеяч, паэт (пам. [[6.9]].[[1903]]) * [[1990]]: [[Віктар Цой]], расійскі рок-музыкант, лідар рок-гурта «[[Кіно]]» * [[2012]]: [[Гары Гарысан]], амерыканскі пісьменнік-фантаст * [[2013]]: [[Славамір Мрожак]], польскі пісьменнік (нар. [[29.6]].[[1930]]) == Святкуюць == * {{Сцяг Індыі}} [[Індыя]]: Дзень незалежнасці * {{Сцяг Коста-Рыкі}} [[Коста-Рыка]]: Дзень маці * {{Сцяг Ліхтэнштэйна}} [[Ліхтэнштэйн]]: Дзень Ліхтэнштэйна * {{Сцяг Паўднёвай Карэі}} [[Паўднёвая Карэя]], {{Сцяг Паўночнай Карэі}} [[Паўночная Карэя]]: Дзень вызвалення * {{Сцяг Расіі}} [[Расія]]: Дзень археолага * {{Сцяг Рэспублікі Конга}} [[Рэспубліка Конга]]: Дзень незалежнасці <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|815]] </noinclude> 4bbs6sgsbc5jb9dc0kb31pdxpkpg2x3 4187100 4187085 2022-08-15T08:30:18Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на жнівень}} </noinclude> '''15 жніўня''' — дзвесце дваццаць сёмы (дзвесце дваццаць восьмы ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Выява:Map korea german labels.png|thumb|110px|left|Падзел Карэі, 1948 год.]] * [[718]]: [[Арабы]] знялі [[Аблога Канстанцінопаля (717—718)|аблогу Канстанцінопаля]]. * [[778]]: На ар’ергард франкскай арміі [[Карл Вялікі|Карла Вялікага]] напалі [[Баскі|баскскія]] сяляне і знішчылі частку арміі. Сярод загінулых быў брэтонскі маркграф Хруодланд (''Роланд''), якому пазней была прысвечана [[песня пра Роланда]]. * [[927]]: Армія [[Сарацыны|сарацынаў]] на чале з славянінам Сабірам аль Фата канчаткова знішчыла грэка-рымскі горад [[Гісторыя Таранта|Таранта]]. * [[1007]]: Заснаванне горада [[Ушмаль]], цэнтра [[Цывілізацыя мая|цывілізацыі мая]]. * [[1248]]: Пачынаецца будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабору]]. * [[1537]]: Заснаваны горад [[Горад Асунсьён|Асунсьён]], сучасная сталіца [[Парагвай|Парагвая]]. * [[1483]]: Адбылося святочнае адкрыццё [[Сіксцінская капэла|Сіксцінскай капэлы]] * [[1649]]: [[Олівер Кромвель]] высадзіўся з арміяй у [[Ірландыя|Ірландыі]] для падаўлення паўстання каталіцкіх [[Раялісты|раялістаў]]. * [[1799]]: Руска-аўстрыйская армія пад камандаваннем [[Аляксандр Сувораў|А. Суворава]] разбіла французскія войскі ў [[Бітва пад Нові|бітве пад Нові]]. * [[1836]]: [[Балівія|Балівійская]] армія на чале з генералам [[Андрэс дэ Санта Крус|А. дэ Санта Крусам]] увайшла ў [[перу]]анскую сталіцу [[горад Ліма|Ліму]]. * [[1893]]: Адкрыццё [[Траццякоўская галерэя|Траццякоўскай галерэі]]. * [[1945]]: Карэя атрымала незалежнасць ад [[Японія|Японіі]]. * [[1947]]: [[Індыя]] атрымала незалежнасць ад [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]. * [[1948]]: У паўднёвай частцы паўвострава [[Карэйскі паўвостраў|Карэя]] заснавана [[Рэспубліка Карэя]]. * [[1960]]: [[Рэспубліка Конга]] атрымала поўную незалежнасць ад Францыі. * [[1968]]: Землетрасенне на [[Востраў Сулавесі|Сулавесі]], загінула 68 200 чалавек. * [[1969]]: Пачаўся Фестываль музыкі і мастацтва [[Вудсток]]. * [[1971]]: [[Бахрэйн]] атрымаў незалежнасць. * [[1975]]: У выніку дзяржаўнага перавароту ў [[Бангладэш]] забіты прэзідэнт краіны [[Муджыбур Рахман]]. == Нарадзіліся == [[Выява:Napoleonbonaparte coloured drawing.png|110px|thumb|Напалеон I]] * [[1195]]: [[Антоній Падуанскі]], партугальскі францысканец, тэолаг, каталіцкі святы * [[1769]]: [[Напалеон Банапарт]], французскі імператар * [[1771]]: [[Вальтэр Скот]], англійскі [[пісьменнік]] (пам. [[21.9]].[[1832]]) * [[1787]]: [[Аляксандр Аляб'еў]], рускі [[кампазітар]] * [[1858]]: [[Міхаіл Пліс]], праваслаўны святар, прыхільнік беларусізацыі царквы (пам. [[29.4]].[[1924]]) * [[1903]]: [[Пётр Фаміч Ракіцкі|Пётр Ракіцкі]], біёлаг-генетык, акадэмік [[Акадэмія навук Беларусі|Акадэміі навук Беларусі]]<!--, заслужаны дзеяч навукі Беларусі--> (пам. у 1977) * [[1927]]: [[Аляксандр Крывіцкі]], беларускі мовазнаўца * [[1960]]: [[Ігар Варашкевіч]], беларускі музыка, лідар гурта «Крама» * [[1963]]: [[Валеры Леванеўскі]], беларускі прадпрымальнік, палітык, грамадскі дзеяч<!--, кіраўнік Страйкаму прадпрымальнікаў Беларусі, былы палітычны зняволены і вязень сумлення.--> * [[1972]]: [[Бен Афлек]], амерыканскі [[акцёр]] == Памерлі == [[Выява:Kiejstut.JPG|thumb|110px|Кейстут]] * [[423]]: [[Ганорый]], першы заходнерымскі імператар * [[723]]: [[О-но Ясумара]], японскі культурны дзеяч *[[778]]: [[Раланд]], герой "[[Песня пра Раланда|Песні пра Раланда]]" * [[1038]]: [[Іштван I Святы]], першы кароль [[Венгрыя|Венгрыі]] * [[1057]]: [[Макбет]], кароль [[Шатландыя|Шатландыі]] * [[1118]]: [[Аляксей I Камнін]], візантыйскі імператар * [[1382]]: [[Кейстут]], вялікі князь літоўскі * [[1911]]: [[Альберт Ладэнбург]], нямецкі хімік-арганік * [[1954]]: [[Язэп Драздовіч]], беларускі [[мастак]], [[скульптар]], этнограф (нар. [[1.10]].[[1888]]) * [[1972]]: [[Лявон Баразна]], беларускі [[мастак]], дэкаратыўна-ужытковага мастацтва і даследчык культуры (нар. [[4.2]].[[1929]]) * [[1985]]: [[Часлаў Будзька]], беларускі грамадскі дзеяч, гісторык, настаўнік (нар. [[29.6]].[[1913]]) * [[1988]]: [[Мікола Дварэцкі]], беларускі хадэцкі дзеяч, паэт (пам. [[6.9]].[[1903]]) * [[1990]]: [[Віктар Цой]], расійскі рок-музыкант, лідар рок-гурта «[[Кіно]]» * [[2012]]: [[Гары Гарысан]], амерыканскі пісьменнік-фантаст * [[2013]]: [[Славамір Мрожак]], польскі пісьменнік (нар. [[29.6]].[[1930]]) == Святкуюць == * {{Сцяг Індыі}} [[Індыя]]: Дзень незалежнасці * {{Сцяг Коста-Рыкі}} [[Коста-Рыка]]: Дзень маці * {{Сцяг Ліхтэнштэйна}} [[Ліхтэнштэйн]]: Дзень Ліхтэнштэйна * {{Сцяг Паўднёвай Карэі}} [[Паўднёвая Карэя]], {{Сцяг Паўночнай Карэі}} [[Паўночная Карэя]]: Дзень вызвалення * {{Сцяг Расіі}} [[Расія]]: Дзень археолага * {{Сцяг Рэспублікі Конга}} [[Рэспубліка Конга]]: Дзень незалежнасці <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|815]] </noinclude> 7m8p3hlwsmdm6vagiit0dp2xb4zsdyj 4187104 4187100 2022-08-15T08:34:56Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на жнівень}} </noinclude> '''15 жніўня''' — дзвесце дваццаць сёмы (дзвесце дваццаць восьмы ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Выява:Map korea german labels.png|thumb|110px|left|Падзел Карэі, 1948 год.]] * [[718]]: [[Арабы]] знялі [[Аблога Канстанцінопаля (717—718)|аблогу Канстанцінопаля]]. * [[778]]: На ар’ергард франкскай арміі [[Карл Вялікі|Карла Вялікага]] напалі [[Баскі|баскскія]] сяляне і знішчылі частку арміі. Сярод загінулых быў брэтонскі маркграф Хруодланд (''Роланд''), якому пазней была прысвечана [[песня пра Роланда]]. * [[927]]: Армія [[Сарацыны|сарацынаў]] на чале з славянінам Сабірам аль Фата дашчэнту знішчыла грэка-рымскі горад [[Гісторыя Таранта|Таранта]]. * [[1007]]: Заснаванне горада [[Ушмаль]], цэнтра [[Цывілізацыя мая|цывілізацыі мая]]. * [[1248]]: Пачынаецца будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабору]]. * [[1537]]: Заснаваны горад [[Горад Асунсьён|Асунсьён]], сучасная сталіца [[Парагвай|Парагвая]]. * [[1483]]: Адбылося святочнае адкрыццё [[Сіксцінская капэла|Сіксцінскай капэлы]] * [[1649]]: [[Олівер Кромвель]] высадзіўся з арміяй у [[Ірландыя|Ірландыі]] для падаўлення паўстання каталіцкіх [[Раялісты|раялістаў]]. * [[1799]]: Руска-аўстрыйская армія пад камандаваннем [[Аляксандр Сувораў|А. Суворава]] разбіла французскія войскі ў [[Бітва пад Нові|бітве пад Нові]]. * [[1836]]: [[Балівія|Балівійская]] армія на чале з генералам [[Андрэс дэ Санта Крус|А. дэ Санта Крусам]] увайшла ў [[перу]]анскую сталіцу [[горад Ліма|Ліму]]. * [[1893]]: Адкрыццё [[Траццякоўская галерэя|Траццякоўскай галерэі]]. * [[1945]]: Карэя атрымала незалежнасць ад [[Японія|Японіі]]. * [[1947]]: [[Індыя]] атрымала незалежнасць ад [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]. * [[1948]]: У паўднёвай частцы паўвострава [[Карэйскі паўвостраў|Карэя]] заснавана [[Рэспубліка Карэя]]. * [[1960]]: [[Рэспубліка Конга]] атрымала поўную незалежнасць ад Францыі. * [[1968]]: Землетрасенне на [[Востраў Сулавесі|Сулавесі]], загінула 68 200 чалавек. * [[1969]]: Пачаўся Фестываль музыкі і мастацтва [[Вудсток]]. * [[1971]]: [[Бахрэйн]] атрымаў незалежнасць. * [[1975]]: У выніку дзяржаўнага перавароту ў [[Бангладэш]] забіты прэзідэнт краіны [[Муджыбур Рахман]]. == Нарадзіліся == [[Выява:Napoleonbonaparte coloured drawing.png|110px|thumb|Напалеон I]] * [[1195]]: [[Антоній Падуанскі]], партугальскі францысканец, тэолаг, каталіцкі святы * [[1769]]: [[Напалеон Банапарт]], французскі імператар * [[1771]]: [[Вальтэр Скот]], англійскі [[пісьменнік]] (пам. [[21.9]].[[1832]]) * [[1787]]: [[Аляксандр Аляб'еў]], рускі [[кампазітар]] * [[1858]]: [[Міхаіл Пліс]], праваслаўны святар, прыхільнік беларусізацыі царквы (пам. [[29.4]].[[1924]]) * [[1903]]: [[Пётр Фаміч Ракіцкі|Пётр Ракіцкі]], біёлаг-генетык, акадэмік [[Акадэмія навук Беларусі|Акадэміі навук Беларусі]]<!--, заслужаны дзеяч навукі Беларусі--> (пам. у 1977) * [[1927]]: [[Аляксандр Крывіцкі]], беларускі мовазнаўца * [[1960]]: [[Ігар Варашкевіч]], беларускі музыка, лідар гурта «Крама» * [[1963]]: [[Валеры Леванеўскі]], беларускі прадпрымальнік, палітык, грамадскі дзеяч<!--, кіраўнік Страйкаму прадпрымальнікаў Беларусі, былы палітычны зняволены і вязень сумлення.--> * [[1972]]: [[Бен Афлек]], амерыканскі [[акцёр]] == Памерлі == [[Выява:Kiejstut.JPG|thumb|110px|Кейстут]] * [[423]]: [[Ганорый]], першы заходнерымскі імператар * [[723]]: [[О-но Ясумара]], японскі культурны дзеяч *[[778]]: [[Раланд]], герой "[[Песня пра Раланда|Песні пра Раланда]]" * [[1038]]: [[Іштван I Святы]], першы кароль [[Венгрыя|Венгрыі]] * [[1057]]: [[Макбет]], кароль [[Шатландыя|Шатландыі]] * [[1118]]: [[Аляксей I Камнін]], візантыйскі імператар * [[1382]]: [[Кейстут]], вялікі князь літоўскі * [[1911]]: [[Альберт Ладэнбург]], нямецкі хімік-арганік * [[1954]]: [[Язэп Драздовіч]], беларускі [[мастак]], [[скульптар]], этнограф (нар. [[1.10]].[[1888]]) * [[1972]]: [[Лявон Баразна]], беларускі [[мастак]], дэкаратыўна-ужытковага мастацтва і даследчык культуры (нар. [[4.2]].[[1929]]) * [[1985]]: [[Часлаў Будзька]], беларускі грамадскі дзеяч, гісторык, настаўнік (нар. [[29.6]].[[1913]]) * [[1988]]: [[Мікола Дварэцкі]], беларускі хадэцкі дзеяч, паэт (пам. [[6.9]].[[1903]]) * [[1990]]: [[Віктар Цой]], расійскі рок-музыкант, лідар рок-гурта «[[Кіно]]» * [[2012]]: [[Гары Гарысан]], амерыканскі пісьменнік-фантаст * [[2013]]: [[Славамір Мрожак]], польскі пісьменнік (нар. [[29.6]].[[1930]]) == Святкуюць == * {{Сцяг Індыі}} [[Індыя]]: Дзень незалежнасці * {{Сцяг Коста-Рыкі}} [[Коста-Рыка]]: Дзень маці * {{Сцяг Ліхтэнштэйна}} [[Ліхтэнштэйн]]: Дзень Ліхтэнштэйна * {{Сцяг Паўднёвай Карэі}} [[Паўднёвая Карэя]], {{Сцяг Паўночнай Карэі}} [[Паўночная Карэя]]: Дзень вызвалення * {{Сцяг Расіі}} [[Расія]]: Дзень археолага * {{Сцяг Рэспублікі Конга}} [[Рэспубліка Конга]]: Дзень незалежнасці <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|815]] </noinclude> g3lck0d56iqepdwitqtypqkqkmp5awe 4187125 4187104 2022-08-15T09:00:23Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на жнівень}} </noinclude> '''15 жніўня''' — дзвесце дваццаць сёмы (дзвесце дваццаць восьмы ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Выява:Map korea german labels.png|thumb|110px|left|Падзел Карэі, 1948 год.]] * [[718]]: [[Арабы]] знялі [[Аблога Канстанцінопаля (717—718)|аблогу Канстанцінопаля]]. * [[778]]: На ар’ергард франкскай арміі [[Карл Вялікі|Карла Вялікага]] напалі [[Баскі|баскскія]] сяляне і знішчылі частку арміі. Сярод загінулых быў брэтонскі маркграф Хруодланд (''Роланд''), якому пазней была прысвечана [[песня пра Роланда]]. * [[927]]: Армія [[Сарацыны|сарацынаў]] на чале з славянінам Сабірам аль Фата дашчэнту знішчыла грэка-рымскі горад [[Гісторыя Таранта|Таранта]]. * [[1007]]: Заснаванне горада [[Ушмаль]], цэнтра [[Цывілізацыя мая|цывілізацыі мая]]. * [[1248]]: Пачынаецца будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабору]]. * [[1483]]: Адбылося святочнае адкрыццё [[Сіксцінская капэла|Сіксцінскай капэлы]]. * [[1537]]: Заснаваны горад [[Асунсьён]], сучасная сталіца [[Парагвай|Парагвая]]. * [[1570]]: [[Сен-Жэрменскі мір]] завяршыў [[Рэлігійныя войны ў Францыі|рэлігійную вайну ў Францыі]] паміж [[Гугеноты|гугенотамі]] і каталікамі. * [[1649]]: [[Олівер Кромвель]] высадзіўся з арміяй у [[Ірландыя|Ірландыі]] для падаўлення паўстання каталіцкіх [[Раялісты|раялістаў]]. * [[1799]]: Руска-аўстрыйская армія пад камандаваннем [[Аляксандр Сувораў|А. Суворава]] разбіла французскія войскі ў [[Бітва пад Нові|бітве пад Нові]]. * [[1836]]: [[Балівія|Балівійская]] армія на чале з генералам [[Андрэс дэ Санта Крус|А. дэ Санта Крусам]] увайшла ў [[перу]]анскую сталіцу [[горад Ліма|Ліму]]. * [[1893]]: Адкрыццё [[Траццякоўская галерэя|Траццякоўскай галерэі]]. * [[1945]]: Карэя атрымала незалежнасць ад [[Японія|Японіі]]. * [[1947]]: [[Індыя]] атрымала незалежнасць ад [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]. * [[1948]]: У паўднёвай частцы паўвострава [[Карэйскі паўвостраў|Карэя]] заснавана [[Рэспубліка Карэя]]. * [[1960]]: [[Рэспубліка Конга]] атрымала поўную незалежнасць ад Францыі. * [[1968]]: Землетрасенне на [[Востраў Сулавесі|Сулавесі]], загінула 68 200 чалавек. * [[1969]]: Пачаўся Фестываль музыкі і мастацтва [[Вудсток]]. * [[1971]]: [[Бахрэйн]] атрымаў незалежнасць. * [[1975]]: У выніку дзяржаўнага перавароту ў [[Бангладэш]] забіты прэзідэнт краіны [[Муджыбур Рахман]]. == Нарадзіліся == [[Выява:Napoleonbonaparte coloured drawing.png|110px|thumb|Напалеон I]] * [[1195]]: [[Антоній Падуанскі]], партугальскі францысканец, тэолаг, каталіцкі святы * [[1769]]: [[Напалеон Банапарт]], французскі імператар * [[1771]]: [[Вальтэр Скот]], англійскі [[пісьменнік]] (пам. [[21.9]].[[1832]]) * [[1787]]: [[Аляксандр Аляб'еў]], рускі [[кампазітар]] * [[1858]]: [[Міхаіл Пліс]], праваслаўны святар, прыхільнік беларусізацыі царквы (пам. [[29.4]].[[1924]]) * [[1903]]: [[Пётр Фаміч Ракіцкі|Пётр Ракіцкі]], біёлаг-генетык, акадэмік [[Акадэмія навук Беларусі|Акадэміі навук Беларусі]]<!--, заслужаны дзеяч навукі Беларусі--> (пам. у 1977) * [[1927]]: [[Аляксандр Крывіцкі]], беларускі мовазнаўца * [[1960]]: [[Ігар Варашкевіч]], беларускі музыка, лідар гурта «Крама» * [[1963]]: [[Валеры Леванеўскі]], беларускі прадпрымальнік, палітык, грамадскі дзеяч<!--, кіраўнік Страйкаму прадпрымальнікаў Беларусі, былы палітычны зняволены і вязень сумлення.--> * [[1972]]: [[Бен Афлек]], амерыканскі [[акцёр]] == Памерлі == [[Выява:Kiejstut.JPG|thumb|110px|Кейстут]] * [[423]]: [[Ганорый]], першы заходнерымскі імператар * [[723]]: [[О-но Ясумара]], японскі культурны дзеяч *[[778]]: [[Раланд]], герой "[[Песня пра Раланда|Песні пра Раланда]]" * [[1038]]: [[Іштван I Святы]], першы кароль [[Венгрыя|Венгрыі]] * [[1057]]: [[Макбет]], кароль [[Шатландыя|Шатландыі]] * [[1118]]: [[Аляксей I Камнін]], візантыйскі імператар * [[1382]]: [[Кейстут]], вялікі князь літоўскі * [[1911]]: [[Альберт Ладэнбург]], нямецкі хімік-арганік * [[1954]]: [[Язэп Драздовіч]], беларускі [[мастак]], [[скульптар]], этнограф (нар. [[1.10]].[[1888]]) * [[1972]]: [[Лявон Баразна]], беларускі [[мастак]], дэкаратыўна-ужытковага мастацтва і даследчык культуры (нар. [[4.2]].[[1929]]) * [[1985]]: [[Часлаў Будзька]], беларускі грамадскі дзеяч, гісторык, настаўнік (нар. [[29.6]].[[1913]]) * [[1988]]: [[Мікола Дварэцкі]], беларускі хадэцкі дзеяч, паэт (пам. [[6.9]].[[1903]]) * [[1990]]: [[Віктар Цой]], расійскі рок-музыкант, лідар рок-гурта «[[Кіно]]» * [[2012]]: [[Гары Гарысан]], амерыканскі пісьменнік-фантаст * [[2013]]: [[Славамір Мрожак]], польскі пісьменнік (нар. [[29.6]].[[1930]]) == Святкуюць == * {{Сцяг Індыі}} [[Індыя]]: Дзень незалежнасці * {{Сцяг Коста-Рыкі}} [[Коста-Рыка]]: Дзень маці * {{Сцяг Ліхтэнштэйна}} [[Ліхтэнштэйн]]: Дзень Ліхтэнштэйна * {{Сцяг Паўднёвай Карэі}} [[Паўднёвая Карэя]], {{Сцяг Паўночнай Карэі}} [[Паўночная Карэя]]: Дзень вызвалення * {{Сцяг Расіі}} [[Расія]]: Дзень археолага * {{Сцяг Рэспублікі Конга}} [[Рэспубліка Конга]]: Дзень незалежнасці <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|815]] </noinclude> dz07tart55a6hqsqm1rjqa4i4hm67h6 4187129 4187125 2022-08-15T09:03:26Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на жнівень}} </noinclude> '''15 жніўня''' — дзвесце дваццаць сёмы (дзвесце дваццаць восьмы ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Выява:Map korea german labels.png|thumb|110px|left|Падзел Карэі, 1948 год.]] * [[718]]: [[Арабы]] знялі [[Аблога Канстанцінопаля (717—718)|аблогу Канстанцінопаля]]. * [[778]]: На ар’ергард франкскай арміі [[Карл Вялікі|Карла Вялікага]] напалі [[Баскі|баскскія]] сяляне і знішчылі частку арміі. Сярод загінулых быў брэтонскі маркграф Хруодланд (''Роланд''), якому пазней была прысвечана [[песня пра Роланда]]. * [[927]]: Армія [[Сарацыны|сарацынаў]] на чале з славянінам Сабірам аль Фата дашчэнту знішчыла грэка-рымскі горад [[Гісторыя Таранта|Таранта]]. * [[1007]]: Заснаванне горада [[Ушмаль]], цэнтра [[Цывілізацыя мая|цывілізацыі мая]]. * [[1248]]: Пачынаецца будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабору]]. * [[1483]]: Адбылося святочнае адкрыццё [[Сіксцінская капэла|Сіксцінскай капэлы]]. * [[1537]]: Заснаваны горад [[Асунсьён]], сучасная сталіца [[Парагвай|Парагвая]]. * [[1570]]: [[Сен-Жэрменскі мір]] завяршыў [[Рэлігійныя войны ў Францыі|рэлігійную вайну ў Францыі]] паміж [[Гугеноты|гугенотамі]] і каталікамі. * [[1649]]: [[Олівер Кромвель]] высадзіўся з арміяй у [[Ірландыя|Ірландыі]] для падаўлення паўстання каталіцкіх [[Раялісты|раялістаў]]. * [[1799]]: Руска-аўстрыйская армія пад камандаваннем [[Аляксандр Сувораў|А. Суворава]] разбіла французскія войскі ў [[Бітва пад Нові|бітве пад Нові]]. * [[1836]]: [[Балівія|Балівійская]] армія на чале з генералам [[Андрэс дэ Санта Крус|А. дэ Санта Крусам]] увайшла ў [[перу]]анскую сталіцу [[горад Ліма|Ліму]]. * [[1893]]: Адкрыццё [[Траццякоўская галерэя|Траццякоўскай галерэі]]. * [[1945]]: Карэя атрымала незалежнасць ад [[Японія|Японіі]]. * [[1947]]: [[Індыя]] атрымала незалежнасць ад [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]. * [[1948]]: У паўднёвай частцы паўвострава [[Карэйскі паўвостраў|Карэя]] заснавана [[Рэспубліка Карэя]]. * [[1960]]: [[Рэспубліка Конга]] атрымала поўную незалежнасць ад Францыі. * [[1968]]: Землетрасенне на [[Востраў Сулавесі|Сулавесі]], загінула 68 200 чалавек. * [[1969]]: Пачаўся Фестываль музыкі і мастацтва [[Вудсток]]. * [[1971]]: [[Бахрэйн]] атрымаў незалежнасць. * [[1975]]: У выніку дзяржаўнага перавароту ў [[Бангладэш]] забіты прэзідэнт краіны [[Муджыбур Рахман]]. * [[2021]]: Сілы [[Талібан]]а ўвайшлі ў [[Кабул]], сталіцу [[Афганістан]]а. == Нарадзіліся == [[Выява:Napoleonbonaparte coloured drawing.png|110px|thumb|Напалеон I]] * [[1195]]: [[Антоній Падуанскі]], партугальскі францысканец, тэолаг, каталіцкі святы * [[1769]]: [[Напалеон Банапарт]], французскі імператар * [[1771]]: [[Вальтэр Скот]], англійскі [[пісьменнік]] (пам. [[21.9]].[[1832]]) * [[1787]]: [[Аляксандр Аляб'еў]], рускі [[кампазітар]] * [[1858]]: [[Міхаіл Пліс]], праваслаўны святар, прыхільнік беларусізацыі царквы (пам. [[29.4]].[[1924]]) * [[1903]]: [[Пётр Фаміч Ракіцкі|Пётр Ракіцкі]], біёлаг-генетык, акадэмік [[Акадэмія навук Беларусі|Акадэміі навук Беларусі]]<!--, заслужаны дзеяч навукі Беларусі--> (пам. у 1977) * [[1927]]: [[Аляксандр Крывіцкі]], беларускі мовазнаўца * [[1960]]: [[Ігар Варашкевіч]], беларускі музыка, лідар гурта «Крама» * [[1963]]: [[Валеры Леванеўскі]], беларускі прадпрымальнік, палітык, грамадскі дзеяч<!--, кіраўнік Страйкаму прадпрымальнікаў Беларусі, былы палітычны зняволены і вязень сумлення.--> * [[1972]]: [[Бен Афлек]], амерыканскі [[акцёр]] == Памерлі == [[Выява:Kiejstut.JPG|thumb|110px|Кейстут]] * [[423]]: [[Ганорый]], першы заходнерымскі імператар * [[723]]: [[О-но Ясумара]], японскі культурны дзеяч *[[778]]: [[Раланд]], герой "[[Песня пра Раланда|Песні пра Раланда]]" * [[1038]]: [[Іштван I Святы]], першы кароль [[Венгрыя|Венгрыі]] * [[1057]]: [[Макбет]], кароль [[Шатландыя|Шатландыі]] * [[1118]]: [[Аляксей I Камнін]], візантыйскі імператар * [[1382]]: [[Кейстут]], вялікі князь літоўскі * [[1911]]: [[Альберт Ладэнбург]], нямецкі хімік-арганік * [[1954]]: [[Язэп Драздовіч]], беларускі [[мастак]], [[скульптар]], этнограф (нар. [[1.10]].[[1888]]) * [[1972]]: [[Лявон Баразна]], беларускі [[мастак]], дэкаратыўна-ужытковага мастацтва і даследчык культуры (нар. [[4.2]].[[1929]]) * [[1985]]: [[Часлаў Будзька]], беларускі грамадскі дзеяч, гісторык, настаўнік (нар. [[29.6]].[[1913]]) * [[1988]]: [[Мікола Дварэцкі]], беларускі хадэцкі дзеяч, паэт (пам. [[6.9]].[[1903]]) * [[1990]]: [[Віктар Цой]], расійскі рок-музыкант, лідар рок-гурта «[[Кіно]]» * [[2012]]: [[Гары Гарысан]], амерыканскі пісьменнік-фантаст * [[2013]]: [[Славамір Мрожак]], польскі пісьменнік (нар. [[29.6]].[[1930]]) == Святкуюць == * {{Сцяг Індыі}} [[Індыя]]: Дзень незалежнасці * {{Сцяг Коста-Рыкі}} [[Коста-Рыка]]: Дзень маці * {{Сцяг Ліхтэнштэйна}} [[Ліхтэнштэйн]]: Дзень Ліхтэнштэйна * {{Сцяг Паўднёвай Карэі}} [[Паўднёвая Карэя]], {{Сцяг Паўночнай Карэі}} [[Паўночная Карэя]]: Дзень вызвалення * {{Сцяг Расіі}} [[Расія]]: Дзень археолага * {{Сцяг Рэспублікі Конга}} [[Рэспубліка Конга]]: Дзень незалежнасці <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|815]] </noinclude> s8oxf0rsutx49pawfz02oyajionh54x 0 373 4187067 4169080 2022-08-15T07:35:55Z Rymchonak 22863 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на лістапад}} </noinclude> '''17 лістапада''' — трыста дваццаць першы (трыста дваццаць другі ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[File:Ludwik Wegierski.jpg|thumb|left|100px|[[Людовік Венгерскі]]]] * [[1370]]: Кароль [[Людовік Венгерскі]] заняў польскі сталец * [[1869]]: [[Суэцкі канал]] адкрыўся для суднаходства * [[1903]]: [[Штат Акры|Акры]] адыходзіць да [[Бразілія|Бразіліі]] па мірнай дамоўленасці з [[Балівія]]й * [[1944]]: Ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў вызвалены [[горад Тырана]] * [[1989]]: Пачалася «аксамітная рэвалюцыя» ў [[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]] == Нарадзіліся == [[File:August Ferdinand Möbius.jpg|thumb|100px|[[Аўгуст Фердынанд Мёбіус]]]] * [[1291]]: [[Філіп V, кароль Францыі]] * [[1612]]: [[П’ер Міньяр]], жывапісец * [[1755]]: [[Людовік XVIII]], кароль [[Францыя|Францыі]] * [[1765]]: [[Джавані-Батыста Бальбіс]], італьянскі [[батанік]], міколаг, [[урач]], дырэктар Батанічнага сада Ліёна і заснавальнік Ліёнаўскага Лінееўскага таварыства (пам. [[13.2]].[[1831]]) * [[1790]]: [[Аўгуст Фердынанд Мёбіус]], нямецкі [[матэматык]] * [[1828]]: [[Эмерык Чапскі]], беларускі калекцыянер і нумізмат * [[1888]]: [[Макс Лінгнер]], нямецкі мастак * [[1893]]: [[Канстанцін Барысавіч Езавітаў|Канстанцін Езавітаў]], беларускі палітычны, грамадскі і ваенны дзеяч, публіцыст, перакладчык і [[педагог]] (пам. [[23 мая|23.5]].[[1946]]) * [[1902]]: [[Юджын Вігнер]], амерыканскі [[фізік]] і [[матэматык]], лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па фізіцы|Нобелеўскай прэміі па фізіцы]] 1963 года(пам. [[1.1]].[[1995]]) * [[1906]]: [[Янка Багдановіч]], [[пісьменнік]] * [[1928]]: [[Арман (мастак)|Арман]], мастак * [[1966]]: [[Сафі Марсо]], французская актрыса == Памерлі == [[File:Profile_portrait_of_Catherine_II_by_Fedor_Rokotov_(1763,_Tretyakov_gallery).jpg|thumb|100px|[[Кацярына II, імператрыца расійская|Кацярына II]]]] * [[594]]: [[Грыгорый Турскі]], гісторык і біскуп [[Тур (горад)|Тура]] * [[1525]]: [[Леанора Авіская]], каралева [[Партугалія|Партугаліі]] * [[1558]]: [[Марыя I Цюдар]], каралева [[Англія|Англіі]] * [[1796]]: [[Кацярына II, імператрыца расійская]] (нар. 21.4. (2.5) [[1729]]). * [[1862]]: [[Леапольд Купельвізер]], аўстрыйскі мастак * [[1925]]: [[Юхан Аўгуст Брынель]], шведскі інжынер * [[2000]]: [[Луі Эжэн Фелікс Неель]], французскі [[фізік]], лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па фізіцы|Нобелеўскай прэміі па фізіцы]] (нар. [[22.11]].[[1904]]) * [[2013]]: [[Дорыс Лесінг]], англійская пісьменніца == Святкуюць == * Міжнародны дзень студэнтаў <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|Л17]] </noinclude> ly6ddzohtvhq10bp0ptfrxavhvt5uex 0 375 4187025 4071555 2022-08-15T06:48:54Z Rymchonak 22863 /* Памерлі */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на сакавік}}</noinclude> '''17 сакавіка''' — 76-ы (77-ы ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == *[[455]]: [[Петроній Максім]] становіцца імператарам [[Заходняя Рымская імперыя|Заходняй Рымскай імперыі]]. *[[1597]]: [[Віцебск]] атрымаў [[магдэбургскае права]]. * [[1776]]: [[Амерыканская рэвалюцыя]]: брытанскія войскі адступаюць з [[Бостан]]у. * [[1861]]: У [[Турын]]е абвяшчаецца стварэнне [[Італія|Італьянскага каралеўства]]. * [[1916]]: Беспаспяхова скончылася [[Нарачанская аперацыя]] расійскіх войскаў у ходзе [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]]. * [[1937]]: У [[СССР]] прыняты закон, які пазбавіў сялян свабоды перамяшчэння. * [[1948]]: [[Бельгія]], [[Вялікабрытанія]], [[Люксембург]], [[Нідэрланды]] i [[Францыя]] падпісалі Брусельскі пакт, створаны абарончы [[Заходнееўрапейскі саюз]]. * [[1950]]: Аб’яўлена аб адкрыцці 98-га хімічнага элемента — [[Каліфорній|каліфорнію]]. * [[1991]]: Адбыўся [[рэферэндум]] па пытанні аб захаванні [[СССР]]. == Нарадзіліся == [[Файл:Girardon par Rigaud.jpg|thumb|left|100px|[[Франсуа Жырардон]]]] * [[1628]]: [[Франсуа Жырардон]], французскі [[мастак]] (пам. [[1.9]].[[1715]]) * [[1746]]: [[Ян Давід Голанд]], нямецкі [[кампазітар]] і [[дырыжор]], кіраўнік нясвіжскай капэлы, выкладчык музыкі ў [[Віленскі ўніверсітэт|Віленскім універсітэце]] (пам. [[26.12]].[[1827]]) * [[1808]]: [[Шыман Канарскі]], дзеяч нацыянальна-вызваленчага руху ў [[Польшча|Польшчы]], [[Літва|Літве]] і на Беларусі (пам. [[11 сакавіка|27.2(11.3)]].[[1839]]) * [[1822]]: [[Мухамед Саід]], віцэ-кароль [[Егіпет|Егіпта]] (пам [[17.1]].[[1863]]) * [[1834]]: [[Готліб Даймлер]], нямецкі [[інжынер]] і прамысловец (пам. [[6.3]].[[1900]]) * [[1862]]: [[Шарль Лаваль]], французскі мастак * [[1865]]: [[Габрыэль Нарутовіч]], польскі дзяржаўны дзеяч, інжынер-канструктар (пам. [[16.12]].[[1922]]) * [[1935]]: [[Валерыа Адамі]], італьянскі мастак == Памерлі == [[File:Cdoppler.jpg|thumb|100px|[[Крысціян Доплер]]]] * [[180]]: [[Марк Аўрэлій]], рымскі імператар (нар. [[26.4]].[[121]]) * [[1406]]: [[Ібн Хальдун]], арабскі [[філосаф]], гісторык (нар. [[27.5]].[[1332]]) * [[1690]]: [[Ян ван Мірыс]], нідэрландскі мастак * [[1782]]: [[Данііл Бернулі]], швейцарскі [[фізік]] (нар. [[8.2]].[[1700]]) * [[1807]]: [[Казімір Нарбут]], мысліцель-асветнік, прадстаўнік эклектычнага кірунку ў філасофіі эпохі Асветніцтва ў [[Беларусь|Беларусі]] і [[Літва|Літвы]] (нар. [[3 студзеня|3.1]].[[1738]]) * [[1853]]: [[Крысціян Доплер]], аўстрыйскі фізік (нар. [[29.11]].[[1803]]) * [[1921]]: [[Мікалай Жукоўскі]], рускі навуковец (нар. [[17.1]].[[1847]]) * [[1951]]: [[Альберт Паўловіч]], беларускі [[паэт]], драматург (нар. [[11.11]].[[1875]]) * [[1956]]: [[Ірэн Жаліё-Кюры]], французскі [[фізік]], лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1935) * [[1976]]: [[Лукіна Вісконці]], італьянскі кінарэжысёр (нар. [[2.11]].[[1906]]) * [[1999]]: [[Міхаіл Восіпавіч Біч|Міхаіл Біч]], беларускі гісторык (нар. [[27.5]].[[1937]]) * [[2005]]: [[Джордж Фрост Кенан]], амерыканскі дыпламат і гісторык (нар. [[16.2]].[[1904]]) * [[2007]]: [[Джон Бекус]], амерыканскі навуковец, адзін з стваральнікаў мовы праграмавання [[FORTRAN]] == Святкуюць == * [[Ірландыя]], [[Паўночная Ірландыя]], [[Канада]], [[Мантсерат]]: Дзень Святога Патрыка <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|317]] </noinclude> 8ni5n5s55muo4bf1m48pqtjk9gld33e 0 378 4187023 4144434 2022-08-15T06:47:33Z Rymchonak 22863 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на чэрвень}}</noinclude> '''17 чэрвеня''' — сто шэсцьдзесят восьмы (сто шэсцьдзесят дзявяты ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == * [[1397]]: Пачатак [[Кальмарская унія|Кальмарскай уніі]] паміж [[Данія]]й, [[Нарвегія]]й і [[Швецыя]]й * [[1416]]: [[Канстанцкі сабор]] прыняў рашэнне, паводле якога [[Жамойць]] у адміністрацыйным дачыненні падпарадкоўвалася імператару [[Жыгімонт Карыбутавіч|Жыгімонту]], а ў царкоўным — польскім і літоўскім біскупам * [[1793]]: У [[Горад Гародня|Гародні]] пачаўся апошні сойм [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] * [[1855]]: У гавань [[Нью-Ёрк]]а прыбыла [[Статуя Свабоды]] — падарунак французскага народа [[Злучаныя Штаты Амерыкі|Злучаным Штатам Амерыкі]] * [[1907]]: На з’ездзе ў [[Вільня|Вільні]] створана [[Краёвая партыя Літвы і Беларусі]] * [[1940]]: [[СССР|Савецкія]] войскі ўвайшлі ў [[Латвія|Латвію]] і [[Эстонія|Эстонію]] * [[1944]]: [[Ісландыя]] атрымала незалежнасць ад Даніі * [[1988]]: Фірма «[[Microsoft]]» выпусціла аперацыйную сістэму «MS DOS 4.0» * [[1991]]: У [[ПАР|Паўднёва-Афрыканскай Рэспубліцы]] адменены закон, што патрабаваў рэгістрацыі немаўлят па [[раса]]вай прыкмеце == Нарадзіліся == * [[1660]]: [[Ян ван Мірыс]], нідэрландскі мастак * [[1818]]: [[Шарль Франсуа Гуно]], французскі [[кампазітар]] * [[1856]]: [[Франц Аляксеевіч Рубо|Франц Рубо]], рускі мастак-панараміст * [[1880]]: [[Карл ван Вехтэн]], амерыканскі [[пісьменнік]] і фатограф * [[1882]]: [[Павел Вент]], беларускі вайсковы дзеяч * [[1882]]: [[Ігар Стравінскі]], расійскі кампазітар * [[1920]]: [[Франсуа Жакоб]], французскі мікрабіёлаг * [[1936]]: [[Кен Лоўч]], брытанскі кінарэжысёр * [[1939]]: [[Кшыштаф Занусі]], польскі кінарэжысёр == Памерлі == * [[1025]]: [[Баляслаў I Храбры]], [[Каралі польскія|кароль польскі]] (нар. ~967) * [[1501]]: [[Ян I Ольбрахт]], кароль польскі (нар. 27.12.[[1459]]) * [[1631]]: [[Мумтаз-Махал]], любімая жонка ўладара [[Імперыя Вялікіх Маголаў|Імперыі Вялікіх Маголаў]] [[Шах-Джахан]]а * [[1696]]: [[Ян Сабескі]], кароль польскі і вялікі князь літоўскі (нар. [[17.8]].[[1629]]) * [[1848]]: [[Максімільян Станіслаў Рыла]], [[філосаф]], [[археолаг]], арыенталіст, каталіцкі місіянер на [[Блізкі Усход|Блізкім Усходзе]] і ў [[Паўночная Афрыка|Паўночнай Афрыцы]] (нар. 31.12.[[1802]]) * [[1938]]: [[Аркадзь Смоліч]], беларускі навуковец, палітычны і грамадскі дзеяч (нар. [[29.9]].[[1891]]) * [[1940]]: [[Артур Гардэн]], англійскі біяхімік, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1929) * [[1954]]: [[Барыс Мікуліч]], беларускі [[пісьменнік]], празаік, крытык (нар. 6(19).8.[[1912]]) * [[2022]]: [[Жан-Луі Трэнціньян]], французскі акцёр == Святкуюць == * {{Сцяг ААН}} [[Сусветны дзень барацьбы з апустыньваннем і засухай]] * {{Сцяг Арменіі}} [[Арменія]]: Дзень авіяцыі * {{Сцяг Германіі}} [[Германія]]: Дзень германскага адзінства * {{Сцяг Гватэмалы}} [[Гватэмала]], {{Сцяг Сальвадора}} [[Сальвадор]]: Дзень бацькі * {{Сцяг Інданезіі}} [[Інданезія]]: Дзень дзяцей * {{Сцяг Ісландыі}} [[Ісландыя]]: Дзень незалежнасці * {{Сцяг Латвіі}} [[Латвія]]: Дзень савецкай акупацыі <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|617]] </noinclude> k4urb9v1ocn7iuka2m49zda9de0jmqv 0 444 4187013 4138573 2022-08-15T06:31:34Z Rymchonak 22863 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на май}} </noinclude> '''1 мая''' ('''1 траўня''') — сто дваццаць першы (сто дваццаць другі ў высакосны год) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Файл:Nereid-Voyager2.jpg|thumb|100px|left|Нерэіда]] * [[305]]: Рымскі імператар [[Дыяклетыян]]<!--(~[[245]]-[[316]])--> добраахвотна адмовіўся ад улады. *[[408]]: Сямігадовы [[Феадосій II]] быў абвешчаны імператарам [[Усходняя Рымская імперыя|Усходняй Рымскай імперыі]] пасля смерці свайго бацькі [[Флавій Аркадзій|Аркадзія]]. *[[1045]]: [[Грыгорый VI (Папа Рымскі)|Грыгорый VI]] быў абраны [[Папа Рымскі|Папам Рымскім]] (паводле некаторых даных, купіў папства ў свайго хросніка [[Бенедыкт IX|Бенедыкта IX]]) * [[1560]]: [[Партугальцы]] адкрылі [[востраў Маю]] ў [[Атлантычны акіян|Атлантычным акіяне]] * [[1576]]: [[Стэфан Баторый]] каранаваны ў [[Кракаў|Кракаве]], пазней каранаваны і на [[вялікія князі літоўскія]]. * [[1707]]: [[Англія]] і [[Шатландыя]] злучыліся ў [[Вялікабрытанія|Вялікабрытанію]]. * [[1832]]: Расійскі імператар [[Мікалай I (імператар расійскі)|Мікалай I]] сваім рэскрыптам закрыў [[Віленскі ўніверсітэт]]. * [[1840]]: У Вялікабрытаніі з’явіліся першыя ў свеце [[паштовая марка|паштовыя маркі]] (з профілем каралевы [[Вікторыя (каралева брытанская)|Вікторыі]]). * [[1851]]: У [[Лондан]]е адкрылася [[Сусветная выстаўка (1851)|першая Сусветная выстаўка]]. * [[1945]]: Над Рэйхстагам вывешаны Чырвоны Сцяг Перамогі. * [[1948]]: У [[Кобрын]]е адкрыўся [[Кобрынскі ваенна-гістарычны музей імя А. В. Суворава|ваенна-гістарычны музей імя А. В. Суворава]]. * [[1949]]: Адкрыта [[Нерэіда (спадарожнік Нептуна)|Нерэіда]], спадарожнік [[Нептун (планета)|Нептуна]]. * [[1966]]: Адбылося апошняе выступленне «[[The Beatles]]». * [[1978]]: Гродзенскі педагагічны інстытут імя Я. Купалы ператвораны ў [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт]]. * [[2004]]: Да [[Еўрапейскі Саюз|Еўрапейскага Саюза]] далучылася 10 дзяржаў: [[Венгрыя]], [[Кіпр]], [[Латвія]], [[Літва]], [[Мальта]], [[Польшча]], [[Славакія]], [[Славенія]], [[Чэхія]] і [[Эстонія]]. == Нарадзіліся == [[File:Glenn Ford (1979).jpg|thumb|left|100px|Глен Форд]] * [[1238]]: [[Магнус VI, кароль Нарвегіі]] * [[1566]]: [[Міхіл Янс ван Мірэвелт]], нідэрландскі мастак * [[1825]]: [[Джордж Інес]], амерыканскі мастак * [[1831]]: [[Альберт Анкер]], швейцарскі мастак * [[1852]]: [[Сант'яга Рамон-і-Кахаль]], іспанскі навуковец, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія|Нобелеўскай прэміі]] па медыцыне ([[1906]]) * [[1894]]: [[Іван Ермачэнка]], беларускі палітычны дзеяч (пам. [[25.2]].[[1970]]) * [[1906]]: [[Аляксандра Бергман]], дзеячка [[КПЗБ]], гісторык, публіцыст * [[1915]]: [[Іван Любачка]], беларускі гісторык (пам. [[20.7]].[[1977]]) * [[1916]]: [[Глен Форд]], амерыканскі кінаакцёр * [[1922]]: [[Алесь Салавей]], беларускі паэт (пам. 21.1.[[1978]]) * [[1928]]: [[Гаральд Коэн (мастак)]] * [[1931]]: [[Алег Лойка]], беларускі паэт, пісьменнік і літаратуразнавец (пам. [[19.11]].[[2008]]) * [[1942]]: [[Міхаіл Самуілавіч Басалыга|Міхаіл Басалыга]], беларускі графік * [[1949]]: [[Ядвіга Канстанцінаўна Паплаўская|Ядвіга Паплаўская]], беларуская эстрадная спявачка * [[1958]]: [[Патрыс Талон]], прэзідэнт Беніна * [[1969]]: [[Хаўер Бардэм]], іспанскі кінаакцёр * [[1981]]: [[Аляксандр Глеб]], беларускі футбаліст == Памерлі == [[Файл:Isabella of Portugal by Titian.jpg|thumb|100px|Ізабела Партугальская]] *[[408]]: [[Флавій Аркадзій]], імператар Усходняй Рымскай імперыі *[[946]]: [[Марын II, Папа Рымскі]] * [[1118]]: [[Мацільда Шатландская]] * [[1277]]: [[Стэфан Ураш I]], кароль Сербіі * [[1308]]: [[Альбрэхт I (кароль Германіі)]] * [[1539]]: [[Ізабела Партугальская]], імператрыца Свяшчэннай Рымскай імперыі * [[1572]]: [[Пій V, Папа Рымскі|Пій V]], [[Папа Рымскі]] ([[1566]]—[[1572]]) (нар. [[17 студзеня|17.1]].[[1504]]) * [[1873]]: [[Давід Лівінгстан]], шатландскі даследчык [[Афрыка|Афрыкі]] (нар. [[19 сакавіка|19.3]].[[1813]]) * [[1904]]: [[Антанін Леапольд Дворжак]], чэшскі [[кампазітар]] * [[1973]]: [[Асгер Ёрн]], дацкі мастак * [[1986]]: [[Сцяпан Александровіч]], беларускі літаратуразнавец, доктар філалагічных навук (нар. [[15 снежня|15.12]].[[1921]]) * [[1994]]: [[Айртан Сена]], бразільскі аўтагоншчык == Святкуюць == * {{Сцяг Зямлі}} [[Першага мая|Міжнародны дзень працоўных]] * {{Сцяг Гаваяў}} [[Гаваі]], [[ЗША]]: Дзень Леі * {{Сцяг Маршалавых Астравоў}} [[Маршалавы Астравы]]: Дзень Кастытуцыі * {{Сцяг Саскачэвана}} [[Правінцыя Саскачэван|Саскачэван]], [[Канада]]: Дзень сусліка <noinclude>{{Храналагічны пералік}} {{commons|Category:1 May}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|501]] </noinclude> 86nr5g9hed15j1fmqjqxep8aofuzfgk 0 493 4186980 4142165 2022-08-15T05:09:53Z Rymchonak 22863 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на люты}}</noinclude> '''21 лютага''' — пяцьдзясят другі дзень [[год]]а па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]] == Падзеі == * [[1613]]: Земскі сабор абраў рускім царом [[Міхаіл Фёдаравіч, цар рускі|Міхаіла Фёдаравіча]] * [[1649]]: Месцічы [[Бабруйск]]а адчынілі гарадскія вароты перад войскамі [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], скончылася [[Абарона Бабруйска (1649)|абарона Бабруйска]] ў ходзе [[Казацкая вайна, 1648-1651|казацкага паўстання 1648 – 1651 гадоў]]. * [[1779]]: Рэшткі [[Джэймс Кук|Джэймса Кука]], які загінуў на [[Гавайскія астравы|Гавайскіх астравах]], пахаваны ў водах [[Ціхі акіян|Ціхага акіяна]] * [[1804]]: У [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] [[паравоз]] упершыню праехаў з [[ваганетка]]мі, тым самым правёўшы першы ў свеце [[цягнік]] * [[1916]]: У ходзе [[1СВ|І сусветнай вайны]] пачалася [[бітва пры Вердэне]] ([[Францыя]]) * [[1918]]: [[Выканаўчы камітэт Рады Усебеларускага з'езда]] апублікаваў [[Першая Устаўная грамата|I Устаўную грамату]], якой абвясціў сябе часовым урадам Беларусi. Нямецкія войскі ўвайшлі ў [[Мінск]]. СНК РСФСР прыняў дэкрэт-заяву «Сацыялістычная Айчына ў небяспецы!» * [[1946]]: Выйшаў першы нумар газеты «[[Die Zeit]]» * [[1960]]: [[Фідэль Кастра]] нацыяналізаваў увесь бізнес на [[Куба|Кубе]] * [[1973]]: Суб’ектамі грамадзянскай вайны ў [[Лаос]]е падпісана пагадненне аб аднаўленні міру і дасягненні нацыянальнай згоды * [[2018]]: Нарвежская [[лыжныя гонкі|лыжніца]] [[Марыт Б'ёрген]] выйграла 14-ы алімпійскі медаль і стала самай тытулаванай спартсменкай у гісторыі Алімпіяд. == Нарадзіліся == * [[1728]]: [[Пётр III, імператар расійскі]] (пам. [[17.7]].[[1762]]) * [[1791]]: [[Карл Чэрні]], аўстрыйскі [[кампазітар]] (пам. [[15.7]].[[1857]]) * [[1815]]: [[Жан-Луі-Эрнест Месан'е]], французскі мастак * [[1895]]: [[Хенрык Карл Петэр Дам]], дацкі біяхімік і фізіёлаг, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне|Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне]] (1943) (пам. [[17.4]].[[1976]]) * [[1903]]: [[Анаіс Нін]], амерыканская і французская пісьменніца (пам. [[14.1]].[[1977]]) * [[1905]]: [[Філафей (Нарко)]], іерарх [[БАПЦ]] (пам. [[24.9]].[[1986]]) * [[1907]]: [[Уістан Х'ю Одэн]], англа-амерыканскі паэт (пам. 29.9.[[1973]]) * [[1909]]: [[Ханс Эрні]], швейцарскі [[мастак]] і [[скульптар]] * [[1946]]: [[Алан Рыкман]], брытанскі акцёр (пам. [[14 студзеня|14.01]].[[2016]]) * [[1950]]: [[Сахле-Ворк Зеўдэ]], эфіопскі прэзідэнт * [[1952]]: [[Мікалай Паграноўскі]], беларускі мастацтвазнавец * [[1979]]: [[Джэніфер Лаў Х'юіт]], амерыканская актрыса і спявачка * [[1980]]: [[Джыгмэ Кхесар Намг'ял Вангчук]], пяты кароль [[Бутан]]а * [[1989]]: [[Корбін Блю]], амерыканскі акцёр, танцор і спявак == Памерлі == [[Файл:Margot Fonteyn (1968).jpg|thumb|100px|[[Марго Фонтэйн]]]] * [[1513]]: [[Юлій II, Папа Рымскі]], (нар. [[5.12]].[[1443]]) * [[1624]]: [[Дзірк ван Бабюрэн]], нідэрландкі мастак * [[1677]]: [[Бенедыкт Спіноза]], нідэрландскі [[філосаф]] (нар. [[24.11]].[[1632]]) * [[1730]]: [[Бенедыкт XIII, Папа Рымскі]] (нар. [[2.2]].[[1649]]) * [[1881]]: [[Язэп Ходзька]], расійскі геадэзіст, географ (нар. [[6.12]].[[1800]]) * [[1926]]: [[Хейке Камерлінг-Онес]], галандскі [[фізік]] (нар. [[21.9]].[[1853]]) * [[1934]]: [[Аўгуста Сесар Сандзіна]], нікарагуанскі палітычны дзеяч * [[1967]]: [[Юрый Віктаравіч Тарыч|Юрый Тарыч]], беларускі кінарэжысёр, сцэнарыст, заснавальнік беларускай мастацкай кінематаграфіі (нар. [[1885]]) * [[1968]]: [[Павел Варфаламеевіч Кузняцоў]], расійскі мастак * [[1991]]: [[Марго Фонтэйн]], англійская артыстка [[балет]]а (нар. [[18.5]].[[1919]]) == Святкуюць == * {{Сцяг ЮНЕСКА}} [[Міжнародны дзень роднай мовы]] <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|221]] </noinclude> s33ht7i67gof6t4bu1zsd4jw4g65b8k 0 638 4187016 4133935 2022-08-15T06:35:46Z Rymchonak 22863 /* Памерлі */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на чэрвень}}</noinclude> '''27 чэрвеня''' — сто семдзесят восьмы (сто семдзесят дзевяты ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Файл:Зимний дворец со стороны Дворцового проезда.JPG|thumb|left|150px|Зімні палац]] * [[1697]]: Абранне [[Аўгуст Моцны|Аўгуста II Моцнага]] вялікім князем літоўскім, рускім і жамойцкім * [[1707]]: Расійскае войска ўзяло [[Быхаў]] у час [[Паўночная вайна, 1700-1721|Паўночнай вайны]]. * [[1754]]: Пачатак будаўніцтва па праекце [[Барталамеа Растрэлі]] [[Зімні палац|Зімняга палаца]] ў Пецярбургу (пятага па ліку) * [[1834]]: Адкрыццё Кіеўскага ўніверсітэта (цяпер [[Кіеўскі нацыянальны ўніверсітэт імя Тараса Шаўчэнкі]]). * [[1853]]: Расійскі імператар [[Мікалай I, імператар расійскі|Мікалай I]] абвясціў [[Крымская вайна, 1853-1856|вайну]] [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]] * [[1905]]: Паўстанне на расійскім браняносцы «Пацёмкін». * [[1910]]: У [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] пачалася [[сталыпінская аграрная рэформа]]. * [[1925]]: У [[Ісландыя|Ісландыі]] прыняты [[Закон, права|закон]] № 54, які забараняе грамадзянам мець [[Прозвішча|прозвішчы]]. * [[1931]]: [[Ігар Сікорскі]] атрымаў патэнт на вынаходніцтва [[верталёт]]а. * [[1940]]: Уступленне [[Рабоча-Сялянская Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] ў [[Бесарабія|Бесарабію]] і Паўночную Букавіну. * [[1941]]: НКУС распачаў масавыя расстрэлы палітзняволеных у [[Віцебск]]у<!--(за тры дні забіта 2 тысячы чалавек)<ref>Уладзімір Хільмановіч. [http://www.kamunikat.org/download.php?item=6183-1.pdf Беларускі каляндар-даведнік на кожны дзень]— Вільнюс: Gudas, 2007. — 184 с. ISBN 998-6952-02-2 — Старонка 77</ref>-->. * 1941: [[Венгрыя]] аб’явіла вайну [[СССР]]. * [[1944]]: У [[Мінск]]у пачаўся [[Другі Усебеларускі кангрэс]], скліканы [[БЦР|Беларускай цэнтральнай радай]]. * 1944: Савецкія войскі ўзялі гарады [[Бабруйск]] і [[Петразаводск]]. * [[1954]]: У [[Обнінск]]у (Расія) запусцілі першую ў свеце [[атамная электрастанцыя|атамную электрастанцыю]]. * [[1967]]: У [[Лондан]]е быў усталяваны першы [[банкамат]]. * [[1986]]: Міжнародны суд у [[Горад Гаага|Гаазе]] вынес рашэнне аб парушэнні [[ЗША]] міжнароднага права і суверэнітэту [[Нікарагуа]]. * [[1989]]: Устаноўчы з’езд [[Таварыства беларускай мовы]] прыняў зварот да ўсіх прыхільнікаў беларускага слова. * [[2002]]: Пачала ажыццяўляць камерцыйную дзейнасць кампанія [[Мабільныя ТэлеСістэмы (Беларусь)]]. * [[2007]]: [[Гордан Браўн]] стаў прэм’ер-міністрам [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]. * 2007: Рада горада [[Гайнаўка]] ([[Польшча]]) прыняла закон аб выкарыстанні [[беларуская мова|беларускай мовы]] як дапаможнай у мясцовай адміністрацыі * [[2014]]: У [[Віцебск]]у адбылося ўрачыстае адкрыццё [[Помнік Альгерду, Віцебск|Помніка Альгерду]]. * [[2014]]: [[Украіна]], [[Грузія]] і [[Малдова]] падпісалі [[Пагадненне аб асацыяцыі з Еўрапейскім Саюзам|Пагадненне аб асацыяцыі з ЕС]] == Нарадзіліся == [[Файл:Helen_KellerA.jpg|thumb|100px|left|Хелен Адамс Келер]] * [[1462]]: [[Людовік XII]], 35-ы кароль Францыі * [[1784]]: [[Лявон Бароўскі]], літаратуразнаўца, педагог і публіцыст (пам. [[4.4]].[[1846]]) * [[1838]]: [[Пауль Маўзер]], нямецкі канструктар зброі * [[1880]]: [[Хелен Адамс Келер]], амерыканская пісьменніца, выкладчыца і грамадскі дзеяч (пам. 1.6.[[1968]]) * [[1891]]: [[Уладзімір Петлякоў]], авіяканструктар, стваральнік бамбардыроўшчыкаў Пе-8 і Пе-2 * [[1909]]: [[Сяргей Знаёмы]], беларускі [[пісьменнік]] * [[1921]]: [[Ладзіслас Кійно]], французскі мастак * [[1925]]: [[Лідзія Арабей]], беларускі празаік, крытык, літаратуразнавец * [[1955]]: [[Ізабель Аджані]], французская актрыса * [[1975]]: [[Тобі Магуайр]], амерыканскі акцёр * [[1977]]: [[Рауль Гансалес]], іспанскі футбаліст * [[1983]]: [[Алсу]], расійская эстрадная спявачка == Памерлі == [[File:Tove Jansson 1956.jpg|thumb|100px|Тувэ Янсан]] * [[444]]: [[Кірыл Александрыйскі]], хрысціянскі святы, александрыйскі патрыярх, доктар Касцёла * [[1194]]: [[Санча VI Мудры]], кароль Навары * [[1574]]: [[Джорджа Вазары]], італьянскі мастак і архітэктар * [[1641]]: [[Міхіл Янс ван Мірэвелт]], нідэрландскі мастак * [[1844]]: [[Джозеф Сміт]], заснавальнік [[мармоны|Царквы мармонаў]] (Царквы Ісуса Хрыста Святых апошніх дзён) * [[1863]]: [[Зігмунт Ігнатавіч Серакоўскі|Зігмунт Серакоўскі]], адзін з кіраўнікоў [[Паўстанне ў Польшчы, Літве і Беларусі (1863—1864)|паўстання 1863—1864 гадоў]] (нар. 30.5.[[1826]]) * [[1918]]: [[Жазеф Пеладан]], французскі пісьменнік і акультыст * [[1933]]: [[Міхась Явар]], беларускі [[паэт]] * [[1946]]: [[Хуан Антоніа Рыяс]], прэзідэнт Чылі * [[1978]]: [[Антоніа Кальдэрара]], італьянскі мастак * [[2001]]: [[Джэк Леман]], амерыканскі акцёр * [[2001]]: [[Тувэ Янсан]], фінская шведскамоўная пісьменніца, мастачка (нар. 9.8.[[1914]]) == Святкуюць == * {{Сцяг Зямлі}} Сусветны дзень рыбалоўства. * {{Сцяг В'етнама}} [[В'етнам]], Тэт Даанго. * {{Сцяг Джыбуці}} [[Джыбуці]], Дзень незалежнасці. * {{Сцяг Канады}} [[Канада]], Дзень нацыянальнага гімна. * {{Сцяг Таджыкістана}} [[Таджыкістан]], Дзень нацыянальнага адзінства. * {{Сцяг Бразіліі}} [[Бразілія]] Дзень метысы. == Іншае == * [[1862]]: У 1500 [[лье]] ад Патагоніі пацярпела караблекрушэнне судна «Брытанія», пад началам капітана Гранта ([[Жуль Верн|Ж. Верн]] «Дзеці капітана Гранта»). <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|627]] [[Катэгорыя:27 чэрвеня| ]] </noinclude> cofqt5vcopuhnk7k6x9uym8zd4p3dxg 0 686 4187082 4170388 2022-08-15T08:00:29Z Владимир Фалалеев 51626 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на жнівень}}</noinclude> '''2 жніўня''' — дзвесце чатырнаццаты (дзвесце пятнаццаты ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Файл:Lithuanian Statute I.jpg|thumb|right|100px|Першая старонка Статута ВКЛ]] * [[461]]: Рымскі імператар [[Маярыян]] арыштаваны паводле загаду палкаводца Рыцымера. * [[1802]]: [[Плебісцыт]]ам [[Напалеон]] прызначаны пажыццёвым консулам [[Францыя|Францыі]]. * [[1840]]: Паводле ўказа расійскага імператара спынена дзеянне [[Статут ВКЛ, 1588|Статута ВКЛ]] на тэрыторыі [[Віленская губернія|Віленскай]], [[Гродзенская губерня|Гродзенскай]] і [[Мінская губерня|Мінскай]] губерній. * [[1914]]: У [[Горад Баранавічы|Баранавічах]] размешчаная Стаўка Вярхоўнага галоўнакамандуючага ўзброенымі сіламі [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] (да [[21.8]].[[1915]]). * [[1919]]: У [[Вільня|Вільні]] [[Цэнтральная беларуская рада Віленшчыны і Гродзеншчыны|Цэнтральнай беларускай радай Віленшчыны і Гродзеншчыны]] створана [[Беларуская вайсковая камісія]] — орган па фарміраванні беларускіх часцей у войску [[Другая Рэч Паспалітая|Другой Рэчы Паспалітай]]. * [[1990]]: Войскі [[Ірак]]а ўварваліся ў [[Кувейт]]. * [[2022]]: На фоне [[Кітайска-тайваньскі крызіс (2022)|кітайска-тайваньскага крызісу]] дэлегацыя на чале са спікерам [[Палата прадстаўнікоў ЗША|Палаты прадстаўнікоў ЗША]] [[Нэнсі Пэлосі]] прыбыла ў [[Тайбэй]]. == Нарадзіліся == [[Файл:Mikołaj Krzysztof Radziwiłł Sierotka.PNG|thumb|left|100px|Мікалай Радзівіл Сіротка]] * [[1549]]: [[Мікалай Радзівіл Сіротка]], [[ВКЛ|вялікалітоўскі]] дзяржаўны дзеяч, падарожнік, мемуарыст (пам. [[28.2]].[[1616]]) * [[1820]]: [[Джон Тындаль]], англійскі фізік (пам. [[4.12]].[[1893]]) * [[1871]]: [[Джон Слоан]], амерыканскі мастак, лідар школы [[Імпрэсіянізм|імпрэсіяністаў]] (пам. [[7.9]].[[1951]]) * [[1880]]: [[Артур Гарфілд Даў]], амерыканскі мастак * [[1881]]: [[Густаў ван дэ Вустэйнэ]], бельгійскі мастак * [[1902]]: [[Кірыл VI Александрыйскі]], 116-ы Патрыярх Копцкай праваслаўная царквы * [[1923]]: [[Шымон Перэс]], ізраільскі палітык і лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру * [[1941]]: [[Жуль Хофман]], французскі імунолаг і цытолаг, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне|Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне]] [[2011]] г. * [[1949]]: [[Ісабель Альендэ]], чылійская пісьменніца == Памерлі == [[Файл:Michał Vałovič — Міхал Казімеравіч Валовіч.jpg|thumb|right|100px|Міхаіл Валовіч]] * [[640]]: [[Севярын, Папа Рымскі]] * [[1100]]: [[Вільгельм II, кароль Англіі]] * [[1512]]: [[Алесандра Акіліні]], італьянскі анатам * [[1589]]: [[Генрых III Валуа]], герцаг анжуйскі, кароль польскі і вялікі князь літоўскі ([[1574]]), кароль Францыі ([[1575]]—[[1589]]), апошні прадстаўнік дынастыі [[Дынастыя Валуа|Валуа]] (Ангулемская галіна) на стальцы Францыі (нар. [[19 верасня|19.9.]][[1551]]) * [[1719]]: [[Караль Станіслаў Радзівіл (1669-1719)|Караль Станіслаў Радзівіл]], дзяржаўны дзеяч [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] (нар. [[27 лістапада|27.11.]][[1669]]) * [[1788]]: [[Томас Гейнсбара]], англійскі [[мастак]] (нар. 14.5.[[1727]]) * [[1823]]: [[Лазар Карно]], французскі дзяржаўны і ваенны дзеяч * [[1833]]: [[Міхаіл Валовіч]], удзельнік [[паўстанне 1830-1831|паўстання 1830—1831 гадоў]], кіраўнік сялянскага паўстання на Слонімшчыне * [[1921]]: [[Энрыка Каруза]], [[Італія|італьянскі]] оперны спявак (нар. [[25 лютага|25.2.]][[1873]]) * [[1922]]: [[Аляксандр Грэям Бел]], [[ЗША|амерыканскі]] навуковец, вынаходнік [[тэлефон]]а * [[1934]]: [[Паўль фон Гіндэнбург]], нямецкі ваенны і дзяржаўны дзеяч * [[1953]]: [[Сяргей Вячаслававіч Скандракоў|Сяргей Скандракоў]], беларускі навуковец-аграном, журналіст, краязнавец (нар. [[21 кастрычніка|21.10]].[[1876]]) * [[2002]]: [[Жан-П’ер Івараль]], французскі мастак == Святкуюць == * {{Сцяг Азербайджана}} [[Азербайджан]]: Дзень нацыянальнага кіно * {{Сцяг Беларусі}} [[Беларусь]], {{Сцяг Расіі}} [[Расія]], {{Сцяг Украіны}} [[Украіна]]: Дзень паветрана-дэсантных войскаў * {{Сцяг Гаяны}} [[Гаяна]]: Дзень свабоды * {{Сцяг Коста-Рыкі}} [[Коста-Рыка]]: Дзень Анёльскай Дзевы * {{Сцяг Паўночнай Македоніі}} [[Паўночная Македонія]]: Дзень Рэспублікі <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|802]] </noinclude> qt5i7s4cm0ayew97r0ven1royoh8tki 0 717 4187071 4132625 2022-08-15T07:42:16Z Rymchonak 22863 /* Памерлі */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на май}} </noinclude> '''30 мая''' ('''30 траўня''') — сто пяцідзесяты (сто пяцьдзясят першы ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == * [[1087]]: [[Генрых IV (імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі)|Генрых IV]] каранаваў свайго 13-гадовага сына [[Конрад II (кароль Італіі)|Конрада]] як [[Кароль Германіі|караля Германіі]]. * [[1431]]: [[Жанна д’Арк]] была спалена жыўцом на плошчы Старога Рынку ў [[Руан]]е. * [[1498]]: [[Хрыстафор Калумб]] выправіўся ў сваю трэцюю экспедыцыю. * [[1635]]: У [[Прага|Празе]] заключаны [[Пражскі мір (1635)|мірны дагавор]] паміж імператарам [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэннай Рымскай імперыі]] [[Фердынанд II (імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі)|Фердынандам II Габсбургам]] і пратэстанцкімі князямі. * [[1942]]: Пры [[Стаўка ВГК, СССР|Стаўцы Вярхоўнага Галоўнакамандуючага]] [[Рабоча-Сялянская Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] створаны [[Цэнтральны штаб партызанскага руху]]. * [[1981]]: 45 членаў-заснавальнікаў [[Беларускае аб'яднанне студэнтаў|Беларускага аб’яднання студэнтаў]] у [[Польшча|Польшчы]] накіравала ліст у Міністэрства навукі, вышэйшага школьніцтва і тэхнікі ПНР дамагаючыся рэгістрацыі арганізацыі. * [[1999]]: У [[Горад Мінск|Мінску]] ў часе піўнога свята адбылася [[трагедыя на Нямізе]]. == Нарадзіліся == [[Файл:BennyGoodmanStageDoorCanteen.jpg|thumb|Бені Гудмен]] * [[1220]]: [[Аляксандр Яраславіч]], вялікі князь уладзімірскі, прылічаны да святых. * [[1265]]: [[Дантэ Аліг'еры]], італьянскі [[паэт]] (пам. 14.9.[[1321]]). * [[1423]]: [[Георг Пурбах]], аўстрыйскі [[астраном]] і [[матэматык]]. * [[1686]]: [[Андрэй Астэрман]], вестфальскі [[граф]], кіраўнік рускага ўрада пры [[Ганна Іванаўна, імператрыца расійская|Ганне Іванаўне]]. * [[1814]]: [[Міхаіл Аляксандравіч Бакунін|Міхаіл Бакунін]], рускі анархіст, ідэолаг рускага [[Народнікі|народніцтва]] і еўрапейскага [[анархізм]]у. * [[1846]]: [[Карл Фабержэ]], расійскі ювелір. * [[1862]]: [[Канстанцін Міхайлавіч Фафанаў|Канстанцін Фафанаў]], рускі паэт. * [[1887]]: [[Аляксандр Парфір'евіч Архіпенка|Аляксандр Архіпенка]], рускі [[скульптар]], піянер абстракцыянізму ў скульптуры. * [[1892]]: [[Іван Сяргеевіч Сакалоў-Мікітаў|Іван Сакалоў-Мікітаў]], рускі [[пісьменнік]]. * [[1909]]: [[Бені Гудмен]], джазавы кларнетыст і [[дырыжор]], «кароль [[Свінг, жанр|свінга]]». * [[1910]]: [[Анатоль Міхайлавіч Трус]], беларускі [[акцёр]]. * [[1912]]: [[Леў Іванавіч Ашанін|Леў Ашанін]], паэт, аўтар песень (пам. 30.12.1996). * [[1927]]: [[Вітаўт Кіпель]], беларускі грамадскі дзеяч, гісторык. * [[1937]]: [[Аляксандр Сяргеевіч Дзям'яненка|Аляксандр Дзям’яненка]], акцёр, народны артыст [[РСФСР]] (пам. 22.8.1999). * [[1937]]: [[Ігар Іванавіч Раеўскі|Ігар Раеўскі]], дырыжор, хормайстар, заслужаны артыст Беларусі, народны артыст Расіі. * [[1942]]: [[Антанін Баяя]], чэшскі літаратар. * [[1949]]: [[Валянціна Яноўская]], беларускі гісторык. == Памерлі == [[Файл:Wäinö Aaltonen.jpg|thumb|Вяйнё Валдэмар Аалтанен]] * [[1416]]: [[Геранім Пражскі]], чэшскі рэлігійны дзеяч, паплечнік [[Ян Гус|Яна Гуса]]. * [[1431]]: [[Жанна д’Арк]], нацыянальная гераіня [[Францыя|Францыі]] (нар. [[6.1]].[[1412]]). * [[1695]]: [[П’ер Міньяр]], жывапісец. * [[1770]]: [[Франсуа Бушэ]], французскі мастак. * [[1778]]: [[Мары Франсуа Вальтэр]], французскі пісьменнік і [[філосаф]] (нар. 21.11.[[1694]]). * [[1826]]: [[Зігмунт Серакоўскі]], адзін з кіраўнікоў [[Паўстанне 1863-1864|паўстання 1863—1864 гадоў]] (нар. [[9.7]].[[1863]]). * [[1960]]: [[Барыс Пастарнак]], рускі паэт і пісьменнік, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па літаратуры|Нобелеўскай прэміі па літаратуры]] (нар. 29.1(10.2).[[1890]]). * [[1966]]: [[Вяйнё Валдэмар Аалтанен]], фінскі скульптар. * [[1976]]: [[Аляксей Грыцук]], беларускі грамадскі дзеяч, гісторык, літаратуразнавец, настаўнік, старшыня [[Згуртаванне беларусаў Канады|Згуртавання беларусаў Канады]] (нар. [[3.7]].[[1910]]). * [[2006]]: [[Сёхэй Імамура]], японскі кінарэжысёр * [[2014]]: [[Генадзь Мікалаевіч Бураўкін|Генадзь Бураўкін]], беларускі паэт, дзяржаўны дзеяч == Святкуюць == * {{Сцяг|Харватыя}} [[Харватыя]], Дзень незалежнасці. <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|530]] </noinclude> r3sji4jfl1cok8zsh47yv3q86y171ls 0 739 4186981 4172353 2022-08-15T05:10:28Z Rymchonak 22863 /* Памерлі */ wikitext text/x-wiki <noinclude>{{каляндар на студзень}} </noinclude>__NOTOC__ '''31 студзеня''' — трыццаць першы дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]] == Падзеі == [[Выява:Ham the chimp (cropped).jpg|right|thumb|100px|]] * [[314]]: [[Сільвестр I (Папа Рымскі)|Сільвестр I]] становіцца новым [[Папа Рымскі|Папам Рымскім]]. *[[828]]: З [[Александрыя|Александрыі]] ў [[Венецыянская рэспубліка|Венецыю]] былі прывезены мошчы [[Марк (евангеліст)|евангеліста Марка]]. С таго часу Марк стаў святым заступнікам Венецыі, а сама рэспубліка пачала называць сябе Рэспублікай Святога Марка. Таксама пачалося будаўніцтва [[Сабор Святога Марка|сабора Святога Марка]]. * [[1714]]: У [[Санкт-Пецярбург]]у заснавана [[Кунсткамера]], найстарэйшы музей [[Расія|Расіі]]. * [[1902]]: У выніку [[Шэмахінскае землетрасенне (1902)|землетрасення]] быў разбураны амаль увесь горад [[Шэмаха]]. * [[1918]]: Утварэнне [[Белнацком|Беларускага нацыянальнага камісарыята]]. * [[1920]]: Прыняты [[Статут Люшні]] — канстытуцыйны акт Княства Албанія. * [[1944]]: Пачатак чатырохдзённай [[бітва|бітвы]] за [[Кваджалейн]] у [[Ціхі акіян|Ціхім акіяне]] паміж [[ЗША]] і [[Японія]]й. Бітва скончылася знішчэннем буйного японскага гарнізона і захопам кантролю над [[Маршалавы Астравы|Маршалавымі Астравамі]] амерыканскімі ваеннымі. * [[1957]]: У [[Мінск]]у заснаваны Дзяржаўны музей Беларусі (зараз [[Нацыянальны музей гісторыі і культуры Беларусі]]). * [[1961]]: Першы запуск амерыканцамі ў космас жывой істоты — [[шымпанзэ]]. * [[2020]]: [[Вялікабрытанія]] афіцыйна [[Выхад Вялікабрытаніі з Еўрапейскага саюза|выйшла з Еўрапейскага Саюза]]. == Нарадзіліся == [[Выява:Franz Schubert by Wilhelm August Rieder.jpeg|thumb|left|150px|Франц Шуберт]] * [[1715]]: [[Клод Адрыян Гельвецый]], французскі літаратар і філосаф * [[1769]]: [[Андрэ Жак Гарнерэн]], першы ў свеце парашутыст * [[1797]]: [[Франц Шуберт]], аўстрыйскі кампазітар (пам. [[19 лістапада|19.11]].[[1828]]) * [[1848]]: [[Натан Штраўс]], амерыканскі філантроп і гуманіст * [[1868]]: [[Тэадор Уільям Рычардс]], амерыканскі хімік, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] ([[1914]]) (пам. [[2 красавіка|2.4]].[[1928]]) * [[1833]]: [[Станіслаў Сільвестровіч]], удзельнік [[паўстанне 1863-1864 гадоў|паўстання 1863—1864 гадоў]] * [[1881]]: [[Ганна Паўлава]], расійская балерына * [[1892]]: [[Алесь Гурло]], беларускі паэт (пам.[[4 лютага|4.2]].[[1938|1938]]) * [[1911]]: [[Ванга]], знакамітая балгарская прадракальніца (пам. [[11 лістапада|11.11]].[[1996]]) * [[1929]]: [[Анатоль Грыцкевіч]], беларускі гісторык * [[1930]]: [[Збігнеў Макоўскі]], польскі мастак * [[1935]]: [[Кэндзабура Оэ]], японскі пісьменнік, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па літаратуры|Нобелеўскай прэміі па літаратуры]] ([[1994]]) * [[1937]]: [[Рэгімантас Адамайціс]], літоўскі акцёр *[[1975]]: [[Альгерд Бахарэвіч]], беларускі пісьменнік і перакладчык == Памерлі == [[Выява:A a milne.jpg|thumb|left|100px|Алан Мілн]] * [[1606]]: [[Гай Фокс]], самы вядомы ўдзельнік Парахавой змовы * [[1891]]: [[Жан-Луі-Эрнест Месан'е]], французскі мастак * [[1930]]: [[Бенедыкт Дыбоўскі]], заолаг, прыродазнаўца, лекар (нар. [[11.5]].[[1833]]) * [[1933]]: [[Джон Галсуорсі]], англійскі пісьменнік, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія|Нобелеўскай прэміі]] па літаратуры ([[1932]]) (нар. [[14.8]].[[1867]]) * [[1956]]: [[Алан Аляксандр Мілн]], англійскі пісьменнік, аўтар аповесцяў пра [[Віні-Пух]]а (нар. [[18.1]].[[1882]]) * [[1961]]: [[Макс Бурхарц]], нямецкі мастак == Святкуюць == * {{BLR}}: Дзень беларускай навукі. * {{NRU}}: Дзень Незалежнасці. <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|131]] </noinclude> 96w2zknpivzqa5r6bh5ekrlsdmajpe8 0 1553 4187012 4172150 2022-08-15T06:30:29Z 178.120.55.208 /* Вядомыя асобы */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = горад |беларуская назва = Брэст |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = Беларусь |герб = Coat of Arms of Brest, Belarus.svg |сцяг = Berastre stiag.svg |шырыня герба = 80 |шырыня сцяга = 190 |выява = Brest Montage (2017).jpg |подпіс = |lat dir =N |lat_deg = 52|lat_min = 6|lat_sec = |lon dir =E |lon_deg = 23|lon_min = 41|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |вобласць = Брэсцкая |раён = |сельсавет = |карта краіны = 250 |карта рэгіёна = |карта раёна = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = старшыня гарвыканкама |глава = |дата ўтварэння = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = Берасце, Брэст-Літоўск,<br /> Брэст-над-Бугам |статус з = |плошча = 146,12<ref name="gki"/><ref name="pravo"/> |від вышыні = НУМ |вышыня цэнтра НП = 280,4 |клімат = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |крыніца насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |агламерацыя = |нацыянальны склад = [[беларусы]] — 82,13 %, <br /> [[рускія]] — 10,67 %, <br /> [[украінцы]] — 4,16 %, <br /> іншыя — 3,04 %<ref name="belstat2009"/> |канфесійны склад = |этнахаронім = |часавы пояс = +2 |DST = |тэлефонны код = +375 162 |паштовы індэкс = 224000 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 1 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Brest, Belarus |сайт = http://city.brest.by/ |мова сайта = ru |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 27171628 }} {{значэнні}} '''Брэст'''{{ref+|Сустракаюцца таксама назвы '''''Берасце''''' і '''''Бярэсце'''''|~}}<ref name="NNP"/> ({{lang-be-trans|Brest}}, {{lang-ru|Брест}}) — горад у [[Беларусь|Беларусі]], адміністрацыйны цэнтр [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]] і [[Брэсцкі раён|Брэсцкага раёна]], на рацэ [[Заходні Буг]] пры ўпадзенні ў яго [[Рака Мухавец|Мухаўца]]. За 349 км ад [[Мінск]]а. Тэрыторыя горада — 146,12 км²<ref name="gki"/><ref name="pravo"/>. Насельніцтва 343&nbsp;985 чал. (2017)<ref name="2017-Estimate"/>. З’яўляецца адным з найважнейшых транспартных вузлоў Беларусі. Эканамічны і культурны цэнтр, [[вузел чыгунак]] і аўтамабільных дарог, [[Аэрапорт Брэст|аэрапорт]], [[рачны порт (Брэст)|рачны порт]], звязаны [[Дняпроўска-Бугскі канал|Дняпроўска-Бугскім каналам]] з басейнамі [[Дняпро|Дняпра]] і [[Прыпяць|Прыпяці]]. {{Змест злева}} == Назва == Упершыню згадваецца ў «[[Аповесць мінулых часоў|Аповесці мінулых гадоў]]» пад назваю ''Бе́рестье''<ref name="Žuraŭski"/>, у гістарычных крыніцах таксама сустраюцца напісанні ''Бересте'', ''Бересть''<ref name=viacorka/>, у нямецкіх летапісах ''Брэйзіка''<ref name="Wartberge"/>. Тапонім «Берасце» ўтварыўся ад слова «[[Бераст|бе́раст]]», «бе́расць»<ref name="zurauski">[[Аркадзь Жураўскі|Жураўскі А.]] [http://mowaznaustwa.ru/2009/07/23/a-i-zhuraўski-staradaўniya-nazvy-garadoў-belarusi/ Старадаўнія назвы гарадоў Беларусі] // «Навіны Беларускай акадэміі» № 31 (660), 14 жніўня 1992. С. 3—5.</ref> ([[Дрэвавыя расліны|дрэвавая]] ці [[куст]]авая расліна сямейства [[вязавыя|вязавых]]<ref name="ГВБ"/>). Значэнне мае хутчэй за ўсё зборнае — бераставы гай<ref name=viacorka>[[Вінцук Вячорка|Вячорка В.]] [http://www.svaboda.org/a/25444820.html Аддайма Брэст брэтонцам!], [[Радыё Свабода]], 3 ліпеня 2014 г.</ref>. На думку географа [[Вадзім Жучкевіч|В. Жучкевіча]], назва горада таксама магла паходзіць ад слова «[[бяроста]]» — [[бяроза]]вая кара<ref>{{Крыніцы/Кароткі тапанімічны слоўнік Беларусі}} С. 36.</ref>. Існуюць таксама меркаванні, што назва горада паходзіць ад [[асабовае імя|імя асабовага]] — Бераст<ref name="ГВБ">{{крыніцы/ГВБ|3-1|Брэст}}</ref>. Паводле народнага падання пра паходжанне назвы горада, якое запісаў у сярэдзіне [[XIX ст.]] [[П. М. Шпілеўскі]] ў сваім «Падарожжы па Палессі і Беларускім краі», некалі, даўным-даўно багаты купец, прабіраючыся цераз вязкія [[балота|балоты]] з вялікай колькасцю рознага тавару, зрубіў [[плаціна (архітэктура)|плаціну]] са ствалоў [[бяроза|бярозы]], заваліў балота бяростай (верхні белы слой бярозавай кары) і такім чынам праклаў сабе шлях. У памяць аб сваім выратаванні з гэтых балот купец пабудаваў [[копішча]] і прынёс там ахвяру язычніцкаму богу [[Вялес]]у. А самое месца аб зрубленай з бяросты плаціны ён назваў ''Берасцем'', ''Берасценем''. Пазней, прадаўшы з выгадай у [[Літва (зямля)|Літве]] свае тавары, купец вярнуўся і атабарыўся на гэтым месцы са сваёй [[дружына]]й<ref name="ГВБ"/>. У [[1696]] г. [[сейм Рэчы Паспалітай]] скасаваў статус [[Старабеларуская мова|старабеларускай мовы]] як дзяржаўнай і такім чынам адкрыў шлях да татальнай [[Паланізацыя|паланізацыі]]. Назвы беларускіх паселішчаў запісваліся толькі графічнымі сродкамі [[Польская мова|польскай мовы]] ў характэрнай для яе [[Фанетыка|фанетычнай]] і [[Граматыка|граматычнай]] формах. У такім выглядзе большасць з іх увайшла ў дзяржаўныя дакументы, на карты, выцесніўшы з пісьмовай і [[картаграфія|картаграфічнай]] практыкі спрадвечныя формы<ref name="Прадмова"/>. Польскі варыянт назвы горада запісваўся як ''Brześć'' (вымаўляецца як ''Бжэсць''), пазней, каб пазбегнуць блытаніны з польскім горадам [[Бжэсць Куяўскі]] ({{lang-pl|Brześć Kujawski}}), пачала выкарыстоўвацца назва ''Brześć Litewski'' (літар. ''Берасце Літоўскае''). У [[Лацінская мова|лацінамоўных]] дакументах назвы абодвух гарадоў перадаваліся як ''Brest'', вытворны прыметнік — як ''Brestensis'', радзей ''Brescensis'', часам ''Brzestensis''<ref name=viacorka/>. Старажытная лацінская форма, відаць, з’яўляецца вытворнай ад назвы польскага Бжэсця. У сучаснай лацінскай мове, якая выкарыстоўваецца як богаслужбовая і навуковая мова [[Каталіцкая Царква|Каталіцкай царквы]], аднавілі поўнагалосную форму тапоніма: дакументы [[Берасцейская унія|Берасцейскай уніі]] выйшлі ў [[1970]] годзе пад назвай «Documenta Unionis ''Berestensis'' eiusque Auctorum (1590—1600)»<ref name=viacorka/>. На еўрапейскіх картах XVII—XVIII стагоддзяў Берасце пазначалася як ''Brizestije'' ([[Антверпен]], 1612), ''Breßia al Brie∫tz'' ([[Амстэрдам]], 1632), ''Bres∫ia'' ([[Амстэрдам]], 1661), ''Brzesc'' ([[Лондан]], 1799)<ref name=viacorka/>. У складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] ні дакументалісты, ні гісторыкі, ні картографы таксама не клапаціліся пра дакладнасць перадачы беларускіх [[айконімы|айконімаў]] на [[Руская мова|рускую мову]]. Яны запазычвалі ўжо гатовыя польскія формы і запісвалі іх [[кірыліца|кірыліцкай графікай]]. У выніку неаднаразовай перадачы з адной мовы на іншую без уліку арыгінала шэраг беларускіх айконімаў увайшоў у гісторыю ў чужамоўнай ці скажонай форме, з неўласцівымі для іх гукавымі, граматычнымі і словаўтваральнымі рысамі, што нанесла вялікую шкоду ўсёй айканімічнай сістэме Беларусі. У пісьмовай практыцы замацаваліся паланізаваныя формы<ref name="Прадмова"/>, так польскі варыянт назвы горада ''Brześć'' перанеслі ў рускую мову спачатку як ''Бржесть'', што пазней трансфармавалася ў ''Брест''<ref name="vm">Мухін В. [http://knihi.com/www/nazvy/ Спрадвечныя назовы]{{Недаступная спасылка}} // «Студэнцкая думка», ?.</ref><ref name="Дайлід">Дайлід П. [http://c4u.omniton.net/by/11/60/299/Берасце-Брэст-Літоўск-Брэст-над-Бугам-Брэст.htm Берасце, Брэст-Літоўск, Брэст-над-Бугам, Брэст…]{{Недаступная спасылка}} // «Газета для вас» № 712, 20 жніўня 2009.</ref>. Гэтую трансфармацую назвы ў рускай мове зафіксавалі лічбы аб баявых дзеяннях у ваколіцах горада рускага палкаводца [[Аляксандар Сувораў|А. Суворава]] і іншых расійскіх чыноўнікаў: спачатку пісалі ''Бржесць'', ''Бржесть'', пазней ''Бржест'' і ''Брест''. Пасля [[Падзелы Рэчы Паспалітай|падзелаў Рэчы Паспалітай]] з’явілася назва ''Брестъ-Литовскъ'' ({{lang-be|Брэст-Літоўск}}), пры гэтым даволі працяглы час паралельна ўжывалася форма ''Бржестъ''. Адной з магчымых крыніц рускай формы ''Брест'' ({{lang-be|Брэст}}) разглядаюцца дакументы часоў [[Вайна 1654—1667 гадоў|вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай]] (1654—1667), у якіх датычна Берасця паслядоўна ўжываецца назва ''Бресть'' жаночага роду<ref name=viacorka/>. Перад пачаткам [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] жыхары горада хадайнічалі перад [[Дзяржаўная Дума Расійскай імперыі|Дзяржаўнай Думай Расійскай імперыі]] аб вяртанні гістарычнай назвы ''Берестье'' ({{lang-be|Берасце}}). У выдадзеным у горадзе Я. Хмялеўскім даведніку «Календарь-Справочникъ гор. Брестъ-Литовска на 1912 годъ» адзначаецца, што першапачатковая старажытная назва горада «Бэресть» захавалася і па-ранейшаму жыве ў гаворцы мясцовых сялянаў: {{цытата|«Тамъ почти нельзя услышать Брестъ, а о составном названіи Брестъ-Литовскъ множество Полѣсскихъ крестьянъ даже не подозрѣваетъ».<ref>Календарь-Справочникъ гор. Брестъ-Литовска на 1912 годъ. Изд. Я. М. Хмѣлевскаго. С. 32.</ref>}} Пасля далучэння да [[Польская Рэспубліка, 1918—1939|Польскай Рэспублікі]] ў [[1921]] годзе горад атрымаў назву ''Бжэсць над Бугам'' (''Brześć nad Bugiem''), якая праіснавала да [[1939]] года. Тым часам у [[БССР]] да сярэдзіны [[1930-я|1930-х]] гадоў і ў [[Беларуская дыяспара|беларускай дыяспары]] на [[Захад]]зе дагэтуль ужываюць спрадвечную назву — Берасце<ref name="vm"/>. У час [[Нямецкая акупацыя Беларусі, 1941—1944|нямецкай акупацыі]] назва горада ў [[Нямецкая мова|нямецкамоўных]] дакументах і шыльдах часцей за ўсё пісалася ''Brest-Litowsk'' (''Брэст-Літоўск''). Ужо пасля 1939 года з рускай мовы ў беларускую была запазычана сучасная афіцыйная беларуская назва ''Брэст''<ref name="vm"/><ref name="Дайлід"/>, якая не мае ў сабе кораню, ад якога пайшло першапачатковае імя горада, і застаецца ў беларускай мове ізаляванай і чужароднай<ref name="vm"/>. У вусных жа зносінах і зараз стабільна ўжываюцца формы (толькі з некаторымі гукавымі відазменамі), пад якімі горад згадваецца ў ранніх летапісах і іншых старажытнапісьмовых дакументах у сваім усходнеславянскім абліччы — '''Бе́расце''', '''Бэ́рэсць''', '''Бэ́рысць'''<ref name="Прадмова">[http://elib.bsu.by/bitstream/123456789/16876/1/%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D1%8B%20%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%20%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%9E%20%D0%A0%D0%91_%D0%91%D1%80%D1%8D%D1%81%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F%20%D0%B2%D0%BE%D0%B1%D0%BB.pdf Лемцюгова В. П. : Прадмова да даведніка «Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь» ]</ref>. У некаторых выданнях можна сустрэць варыянт '''Бярэсце'''<ref>{{Літаратура/ЭГБ|2к}} С. 85.</ref>, які, аднак, не адпавядае традыцыйнаму вымаўленню мясцовых жыхароў<ref name=viacorka/>. == Гісторыя == === Ранняе Сярэднявечча === [[Археалагічныя даследаванні]] горада паказалі, што як пагранічная крэпасць і апорны пункт [[Славянская каланізацыя Беларусі|славянскай каланізацыі]] горад быў заснаваны ў канцы [[10 стагоддзе|Χ ст.]]<ref name="Lysienka-1"/>. Агульнае аблічча матэрыяльнай культуры старажытнага Берасця пацвярджае яго заснаванне адным з [[Усходнія славяне|усходне-славянскіх плямён]] — [[Дрыгавічы|дрыгавічамі]]<ref name="ГВБ"/><ref name="АрхБ">{{крыніцы/Археалогія Беларусі|1|Брэст}}</ref>. Адносна дакладнасці дат першага ўспаміну думкі гісторыкаў разыходзяцца. Дакладна вядома, што звязана першае ўпамінанне з падзеямі 1015—1019, калі кіеўскі князь [[Святаполк Уладзіміравіч]] вёў барацьбу за кіеўскі сталец са сваім братам наўгародскім князем [[Яраслаў Уладзіміравіч|Яраславам Уладзіміравічам]]. Упершыню ўпамінаецца пад [[1019]] годам<ref name="ЭВКЛ"/>. Такога пункту гледжання прытрымліваецца [[Пётр Фёдаравіч Лысенка|Пётр Лысенка]], абапіраючыся на «[[Аповесць мінулых гадоў]]» і складзеныя на яе аснове пазнейшыя зборы, дзе пра паход [[1017]] года ў Пабужжа нічога не сказана<ref name="Lysienka-2"/>. Другая група даследчыкаў — [[Мікалай Міхайлавіч Карамзін|М. Карамзін]], [[Сяргей Міхайлавіч Салаўёў|С. Салаўёў]], [[Генрык Лаўмянскі|Г. Лаўмянскі]], [[Георгій Васілевіч Штыхаў|Г. Штыхаў]] і інш. давяраюць сказанаму ў першым спісе [[Наўгародскі летапіс|Наўгародскага летапісу]]: {{цытата|в лето 6525 (1017) Ярослав иде к Берестью}}<ref name="Karamzin"/>. Старажытнае Берасце, размешчанае на сутоку рэк, кантралявала водныя шляхі па [[Мухавец (рака)|Мухаўцу]] з усходу, ад дняпроўскага вялікага воднага шляху [[З варагаў у грэкі|«з варагаў у грэкі»]] да Буга і па [[Заходні Буг|Бугу]] — шлях з поўдня, з [[Валынь|Валыні]] — да [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]]. З самага пачатку існавання Берасце адыгрывала ролю палітычнага, эканамічнага, адміністрацыйнага і культурнага цэнтра [[Пабужжа]]<ref name="ГВБ"/>. Горад быў гандлёвым цэнтрам [[Старажытнаруская дзяржава|Старажытнарускай дзяржавы]] на мяжы з [[польшча|польскімі]] і [[Літва (зямля)|літоўскім]] ўладаннямі<ref name="ЭГБ"/>. 3 прычыны прыгранічнага размяшчэння часта быў у цэнтры ваенных падзей<ref name="АрхБ"/>. У [[1020]] годзе захоплены польскім князем [[Баляслаў I Храбры|Баляславам Храбрым]]<ref name="ЭГБ"/>. У [[1022]], [[1031]] і [[1044]] гадах кіеўскі князь [[Яраслаў Уладзіміравіч]] здзейсніў паходы да Берасця, які, як можна меркаваць, быў заняты [[Польскае каралеўства (1025—1385)|палякамі]]<ref name="АрхБ"/>. Наступны ўспамін Бярэсця ў летапісе звязана з барацьбой [[Ізяслаў Яраславіч|Ізяслава Яраславіча]] з яго братамі Святаполкам і [[Усевалад Яраславіч|Усеваладам]] за кіеўскі сталец<ref name="Lysienka-3"/>. У {{нп5|Павучанне Уладзіміра Манамаха|«Павучанні»|ru|Поучение Владимира Мономаха}} [[Уладзімір Манамах|Уладзіміра Манамаха]] гаворыцца, што ў [[1070-я]] гады яго<ref name="АрхБ"/>, па даручэнні праціўнікаў Ізяслава<ref name="Lysienka-3"/>, пасылалі пільнаваць Берасце, спалены палякамі<ref name="АрхБ"/>. Пётр Лысенка лічыць, што гэта адбылося ў [[1073]] годзе, пасля таго як кіеўскі князь Ізяслаў Яраславіч быў выгнаны з Кіева і ўцёк да польскага караля [[Баляслаў II Смелы|Баляслава II Смелага]]<ref name="Lysienka-3"/>. У [[1097]] годзе [[вялікі князь кіеўскі]] [[Святаслаў Ізяславіч]] выгнаў з Берасця [[валынскі князь|валынскага князя]] [[Давыд Ігаравіч|Давыда Ігаравіча]]. У гэтых паведамленнях Берасце названы [[горад]]ам, што азначае існаванне там [[Абарончыя збудаванні|абарончых збудаванняў]]<ref name="АрхБ"/>. [[Дзяцінец (Брэст)|Дзяцінец]] (трохвугольнай у плане формы, умацаваны з боку поля ровам, замляным валам і частаколам<ref name="ГВБ"/>), найбольш умацаваная старажытная частка Берасця, размяшчалася на мысе, утвораным правым берагам ракі [[Заходні Буг]] і левым берагам левага рукава р. [[Мухавец (рака)|Мухавец]]. [[Вакольны горад (Брэст)|Вакольны горад]] месціўся супраць дзядзінца, на востраве, утвораным 2 рукавамі р. Мухавец у месцы ўпадзення яе ў Заходні Буг. Тут выяўлена неўмацаванае паселішча, якое датуецца матэрыяламі [[X ст.]]<ref name="АрхБ"/> На дзяцінцы раскапаны [[вуліца|вуліцы]] з драўляным насцілам, рэшткі больш як 200 жылых і гаспадарчых пабудоў. Знойдзены сведчанні развіцця тут [[Рамёствы|рамёстваў]], [[Гандаль|гандлевых]] і культурных сувязей з гарадамі [[Старажытная Русь|старажытнай Русі]] і суседнімі краінамі<ref name="ЭГБ">{{крыніцы/ЭГБ|2|Брэст}}</ref>. [[Файл:Old Bierascie.jpg|міні|Меркаваны выгляд Берасця ў ХІІ—ХІІІ стагоддзях]] У [[1146]] годзе горад у складзе [[Тураўскае княства|Тураўскага княства]]<ref name="ЭГБ"/>. 3 другой паловы [[XII ст.]] Берасце уваходзіла ў склад [[Уладзіміра-Валынскае княства|Уладзіміра-Валынскага княства]]<ref name="АрхБ"/>. 3 [[1199]] года ў складзе [[Галіцка-Валынскае княства|Галіцка-Валынскага княства]]<ref name="ЭВКЛ"/>. У [[XII ст.]] на месцы дзядзінца пабудаваны [[Брэсцкі замак|драўляны замак]] (адноўлены ў другой палове [[XIII ст.]])<ref name="ГВБ"/>. На працягу [[XII]]—[[XIII]] стагоддзяў летапісы неаднаразова адзначалі спробы Берасця стаць цэнтрам самастойнага княства<ref name="АрхБ"/>. Падчас [[Татара-мангольскае нашэсце|мангола-татарскага нашэсця]] паблізу Берасця адбылася жорсткая бітва, але горад, відаць, не быў захоплены. 3 [[1272]] годзе Берасцем валодаў валынскі князь [[Уладзімір Васількавіч]], а з [[1289]] — [[Мсціслаў Данілавіч]]<ref name="АрхБ"/>. У [[1276]]—[[1288]] гг. на тэрыторыі замка валынскім князем Уладзімірам Васількавічам была ўзведзена мураваная [[Берасцейская вежа|вежа-данжон]] (праіснавала да [[1831]], знесена пры [[Будаўніцтва Брэсцкай крэпасці|пабудове Брэсцкай крэпасці]]). У [[XIII ст.]] сінхронна з вежай у горадзе была змуравана царква Св. Пятра<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭВКЛ"/>. === Вялікае Княства Літоўскае === У канцы [[XIII]] — пачатку [[XIV]] стагоддзя заваяваць Берасце імкнуліся польскія каралі і літоўскія князі<ref name="ЭГБ"/>. У [[1319]] годзе [[вялікі князь літоўскі]] [[Гедзімін]] далучыў Берасце да [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. Неўзабаве Берасце зноў трапіла пад уладу валынскіх князёў<ref name="АрхБ"/>. Пасля ўладанне князя [[Кейстут]]а, у складзе [[Троцкае княства|Троцкага княства]]<ref name="ЭВКЛ"/>. У [[1349]] годзе Берасце захапіў [[польскі кароль]] [[Казімір III Вялікі]], але паводле дамовы [[1366]] года горад вернуты ў склад [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]<ref name="ГВБ"/><ref name="АрхБ"/>. У [[1379]] годзе разрабаваны і спалены<ref name="ЭГБ"/> рыцарамі [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага ордэна]]<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭВКЛ"/>. 3 [[XIV стагоддзе|XIV стагоддзя]] існавалі [[Берасцейскія гарадскія ўмацаванні|гарадскія ўмацаванні]]. У [[1382]]—[[1384]] гадах уладанне князя [[Скіргайла|Скіргайлы]], потым князя [[Вітаўт]]а. У час [[Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім (1389—1392)|барацьбы паміж Ягайлам і Вітаўтам у 1388—1392 гадах]] [[Ягайла]] ў [[1390]] годзе авалодаў Берасцем і [[15 жніўня]] [[1390]] года дараваў яму [[магдэбургскае права]]<ref name="ЭВКЛ"/> (першаму з беларускіх гарадоў). Паводле прывілею вялікага князя [[Ягайла|Ягайлы]] Брэсту надавалася 60 ланаў (1500 [[га]]) [[Ворная зямля|ворнай зямлі]], уключаючы вёску [[Казловічы (Клейнікаўскі сельсавет)|Казловічы]]. Пры вымярэнні горада была ўжыта тая ж сістэма, што ў гарадах [[Польскае Памор’е|Памор’я]]<ref name="Ławrowska"/>. У [[XIV]]—[[XVIII]] стагоддзях цэнтрам абароны Берасця з’яўляўся [[Берасцейскі замак|замак]] з каменю і дрэва. Яго ўмацоўвалі роў і вал, на якім стаялі абарончыя сцены — [[Гародня (фартыфікацыя)|гародні]] і 5 вежаў; замак уваходзіў у [[Брэсцкія гарадскія ўмацаванні|комплекс гарадскіх умацаванняў]]. [[Берасцейская вежа|Берасцейская вежа-данжон]] [[XIII стагоддзе|XIII стагоддзя]] месцілася асобна па-за межамі замка<ref name="ГВБ"/>. [[25 студзеня]] [[1408]] года горад атрымаў права на самакіраванне ад [[Вітаўт]]а<ref name="ЭВКЛ"/>. Магдэбургскага права пацвярджалася таксама ў [[1511]], [[1554]], [[1580]], [[1607]], [[1614]], [[1661]] гадах<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭГБ"/>. У [[XIV стагоддзе|XIV стагоддзі]] існавалі [[гасціны двор]], мураваная кафедральная [[Мікалаеўская царква (Брэст)|Мікалаеўская царква]]<ref name="ЭВКЛ"/>, праводзіліся [[кірмаш]]ы<ref name="ГВБ"/>, у [[XV стагоддзе|XV стагоддзі]] пабудаваны драўляныя [[Міхайлаўская царква (Брэст)|Міхайлаўская]] (ва ўрочышчы [[Пяскі (Брэст)|Пяскі]]) і [[Крыжаўзвіжанская (Брэст)|Крыжаўзвіжанская]] ([[Замухавечча|за Мухаўцом]]) цэрквы<ref name="ЭВКЛ"/>. 3 пачатку XV стагоддзя існавала [[Берасцейская сінагога|сінагога]] (да [[1812]] перабудавана на патрэбы Брэсцкай крэпасці)<ref name="ГВБ"/> У [[1409]] годзе ў Берасці адбылася [[Берасцейская сустрэча (1409)|сустрэча]], на якой Вітаўт і Ягайла вырашылі распачаць [[Вялікая вайна (1409—1411)|Вялікую вайну 1409—1411 гадоў]] супраць Тэўтонскага ордэна. У [[Грунвальдская бітва|Грунвальдскай бітве]] ў [[1410]] годзе прымала ўдзел Берасцейская [[харугва]]<ref name="ЭВКЛ"/>. У [[1411]] годзе паводле фундацыі вялікага князя літоўскага [[Вітаўт]]а па-за межамі горада, паміж рэкамі [[Угрынка]] і Мухавец, былі пабудаваны драўляны [[Троіцкі касцёл (Брэст)|Троіцкі касцёл]] (на месцы ранейшага закладзенага Ягайлам; паводле некаторых даведачных выданняў, касцёл пабудавалі пасля [[1380]]) і кляштар каталіцкага манаскага ордэна [[аўгусціны|аўгусцінаў]]<ref name="ГВБ"/>. У 1446, 1454, 1460, 1471, 1478, 1505, 1511, 1515 і 1518 гадах адбываліся [[Сойм Вялікага Княства Літоўскага|соймы Вялікага Княства Літоўскага]]<ref name="ГВБ"/>. У [[1450]]—[[1480]] гадах існавала каля 40 відаў [[рамёствы|рамёстваў]]<ref name="ГВБ"/>. У [[1500]] годзе горад, акрамя замка<ref name="ЭВКЛ"/>, разрабаваны<ref name="ЭГБ"/> і захоплены<ref name="ЭВКЛ"/> [[крымскі хан|крымскім ханам]] [[Менглі-Гірэй I|Менглі Гірэем]]<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭГБ"/>. 3 [[1520]]<ref name="ЭГБ"/> года цэнтр [[Берасцейскі павет|павета]] [[Падляшскае ваяводства (1513—1795)|Падляшскага ваяводства]]. У [[1525]] годзе [[пажар]] знішчыў цэнтр горада і замак. У [[1553]] годзе [[берасцейскі староста]] [[Мікалай Радзівіл Чорны]]<ref name="ЭГБ"/> заснаваў тут [[кальвінскі збор (Брэст)|кальвінскі збор]], які існаваў у [[XVI]]—[[XVII]] стагоддзях<ref name="ЭВКЛ"/>, і першую на Беларусі [[берасцейскія друкарні|друкарню]]<ref name="ЭГБ"/>, дзе ў [[1563]] г. была выдадзена [[Радзівілаўская біблія]]<ref name="ГВБ"/>. У [[1550-я|1550]]—[[1570-я]] гг. ў Берасці дзейнічалі некалькі [[берасцейскія друкарні|друкарняў]]<ref name="ЭВКЛ"/>, мецэнатам большасці з якіх таксама быў Мікалай Радзівіл Чорны<ref>{{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=|артыкул=берасцейскія друкарні|аўтар=}}</ref>. [[Файл:Bieraście. Берасьце (1840-49).jpg|170пкс|міні|злева|[[Герб Берасця|Гарадскі герб]], 1840-я]] 3 [[XVI стагоддзе|XVI стагоддзя]] Берасце карысталася [[герб Брэста|гербам]]: у блакітным полі сярэбраны лук са стралой. 3 [[1554]] года, згодна з прывілеем караля [[Жыгімонт II Аўгуст|Жыгімонта II Аўгуста]], гораду дазвалялася карыстацца гербавай пячаткаю з выявай шатровай вежы пры зліцці дзвюх рэк<ref name="ГВБ"/>. З [[1566]] года цэнтр створанага [[Берасцейскае ваяводства|Берасцейскага ваяводства]]<ref name="ГВБ"/>. У той час у Берасці існавалі [[Спаса-Праабражэнская царква (Брэст)|Спаса-Праабражэнская царква]], [[Сімяонаўскі манастыр (Брэст)|Сімяонаўскі манастыр]] і [[манастыр Нараджэння Багародзіцы (Брэст)|манастыр Нараджэння Багародзіцы]] з 2 цэрквамі<ref name="ЭВКЛ"/>, горад складаўся з 3 частак: замка, «места» (на востраве, які ўтвараўся Заходнім Бугам і рукавамі Мухаўца) і [[Замухавечча]] (на правым беразе Мухаўца). [[Места (Брэст)|«Места»]] авальнай у плане канфігурацыі складалася з цэнтральнай часткі, умацаванай абарончай сцяной, і перыферыйнай, умацаванай валам. Асновай планіроўкі цэнтральнай часткі горада была паўавальная рынкавая плошча, якая злучалася мостам цераз Мухавец з замкам. Усяго ў [[1566]] годзе ў Берасці налічвалася каля 1 тысяч сядзіб (паводле іншых даных — 26 вуліц, 1091 домаўладальнік, 1166 сядзіб). Горад меў каля 6—7 тысяч жыхароў, сярод якіх рамеснікі 56 рамесных спецыяльнасцей складалі прыкладна 24—25 %.<ref name="ГВБ"/> У адпаведнасці з [[Люблінская унія|Люблінскай уніяй 1569 года]] Берасце ў складзе [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] ўвайшло ў [[Рэч Паспалітая|Рэч Паспалітую]]<ref name="ЭГБ"/>. У [[1588]] годзе з’явіліся першыя брукаваныя вуліцы, у [[1583]] г. адкрыта [[аптэка]]. Гарадскія [[купцы]] развівалі гандаль з гарадамі [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], [[Карона Польскага каралеўства|Польшчы]], [[Руская дзяржава|Рускай дзяржавы]]. [[Берасцейская мытня]] ў першай палове [[XVII стагоддзе|XVII стагоддзя]] займала 2-е месца ў даходах дзяржаўнай казны<ref name="ГВБ"/>. [[Файл:Bieraście, Unijacki, Sabornaja. Берасьце, Уніяцкі, Саборная (1759).jpg|міні|злева|[[Мікалаеўская царква (Брэст)|Мікалаеўская царкв]]а, у якой была падпісаная [[Берасцейская унія]]]] Берасце таксама з’яўлялася значным рэлігійным цэнтрам. У [[1591]] годзе пры [[Мікалаеўская царква (Брэст)|Мікалаеўскай царкве]] ўзнікла [[Брэсцкае праваслаўнае брацтва|праваслаўнае брацтва]] і адчынілася школа пры ім, у якой у [[1592]]—[[1595]] гадах выкладаў беларускі гуманіст-асветнік [[Лаўрэнцій Зізаній]]<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭВКЛ"/>. [[9 кастрычніка]] [[1596]] года на царкоўным саборы ў берасцейскай [[Свята-Мікалаеўская царква (Брэст)|Мікалаеўскай царкве]] была падпісана так званая [[Берасцейская унія]]<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭВКЛ"/> — спецыяльны акт пра арганізацыйнае аб’яднанне [[каталіцтва|каталіцкай]] і [[Праваслаўе ў Вялікім Княстве Літоўскім|праваслаўнай цэркваў]] на тэрыторыі Рэчы Паспалітай, стварэнне [[Уніяцкая Царква ў Рэчы Паспалітай|уніяцкай царквы]]<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭГБ"/>. У [[XIV]]—[[XVIII]] стагоддзях<ref name="ЭВКЛ"/> у горадзе дзейнічалі і будавалі свае касцёлы і кляштары каталіцкія манаскія ордэны [[Брэсцкі кляштар аўгусцінцаў|аўгусцінцаў]], [[Брэсцкі кляштар бернардзінцаў|бернардзінцаў]], [[Брэсцкі кляштар бернардзінак|бернардзінак]], [[Брэсцкі кляштар брыгітак|брыгітак]], [[Брэсцкі кляштар езуітаў|езуітаў]], [[Брэсцкі кляштар трынітарыяў|трынітарыяў]], [[Брэсцкі кляштар дамініканцаў|дамініканцаў]]<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭВКЛ"/>. Пры кляштарах адчыняліся школы<ref name="ЭГБ"/>. У [[1598]] годзе створана [[Берасцейская эканомія]]<ref name="ЭВКЛ">{{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=|артыкул=Берасце|аўтар=}}</ref>. У сярэдзіне [[XVII стагоддзе|XVII стагоддзі]] ў Берасці існавалі 14 [[цэх]]аў, якія аб’ядноўвалі майстроў 48 прафесій<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭВКЛ"/>. Горад быў месцам збору [[Канфедэрацыя (Рэч Паспалітая)|ваенных канфедэрацый]] у [[1605]] і [[1612]] гадоў<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭГБ"/>. 3 [[1615]] года ў горадзе з’явілася езуіцкая місія, з [[1623]] пры езуіцкай рэзідэнцыі працавала школа, з 1633 дзейнічаў [[Берасцейскі езуіцкі калегіум|езуіцкі калегіум]]<ref name="ЭГБ"/>, дзе вучыўся беларускі мысліцель, грамадска-палітычны дзеяч і педагог [[Казімір Лышчынскі]]<ref name="ЭГБ"/>. У [[1620]] годзе пабудаваны [[Царква Святых Апосталаў Пятра і Паўла і манастыр базыльян (Брэст)|касцёл і кляштар базыльян]]<ref name="ЭГБ"/>. У [[1696]]—[[1760]] гадах пры калегіуме дзейнічаў тэатр<ref name="ЭГБ"/>. [[Файл:Bieraście Litoŭskaje. Берасьце Літоўскае (E. Dahlbergh, 1657) (2).jpg|міні|[[Эрык Дальберг]]. Аблога Берасця Літоўскага ў [[Паўночная вайна (1655—1660)|вайну Швецыі з Рэччу Паспалітай]], 1657 год]] У час [[Антыфеадальная вайна 1648—1651 гадоў|антыфеадальнай вайны 1648—1651 гадоў]] у [[1648]] годзе лагерам каля горада размясцілася апалчэнне<ref name="ГВБ"/>, якое сабрала шляхта Берасцейскага павета супраць казакоў<ref name="ГВБ"/>. [[5 верасня|5 (15) верасня]] таго ж года былі пакараны смерцю 17 гараджан, якіх абвінавачвалі ў падрыхтоўцы паўстання. Сярод пакараных быў грамадскі і царкоўны дзеяч, ігумен Сімяонаўскага манастыра [[Афанасій Філіповіч]]. Калі да Берасця падышлі атрады казакоў, пасланых [[Багдан Хмяльніцкі|Багданам Хмяльніцкім]] на Беларусь, у горадзе пачалося паўстанне. Паўстанцы і казацка-сялянскія атрады разбілі вялікі атрад апалчэнцаў на чале з [[Берасцейскі кашталян|берасцейскім кашталянам]] [[К. Тышкевіч]]ам. У лістападзе—снежні [[1648]] года каля горада адбываліся баі паміж паўстанцамі і войскам (наёмнікамі і шляхтай) пад камандаваннем [[Я. Радзівіл]]а. У пачатку [[1649]] года яго войска здолела захапіць Берасце; загінула каля 2 тысяч чалавек, горад быў моцна разбураны<ref name="ГВБ"/>. У [[1653]] годзе ў горадзе праходзіў [[сойм Рэчы Паспалітай]]<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭГБ"/>. Берасце значна пацярпела таксама ў час [[Паўночная вайна (1655—1660)|Паўночнай вайны 1655—1660 гадоў]]<ref name="ГВБ"/>. У [[1657]] годзе заняты і спалены шведскімі войскамі, вызвалены [[20 жніўня]] [[1658]] года атрадам пад камандаваннем [[М. К. Радзівіл]]а. У [[1659]] годзе адкрыты [[Берасцейскі манетны двор|манетны двор]]<ref name="ЭВКЛ"/>, дзе ў [[1664]]—[[1666]] гг. чаканілі дробныя медныя манеты ([[барацінкі]])<ref name="ГВБ"/>. У [[Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў|вайну Расіі з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў]] у студзені—чэрвені [[1660]] года заняты войскамі маскоўскага ваяводы [[І. А. Хаванскі|І. А. Хаванскага]]<ref name="ЭВКЛ"/>, якія выразалі ў захопленым замку каля 1,7 тыс. чал.<ref>Курукин И. В., Булычев А. А. Повседневная жизнь опричников Ивана Грозного. — Москва: Молодая гвардия, 2010. С. 336.</ref>, а сам горад цалкам знішчылі<ref>Гладыщук А. А. Никитчик А. Д. Инвентари Берестейского замка и города после 1660 года // Вестник Брестского государственного технического университета. — №6. — 2013. С. 42. [http://www.bstu.by/uploads/vestnik/13-6.pdf] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20181223012012/http://www.bstu.by/uploads/vestnik/13-6.pdf |date=23 снежня 2018 }}</ref>; у [[1661]] годзе — польска-літоўскімі войскамі<ref name="ЭГБ"/>. У выніку ваенных дзеянняў колькасць [[Дым (адзінка падаткаабкладання)|«дымоў»]] скарацілася на 42 % — з 1500 да 869<ref name="ГВБ"/>. {{Панарама|Bieraście. Берасьце (XVII).jpg|1000px|Выгляд цэнтра Берасця з бастыённымі ўмацаваннямі ў [[XVII стагоддзе|XVII ст.]] (фрагмент гравюры Э. Дальберга) <br />''Умоўныя пазначэнні'': '''A'''. ''Castellum'' — [[Берасцейскі замак|Замак]]; '''B'''. ''Templum Iesuilarum'' — [[Касцёл Ісуса і Святога Казіміра і калегіум езуітаў (Брэст)|Касцёл езуітаў]]; '''C'''. ''Templum Parochiale'' — [[Фарны касцёл (Брэст)|Фарны касцёл]]; '''D'''. ''Templ. Graco-rum'' — [[Царква Святых Апосталаў Пятра і Паўла і манастыр базыльян (Брэст)|Грэка-каталіцкая царква]]; '''E'''. ''Templ. Dominicanorum'' — [[Берасцейскі дамініканскі касцёл|Дамініканскі касцёл]]; '''F'''. ''Coenob. Bernhardinorum'' — [[Берасцейскі кляштар бернардзінцаў|Кляштар бернардзінцаў]]; '''G'''. ''Synagogux Iudcorum'' — [[Берасцейская сінагога|Сінагога]].}} У час [[Паўночная вайна 1700—1721 гадоў|Паўночнай вайны 1700—1721 гадоў]] праз Берасце праходзілі расійскія і шведскія войскі, былі створаны правіянцкія склады забеспячэння расійскай арміі<ref name="ЭВКЛ"/>. У [[1706]] годзе горад наведаў [[Пётр I]]; пазней Берасце захапілі і разрабавалі шведскія войскі<ref name="ГВБ"/>. Разбураны горад вызвалены на 4 гады амаль ад усіх [[дзяржаўныя павіннасці|дзяржаўных павіннасцей]]<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭВКЛ"/>. Другая палова [[XVII стагоддзе|XVII стагоддзя]] і першая палова [[XVIII стагоддзе|XVIII стагоддзя]] адзначаны эканамічным заняпадам горада, выкліканым войнамі<ref name="ЭГБ"/>. Толькі ў другой палове [[XVIII стагоддзе|XVIII стагоддзя]] пачалося ажыўленне гандлю і эканомікі горада, які паступова стаў галоўным [[Рачны порт|рачным портам]] на [[Заходні Буг|Бугу]], вывозілі [[збожжа]], [[пянька|пяньку]], [[лес]] і іншае<ref name="ГВБ"/>. Каля [[1770]] года падскарбій вялікі літоўскі [[Антоні Тызенгаўз]] заснаваў у Берасці суконную мануфактуру, у якой на момент закрыцця ў [[1780]] годзе працавалі 20 рабочых. У канцы [[XVIII стагоддзе|XVIII стагоддзя]] горад налічваў 3,5 тысяч жыхароў. У [[1792]] годзе тут знаходзілася Генеральнасць (рэзідэнцыя кіраўнікоў) [[Таргавіцкая канфедэрацыя|Таргавіцкай канфедэрацыі]]. [[Файл:Bieraście,_Piasieckaja._Берасьце,_Пясецкая_(1823).jpg|thumb|Якуб Кубіцкі. Панарама Пясецкай вуліцы, [[1823]] год]] 3 [[XVIII стагоддзе|XVIII стагоддзя]] існавала [[Берасцейская грэка-каталіцкая епархія]]. У [[1726]] годзе створана [[Берасцейская рымска-каталіцкая епархія]]. У [[1792]] годзе у Берасці знаходзілася [[Таргавіцкая канфедэрацыя|Таргавіцкай канфедэрацыі]]<ref name="ЭВКЛ"/>. === Пад уладай Расійскай імперыі === У выніку [[3-і падзел Рэчы Паспалітай|3-га падзелу Рэчы Паспалітай]] у [[1795]] годзе горад увайшоў у склад [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], перайменаваны ў '''Брэст-Літоўск''', абвешчаны павятовым горадам [[Слонімская губерня|Слонімскай]], потым з [[1797]]<ref name="ГВБ"/> года у [[Літоўская губерня|Літоўскай]], з [[1801]] года [[Гродзенская губерня|Гродзенскай губерні]]<ref name="ЭГБ"/>. У [[1797]] годзе 623 дамы, з іх 21 мураваны, суконная фабрыка, вінакурня. У [[1811]] годзе 3596 жыхароў<ref name="ГВБ"/>. [[Файл:Brest-Litovsk COA (Grodno Governorate) (1845).png|міні|злева|150пкс|Герб Брэст-Літоўска ўзору 1845 года]] 3 пачаткам [[Вайна 1812 года|вайны 1812 года]] горад стаў арэнай ваенных дзеянняў. Неаднаразова ён быў захоплены часцямі [[напалеонаўская армія|напалеонаўскай арміі]]. Вызвалены рускай арміяй [[25 снежня]] [[1812]] года<ref name="ЭГБ"/>. Вялікія страты гораду і яго жыхарам нанеслі [[Пажары ў Брэсце|пажары]] [[1802]], [[1822]], [[1828]], [[1835]] гадоў. У час пажару 1828 года згарэлі 220 пабудоў, у тым ліку уніяцкая царква, [[кляштар брыгітак (Брэст)|кляштар брыгітак]], 150 крам<ref name="ГВБ"/>. У 1834 годзе ў Брэсце заснавана [[метэаралагічная станцыя]]<ref name="ЭПБ1">{{Крыніцы/ЭПБ|1|''Таўціева З. Х'' Брэсцкая метэаралагічная станцыя}} — С. 342.</ref>. [[Файл:Крэпасьць Брэст-Літоўск 1840 год.jpg|міні|[[Марцін Залескі]]. Будаўніцтва крэпасці Брэст-Літоўск, 1840]] Важнае ваенна-стратэгічнае размяшчэнне Брэст-Літоўска на захадзе Расіі абумовіла выбар яго месцам для будаўніцтва [[Брэсцкая крэпасць|Брэсцкай крэпасці]]<ref name="ЭГБ"/> як часткі сістэмы ўмацаванняў на задзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]<ref name="ГВБ"/>. Праект крэпасці распрацаваны рускім ваенным інжынерамі [[К. І. Оперман]]ам, [[Н. М. Малецкі]]м і [[А. І. Фельдман]]ам (зацверджаны ў [[1830]])<ref name="ЭГБ"/>; нагляд за будаўніцтвам ажыццяўлялі генерал [[І. І. Дэн]], пазней генерал-фельдмаршал [[І. Ф. Паскевіч]]<ref name="ГВБ"/>. Першы камень будучай крэпасці закладзены [[1 чэрвеня]] [[1836]] года, адкрыта [[26 красавіка]] [[1842]] года<ref name="ЭГБ"/>. Напачатку былі ўзведзены 4 часовыя ўмацаванні: [[Цытадэль Брэсцкай крэпасці|Цэнтральнае ўмацаванне (Цытадэль)]] (на месцы былога [[Вакольны горад (Брэст)|вакольнага горада]]) і [[Валынскае ўмацаванне|Валынскае]] (на месцы былога замка, пабудаванага ў XV стагоддзі з дрэва і каменю) [[Кобрынскае ўмацаванне|Кобрынскае]] і [[Цярэспальскае ўмацаванне|Цярэспальскае]] перадмаставыя ўмацаванні<ref name="ЭГБ"/>. Крэпасць знаходзілася на 4 астравах, утвораных рукавамі рэк [[Мухавец (рака)|Мухавец]], [[Заходні Буг]] і сістэмай каналаў<ref name="ГВБ"/>. Пры будаўніцтве крэпасці былі пакінуты некаторыя пабудовы старога горада. У перабудаваных будынках [[брэсцкі кляштар езуітаў|кляштараў езуітаў]], [[брэсцкі кляштар базыльян|базыльян]], [[брэсцкі кляштар бернардзінцаў|бернардзінцаў]] размяшчаліся канцылярыя каменданта, [[Белы палац|афіцэрскае казіно]], кадэцкі корпус (у 1841—1860)<ref name="ГВБ"/>. У [[1833]]—[[1842]] гадах вялася перабудова гэтых умацаванняў<ref name="ЭГБ"/>. Жылая забудова горада перамясцілася за 2 км ад крэпасці, на 3 фарштаты: [[Кобрынскі фарштат|Кобрынскі]], [[Валынскі фарштат|Валынскі]], [[Забугскі фарштат|Забугскі]]<ref name="ГВБ"/>. У [[1864]] годзе па прапанове генерала [[Э. І. Татлебен]]а пачалася першая рэканструкцыя крэпасці, у [[1911]]—[[1914]] гадах праведзена другая яе рэканструкцыя, у якой прымаў удзел [[Дз. М. Карбышаў]]<ref name="ЭГБ"/>. Развіццё Брэста адбывалася пераважна на ўсход ад крэпасці, на месцы [[Кобрынскі фарштат|Кобрынскага фарштата]]. [[Рэгулярная планіроўка|Рэгулярная планіровачная сетка вуліц]] утварала дробныя прамавугольныя або трапецападобныя [[квартал]]ы<ref name="ГВБ"/>. У [[1842]] годзе з горадзе адкрыты [[Брэсцкі кадэцкі корпус|кадэцкі корпус]]<ref name="ЭГБ"/>. У [[1845]] годзе Брэст налічваў каля 18 тыс. жыхароў, быў зацверджаны яго новы герб: на мысе пры зліцці дзвюх рэк круг з сярэбраных шчытоў, над ім узвышаецца штандар крэпасці, у верхняй частцы гербавы знак [[Гродзенская губерня|Гродзенскай губерні]] — [[зубр]]. У 1846 годзе на Гандлёвай плошчы былі пабудаваны [[гандлёвыя рады (Брэст)|гандлёвыя рады]], у [[1856]] годзе кафедральны [[Крыжаўзвіжанскі касцёл (Брэст)|Крыжаўзвіжанскі касцёл]], у [[1865]] годзе [[Сімяонаўская царква (Брэст)|Сімяонаўская царква]]. У [[1860]] годзе ў горадзе 6 [[плошча]]ў, 225 вуліц і завулкаў, у 1861 годзе — 20,9 тыс. жыхароў, 178 [[лаўка|лавак]], 27 [[заезны дом|заезных дамоў]], [[карчма]]. У 1860-я гады працавалі 8 [[завод]]аў<ref name="ЭГБ"/>, 5 тытунёвых фабрык<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭГБ"/>, 6 прадпрыемстваў па вырабе свечак, розныя майстэрні<ref name="ГВБ"/>, 178 [[крама|крам]], 60 [[харчэўня]]ў, 5 [[пастаялы двор|пастаялых]] і 2 [[заезны дом|заезныя дамы]]<ref name="ЭГБ"/>, з [[1865]] г. мужчынская 4-класная [[прагімназія]]<ref name="ГВБ"/>. У канцы [[1870-я|1870-х]] гадах дзейнічалі гарадское 4-класнае і царкоўна-прыходскае вучылішчы, прыватны пансіён для шляхетных дзяўчат, з [[1874]] года — прыватная бібліятэка, з [[1885]] года — музычна-драматычнае таварыства<ref name="ЭГБ"/>. Пасля завяршэння будаўніцтва чыгунак, што звязвалі Брэст з {{нп5|Варшаўска-Цярэспальская чыгунка|Варшавай|ru|Варшавско-Тереспольская железная дорога}} ([[1869]]), [[Маскоўска-Брэсцкая чыгунка|Масквой]] ([[1871]]), {{нп5|Кіева-Брэсцкая чыгунка|Кіевам|ru|Киево-Брестская железная дорога}} ([[1873]]), [[Палескія чыгункі|Гомелем]] ([[1886]]), горад стаў буйным [[Чыгуначны вузел|чыгуначным вузлом]]<ref name="ЭГБ"/> (уключаў 5 станцый, 4 вакзалы, 5 лакаматыўных і 2 вагонныя дэпо, іншыя прадпрыемствы)<ref name="ГВБ"/>. У [[1883]]—[[1886]] гадах узведзены будынак [[Чыгуначны вакзал (Брэст)|Цэнтральнага чыгуначнага вакзала]] (архітэктары [[Я. Гарбуноў]], [[В. Лорберг]], [[Л. Нікалаі]]); з [[1888]] года ў будынку і на перонах мелася [[электрычнае асвятленне]]<ref name="ГВБ"/>. У [[1895]] годзе існавалі 12 бальнічных устаноў (на 713 ложкаў), 5 [[аптэка|аптэк]]<ref name="ГВБ"/>. У [[1897]] годзе ў Брэсце 46 568 жыхароў<ref name="ЭГБ"/> (з іх 45,5 % [[Пісьменнасць|пісьменных]])<ref name="ГВБ"/>. Першае рэвалюцыйнае выступленне рабочых адзначана ў [[1873]] годзе на цагельным заводзе<ref name="ЭГБ"/>. === Пачатак ХХ стагоддзя === У [[1903]]—[[1904]] гадах дзейнічалі [[брэсцкія гімназіі|2 гімназіі]]. У [[1904]] годзе працавалі 75 [[фабрыка|фабрычна]]-[[завод]]скіх прадпрыемстваў (858 рабочых), 784 [[майстэрня|рамесныя майстэрні]] (2834 чал.). Працоўныя горада і яго жыхары актыўна ўдзельнічалі ў [[Рэвалюцыя 1905—1907 гадоў у Расіі|рэвалюцыі 1905—1907 гадоў]]<ref name="ГВБ"/>. У [[1902]]—[[1906]] гадах існавала [[Брэсцкая арганізацыя Польскай сацыялістычнай партыі ў Літве|Брэсцкая арганізацыя Польскай сацыялістычнай партыі ў Літве (ППС у Літве)]], у канцы [[1905]] года ў горадзе аформілася [[Брэсцкая арганізацыя РСДРП]]. Гэтыя арганізацыі кіравалі падрыхтоўкай і правядзеннем [[забастоўка|забастовак]], [[маніфестацыя|маніфестацый]] і інш. выступленняў працоўных горада і салдат крэпасці<ref name="ГВБ"/>. У [[1905]] годзе працоўныя горада правялі студзеньскую палітычную стачку, у тым жа годзе падтрымалі выступленні салідарнасці рабочых Беларусі з пралетарыятам [[Адэса|Адэсы]] і [[Лодзь|Лодзі]]. Палітычную работу сярод салдат гарнізона вяла [[Брэсцкая ваенна-рэвалюцыйная арганізацыя РСДРП]], якая ўзначаліла [[Брэсцкія выступленні салдат 1905 і 1906 гадоў|выступленні салдат 1905 і 1906 гадоў]]. У [[1912]] годзе ў горадзе створана [[праўдзісты|праўдзісцкая]] група<ref name="ЭГБ"/>. У [[Першая сусветная вайна|Першую сусветную вайну]] Брэст-Літоўск {{OldStyleDate|8|верасня|1915|28|жніўня}} года акупіраваны [[кайзераўскія войскі|войскамі кайзераўскай Германіі]]<ref name="ЭГБ"/>. Усё насельніцтва Брэста — хто пад уздзеяннем расійскай антынямецкай прапаганды, хто пад прымусам [[казакі|казакаў]] — вымушана было пакінуць горад і падацца ў глыб [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. Чыгуначных вагонаў для эвакуацыі хапіла толькі на невялікую колькасць гараджанаў. Большасці ж брэсцкіх сем’яў, якія вымушаныя былі пакінуць свае дамы і нажытую гадамі маёмасць, давялося дабірацца ў цэнтральныя раёны імперыі на ўласных падводах і пешшу, многія на гэтым шляху загінулі ад голаду і хвароб<ref name="vb1915">Рубашевский Ю. [http://www.vb.by/society/history/brest_sdan_avstrijcam.html Сто лет назад Брест был сдан австрийцам] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20161104164958/http://www.vb.by/society/history/brest_sdan_avstrijcam.html |date=4 лістапада 2016 }} // Вечерний Брест, 21 августа 2015 г.</ref>. Адступаючае расійскае войска мела загад падарваць фарты Брэсцкай крэпасці і масты, а сам горад — спаліць. Вельмі многія будынкі ў горадзе сапраўды былі зруйнаваны і спаленыя спецыяльнымі камандамі расійскай арміі<ref name="vb1915"/>. За перыяд акупацыі (да канца 1918) у горадзе было спалена і разбурана 2500 будынкаў з 3670, узарвана частка ўмацаванняў крэпасці<ref name="ГВБ"/>. З {{OldStyleDate|22|снежня|1917|9}} года менавіта ў будынках на тэрыторыі крэпасці праходзіла мірная канферэнцыя [[Савецкая Расія|Савецкай Расіі]] і краін [[Цэнтральныя дзяржавы|Чацвяртнога саюза]]<ref name="elib">[[В. М. Бароўская]]. [http://elib.bsu.by/bitstream/123456789/187493/1/%D0%94%D0%B8%D0%BF%D0%BB%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%8F%20%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%B8-2017.pdf «Здольны на хітрасць» — беларускае пытанне ў дзейнасці А. А. Іофе]</ref>, пасля перагавораў [[3 сакавіка]] [[1918]] года ў будынку [[Белы палац|Белага палаца]] крэпасці быў падпісаны [[Брэсцкі мірны дагавор|мірны дагавор]]<ref name="ГВБ"/>. [[4 сакавіка]] [[1918]] года ўрад [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспублікі]] абвясціў горада сваёй часткай. Разам з тым, пасля [[Абвяшчэнне незалежнасці БНР|абвяшчэння незалежнасці]] [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]] [[25 сакавіка]] [[1918]] года, якое стала рэакцыяй беларусаў на Брэсцкі мір, што не ўлічваў інтарэсаў Беларусі, урад БНР абвясціў Брэст і ваколіцы тэрыторыяй беларускай дзяржавы. Тэрыторыя [[Палессе|Палесся]] ад Брэста да [[Гомель|Гомеля]] стала прадметам спрэчкі і перамоў паміж БНР і УНР<ref>Лебедзева В. [http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/bzh/15/15art_lebiedzieva.htm Дыпламатычная місія БНР у перамовах з Украінай (1918 г.)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20081119070727/http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/bzh/15/15art_lebiedzieva.htm |date=19 лістапада 2008 }} // Беларускі Гістарычны Зборнік — Białoruskie Zeszyty Historyczne nr 15.</ref>. [[1 студзеня]] [[1919]] года згодна з пастановай [[I з'езд КП(б) Беларусі|I з’езда КП(б) Беларусі]] Брэст быў уключаны ў склад [[Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусі|Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусі]], дзе стала цэнтрам раёна<ref name="at">{{Крыніцы/150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}</ref>. Аднак на справе ўвесь гэты час, да лютага 1919 года, Брэст і ваколіцы знаходзілся пад акупацыяй і поўным кантролем германскай арміі. У пачатку студзеня [[1919]] года немцы пачалі эвакуіравацца з Брэст-Літоўска, экакуацыя ішла на працягу месяца<ref name="brl"/>. [[9 лютага]] [[1919]] года польскія атрады з аператыўнай групы генерала [[А. Лістоўскі|А. Лістоўскага]] і ўланы з ўвайшлі ў Брэст-Літоўск<ref name="brl">[http://kb.brl.by/index.php/heritage/item/741-13-zhniunya-2015-g-100-gadou-z-chasu-akupatsyi-g-bresta-vajskami-kajzerauskaj-germanii-padchas-pershaj-susvetnaj-vajny-1915/741-13-zhniunya-2015-g-100-gadou-z-chasu-akupatsyi-g-bresta-vajskami-kajzerauskaj-germanii-padchas-pershaj-susvetnaj-vajny-1915 13 жніўня 2015 г. — 100 гадоў з часу акупацыі г. Брэста вайскамі кайзераўскай Германіі падчас Першай сусветнай вайны (1915)]</ref>. === У складзе Польскай Рэспублікі === [[9 лютага]] [[1919]] года ў Брэст-Літоўск увайшлі польскія атрады [[Самаабарона Літвы і Беларусі|Віленскай самаабароны]] пад камандаваннем ротмістра {{нп5|Ежы Даброўскі (падпалкоўнік)|Ежы Дамброўскага|pl|Jerzy Dąbrowski (podpułkownik)}}. Палякі панеслі невялікія страты, здабыўшы значную колькасць нямецкай тэхнікі{{sfn|Rąkowski|2005|p=29}}. [[10 лютага]] [[1919]] года Віленскі атрад польскіх войск аб’яднаўся з атрадам 9-й пяхотнай дывізіі генерала {{нп5|Антоній Лістоўскі|Антонія Лістоўскага|pl|Antoni Listowski}}{{sfn|Rąkowski|2005|p=29}}<ref>{{Крыніцы/ЭГБ|6-1|Самаабарона Літвы і Беларусі}}</ref>. У сакавіку 1919 — жніўні 1920 года пад кіраўніцтвам [[ЦК КП(б)ЛіБ]] у горадзе і наваколлі дзейнічалі [[Брэсцкі падпольны камітэт КП(б)ЛіБ]] (старшыня [[Я. Б. Быкін]]) і [[камуністычнае падполле|Брэсцкае камуністычнае падполле]]<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭГБ"/>. [[Файл:Stanisłaŭ Bułak-Bałachovič6.jpg|thumb|left|[[Станіслаў Булак-Балаховіч]] з польскімі афіцэрамі ў Брэсце, [[1920]] г.]] [[26 лютага]] [[1920]] года было прынятае рашэнне перадыслакаваць у Брэст з [[Эстонія|Эстоніі]] [[Асобны атрад БНР]] пад камандаваннем генерала [[Станіслаў Булак-Балаховіч|Станіслава Булак-Балаховіча]]. З [[5 сакавіка]] цягнікамі з [[Дзвінск]]у ў Брэст ген. С. Булак-Балаховіч змог перавесці толькі частку салдат свайго атрада, якія адмовіліся раззбройвацца<ref>{{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Балахоўцы: Сведчанні, дакументы, даследаванні|арыгінал = |спасылка = |адказны = пераклад, прадмова, каментары А. Вашкевіча, А. Чарнякевіча, Ю. Юркевіча|выданне = 2|месца = Смаленск|выдавецтва = Інбелкульт|год = 2014|том = |старонкі = 151—152|старонак = 470|сэрыя = |isbn = 978-5-9904531-9-7|тыраж = 750|ref=Балахоўцы: Сведчанні, дакументы, даследаванні}}</ref>. Атрад генерала С. Булак-Балаховіча з некалькіх сотняў салдат быў размешчаны ў [[Брэсцкая крэпасць|Брэсцкай крэпасці]] для падмацавання і перафарміравання і быў падпарадкаваны непасрэдна начальніку Польскай дзяржавы [[Юзаф Пілсудскі|Юзафу Пілсудскаму]]. [[1 жніўня]] [[1920]] года ў горад увайшлі часці [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]], [[19 жніўня]] [[1920]] года зноў заняты войскамі Польскай Рэспублікі<ref name="ГВБ"/><ref name="ЭГБ"/>. [[Файл:POL Brześć nad Bugiem COA.svg|thumb|150px|Герб Брэста-над-Бугам узору 1938 года]] Паводле [[Рыжскі мірны дагавор (1921)|Рыжскага мірнага дагавора 1921 года]] Брэст-Літоўск у складзе [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] адышоў да Польшчы, перайменаваны ў '''Брэст-над-Бугам''' і стаў цэнтрам [[Палескае ваяводства|Палескага ваяводства]]<ref name="ЭГБ"/>. У [[1921]] годзе горад, цэнтр [[Брэсцкі павет (1921—1940)|Брэсцкага павета]], налічваў 1941 будынак, 29 460 жыхароў<ref name="ГВБ"/>. Тут працавалі чыгуначныя, швейныя, зброевая і механічныя майстэрні, тытуневая фабрыка, гарэлачны завод акцыянернага таварыства «Познань», піваварны завод «Карона», лесапільны завод, млын. Без расійскага рынку страцілі былое значэнне [[Дняпроўска-Бугскі канал]] і [[чыгуначны вузел]]. У [[1920]]—[[1930]] гадах дзейнічаў акруговы камітэт «[[Чырвоная дапамога|Чырвонай дапамогі]]» — {{нп5|МАПР|міжнароднай арганізацыі помачы барацьбітам рэвалюцыі (МАПР)|ru|МОПР}} Заходняй Беларусі. На працягу [[1923]]—1938 гадоў дзейнічалі Брэсцкая акруговыя і гарадскія арганізацыі [[КПЗБ]], [[КСМЗБ]]<ref name="ЭГБ"/>; рэвалюцыйна-дэмакратычныя арганізацыі: [[Беларуская сялянска-работніцкая грамада]], [[Змаганне|клуб «Змаганне»]]; культурна-асветніцкая арганізацыя [[Таварыства беларускай школы]]<ref name="ГВБ"/>. У [[1922]]—[[1925]] гадах баставалі рабочыя друкарні, тытунёвай фабрыкі, лесапільнага завода, чыгуначнікі, швейнікі і інш<ref name="ЭГБ"/>. [[21 лютага]] [[1926]] года адбылася дэманстрацыя [[беспрацоўны]]х<ref name="ГВБ"/>. У студзені [[1927]] года ў Брэсце [[Працэс 31-го|адбыўся суд]], арганізаваны польскімі ўладамі, над групай дзеячаў [[КПЗБ]], у т.л. [[В. З. Харужая|В. З. Харужай]], [[З. Ф. Паплаўскі]]м<ref name="ЭГБ"/>. У [[1928]]—[[1930]] гадах адбыліся выступленні рабочых лесапільных прадпрыемстваў, чыгуначнікаў<ref name="ГВБ"/>. У [[1925]] годзе пабудавана [[электрастанцыя]]. У [[1929]] годзе пражывалі 37 684 жыхары, дзейнічалі 2 [[бібліятэка|бібліятэкі]] (гарадская і настаўніцкая), 2 [[кінатэатр]]ы, 19 [[школа|школ]] (з іх 7 пачатковых, 7 прыватных, сярэдняя тэхнічная, гандлёвая, гарадская кваліфікацыйная, 2 рамесныя), 7 [[гімназія|гімназій]] (у т.л. 1 дзяржаўная, 3 прыватныя польскія, 2 прыватныя яўрэйская, 1 прыватная руская), 3 [[бальніца|бальніцы]] (гарадская на 60 ложкаў, чыгуначная на 150 ложкаў, яўрэйская на 90 ложкаў), некалькі прыватных [[лячэбніца|лячэбніц]]. [[21 чэрвеня]] [[1929]] года і [[29 лістапада]] [[1933]] года да гарадской гміны Брэста былі далучаны часткі {{нп5|гміна Косічы|гмін Косічы|pl|Gmina Kosicze}} і {{нп5|гміна Камяніца Жыравецкая|Камяніцы Жыравецкай|pl|Gmina Kamienica Żyrowiecka}}<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19290430354 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 1929 r. o rozszerzeniu granic miasta Brześcia n/Bugiem w powiecie brzeskim, województwie poleskiem, Dz. U. Nr 43, poz. 354] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20120612161012/http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19290430354 |date=12 чэрвеня 2012 }}{{ref-pl}}</ref><ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19330930716 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 15 listopada 1933 r. o rozszerzeniu granic miasta Brześcia n/Bugiem w powiecie brzeskim, województwie poleskiem, Dz. U. Nr 93, poz. 716] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20120612161018/http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19330930716 |date=12 чэрвеня 2012 }}{{ref-pl}}</ref>. Сярод іншых у [[1929]] годзе ў межы горада былі ўключаны [[Граеўская Слабодка]] (іншая назва Граеўка), [[Кіеўская Слабодка]] (іншая назва Кіеўка), в. [[Шпановічы]]<ref name="ГВБ"/>. [[1 снежня]] [[1933]] года далучана таксама частка {{нп5|гміна Кабыляны|гміны Кабыляны|pl|Gmina Kobylany}}<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19330940719 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 listopada 1933 r. o zmianie granic województw lubelskiego i poleskiego (Dz. U. Nr 94 poz. 719)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20161009120816/http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19330940719 |date=9 кастрычніка 2016 }}{{ref-pl}}</ref>. У [[1936]] годзе ў горадзе 18 школ, 5 [[гімназія|гімназій]], 3 [[кінатэатр]]ы, [[бібліятэка]]. У [[1937]] годзе 51,2 тыс. жыхароў<ref name="ЭГБ"/>. === У Другой сусветнай вайне === [[Файл:Bundesarchiv Bild 101I-121-0007-24, Polen, polnische Panzer Renault FT-17.jpg|міні|злева|Танкі {{нп5|Рэно FT|Рэно FT-17|ru|Рено FT}} блакуюць [[Паўночная брама Брэсцкай крэпасці|Паўночную браму крэпасці]], [[1939]]]] [[1 верасня]] [[1939]] года [[нацысцкая Германія]] [[Польская кампанія вермахта (1939)|напала на Польшчу]], [[14 верасня]] захапіла Брэст (акрамя крэпасці)<ref name="ЭГБ"/>. У час [[Абарона Брэсцкай крэпасці (1939)|абароны Брэсцкай крэпасці]] палякі за тры дні адбілі 7 атак нямецкіх атак, пры гэтым людзкія страты з боку абаронцаў склалі каля 40 %. Познім вечарам [[17 верасня]] і ноччу з [[Цытадэль Брэсцкай крэпасці|Цытадэлі]] выйшла большасць абаронцаў у напрамку [[Кодзень|Кодня]], для прыкрыцця асноўных сіл у крэпасці засталіся добраахвотнікі. Толькі [[18 верасня]] немцы з боку [[Цярэспаль|Цярэспаля]] ўвайшлі ў Цытадэль<ref name="brl2">[http://kb.brl.by/index.php/heritage/item/1786-22-verasnya-2019-g-80-gadou-z-dnya-ustuplennya-chyrvonaj-armii-u-g-brest-u-chas-vyzvalenchaga-pakhodu-u-zakhodnyuyu-belarus-1939 22 верасня 2019 г. — 80 гадоў з дня ўступлення Чырвонай арміі ў г. Брэст у час Вызваленчага паходу ў Заходнюю Беларусь (1939)]</ref>. [[Выява:Bundesarchiv Bild 101I-121-0011A-23, Polen, Siegesparade, Guderian, Kriwoschein.jpg|thumb|Урачыстая перадача Брэст-Літоўска і Брэсцкай крэпасці савецкаму боку [[22 верасня]] [[1939]] г. На трыбуне — нямецкі генерал [[Гайнц Гудэрыян]] і савецкі камандзір брыгады [[Сямён Майсеевіч Крывашэін]].]] [[17 верасня]] [[1939]] года [[Польскі паход РСЧА|Чырвоная Армія перайшла савецка-польскую граніцу]]<ref name="ЭГБ"/>. [[20 верасня]] перадавыя часткі 29-й лёгкатанкавай брыгады 4-й арміі пад камандаваннем [[С. М. Крывашэін]]а падышлі да Брэста. У горад была накіравана разведка, а ў штаб 29-й брыгады прыбыла нямецкая дэлегацыя<ref name="brl2"/>. Паводле савецка-нямецкага пратакола аб усталяванні дэмаркацыйнай лініі на тэрыторыі былой Польскай дзяржавы, падпісанага [[21 верасня]] [[1939]] г. прадстаўнікамі савецкага і нямецкага камандаванняў, горад адыходзіў да [[СССР]]. [[22 верасня]] адбылася афіцыйная працэдура перадачы Брэст-Літоўска і Брэсцкай крэпасці савецкаму боку, у час якой па [[Вуліца Леніна (Брэст)|цэнтральнай вуліцы]] [[Германа-савецкі ваенны парад у Брэст-Літоўску|ўрачыстым маршам прайшлі нямецкія і савецкія падраздзяленні]]<ref name="Mezhduburie">{{кніга|аўтар = Кривошеин С. М. |загаловак = Междубурье |ссылка = http://forgb.awardspace.com/krivoshein.html |месца = Воронеж |выдавецтва = Центрально-Черноземное книжное издательство |год = 1964 |старонкі = 250−262 |наклад = 15 000 }}</ref><ref name="WIF">{{Кніга|загаловак=A World in Flames: A Short History of the Second World War |аўтар=Martin Kitchen |год=1990 | мова = en|выдавец=Longman |isbn=0582034086 |старонкі=74 |каментар=The joint invasion of Poland was celebrated with a parade by the Wehrmacht and the Red Army in Brest Litovsk |спасылка=http://books.google.com/books?id=0t-fAAAAMAAJ&q=%22The+joint+invasion+of+Poland+was+celebrated+with+a+parade+by+the+Wehrmacht+and+the+Red+Army+in+Brest+Litovsk%22&dq=%22The+joint+invasion+of+Poland+was+celebrated+with+a+parade+by+the+Wehrmacht+and+the+Red+Army+in+Brest+Litovsk%22&lr=&ei=N0_USde1H5SwMpL1zeQC&pgis=1 }}</ref><ref name="SDtW">{{Кніга|загаловак=Stalin's Drive to the West, 1938-1945 |аўтар=first Raack |год=1995 |выдавецтва=Stanford University Press|isbn=0804724156 |старонкі=58 |каментар=The generals of the two invading armies went over the details of the prearranged line that would mark the two zones of conquest for Germany and Soviet Russia, subsequently to be rearranged one more time in Moscow. The military parade that followed was recorded by Nazi cameras and celebrated in the German newsreel: German and Soviet generals cheek by jowl n military homage to each other's armies and victories. |спасылка=http://books.google.com/books?id=pAdZMaWn8cIC&pg=PA58&dq}}</ref><ref name="Семиряга">М. И. Семиряга. [http://militera.lib.ru/research/semiryaga1/index.html Тайны сталинской дипломатии. 1939—1941.] — М.: Высшая школа, 1992. — 303 с.</ref>, пасля чаго ў цэнтр горада ўвайшлі падраздзяленні Чырвонай арміі<ref name="ЭГБ"/><ref name="brl2"/>. З [[4 снежня]] [[1939]] года — цэнтр [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]], з [[15 студзеня]] [[1940]] года — [[Брэсцкі раён|аднайменнага раёна]]<ref name="ГВБ"/>. На [[1 верасня]] [[1940]]<ref name="ЭГБ"/> у горадзе 24 прамысловыя прадпрыемствы<ref name="ГВБ"/>, 17 школ, 2 тэхнікумы, 3 вучылішчы, [[Брэсцкі рускі драматычны тэатр|Рускі драматычны тэатр]], 68,8 тыс. жыхароў<ref name="ЭГБ"/>. У [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікую Айчынную вайн]]у Брэст у ліку першых [[Абарона Брэста (1941)|прыняў на сябе ўдар]] [[Нямецка-фашысцкія захопнікі|нямецка-фашысцкіх захопнікаў]] і [[22 чэрвеня]] [[1941]] года быў захоплены. Гераічная [[Абарона Брэсцкай крэпасці (1941)|абарона Брэсцкай крэпасці]] савецкімі воінамі доўжылася да канца ліпеня [[1941]] года<ref name="ГВБ"/>. Гітлераўцы ўстанавілі ў горадзе жорсткі акупацыйны рэжым<ref name="ЭГБ"/>. Яны стварылі ў горадзе 4 [[канцлагер]]ы з 8 аддзяленнямі і філіяламі<ref name="ГВБ"/>, знішчылі звыш 40 тысяч чалавек (у вобласці больш за 83,9 тыс. чал.), зруйнавалі ўсе прадпрыемствы і культурна-асветныя ўстановы, 48,7 % жыллёвага фонду<ref name="ЭГБ"/>. З пачаткам нямецкай акупацыі Брэст некалькі разоў мяняла сваю адміністрацыйную прыналежнасць. На пачатку акупацыі [[1 жніўня]] [[1941]] года Брэст і ўся тагачасная Брэсцкая вобласць БССР, як і [[Беластоцкая вобласць]], былі далучаны да [[Усходняя Прусія|Усходняй Прусіі]] і ўваходзілі ў склад [[Беластоцкая акруга|Беластоцкай акругі]]<ref>{{артыкул|аўтар= Золотарев В., Кульков Е. |загаловак= Генеральный план «Ост»|арыгінал=|https://interaffairs.ru/jauthor/material/480|аўтар выдання= |выданне= Международная жизнь|тып=|месца=|выдавецтва= МИД РФ|год= 2011|выпуск=|том=|нумар= 6|старонкі=|isbn=}}</ref>. Але ўжо [[1 верасня]] [[1941]] года тэрыторыю [[Беларускае Палессе|Беларускага Палесся]] (Брэсцкая, Пінская і Палеская вобласці) разам Брэстам далучылі да [[Рэйхскамісарыят Украіна|Рэйхскамісарыята «Украіна»]]. Генеральны камісар Беларусі [[Вільгельм Кубэ]] лічыў памылкай уключэнне поўдня Беларусі ў склад Рэйхскамісарыята «Украіна» і на нарадзе гебітскамісараў у Мінску ў красавіку [[1943]] годзе выказваў сваю нязгоду з перадачай апошняму «значнай часткі тэрыторыі Паўднёвай Беларусі», а таму прапаноўваў рэйхскамісару Украіны [[Эрых Кох|Эрыху Коху]] перанесці лінію падзелу да «пінскіх балот». Аднак гэта пытанне вырашала кіраўніцтва іншых устаноў [[Трэці Рэйх|Трэцяга Рэйху]], у першую чаргу Галоўнае камандаванне сухапутных войскаў і кіраўніцтва міністэрства па занятых усходніх тэрыторыях. Менавіта рэйхсміністр [[Альфрэд Розенберг]] вызначыў мяжу паміж Украінай і Беларуссю на поўнач ад [[Прыпяць|Прыпяці]], бо такі падзел, хоць і не адпавядаў інтарэсам ваеннага кіраўніцтва, але забяспечваў Рэйхскамісарыят «Украіна» лесам і дрэваматэрыяламі, а таксама ствараліся ўмовы для выкарыстання сістэмы каналаў Прыпяці і чыгункі Брэст — Гомель<ref name="vsu">[https://lib.vsu.by/xmlui/bitstream/handle/123456789/4884/%D0%9A%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0%20%D0%86.%D0%AF..pdf]{{Недаступная спасылка}}</ref>. [[1 верасня]] [[1941]] года а 12-й гадзіне дня была афіцыйна створана [[Генеральная акруга Валынь-Падолле|Генеральная акруга «Брэст-Літоўск»]] ({{lang-de|Generalbezirk Brest-Litowsk}})<ref name="generalbezirk">[http://www.territorial.de/ukra/wolhyn/wolh.htm#fn2 Territoriale Veränderungen in Deutschland und deutsch verwalteten Gebieten 1874—1945. {{ref-de}}]</ref>. Месцазнаходжаннем генеральнага камісарыяту быў Брэст-Літоўск. На працягу восені [[1941]] года тут утварыліся кіруемыя органы новай грамадзянскай адміністрацыі — гебітскамісарыяту (акругі) ў Брэст-Літоўску. [[1 студзеня]] [[1942]] адбылося перайменаванне Генеральнай акругі «Брэст-Літоўск» у [[Генеральная акруга Валынь-Падолле|Генеральную акругу «Валынь-Падолле»]]. Аднак да [[19 чэрвеня]] [[1942]] года адміністрацыйны цэнтр акругі яшчэ знаходзіўся ў Брэст-Літоўску, пасля чаго яго перанеслі ў [[Луцк]]. [[8 верасня]] [[1942]] года Брэсцкі гарадскі ({{lang-de|Kreisgebiet Brest-Litowsk-Stadt}}) і Брэсцкі сельскі гебіт ({{lang-de|Kreisgebiet Brest-Litowsk-Land}}) аб’ядналі ў адзін новы [[Брэсцкі гебіт]] ({{lang-de|Kreisgebiet Brest Litowsk}}). У лютым 1944 года тэрыторыю Брэсцкага гебіта (а таксама [[Кобрынскі гебіт|Кобрынскага]] і [[Пінскі гебіт|Пінскага]] гебітаў) з Генеральнай акругі «Валынь-Падолле» перадалі ў склад [[Генеральная акруга Беларусь|Генеральнай акругі «Беларусь»]], якая ўваходзіла ў склад [[Рэйхскамісарыят Остланд|Рэйхскамісарыята «Остланд»]]<ref name="Generalbezirk ">[http://www.territorial.de/ukra/wolhyn/brestlit.htm Territoriale Veränderungen in Deutschland und deutsch verwalteten Gebieten 1874 – 1945. {{ref-de}}]</ref>. У Брэсце дзейнічалі [[Брэсцкая абласная антыфашысцкая арганізацыя|абласная]] і [[Брэсцкая гарадская антыфашысцкая арганізацыя|гарадская]] антыфашысцкія арганізацыі, [[Брэсцкае патрыятычнае падполле|патрыятычнае падполле]], [[Брэсцкае камсамольска-маладзёжнае падполле|камсамольска-маладзёжнае падполле]], [[Брэсцкі падпольны абком КП(б)Б|падпольны абком КП(б)Б]], [[Брэсцкае партызанскае злучэнне|партызанскае злучэнне]], [[Брэсцкі падпольны гаркам КП(б)Б|падпольны гаркам КП(б)Б]], [[ЛКСМБ]], у кантакце з якімі працавалі падпольныя камсамольскія органы. З мая [[1942]] года дзейнічала падпольная друкарня, выдаваліся падпісныя газеты [[За Родину|«За Родину»]] і [[Заря (газета)|«Заря»]]. Горад вызвалены [[28 ліпеня]] [[1944]] года ў ходзе [[Люблін-Брэсцкая аперацыя|Люблін-Брэсцкай аперацыі]]<ref name="ЭГБ"/> войскамі [[1-ы Беларускі фронт|1-га Беларускага фронту]]. === Пасляваеннае развіццё === Пасля вызвалення горад паступова адрадзіўся і вырас у буйны прамысловы і культурны цэнтр Беларусі<ref name="ГВБ"/>. [[8 мая]] [[1965]] года Брэсцкай крэпасці было нададзена ганаровае званне [[Гарады-героі|крэпасць-герой]], з уручэннем [[Ордэн Леніна|ордэна Леніна]] і [[Медаль «Залатая Зорка» (СССР)|медаля «Залатая Зорка»]]. У [[1969]]—[[1971]] гадах на тэрыторыі Брэсцкай крэпасці ўтварыўся [[мемарыяльны комплекс «Брэсцкая крэпасць-герой»]]. У пасляваенны перыяд у межы горада ўвайшлі навакольныя вёскі: [[Адамкова]], [[Бярозаўка 1 (Брэст)|Бярозаўка 1-я]], [[Бярозаўка 2 (Брэст)|Бярозаўка-2-я]] (усе 1958), [[Бярозаўка (Брэст)|Бярозаўка]] (1968), [[Валынка (Брэст)|Валынка]] (у 1921—1939 называлася Траўгутава), [[Вулька Падгародская|Вулька-Падгародска]], [[Гузні (Брэст)|Гузні]] (абедзве 1968), [[Дуброўка (Брэст)|Дуброўка]] (1979), [[Кавалёва (Брэст)|Кавалёва]] (1958), [[Кацельня Падгародская|Кацельня-Падгародская]] (1968), [[Кацінбор]] (1979), [[Крушына (Брэст)|Крушына]] (1968), [[Лысая Гара (Брэст)|Лысая Гара]] (1958), [[Пугачова (Брэст)|Пугачова]] (1979), [[Рэчыца (Брэст)|Рэчыца]], [[Трышын]] (абедзве 1968); [[Паўднёвы пасёлак (Брэст)|Паўднёвы пасёлак]] (1958)<ref name="ГВБ"/>. === Сучаснасць === З 1990 года Брэст — адзін з шасці абласных цэнтраў незалежнай Беларусі. Тут размясціліся Генеральныя консульствы Рэспублікі Польшча, Расійскай Федэрацыі і [[Пасольства Украіны ў Беларусі#Генеральнае консульства Украіны ў Брэсце|Украіны]] (закрыта з сакавіка 2022 года). З 1991 года працуе мытня «Заходні Буг». У 1996 годзе ўтварылася свабодная эканамічная зона «Брэст». Са студзеня [[2018]] г. у горадзе праходзяць [[пратэсты супраць будаўніцтва акумулятарнага завода]]. Брэст стаў адным з цэнтраў [[Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)|пратэстаў 2020—2021 гадоў]]<ref>[https://www.dw.com/ru/kogo-i-za-chto-sudjat-v-breste-posle-protestov/a-54737595 Кого и за что судят в Бресте после протестов], [[Deutsche Welle]], 28.08.2020 г.</ref>. 10 жніўня 2020 года тут праходзілі сутыкненні супрацоўнікаў [[АМАП (Беларусь)|АМАП]] з пратэстоўцамі, у час якіх карнікі ўжывалі светлашумавыя шашкі. 11 жніўня ў Брэсце быў паранены ўдзельнік пратэстаў [[Генадзь Валер’евіч Шутаў|Генадзь Шутаў]]. Яго ў крытычным стане перавялі ў шпіталь Міністэрства абароны, дзе 19 жніўня ён памёр<ref>{{Cite web|last=|first=|date=2020-08-19|title=Сьледчы камітэт апісаў абставіны забойства берасьцейца падчас акцыі пратэсту|url=https://www.svaboda.org/a/30792603.html|dead-url=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200910151007/https://www.svaboda.org/a/30792603.html|archivedate=2020-09-10|accessdate=2020-09-10|website=|publisher=[[Радыё Свабода]]|language=be}}</ref>. 16 жніўня 2020 года ў Брэсце прайшоў {{нп3|Марш за свабоду (Брэст, 2020)|Марш за свабоду|be-x-old|Марш за свабоду (Берасьце, 2020)}}. == Архітэктура == Ужо ў [[1945]] г. ў адпаведнасці з рашэннем [[Савет Міністраў БССР|Савета Міністраў БССР]] пачаліся работы па генеральным плане аднаўлення і рэканструкцыі Брэста. Распрацоўка яго вялася супрацоўнікамі інстытута «[[Белдзяржпраект]]» і была завершана ў [[1948]] г. (план удакладняўся і карэкціраваўся архітэктарам [[Г. А. Парсаданаў|Г. А. Парсаданавым]] да [[1953]] года). Генеральны план вызначаў напрамак развіцця горада на 2 пасляваенныя дзесяцігоддзі і прадугледжваў удасканаленне [[планіровачная структура|планіровачнай структуры]] горада, разбіваў усю тэрыторыю Брэста на планіровачныя раёны, якія, у сваю чаргу, дзяліліся на [[прамысловы раён|прамысловыя]] і [[жылы раён|жылыя раёны]], [[мікрараён]]ы. Горад развіваўся ва ўсходнім (раёны [[Кіеўка]] і [[Усход (жылы раён, Брэст)|Усходні]]), паўночным ([[Адамкава]]—[[Рэчыца (Брэст)|Рэчыца]]—[[Граеўка]]) і часткова паўднёвых напрамках. Прадугледжвалася аднаўленне, рэканструкцыя і добраўпарадкаванне [[Гістарычны цэнтр Брэста|цэнтра горада]] і галоўных магістралей — [[Вуліца Леніна (Брэст)|вул. Леніна]] (звязвала [[Прывакзальная плошча (Брэст)|Прывакзальную плошчу]] з набярэжнай р. [[Мухавец]]) і [[Вуліца Маскоўская (Брэст)|вул. Маскоўскай]] (пачыналася каля [[Брэсцкая крэпасць|Брэсцкай крэпасці]] і пераходзіла ў [[М1 (аўтадарога, Беларусь)|шашу Брэст—Масква]]). Забудоўвалася [[плошча Леніна]] як адміністрацыйна-грамадскі цэнтр Брэста. У цэнтры ўзводзіліся 4—5-і павярховыя дамы (архітэктары [[А. Сувораў (архітэктар)|А. Сувораў]], [[З. Леўчанка]]); рэканструяваны [[Чыгуначны вакзал (Брэст)|чыгуначны вакзал]] ([[1956]]), пабудаваны [[універмаг (Брэст)|універмаг]] ([[1955]]), [[Буг (гасцініца)|гасцініца «Буг»]] ([[1958]])<ref name="ГВБ"/>. Згодна з новым генеральным планам развіцця Брэста, які быў зацверджаны [[Савет Міністраў БССР|Саветам Міністраў БССР]] у [[1965]] годзе (распрацаваны ў інстытуце «[[Белдзяржпраект]]», архітэктары [[Ю. Глінка]], [[Я. Ліневіч]], [[А. Гарбачоў]]), далейшае развіццё горада адбывалася ва ўсходнім напрамку: ствараўся [[Усходні прамысловы вузел (Брэст)|ўсходні прамысловы вузел]], вялося будаўніцтва буйнейшага [[Усход (жылы раён, Брэст)|раёна Усход]], які ўключае 7 мікрараёнаў і грамадскі цэнтр. Спрыяльным для прамысловага і жыллёвага будаўніцтва па генеральным плане з’яўляўся і паўднёвы напрамак. У [[1976]] г. план быў скарэкціраваны да [[2000]] г. ў [[Мінскі філіял Цэнтральнага навукова-даследчага і праектнага інстытута горадабудаўніцтва|Мінскім філіяле Цэнтральнага навукова-даследчага і праектнага інстытута горадабудаўніцтва]] (архітэктары [[Г. Булдаў]], [[Р. Арцёмчык]]). У [[1970-я]] гады пачалося асваенне зямель пад жылую забудову ў паўднёвым напрамку (левабярэжная частка р. [[Мухавец (рака)|Мухавец]]). Паўднёвы жылы раён разлічаны на 70—80 тыс. жыхароў і складаецца з 6 мікрараёнаў. У пачатку [[1970-я|1970-х]] гадоў ў Брэсце сфарміравалася 6 раёнаў, дзе вялося будаўніцтва жылля: паўднёвы, цэнтральны, усходні, Граеўскі, Адамкова—Рэчыца і раён [[Камянецкая шаша|Камянецкай шашы]]. Паводле праекта планіроўкі цэнтра Брэста [[1968]] г. (архітэктары [[В. Анікір]], [[Г. Трушнікава]]) фарміруецца ансамбль [[грамадскі будынак|грамадскіх будынкаў]] у раёне плошчы Леніна, рэканструюцца [[Вуліца Леніна (Брэст)|вуліцы Леніна]] і [[Савецкая вуліца (Брэст)|Савецкая]], забудоўваецца [[Маскоўская вуліца (Брэст)|Маскоўская вуліца]]<ref name="ГВБ"/>. У [[1985]] г. ў [[Беларускі навукова-даследчы і праектны інстытут горадабудаўніцтва|Беларускім навукова-даследчым і праектным інстытуце горадабудаўніцтва]] распрацаваны праект [[рэгенерацыя|рэгенерацыі]] [[Гістарычны цэнтр Брэста|гістарычнай часткі Брэста]], які прадугледжваў захаванне планіроўкі, што склалася гістарычна, як помніка горадабудаўніцтва. Гэты праект стаў першым вопытам у серыі праектаў рэгенерацыі гістарычных гарадоў Беларусі. У сувязі з будаўніцтвам прадпрыемстваў [[паўднёвы прамысловы вузел (Брэст)|паўднёвага прамысловага вузла]] ў [[1980-я]] гады асвойваецца новы раён горада — паўднёва-ўсходні (з [[1983]] г. забудоўваецца мікрараён [[Паўднёвы Усход (Брэст)|Паўднёвы Усход-3]]; архітэктары [[Карват]], [[М. Козік]]). У паўднёвым прамысловым вузле размешчана машына-будаўнічае аб’яднанне<ref name="ГВБ"/>. У 1992 г. [[БелНДІПгорадабудаўніцтва]] распрацаваў чарговы ген. план развіцця Брэста (галоўны архітэктар [[А. Зайцава]]), які прапануе канцэпцыю комплекснага развіцця горада. Адметнай асаблівасцю праекта з’яўляецца сацыяльная накіраванасць горадабудаўнічых рашэнняў. У ім больш поўна ўлічана інтэграцыя паміж горадам і сумежнымі з ім тэрыторямі. Умовы планіровачнага развіцця дазваляюць пашырэнне горада ў паўночным і паўднёвым напрамках. Асноўнае жыллёвае будаўніцтва весці на тэрыторыях, якія прымыкаюць да [[Паркавая магісталь (Брэст)|вул. Паркавай]] і [[вуліца Махновіча (Брэст)|працягу бульвара Шаўчэнкі]] ў паўднёвай частцы горада, да [[Вуліца Лейтэнанта Рабцава|вул. Лейтэнанта Рабцава]] ў паўночнай частцы, а таксама да [[Вуліца Піянерская (Брэст)|вуліцы Піянерскай]] у раёне [[Бярозаўка 1 (Брэст)|Бярозаўкі]]. Актыўнаму асваенню належыць тэрыторыя, абмежаваная вул. Маскоўскай і р. Мухавец<ref name="ГВБ"/>. <!--Помнікі: М. В. Гогалю, У. I. Леніну, А. Міцкевічу, А. В. Сувораву, Герою Сав. Саюза А. М. Карасёву, А. Ф. Наганаву, бюст П. I. Клімука, помнікі Вызвалення, пагранічнікам, сав. воінам-артылеры-стам, сав. танкістам, сав. воінам-інтэрна-цыяналістам; 72 брацкія магільг сав. во-інаў, 5 магіл ахвяр фашьгзму; мемары-яльны комплекс «Брэсцкая крэпасць-ге-рой», устаноўлена 12 мемарыяльных до-шак і інш. Захаваліся помнікі архітэкту-ры: Брацкая Мікалаеўская і Сімяонаў-ская цэрквы, кафедральны касцёл<ref name="ЭГБ"/>. --> <!-- З 1795 у складзе Расійскай імперыі, з 1796 — павятовы цэнтр. З [[1799]] '''Брэст-Літоўск''' павятовы горад, уваходзіў у [[Літоўская губерня|Літоўскую]], з [[1801]] у [[Гродзенская губерня|Гродзенскую]] губерні. У пачатку XIX стагоддзя ён часта цярпеў ад пажараў. Пацярпеў горад і ў час [[Вайна 1812 года|вайны 1812 года]]. У 1835 годзе па загадзе рускага цара [[Мікалай I, імператар расійскі|Мікалая I]] на месцы старажытнага горада пачалі будаваць [[Брэсцкая крэпасць|Брэсцкую крэпасць]], пры гэтым стары Брэст быў амаль цалкам разбураны, горад быў збудаваны нанова на новым месцы. Гарадская забудова была перанесена на 2 км на ўсход, на тэрыторыю былых Валынскага і Кобрынскага прадмесцяў. 26 красавіка 1842 года адбылося ўрачыстае адкрыццё крэпасці. У другой палавіне XIX стагоддзя Брэст інтэнсіўна забудоўваўся, узводзіліся першыя фабрыкі і шмат новых каменных будынкаў. У значнай ступені росту горада садзейнічала будаўніцтва чыгунак. У 1869 годзе здадзена ў эксплуатацыю дарога Брэст — Варшава, у 1871 годзе — Масква — Брэст, у 1873 годзе — Брэст — Кіеў, у 1886 годзе — Брэст — Гомель. У 1886 годзе быў пабудаваны [[Чыгуначны вакзал Брэст-Цэнтральны|будынак чыгуначнага вакзала]] (цяпер помнік архітэктуры). У XIX стагоддзі ў склад горада ўвайшла [[Валынка, Брэст|Валынка]]<ref name="gants">[ http://www.gants-region.info/index/0-437 БРЭСТ]. Ганцавіцкі краязнаўча-інфармацыйны партал</ref>. У гады [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] Брэст-Літоўск быў акупіраваны германскімі войскамі. З [[9 снежня|9 (22) снежня]] [[1917]] па [[3 верасня]] [[1918]] у Брэсце праходзілі мірныя перамовы паміж Савецкай Расіяй і [[Германія]]й, у выніку чаго быў падпісаны [[Брэст-Літоўскі мір]]. У [[1919]] Брэст заняты польскімі войскамі. З 1921 у складзе Польшчы. На пачатку 2-й сусветнай вайны абараняўся польскім войскам 14-17 верасня 1939 г. ад нацысцкіх захопнікаў. Згодна з савецка-германскім дагаворам ([[Пакт Молатава-Рыбентропа|пакт Молатава-Рыбентропа]]) 22 верасня [[1939]] г. Брэст-над-Бугам быў перададзены [[Вермахт]]ам (генерал Гудэрыян) камандаванню [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] (камбрыг С. Крывашэін). Пры акце перадачы адбылося прахаджэнне па вуліцы Любельскай Вуніі нямецкіх войскаў, якія пакідалі горад, і савецкіх, якія яго прымалі (што калі-нікалі няверна называецца ў літаратуры «супольным савецка-нямецкім парадам»). У палоне савецкіх войскаў апынуліся 1030 афіцэраў, 1220 падафіцэраў і 34 000 салдат польскага войска. На падставе рашэнняў Вярхоўных Саветаў СССР і БССР 2 лiстапада 1939 г. уключаны ў склад БССР. У [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікую Айчынную вайну]] Брэсцкая крэпасць уславілася 28-дзённай [[Абарона Брэсцкай крэпасці, 1941|абаронай]] (з [[22 чэрвеня]] да канца ліпеня). [[8 мая]] [[1965]] г. [[Брэсцкая крэпасць]] узнагароджана званнем [[крэпасць-герой]], з уручэннем [[ордэн Леніна|ордэна Леніна]] і медалі «[[Медаль «Залатая Зорка»|Залатая Зорка]]». Падчас нямецкай акупацыі ў горадзе існавала гета, большасць мясцовых яўрэяў былі знішчаныя. Горад быў вызвалены [[28 ліпеня]] [[1944]] г. ў ходзе Люблін-Брэсцкай наступальнай аперацыі . У [[1948]] г. прыняты генеральны план адбудовы. Асноўнай магістраллю стала вуліца Маскоўская, якая ішла ад крэпасці праз увесь горад на ўсход. У [[1958]] годзе ў межы горада ўвайшлі навакольныя вёскі [[Адамкова]], [[Бярозаўка 1, Брэст|Бярозаўка 1]], [[Бярозаўка 2, Брэст|Бярозаўка 2]], [[Кавалёва, Брэст|Кавалёва]], [[Лысая Гара, Брэст|Лысая Гара]], [[Паўднёвы, Брэст|Паўднёвы пасёлак]]<ref name="gants"/>, пабудавана [[Буг (гасцініца)|гасцініца «Буг»]]. У 1960-я гады быў створаны [[Усходні прамысловы вузел Брэста|Усходні прамысловы вузел]], пабудаваны электрамеханічны і электралямпавы заводы, завод газавай апаратуры, панчошны камбінат, абласная друкарня, камбінат будаўнічых матэрыялаў. Хуткімі тэмпамі сталі ўзводзіцца цэлыя жылыя масівы. У хуткім часе Брэст упершыню «перамахнуў» цераз [[Рака Мухавец|Мухавец]]. У [[1968]] годзе ў межы горада ўвайшлі вёскі [[Бярозаўка, Брэст|Бярозаўка]], [[Вулька Падгародская]], [[Гузні, Брэст|Гузні]], [[Кацельня-Падгародская]], [[Крушына, Брэст|Крушына]], [[Рэчыца, Брэст|Рэчыца]], [[Трышын]]<ref name="gants"/>. Пачалі актыўна забудоўвацца былыя вёскі Вулька і Кавалёва на левым беразе ракі. У цэнтральнай частцы горада былі ўзведзены [[Беларусь (кінатэатр, Брэст)|кінатэатр «Беларусь»]], [[гасцініца Інтурыст, Брэст|гасцініца «Інтурыст»]]. У гэты час адкрыты інжынерна-будаўнічы інстытут (цяпер [[Брэсцкі дзяржаўны тэхнічны ўніверсітэт]]). Пасля зацвярджэння ў [[1975]] г. новага генеральнага плана пачалося асваенне пойменных тэрыторый Паўднёвага жылога раёна, атрымаў развіццё горад і на паўночным напрамку. У [[1979]] г. ў межы горада ўвайшлі вёскі [[Дуброўка, Брэст|Дуброўка]], [[Кацінбор]], [[Пугачова, Брэст|Пугачова]]<ref name="gants"/>. == Геаграфія == === Клімат === {{main|Клімат Брэста}} Метэаназіранні ў Брэсце вядуцца з [[1834]] года<ref name="Брэст. Энцыклапедычны даведнік Стар.9"/>. Клімат у раёне горада — [[Кантынентальны клімат|умерана кантынентальны]]<ref name="Брэст. Энцыклапедычны даведнік Стар.9"/>. З-за ўплыву марскіх паветраных мас характэрна мяккая зіма і ўмерана цёплае лета. Цыклоны, якія з’яўляюцца прычынай гэтага, перамяшчаюцца з Атлантычнага акіяна з захаду на ўсход. Сярэдняя тэмпература студзеня −2,6&nbsp;°C, ліпеня +19,3&nbsp;°C. Гадавая колькасць ападкаў 609 мм. Сярэднегадавая [[тэмпература]] паветра ў Брэсце складае +8,2&nbsp;°C, сярэднегадавая [[Шкала Бофарта|хуткасць ветру]] — {{s|2,6 м/с}}, сярэднегадавая [[Адносная вільготнасць|вільготнасць паветра]] — 76 %. [[Вегетацыйны перыяд]] доўжыцца 214 сутак<ref name="brest_rayon"/>. У годзе ў сярэднім 160 дзён ідзе дождж, 68 дзён — снег. Туманы назіраюцца на працягу 33 дзён, навальніцы — 27 дзён<ref name="Надвор'е і климат3"/>. {{Клімат горада |Горад_род=Брэста (норма 1981-2010) |Становішча = left |Крыніца=[http://pogoda.ru.net/climate/33008.htm Надвор'е і клімат] | Сту_сяр=-2.6 | Сту_сяр_апад=34 | Лют_сяр=-1.9 | Лют_сяр_апад=33 | Сак_сяр=2.2 | Сак_сяр_апад=33 | Кра_сяр=8.7 | Кра_сяр_апад=37 | Май_сяр=14.5 | Май_сяр_апад=63 | Чэр_сяр=17.1 | Чэр_сяр_апад=68 | Ліп_сяр=19.3 | Ліп_сяр_апад=74 | Жні_сяр=18.5 | Жні_сяр_апад=72 | Вер_сяр=13.3 | Вер_сяр_апад=56 | Кас_сяр=8.3 | Кас_сяр_апад=37 | Ліс_сяр=2.7 | Ліс_сяр_апад=42 | Сне_сяр=-1.3 | Сне_сяр_апад=41 | Год_сяр=8.2 | Год_сяр_апад=590 | Сту_сяр_мін=-4.9 | Сту_сяр_макс=-0.1 | Лют_сяр_мін=-4.5 | Лют_сяр_макс=1.2 | Сак_сяр_мін=-1.2 | Сак_сяр_макс=6.3 | Кра_сяр_мін=3.8 | Кра_сяр_макс=14.0 | Май_сяр_мін=9.0 | Май_сяр_макс=20.1 | Чэр_сяр_мін=12.0 | Чэр_сяр_макс=22.6 | Ліп_сяр_мін=14.2 | Ліп_сяр_макс=24.9 | Жні_сяр_мін=13.3 | Жні_сяр_макс=24.2 | Вер_сяр_мін=9.1 | Вер_сяр_макс=18.4 | Кас_сяр_мін=4.8 | Кас_сяр_макс=12.5 | Ліс_сяр_мін=0.4 | Ліс_сяр_макс=5.4 | Сне_сяр_мін=-3.5 | Сне_сяр_макс=0.9 | Год_сяр_мін=4.4 | Год_сяр_макс=12.5 | Сту_а_макс=11.6 | Сту_а_мін=-35.5 | Лют_а_макс=17.2 | Лют_а_мін=-28.1 | Сак_а_макс=22.6 | Сак_а_мін=-22.6 | Кра_а_макс=30.7 | Кра_а_мін=-6.2 | Май_а_макс=32.1 | Май_а_мін=-4.2 | Чэр_а_макс=33.0 | Чэр_а_мін=2.1 | Ліп_а_макс=36.6 | Ліп_а_мін=5.8 | Жні_а_макс=35.6 | Жні_а_мін=1.3 | Вер_а_макс=31.5 | Вер_а_мін=-2.8 | Кас_а_макс=26.4 | Кас_а_мін=-9.9 | Ліс_а_макс=19.0 | Ліс_а_мін=-19.2 | Сне_а_макс=14.5 | Сне_а_мін=-25.1 | Год_а_макс=36.6 | Год_а_мін=-35.5 |}}{{Клімат горада |Горад_род=Брэста за перыяд 2001 - 2011 гг |Крыніца=[http://www.weatheronline.co.uk/weather/maps/city?FMM=1&FYY=2001&LMM=12&LYY=2011&WMO=33008&CONT=euro&REGION=0005&LAND=BY&ART=TMX&R=0&NOREGION=1&LEVEL=162&LANG=en&MOD=tab www.weatheronline.co.uk] [http://pogoda.ru.net/monitor.php?id=33008 экстрэмумы і ападкі з Кліматычнага манітора] | Сту_сяр=-2.7 | Сту_сяр_апад=42 | Лют_сяр=-1.9 | Лют_сяр_апад=38 | Сак_сяр=2.7 | Сак_сяр_апад=31 | Кра_сяр=9.3 | Кра_сяр_апад=29 | Май_сяр=14.6 | Май_сяр_апад=76 | Чэр_сяр=17.5 | Чэр_сяр_апад=62 | Ліп_сяр=20.8 | Ліп_сяр_апад=83 | Жні_сяр=19.3 | Жні_сяр_апад=77 | Вер_сяр=14.2 | Вер_сяр_апад=48 | Кас_сяр=8.6 | Кас_сяр_апад=41 | Ліс_сяр=4.0 | Ліс_сяр_апад=41 | Сне_сяр=-1.2 | Сне_сяр_апад=42 | Год_сяр=8.8 | Год_сяр_апад=609 | Сту_сяр_мін=-4.6 | Сту_сяр_макс=-0.8 | Лют_сяр_мін=-4.3 | Лют_сяр_макс=0.5 | Сак_сяр_мін=-1.0 | Сак_сяр_макс=6.4 | Кра_сяр_мін=4.2 | Кра_сяр_макс=14.4 | Май_сяр_мін=9.4 | Май_сяр_макс=19.8 | Чэр_сяр_мін=12.3 | Чэр_сяр_макс=22.7 | Ліп_сяр_мін=15.5 | Ліп_сяр_макс=26.0 | Жні_сяр_мін=14.1 | Жні_сяр_макс=24.5 | Вер_сяр_мін=9.2 | Вер_сяр_макс=19.3 | Кас_сяр_мін=5.0 | Кас_сяр_макс=12.2 | Ліс_сяр_мін=1.8 | Ліс_сяр_макс=6.2 | Сне_сяр_мін=-2.9 | Сне_сяр_макс=0.4 | Год_сяр_мін=4.9 | Год_сяр_макс=12.6 | Сту_а_макс=11.4 | Сту_а_мін=-26.1 | Лют_а_макс=14.4 | Лют_а_мін=-22.0 | Сак_а_макс=19.4 | Сак_а_мін=-14.9 | Кра_а_макс=26.5 | Кра_а_мін=-4.8 | Май_а_макс=31.6 | Май_а_мін=-1.2 | Чэр_а_макс=32.0 | Чэр_а_мін=4.0 | Ліп_а_макс=35.0 | Ліп_а_мін=8.8 | Жні_а_макс=35.5 | Жні_а_мін=4.9 | Вер_а_макс=31.5 | Вер_а_мін=-2.0 | Кас_а_макс=24.4 | Кас_а_мін=-5.8 | Ліс_а_макс=19.0 | Ліс_а_мін=-14.2 | Сне_а_макс=12.3 | Сне_а_мін=-22.2 | Год_а_макс=35.5 | Год_а_мін=-26.1 |}} Паводле [[фізіка-геаграфічнае раянаванне|фізіка-геаграфічнага раянавання]], горад размешчаны на [[Высокаўская раўніна|Высокаўскай раўніне]] ў межах заходняй часткі [[Беларускае Палессе|Беларускага Палесся]] — [[Брэсцкае Палессе|Брэсцкім Палессі]]<ref name="Кравчук"/>. === Экалогія === Ад стацыянарных крыніц, размешчаных у горадзе, у атмасферу паступае 3,2 тыс. тон [[забруджвальнае рэчыва|забруджвальных рэчываў]], высокая доля [[Выкід шкоднага рэчыва|выкідаў]] ад [[транспарт]]у (для Брэсцкай вобласці дасягае 87 % ад усіх выкідаў)<ref name="Кравчук"/>. === Гідраграфія === [[Гідраграфія|Гідраграфічная]] сітуацыя вызначаецца ракой [[Заходні Буг]], якая праходзіць на паўднёва-заходняй ускраіне горада і [[Мухавец (рака)|Мухавец]], які ўпадае ў яе і перасякае горад з усходу на захад. У межах горада рака Мухавец утварае шматлікія [[затока|затокі]], [[старыца|старыцы]] і [[выспа|выспы]]. У забудаванай частцы горада размешчана некалькі невялікіх [[сажалка|сажалак]]. У [[Пойма|поймах рэк]] развіта сістэма [[меліярацыйны канал|меліярацыйных каналаў]], прымеркаваных пераважна да паўднёвай ускраіны<ref name="Кравчук"/>. === Рэльеф === [[Рэльеф (геаграфія)|Рэльеф]] мясцовасці, на якой размясціўся горад, вызначаецца размяшчэннем у межах [[Высокаўская раўніна|Высокаўскай раўніны]], а таксама [[Даліна ракі|далінамі рэк]]. Даліны рэк у межах горада шырокія, у раёне Брэсцкай крэпасці яны злучаюцца<ref name="Кравчук"/>. === Глебы === Паводле глебава-геаграфічнага раянавання, тэрыторыя Брэста адносіцца да [[Брэсцка-Драгічынска-Іванаўскі раён|Брэсцка-Драгічынска-Іванаўскага раёна]]. Натуральнае глебавае покрыва ў забудаванай частцы горада моцна змененае, на прысядзібных участках акультураны. Захаваныя на адкрытых прасторах (у лясах, лесапарках, водна-зялёнай сістэме) натуральныя глебы пераважна [[Дзярнова-падзолістыя глебы|дзярнова-падзолістыя]], [[слабаглеяватыя глебы|слабаглеяватыя]] на [[супескі|супесках]], сустракаюцца [[дзярнова-глеяватыя глебы|дзярнова-глеяватыя]] і [[глеевыя глебы|глеевыя]] на [[суглінкі|суглінках]], супесках і [[пясок|пясках]], а таксама [[Тарфяна-балотныя глебы|тарфяна-балотныя]] (у поймах рэк)<ref name="Кравчук"/>. === Клімат === Паводле [[клімат]]у Брэст размешчаны ў [[Паўднёвая агракліматычная вобласць Беларусі|Паўднёвай агракліматычнай вобласці]]. Сума тэмператур паветра вышэй за +10 [[°C]] перавышае 2400&nbsp;°C. Сярэдняя тэмпература [[ліпень|ліпеня]] +18,0—18,5&nbsp;°C, [[студзень|студзеня]] −4,5&nbsp;°C. [[Абсалютны мінімум тэмпературы]] набліжаецца да —36&nbsp;°C. За год выпадае менш за 600 мм [[Атмасферныя ападкі|ападкаў]]. [[Вегетацыйны перыяд|Перыяд вегетацыі]] раслін складае 198—204 дні. Горад адносіцца да [[Паўднёвы раён інтрадукцыі|Паўднёвага раёна інтрадукцыі]]<ref name="Кравчук"/>. У складзе гарадскіх зямель Брэста [[лясны масіў|лясныя масівы]] і [[Дрэвавыя расліны|дрэвава]]-[[хмызняк]]овая расліннасць займаюць 20,2 %, [[ворныя землі]] — 12,2, землі пад воднымі аб’ектамі, [[луг]]амі і [[балота]]мі — 5, 5,2 і 1,7 % адпаведна, пад [[забудова]]й, [[дарога]]мі і [[камунікацыя]]мі — 28,5 %<ref name="Кравчук">Кравчук, Л. А. Структурно-функциональная организация ландшафтно-рекреационного комплекса в городах Беларуси / Л. А. Кравчук. — Минск: Беларус. навука, 2011. — 171 с. — ISBN 978-985-08-1264-3. стар. 90-91</ref> === Флора === Фізіка-геаграфічныя і глебава-кліматычныя ўмовы вызначылі асаблівасці натуральнай расліннасці, што расце на тэрыторыі горада, якая прадстаўлена [[лес|лясамі]], размешчанымі на паўночным усходзе, паўднёвым захадзе і паўднёвым усходзе горада, а таксама [[поймавы луг|поймавымі лугамі]] і дрэвава-хмызняковай расліннасцю<ref name="Кравчук"/>. Лясы Брэста прымеркаваны да падзоны [[Шырокалісцевыя лясы|шырокалісцева]]-[[Іглічны лес|іглічных]] лясоў, размешчаны ў межах [[Бугска-Палеская геабатанічная акруга|Бугска-Палескай геабатанічнай акругі]], [[Бугска-Прыпяцкі лесараслінны раён|Бугска-Прыпяцкага лесарасліннага раёна]]<ref name="Кравчук"/>. [[Луг]]і прадстаўлены [[мурожныя лугі|мурожнымі]] на незабудаваных участках у міжрэччах і надабалонных тэрасах і [[поймавыя лугі|поймавымі]] — у далінах рэк Мухавец і Заходні Буг. На гарадской тэрыторыі яны досыць моцна антрапагенна ператвораны ў час [[добраўпарадкаванне|добраўпарадкавання]]<ref name="Кравчук"/>. ==== Ландшафтна-рэкрэацыйны комплекс ==== У горадзе маецца ([[2010]]) 5 [[парк]]аў (140,2 [[Гектар|га]]), 13 [[сквер]]аў (23,3 га), 6 [[бульвар]]ы (15,1 га), 1 [[сад]] (0,4 га), 7 азелянёных тэрыторый грамадскіх цэнтраў (12,0 га), водна-зялёная сістэма (499,5 га), 4 гарадскія [[пляж]]ы (9,8 га), 7 [[Асабліва ахоўныя прыродныя тэрыторыі Беларусі|асабліва ахоўных тэрыторый]] (70,1 га), а таксама гарадскія [[лес|лясы]], [[лесапарк]]і і іншыя азелянённыя тэрыторыі (1282,0 га)<ref name="Экбюл2010">[http://www.minpriroda.gov.by/uploads/files/000632_410797_10.doc Экалагічны бюлетэнь за 2010 год. Глава 10. Зялёныя насаджэнні і прыродныя экасістэмы ў гарадах]</ref>. Ландшафтна-рэкрэацыйны комплекс Брэста складаецца як з добраўпарадкаваных тэрыторый: паркаў (з улікам [[Мемарыяльны комплекс «Брэсцкая крэпасць-герой»|Мемарыяльнага комплексу «Брэсцкая крэпасць»]] — 117,3 га), сквераў (74,7 га), бульвараў (39,1 га), азелянёных тэрыторый водна-зялёнай сістэмы (107 га з улікам тэрыторый, якія прылягаюць да [[Вяслярны канал (Брэст)|вяслярнага канала]]), так і рэкрэацыйных лясоў, якія займаюць амаль 80 % у структуры комплексу<ref name="Кравчук"/>. Станам на [[2019]] год у горадзе маецца 9 [[Асабліва ахоўныя прыродныя тэрыторыі Беларусі|асабліва ахоўных прыродных тэрыторый]], сярод якіх [[біялагічныя заказнікі]] мясцовага значэння [[Барбастэла (заказнік)|Барбастэла]] (6,61 га) і [[Брэсцкі заказнік|Брэсцкі]] (66,71 га), [[батанічны помнік прыроды]] рэспубліканскага значэння [[Брэсцкія елкі|елкі звычайныя змеепадобнай формы «Брэсцкія»]], помнікі прыроды мясовага значэння [[бук лясны (Брэст)|бук лясны]], [[вішня птушыная (Брэст)|вішня птушыная]], [[дуб чарэшчаты (Брэст)|дуб чарэшчаты]], [[плюшч звычайны (Брэст)|плюшч звычайны]], [[Дуброўка (тарфянік)|тарфянік Дуброўка]], [[Брэсцкая крынічная струга]]<ref name="priroda.brest">[http://www.priroda.brest.by/files/OOPT%202019.xlsx Особо охраняемые природные территории (ООПТ) Брестской области]</ref>. Узровень азелянення горада складае 21,4 %, што значна ніжэй за норму (40 %), забяспечанасць насаджэннямі агульнага карыстання — 76,6 м²/чал. пры норме для буйных гарадоў 10—11 м²/чал.<ref name="Экбюл2009">[http://www.minpriroda.gov.by/uploads/files/000585_592692_10.pdf Экалагічны бюлетэнь за 2009 год. Глава 10. Зялёныя насаджэнні і прыродныя экасістэмы ў гарадах]</ref>. Размяшчэнне аб’ектаў агульнага карыстання ландшафтна-рэкрэацыйнага комплексу Брэста арганізавана неадпаведна месцам лакалізацыі [[рэкрэацыя|рэкрэацыйнага]] попыту. У цэнтры горада забяспечанасць насельніцтва аптымальная, на некаторых участках вышэй за існую норму. На перыферыі горада, у тым ліку і ў раёнах высакашчыльнай шматкватэрнай забудовы, дзе пражывае значная частка гараджан, адзначаецца іх дэфіцыт. Найбольшы дэфіцыт — на ўчастках, ізаляваных ад аб’ектаў рэкрэацыі [[прамысловая зона|прамысловымі зонамі]], спецтэрыторыямі, [[чыгунка]]й, г. з. у граніцах [[Фартэчная вуліца (Брэст)|вуліц Фартэчнай]], [[Вуліца Кіжаватава (Брэст)|Кіжаватава]], [[Чыгуначная вуліца (Брэст)|Чыгуначнай]], на паўночным захадзе Брэста. Пры ўліку лясоў і рэзервовых азелянёных тэрыторый сітуацыя некалькі змяняецца ў паўночна-ўсходняй частцы горада. Аднак у яго паўночна-заходняй частцы на ўчастках жылой забудовы, якія акружаны прамзонамі, спецтэрыторыямі, чыгункай і характарызуюцца адсутнасцю добраўпарадкаваных рэкрэацыйных аб’ектаў, а таксама рэзерву для іх стварэння, дэфіцыт захаваецца<ref name="Кравчук"/>. === Флора і фаўна === Паводле папярэдніх дадзеных у межах горада насяляюць і растуць больш за 40 ахоўных відаў (у тым ліку 24 віды раслін і каля 20 відаў пазваночных жывёл). Такія лічбы ідуць побач з колькасцю ахоўных відаў на асабліва ахоўных прыродных тэрыторыях<ref name="ptushki"/> === Раёны горада === Падзяляецца на 2 раёны — [[Ленінскі раён, Брэст|Ленінскі]] і [[Маскоўскі раён, Брэст|Маскоўскі]]. Мікрараёны: Адамкова, Бярозаўка, Вулька-Падгорская, [[Вычулкі]], Граеўка, [[Вёска Дуброўка, Брэсцкі раён|Дуброўка]], [[Новыя Задворцы]], [[Старыя Задворцы]], [[Кіеўка]], [[Кавалёва, Брэст|Кавалёва]], [[Кацін Бор]], [[Лысая Гара, Брэст|Лысая Гара]], [[Паўднёвы, Брэст|Паўднёвы]], [[Плоска (Брэсцкі раён)|Плоска]], [[Пугачова, Брэст|Пугачова]], [[Рэчыца, Брэст|Рэчыца]], [[Трышын]], [[Усход (Брэст)|Усход]]. == Насельніцтва == {{Асноўны артыкул|Насельніцтва Брэста}} '''Насельніцтва [[Брэст|Брэста]]''' на 1 студзеня 2020 года склала 339 700 чалавек. Брэст — найбуйнейшы горад [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]] і шосты па колькасці насельніцтва ў Рэспубліцы Беларусь пасля [[Мінск|Мінска]], [[Гомель|Гомеля]], [[Віцебск|Віцебска]], [[Магілёў|Магілёва]] і [[Гродна]]. За 1959—2019 гады колькасць насельніцтва горада вырасла амаль у 5 разоў<ref>https://www.belstat.gov.by/upload/iblock/cff/cff240929a52d907db4b984b367395c7.pdf {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210831012414/https://www.belstat.gov.by/upload/iblock/cff/cff240929a52d907db4b984b367395c7.pdf |date=31 жніўня 2021 }}</ref>. {{Wikidata/Population}} == Эканоміка == Брэст — буйны прамысловы цэнтр Беларусі, пры гэтым 70% усёй прамысловасці горада - перапрацоўчыя прадпрыемствы (2021 г.)<ref>[https://www.belta.by/regions/view/rogachuk-ekonomika-bresta-pokazala-v-2021-godu-rekordnyj-rezultat-477283-2021/ Рагачук: эканоміка Брэста паказала ў 2021 годзе рэкордны вынік]</ref>. У [[1996]] годзе створана свабодная эканамічная зона «Брэст»<ref name="РБ"/>. === Прамысловасць === Найбуйнейшыя прадпрыемствы [[Машынабудаванне і металаапрацоўка|машынабудавання і металаапрацоўкі]]: [[Брэсцкі электратэхнічны завод]], [[Брэстгазаапарат|«Брэстгазаапарат»]], [[Брэстсельмаш|Брэсцкі завод сельскагаспадарчага машынабудавання]], [[Брэсцкі машынабудаўнічы завод]], [[Брэсцкі электралямпавы завод]] і інш. Вядучыя прадпрыемствы [[Харчовая прамысловасць|харчовай галіны прамысловасці]]: [[Белалка|Брэсцкі лікёра-гарэлкавы завод «Белалка»]], [[Савушкін прадукт|«Савушкін прадукт»]], [[Брэсцкі мясакамбінат|мясакамбінат]], СП «Санта Брэмар» і іншыя. З галін [[Лёгкая прамысловасць|лёгкай прамысловасці]] развіты трыкатажная ([[Брэсцкі панчошны камбінат]]), вытворчасць дываноў і дывановых вырабаў (Брэсцкі філіял [[Віцебскія дываны|ААТ «Віцебскія дываны»]]) і інш. Дзейнічаюць прадпрыемствы і іншых галін прамысловасці. === Турызм === Брэст — перспектыўны цэнтр турызму Беларусі міжнароднага значэння. Гасцініцы [[Беларусь (гасцініца, Брэст)|«Беларусь»]], [[Інтурыст (гасцініца, Брэст)|«Брэст-Інтурыст»]], «[[Буг (гасцініца)|Буг]]» і іншыя<ref name="РБ">{{крыніцы/Рэспубліка Беларусь|2|Брест}}</ref>. У межах горада находзяцца 4 ведамасных санаторыя-прафілакторыя, у т.л. РУП «[[Брэсцкае аддзяленне Беларускай чыгункі]]». == Транспарт == [[Выява:Belarus-Brest-Railway Station-1.jpg|thumb|[[Брэсцкі чыгуначны вакзал]]]] Вузел аўтамабільных дарог і чыгунак у напрамку на [[Баранавічы]], [[Лунінец]], [[Ковель]], [[Беласток]], [[Варшава|Варшаву]]. На тэрыторыі горада 3 памежных пункты пропуску праз дзяржаўную мяжу Рэспублікі Беларусь. За 3,5 км на ўсход ад Брэста знаходзіцца [[Аэрапорт Брэст]] (міжнародны код — BQT), які быў уведзены ў эксплуатацыю ў [[1976]] годзе. У [[1986]] годзе Брэсцкаму аэрапорту нададзены статус міжнароднага, магчымая колькасць пасажыраў складае 400 чалавек за гадзіну. У лютым [[1947]] года з’явіўся [[Брэсцкі аўтобус|гарадскі аўтобус]] і [[Брэсцкае таксі|таксі]], у 1969 годзе — [[Брэсцкае маршрутнае таксі|маршрутнае таксі]], у [[1981]] годзе — [[Брэсцкі тралейбус|тралейбусы]]<ref name="virtual"/>. У 1940 годзе заснаваны [[Брэсцкі рачны порт]]. == Культура == [[Мемарыяльны комплекс «Брэсцкая крэпасць-герой»|Мемарыяльны комплекс Брэсцкая крэпасць-герой]] з музеем Брэсцкай крэпасці-героя (Пабудова мемарыялу ажыццяўлялася пад кіраўніцтвам народнага архітэктара [[СССР]] У. А. Караля, урачыстае адкрыццё адбылося [[25.9]].[[1971]]), [[Брэсцкі абласны краязнаўчы музей]] з філіялам — [[Археалагічны музей «Бярэсце»|археалагічным музеем «Бярэсце»]], [[Брэсцкі чыгуначны музей]], [[Музей гісторыі горада Брэста]], [[Брэсцкі музей «Выратаваныя мастацкія каштоўнасці»]], музей прыроды, музей авіацыі і касманаўтыкі (у мікрараёне Усход) У Брэсце дзейнічае [[Брэсцкі акадэмічны тэатр драмы імя Ленінскага камсамола Беларусі|Брэсцкі тэатр драмы]], [[Брэсцкі абласны тэатр лялек]], [[Брэсцкая абласная філармонія]], 2 [[Кінатэатры Брэста|кінатэатры]] і інш. У рэпертуары Брэсцкага лялечнага тэатра сёння каля 30 дзіцячых і сямейных спектакляў. Праводзяцца фестывалі: міжнародны класічнай музыкі «Студзеньскія музычныя вечары», «Беларуская музычная восень», гарадскія «Залатая восень», «Брэсцкі баль», міжнародны тэатральны [[фестываль «Белая вежа»]] і фестываль беларускага нацыянальнага кіно. Працуе [[Брэсцкая абласная бібліятэка імя М.Горкага]]. Штогод у Брэсце праводзіцца амаль 2 тыс. мерапрыемстваў, у тым ліку міжнародныя і рэспубліканскія. У горадзе працуюць два прафесійныя тэатры, філармонія, 12 дамоў культуры, 85 бібліятэк. У [[2014]] годзе Брэст атрымаў статус «Горад, дружалюбны дзецям». У 2015 годзе Брэст з’яўляўся [[культурная сталіца Беларусі|культурнай сталіцай Беларусі]]. <!--Дзейнічаюць абласныя Тэатр драмы і музыкі і Тэ-атр лялек; Дзярж. архіў Брэсцкай вобл.; музеі: археалагічны «Бярэсце» (з 1983), абласны краязнаўчы, абароны Брэсцкай крэпасці-героя, «Выратаваныя мастацкія каштоўнасці». У Брэсце праводзяцца міжнар. штогадовыя фестывалі: [[Белая вежа (фестываль)|тэатральны «Белая вежа»]], [[Пралескі (фестываль)|дзіцячы музычны «Пралескі»]]<ref name="ГВБ"/>.--> == Адукацыя == 32 агульнаадукацыйныя школы, 6 гімназій, 2 ліцэі. '''Вышэйшыя навучальныя ўстановы''': * [[Брэсцкі дзяржаўны тэхнічны ўніверсітэт]] * [[Брэсцкі дзяржаўны ўніверсітэт імя А. С. Пушкіна]] '''Сярэднія спецыяльныя ўстановы''': * [[Брэсцкі дзяржаўны гандлёва-тэхналагічны каледж]] * [[Брэсцкі дзяржаўны каледж чыгуначнага транспарту]] * [[Брэсцкі дзяржаўны музычны каледж імя Рыгора Шырмы]] * [[Брэсцкі дзяржаўны медыцынскі каледж]] У адукацыйных установах горада працуе 18 музеяў розных профіляў: гісторыка-краязнаўчыя, этнаграфічныя, ваеннай славы, мемарыяльныя, у тым ліку музей Баявой Славы гімназіі № 1, музей «Хлапчукі несмяротнага Брэста» паста Памяці ля Вечнага агню мемарыяльнага комплексу «Брэсцкая крэпасць-герой», краяназнаўчы музей «Амістад» гімназіі № 5. == Спорт == Буйныя спартыўныя збудаванні — спартыўны комплекс «Брэсцкі», [[Брэсцкі лёгкаатлетычны манеж]], [[Брэсцкі лядовы палац спорту]], картынг-стадыён і інш. У горадзе дзейнічаюць 18 дзіцяча-юнацкіх спартыўных школ. У мікрараёне Кіеўка размешчаны стадыён «Лакаматыў». У абласным спартыўным комплексе «Брэсцкі» адбываюцца трэніроўкі і гульні футбольнага клуба [[ФК Дынама Брэст|Дынама Брэст]]. == СМІ == '''Газеты''' * «Брестский вестник» * «Вечерний Брест» * «Заря» * «Духовный вестник» '''Радыё''' * Беларускае [[Радыё Рацыя]] (99,2 FM) * Брэсцкае радыё (104,8 FM) '''Тэлебачанне''' * Брэсцкая тэлерадыёкампанія (ТРК-Брэст) * «Буг-ТВ» (камерцыйны канал) == Славутасці == <!--Сярод шматлікіх помнікаў гісторыі горада самы значны — мемарыяльны комплекс «Брэсцкая крэпасць-герой» (створаны ў 1969—71). Помнікі архітэктуры: будынкі банка (1926), гарадскіх асабнякоў пач. 19 ст. (перакрыжаванні вул. Міцкевіча з вуліцамі Савецкай і Камсамольскай), пошты (сярэдзіна 19 ст.), чыг. вакзала (1886); Мікалаеўская царква(1906), Сі-мяонаўскі кафедральны сабор (1865), кафедральны Крыжаўзвіжанскі касцёл (1856), жылыя дамы канца 19 — сярэ-дзіны 20 ст. на вуліцах Савецкай, 17 Верасня, Савецкіх пагранічнікаў<ref name="ГВБ"/>. --> [[File:Вуліца Савецкая, студзень-2017.png|thumb|Вуліца Савецкая, студзень-2017. Адна з вуліц у цэнтральнай часцы горада. Пешаходная.]] '''Брэсцкая крэпасць''' * [[Мемарыяльны комплекс «Брэсцкая крэпасць-герой»]]: галоўны ўваход, галоўны манумент, пад’езды і плошчы, [[плошча Цырыманіялаў, Брэст|плошча Цырыманіялаў]], тэрасы-трыбуны, трох’ярусныя пахаванні (некропаль), [[скульптурная кампазіцыя «Смага»]], штык-абеліск ([[1971]]), заходняя ўскраіна горада — {{ГККРБ 4|111Г000004}} * [[Брэсцкая крэпасць|Комплекс фартыфікацыйных збудаванняў Брэсцкай крэпасці]] ([[1836]]—[[1842]] гады, [[1911]]—[[1914]] гады), заходняя ўскраіна горада — {{ГККРБ 4|110Г000707}}: ** [[Цытадэль Брэсцкай крэпасці|Цытадэль]] — абарончая казарма, руіны Белага палаца, Інжынернага ўпраўлення, Арсенала, казармы пагранічнікаў, фундамент сталовай каманднага складу — {{ГККРБ 4|111Г000724}} ** [[Валынскае ўмацаванне Брэсцкай крэпасці|Валынскае ўмацаванне]] — 2 бастыённыя франты з 2 равелінамі знешняй агароджы, руіны ўпраўлення Брэсцкага ваеннага шпіталя № 2396 (былы [[Брэсцкі кляштар бернардзінак|кляштар бернардзінак]]), крапасны будынак, каземаціраваны рэдзюіт, 12 казематаў, парахавы склеп, 2 доты 62-га Брэсцкага ўмацаванага раёна — {{ГККРБ 4|111Г000725}} ** [[Кобрынскае ўмацаванне Брэсцкай крэпасці|Кобрынскае ўмацаванне]] — знешняя агароджа з 4 бастыённымі франтамі і 3 равелінамі, расходнымі парахавымі склепамі, казематамі, паўночнай і паўночна-заходняй брамамі, 3 надроўныя капаніры, 20 казематаў ценальнага фронту, 12 казематаў І бастыённага фронту з патэрнай да капаніра, 12 казематаў ІІ бастыённага фронту, 20 казематаў бастыёна, усходні і заходні рэдуты, 3 парахавыя склепы, асобная каземаціраваная артылерыйская батарэя, скляпеністая артылерыйская лабараторыя, 2 двухпавярховыя казармы 125-га стралковага палка, дот 62-га Брэсцкага ўмацаванага раёна — {{ГККРБ 4|111Г000726}} *** форт «А», [[мікрараён Казловічы]] *** абарончая казарма «А — Б», мікрараён Казловічы *** парахавы склеп «Ж — З», [[мікрараён Гершоны]] *** парахавы склеп № 4, [[мікрараён Аркадзія]] *** абарончая казарма «Ж — З», мікрараён Гершоны *** форт «3», [[мікрараён Дуброўка]] *** абарончая казарма «Б — В», мікрараён Гершоны ** абарончыя збудаванні (форт № 5) з тэрыторыяй у межах 10 м ад рова — {{ГККРБ 4|112Г000077}} *** форт «Граф Берг», вул. Шасэйная *** форт «1», мікрараён Казловічы *** форт «8», вул. Беларуская *** парахавы склеп № 2, вул. Асіпенкі, 11/1 *** парахавы склеп № 3, вул. Луцкая '''Сакральная архітэктура''' * [[Царква ў гонар Ціхвінскай іконы Божай Маці (Брэст)|Царква ў гонар Ціхвінскай іконы Божай Маці]] * [[Царква ў гонар абраза Божай Маці «Усіх Гаротных Радасць» (Брэст)|Царква ў гонар абраза Божай Маці «Усіх Гаротных Радасць»]] (1997) * [[Царква прападобнага Серафіма Сароўскага (Брэст)|Царква прападобнага Серафіма Сароўскага]] (2001) * [[Свята-Мікалаеўская брацкая царква, Брэст|Свята-Мікалаеўская брацкая царква]] ([[1906]]), вул. Савецкая, 10 — {{ГККРБ 4|113Г000021}} * [[Свята-Мікалаеўскі сабор, Брэст|Свята-Мікалаеўскі сабор]] ([[ХІХ стагоддзе]]) — {{ГККРБ 4|113Г000005}} * [[Свята-Сімяонаўскі сабор, Брэст|Свята-Сімяонаўскі кафедральны сабор (найстарэйшы праваслаўны храм горада)]] ([[1865]]), вул. К. Маркса, 84 — {{ГККРБ 4|113Г000016}} * [[Касцёл Святога Крыжа, Брэст|Кафедральны касцёл Святога Крыжа]] ([[1856]]), вул. Леніна, 34 — {{ГККРБ 4|113Г000015}} * [[Свята-Васкрасенскі сабор, Брэст|Васкрасенскі сабор]] * [[Свята-Раства-Багародзіцкая царква, Гершоны|Царква Раства Багародзіцы]] ([[1866]]—[[1869]]), вул. Свята-Афанасьеўская, 112, мікрараён Гершоны — {{ГККРБ 4|113Г000079}} * [[Свята-Афанасьеўская капліца, Брэст|Свята-Афанасьеўская капліца]] (канец [[ХІХ]] — пачатак [[ХХ стагоддзе|ХХ стагоддзя]]), вул. Свята-Афанасьеўская, 39, мікрараён Гершоны — {{ГККРБ 4|113Г000071}} * Гарнізонны [[Касцёл Святога Антонія Падунскага]] 1938 г. '''Помнікі савецкага часу''' * Мемарыяльны ансамбль на [[Гарнізонныя могілкі, Брэст|Гарнізонных могілках]] — {{ГККРБ 4|113Д000008}} * Брацкая магіла (1944—1945), [[парк культуры і адпачынку імя 1 Мая, Брэст|парк культуры і адпачынку імя 1 Мая]] — {{ГККРБ 4|113Д000019}} * Магіла савецкіх лётчыкаў (1944), за 0,5 км ад вул. Уладаўскай, мікрараён Гершоны — {{ГККРБ 4|113Д000078}} * [[Помнік Тысячагоддзя Брэста]] * [[Бюст П. І. Клімука]] ([[1979]]), [[бульвар Касманаўтаў, Брэст|бульвар Касманаўтаў]] — {{ГККРБ 4|112Ж000012}} * [[Помнік Уладзіміру Ільічу Леніну (Брэст)|Помнік У. І. Леніну]] ([[1958]]), пл. Леніна — {{ГККРБ 4|112Ж000014}} * [[Парк імя Першага мая, Брэст|Парк імя Першага мая]] '''Помнікі часоў II Рэчы Паспалітай (1918—1939)''' * Польскі Банк (арх. Мар’ян Лалевіч) * Дом грамадскага аб’яднання Харцэраў (1932, арх. Я.Рыбіцкі) * [[Будынак Брэсцкага аблвыканкама|Будынак ваяводскай адміністрацыі]] * Рамеснае вучылішча (1937, арх. Е.Бейл) * Жылая калонія «Нарутовіча» (1921-39, арх. Я.Лісецкі) * Афіцэрскі гатэль (1938, арх. Ян Захватовіч) * [[плошча Леніна, Брэст|Забудова плошчы Леніна]] (1920-1930-я), [[Вуліца Леніна, Брэст|вул. Леніна]], 7, 9, 11, 13, 15 — {{ГККРБ 4|113Г000013}} * [[Будынак банка, Брэст|Будынак банка]] (1926, арх. С.Філасевіч) * [[Будынак суда Брэсцкага раёна]] ([[1928]]), вул. Будзённага, 31 — {{ГККРБ 4|113Г000007}} '''Архітэктура часоў Расійскай Імперыі''' * [[Гістарычны цэнтр Брэста]] ([[ХІХ]] — пачатак [[ХХ]] стагоддзя), на тэрыторыі Валынскага ўмацавання Брэсцкай крэпасці — {{ГККРБ 4|112Е000002}} * [[Брэст-Цэнтральны|Чыгуначны вакзал з будынкам прычыгуначнага паштамта і будынкам адміністрацыі Брэсцкага аддзялення Беларускай чыгункі]] ([[1886]], [[1956]]), у паўночна-заходняй частцы горада — {{ГККРБ 4|112Г000010}} * будынак мужчынскай гімназіі (1905) * [[Брэсцкая абласная філармонія|Будынак Брэсцкай абласной філармоніі]] (1901 год, 1930-я гады), вул. Арджанікідзэ, 14 — {{ГККРБ 4|113Г000003}} * [[Галоўпаштамт, Брэст|Галоўпаштамт]] (сярэдзіна [[ХІХ стагоддзе|ХІХ стагоддзя]]), пр. Машэрава, 32 — {{ГККРБ 4|113Г000018}} * гарадскія асабнякі (1-я пал. 19 ст.) * жылыя дамы (19 — пач. 20 ст.) * Казармы (канец [[ХІХ]] стагоддзя), Паўночны гарадок, вул. Брэсцкай Дывізіі — {{ГККРБ 4|113Г000009}} * Будынак ([[ХІХ стагоддзе]]), вул. Камсамольская, 40 — {{ГККРБ 4|113Г000011}} * Будынак ([[ХІХ стагоддзе]]), вул. Пушкінская, 10 — {{ГККРБ 4|112Г000020}} '''Археалагічныя славутасці''' * Бескурганны могільнік перыяду ранняга жалезнага веку ([[II стагоддзе|II]]—[[III]] стагоддзі), вул. Маскоўская, 215, 217, 219 — {{ГККРБ 4|113В000017}} * [[Археалагічны музей «Бярэсце»|Гарадзішча старажытнага Бярэсця]] ([[XI]]—[[XIV]] стагоддзі) — {{ГККРБ 4|112Е000002}} '''Страчаная спадчына''' * [[Фара Вітаўта, Брэст|Фара Вітаўта]] == Вядомыя асобы == {{main|Вядомыя асобы Брэста|Ганаровы грамадзянін горада Брэста}} * [[Леў Барысавіч Алімаў]] (нар. 1945) — беларускі мастак. * [[Аляксандр Аляксандравіч Алонцаў]] (1941—2013) — беларускі мастак. * [[Якаў Балглей]] — французскі мастак. * [[Менахем Бегін]] (1913—1992) — сёмы [[прэм’ер-міністр Ізраіля]], лаўрэат [[Нобелеўская прэмія міру|Нобелеўскай прэміі міру]] (1978)<ref name="ГВБ"/>. * [[Вольга Іванаўна Бельская]] — беларуская мастачка. * [[Аляксей Сяргеевіч Благавешчанскі]] (1909—1994) — [[Герой Савецкага Саюза]]. * [[Ларыса Дзмітрыеўна Глазырына]] — беларуская выкладніца. * [[Якаў Пінхусавіч Громер]] (1879—1933) — беларускі матэматык. * [[Андрэй Васілевіч Дынько]] (нар. 1974) — журналіст, рэдактар. * [[Пётр Іванавіч Івашуцін]] (1909—2002) — кіраўнік органаў дзяржаўнай бяспекі і ваеннай разведкі СССР, [[Герой Савецкага Саюза]] * [[Васіль Васілевіч Кандрасюк]] — беларускі кампазітар. * [[Уладзімір Мікалаевіч Карват]] (1958—1996) — беларускі ваенны лётчык, [[Герой Беларусі]]. * [[Ігар Карнялюк]] — савецкі і расійскі музыкант. * [[Алена Кіевіч]] — беларуская лёгкаатлетка. * [[Андрэй Кудзіненка]] — беларускі кінарэжысёр. * [[Абрам Купчык]] — амерыканскі шахматыст. * [[Уладзімір Мікалаевіч Лапата-Загорскі]] — беларускі дыпламат. * [[Алег Васілевіч Ляшук]] — беларускі архітэктар. * [[Ілля Паўлавіч Мазурук]] (1906—1989) — савецкі палярны лётчык, Герой Савецкага Саюза. * {{нп5|Вікенцій Васілевіч Макушаў||ru|Макушев, Викентий Васильевич}} (1837—1883) — вучоны-славіст. * [[Віктар Мікалаевіч Навумчык]] — беларускі педагог. * [[Мікалай Мікалаевіч Пракаповіч]] (нар. 1948) — беларускі паэт і журналiст. * [[Аляксандр Уладзіміравіч Прохараў]] — беларускі і савецкі футбаліст. * [[Людміла Разянкова]] (нар. 1952) — беларуская баскетбалістка, шматразовы чэмпіён БССР, трэнер, доктар спартыўнай медыцыны. * {{нп5|Віктар Мікалаевіч Сарока-Расінскі||ru|Сорока-Росинский, Виктор Николаевич}} (1882—1960) — расійскі і савецкі педагог. * [[Валерый Уладзіміравіч Страмук]] (нар. 1957) — беларускі палітык. * {{нп5|Віктар Мікалаевіч Трамбіцкі||ru|Трамбицкий, Виктор Николаевич}} (1895—1970) — савецкі кампазітар і дырыжор. * [[Віктар Мікалаевіч Хвалюк]] — беларускі хімік. * [[Аляксандр Іванавіч Цвікевіч]] (1888—1937) — рэпрэсаваны беларускі грамадска-[[палітычны дзеяч]], [[гісторык]], [[юрыст]], [[філосаф]], [[публіцыст]]. * [[Алесь Мікалаевіч Чаркашын]] (1982—2015) — [[Беларусь|беларускі]] грамадскі і ваенны дзеяч, удзельнік [[Вайна на ўсходзе Украіны|вайны на ўсходзе Украіны]]. * [[Любоў Віктараўна Чаркашына]] — беларуская гімнастка. * [[Надзея Шнаркевіч]] — беларуская культурная і грамадская дзяячка. * [[Генадзь Валер’евіч Шутаў]] (1975—2020) — ахвяра падчас пратэстаў супраць фальсіфікацый на [[Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2020)|прэзідэнцкіх выбарах 2020 года]]. == Гарады-пабрацімы == <div style="-moz-column-count: 3; column-count: 3;"> * {{сцяг|Расія}} [[Горад Арол|Арол]], [[Расія]] * {{сцяг|Расія}} [[Астрахань]], [[Расія]] * {{сцяг|Ізраіль}} [[Ашдод]], [[Ізраіль]]<ref name="ashrus"/> * {{сцяг|Грузія}} [[Батумі]], [[Грузія]] (з 2015)<ref name="tut"/> * {{сцяг|Польшча}} [[Бяла-Падляска]], [[Польшча]] * {{сцяг|Расія}} [[Калінінград]], [[Расія]] * {{сцяг|Расія}} [[Каўроў]], [[Расія]] * {{сцяг|Украіна}} [[Луцк]], [[Украіна]] * {{сцяг|Расія}} [[Масква]], [[Расія]] * {{сцяг|Расія}} [[Навадзвінск]], [[Расія]] * {{сцяг|Расія}} [[Ніжні Тагіл]], [[Расія]] * {{сцяг|Расія}} [[Новарасійск]], [[Расія]] (з 2014) * {{сцяг|Расія}} [[Петразаводск]], [[Расія]] * {{сцяг|Балгарыя}} [[Плевен]], [[Балгарыя]] * {{сцяг|Германія}} [[Равенсбург]], [[Германія]] * {{сцяг|Германія}} [[Вайнгартэн (Вюртэмберг)|Вайнгартэн]], [[Германія]] * {{сцяг|Расія}} [[Разань]], [[Расія]] (з 2012) * {{сцяг|Германія}} [[:de:Gemeindeverwaltungsverband Mittleres Schussental|Саюз абшчын Сярэдняй Шусэнталі]], [[Германія]]<ref name="vb"/> * {{сцяг|Бельгія}} [[Сінт-Ніклас]], [[Бельгія]] * {{сцяг|Кітай}} [[Сяогань]], [[Кітай]] </div> == Заўвагі == {{заўвагі|1|group=~}} == Гл. таксама == * [[Спіс вуліц Брэста]] * [[Гарады Брэсцкай вобласці]] * [[Гарады Беларусі]] == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="gki">[http://www.gki.gov.by/upload/new%20structure/press%20service/GZK_2011.doc Государственный земельный кадастр Республики Беларусь] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20150924022402/http://www.gki.gov.by/upload/new%20structure/press%20service/GZK_2011.doc |date=24 верасня 2015 }} (по состоянию на 1 января 2012 г.)</ref> <ref name="pravo">[http://www.pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=D912b0053094&p1=1 РЕШЕНИЕ БРЕСТСКОГО ОБЛАСТНОГО СОВЕТА ДЕПУТАТОВ 11 сентября 2012 г. № 219 Об изменении границ некоторых административно-территориальных единиц Брестской области] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131211112252/http://www.pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=D912b0053094&p1=1 |date=11 снежня 2013 }}</ref> <ref name="2017-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2017}}</ref> <ref name="belstat2009">[https://web.archive.org/web/20110812005902/http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/publications/national_structure_brest.rar Перепись населения Республики Беларусь 2009 года. Национальный состав населения Брестской области.] {{ref-ru}}</ref> <ref name="NNP">{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Брэсцкая вобласць|}}</ref> <ref name="Žuraŭski">''Жураўскі А. І.'' [http://zagorodde.na.by/govor8_1.html Старадаўнія назвы гарадоў Беларусі] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110926215854/http://zagorodde.na.by/govor8_1.html |date=26 верасня 2011 }} // Навіны Беларускай акадэміі — Мінск. — 1992. — № 31 (660). — С. 3—5.</ref> <ref name="Wartberge">[[Хроніка Вартберга]].</ref> <ref name="Lysienka-1">Лысенко, П. Ф. Берестье. — Мн., 1985. — С. 11.</ref> <ref name="Lysienka-2">Лысенка, П. Ф. Берестье… — С. 12.</ref> <ref name="Karamzin">Карамзин, Н. Н. История государства Российского. Т. II—III. — М., 1991. — С. 196.</ref> <ref name="Lysienka-3">Лысенко, П. Ф. Берестье… — С. 14—20.</ref> <ref name="Ławrowska">[[Ірына Лаўроўская|Irena Ławrowska]]. Analysis of the Territorial Layout of Brest Litovski (XIV—XVI century). Structural Analysis of Historical Constructions- Jerzy Jasieńko(ed) © 2012 DWE, Wrocław, Poland, ISSN 0860-2395, ISBN 978-83-7125-216-7. — S. 1220—1230.</ref> <ref name="Брэст. Энцыклапедычны даведнік Стар.9">{{кніга |аўтар = |частка = |загаловак = Брест. Энциклопедический справочник |спасылка = |выданне = |месца = Мн. |выдавецтва = Белорусская энциклопедия им. П.&nbsp;Бровки |год = 1987 |том = |старонкі = 9 |старонак = |isbn = }}</ref> <ref name="brest_rayon">[http://gerb.brestobl.com/breraj0.html «Пасля раздзела Рэчы Паспалітай»], gerb.brestobl.com {{праверана|27|4|2009}}</ref> <ref name="Надвор'е і климат3">[http://pogoda.ru.net/climate/33008.htm Надвор'е і Клімат. Клімат Брэста]</ref> <ref name="ptushki">[http://www.ptushki.org/info/press/item/12915.html#sthash.pcK0pMBB.dpuf Брест перегоняет многие заказники по количеству редких видов животных и растений!] {{ref-ru}}</ref> <ref name="2015-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2015}}</ref> <ref name="2016-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2016}}</ref> <ref name="virtual">[http://virtual.brest.by/news5239.php Расклад руху брэсцкіх тралейбусаў на вясну 2013 года]</ref> <ref name="ashrus">[http://www.ashrus.co.il/index.php/world/world-news/europe/710-ashbrrest-pobratim Ашдод и Брест — побратимы]{{Недаступная спасылка}}</ref> <ref name="tut">[http://news.tut.by/society/445302.html Брест и грузинский Батуми стали городами-побратимами]</ref> <ref name="vb">{{cite web |url = http://vb.by/article.php?topic=48&article=6075 |title = Пол-Европы на двух колесах |work = Вечерний Брест |date = 2009-07-02 |accessdate = 2012-03-21 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20130423162929/http://vb.by/article.php?topic=48&article=6075 |archivedate = 23 красавіка 2013 |deadurl = yes }}</ref> }} == Літаратура == * {{крыніцы/ЗП|Брэсцкая}} * {{крыніцы/ЗП|Брестская}} * {{крыніцы/ЭДГБ|Брэст}} * [[Т. І. 3абела|3абела Т. І.]] Места Берасцейскае ў XVI сталецці: (Сац.-экан. нарыс). Мн., 1930; * [[X. Зоненберг|Зоненберг X.]] История города Брест-Литовска, 1016—1907: По достоверным источникам и правдоподобным умозаключенням. Варшава, 1908; * [[Г. В. Штыхаў|Штыхов Г. В.]] Города Белоруссии по летописям и раскопкам (IX—XIII вв.). Мн., 1975; * Науменко В. Я. Брест: Ист.-экон. очерк. 2 изд. Мн., 1977; * Лысенко П. Ф. Открытие Берестья. Мн., 1989. * {{Cite book|last = Rąkowski| first = Grzegorz| author-link = | title = Czar Polesia|chapter=Brześć — brama Polesia| publisher = Rewasz| location = Pruszków| date = 2005| series = Smak Kresów| isbn = 83-85557-92-X|ref=harv}} '''Тапаграфічныя карты''' * {{Карта|N-34-XXXVI}} == Спасылкі == {{Commonscat-inline|Brest, Belarus|Брэст}} {{OSM relation|72615|Брэст}} * [http://belarusdigest.com/story/brest-region-place-where-soviet-union-collapsed-14291 Brest Region: The Place Where The Soviet Union Collapsed] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160309163652/http://belarusdigest.com/story/brest-region-place-where-soviet-union-collapsed-14291 |date=9 сакавіка 2016 }} * [http://gdv.name/by/11/60/299/ ГАЗЕТА ДЛЯ ВАС // Берасце, Брэст-Літоўск, Брэст-над-Бугам, Брэст…]{{Недаступная спасылка}} * [http://www.radzima.org/be/gorad/brest.html Здымкі на Radzima.org] * [http://szlachta.io.ua/album46624 Jurkau kutoczak — Юркаў куточак — Yury’s Corner. Фартэцыя ў Берасьці 1836—1842 гг.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180114021319/http://szlachta.io.ua/album46624 |date=14 студзеня 2018 }} * [http://www.b-g.by/ru/13_2011/society/8170/ Каму належыў Брэст у 1918 годзе? Дзмітрый Кісель, Станіслаў Коршунаў «Брэсцкая Газета»] * [http://grl.brest.by/chron-locallore.html Хроніка падзей горада Брэста] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20070927215948/http://grl.brest.by/chron-locallore.html |date=27 верасня 2007 }} * [http://txt.knihi.com/hierb/biera.html А. Цітоў «Геральдыка беларускіх гарадоў» на «Беларускай Палічцы»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20060512012446/http://txt.knihi.com/hierb/biera.html |date=12 мая 2006 }} * [http://brestonline.com/be/ BrestOnline.com] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20060821042212/http://brestonline.com/be/ |date=21 жніўня 2006 }} * [http://brestobl.com/gorod/centr/2.html Інфармацыя на старонцы BrestObl.com] * [http://www.ournet.md/~byelorussian/03.htm Клімат Брэста] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20060820112302/http://www.ournet.md/~byelorussian/03.htm |date=20 жніўня 2006 }} * [http://brest.museum.by/ Брэсцкі абласны краязнаўчы музей] * [https://locator.by/brest Карта Брэста] {{Культурная сталіца Беларусі}} {{Брэсцкі раён}} {{Брэсцкая вобласць}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Брэст| ]] [[Катэгорыя:Гарады абласнога падпарадкавання Беларусі]] 175jf0p4gc66srkond0luavhtxrnu63 0 1807 4186940 3754952 2022-08-14T21:58:41Z CommonsDelinker 151 Removing [[:c:File:Grabowski_stamp.jpg|Grabowski_stamp.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Rosenzweig|Rosenzweig]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Grabowski stamp.jpg|]]. wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Грабоўскі}} {{Футбаліст | імя = Юрген Грабоўскі | выява = | апісанне выявы = | мянушка = | дата нараджэння = | месца нараджэння = {{МН|Вісбадэн}}, [[Германія]] | дата смерці = | месца смерці = | грамадзянства = {{GER}} | рост = 171 см | вага = | пазіцыя = [[нападнік (футбол)|нападнік]] | цяперашні клуб = ''завяршыў кар’еру'' | нумар = | моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера |1952—1960|{{Сцяг Германіі|20px}} Бібрых 1919| |1960—1965|{{Сцяг Германіі|20px}} Бібрых 02|}} | клубы = {{футбольная кар’ера |1965—1980|{{Сцяг Германіі|20px}} [[ФК Айнтрахт Франкфурт|Айнтрахт (Франкфурт)]]|441 (109) }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |1967|{{Сцяг Германіі|20px}} [[Моладзевая зборная Германіі па футболе|ФРГ (да 23)]]|1 (0) |1966—1974|{{Сцяг Германіі|20px}} [[Зборная Германіі па футболе|ФРГ]]|46 (5) }} | трэнерскія клубы = {{футбольная кар’ера |1977|{{Сцяг Германіі|20px}} [[ФК Айнтрахт Франкфурт|Айнтрахт (Франкфурт)]]|{{Comment|в.а.|выканаўца абавязкаў галоўнага трэнера}} }} | медалі = {{турнір|[[Чэмпіянат свету па футболе|Чэмпіянаты свету]]}} {{медаль|Срэбра|[[Чэмпіянат свету па футболе 1966|Англія 1966]]}} {{медаль|Бронза|[[Чэмпіянат свету па футболе 1970|Мексіка 1970]]}} {{медаль|Золата|[[Чэмпіянат свету па футболе 1974|ФРГ 1974]]}} {{турнір|[[Чэмпіянат Еўропы па футболе|Чэмпіянаты Еўропы]]}} {{медаль|Золата|[[Чэмпіянат Еўропы па футболе 1972|Бельгія 1972]]}} }} '''Юрген Грабоўскі''' ({{lang-de|Jürgen Grabowski}}; нар. {{ДН|7|7|1944}}) — [[Германія|нямецкі]] [[Футбол|футбаліст]], нападнік. [[Чэмпіянат свету па футболе 1974|Чэмпіён свету 1974]] у складзе [[Зборная Германіі па футболе|нацыянальнай зборнай ФРГ]]. == Крыніцы == * Руднік В. Чэмпіёны свету па футболе 1930—2006. — Беласток:"Set-Print", 2006. {{Навігацыйны блок2 |стыль_загалоўка=background:White;color:black;border:1px solid black |state=collapsed |загаловак=Склады зборнай ФРГ |Склад зборнай ФРГ па футболе на чэмпіянаце свету 1966 |Склад зборнай ФРГ па футболе на чэмпіянаце свету 1970 |Склад зборнай ФРГ па футболе на чэмпіянаце Еўропы 1972 |Склад зборнай ФРГ па футболе на чэмпіянаце свету 1974 }} {{DEFAULTSORT:Грабоўскі Юрген}} [[Катэгорыя:Футбалісты Германіі]] [[Катэгорыя:Ігракі зборнай Германіі па футболе]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Айнтрахт Франкфурт]] [[Катэгорыя:Футбалісты аднаго клуба]] [[Катэгорыя:Футбольныя трэнеры Германіі]] [[Катэгорыя:Трэнеры ФК Айнтрахт Франкфурт]] [[Катэгорыя:Чэмпіёны свету па футболе]] [[Катэгорыя:Чэмпіёны Еўропы па футболе]] [[Катэгорыя:Чэмпіянат свету па футболе 1974]] dv2jderlj720kt0mrwz39owsh5n6orb 0 8816 4187014 4064206 2022-08-15T06:31:58Z Rymchonak 22863 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == * [[7 студзеня]]: [[Пій V]] стаў 225-м [[папа Рымскі|Папам Рымскім]] (1566-[[1572]]) == Нарадзіліся == * [[1 мая]]: [[Міхіл Янс ван Мірэвелт]], нідэрландскі мастак * [[19 чэрвеня]]: [[Якаў I, кароль Англіі]] == Памерлі == * [[17 ліпеня]]: [[Барталамэ дэ лас Касас]], святар-дамініканец * [[6 верасня]]: [[Сулейман I]], асманскі султан {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1566]] tuuhjnv9r6nj831t1vor8ue8t4uisxo 0 8843 4187068 3318022 2022-08-15T07:36:20Z Rymchonak 22863 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == * == Нарадзіліся == * [[17 лістапада]]: [[П’ер Міньяр]], жывапісец == Памерлі == * [[12 верасня]]: [[Пётр Скарга]], каталіцкі святар ды [[багаслоўе|багаслоў]] (нар. у лютым [[1536]]) * [[7 кастрычніка]]: [[Джавані Батыста Гварыні]], італьянскі [[паэт]] і дыпламат (нар. [[10.12]].[[1538]]) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1612]] ostrg7jradamxfqij6ukb7r8cogqkmg 0 8872 4187017 3317983 2022-08-15T06:36:32Z Rymchonak 22863 /* Памерлі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == * Выйшла ў свет праца [[Рэнэ Дэкарт]]а «Медытацыі першай філасофіі» == Нарадзіліся == * [[18 студзеня]]: [[Франсуа-Мішэль маркіз дэ Лувуа]], французскі дзяржаўны дзеяч == Памерлі == * [[27 чэрвеня]]: [[Міхіл Янс ван Мірэвелт]], нідэрландскі мастак * [[9 снежня]]: [[Антоніс ван Дэйк]], фламандскі мастак {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1641]] ey3s4aqyr8iagrtr4oj2ih9boxv82px 0 8890 4187024 4181677 2022-08-15T06:48:03Z Rymchonak 22863 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == * [[11 ліпеня]]: Войска [[Міхаіл Казімір Пац|Міхаіла Казіміра Паца]] прыступам вызваліла [[Вільня|Вільню]] ад маскоўскага войска == Нарадзіліся == * [[16 красавіка]]: [[Ганс Слоан]], англійскі медык, натураліст (пам. [[11.1]].[[1753]]) * [[24 красавіка]]: [[Карнеліс Дзюсарт]], нідэрландскі мастак * [[28 мая]]: [[Георг I, кароль брытанскі|Георг I]], кароль [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] (пам. [[11.6]].[[1727]]) * [[17 чэрвеня]]: [[Ян ван Мірыс]], нідэрландскі мастак == Памерлі == * [[10 лютага]]: [[Юдыт Лейстэр]], нідэрландская мастачка * [[30 чэрвеня]]: [[Уільям Оўтрэд]], англійскі [[матэматык]] (нар. [[5.3]].[[1575]]) * [[2 ліпеня]]: [[Франчэска Мафеі]], італьянскі мастак * [[6 кастрычніка]]: [[Поль Скарон]], французскі [[паэт]] і [[драматург]] (нар. [[4.7]].[[1610]]) * [[20 кастрычніка]]: [[Клод Дэруэ]], французскі мастак {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1660]] ou19oncfb6jcc6vzbffkjexpq7btvbj 0 8920 4187026 4119117 2022-08-15T06:49:41Z Rymchonak 22863 /* Памерлі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == * == Нарадзіліся == * [[22 студзеня]]: [[Нікала Ланкрэ]], французскі мастак * [[18 сакавіка]]: [[Крысціян Гольдбах]], прускі матэматык == Памерлі == * [[22 лютага]]: [[Шарль Лебрэн]], французскі [[мастак]] (нар. [[24.2]].[[1619]]) * [[17 сакавіка]]: [[Ян ван Мірыс]], нідэрландскі мастак * [[8 снежня]]: [[Станіслаў Казімір Радзівіл]], дзяржаўны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] (нар. [[1648]]) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1690]] seinqbsdsld2u65iam51qksutacuwyz 0 8925 4187073 4167011 2022-08-15T07:43:30Z Rymchonak 22863 /* Памерлі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == * == Нарадзіліся == * == Памерлі == [[File:Jean de La Fontaine.PNG|thumb|100px|[[Жан дэ Лафантэн]]]] * [[13 красавіка]]: [[Жан дэ Лафантэн]], французскі байкапісец (нар. [[8.7]].[[1621]]) * [[17 красавіка]]: [[Хуана Інес дэ ла Крус]], [[мексіка]]нская паэтэса (нар. [[12.11]].[[1651]]) * [[30 мая]]: [[П’ер Міньяр]], жывапісец * [[8 ліпеня]]: [[Хрысціян Гюйгенс]], нідэрландскі механік, [[фізік]], [[матэматык]], [[астраном]] і вынаходнік (нар. [[14.4]].[[1629]]) * [[21 лістапада]]: [[Генры Пёрсел]], англійскі кампазітар {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1695]] 61dxnlmuocbchtox0y8jtu8o1ic5ckl 0 9186 4186950 4171637 2022-08-14T22:29:35Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Apollo 17 crew.jpg|thumb|Экіпаж касмічнага апарата «Апалон-17», 10 кастрычніка 1972.]] * [[10 студзеня]]: У вёсцы [[Вёска Вязынка|Вязынка]] адчынены [[Купалаўскі мемарыяльны запаведнік]]. * [[11 студзеня]]: Усходні Пакістан змяніў назву на [[Бангладэш]]. * [[25 студзеня]]: У [[Мінск]]у нарадзіўся мільённы жыхар. * [[30 студзеня]]: [[Крывавая нядзеля]] ў Ландандэры ([[Паўночная Ірландыя]]). Войскамі [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] забіты 14 каталікоў, якія выступілі ў абарону сваіх грамадзянскіх правоў. * [[13 лютага]]: Завяршыліся [[Зімовыя Алімпійскія гульні 1972|Зімовыя Алімпійскія гульні]] ў [[Сапара]]. * [[10 сакавіка]]: [[Выбух на Мінскім радыёзаводзе|Выбух у футлярным цэху Мінскага радыёзавода]], пад абвалам пліт перакрыцця загінула 120 чалавек, больш за 100 пацярпела. * [[15 сакавіка]]: Прэм’ера фільма [[Хросны бацька (фільм)|«Хросны бацька»]] рэжысёра [[Фрэнсіс Форд Копала|Фрэнсіса Форда Копалы]]. * [[10 красавіка]]: Падпісана міжнародная Канвенцыя аб забароне [[Біялагічная зброя|біялагічнай зброі]]. * [[16 красавіка]]: Запушчаны ў палёт «[[Апалон-16]]», дзясяты пілатуемы касмічны карабель у рамках праграмы «Апалон», які здзейсніў пятую высадку людзей на [[Месяц, спадарожнік Зямлі|Месяц]]. * [[15 чэрвеня]]: [[Катастрофа Convair 880 пад Плейку]] ў [[Паўднёвы В’етнам|Паўднёвым В’етнаме]]. * [[17 чэрвеня]]: Разгарэўся [[Уотэргейцкі скандал]] у [[ЗША]]. * [[19 ліпеня]]: [[Іван Мележ|Івану Мележу]] і [[Іван Шамякін|Івану Шамякіну]] прысвоены званні народных пісьменнікаў Беларусі. * [[31 ліпеня]]: [[Аперацыя «Мотармэн»]] праведзена брытанскай арміяй у [[Паўночная Ірландыя|Паўночнай Ірландыі]]. * [[14 верасня]]: Завяршыліся [[Летнія Алімпійскія гульні 1972|Летнія Алімпійскія гульні]] ў [[Мюнхен]]е. * [[14 верасня]]: Папа Рымскі [[Павел VI, Папа Рымскі|Павел VI]] адмяніў пострыг валасоў на галаве каталіцкіх святароў (танзуру), што было абавязковым з V ст. * [[30 верасня]]: Адкрыты [[Эландскі мост]] у [[Швецыя|Швецыі]]. * [[3 лістапада]]: У Мінску адбылося адкрыццё [[помнік Якубу Коласу (Мінск)|помніка Якубу Коласу]]. * [[19 лістапада]]: [[Парламенцкія выбары ў Германіі (1972)|Выбары ў Бундэстаг]] у [[ФРГ]]. * [[19 снежня]]: Касмічны апарат «[[Апалон-17]]», які ажыццявіў шостую і апошнюю ў рамках «[[Апалон, праграма|праграмы Апалон]]» высадку людзей на [[Месяц, спадарожнік Зямлі|Месяц]], вярнуўся на [[Планета Зямля|Зямлю]]. == Нарадзіліся == * [[4 студзеня]]: [[Джон Руіс]], амерыканскі баксёр * [[13 студзеня]]: [[Віталій Шчэрба]], беларускі спартсмен, гімнаст, шасціразовы алімпійскі чэмпіён * [[29 лютага]]: [[Сяргей Ёрш]], беларускі гісторык, журналіст * [[18 мая]]: [[Аляксандр Кулінковіч]], беларускі рок-музыка, лідар гурта [[Neuro Dubel]] * [[20 мая]]: [[Баста Раймз]], амерыканскі спявак і рэпер * [[28 мая]]: [[К'яра Мастраяні]], французская актрыса * [[10 чэрвеня]]: [[Пітэр Серафіновіч]], брытанскі акцёр беларускага паходжання * [[19 чэрвеня]]: [[Жан Дзюжардэн]], французскі акцёр * [[23 чэрвеня]]: [[Зінэдзін Зідан]], французскі футбаліст == Памерлі == * [[3 студзеня]]: [[Франс Мазерэль]], бельгійскі мастак * [[27 студзеня]]: [[Махалія Джэксан]], афраамерыканская спявачка * [[11 жніўня]]: [[Макс Тэйлер]], амерыканскі вірусолаг * [[15 жніўня]]: [[Лявон Цімафеевіч Баразна|Лявон Баразна]], беларускі мастак, даследчык культуры, актывіст захавання гісторыка-культурнай спадчыны * [[27 верасня]]: [[Сымон Кандыбовіч]], беларускі дзяржаўны дзеяч, гісторык {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1972]] 4n8rn9zj9h34mohtf3dykotuhkqkde5 4186951 4186950 2022-08-14T22:33:39Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Apollo 17 crew.jpg|thumb|Экіпаж касмічнага апарата «Апалон-17», 10 кастрычніка 1972.]] [[Файл:Bundesarchiv B 145 Bild-F038347-0030, Bonn, Willy Brandt, Walter Scheel nach Wahlsieg.jpg|thumb|[[Вілі Брант]] і [[Вальтэр Шэель]] абвяшчаюць аб сваёй перамозе на выбарах у Бундэстаг, 19 лістапада 1972.]] * [[10 студзеня]]: У вёсцы [[Вёска Вязынка|Вязынка]] адчынены [[Купалаўскі мемарыяльны запаведнік]]. * [[11 студзеня]]: Усходні Пакістан змяніў назву на [[Бангладэш]]. * [[25 студзеня]]: У [[Мінск]]у нарадзіўся мільённы жыхар. * [[30 студзеня]]: [[Крывавая нядзеля]] ў Ландандэры ([[Паўночная Ірландыя]]). Войскамі [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] забіты 14 каталікоў, якія выступілі ў абарону сваіх грамадзянскіх правоў. * [[13 лютага]]: Завяршыліся [[Зімовыя Алімпійскія гульні 1972|Зімовыя Алімпійскія гульні]] ў [[Сапара]]. * [[10 сакавіка]]: [[Выбух на Мінскім радыёзаводзе|Выбух у футлярным цэху Мінскага радыёзавода]], пад абвалам пліт перакрыцця загінула 120 чалавек, больш за 100 пацярпела. * [[15 сакавіка]]: Прэм’ера фільма [[Хросны бацька (фільм)|«Хросны бацька»]] рэжысёра [[Фрэнсіс Форд Копала|Фрэнсіса Форда Копалы]]. * [[10 красавіка]]: Падпісана міжнародная Канвенцыя аб забароне [[Біялагічная зброя|біялагічнай зброі]]. * [[16 красавіка]]: Запушчаны ў палёт «[[Апалон-16]]», дзясяты пілатуемы касмічны карабель у рамках праграмы «Апалон», які здзейсніў пятую высадку людзей на [[Месяц, спадарожнік Зямлі|Месяц]]. * [[15 чэрвеня]]: [[Катастрофа Convair 880 пад Плейку]] ў [[Паўднёвы В’етнам|Паўднёвым В’етнаме]]. * [[17 чэрвеня]]: Разгарэўся [[Уотэргейцкі скандал]] у [[ЗША]]. * [[19 ліпеня]]: [[Іван Мележ|Івану Мележу]] і [[Іван Шамякін|Івану Шамякіну]] прысвоены званні народных пісьменнікаў Беларусі. * [[31 ліпеня]]: [[Аперацыя «Мотармэн»]] праведзена брытанскай арміяй у [[Паўночная Ірландыя|Паўночнай Ірландыі]]. * [[14 верасня]]: Завяршыліся [[Летнія Алімпійскія гульні 1972|Летнія Алімпійскія гульні]] ў [[Мюнхен]]е. * [[14 верасня]]: Папа Рымскі [[Павел VI, Папа Рымскі|Павел VI]] адмяніў пострыг валасоў на галаве каталіцкіх святароў (танзуру), што было абавязковым з V ст. * [[30 верасня]]: Адкрыты [[Эландскі мост]] у [[Швецыя|Швецыі]]. * [[3 лістапада]]: У Мінску адбылося адкрыццё [[помнік Якубу Коласу (Мінск)|помніка Якубу Коласу]]. * [[19 лістапада]]: [[Парламенцкія выбары ў Германіі (1972)|Выбары ў Бундэстаг]] у [[ФРГ]]. * [[19 снежня]]: Касмічны апарат «[[Апалон-17]]», які ажыццявіў шостую і апошнюю ў рамках «[[Апалон, праграма|праграмы Апалон]]» высадку людзей на [[Месяц, спадарожнік Зямлі|Месяц]], вярнуўся на [[Планета Зямля|Зямлю]]. == Нарадзіліся == * [[4 студзеня]]: [[Джон Руіс]], амерыканскі баксёр * [[13 студзеня]]: [[Віталій Шчэрба]], беларускі спартсмен, гімнаст, шасціразовы алімпійскі чэмпіён * [[29 лютага]]: [[Сяргей Ёрш]], беларускі гісторык, журналіст * [[18 мая]]: [[Аляксандр Кулінковіч]], беларускі рок-музыка, лідар гурта [[Neuro Dubel]] * [[20 мая]]: [[Баста Раймз]], амерыканскі спявак і рэпер * [[28 мая]]: [[К'яра Мастраяні]], французская актрыса * [[10 чэрвеня]]: [[Пітэр Серафіновіч]], брытанскі акцёр беларускага паходжання * [[19 чэрвеня]]: [[Жан Дзюжардэн]], французскі акцёр * [[23 чэрвеня]]: [[Зінэдзін Зідан]], французскі футбаліст == Памерлі == * [[3 студзеня]]: [[Франс Мазерэль]], бельгійскі мастак * [[27 студзеня]]: [[Махалія Джэксан]], афраамерыканская спявачка * [[11 жніўня]]: [[Макс Тэйлер]], амерыканскі вірусолаг * [[15 жніўня]]: [[Лявон Цімафеевіч Баразна|Лявон Баразна]], беларускі мастак, даследчык культуры, актывіст захавання гісторыка-культурнай спадчыны * [[27 верасня]]: [[Сымон Кандыбовіч]], беларускі дзяржаўны дзеяч, гісторык {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1972]] ae8cc2km7pbyshj5o4ue5jbfmqvvdm3 0 9187 4186883 3316311 2022-08-14T20:32:19Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == * [[27 студзеня]]: Падпісана [|Парыжскае мірнае пагадненне]] па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[Нафтавы крызіс 1973 года|Нафтавы крызіс]]. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] 3abv59ex0dgxbxjwcsrdw4jsqzpnonw 4186885 4186883 2022-08-14T20:33:05Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[Нафтавы крызіс 1973 года|Нафтавы крызіс]]. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] 8gq2hoqu9sqamzeq75nbtpl4x1tz2qp 4186889 4186885 2022-08-14T20:35:25Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[Нафтавы крызіс 1973 года|Нафтавы крызіс]]. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] ph0dq554n6q3hp2z4nk0azuc5a83oml 4186890 4186889 2022-08-14T20:38:41Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[Нафтавы крызіс 1973 года|Нафтавы крызіс]]. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] s5rht865qybwbhnveh7ueovgpvrh6zp 4186892 4186890 2022-08-14T20:40:24Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у Люксембургу. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[Нафтавы крызіс 1973 года|Нафтавы крызіс]]. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] f0a34lwfozzuetmlpet1r6nky79o7py 4186893 4186892 2022-08-14T20:41:49Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[Нафтавы крызіс 1973 года|Нафтавы крызіс]]. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] j9s9ovg1dhybfqztridrkqmhblacutu 4186897 4186893 2022-08-14T20:44:06Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. * [[Нафтавы крызіс 1973 года|Нафтавы крызіс]]. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] flcs1s5ov9ricfvphxwsf4cziuum5h8 4186907 4186897 2022-08-14T20:48:56Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|Нафтавы крызіс]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] o2se3c05dpgwkbodqwgse03atzezt5v 4186913 4186907 2022-08-14T20:52:20Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|Нафтавы крызіс]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] onhxuhpfmmyj79pqp203x0qcmmaem0w 4186914 4186913 2022-08-14T20:56:07Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|Нафтавы крызіс]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] 52zx9mo7amfwer4w9psaz5zr1myq13h 4186915 4186914 2022-08-14T21:00:53Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|Нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] esleeyjvl8swnwtdayuzdi3vnmdilx8 4186916 4186915 2022-08-14T21:03:54Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|Нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] 47v8ouvqhp3373atppmehlfv401wsdg 4186918 4186916 2022-08-14T21:13:04Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|Нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] 35znh0s8rddddiv1q0gqja48iq8uxyq 4186919 4186918 2022-08-14T21:16:07Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] 56qyagoyf8nllw8bau1ltv02o3hm5xc 4186920 4186919 2022-08-14T21:17:54Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] phrb3laogxbx7jh985xrg2sr1nzc42m 4186921 4186920 2022-08-14T21:21:01Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[18 сакавіка]]: [[Макс Бэры]], аўстралійскі акцёр. * [[18 сакавіка]]: [[Джэсан Бім]], амерыканскі акцёр. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] 2xowy9mkfu6pgdko37jmgjnp9cyq9j0 4186922 4186921 2022-08-14T21:27:55Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] 53q6pgn5m6bkci5yy4i7nebcl4ikwgk 4186923 4186922 2022-08-14T21:29:21Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] 5n5fdqwd7rciq2ihm9265s6k30fur8i 4186924 4186923 2022-08-14T21:31:15Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] qnux0em2u64sspifjavzcwnvayz31g5 4186925 4186924 2022-08-14T21:33:35Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] qf95s8ynhwsv5k0u2ooxvtz39f4o90k 4186926 4186925 2022-08-14T21:35:45Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] bfcvjx0ror0yc1z31ggbdse77a07w1c 4186927 4186926 2022-08-14T21:37:45Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] gszqik9lzwu5roghr174rnsidw7zadn 4186929 4186927 2022-08-14T21:39:51Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат і дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] puhecuqmm70uhwg2snzublct59ddks5 4186930 4186929 2022-08-14T21:41:27Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] g4hsth7g1h9dkn1r8bolybipzh2nr9j 4186931 4186930 2022-08-14T21:44:49Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] m13dtnvizz49xjvacbog5rbkcgl4zg2 4186933 4186931 2022-08-14T21:46:54Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] iyrpmqqmesmo117ay5n8yp1h06rv9fg 4186934 4186933 2022-08-14T21:48:51Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[14 красавіка]]: [[Эдрыен Броўдзі]], амерыканскі акцёр і прадзюсар. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] njxm4kqi0afoz0acoyavqe6ht5xptl6 4186935 4186934 2022-08-14T21:51:26Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[15 студзеня]]: [[Серафім (Чыкіта)]], дзеяч [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы]]. * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[14 красавіка]]: [[Эдрыен Броўдзі]], амерыканскі акцёр і прадзюсар. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[19 жніўня]]: [[Марка Матэрацы]], італьянскі футбаліст. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] fbs0j4b2hdreynonncmhfiqsu187jav 4186937 4186935 2022-08-14T21:54:40Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[15 студзеня]]: [[Серафім (Чыкіта)]], дзеяч [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы]]. * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[14 красавіка]]: [[Эдрыен Броўдзі]], амерыканскі акцёр і прадзюсар. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[13 верасня]]: [[Фабіа Канавара]], італьянскі футбаліст, трэнер. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] is1sdjpr7as3hui02ow3qm04r20s0on 4186939 4186937 2022-08-14T21:57:13Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[15 студзеня]]: [[Серафім (Чыкіта)]], дзеяч [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы]]. * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[14 красавіка]]: [[Эдрыен Броўдзі]], амерыканскі акцёр і прадзюсар. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[29 мая]]: [[Юрась Бушлякоў]], беларускі мовазнавец, журналіст і перакладчык. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[13 верасня]]: [[Фабіа Канавара]], італьянскі футбаліст, трэнер. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] b7fhb0opyoh9c3yop3nqaby06zvx3i5 4186942 4186939 2022-08-14T22:01:25Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[15 студзеня]]: [[Серафім (Чыкіта)]], дзеяч [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы]]. * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[14 красавіка]]: [[Эдрыен Броўдзі]], амерыканскі акцёр і прадзюсар. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[29 мая]]: [[Юрась Бушлякоў]], беларускі мовазнавец, журналіст і перакладчык. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[13 верасня]]: [[Фабіа Канавара]], італьянскі футбаліст, трэнер. * [[2 кастрычніка]]: [[Андрэй Данілка]], украінскі артыст-травесці. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] l0f6knlgj5p1g4a2rzcwi59qiwdggkw 4186943 4186942 2022-08-14T22:04:14Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[15 студзеня]]: [[Серафім (Чыкіта)]], дзеяч [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы]]. * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[14 красавіка]]: [[Эдрыен Броўдзі]], амерыканскі акцёр і прадзюсар. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[29 мая]]: [[Юрась Бушлякоў]], беларускі мовазнавец, журналіст і перакладчык. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[13 верасня]]: [[Фабіа Канавара]], італьянскі футбаліст, трэнер. * [[2 кастрычніка]]: [[Андрэй Данілка]], украінскі артыст-травесці. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[2 снежня]]: [[Моніка Селеш]], югаслаўская і амерыканская тэнісістка. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] 8cudjnmx4erma1epk9unjfsam2hxxmz 4186944 4186943 2022-08-14T22:06:14Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[15 студзеня]]: [[Серафім (Чыкіта)]], дзеяч [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы]]. * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[14 красавіка]]: [[Эдрыен Броўдзі]], амерыканскі акцёр і прадзюсар. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[29 мая]]: [[Юрась Бушлякоў]], беларускі мовазнавец, журналіст і перакладчык. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[23 жніўня]]: [[Аксана Спрынчан]], беларуская пісьменніца. * [[13 верасня]]: [[Фабіа Канавара]], італьянскі футбаліст, трэнер. * [[2 кастрычніка]]: [[Андрэй Данілка]], украінскі артыст-травесці. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[2 снежня]]: [[Моніка Селеш]], югаслаўская і амерыканская тэнісістка. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] t4ezygnvub3qaowtixm8tnxob6yifcu 4186945 4186944 2022-08-14T22:08:57Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[15 студзеня]]: [[Серафім (Чыкіта)]], дзеяч [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы]]. * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[14 красавіка]]: [[Эдрыен Броўдзі]], амерыканскі акцёр і прадзюсар. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[29 мая]]: [[Юрась Бушлякоў]], беларускі мовазнавец, журналіст і перакладчык. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[23 жніўня]]: [[Аксана Спрынчан]], беларуская пісьменніца. * [[13 верасня]]: [[Фабіа Канавара]], італьянскі футбаліст, трэнер. * [[2 кастрычніка]]: [[Андрэй Данілка]], украінскі артыст-травесці. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[19 кастрычніка]]: [[Аляксандр Хацкевіч]], беларускі і ўкраінскі футбаліст, трэнер. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[2 снежня]]: [[Моніка Селеш]], югаслаўская і амерыканская тэнісістка. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] g2y3n8ilfsccm3fpol3xchyzh8igzls 4186946 4186945 2022-08-14T22:11:42Z JerzyKundrat 174 /* Нарадзіліся */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[15 студзеня]]: [[Серафім (Чыкіта)]], дзеяч [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы]]. * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[14 красавіка]]: [[Эдрыен Броўдзі]], амерыканскі акцёр і прадзюсар. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[29 мая]]: [[Юрась Бушлякоў]], беларускі мовазнавец, журналіст і перакладчык. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[11 жніўня]]: [[Крысцін Армстранг]], амерыканская велагоншчыца, трохразовая алімпійская чэмпіёнка. * [[23 жніўня]]: [[Аксана Спрынчан]], беларуская пісьменніца. * [[13 верасня]]: [[Фабіа Канавара]], італьянскі футбаліст, трэнер. * [[2 кастрычніка]]: [[Андрэй Данілка]], украінскі артыст-травесці. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[19 кастрычніка]]: [[Аляксандр Хацкевіч]], беларускі і ўкраінскі футбаліст, трэнер. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[2 снежня]]: [[Моніка Селеш]], югаслаўская і амерыканская тэнісістка. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] odtph9wmcqyoiybztaafab1ncwan4kj 4186947 4186946 2022-08-14T22:17:06Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі фільм «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[15 студзеня]]: [[Серафім (Чыкіта)]], дзеяч [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы]]. * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[14 красавіка]]: [[Эдрыен Броўдзі]], амерыканскі акцёр і прадзюсар. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[29 мая]]: [[Юрась Бушлякоў]], беларускі мовазнавец, журналіст і перакладчык. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[11 жніўня]]: [[Крысцін Армстранг]], амерыканская велагоншчыца, трохразовая алімпійская чэмпіёнка. * [[23 жніўня]]: [[Аксана Спрынчан]], беларуская пісьменніца. * [[13 верасня]]: [[Фабіа Канавара]], італьянскі футбаліст, трэнер. * [[2 кастрычніка]]: [[Андрэй Данілка]], украінскі артыст-травесці. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[19 кастрычніка]]: [[Аляксандр Хацкевіч]], беларускі і ўкраінскі футбаліст, трэнер. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[2 снежня]]: [[Моніка Селеш]], югаслаўская і амерыканская тэнісістка. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]]. Пачалася Вайна Суданага Дня. * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] 5s6yllxd519nhg46pv0di3hfazro6na 4186948 4186947 2022-08-14T22:18:32Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі фільм «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]], пачалася [[Вайна Суданага Дня]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; пачаўся [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[15 студзеня]]: [[Серафім (Чыкіта)]], дзеяч [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы]]. * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[14 красавіка]]: [[Эдрыен Броўдзі]], амерыканскі акцёр і прадзюсар. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[29 мая]]: [[Юрась Бушлякоў]], беларускі мовазнавец, журналіст і перакладчык. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[11 жніўня]]: [[Крысцін Армстранг]], амерыканская велагоншчыца, трохразовая алімпійская чэмпіёнка. * [[23 жніўня]]: [[Аксана Спрынчан]], беларуская пісьменніца. * [[13 верасня]]: [[Фабіа Канавара]], італьянскі футбаліст, трэнер. * [[2 кастрычніка]]: [[Андрэй Данілка]], украінскі артыст-травесці. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[19 кастрычніка]]: [[Аляксандр Хацкевіч]], беларускі і ўкраінскі футбаліст, трэнер. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[2 снежня]]: [[Моніка Селеш]], югаслаўская і амерыканская тэнісістка. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] t4tfr7993jqnz2au73f8415a5io3e0p 4186949 4186948 2022-08-14T22:19:08Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі фільм «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]], пачалася [[Вайна Суданага Дня]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; быў справакаваны [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Елізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[15 студзеня]]: [[Серафім (Чыкіта)]], дзеяч [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы]]. * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[14 красавіка]]: [[Эдрыен Броўдзі]], амерыканскі акцёр і прадзюсар. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[29 мая]]: [[Юрась Бушлякоў]], беларускі мовазнавец, журналіст і перакладчык. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], дыпламат, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[11 жніўня]]: [[Крысцін Армстранг]], амерыканская велагоншчыца, трохразовая алімпійская чэмпіёнка. * [[23 жніўня]]: [[Аксана Спрынчан]], беларуская пісьменніца. * [[13 верасня]]: [[Фабіа Канавара]], італьянскі футбаліст, трэнер. * [[2 кастрычніка]]: [[Андрэй Данілка]], украінскі артыст-травесці. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч Беларусі. * [[19 кастрычніка]]: [[Аляксандр Хацкевіч]], беларускі і ўкраінскі футбаліст, трэнер. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[2 снежня]]: [[Моніка Селеш]], югаслаўская і амерыканская тэнісістка. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік; лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973]] 25oqfjlxbs9au7anclizw7c3zsf1xie 4187095 4186949 2022-08-15T08:18:57Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} == Падзеі == [[Файл:Vietnam peace agreement signing.jpg|thumb|Падпісанне Парыжскага мірнага пагаднення, 27 студзеня.]] [[Файл:Sydney_Opera_House_Sails.jpg|thumb|[[Сіднейскі оперны тэатр]].]] * [[27 студзеня]]: Па выніках чатырохгадовых перамоваў бакоў [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай вайны]] падпісана [[Парыжскае мірнае пагадненне]]. * [[12 лютага]]: Пачалася [[Аперацыя «Вяртанне дадому» (1973)|рэпатрыяцыя]] амерыканскіх вайскоўцаў, якія трапілі ў палон падчас В’етнамскай вайны. * [[24 сакавіка]]: Выпушчаны альбом «[[The Dark Side of the Moon]]» брытанскага рок-гурта «[[Pink Floyd]]», які ператварыў іх у з’яву сусветнага маштабу. * [[7 красавіка]]: [[Конкурс песні Еўрабачанне 1973]] прайшоў у [[Люксембург]]у. * [[28 красавіка]]: [[Чэмпіянат свету па снукеры 1973]] завяршыўся ў [[Манчэстэр]]ы, [[Англія]]. * [[29 красавіка]]: На тэлеэкраны выйшаў савецкі мастацкі фільм «[[Вялікі перапынак]]». * [[1 ліпеня]]: Найбуйнейшая ў свеце [[Брытанская бібліятэка]] расхінула свае дзверы. * [[15 ліпеня]]: Адкрыты мемарыяльны комплекс [[Дальва (мемарыяльны комплекс)|«Дальва»]] на месцы спаленай нацыстамі ў 1944 годзе вёскі. * [[6 верасня]]: Уведзены ў эксплуатацыю 6 станцый і дэпо першай лініі [[Пхеньянскі метрапалітэн|Пхеньянскага метрапалітэна]]. * [[11 верасня]]: Путч [[Аўгуста Піначэт]]а ўсталяваў 17-гадовую дыктатуру ў [[Чылі]]. * [[8 кастрычніка]]: [[Егіпет]] і [[Сірыя]] напалі на [[Ізраіль]], пачалася [[Вайна Суднага Дня]]. * [[17 кастрычніка]]: Арабскія краіны-члены [[АПЕК]], а таксама [[Егіпет]] і [[Сірыя]] заявілі, што яны не будуць пастаўляць [[нафта|нафту]] краінам, якія падтрымліваюць [[Ізраіль]]; быў справакаваны [[Нафтавы крызіс 1973 года|сусветны нафтавы крызіс]]. * [[20 кастрычніка]]: Каралева [[Лізавета II]] адкрыла [[Сіднейскі оперны тэатр]]. * [[17 лістапада]]: [[Паўстанне ў Афінскім Політэхнічным універсітэце]] супраць дыктатуры [[Рэжым палкоўнікаў|«Чорных палкоўнікаў»]] было падаўлена вайскоўцамі. == Нарадзіліся == * [[15 студзеня]]: [[Серафім (Чыкіта)]], дзеяч [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы]]. * [[27 студзеня]]: [[Валянцін Бялькевіч]], беларускі футбаліст. * [[10 лютага]]: [[Павел Латушка]], беларускі дыпламат, палітык. * [[13 лютага]]: [[Андрэй Хадановіч]], беларускі літаратар, паэт, перакладчык. * [[25 лютага]]: [[Алена Зубрылава]], украінская і беларуская біятланістка. * [[14 красавіка]]: [[Эдрыен Броўдзі]], амерыканскі акцёр і прадзюсар. * [[18 красавіка]]: [[Хайле Гебрэселасіе]], эфіопскі лёгкаатлет-стаер, марафонец. * [[18 мая]]: [[Сяргей Далідовіч]], беларускі лыжнік. * [[24 мая]]: [[Руслана]], украінская спявачка, пераможца конкурсу «Еўрабачанне 2004». * [[29 мая]]: [[Юрась Бушлякоў]], беларускі мовазнавец, журналіст і перакладчык. * [[16 чэрвеня]]: [[Федэрыка Магерыні]], італьянскі і еўрапейскі палітык. * [[21 чэрвеня]]: [[Зузана Чапутава]], першая жанчына-прэзідэнт у гісторыі [[Славакія|Славакіі]]. * [[26 чэрвеня]]: [[Лары Пэйдж]], амерыканскі камп’ютарны распрацоўшчык і прадпрымальнік, сузаснавальнік [[Google Inc.]] * [[8 ліпеня]]: [[Валерый Фёдаравіч Залужны|Валерый Залужны]], украінскі военачальнік. * [[20 ліпеня]]: [[Петэр Форсберг]], шведскі хакеіст. * [[10 жніўня]]: [[Раман Аляксандравіч Галоўчанка|Раман Галоўчанка]], беларускі дыпламат, дзяржаўны дзеяч. * [[11 жніўня]]: [[Крысцін Армстранг]], амерыканская велагоншчыца, трохразовая алімпійская чэмпіёнка. * [[23 жніўня]]: [[Аксана Спрынчан]], беларуская пісьменніца. * [[13 верасня]]: [[Фабіа Канавара]], італьянскі футбаліст, трэнер. * [[2 кастрычніка]]: [[Андрэй Данілка]], украінскі артыст-травесці. * [[14 кастрычніка]]: [[Анжаліка Борыс]], польскі грамадскі дзеяч у Беларусі. * [[19 кастрычніка]]: [[Аляксандр Хацкевіч]], беларускі футбаліст, трэнер. * [[20 кастрычніка]]: [[Ларыса Грыбалёва]], беларуская спявачка і тэлевядучая. * [[29 лістапада]]: [[Раян Гігз]], валійскі футбаліст, трэнер. * [[2 снежня]]: [[Моніка Селеш]], югаслаўская і амерыканская тэнісістка. * [[21 снежня]]: [[Томаш Сікора]], польскі біятланіст. == Памерлі == * [[8 красавіка]]: [[Пабла Пікаса]], іспанскі мастак і скульптар * [[7 ліпеня]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[6 жніўня]]: [[Фульхенсіа Батыста]], кубінскі прэзідэнт * [[2 верасня]]: [[Джон Рональд Руэл Толкін]], брытанскі пісьменнік і мовазнавец * [[11 верасня]]: [[Сальвадор Альендэ]], прэзідэнт [[Чылі]] * [[20 верасня]]: [[Бен Уэбстэр]], амерыканскі джазавы музыкант * [[23 верасня]]: [[Пабла Неруда]], чылійскі паэт * [[11 лістапада]]: [[Артуры Ілмары Віртанен]], [[фіны|фінскі]] біяхімік, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскай прэміі па хіміі]] (1945) {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:1973| ]] 6kaswaimdyukq9ahh7zcuqb84d2kip4 0 10101 4186841 3955399 2022-08-14T20:10:00Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Гірдзюшы |арыгінальная назва = |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 30|lat_sec = 55 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 09|lon_sec = 31 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Ахрэмавецкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = |ранейшыя назвы = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = +375 2153 |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 2 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243012414 }} '''Гірдзюшы́'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Hirdziušy}}, {{lang-ru|Гирдюши}}) — вёска ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Ахрэмавецкі сельсавет|Ахрэмавецкага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Ёды (гміна)|гміны Ёды]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.</ref>. З 1939 года ў [[БССР]]. У 1914-44 акупавана нацыстамі. Перад вайной у вёсцы жыло 98 чалавек у 18 дварах<ref name="Бер">[http://db.narb.by/search/891 Гирдюши] {{ref-ru}}</ref>. У кастрычніку 1943 года гітлераўцамі было спалена 18 дамоў, забіта 2 чалавекі<ref name="Бер" />. == Насельніцтва == * 1921 год — 79 жыхароў, 14 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 52.</ref>. * 1931 год — 86 жыхароў, 16 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == {{SgKP|II|574|Girdziusze, wieś, powiat dzisieński}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Ахрэмавецкі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} [[Катэгорыя:Ахрэмавецкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] ddvtl8osve9f3nvdzkj2ovm2iq04ocf 4186882 4186841 2022-08-14T20:30:28Z Artsiom91 31770 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Гірдзюшы |арыгінальная назва = |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 30|lat_sec = 55 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 09|lon_sec = 31 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Ахрэмавецкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = |ранейшыя назвы = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = +375 2153 |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 2 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243012414 }} '''Гірдзюшы́'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Hirdziušy}}, {{lang-ru|Гирдюши}}) — вёска ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Ахрэмавецкі сельсавет|Ахрэмавецкага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Ёды (гміна)|гміны Ёды]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. З 1939 года ў [[БССР]]. У 1941—1944 гадах акупавана нацыстамі. Перад вайной у вёсцы жыло 98 чалавек у 18 дварах<ref name="Бер">[http://db.narb.by/search/891 Гирдюши] {{ref-ru}}</ref>. У кастрычніку 1943 года гітлераўцамі было спалена 18 дамоў, забіта 2 чалавекі<ref name="Бер" />. == Насельніцтва == * 1921 год — 79 жыхароў, 14 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 52.</ref>. * 1931 год — 86 жыхароў, 16 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == {{SgKP|II|574|Girdziusze, wieś, powiat dzisieński}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Ахрэмавецкі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} [[Катэгорыя:Ахрэмавецкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] ltu6tsmdqf16u5uww4tmg0lvmrgit6i 0 10111 4186831 3988847 2022-08-14T20:02:51Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Замошша}} {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Замошша |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat=55.4958379268646 |long=27.0854830741882 |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 29|lat_sec = 42 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 05|lon_sec = 06 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Ахрэмавецкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = 1523<ref>{{SgKP|XIV|387|Zamosze, miasteczko, powiat dzisieński}}</ref> |ранейшыя назвы = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 2231 |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243008307 }} '''Замошша''' ({{lang-ru|Замошье}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], каля возера [[Возера Сярэднік, Браслаўскі раён|Сярэднік]]. Уваходзіць у склад [[Ахрэмавецкі сельсавет|Ахрэмавецкага сельсавета]]. Знаходзіцца за 20 км у напрамку на поўдзень ад [[Браслаў|Браслава]], за 258 км ад [[Віцебск]]а<ref name="bel6">{{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год =1998|том=6|старонкі=525|старонак=576|isbn=985-11-0106-0 (т. 6)|тыраж =10&nbsp;000}}</ref>. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах мястэчка i маёнтак Замошша Новае i Замошша Старое ў складзе [[Ёды (гміна)|гміны Ёды]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. З 1939 года ў БССР. З 1940 года цэнтр сельсавета. У 1941-44 акупавана нацыстамі. Да 1959 года цэнтр [[Замошскі сельсавет (Браслаўскі раён)|Замошскага сельсавета]], затым уваходзіць у склад Ахрэмавецкага сельсавета. == Насельніцтва == * 1921 год — 422 жыхары, 65 двароў<ref name="skorowidz22">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 53.</ref>. * 1931 год — 497 жыхароў, 74 двары<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 7</ref>. * 1997 год — 369 жыхароў, 126 двароў<ref name="bel6" />. == Славутасці == * [[Свята-Петра-Паўлаўская царква (Замошша)|Свята-Петра-Паўлаўская царква]] (1893) * [[Замошша (археалагічныя помнікі)|Археалагічныя помнікі: гарадзішча, курганны могільнік]] (VI—III стагоддзі н.э) — {{ГККРБ 4|213В000193}}, {{ГККРБ 4|213В000194}} * Помнік Вользе Канстанцінаўне Максімовіч {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|том=6|старонкі=525}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область|адказны=Редактор Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2010|старонкі=17|старонак=72|isbn=978-985-508-136-5|тыраж=10&nbsp;000}}{{ref-ru}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Витебская область. Браславский район: карта. Браслав: план. Видзы: план|адказны=Ред. Н. М. Шевель|месца=Мн.|выдавецтва=Белкартография|год=2013|тыраж=3000}}{{ref-ru}} * {{SgKP|XIV|387|Zamosze, miasteczko, powiat dzisieński}} {{Ахрэмавецкі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Ахрэмавецкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Замошша (Браслаўскі раён)| ]] [[Катэгорыя:Мястэчкі Віленскага ваяводства]] knm9y86meavr14zmbzx1f1tgkh29sr4 4186833 4186831 2022-08-14T20:03:30Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Замошша}} {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Замошша |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat=55.4958379268646 |long=27.0854830741882 |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 29|lat_sec = 42 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 05|lon_sec = 06 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Ахрэмавецкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = 1523<ref>{{SgKP|XIV|387|Zamosze, miasteczko, powiat dzisieński}}</ref> |ранейшыя назвы = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 2231 |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243008307 }} '''Замошша''' ({{lang-ru|Замошье}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], каля возера [[Возера Сярэднік, Браслаўскі раён|Сярэднік]]. Уваходзіць у склад [[Ахрэмавецкі сельсавет|Ахрэмавецкага сельсавета]]. Знаходзіцца за 20 км у напрамку на поўдзень ад [[Браслаў|Браслава]], за 258 км ад [[Віцебск]]а<ref name="bel6">{{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год =1998|том=6|старонкі=525|старонак=576|isbn=985-11-0106-0 (т. 6)|тыраж =10&nbsp;000}}</ref>. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах мястэчка i маёнтак Замошша Новае i Замошша Старое ў складзе [[Ёды (гміна)|гміны Ёды]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref>. З 1939 года ў БССР. З 1940 года цэнтр сельсавета. У 1941-44 акупавана нацыстамі. Да 1959 года цэнтр [[Замошскі сельсавет (Браслаўскі раён)|Замошскага сельсавета]], затым уваходзіць у склад Ахрэмавецкага сельсавета. == Насельніцтва == * 1921 год — 422 жыхары, 65 двароў<ref name="skorowidz22">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 53.</ref>. * 1931 год — 497 жыхароў, 74 двары<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 7</ref>. * 1997 год — 369 жыхароў, 126 двароў<ref name="bel6" />. == Славутасці == * [[Свята-Петра-Паўлаўская царква (Замошша)|Свята-Петра-Паўлаўская царква]] (1893) * [[Замошша (археалагічныя помнікі)|Археалагічныя помнікі: гарадзішча, курганны могільнік]] (VI—III стагоддзі н.э) — {{ГККРБ 4|213В000193}}, {{ГККРБ 4|213В000194}} * Помнік Вользе Канстанцінаўне Максімовіч {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|том=6|старонкі=525}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область|адказны=Редактор Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2010|старонкі=17|старонак=72|isbn=978-985-508-136-5|тыраж=10&nbsp;000}}{{ref-ru}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Витебская область. Браславский район: карта. Браслав: план. Видзы: план|адказны=Ред. Н. М. Шевель|месца=Мн.|выдавецтва=Белкартография|год=2013|тыраж=3000}}{{ref-ru}} * {{SgKP|XIV|387|Zamosze, miasteczko, powiat dzisieński}} {{Ахрэмавецкі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Ахрэмавецкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Замошша (Браслаўскі раён)| ]] [[Катэгорыя:Мястэчкі Віленскага ваяводства]] ovynvepp5lao36697r4c5kb4lylx0qo 4186840 4186833 2022-08-14T20:08:31Z JerzyKundrat 174 /* Славутасці */ wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Замошша}} {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Замошша |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat=55.4958379268646 |long=27.0854830741882 |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 29|lat_sec = 42 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 05|lon_sec = 06 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Ахрэмавецкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = 1523<ref>{{SgKP|XIV|387|Zamosze, miasteczko, powiat dzisieński}}</ref> |ранейшыя назвы = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 2231 |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243008307 }} '''Замошша''' ({{lang-ru|Замошье}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], каля возера [[Возера Сярэднік, Браслаўскі раён|Сярэднік]]. Уваходзіць у склад [[Ахрэмавецкі сельсавет|Ахрэмавецкага сельсавета]]. Знаходзіцца за 20 км у напрамку на поўдзень ад [[Браслаў|Браслава]], за 258 км ад [[Віцебск]]а<ref name="bel6">{{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год =1998|том=6|старонкі=525|старонак=576|isbn=985-11-0106-0 (т. 6)|тыраж =10&nbsp;000}}</ref>. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах мястэчка i маёнтак Замошша Новае i Замошша Старое ў складзе [[Ёды (гміна)|гміны Ёды]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref>. З 1939 года ў БССР. З 1940 года цэнтр сельсавета. У 1941-44 акупавана нацыстамі. Да 1959 года цэнтр [[Замошскі сельсавет (Браслаўскі раён)|Замошскага сельсавета]], затым уваходзіць у склад Ахрэмавецкага сельсавета. == Насельніцтва == * 1921 год — 422 жыхары, 65 двароў<ref name="skorowidz22">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 53.</ref>. * 1931 год — 497 жыхароў, 74 двары<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 7</ref>. * 1997 год — 369 жыхароў, 126 двароў<ref name="bel6" />. == Славутасці == * [[Свята-Петра-Паўлаўская царква (Замошша)|Свята-Петра-Паўлаўская царква]] (1893) * [[Замошша (археалагічныя помнікі)|Археалагічныя помнікі: гарадзішча, курганны могільнік]] (VI—III стагоддзі н.э) — {{ГККРБ 4|213В000193}}, {{ГККРБ 4|213В000194}} * Помнік Вользе Максімовіч, юнай партызанцы, якая жыла ў в. [[Гірдзюшы]], у верасні 1943 года была схоплена гітлераўцамі ў в. [[Слабодка (Браслаўскі раён)|Слабодка]] і пасля катаванняў расстраляна. У 1975 годзе пастаўлена скульптура. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|том=6|старонкі=525}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область|адказны=Редактор Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2010|старонкі=17|старонак=72|isbn=978-985-508-136-5|тыраж=10&nbsp;000}}{{ref-ru}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Витебская область. Браславский район: карта. Браслав: план. Видзы: план|адказны=Ред. Н. М. Шевель|месца=Мн.|выдавецтва=Белкартография|год=2013|тыраж=3000}}{{ref-ru}} * {{SgKP|XIV|387|Zamosze, miasteczko, powiat dzisieński}} {{Ахрэмавецкі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Ахрэмавецкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Замошша (Браслаўскі раён)| ]] [[Катэгорыя:Мястэчкі Віленскага ваяводства]] 88w1v2jk7qqfcy62q06egie2wl9pjzr 4186888 4186840 2022-08-14T20:35:08Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Замошша}} {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Замошша |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat=55.4958379268646 |long=27.0854830741882 |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 29|lat_sec = 42 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 05|lon_sec = 06 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Ахрэмавецкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = 1523<ref>{{SgKP|XIV|387|Zamosze, miasteczko, powiat dzisieński}}</ref> |ранейшыя назвы = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 2231 |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243008307 }} '''Замошша''' ({{lang-ru|Замошье}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], каля возера [[Возера Сярэднік, Браслаўскі раён|Сярэднік]]. Уваходзіць у склад [[Ахрэмавецкі сельсавет|Ахрэмавецкага сельсавета]]. Знаходзіцца за 20 км у напрамку на поўдзень ад [[Браслаў|Браслава]], за 258 км ад [[Віцебск]]а<ref name="bel6">{{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год =1998|том=6|старонкі=525|старонак=576|isbn=985-11-0106-0 (т. 6)|тыраж =10&nbsp;000}}</ref>. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах мястэчка i маёнтак Замошша Новае i Замошша Старое ў складзе [[Ёды (гміна)|гміны Ёды]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref>. У 1940—1959 гадах цэнтр [[Замошскі сельсавет (Браслаўскі раён)|Замошскага сельсавета]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 422 жыхары, 65 двароў<ref name="skorowidz22">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 53.</ref>. * 1931 год — 497 жыхароў, 74 двары<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 7</ref>. * 1997 год — 369 жыхароў, 126 двароў<ref name="bel6" />. == Славутасці == * [[Свята-Петра-Паўлаўская царква (Замошша)|Свята-Петра-Паўлаўская царква]] (1893) * [[Замошша (археалагічныя помнікі)|Археалагічныя помнікі: гарадзішча, курганны могільнік]] (VI—III стагоддзі н.э) — {{ГККРБ 4|213В000193}}, {{ГККРБ 4|213В000194}} * Помнік Вользе Максімовіч, юнай партызанцы, якая жыла ў в. [[Гірдзюшы]], у верасні 1943 года была схоплена гітлераўцамі ў в. [[Слабодка (Браслаўскі раён)|Слабодка]] і пасля катаванняў расстраляна. У 1975 годзе пастаўлена скульптура. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|том=6|старонкі=525}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область|адказны=Редактор Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2010|старонкі=17|старонак=72|isbn=978-985-508-136-5|тыраж=10&nbsp;000}}{{ref-ru}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Витебская область. Браславский район: карта. Браслав: план. Видзы: план|адказны=Ред. Н. М. Шевель|месца=Мн.|выдавецтва=Белкартография|год=2013|тыраж=3000}}{{ref-ru}} * {{SgKP|XIV|387|Zamosze, miasteczko, powiat dzisieński}} {{Ахрэмавецкі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Ахрэмавецкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Замошша (Браслаўскі раён)| ]] [[Катэгорыя:Мястэчкі Віленскага ваяводства]] ihj6im9ngqbwi9lve0lh9bchr8ienkj 10 10532 4186960 3753975 2022-08-15T01:53:45Z Rkt2312 118603 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца |імя = Адміністрацыйныя адзінкі ЗША |navbar = |state = <includeonly>{{{state|collapsed}}}</includeonly> |стыль_асноўнага_загалоўка = |загаловак = [[Выява:Great Seal of the United States (obverse).svg|20px]] Адміністрацыйныя адзінкі [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] |выява = {{Сцяг ЗША|100px}} |стыль_цела = |стыль_загалоўкаў = |стыль_спісаў = |стыль_уверсе = |уверсе = |загаловак1 = [[Штаты ЗША|Штаты]] ({{Гэта выдатны спіс}} [[Спіс штатаў і тэрыторый ЗША|спіс]], {{гэта выдатны спіс}} [[Сцягі штатаў ЗША‎|сцягі]]) |спіс1 = [[Агая]]{{*}} [[Айдаха]]{{*}} [[Аклахома]]{{*}} [[Алабама]]{{*}} [[Аляска]]{{*}} [[Арканзас]]{{*}} [[Арызона]]{{*}} [[Арэгон]]{{*}} [[Аява]]{{*}} [[Ваёмінг]]{{*}} [[Вашынгтон (штат)|Вашынгтон]]{{*}} [[Вермонт]]{{*}} [[Вірджынія]]{{*}} [[Вісконсін]]{{*}} [[Гаваі]]{{*}} [[Джорджыя]]{{*}} [[Дэлавэр]]{{*}} [[Заходняя Віргінія]]{{*}} [[Ілінойс]]{{*}} [[Індыяна]]{{*}} [[Каларада]]{{*}} [[Каліфорнія]]{{*}} [[Канектыкут]]{{*}}[[Канзас]]{{*}} [[Кентукі]]{{*}} [[Луізіяна]]{{*}} [[Мантана]]{{*}} [[Масачусетс]]{{*}} [[Мінесота]]{{*}} [[Місісіпі (штат)|Місісіпі]]{{*}} [[Місуры (штат)|Місуры]]{{*}} [[Мічыган]]{{*}} [[Мэн]]{{*}} [[Мэрыленд]]{{*}} [[Небраска]]{{*}} [[Невада]]{{*}} [[Нью-Гэмпшыр]]{{*}} [[Нью-Джэрсі]]{{*}} [[Нью-Ёрк (штат)|Нью-Ёрк]]{{*}} [[Нью-Мексіка]]{{*}} [[Паўднёвая Дакота|Паўднёвая&nbsp;Дакота]]{{*}} [[Паўднёвая Караліна|Паўднёвая&nbsp;Караліна]]{{*}} [[Паўночная Дакота|Паўночная&nbsp;Дакота]]{{*}} [[Паўночная Караліна|Паўночная&nbsp;Караліна]]{{*}} [[Пенсільванія]]{{*}} [[Род-Айленд]]{{*}} [[Тэнесі]]{{*}} [[Тэхас]]{{*}} [[Фларыда (штат)|Фларыда]]{{*}} [[Юта]] |загаловак2 = [[Федэральная акруга]] |спіс2 = {{гэта добры артыкул}} [[Вашынгтон|Калумбія]] |загаловак3 = [[Астраўныя тэрыторыі ЗША|Астраўныя тэрыторыі]] |спіс3 = [[Амерыканскае Самоа]]{{*}} [[Бэйкер]]{{*}} [[Гуам]]{{*}} [[Хаўленд (востраў)|Хаўленд]]{{*}} [[Джарвіс]]{{*}} [[Джонстан (атол)|Джонстан]]{{*}}[[Кінгмэн]]{{*}} [[Мідуэй]]{{*}} [[Наваса]]{{*}} [[Паўночныя Марыянскія астравы]]{{*}} [[Пальміра (атол)|Пальміра]]{{*}} [[Пуэрта-Рыка]]{{*}} [[Амерыканскія Віргінскія астравы|Віргінскія астравы]]{{*}} [[Уэйк]] |стыль_унізе = |унізе = }}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Адміністрацыйны падзел|ЗША]] [[Катэгорыя:Шаблоны:ЗША]] </noinclude> m5ptus8dr71makrust4v4wexxrsgvuq 0 11132 4186769 3942698 2022-08-14T18:36:24Z CommonsDelinker 151 Replacing Solar_panels,_Santorini.jpg with [[File:Solar_hot_water_panels,_Santorini.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name)). wikitext text/x-wiki [[File:SolarGIS-Solar-map-Europe-en.png|thumb|300px|Сонечная радыяцыя ў Еўропе]] [[Выява:Solar hot water panels, Santorini.jpg|thumb|200px|Крэмніевыя сонечныя панэлі награваюць ваду.]] [[Выява:Mafate Marla solar panel dsc00633.jpg|thumb|200px|Крэмніевыя сонечныя панэлі]] [[Выява:Solar Two 2003.jpg|thumb|200px|Сонечная тэрмальная станцыя ў [[Каліфорнія|Каліфорніі]], [[ЗША]]]] [[Выява:Berlin pv-system block-103 20050309 p1010367.jpg|thumb|200px|Сонечныя панэлі на дахах дамоў у [[Берлін]]е]] '''Со́нечная эне́ргія''' — [[узнаўляльная энергія|узнаўляльная]], натуральная крыніца [[энергія|энергіі]]. Найлепшыя ўзоры паўправадніковых крышталёў зараз маюць [[каэфіцыент карыснага дзеяння]] больш за 30 %. У [[сонечная батарэя|сонечных батарэях]] ёсць перавага перад іншымі [[электрычны генератар|генератарамі]] — [[сыравіна]], якую яны выкарыстоўваюць ніколі не скончыцца. Акрамя таго, сонечная батарэя не мае рухомых частак, і можа працаваць амаль вечна. Але ў дадзены момант яны вельмі дарагія. [[Планета Зямля|Зямля]] атрымлівае практычна ўсю энергію ад [[Сонца]]. Дасягаючы [[атмасфера Зямлі|атмасферы Зямлі]], [[сонечнае выпраменьванне]] часткова адлюстроўваецца, пераламляецца і выпраменьваецца. Атмасфера як абараняе нас ад моцы [[сонечная радыяцыя|сонечнай радыяцыі]], так і пакрывае нас цеплаізаляцыйным покрывам, зберагаючым неабходнае цяпло. За год Зямля атрымлівае ад Сонца каля 10²⁴ Дж энергіі выпрамянення; гадавое спажыванне энергіі чалавецтвам у лічбах 2008 году (парадку 10²⁰ Дж) адпаведнае 1 гадзіне сонечнага выпрамянення; глабальны попыт на энергію у 2008 годзе прагназаваўся як 10²¹ Дж на 2020-я гады.<ref name='Andrews_2008'>Energy harvesting: a review of the interplay between structure and mechanism / D.L. Andrews // J. Nanophotonics. – 2008. – V. 2. – P. 022502.</ref> Магчымасці ветравой энергіі – наступнай па значнасці крыніцы энергіі асяроддзя – меншыя ў 100 разоў.<ref name='Andrews 2008'/> Энергію Сонца можна выкарыстоўваць для абагрэву памяшканняў, задзейнічаючы адпаведны дызайн. Гэта завецца пасіўнай сонечнай канструкцыяй, у якой выкарыстоўваюцца вокны і пашыральныя бакі для вылоўлівання цеплыні Сонца. Добрая ізаляцыя і цеплазахавалішча гарантуюць утрыманне [[цяпло|цяпла]]. У памяшканнях з пасіўнымі сонечнымі канструкцыямі многа натуральнага святла, так што змяншаецца неабходнасць у электрычным асвятленні. Іншая форма сонечнага абагрэву выкарыстоўвае актыўную сістэму. Тут для збору сонечнага цяпла выкарыстоўваюць панэлі сонечных батарэй, а ўжыванне [[вада|вады]] ці [[нафта|нафты]] ў сістэме [[цеплаабмен]]у дазваляе захоўваць цяпло і размяркоўваць яго па дому. У вялікіх сістэмах выдатнымі цеплазахавальніцамі з'яўляюцца басейны. Актыўныя сонечныя сістэмы звычайна ўжываюцца як дапамагальныя сістэмы гарачага водазабеспячэння і абагрэву дамоў. Выкарыстоўванне сонечнай энергіі не абмяжоўваецца награваннем вады ці памяшканняў. Вучоныя ўжо прыдумалі некалькі спосабаў пераўтварэння светлавой энергіі Сонца ў [[электрычная энергія|электрычную]]. Зразумела, змяншэнне выдаткаў на награванне вады і памяшкання — гэта важна, але вобласць чалавечай дзейнасці не абмяжоўваецца гэтым. Калі мы хочам поўнасцю замяніць [[вугаль]], [[нафта|нафту]] ці [[прыродны газ]] [[альтэрнатыўныя віды паліва|альтэрнатыўнымі відамі паліва]], такімі як сонечная энергія, нам неабходна знайсці спосаб пераўтварэння энергіі Сонца ў электрычнасць з найменшымі стратамі. Для сонечнай энергетыкі існуе спецыяльнае вызначэнне — геліаэнергетыка (ад [[грэчаская мова|грэчаскага]] ''Helios'' — Сонца). Сонечныя батарэі — гэта набор злучаных паміж сабой элементаў, якія могуць пераўтвараць сонечную радыяцыю ў электрычнасць. Яны маюць назву фотаэлектрычнымі генератарамі і складаюцца з паўправадніковых элементаў. Аднак ужо зараз ідзе праца па зніжэнню кошту сонечных батарэй, прыкладам можа служыць [[калькулятар]]ы і іншыя прыборы з нізкім ужываннем электрычнасці. У некаторых краінах устаноўка сонечных генератараў на дахі дамоў мае масавы характар. Напрыклад, у [[Швейцарыя|Швейцарыі]] ў дадзены момант пабудавана больш за 2600 геліаўстановак на фотапераўтваральніках магутнасцю ад аднаго да 1000 кілават. Акрамя традыцыйных [[крэмній|крэмніевых]] фотаэлементаў вучоныя распрацавалі некалькі новых тэхналогій, напрыклад сінтэтычныя валокны, якія пад уздзеяннем святла могуць выпрацоўваць электрычны ток. Яго моц дастаткова для спажывання маламагутнымі прыладамі. Напрыклад кашуля сшытая з такога матэрыялу можа сілкаваць [[кішэнны камп'ютар]], [[сотавы тэлефон]] і г.д. Гэту тканіну можна нават праць і яна не страціць сваёй працаздольнасці. З яе можна стварыць [[парус]] на [[яхта|яхце]], які будзе сілкаваць бартавы генератар і ўсю бартавую электроніку. Яшчэ адна перспектыўная распрацоўка — вытворчасць сонечных батарэй з выкарыстоўваннем палімерных плёнак, якія адрозніваюцца ад крэмніевых выдатнай гнуткасцю так што іх можна наносіць на любыя матэрыялы. Напрыклад, дзякуючы такой распрацоўцы можна стварыць сотавы тэлефон, які сваёй паверхняй будзе выпрацоўваць электрычнасць для сілкавання свайго [[акумулятар]]а. Ці [[аўтамабіль]], паверхня якога можа выпрацоўваць электрычнасць, каб зменшыць нагрузку на акумулятар. Але пакуль гэта распрацоўка мае недахопы, напрыклад нізкі [[каэфіцыент карыснага дзеяння]] ўсяго 1,7 %. Але распрацоўкі вядуцца павышанымі тэмпамі і ў бліжэйшым часе можна чакаць новыя сонечныя батарэі з новага гнуткага матэрыялу з высокім ККД. == Гл. таксама == * [[Оптыка ландшафта]] * [[Сонечная печ]] {{зноскі}} {{Аднаўляемыя энергарэсурсы}} {{Прамысловасць}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Сонечная энергія]] [[Катэгорыя:Сонечная энергетыка]] [[Катэгорыя:Прыродныя рэсурсы]] sckntvsbs9fn5sumuyiqnj3526qcxtk 0 11974 4186695 4065893 2022-08-14T15:36:56Z CommonsDelinker 151 Removing [[:c:File:Vilnius_Mindaugas_monument.jpg|Vilnius_Mindaugas_monument.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Rosenzweig|Rosenzweig]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/Files in Category:Mindaugas Monument in Vilnius|]]. wikitext text/x-wiki {{Дзяржаўны дзеяч | беларускае імя = Міндоўг | арыгінальнае імя = [[Старажытнаруская мова|ст.-рус.]]: Мидогъ, Миндогъ | партрэт = Seal_of_Mindaugas.jpg | шырыня партрэта = | подпіс = Фрагмент пячаткі, якая прыпісваецца Міндоўгу пад [[1255]] г., з выявай караля на стальцы. | герб = | подпіс герба = | тытул = [[кароль]] [[Літоўская зямля|Літвы]] | парадак = 1 | перыядпачатак = [[1253]] | перыядканец = [[1261]] | перыяд праўлення = | папярэднік = пасада заснавана | пераемнік = пасада скасавана | каранацыя = [[29 чэрвеня]] [[1253]] | наследнік = [[Войшалк]] | тытул_2 = [[вялікі князь літоўскі]] | парадак_2 = 1 | перыядпачатак_2 = канец [[1240-я|1240-х]] | перыядканец_2 = [[1263]] | перыяд праўлення_2 = | папярэднік_2 = пасада заснавана | пераемнік_2 = [[Транята]] | наследнік_2 = Войшалк | дата нараджэння = ~1195 | месца нараджэння = | дата смерці = 1263 | месца смерці = | пахаваны = | дынастыя = {{нп3|Дынастыя Міндоўгавічаў|Міндоўгавічы|uk|Міндовги}} | бацька = князь літоўцаў, імя невядома | маці = імя невядома | жонка = 1) імя невядома (паводле [[Васіль Мікітавіч Тацішчаў|В. М. Тацішчава]], [[Цвярское княства|княжна цвярская]]<ref>[http://www.litmir.net/br/?b=35325&p=7 Татищев, В. Н. История Российская // ЛитМир — электронная библиотека. (Часть 3, глава 42.)]</ref>) <br/>2) [[Марфа, жонка Міндоўга|Марта]] (удава князя Вішымута [[Род Булевічаў|Булевіча]]) <br/>3) Агна (сястра Марты) | у шлюбе = | дзеці = сыны: Войшалк, Рукля, Рупейка; <br/>дачка: імя невядома, [[жонка]] [[Шварн Данілавіч|Шварна Данілавіча]] | гады службы = зг. у [[1236]] — [[1260]] | прыналежнасць = [[Літва, зямля|Літва]], [[Вялікае княства Літоўскае|ВКЛ]] | званне = [[князь]], [[вялікі князь]] | камандаваў = літоўскае [[войска]], войска ВКЛ | бітвы = войны з [[Галіцка-Валынскае княства|Галіцка-Валынскім княствам]] ([[1249]] — [[1254]]), [[Залатая Арда|Залатой Ардой]] ([[1257]]), [[Лівонскі ордэн|Лівонскім ордэнам]] ([[1261]]) і інш. | дзейнасць = | рэлігія = [[паганства]]; з [[1246]] [[праваслаўе]]?<br/>з [[1250]]/[[1251]] [[каталіцтва]], адмовіўся ў [[1261]] | Commons = }} '''Міндоўг''' ('''Мендог''', {{lang-la|Mindowe<ref>Міндаў, кароль Літовіі, у дакумэнтах і сьведчаньнях = Mindowe, rex Lithowiae, in litteris et testimonies / НАН Беларусі, Ін-т гісторыі; уклад., пер. на бел. мову, камэнт. [[Алесь Жлутка|А. Жлуткі]]. — Мінск: Тэхналогія, 2005.</ref>}}; каля [[1195]] — [[12 верасня]]<ref>Паводле звестак [[Тэадор Нарбут|Т. Нарбута]].</ref> [[1263]]) — першы [[Вялікія князі літоўскія|вялікі князь літоўскі]] (канец 1248—1253 і 1261—1263), першы і апошні<ref>Літоўцы таксама час ад часу называюць некаранаваным каралём [[Вітаўт]]а, таксама ў пачатку 20 ст. была спроба пераўтварыць Літву ў каралеўства на чале з [[Міндаўгас II|Міндаўгасам II]].</ref> кароль літоўскі (1253—1261). Княжэнне Міндоўга прыйшлося на пачатак [[Утварэнне Вялікага Княства Літоўскага|утварэння новай цэнтралізаванай дзяржавы — Вялікага Княства Літоўскага]], якое першапачаткова ўключыла ў сябе [[Усходнія славяне|ўсходнеславянскія]] і [[Балты|балцкія]] землі ў [[Панямонне|Панямонні]] (якія цяпер уваходзяць у [[Рэспубліка Беларусь|Рэспубліку Беларусь]] і [[Літоўская Рэспубліка|Літоўскую Рэспубліку]]). Гэты працэс адбываўся ў сярэдзіне [[XIII стагоддзе|XIII ст.]] — у складаны час, калі ў выніку пагрозы з боку [[Лівонскі ордэн|Лівонскага ордэну]] і [[Мангола-татарскае нашэсце|мангола-татарскага нашэсця]] склаліся цяжкія ўмовы для існавання [[Славяне|славянскага]] і балцкага [[насельніцтва]]. Такія абставіны вымушалі Міндоўга шукаць шляхі для ўмацавання сваёй [[Дзяржава|дзяржавы]] і неаднойчы змяняць саюзнікаў. У [[Гісторыя Літвы|гісторыі Літоўскай Рэспублікі]] [[Вялікае княства Літоўскае|ВКЛ]] з'яўляецца [[княства]]м, з якога пачалася літоўская [[дзяржаўнасць]], а Міндоўг — першым правіцелем літоўскай дзяржавы. У [[Гісторыя Беларусі|гісторыі Рэспублікі Беларусь]], на землях якой дзяржаўнасць пачалася з больш ранніх [[Полацкае княства|Полацкага]] і [[Тураўскае княства|Тураўскага княстваў]], Міндоўг выступае як першы правіцель ВКЛ — дзяржавы, якая ў далейшым ахапіла ўсю сучасную [[Тэрыторыя|тэрыторыю]] [[Беларусь|Беларусі]], [[Літва|Літвы]] і шэраг суседніх зямель. == Паходжанне == [[Выява:Henriku kroonika papp.jpg|thumb|left|150 px|Старонка Хронікі Лівоніі. <small>XIII ст.</small>]] Паводле надзейных крыніц паходжанне Міндоўга дакладна невядома. [[Лівонская старэйшая рыфмаваная хроніка]] (каля 1290) паведамляе толькі, што бацька Міндоўга быў «вялікі кароль» (''könig gros'') — магчыма, гэта значыць, што яму былі падначалены «меншыя» князі. Аднак імя не названа. Гісторык [[Вячаслаў Леанідавіч Насевіч|В. Л. Насевіч]] лічыць верагодным, што бацькам Міндоўга быў князь літоўскі [[Даўгерутэ]], які неаднаразова ўзгадваецца ў [[Хроніка Лівоніі|«Хроніцы Лівоніі»]] (XIII ст.). Легендарныя творы паходжанне Міндоўга апісваюць па-рознаму. Паводле радаводу з [[Васкрасенскі летапіс|Васкрасенскага летапісу]] (XVI ст.), Міндоўг паходзіць з роду полацкіх князёў [[Род Ізяславічаў Полацкіх|Ізяславічаў (Рагвалодавічаў)]], а яго бацькам быў [[Маўкольд Расціславіч]]. Паводле аднаго з позніх паданняў, Міндоўг паходзіў са старажытнарымскага роду [[Палямонавічы|Палямонавічаў]], які прыйшоў з аднаверцамі пасля [[Арыянская спрэчка|арыянскага расколу]] ў [[Хрысціянства|хрысціянстве]] на берагі [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]]. У [[Хроніка Быхаўца|«Хроніцы Быхаўца»]] (XVI ст.) бацькам Міндоўга названы [[Рынгольд]], міфічны літоўскі князь з Палямонавічаў. == Імя == У крыніцах імя князя сустракаецца ў розных формах — ст.-рус.: ''Мидогъ'', ''Мендогъ'', ''Минъдовгъ''; {{lang-lat|Mindowe}}; {{lang-de|Myndowen}}. На думку літоўскага гісторыка [[Томас Баранаўскас|Т. Баранаўскаса]], імя Міндоўг утворана ад літоўскіх слоў ''mintis'' (думка) і ''daug'' (шмат), і азначае «той, хто шмат думае». == Біяграфія == === Княжанне ў літоўскай зямлі === Упершыню Міндоўг згадваецца ў [[Галіцка-Валынскі летапіс|Галіцка-Валынскім летапісы]] ў канцы 1219 года<ref>''Грушевський М.'' Хронологія подій… С. 16.</ref> пад імем ''Мидогъ'' разам з братам [[Даўспрунк]]ам, як чацвёрты з пяці старэйшых літоўскіх князёў, якія разам з іншымі 16-цю літоўскімі князямі — [[Князі жамойцкія|жамойцкімі]], [[Князі дзяволцкія|дзяволцкімі]], [[Род Рушкавічаў|Рушкавічамі]] і [[Род Булевічаў|Булевічамі]] — заключылі мір з галiцка-валынскiмi князямi [[Даніла Раманавіч|Данілам]] і [[Васілька Раманавіч|Васількам Раманавічамі]]: {{Пачатак цытаты}} «Бж҃иимъ повелениемь . прислаша кнѧзи Литовьскии . к великои кнѧгини Романовѣ . и [[Даніла Раманавіч|Данилови]] и Василкови . миръ дающе бѧхоу же имена Литовьскихъ кнѧзеи се старѣшеи . Живинъбоудъ . Давъѧтъ . Довъспроункъ . братъ его Мидогъ.» <small>([[Старажытнаруская мова|Ст.-рус.]])</small> {{Канец цытаты|крыніца=[[Галіцка-Валынскі летапіс]] <small>(у [[Іпацьеўскі летапіс|Іпацьеўскім спісе]], 1420-я гады)</small><ref>[http://litopys.org.ua/ipatlet/ipat31.htm#st736 ПСРЛ. Т. 2. Ипатьевская летопись. — СПб., 1908. — Стлб. 736.]</ref>.}} Да сярэдзіне 1230-х г. Міндоўг дасягнуў аднаасобнай вярхоўнай улады ў [[Літва, зямля|землях Літвы]] або значнай яе часткі. Вясною 1238 года<ref>Грушевський М. Цыт. арт. С.27-28.</ref> «Літва Міндоўга» знаходзілася ў саюзных або васальных адносінах з галіцка-валынскім князем Данілам Раманавічам, які накіроўваў яе і князя [[Ізяслаў Новагародскі|Ізяслава Новагародскага]] ваяваць супраць польскага князя [[Конрад I Мазавецкі|Конрада І Мазавецкага]]<ref>''[[Вячаслаў Леанідавіч Насевіч|Насевіч, В.]]'' Міндоўг / В. Насевіч // [[Энцыклапедыя гісторыі Беларусі]]: У [[6, лік|6]] т. Т. 5. [[М]] — [[Пуд]] / Беларус. [[Энцыклапедыя|Энцыкл.]]; Рэдкал.: [[Генадзь Пятровіч Пашкоў|Г. П. Пашкоў]] (галоўны рэд.) і інш.; [[Мастак|Маст.]] Э. Э. Жакевіч. — [[Мінск|Мн.]]: БелЭн, [[1999]]. — 592 с.: [[Ілюстрацыя|іл.]] — С. 144—145. ISBN 985-11-0141-9.</ref>. У сярэдзіне ліпеня 1245 года Даніла пасылае да Міндоўга па дапамогу супраць венграў, Міндоўг паслаў войска, але яно не паспела да вырашальнай [[Бітва пры Яраславе 1245|бітвы пры Яраславе]] [[17 ліпеня]] 1245 года. === Утварэнне ВКЛ і пачатак княжання ў ім === [[Выява:Mendog 1578.png|thumb|Міндоўг. <small>Уяўны [[партрэт]], [[гравюра]] з [[Кніга|кнігі]] [[Аляксандр Гваньіні|А. Гваньіні]] «Апісанне еўрапейскай Сарматыі», [[1578]].</small>]] Неўзабаве Міндоўг далучыў да сваіх уладанняў Навагародскую зямлю, што фактычна дало пачатак утварэнню [[Вялікае княства Літоўскае|ВКЛ]]. Пасля гэтага адносіны Міндоўга з Данілам сталі варожымі. Першапачаткова тэрыторыя дзяржавы ўключала ў сябе славянскія землі ў Верхнім Панямонні (з гарадамі [[Навагрудак|Навагародак]], [[Ваўкавыск]], [[Гродна|Гародня]], [[Слонім]]) і балцкія землі ў сярэднім цячэнні [[Рака|р.]] [[Вілія]] (дзе пазней будзе заснаваны г. [[Вільнюс|Вільня]]). У познім Густынскім летапісы (XVII ст.) паведамляецца пра хрышчэнне Міндоўга каля 1246 года ў праваслаўе, але звестак пра гэта ў больш ранніх крыніцах няма. Наадварот, паводле Галіцка-Валынскага летапісу Міндоўг заставаўся [[Язычніцтва|паганцам]] да прыняцця каталіцкага хрышчэння. === Вайна 1249—1254 гадоў === [[Выява:Papal bull regarding Lithuanian ruler Mindaugas 1251.jpg|thumb|[[Була]] Папы рымскага Інакенція IV пра хрышчэнне і каранацыю Міндоўга. <small>1251.</small>]] У канцы 1248 года<ref name="Гр.35">Грушевський, М. Цыт. арт. С.35.</ref> Міндоўг захапіў у [[Літва, зямля|землях Літвы]] ўладанні сваіх пляменнікаў [[Таўцівіл Даўспрункавіч|Таўцівіла Даўспрункавіча]] і [[Едзівід Даўспрункавіч|Эдзівіда Даўспрункавіча]] — з-за іх даўняй варожасці да яго. Таўцівіл і Эдзівід збеглі да Данілы, жонкай якога была іх сястра. Да мяцяжу Таўцівіла і Эдзівіда далучыліся жамойцкі князь [[Выкінт]], Даніла Раманавіч, Лівонскі ордэн і [[Рыга|Рыжскае]] арцыбіскупства. Узімку 1249—[[1250]]<ref name="Гр.35"/> Даніла ідзе вайной супраць Міндоўга да [[Горад Новагародак|Новагародка]]. Таўцівіл з дапамогай Данілы ваюе з Міндоўгам увесь 1250 г.<ref name="Гр.35"/>. [[Выява:Mindoŭh, Vit. Міндоўг, Віт (XVII).jpg|thumb|Хрышчэнне Міндоўга. <small>Фрагмент карціны «Бласлаўлёны Віт» (якая паказвае біскупа Віта). Невядомы мастак XVII ст.</small>]] Каб разбурыць гэту небяспечную кааліцыю, Міндоўг і яго жонка ў пач. [[1251]] г.<ref name="Гр.35"/> прынялі каталіцтва, і ўжо з дапамогаю рыцараў Лівонскага ордэна Міндоўг працягваў ваяваць са сваімі пляменнікамі. Ён пайшоў у [[Жамойць]] да [[Замак|замку]] Цверамет, які належаў Выкінту — дзядзьку і саюзніку Таўцівіла і Эдзівіда. Цверамет ён узяць не здолеў, у сутычцы быў паранены ў сцягно, і адступіў з Жамойці ў Літоўскую зямлю. Таўцівіл пераследаваў яго, і Міндоўг зачыніўся ад пагоні ў замку [[Варута]]<ref>Дакладная лакалізацыя гэтага замку пакуль не вызначаная.</ref>. Міндоўг накіраваў з замка супраць Таўцівіла свайго шурына — князя [[Лугвен, князь літоўскі|Лугвена]], пасля сутычкі Таўцівіл адступіў і звярнуўся па дапамогу да Данілы. Узімку 1251—[[1252]]<ref name="Гр.35"/> Даніла дасылае вялікае войска, якое спусташае ўсе ўладанні Міндоўга. І хоць Міндоўг у адказ даслаў свайго сына (магчыма, [[Войшалк]]а) ваяваць ваколіцы г. [[Горад Турыйск|Турыйска]], але быў змушаны пайсці на перамовы. Таўцівіл прыехаў да Данілы, відаць, каб пераконваць не заключаць мір. Ці то ўмовы, прапанаваныя Міндоўгам, не задаволілі Данілу, ці то аргументы Таўцівіла былі пераканаўчыя, але мір не быў заключаны, і ў кан. 1252<ref name="Гр.37">Грушевський, М. Цыт. арт. С.37.</ref> Даніла з вялікім войскам зноў пайшоў супраць Міндоўга да Новагародка. === Каранацыя === [[Выява:Mindoŭh. Міндоўг (1824).jpg|thumb|Каранацыя Міндоўга. <small>Гравюра з кнігі Л. Ходзькі «Палонія», [[1824]].</small>]] [[6 ліпеня]] [[1253]] г., у дзень [[Пётр, апостал|св. Пятра]] і [[Павел, апостал|Паўла]]<ref>Паводле меркаваннія [[Томас Баранаўскас|Т. Баранаўскаса]].</ref> (або [[29 ліпеня]]<ref>[http://www.delfi.lt/news/daily/lithuania/article.php?id=10060763.lt E. Gudavičius: Lietuva neturi monarchijos tradicijų (Партал [[DELFI]])]</ref>), па даручэнні [[Папа рымскі|Папы рымскага]] [[Інакенцій IV, Папа Рымскі|Інакенція IV]] Міндоўг і яго жонка [[Марта, жонка Міндоўга|Марта]] былі каранаваныя як кароль і каралева Літвы. Магчыма, каранацыя адбылася ў Новагародку. Першы [[даследчык]] [[Гісторыя ВКЛ|гісторыі ВКЛ]] [[Мацей Стрыйкоўскі|М. Стрыйкоўскі]] ([[XVI стагоддзе|XVI ст.]]) месцам каранацыі спачатку называе [[Кернаў]] — [[Сярэднія вякі|сярэдневяковае]] замкавае паселішча, цяпер [[мястэчка]] Шырвінцкага раёна [[Вільнюскі павет|Вільнюскага павета]], Літва: {{Пачатак цытаты}} [[Выява:Maciej Stryjkowski.JPG|left|100 px|Мацей Стрыйкоўскі]] «Потым ахрысціўся, Мэндольф названы, <br/>На Літоўскае каралеўства каранаваны, <br/>У Кернаве з дазволу Папскага і [[Фрыдрых II, імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі|Цэсарскага]].» <br/><small>(З [[Паэма|паэмы]] «Ганец цноты»<ref>Stryjkowski, M. Goniec cnoty, do prawych slachciczów // Kronika polska, litewska, żmódzka i wszystkiéj Rusi Macieja Stryjkowskiego. T. 2. — Warszawa: Gustaw Leon Glücksberg, 1846. — [4], 572 s. — S. 541.</ref>.)</small> «Так яго з волі папскай укаранавалі <br/>У Кернаве і літоўскім каралём абвясцілі.» <br/><small>(З паэмы-хронікі «Аб пачатках, паходжанні, дзейнасці, справах рыцарскіх і хатніх слаўнага народа літоўскага, жамойцкага і рускага...»<ref>Stryjkowski, M. O początkach, wywodach, dzielnościach, sprawach rycerskich i domowych sławnego narodu litewskiego, żemojdzkiego i ruskiego, przedtym nigdy od żadnego ani kuszone ani opisane, z natchnienia Bożego a uprzejmie pilnego doświadczenia / Maciej Stryjkowski; oprac. [wstępu i komentarza] Julia Radziszewska; [słownik i notę językową oprac. Maria Karpluk; przekł. wiersza Augustyna Rotundusa Jan Sękowski, przekł. tekstów łac. Maria Ściebora, przekł. tekstów lit. Jan Safarewicz; mapę Litwy XVI w. oprac. Wiesław Wodecki]. — Warszawa: Państ. Instytut Wydawniczy, 1978. — 762, [2] s., [1] k. tabl., [8] s. tabl.: il. — S. 197.</ref>.)</small> {{Канец цытаты}} [[Файл:Тытульны аркуш Хронікі польскай, літоўскай, жамойцкай і ўсяе Русі.jpg|thumb|left|150 px|«Хроніка...» М. Стрыйкоўскага. <small>Тытульны аркуш. [[1582]].</small>]] Але затым у сваёй галоўнай працы — «[[Хроніка польская, літоўская, жамойцкая і ўсяе Русі]]» — М. Стрыйкоўскі змяніў думку і заявіў, што каранацыя адбылася ў Наваградку: {{Пачатак цытаты}} «...Гайндрыха, які, прыехаўшы да Наваградка Літоўскага з арцыбіскупам Рыжскім і з крыжакамі прускімі і лівонскімі, Міндоўга альбо Мяндока на каралеўства Літоўскае паводле звыклых цырымоніяў царкоўных памазаў...»<ref>Stryjkowski, M. Kronika polska, litewska, żmódzka i wszystkiéj Rusi Macieja Stryjkowskiego. T. 1. — Warszawa: Gustaw Leon Glücksberg, 1846. — [4], 63, XLVIII, 392 s.: il. — S. 289.</ref> {{Канец цытаты}} Каранацыя дазволіла Міндоўгу выйсці з вайны, хоць ён быў вымушаны часова аддаць крыжакам частку Жамойці, а сыну Данілы Раману — Навагрудак. У [[1254]]<ref name="Гр.37"/> сын Міндоўга — Войшалк — заключае мір з Данілам, выдае сваю сястру за яго сына [[Шварн Данілавіч|Шварна]] і перадае гарады Новагародак, [[Горад Ваўкавыск|Ваўкавыск]] і [[Горад Слонім|Слонім]] іншаму яго сыну — [[Раман Данілавіч|Раману]]. === Падзеі пасля 1254 г. === Каля [[1257]] г. супраць Літоўскай дзяржавы быў наладжаны паход мангола-татарскага ваеначальніка Бурундая і галіцка-валынскі князёў, аднак Міндоўг здолеў не толькі захаваць уладу, але і аднавіў поўны кантроль над Наваградскай зямлёй. У [[1260]] годзе Міндоўг скасаваў дамову з Лівонскім ордэнам і адмовіўся ад каталіцтва, у выніку чаго згубіў правы на каралеўскi тытул. Ён пачаў разам з жамойтамі вайну з Лівонскім (Iнфлянцкiм) ордэнам, уступіўшы для гэтага ў саюз з наўгародскім князем [[Аляксандр Яраславіч|Аляксандрам Яраславічам]] і іншымі рускімі князямі. У 1260-х гадах Міндоўг карыстаўся неабмежаванай уладай, што выклікала незадаволенне і змову супраць яго князёў жамойцкага Траняты, полацкага Таўцівіла і [[Нальшчаны|нальшчанскага]] [[Даўмонт]]а. У выніку змовы ўвосень [[1263]]<ref>Грушевський М. Цыт. арт. С.43.</ref> Міндоўг разам з двума малодшымі сынамі быў забіты. == Сям'я == === Жонкі === Расійскі гісторык [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]] В. М. Тацішчаў адзначыў без спасылкі на крыніцу, што [[маці]] [[Войшалк]]а — старэйшага сына Міндоўга — была [[Цвярское княства|княжна цвярская]]. Тацішчаў мог карыстацца крыніцамі, якія не дайшлі да нашага часу, у існуючых зараз крыніцах няма звестак пра маці Войшалка і яго сястры. * Марта (? — ~[[1262]], імя нададзенае пры хрышчэнні ў 1251 г., імя пры нараджэнні невядома). Паводле летапіснай згадкі, была ўдавой [[Літва, зямля|літоўскага]] князя Вышымута [[Род Булевічаў|Булевіча]], які быў забіты Міндоўгам, пасля чаго Міндоўг ажаніўся з Мартай. Яе сыны былі найшмат маладзейшыя за іншых дзяцей Міндоўга — Войшалка і дачку. * Агна (?—?, імя паводле [[Мацей Стрыйкоўскі|М. Стрыйкоўскага]], сястра Марты, была жонкай князя нальшчанскага Даўмонта). Пасля смерці Марты Міндоўг ажаніўся з Агнай (якая прыехала на пахаванне сястры) — быццам паводле завяшчання Марты, якая не хацела даверыць сваіх дзяцей нікому, акрамя Агны. Верагодна, гэта стала галоўнай прычынай удзелу Даўмонта ў змове супраць Міндоўга. === Дзеці === * [[Войшалк]] (~[[1223]] — [[1267]]) — вялікі князь літоўскі ў [[1264]] — [[1267]], нашчадкаў не меў. * Дачка (?—?, імя невядома) — з 1254 жонка галіцка-валынскага княжыча Шварна Данілавіча (1230-я — [[1270]]), князя [[Горад Хэлм|холмскага]] ў 1264 — 1270, вялікага князя літоўскага ў 1267 — 1270, нашчадкаў не мела. Сыны ў шлюбе з Мартай: * Рукля (?—1263), * Рупейка (?—1263). == Улада ў дзяржаве пасля Міндоўга == Пасаду вялікага князя заняў [[Транята]]. Аднак у 1264 г. ён быў забіты змоўшчыкамі — ранейшымі слугамі Міндоўга. Наступным вялікім князем стаў сын Міндоўга — [[Войшалк]]. == Вядомыя граматы Міндоўга == Сярод дакументаў, якія вядомы як [[Грамата|граматы]] Міндоўга, ёсць як сапраўдныя (аўтэнтычныя), так і падробкі ([[Фальсіфікацыя|фальсіфікаты]]). Адносна сапраўднасці некаторых грамат [[даследчык]]і не маюць агульнага меркавання. * [[1253]] — на дазвол бязмытнага [[Гандаль|гандлю]] ў [[ВКЛ]] для рыжскіх купцоў; валодае ўсімі прыкметамі аўтэнтычнасці<ref name=auten>Аўтэнтычнасць падаецца паводле [[Караль Малечыньскі|К. Малечыньскага]]: Maleczyński K. W sprawie autentyczności dokumentów Mendoga z lat 1253—1261 // Ateneum Wileńskie. Wilno, 1936. R.11;</ref>, але не мае агульных рысаў з іншымі граматамі; упершыню [[Публікацыя|апублікавана]] [[Фрыдрых Георг фон Бунге|Ф. Г. фон Бунге]] (Bunge<ref>Liv-, Est- uhd Curländisches Urkundenbuch, nebst Regesten /Ed. F. G. von Bunge. Bd.1 (1093—1300). Reval, 1853.</ref> № 243). * [[1253]], [[ліпень|ліп.]] — на дараванне Лівонскаму ордэну земляў у Жамойці; аўтэнтычная<ref name=auten/>; упершыню апублікавана Бунге (Bunge № 252). * [[1254]] — на дараванне земляў літоўскаму біскупу [[Хрысціян, біскуп літоўскі|Хрысціяну]]; аўтэнтычная<ref name=auten/>; упершыню апублікавана Бунге (Bunge № 263). * [[1255]], [[кастрычнік|кастр.]] — на дараванне Лівонскаму ордэну [[Селонія|Селоніі]]; аўтэнтычная<ref name=auten/>; упершыню апублікавана Бунге (Bunge № 286). * [[1255]], [[кастрычнік|кастр.]] — да Папы рымскага па зацвярджэнне даравання Селоніі; аўтэнтычная<ref name=auten/>; упершыню апублікавана Бунге (Bunge № 287). * [[1257]] — на паўторнае дараванне Лівонскаму ордэну земляў у Жамойці; фальсіфікат<ref name=auten/>; упершыню апублікавана [[Эдвард Рачыньскі|Э. Рачыньскім]] (CDL<ref>Codex diplomaticus Lithuaniae. / Ed. E. Raczyński. Vratislaviae, 1845.</ref> № 8). * [[1257]] — на дараванне Лівонскаму ордэну ўсёй Жамойці; фальсіфікат<ref name=auten/>; упершыню апублікавана Бунге (Bunge № 294). * [[1259]], [[7 жніўня|7 жн.]] — на дараванне Лівонскаму ордэну [[Дайнава, рэгіён|Дайнавы]], [[Скаловія|Скаловіі]] і Жамойці; аўтэнтычная<ref name=auten/>; упершыню апублікавана Бунге (Bunge № 342). * [[1260]], сяр. [[чэрвень|чэрв.]] — на дараванне Літвы Лівонскаму ордэну ў выпадку безпатомнай смерці; фальсіфікат<ref name=auten/>; упершыню апублікавана Бунге (Bunge № 354). * [[1261]], [[7 жніўня|7 жн.]] — на паўторнае дараванне Лівонскаму ордэну Селоніі (з апісаннем яе межаў); фальсіфікат<ref name=auten/>; упершыню апублікавана Бунге (Bunge № 363). == Пячатка Міндоўга == {{main|Пячатка Міндоўга}} {{падвойная выява|right|Seal_of_Mindaugas.jpg|108|Mindoŭh. Міндоўг (1255, 1393).jpg|150|Фрагмент пячаткі, які захаваўся.|Сучаснае ўзнаўленне паводле апісання [[1393]] г.<ref>Міндаў, кароль Літовіі, у дакумэнтах і сьведчаньнях = Mindowe, rex Lithowiae, in litteris et testimonies / [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|НАН Беларусі]], [[Інстытут гісторыі НАН Беларусі|Ін-т гісторыі]]; уклад., пер. на [[Беларуская мова|бел. мову]], камэнт. А. Жлуткі. — [[Мінск|Менск]]: Тэхналогія, [[2005]]. — 136 с.</ref>}} Пячатка Міндоўга — гэта [[Сярэднявечча|сярэднявечная]] пячатка, якая прымацавана да граматы Міндоўга, як [[Кароль|караля]] [[Вялікае княства Літоўскае|Літвы]], за [[кастрычнік]] [[1255]] [[Год|г.]] аб перадачы [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскаму ордэну]] [[Латвія|латвійскай]] [[Тэрыторыя|зямлі]] [[Сэлія]]. Аб сапраўднасці гэтай граматы вядуцца [[Навука|навуковыя]] абмеркаванні. Калі яна з'яўляецца сапраўднай, то на пячатцы захавалася адзіная [[жыццё|прыжыццёвая]] выява Міндоўга. У маі [[1393]] г. [[папскі легат]] зрабіў падрабязнае апісанне пячаткі. Апісанне дакладна перадае той выгляд, які існуе і цяпер — акрамя шнуроў, якімі пячатка была прымацавана да [[пергамент]]у: паводле апісання, шнуры былі [[Белы колер|белы]] і [[Жоўты колер|жоўты]], а цяпер яны белы і [[Сіні колер|сіні]]. Надпіс (легенда), дзе павінны знаходзіцца [[імя]] Міндоўга і [[тытул]], амаль цалкам адколатая. Захаваўся толькі маленькі крыж, які паказвае пачатак [[тэкст]]у легенды, і [[літара]]. Літара можа быць прачытана як M, D, або SІ. Згодна з апісаннем 1393 г., калі легенда была яшчэ цэлая, яна чыталася: + MYNDOUWE DEI GRA REX LITOWIE ([[Лацінская мова|лац.]]) — «Міндоўг Божаю ласкаю кароль Літвы». == Гістарыяграфія == [[Выява:Mindoŭh. Міндоўг (A. Guagnini, 1611).jpg|thumb|Міндоўг. <small>Гравюра з кнігі А. Гваньіні «Апісанне еўрапейскай Сарматыі», 1578.</small>]] У гістарыяграфіі дасюль няма кансэнсусу па асноўных пытаннях біяграфіі Міндоўга, якія былі сфармуляваныя яшчэ [[Зянонас Івінскіс|З. Івінскісам]]<ref>Ivinskis Z. Lietuvos istorija: iki Vytauto Didžiojo mirties. — Roma, 1978 (репринт: Vilnius, 1991).</ref> (1939): 1) ці належала Міндоўгу вызначальная роля ва ўтварэнні ВКЛ; 2) якое было паходжанне Міндоўга; 3) дзе была сталіца Міндоўга; 4) якія з грамат Міндоўга з'яўляюцца аўтэнтычнымі; 5) калі Міндоўг быў больш шчырым — прымаючы хрысціянства ці вяртаючыся ў паганства; 6) якая мусіць быць ацэнка яго дзейнасці з пазіцый сённяшняга часу. У сярэдзіне 16 ст. Мацей Стрыйкоўскі заўважыў, што Міндоўг не застаўся ў літоўскай народнай памяці, у адрозненні ад шматлікіх іншых асоб — у т. л. міфічных, а згадваецца толькі на старонках рускіх летапісаў. Стрыйкоўскі быў здзіўлены гэтым фактам, бо лічыў, што Міндоўг больш варты памяці ў літоўцаў, як стваральнік літоўскай дзяржавы. == Ушанаванне памяці == === [[Рэспубліка Беларусь]] === [[Выява:Hara Mindouha.JPG|thumb|Гара Міндоўга, [[Памяць|памятны]] знак. <small>Навагрудак.</small>]] * [[Выява:Flag of Navahradak.svg|20 px|Сцяг г. Навагрудак.]] [[Гара Міндоўга]] — пагорак у г. [[Навагрудак|Навагрудку]], [[Гродзенская вобласць]], [[помнік]] гісторыі XIII ст. Знаходзіцца каля [[Сярэднія вякі|сярэдневяковага]] [[гарадзішча]], уздоўж [[Вуліца|вул.]] Мінскай. У [[1993]] г. на гарадскім [[Свята|свяце]] з нагоды 740-годдзя каранацыі Міндоўга ля падножжа гары ўстаноўлены памятны [[знак]] ([[скульптар]] [[Уладзімір Міхайлавіч Лятун|У. М. Лятун]]). У [[2014]] г. ля гары пастаўлена [[Металы|металічная]] [[скульптура]] Міндоўга, [[вышыня]] каля 2,5 [[Метр|м]]. === [[Літоўская Рэспубліка]] === * {{Сцяг|Літва}} [[Дзень]] дзяржавы (дзень каранацыі караля літоўскага Міндоўга) [[6 ліпеня]] — дзяржаўнае свята, з [[1991]]. * Юбілейны [[медаль]] «750-годдзе каранацыі караля літоўскага Міндоўга» (мастакі Ю. Калінаўскас, Л. Калінаўскайтэ), [[2003]]. * Юбілейны медаль у гонар 1000-годдзя назвы Літва з выявай караля Міндоўга (мастакі Ю. Калінаўскас, Л. Калінаўскайтэ). * Манета Банка Літвы «Міндоўг — кароль літоўскі», у серыі «Правіцелі Літвы», 50 [[літ]]аў, [[серабро]] (дызайн: А. Закаўскас), [[1996]]. * Манета Банка Літвы «Каранацыя Міндоўга», 200 літаў, [[золата]], серабро (дызайн: П. Рэпсіс), 2003. ==== [[Выява:Flag of Vilnius.svg|20 px|Сцяг г. Вільнюс.]] [[Вільнюс]] ==== * [[Помнік Міндоўгу, Вільнюс|Помнік Міндоўгу]] (скульптар Р. Мідвікіс, [[архітэктар]]ы А. Насвіціс, Р. Крыштапавічус, І. Алістратавайтэ), на вул. Арсенала ля Нацыянальнага [[Музей|музея]] [[Літоўская Рэспубліка|Літвы]]; [[граніт]]. Адчынены [[6 ліпеня|6.07.]]2003 з нагоды 750-годдзя ўтварэння літоўскай дзяржавы; у афіцыйных мерапрыемствах узялі ўдзел кароль [[Швецыя|Швецыі]] [[Карл XVI Густаў]] з [[жонка]]й [[Сільвія Рэната Зомерлат|Сільвіяй]], [[вялікі герцаг]] [[люксембург]]скі [[Анры, вялікі герцаг Люксембурга|Анры]] і вялікая [[герцагіня]] Марыя-Тэрэза Местрэ, [[прэзідэнт Польшчы]] [[Аляксандр Квасьнеўскі|А. Квасьнеўскі]], [[прэзідэнт Эстоніі]] [[Арнольд Руйтэль|А. Руйтэль]]. * Вуліца Міндоўга. * Мост караля Міндоўга, праз р. [[Рака Вілія|Вілія]] ([[Літоўская мова|літ.]] [[Нярыс]]) — злучае вуліцы Т. Урублеўскага і Рынкцінес, адчынены 6.07.2003 (у той жа дзень, што і помнік Міндоўгу). ==== [[Выява:LTU Kaunas flag.svg |20 px|Сцяг г. Каўнас.]] [[Каўнас]] ==== * [[Праспект]] караля Міндоўга. == Галерэя == <center><gallery> Выява:LT-1996-50litų-Mindaugas-b.png|Манета «Міндоўг, кароль літоўскі». <small>Літва, 1996.</small> Выява:LT-2003-200litų-Mindaugas-b.png|Манета «Каранацыя Міндоўга». <small>Літва, 2003.</small> Выява:Mindaugo g. 23, Vilnius.JPG|На вуліцы Міндоўга. <small>Вільнюс.</small> Выява:Vilnius river.jpg|Мост Міндоўга. <small>Вільнюс, выгляд з [[Замчышча ў Вільне|замчышча]].</small> Выява:Karaliaus Mindaugo prospektas001.jpg|Праспект Міндоўга. <small>Каўнас.</small> </gallery></center> == Зноскі == {{reflist|2}} == Літаратура == <div class="reflist4" style="height: 200px; overflow: auto; padding: 3px" > * [[Аляксандр Іванавіч Груша|''Груша, А.'']] [http://beldumka.belta.by/isfiles/000167_97749.pdf Нужен ли Новогрудку памятник Миндовгу?] / А. Груша // [[Беларуская думка (1991)|Беларуская думка]]. — [[2013]]. — № 8. — С. 96—103. * ''Грушевський, М.'' [http://litopys.org.ua/hrs/hrs06.htm Хронологія подій Галицько-Волинського літопису] // Записки Наукового товариства ім. Шевченка. — [[Львоў|Львів]], [[1901]]. — Т. 41. — С. 1—72. * [[Алег Іванавіч Дзярновіч|''Дзярновіч, А. І.'']] [http://pawet.net/library/history/bel_history/dziarnovich/49/%D0%94%D0%B7%D0%B5_%D0%B0%D0%B4%D0%B1%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%9C%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D1%9E%D0%B3%D0%B0.html Дзе адбылася каранацыя Міндоўга?] // Фрэскі гісторыі: Артыкулы і эсэ па гісторыі і цывілізацыі Беларусі і Цэнтральна-Усходняй Еўропы. — Мінск : РІВШ, [[2011]]. — 246 с. — С. 8—24. * [[Аляксандр Канстанцінавіч Краўцэвіч|''Краўцэвіч, А.'']] [http://pawet.net/library/history/bel_history/kraucewicz/06/%D0%9C%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D1%9E%D0%B3._%D0%9F%D0%B0%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BA_%D0%B2%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%B3%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_.html Жыццёпіс вялікіх князёў літоўскіх. Міндоўг.] — Мінск, [[2006]]. * [[Аляксандр Канстанцінавіч Краўцэвіч|''Краўцэвіч, А.'']] [http://beldumka.belta.by/isfiles/000167_357733.pdf Блуканне па міфах] / А. Краўцэвіч // Беларуская думка. — 2013. — № 5. — С. 84—86. * [[Ігар Аляксандравіч Марзалюк|''Марзалюк, І.'']] [http://beldumka.belta.by/isfiles/000167_926840.pdf У абарону праўдзівай гісторыі Новагародка] / І. Марзалюк // Беларуская думка. — 2013. — № 11. — С. 88—95. * ''Мікульскі, Ю.'' [http://csl.bas-net.by/press-nan/2013/01/29_uvekavechanne_mifa.pdf Увекавечанне міфа. Вакол помніка літоўскаму князю Міндоўгу ў Навагрудку] / Ю. Мікульскі // Беларуская думка. — 2013. — № 1. — С. 69—76. * Міндаў, кароль Літовіі, у дакументах і сведчаннях. — Мінск, 2005. * ''Насевіч, В.'' [http://vln.by/node/57 Каранацыя Міндоўга ў кантэксце падзей сярэдзіны ХІІІ ст.] // Навагрудскія чытанні. Гісторыка-археалагічныя даследаванні Навагрудка. — Навагрудак, [[1993]]. — Ч. 2. — С. 10—16. * ''Насевiч, В. Л.'' [http://vln.by/node/62 Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: Падзеі і асобы. (''Раздз.1. Пакаленне першае: Міндоўг (1230-ыя — 1250-ыя гады)'')] — Мінск, 1993. * ''Насевіч, В.'' [http://vln.by/node/37 Міндоўг знаёмы і незнаёмы: погляд літоўскага гісторыка] / В. Насевіч, У. Свяжынскі // БГА. Т. 6. Сш. 1—2 (10—11). — Мінск, [[1999]]. — С. 261—272; Рэцэнзія: ''Edvardas Gudavicius. Mindaugas / Lietuvos istorijos institutas. — Vilnius: Zara, 1998. — 359 p.'' * ''Насевiч, В. Л.'' [http://vln.by/node/14 Міндоўг] // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя ў 2 тамах. — Мінск : БелЭН, 2006. — Т. 2. — С. 312—313. * ''[[Жанна Некрашэвіч-Кароткая|Некрашэвіч-Кароткая, Ж.]]'' [http://media.catholic.by/nv/n39/art13.htm Кароль праз ласку хроснай купелі] // [[Наша Вера (1995)|Наша Вера]]. — [[2007]]. — № 1 (39). Рэцэнзія: ''Міндаў, кароль Літовіі, у дакумэнтах і сьведчаньнях — Mindowe, rex Lithowiae, in litteris et testimoniis / [[Інстытут гісторыі НАНБ|НАН Беларусі, Ін-т гісторыі]]; уклад., пер. на бел. мову, камэнт. А. Жлуткі. — Мінск: Тэхналогія, 2005. — 136 с., [16] арк. іл.'' * ''[[Уладзімір Цярэнцьевіч Пашута|Пашуто, В. Т.]]'' Образование Литовского государства. — [[Масква|Москва]], [[1959]]. * ''[[Генадзь Мікалаевіч Семянчук|Семянчук, Г.]]'' [http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/bzh/11/11art_siemienczuk.htm Да пытання аб пачатках Вялікага княства Літоўскага ў сярэдзіне ХІІІ ст. (яшчэ адна версія канструявання мінуўшчыны)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160305040402/http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/bzh/11/11art_siemienczuk.htm |date=5 сакавіка 2016 }} / Г. Семянчук, [[Аляксей Іванавіч Шаланда|А. Шаланда]] // БГЗ. — 1999. — № 11. * ''Сіцько, З.'' «…ясней ад перлаў і золата кароны» (да 750-годдзя каранацыі Міндоўга) // [[Беларускі гістарычны часопіс (1993)|Беларускі гістарычны часопіс]]. — [[2003]]. — N 5. * [http://www.vostlit.info/Texts/rus17/Messenius_2/frametext1.htm Скандинавия в наглядных описаниях Йоханнеса Мессениуса] = Ex Johannis Messenii Scondia Illustrata. — T. X. Seu Chronologia De Rebus Venedarum Borealium, ad Scondiam jure pertinentium, scilicet Finnonum, Livonum, et Curlandorum, ab ipso ferme orbis diluvio, ad annum Christi M DC XXVIII. — [[Стакгольм|Stokholm]], [[1703]]. * ''[[Эдвардас Гудавічус|Gudavičius, E.]]'' Mindaugas. — [[Вільнюс|Vilnius]] : Žara, [[1998]]. * ''Maleczyński, K.'' W sprawie autentyczności dokumentów Mendoga z lat 1253 — 1261 // Ateneum Wileńskie. — [[Вільнюс|Wilno]], [[1936]]. — R. 11. * Mindaugo knyga: Istorijos šaltinai apie Lietuvos karalių. — Vilnius, [[2005]]. </div> == Спасылкі == * [http://nv-online.info/get_img?ImageId=32327 Каранацыя Міндоўга]{{Недаступная спасылка}} на карціне {{нп3|Адомас Варнас|Адомаса Варнаса|lt|Adomas Varnas}} * [http://www.belhistory.com/course_mind.html Князь Міндаў, кароль Летовіі (Міндоўг)] на www.belhistory.com {{Паслядоўнасць людзей |спіс = [[вялікія князі літоўскія|Вялікі князь літоўскі]] |гады = [[1248]] — [[1254]] |папярэднік = — |пераемнік = [[Транята]] }} {{Вялікія князі літоўскія}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Князі літоўскія]] [[Катэгорыя:Вялікія князі літоўскія]] [[Катэгорыя:Кіраўнікі Еўропы XIII стагоддзя]] [[Катэгорыя:Прынялі хрысціянства]] [[Катэгорыя:Забітыя манархі]] [[Катэгорыя:Памерлі ад халоднай зброі]] [[Катэгорыя:Міндоўг]] 4gshg0c4nho6pg5zsyuhwr58jvtx6b3 0 16231 4186821 4097009 2022-08-14T19:50:05Z JerzyKundrat 174 /* Другая сусветная вайна */ wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Дзісна (значэнні)}} {{НП-Беларусь |статус = горад |беларуская назва = Дзісна |арыгінальная назва = Дзісна |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = Coat of Arms of Dzisna, Belarus.svg |сцяг = Flag of Dzisna.png |апісанне сцяга = Сцяг Дзісны |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = Dzisna3.JPG |подпіс = Царква Ўваскрэшання Хрыстова |lat_dir = N|lat_deg = 55|lat_min = 33|lat_sec = 46 |lon_dir = E|lon_deg = 28|lon_min = 13|lon_sec = 33 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Мёрскі |сельсавет = |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = [[1374]] |ранейшыя назвы = '''Капец-гарадок''' |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +2 |DST = |тэлефонны код = +375 2152 |паштовы індэкс = 211950 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Dzisna |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 130206091 }} '''Дзісна́'''<ref name="NNP"/> ([[Інструкцыя па транслітарацыі (2007)|афіц. транс.]]: ''Dzisna'') — горад раённага падпарадкавання ў [[Мёрскі раён|Мёрскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], на [[рака Дзісна|р. Дзісна]], пры ўпадзенні яе ў [[рака Заходняя Дзвіна|Заходнюю Дзвіну]]. За 45 км на ўсход ад [[горад Мёры|г. Мёры]], 12 км ад чыгуначнай станцыі [[Боркавічы (станцыя)|Боркавічы]] на лініі [[Полацк]]—[[Даўгаўпілс]] (Латвія), аўтамабільнай дарогай {{Таблічка-by|Р|14}} звязаны з Мёрамі і Полацкам. Насельніцтва налічвае 1&nbsp;500 чал. (2017)<ref name="2017-Estimate"/>. {{змест злева}} == Гісторыя == === Перыяд Полацкага княства === Старажытнае паселішча, папярэднік сучаснага горада, існавала на мысе правага берага рэчкі Дзісна яшчэ ў [[X]]—[[XI]] стст. як горад [[Полацкае княства|Полацкай зямлі]]. З [[XIII]] ст. пачалося паступовае засяленне левага берага. У [[1301]] г. мясцовасць далучылася да [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]<ref name="EVKL-1"/>. [[Файл:Dzisna, Pahonia. Дзісна, Пагоня (1896).jpg|thumb|150px|злева|Герб [[Дзісенскі павет (Расійская імперыя)|Дзісенскага павета]]]] Першы пісьмовы ўспамін пра Дзісну як умацаваны замак ''Капец-гарадок'' (ад слова «капа́ць») датуецца [[1374]] г. Замак выконваў ролю фарпоста [[Полацкае княства|Полацка]] на Дзвіне, кантраляваў увесь рачны рух і подступы да сталіцы Полацкай зямлі. У [[1461]] г. паселішча ўпершыню згадваецца пад цяперашняй назвай (''[[двор]] Дзісна''). === Перыяд Вялікага Княства Літоўскага === У [[1566]] г. [[Спіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Жыгімонт Аўгуст]] загадаў пры [[Дзісенскі замак|Дзісенскім замку]] і пад яго аховай заснаваць [[горад]], жыхарам якога даў розныя палёгкі тэрмінам на 8 [[год|гадоў]]. У [[1567]] г. Жыгімонт Аўгуст надаў Дзісне першы герб («''тры вежы з муру''»), а [[20 студзеня]] [[1569]] г. — [[Магдэбургскае права]] і новы герб: «''у блакітным полі ладдзя з разгорнутым парусам''»<ref name="knihi"/>. У часы [[Інфлянцкая вайна|Інфлянцкай вайны]] ў [[1579]] г. тутэйшы замак стаў цэнтрам збору войскаў [[Спіс каралёў польскіх|караля]] і [[Спіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Стэфан Баторый|Стэфана Баторыя]] перад вызваленчым паходам на [[Полацк]]. У [[1581]] г. у Дзісне заснавалі фарны касцёл (пры ім з [[1775]] г. дзейнічала школа), у [[1630]] г. — кляштар францысканцаў, а ў [[1633]] г. — манастыр пры Уваскрасенскай царкве. Пасля атрымання статусу горада, з [[XVII]] ст. Дзісна стала цэнтрам [[староства]] [[Полацкае ваяводства|Полацкага ваяводства]], значным гандлёва-рамесніцкім асяродкам. У пачатку [[Вайна 1654—1667 гадоў|Трынаццацігадовай вайны]] ў [[1654]] г. бурмістар Дзісны здаў горад войску [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавы]]. [[10 красавіка]] [[1661]] г. шляхта, казакі, мяшчане і павятовыя мужыкі, што знаходзіліся ў [[Дзісенскі замак|замку]], звязалі акупантаў і адчынілі браму войску Вялікага Княства Літоўскага (здрадніка-бурмістра павесілі ў замкавай браме)<ref name="EVKL-2"/>. У [[1773]] г. завяршылася будова мураванага касцёла пры кляштары францысканцаў. === У складзе Расійскай імперыі === У выніку другога падзелу [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] ([[1793]]) Дзісна апынулася ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дзе зрабілася цэнтрам павета [[Мінская губерня|Мінскай]], з [[1842]] г. — [[Віленская губерня|Віленскай губерні]]. [[23|23 красавіка]]—[[24 красавіка]] [[1831]] г. [[Паўстанне 1830—1831 гадоў|паўстанцы]] ў колькасці да 3000 чалавек вызвалілі Дзісну з-пад расійскай улады. Значную шкоду Дзісне і яе гаспадарцы прычынілі пажары і паводкі (у [[1865]], [[1870]], [[1872]], [[1878]] і [[1882]] гг.), у часе якіх пацярпелі Уваскрасенская (мураваная, збудаваная ў [[1870]] г.) і Мікалаеўская (да [[1842]] г. касцёл) цэрквы. Напярэдадні пажару [[1882]] г. вядомы расійскі падарожнік [[Пётр Пятровіч Сямёнаў-Цян-Шанскі|П. Сямёнаў-Цян-Шанскі]] назваў Дзісну найлепшым горадам Віленскай губерні. === У складзе Польскай Рэспублікі === Згодна з [[Рыжскі мірны дагавор (1921)|Рыжскім мірным дагаворам]] ([[1921]]) Дзісна апынулася ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка, 1918—1939|Польскай Рэспублікі]], дзе зрабілася цэнтрам павета [[Віленскае ваяводства, 1923—1939|Віленскага ваяводства]]. === Перыяд Беларускай ССР === У [[1939]] г. Дзісна ўвайшла ў [[БССР]], дзе [[15 студзеня]] [[1940]] г. зрабілася цэнтрам раёна [[Вілейская вобласць|Вілейскай]], з [[20 верасня]] [[1944]] г. [[Полацкая вобласць|Полацкай]], з [[8 студзеня]] [[1954]] г. [[Маладзечанская вобласць|Маладзечанскай вобласці]]. ==== Другая сусветная вайна ==== У [[Другая сусветная вайна|Другую сусветную вайну]] з 5 ліпеня 1941 да 4 ліпеня 1944 гг. Дзісна пад нямецкай акупацыяй; гітлераўцы стварылі тут лагер смерці. У чэрвені 1942 г. у горадзе было знішчана 2181 чал.<ref>Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь. — Ф. 1с/р-370. — Воп. 1. — Спр. 483. — Л. 15.</ref> ==== Пасляваенны перыяд ==== З [[3 кастрычніка]] [[1959]] г. Дзісна ўваходзіць у склад Мёрскага раёна. <center><gallery caption="Места на старых фатаздымках" widths=150 heights=150> Файл:Dzisna (XX).jpg|Панарама Файл:Dzisna. Дзісна (1918-39).jpg|Панарама Файл:Catholic Church in Dzisna (XX).jpg|Касцёл Файл:Dzisna-franciškany.jpg|Касцёл і званіца </gallery></center> == Насельніцтва == <div style="float:right;margin:0 0.5em 1em;" class="toccolours"> <center><timeline> ImageSize = width:auto height:150 barincrement:27 PlotArea = left:50 bottom:20 top:10 right:20 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late Colors = id:linegrey2 value:gray(0.9) id:linegrey value:gray(0.7) id:cobar value:rgb(0.0,0.7,0.8) id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:8000 ScaleMajor = unit:year increment:2000 start:0 gridcolor:linegrey ScaleMinor = unit:year increment:500 start:0 gridcolor:linegrey2 PlotData = color:cobar width:15 bar:1811 from:0 till:1405 bar:1825 from:0 till:2801 bar:1897 from:0 till:6756 bar:1909 from:0 till:7138 bar:1921 from:0 till:4413 bar:1939 from:0 till:6073 bar:1959 from:0 till:2500 bar:1993 from:0 till:2500 bar:2007 from:0 till:2747 bar:2017 from:0 till:1500 TextData= fontsize:10px pos:(20,195) text: </timeline></center> </div> * '''[[XIX стагоддзе]]''': [[1811]] — 1&nbsp;405 чал.; [[1825]] — 2&nbsp;801 чал.; [[1897]] — 6&nbsp;756 чал. * '''[[XX стагоддзе]]''': [[1904]] — 9&nbsp;113 чал.; [[1909]] — 7&nbsp;138 чал.; [[1921]] — 4&nbsp;413 чал.; [[1939]] — 6&nbsp;073 чал.; [[1944]] — 1,2 тыс. чал.; [[1959]] — 2,5 тыс. чал.; [[1993]] — 2,5 тыс. чал.<ref name="EHB"/> * '''[[XXI стагоддзе]]''': [[2006]] — 2,8 тыс. чал.; [[2007]] — 2&nbsp;747 чал.; [[2016]] — 1&nbsp;537 чал.<ref name="2016-Estimate"/>; [[2017]] — 1&nbsp;500 чал.<ref name="2017-Estimate"/> == Эканоміка == Прадпрыемствы лёгкай, будаўнічых матэрыялаў, харчовай прамысловасці. {| class="wikitable standard collapsible collapsed" style="border: none; width: 100%; background-color: transparent;" !Пералік прамысловых прадпрыемстваў Дзісны |- | * Філіял Віцебскага швацкага аб’яднання «Віцябчанка» * Філіял Мёрскага камбіната бытавога абслугоўвання * Кансервавы завод * Камбінат будаўнічых матэрыялаў * Лясная гаспадарка |} == Інфраструктура == === Адукацыя === У Дзісне працуюць сярэдняя і музычная школы, школа-інтэрнат. === Медыцына === Медыцынскія паслугі аказвае бальніца. === Культура === Дзейнічаюць дом культуры, 2 бібліятэкі, дом рамёстваў. === Турызм === Спыніцца можна ў гарадской гасцініцы<ref name="TEB"/>. == Славутасці == * Гістарычная забудова (кан. XIX — пач. XX стст.) * Замчышча (XVI ст.), каля ўпадзення р. Дзісны ў Заходнюю Дзвіну * [[Касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Дзісна)|Касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі]] ([[1773]]) * [[Царква ў гонар Смаленскай іконы Божай Маці, Дзісна|Царква ў гонар Смаленскай іконы Маці Божай «Адзігітрыя»]] (1904) * [[Свята-Васкрасенская царква, Дзісна|Царква Уваскрэшання Хрыстова]] (канец XIX ст.) — {{ГККРБ 4|213Г000555}} * Руіны бальніцы (пач. XX ст.) * Гасцініца «Рыга» * Будынак Павятовага аддзялення апякунства цвярозасці (пач XX ст.) * Сінагога (XIX ст.) * Сядзіба Кастравіцкіх * Каталіцкая царква на могілках * Мост цераз раку Дзісну * Могілкі яўрэйскія * Брацкая магіла ([[1941]]—[[1944]]), вул. Леніна — {{ГККРБ 4|213Д000556}} <center><gallery caption="Краявіды Дзісны" widths=150 heights=150> Файл:Dzisna, kaścioł (12.08.2009).jpg|Аднаўленне касцёла Файл:Dzisna, carkva (12.08.2009).jpg|Царква Церковь - panoramio (59).jpg|Царква Файл:Dzisna, lakarnia (12.08.2009).jpg|Руіны бальніцы Файл:Dzisna, vučelnia (12.08.2009).jpg|Колішняя вучэльня </gallery></center> === Страчаная спадчына === [[Файл:Dzisienski manastyr. Дзісенскі манастыр (1896).jpg|thumb|160px|Дзісенскі манастыр, [[XIX стагоддзе|XIX ст.]]]] * Званіца * Кляштар францысканцаў ([[1816]]) * Фарны касцёл == Вядомыя асобы == * [[Антон Грыневіч]] (1877—1937) — беларускі грамадска-культурны дзеяч, збіральнік музычнага фальклору * [[Антон Ігнатавіч Зянкевіч]] (1888—1949) — беларускі каталіцкі святар, грамадскі і культурны дзеяч. * [[Майсей Мендзелевіч Смірын]] (1895—1975) — навуковец-гісторык * [[Якаў Сямёнавіч Іцхокі]] (1906—1984) — савецкі інжынер, спецыяліст у галіне радыёлакацыі і імпульснай тэхнікі. * [[Фёкла Фёдараўна Струй]] (1916 — ?) — беларускі дзяржаўны дзеяч. * [[Ісаак Майсеевіч Разет]] (1927—1992) — псіхолаг і педагог. == Гл. таксама == * [[Гарады Віцебскай вобласці]] * [[Гарады Беларусі]] * [[Спіс вуліц Дзісны]] == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="2017-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2017}}</ref> <ref name="NNP">{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> <ref name="EVKL-1">{{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=586|артыкул=Дзісна|аўтар=[[Язэп Бунто|Бунто Я.]]}}</ref> <ref name="knihi">[http://knihi.com/hierb/dzisn.html Дзісна] // {{Крыніцы/Геральдыка беларускіх гарадоў|к}}</ref> <ref name="EVKL-2">{{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=586|артыкул=Дзісенскі замак|аўтар=[[Міхась Ткачоў|Ткачоў М.]]}}</ref> <ref name="EHB">[[Язэп Бунто]]. Дзісна // {{Крыніцы/ЭГБ|3к}} С. 231.</ref> <ref name="2016-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2016}}</ref> <ref name="TEB">Дисна // {{Крыніцы/Турыстычная энцыклапедыя Беларусі|к}} С. 174.</ref> }} == Літаратура == * {{Крыніцы/Памяць/Мёрскі раён}} * {{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=|артыкул=|аўтар=}} * А. У. Русецкі. Мастацкая культура Віцебскага Паазер’я: ад старажытнасці да пачатку XX стагоддзя. — Мн., 2005. * {{Крыніцы/Геральдыка беларускіх гарадоў}} == Спасылкі == {{Commonscat-inline|Dzisna|Дзісна}} {{OSM relation|6722318|Дзісна}} * {{ГБ|http://globustut.by/disna/index.htm}} * [http://radzima.org/be/pub/2549_m/ м. Дзісна] на [[Radzima.org]] * [http://vlib.by/PRIDVINIE-1/VELCOME/Miory_v1.htm Дзісна]{{Недаступная спасылка}} на [http://vlib.by/PRIDVINIE-1/index-Pridvinie.htm Прыдзвінскі край: Гісторыя і сучаснасць] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110706163508/http://vlib.by/PRIDVINIE-1/index-Pridvinie.htm |date=6 ліпеня 2011 }} * [http://miory.vitebsk-region.gov.by/ru/disna Mіёрскі раённы выканаўчы камітэт пра Дзісну] {{ref-ru}} * [http://kresy.cp6.win.pl/dzisna.php3 Dzisna] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111123033525/http://kresy.cp6.win.pl/dzisna.php3 |date=23 лістапада 2011 }} на [http://kresy.cp6.win.pl/ Rzeczpospolita wirtualna]{{Недаступная спасылка}}{{ref-pl}} * [http://www.disna.by Дзісна — самы маленькі горад Беларусі]{{ref-en}}{{ref-ru}} {{Міёрскі раён}} {{Віцебская вобласць}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Дзісна| ]] [[Катэгорыя:Гарады на Заходняй Дзвіне]] g9kh86ehwfokmzkio2jp8sayshrou84 4186822 4186821 2022-08-14T19:51:00Z JerzyKundrat 174 /* Насельніцтва */ вікіфікацыя дат wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Дзісна (значэнні)}} {{НП-Беларусь |статус = горад |беларуская назва = Дзісна |арыгінальная назва = Дзісна |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = Coat of Arms of Dzisna, Belarus.svg |сцяг = Flag of Dzisna.png |апісанне сцяга = Сцяг Дзісны |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = Dzisna3.JPG |подпіс = Царква Ўваскрэшання Хрыстова |lat_dir = N|lat_deg = 55|lat_min = 33|lat_sec = 46 |lon_dir = E|lon_deg = 28|lon_min = 13|lon_sec = 33 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Мёрскі |сельсавет = |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = [[1374]] |ранейшыя назвы = '''Капец-гарадок''' |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +2 |DST = |тэлефонны код = +375 2152 |паштовы індэкс = 211950 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Dzisna |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 130206091 }} '''Дзісна́'''<ref name="NNP"/> ([[Інструкцыя па транслітарацыі (2007)|афіц. транс.]]: ''Dzisna'') — горад раённага падпарадкавання ў [[Мёрскі раён|Мёрскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], на [[рака Дзісна|р. Дзісна]], пры ўпадзенні яе ў [[рака Заходняя Дзвіна|Заходнюю Дзвіну]]. За 45 км на ўсход ад [[горад Мёры|г. Мёры]], 12 км ад чыгуначнай станцыі [[Боркавічы (станцыя)|Боркавічы]] на лініі [[Полацк]]—[[Даўгаўпілс]] (Латвія), аўтамабільнай дарогай {{Таблічка-by|Р|14}} звязаны з Мёрамі і Полацкам. Насельніцтва налічвае 1&nbsp;500 чал. (2017)<ref name="2017-Estimate"/>. {{змест злева}} == Гісторыя == === Перыяд Полацкага княства === Старажытнае паселішча, папярэднік сучаснага горада, існавала на мысе правага берага рэчкі Дзісна яшчэ ў [[X]]—[[XI]] стст. як горад [[Полацкае княства|Полацкай зямлі]]. З [[XIII]] ст. пачалося паступовае засяленне левага берага. У [[1301]] г. мясцовасць далучылася да [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]<ref name="EVKL-1"/>. [[Файл:Dzisna, Pahonia. Дзісна, Пагоня (1896).jpg|thumb|150px|злева|Герб [[Дзісенскі павет (Расійская імперыя)|Дзісенскага павета]]]] Першы пісьмовы ўспамін пра Дзісну як умацаваны замак ''Капец-гарадок'' (ад слова «капа́ць») датуецца [[1374]] г. Замак выконваў ролю фарпоста [[Полацкае княства|Полацка]] на Дзвіне, кантраляваў увесь рачны рух і подступы да сталіцы Полацкай зямлі. У [[1461]] г. паселішча ўпершыню згадваецца пад цяперашняй назвай (''[[двор]] Дзісна''). === Перыяд Вялікага Княства Літоўскага === У [[1566]] г. [[Спіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Жыгімонт Аўгуст]] загадаў пры [[Дзісенскі замак|Дзісенскім замку]] і пад яго аховай заснаваць [[горад]], жыхарам якога даў розныя палёгкі тэрмінам на 8 [[год|гадоў]]. У [[1567]] г. Жыгімонт Аўгуст надаў Дзісне першы герб («''тры вежы з муру''»), а [[20 студзеня]] [[1569]] г. — [[Магдэбургскае права]] і новы герб: «''у блакітным полі ладдзя з разгорнутым парусам''»<ref name="knihi"/>. У часы [[Інфлянцкая вайна|Інфлянцкай вайны]] ў [[1579]] г. тутэйшы замак стаў цэнтрам збору войскаў [[Спіс каралёў польскіх|караля]] і [[Спіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Стэфан Баторый|Стэфана Баторыя]] перад вызваленчым паходам на [[Полацк]]. У [[1581]] г. у Дзісне заснавалі фарны касцёл (пры ім з [[1775]] г. дзейнічала школа), у [[1630]] г. — кляштар францысканцаў, а ў [[1633]] г. — манастыр пры Уваскрасенскай царкве. Пасля атрымання статусу горада, з [[XVII]] ст. Дзісна стала цэнтрам [[староства]] [[Полацкае ваяводства|Полацкага ваяводства]], значным гандлёва-рамесніцкім асяродкам. У пачатку [[Вайна 1654—1667 гадоў|Трынаццацігадовай вайны]] ў [[1654]] г. бурмістар Дзісны здаў горад войску [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавы]]. [[10 красавіка]] [[1661]] г. шляхта, казакі, мяшчане і павятовыя мужыкі, што знаходзіліся ў [[Дзісенскі замак|замку]], звязалі акупантаў і адчынілі браму войску Вялікага Княства Літоўскага (здрадніка-бурмістра павесілі ў замкавай браме)<ref name="EVKL-2"/>. У [[1773]] г. завяршылася будова мураванага касцёла пры кляштары францысканцаў. === У складзе Расійскай імперыі === У выніку другога падзелу [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] ([[1793]]) Дзісна апынулася ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дзе зрабілася цэнтрам павета [[Мінская губерня|Мінскай]], з [[1842]] г. — [[Віленская губерня|Віленскай губерні]]. [[23|23 красавіка]]—[[24 красавіка]] [[1831]] г. [[Паўстанне 1830—1831 гадоў|паўстанцы]] ў колькасці да 3000 чалавек вызвалілі Дзісну з-пад расійскай улады. Значную шкоду Дзісне і яе гаспадарцы прычынілі пажары і паводкі (у [[1865]], [[1870]], [[1872]], [[1878]] і [[1882]] гг.), у часе якіх пацярпелі Уваскрасенская (мураваная, збудаваная ў [[1870]] г.) і Мікалаеўская (да [[1842]] г. касцёл) цэрквы. Напярэдадні пажару [[1882]] г. вядомы расійскі падарожнік [[Пётр Пятровіч Сямёнаў-Цян-Шанскі|П. Сямёнаў-Цян-Шанскі]] назваў Дзісну найлепшым горадам Віленскай губерні. === У складзе Польскай Рэспублікі === Згодна з [[Рыжскі мірны дагавор (1921)|Рыжскім мірным дагаворам]] ([[1921]]) Дзісна апынулася ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка, 1918—1939|Польскай Рэспублікі]], дзе зрабілася цэнтрам павета [[Віленскае ваяводства, 1923—1939|Віленскага ваяводства]]. === Перыяд Беларускай ССР === У [[1939]] г. Дзісна ўвайшла ў [[БССР]], дзе [[15 студзеня]] [[1940]] г. зрабілася цэнтрам раёна [[Вілейская вобласць|Вілейскай]], з [[20 верасня]] [[1944]] г. [[Полацкая вобласць|Полацкай]], з [[8 студзеня]] [[1954]] г. [[Маладзечанская вобласць|Маладзечанскай вобласці]]. ==== Другая сусветная вайна ==== У [[Другая сусветная вайна|Другую сусветную вайну]] з 5 ліпеня 1941 да 4 ліпеня 1944 гг. Дзісна пад нямецкай акупацыяй; гітлераўцы стварылі тут лагер смерці. У чэрвені 1942 г. у горадзе было знішчана 2181 чал.<ref>Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь. — Ф. 1с/р-370. — Воп. 1. — Спр. 483. — Л. 15.</ref> ==== Пасляваенны перыяд ==== З [[3 кастрычніка]] [[1959]] г. Дзісна ўваходзіць у склад Мёрскага раёна. <center><gallery caption="Места на старых фатаздымках" widths=150 heights=150> Файл:Dzisna (XX).jpg|Панарама Файл:Dzisna. Дзісна (1918-39).jpg|Панарама Файл:Catholic Church in Dzisna (XX).jpg|Касцёл Файл:Dzisna-franciškany.jpg|Касцёл і званіца </gallery></center> == Насельніцтва == <div style="float:right;margin:0 0.5em 1em;" class="toccolours"> <center><timeline> ImageSize = width:auto height:150 barincrement:27 PlotArea = left:50 bottom:20 top:10 right:20 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late Colors = id:linegrey2 value:gray(0.9) id:linegrey value:gray(0.7) id:cobar value:rgb(0.0,0.7,0.8) id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:8000 ScaleMajor = unit:year increment:2000 start:0 gridcolor:linegrey ScaleMinor = unit:year increment:500 start:0 gridcolor:linegrey2 PlotData = color:cobar width:15 bar:1811 from:0 till:1405 bar:1825 from:0 till:2801 bar:1897 from:0 till:6756 bar:1909 from:0 till:7138 bar:1921 from:0 till:4413 bar:1939 from:0 till:6073 bar:1959 from:0 till:2500 bar:1993 from:0 till:2500 bar:2007 from:0 till:2747 bar:2017 from:0 till:1500 TextData= fontsize:10px pos:(20,195) text: </timeline></center> </div> * '''XIX стагоддзе''': 1811 — 1&nbsp;405 чал.; 1825 — 2&nbsp;801 чал.; 1897 — 6&nbsp;756 чал. * '''XX стагоддзе''': 1904 — 9&nbsp;113 чал.; 1909 — 7&nbsp;138 чал.; 1921 — 4&nbsp;413 чал.; 1939 — 6&nbsp;073 чал.; 1944 — 1,2 тыс. чал.; 1959 — 2,5 тыс. чал.; 1993 — 2,5 тыс. чал.<ref name="EHB"/> * '''XXI стагоддзе''': 2006 — 2,8 тыс. чал.; 2007 — 2&nbsp;747 чал.; 2016 — 1&nbsp;537 чал.<ref name="2016-Estimate"/>; 2017 — 1&nbsp;500 чал.<ref name="2017-Estimate"/> == Эканоміка == Прадпрыемствы лёгкай, будаўнічых матэрыялаў, харчовай прамысловасці. {| class="wikitable standard collapsible collapsed" style="border: none; width: 100%; background-color: transparent;" !Пералік прамысловых прадпрыемстваў Дзісны |- | * Філіял Віцебскага швацкага аб’яднання «Віцябчанка» * Філіял Мёрскага камбіната бытавога абслугоўвання * Кансервавы завод * Камбінат будаўнічых матэрыялаў * Лясная гаспадарка |} == Інфраструктура == === Адукацыя === У Дзісне працуюць сярэдняя і музычная школы, школа-інтэрнат. === Медыцына === Медыцынскія паслугі аказвае бальніца. === Культура === Дзейнічаюць дом культуры, 2 бібліятэкі, дом рамёстваў. === Турызм === Спыніцца можна ў гарадской гасцініцы<ref name="TEB"/>. == Славутасці == * Гістарычная забудова (кан. XIX — пач. XX стст.) * Замчышча (XVI ст.), каля ўпадзення р. Дзісны ў Заходнюю Дзвіну * [[Касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Дзісна)|Касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі]] ([[1773]]) * [[Царква ў гонар Смаленскай іконы Божай Маці, Дзісна|Царква ў гонар Смаленскай іконы Маці Божай «Адзігітрыя»]] (1904) * [[Свята-Васкрасенская царква, Дзісна|Царква Уваскрэшання Хрыстова]] (канец XIX ст.) — {{ГККРБ 4|213Г000555}} * Руіны бальніцы (пач. XX ст.) * Гасцініца «Рыга» * Будынак Павятовага аддзялення апякунства цвярозасці (пач XX ст.) * Сінагога (XIX ст.) * Сядзіба Кастравіцкіх * Каталіцкая царква на могілках * Мост цераз раку Дзісну * Могілкі яўрэйскія * Брацкая магіла ([[1941]]—[[1944]]), вул. Леніна — {{ГККРБ 4|213Д000556}} <center><gallery caption="Краявіды Дзісны" widths=150 heights=150> Файл:Dzisna, kaścioł (12.08.2009).jpg|Аднаўленне касцёла Файл:Dzisna, carkva (12.08.2009).jpg|Царква Церковь - panoramio (59).jpg|Царква Файл:Dzisna, lakarnia (12.08.2009).jpg|Руіны бальніцы Файл:Dzisna, vučelnia (12.08.2009).jpg|Колішняя вучэльня </gallery></center> === Страчаная спадчына === [[Файл:Dzisienski manastyr. Дзісенскі манастыр (1896).jpg|thumb|160px|Дзісенскі манастыр, [[XIX стагоддзе|XIX ст.]]]] * Званіца * Кляштар францысканцаў ([[1816]]) * Фарны касцёл == Вядомыя асобы == * [[Антон Грыневіч]] (1877—1937) — беларускі грамадска-культурны дзеяч, збіральнік музычнага фальклору * [[Антон Ігнатавіч Зянкевіч]] (1888—1949) — беларускі каталіцкі святар, грамадскі і культурны дзеяч. * [[Майсей Мендзелевіч Смірын]] (1895—1975) — навуковец-гісторык * [[Якаў Сямёнавіч Іцхокі]] (1906—1984) — савецкі інжынер, спецыяліст у галіне радыёлакацыі і імпульснай тэхнікі. * [[Фёкла Фёдараўна Струй]] (1916 — ?) — беларускі дзяржаўны дзеяч. * [[Ісаак Майсеевіч Разет]] (1927—1992) — псіхолаг і педагог. == Гл. таксама == * [[Гарады Віцебскай вобласці]] * [[Гарады Беларусі]] * [[Спіс вуліц Дзісны]] == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="2017-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2017}}</ref> <ref name="NNP">{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> <ref name="EVKL-1">{{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=586|артыкул=Дзісна|аўтар=[[Язэп Бунто|Бунто Я.]]}}</ref> <ref name="knihi">[http://knihi.com/hierb/dzisn.html Дзісна] // {{Крыніцы/Геральдыка беларускіх гарадоў|к}}</ref> <ref name="EVKL-2">{{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=586|артыкул=Дзісенскі замак|аўтар=[[Міхась Ткачоў|Ткачоў М.]]}}</ref> <ref name="EHB">[[Язэп Бунто]]. Дзісна // {{Крыніцы/ЭГБ|3к}} С. 231.</ref> <ref name="2016-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2016}}</ref> <ref name="TEB">Дисна // {{Крыніцы/Турыстычная энцыклапедыя Беларусі|к}} С. 174.</ref> }} == Літаратура == * {{Крыніцы/Памяць/Мёрскі раён}} * {{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=|артыкул=|аўтар=}} * А. У. Русецкі. Мастацкая культура Віцебскага Паазер’я: ад старажытнасці да пачатку XX стагоддзя. — Мн., 2005. * {{Крыніцы/Геральдыка беларускіх гарадоў}} == Спасылкі == {{Commonscat-inline|Dzisna|Дзісна}} {{OSM relation|6722318|Дзісна}} * {{ГБ|http://globustut.by/disna/index.htm}} * [http://radzima.org/be/pub/2549_m/ м. Дзісна] на [[Radzima.org]] * [http://vlib.by/PRIDVINIE-1/VELCOME/Miory_v1.htm Дзісна]{{Недаступная спасылка}} на [http://vlib.by/PRIDVINIE-1/index-Pridvinie.htm Прыдзвінскі край: Гісторыя і сучаснасць] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110706163508/http://vlib.by/PRIDVINIE-1/index-Pridvinie.htm |date=6 ліпеня 2011 }} * [http://miory.vitebsk-region.gov.by/ru/disna Mіёрскі раённы выканаўчы камітэт пра Дзісну] {{ref-ru}} * [http://kresy.cp6.win.pl/dzisna.php3 Dzisna] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111123033525/http://kresy.cp6.win.pl/dzisna.php3 |date=23 лістапада 2011 }} на [http://kresy.cp6.win.pl/ Rzeczpospolita wirtualna]{{Недаступная спасылка}}{{ref-pl}} * [http://www.disna.by Дзісна — самы маленькі горад Беларусі]{{ref-en}}{{ref-ru}} {{Міёрскі раён}} {{Віцебская вобласць}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Дзісна| ]] [[Катэгорыя:Гарады на Заходняй Дзвіне]] a35azj5yiw2y2ipdignbe9yrwrh42d0 4186823 4186822 2022-08-14T19:52:11Z JerzyKundrat 174 /* Славутасці */ wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Дзісна (значэнні)}} {{НП-Беларусь |статус = горад |беларуская назва = Дзісна |арыгінальная назва = Дзісна |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = Coat of Arms of Dzisna, Belarus.svg |сцяг = Flag of Dzisna.png |апісанне сцяга = Сцяг Дзісны |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = Dzisna3.JPG |подпіс = Царква Ўваскрэшання Хрыстова |lat_dir = N|lat_deg = 55|lat_min = 33|lat_sec = 46 |lon_dir = E|lon_deg = 28|lon_min = 13|lon_sec = 33 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Мёрскі |сельсавет = |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = [[1374]] |ранейшыя назвы = '''Капец-гарадок''' |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +2 |DST = |тэлефонны код = +375 2152 |паштовы індэкс = 211950 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Dzisna |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 130206091 }} '''Дзісна́'''<ref name="NNP"/> ([[Інструкцыя па транслітарацыі (2007)|афіц. транс.]]: ''Dzisna'') — горад раённага падпарадкавання ў [[Мёрскі раён|Мёрскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], на [[рака Дзісна|р. Дзісна]], пры ўпадзенні яе ў [[рака Заходняя Дзвіна|Заходнюю Дзвіну]]. За 45 км на ўсход ад [[горад Мёры|г. Мёры]], 12 км ад чыгуначнай станцыі [[Боркавічы (станцыя)|Боркавічы]] на лініі [[Полацк]]—[[Даўгаўпілс]] (Латвія), аўтамабільнай дарогай {{Таблічка-by|Р|14}} звязаны з Мёрамі і Полацкам. Насельніцтва налічвае 1&nbsp;500 чал. (2017)<ref name="2017-Estimate"/>. {{змест злева}} == Гісторыя == === Перыяд Полацкага княства === Старажытнае паселішча, папярэднік сучаснага горада, існавала на мысе правага берага рэчкі Дзісна яшчэ ў [[X]]—[[XI]] стст. як горад [[Полацкае княства|Полацкай зямлі]]. З [[XIII]] ст. пачалося паступовае засяленне левага берага. У [[1301]] г. мясцовасць далучылася да [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]<ref name="EVKL-1"/>. [[Файл:Dzisna, Pahonia. Дзісна, Пагоня (1896).jpg|thumb|150px|злева|Герб [[Дзісенскі павет (Расійская імперыя)|Дзісенскага павета]]]] Першы пісьмовы ўспамін пра Дзісну як умацаваны замак ''Капец-гарадок'' (ад слова «капа́ць») датуецца [[1374]] г. Замак выконваў ролю фарпоста [[Полацкае княства|Полацка]] на Дзвіне, кантраляваў увесь рачны рух і подступы да сталіцы Полацкай зямлі. У [[1461]] г. паселішча ўпершыню згадваецца пад цяперашняй назвай (''[[двор]] Дзісна''). === Перыяд Вялікага Княства Літоўскага === У [[1566]] г. [[Спіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Жыгімонт Аўгуст]] загадаў пры [[Дзісенскі замак|Дзісенскім замку]] і пад яго аховай заснаваць [[горад]], жыхарам якога даў розныя палёгкі тэрмінам на 8 [[год|гадоў]]. У [[1567]] г. Жыгімонт Аўгуст надаў Дзісне першы герб («''тры вежы з муру''»), а [[20 студзеня]] [[1569]] г. — [[Магдэбургскае права]] і новы герб: «''у блакітным полі ладдзя з разгорнутым парусам''»<ref name="knihi"/>. У часы [[Інфлянцкая вайна|Інфлянцкай вайны]] ў [[1579]] г. тутэйшы замак стаў цэнтрам збору войскаў [[Спіс каралёў польскіх|караля]] і [[Спіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Стэфан Баторый|Стэфана Баторыя]] перад вызваленчым паходам на [[Полацк]]. У [[1581]] г. у Дзісне заснавалі фарны касцёл (пры ім з [[1775]] г. дзейнічала школа), у [[1630]] г. — кляштар францысканцаў, а ў [[1633]] г. — манастыр пры Уваскрасенскай царкве. Пасля атрымання статусу горада, з [[XVII]] ст. Дзісна стала цэнтрам [[староства]] [[Полацкае ваяводства|Полацкага ваяводства]], значным гандлёва-рамесніцкім асяродкам. У пачатку [[Вайна 1654—1667 гадоў|Трынаццацігадовай вайны]] ў [[1654]] г. бурмістар Дзісны здаў горад войску [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавы]]. [[10 красавіка]] [[1661]] г. шляхта, казакі, мяшчане і павятовыя мужыкі, што знаходзіліся ў [[Дзісенскі замак|замку]], звязалі акупантаў і адчынілі браму войску Вялікага Княства Літоўскага (здрадніка-бурмістра павесілі ў замкавай браме)<ref name="EVKL-2"/>. У [[1773]] г. завяршылася будова мураванага касцёла пры кляштары францысканцаў. === У складзе Расійскай імперыі === У выніку другога падзелу [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] ([[1793]]) Дзісна апынулася ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дзе зрабілася цэнтрам павета [[Мінская губерня|Мінскай]], з [[1842]] г. — [[Віленская губерня|Віленскай губерні]]. [[23|23 красавіка]]—[[24 красавіка]] [[1831]] г. [[Паўстанне 1830—1831 гадоў|паўстанцы]] ў колькасці да 3000 чалавек вызвалілі Дзісну з-пад расійскай улады. Значную шкоду Дзісне і яе гаспадарцы прычынілі пажары і паводкі (у [[1865]], [[1870]], [[1872]], [[1878]] і [[1882]] гг.), у часе якіх пацярпелі Уваскрасенская (мураваная, збудаваная ў [[1870]] г.) і Мікалаеўская (да [[1842]] г. касцёл) цэрквы. Напярэдадні пажару [[1882]] г. вядомы расійскі падарожнік [[Пётр Пятровіч Сямёнаў-Цян-Шанскі|П. Сямёнаў-Цян-Шанскі]] назваў Дзісну найлепшым горадам Віленскай губерні. === У складзе Польскай Рэспублікі === Згодна з [[Рыжскі мірны дагавор (1921)|Рыжскім мірным дагаворам]] ([[1921]]) Дзісна апынулася ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка, 1918—1939|Польскай Рэспублікі]], дзе зрабілася цэнтрам павета [[Віленскае ваяводства, 1923—1939|Віленскага ваяводства]]. === Перыяд Беларускай ССР === У [[1939]] г. Дзісна ўвайшла ў [[БССР]], дзе [[15 студзеня]] [[1940]] г. зрабілася цэнтрам раёна [[Вілейская вобласць|Вілейскай]], з [[20 верасня]] [[1944]] г. [[Полацкая вобласць|Полацкай]], з [[8 студзеня]] [[1954]] г. [[Маладзечанская вобласць|Маладзечанскай вобласці]]. ==== Другая сусветная вайна ==== У [[Другая сусветная вайна|Другую сусветную вайну]] з 5 ліпеня 1941 да 4 ліпеня 1944 гг. Дзісна пад нямецкай акупацыяй; гітлераўцы стварылі тут лагер смерці. У чэрвені 1942 г. у горадзе было знішчана 2181 чал.<ref>Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь. — Ф. 1с/р-370. — Воп. 1. — Спр. 483. — Л. 15.</ref> ==== Пасляваенны перыяд ==== З [[3 кастрычніка]] [[1959]] г. Дзісна ўваходзіць у склад Мёрскага раёна. <center><gallery caption="Места на старых фатаздымках" widths=150 heights=150> Файл:Dzisna (XX).jpg|Панарама Файл:Dzisna. Дзісна (1918-39).jpg|Панарама Файл:Catholic Church in Dzisna (XX).jpg|Касцёл Файл:Dzisna-franciškany.jpg|Касцёл і званіца </gallery></center> == Насельніцтва == <div style="float:right;margin:0 0.5em 1em;" class="toccolours"> <center><timeline> ImageSize = width:auto height:150 barincrement:27 PlotArea = left:50 bottom:20 top:10 right:20 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late Colors = id:linegrey2 value:gray(0.9) id:linegrey value:gray(0.7) id:cobar value:rgb(0.0,0.7,0.8) id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:8000 ScaleMajor = unit:year increment:2000 start:0 gridcolor:linegrey ScaleMinor = unit:year increment:500 start:0 gridcolor:linegrey2 PlotData = color:cobar width:15 bar:1811 from:0 till:1405 bar:1825 from:0 till:2801 bar:1897 from:0 till:6756 bar:1909 from:0 till:7138 bar:1921 from:0 till:4413 bar:1939 from:0 till:6073 bar:1959 from:0 till:2500 bar:1993 from:0 till:2500 bar:2007 from:0 till:2747 bar:2017 from:0 till:1500 TextData= fontsize:10px pos:(20,195) text: </timeline></center> </div> * '''XIX стагоддзе''': 1811 — 1&nbsp;405 чал.; 1825 — 2&nbsp;801 чал.; 1897 — 6&nbsp;756 чал. * '''XX стагоддзе''': 1904 — 9&nbsp;113 чал.; 1909 — 7&nbsp;138 чал.; 1921 — 4&nbsp;413 чал.; 1939 — 6&nbsp;073 чал.; 1944 — 1,2 тыс. чал.; 1959 — 2,5 тыс. чал.; 1993 — 2,5 тыс. чал.<ref name="EHB"/> * '''XXI стагоддзе''': 2006 — 2,8 тыс. чал.; 2007 — 2&nbsp;747 чал.; 2016 — 1&nbsp;537 чал.<ref name="2016-Estimate"/>; 2017 — 1&nbsp;500 чал.<ref name="2017-Estimate"/> == Эканоміка == Прадпрыемствы лёгкай, будаўнічых матэрыялаў, харчовай прамысловасці. {| class="wikitable standard collapsible collapsed" style="border: none; width: 100%; background-color: transparent;" !Пералік прамысловых прадпрыемстваў Дзісны |- | * Філіял Віцебскага швацкага аб’яднання «Віцябчанка» * Філіял Мёрскага камбіната бытавога абслугоўвання * Кансервавы завод * Камбінат будаўнічых матэрыялаў * Лясная гаспадарка |} == Інфраструктура == === Адукацыя === У Дзісне працуюць сярэдняя і музычная школы, школа-інтэрнат. === Медыцына === Медыцынскія паслугі аказвае бальніца. === Культура === Дзейнічаюць дом культуры, 2 бібліятэкі, дом рамёстваў. === Турызм === Спыніцца можна ў гарадской гасцініцы<ref name="TEB"/>. == Славутасці == * Гістарычная забудова (кан. XIX — пач. XX стст.) * Замчышча (XVI ст.), каля ўпадзення р. Дзісны ў Заходнюю Дзвіну * [[Касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Дзісна)|Касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі]] (1773) * [[Царква ў гонар Смаленскай іконы Божай Маці, Дзісна|Царква ў гонар Смаленскай іконы Маці Божай «Адзігітрыя»]] (1904) * [[Свята-Васкрасенская царква, Дзісна|Царква Уваскрэшання Хрыстова]] (канец XIX ст.) {{ГККРБ 4|213Г000555}} * Руіны бальніцы (пач. XX ст.) * Гасцініца «Рыга» * Будынак Павятовага аддзялення апякунства цвярозасці (пач XX ст.) * Сінагога (XIX ст.) * Сядзіба Кастравіцкіх * Каталіцкая царква на могілках * Мост цераз раку Дзісну * Могілкі яўрэйскія * Брацкая магіла (1941—1944), вул. Леніна. Пахаваны 276 воінаў і партызан, якія загінулі ў барацьбе супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў. У 1959 годзе на магіле пастаўлены помнік – скульптуры 2 воінаў {{ГККРБ 4|213Д000556}} <center><gallery caption="Краявіды Дзісны" widths=150 heights=150> Файл:Dzisna, kaścioł (12.08.2009).jpg|Аднаўленне касцёла Файл:Dzisna, carkva (12.08.2009).jpg|Царква Церковь - panoramio (59).jpg|Царква Файл:Dzisna, lakarnia (12.08.2009).jpg|Руіны бальніцы Файл:Dzisna, vučelnia (12.08.2009).jpg|Колішняя вучэльня </gallery></center> === Страчаная спадчына === [[Файл:Dzisienski manastyr. Дзісенскі манастыр (1896).jpg|thumb|160px|Дзісенскі манастыр, [[XIX стагоддзе|XIX ст.]]]] * Званіца * Кляштар францысканцаў ([[1816]]) * Фарны касцёл == Вядомыя асобы == * [[Антон Грыневіч]] (1877—1937) — беларускі грамадска-культурны дзеяч, збіральнік музычнага фальклору * [[Антон Ігнатавіч Зянкевіч]] (1888—1949) — беларускі каталіцкі святар, грамадскі і культурны дзеяч. * [[Майсей Мендзелевіч Смірын]] (1895—1975) — навуковец-гісторык * [[Якаў Сямёнавіч Іцхокі]] (1906—1984) — савецкі інжынер, спецыяліст у галіне радыёлакацыі і імпульснай тэхнікі. * [[Фёкла Фёдараўна Струй]] (1916 — ?) — беларускі дзяржаўны дзеяч. * [[Ісаак Майсеевіч Разет]] (1927—1992) — псіхолаг і педагог. == Гл. таксама == * [[Гарады Віцебскай вобласці]] * [[Гарады Беларусі]] * [[Спіс вуліц Дзісны]] == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="2017-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2017}}</ref> <ref name="NNP">{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> <ref name="EVKL-1">{{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=586|артыкул=Дзісна|аўтар=[[Язэп Бунто|Бунто Я.]]}}</ref> <ref name="knihi">[http://knihi.com/hierb/dzisn.html Дзісна] // {{Крыніцы/Геральдыка беларускіх гарадоў|к}}</ref> <ref name="EVKL-2">{{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=586|артыкул=Дзісенскі замак|аўтар=[[Міхась Ткачоў|Ткачоў М.]]}}</ref> <ref name="EHB">[[Язэп Бунто]]. Дзісна // {{Крыніцы/ЭГБ|3к}} С. 231.</ref> <ref name="2016-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2016}}</ref> <ref name="TEB">Дисна // {{Крыніцы/Турыстычная энцыклапедыя Беларусі|к}} С. 174.</ref> }} == Літаратура == * {{Крыніцы/Памяць/Мёрскі раён}} * {{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=|артыкул=|аўтар=}} * А. У. Русецкі. Мастацкая культура Віцебскага Паазер’я: ад старажытнасці да пачатку XX стагоддзя. — Мн., 2005. * {{Крыніцы/Геральдыка беларускіх гарадоў}} == Спасылкі == {{Commonscat-inline|Dzisna|Дзісна}} {{OSM relation|6722318|Дзісна}} * {{ГБ|http://globustut.by/disna/index.htm}} * [http://radzima.org/be/pub/2549_m/ м. Дзісна] на [[Radzima.org]] * [http://vlib.by/PRIDVINIE-1/VELCOME/Miory_v1.htm Дзісна]{{Недаступная спасылка}} на [http://vlib.by/PRIDVINIE-1/index-Pridvinie.htm Прыдзвінскі край: Гісторыя і сучаснасць] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110706163508/http://vlib.by/PRIDVINIE-1/index-Pridvinie.htm |date=6 ліпеня 2011 }} * [http://miory.vitebsk-region.gov.by/ru/disna Mіёрскі раённы выканаўчы камітэт пра Дзісну] {{ref-ru}} * [http://kresy.cp6.win.pl/dzisna.php3 Dzisna] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111123033525/http://kresy.cp6.win.pl/dzisna.php3 |date=23 лістапада 2011 }} на [http://kresy.cp6.win.pl/ Rzeczpospolita wirtualna]{{Недаступная спасылка}}{{ref-pl}} * [http://www.disna.by Дзісна — самы маленькі горад Беларусі]{{ref-en}}{{ref-ru}} {{Міёрскі раён}} {{Віцебская вобласць}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Дзісна| ]] [[Катэгорыя:Гарады на Заходняй Дзвіне]] bag0itvg7z6gxp605skyhmyi370fq3w 4 16411 4186876 4185159 2022-08-14T20:19:08Z JerzyKundrat 174 у архіў wikitext text/x-wiki {{Index box}} {{/Шапка}} <!--Не выдаляць гэты радок. Новую тэму пішыце ніжэй паміж == [[]] == --> {{/Падвал}} pz6ymr76y83sfe8t1lfm4wxow7siqa5 0 25294 4186740 2741862 2022-08-14T17:08:31Z Kiryienka 26582 wikitext text/x-wiki {{Бітва | Канфлікт = Мірскі бой (1944) | Частка = [[Усходнееўрапейскі тэатр ваенных дзеянняў Другой сусветнай вайны]] | Выява = | Подпіс = {{На карце |Беларусь |width = 300 |float = center |caption = |label= |label_size=86 |alt = physical |position=left |bg=white |lat_deg= | lat_min= |lon_deg= | lon_min= |mark=Battle_icon_active_(crossed_swords).svg |marksize=18 }} | Дата = 22 сакавіка | Год = 1944 | Месца = [[Любча]] | Вынік = | Бок1 = * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|парызанская брыгада імя Г. К. Жукава]] * [[Партызанская брыгада «Камсамолец»]] | Бок2 = нямецкі гарнізон г. п. [[Мір (Карэліцкі раён)|Мір]] | Камандуючы1 = [[Уладзімір Зянонавіч Царук]] | Камандуючы2 = | Сілы1 = | Сілы2 = каля 150 чалавек | Страты1 = 1 | Страты2 = 12 }} '''Мірскі бой (1944)''' — бой партызанскіх брыгад [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|імя Жукава]] і [[Партызанская брыгада «Камсамолец»|«Камсамолец»]] па разгроме нямецка-фашысцкага гарнізона ў [[Гарадскі пасёлак Мір|г.п. Мір]]. Адбыўся [[22 сакавіка]]. == План == У гарадскім пасёлку Мір размяшчаўся нямецкі ганізон, які налічваў каля 150 чалавек, узброеных 8 кулямётамі, аўтаматамі, вінтоўкамі. План знішчэння гарнізона быў распрацаваны камандаваннем партызанскай брыгады імя Жукава, да яго выканання была прыцягнута брыгада «Камсамолец». Агульнае камандаванне аперацыяй ажыцяўляў камандзір [[Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне|Стаўбцоўскага партызанскага злучэння]] [[Уладзімір Зянонавіч Царук|У. З. Царук]]. == Бой == Партызаны, ведаючы пароль аховы гарнізона, у ноч на 22 сакавіка 1944 года без бою праніклі ў цэнтр пасёлка, блакіравалі казарму, разграмілі ўсе нямецкія ўстановы. У выніку раптоўнага налёту на гарнізон знішчана 12 гітлераўцаў, у тым ліку некалькі лётчыкаў, спалены валасная ўправа, гараж, захоплена некалькі аўтмашын, шмат коней і кароў, харчавання, медыкаментаў. Партызаны атрадаў імя Суворава і імя Ракасоўскага, якія знаходзіліся ў засадах, знішчылі каля 2 км лініі тэлефонна-тэлеграфнай сувязі. На досвітку 22 сакавіка 1944 года партызаны пакінулі пасёлак, страціўшы ў час бою 1 байца. == Літаратура == * Мірскі бой 1944 // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.10. — Мн., 2000. — С.469. * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне|М. Ф. Шумейка|}} [[Катэгорыя:Вялікая Айчынная вайна]] [[Катэгорыя:Гісторыя Міра]] [[Катэгорыя:Падзеі 22 сакавіка]] [[Катэгорыя:Сакавік 1944 года]] 4bcmbb9h2ktv4e9r2or7pb6g0k2jitl 4186741 4186740 2022-08-14T17:09:20Z Kiryienka 26582 wikitext text/x-wiki {{Бітва | Канфлікт = Мірскі бой (1944) | Частка = [[Усходнееўрапейскі тэатр ваенных дзеянняў Другой сусветнай вайны]] | Выява = | Подпіс = {{На карце |Беларусь |width = 300 |float = center |caption = |label= |label_size=86 |alt = physical |position=left |bg=white |lat_deg= | lat_min= |lon_deg= | lon_min= |mark=Battle_icon_active_(crossed_swords).svg |marksize=18 }} | Дата = 22 сакавіка | Год = 1944 | Месца = [[Мір (Карэліцкі раён)|Мір]] | Вынік = | Бок1 = * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|парызанская брыгада імя Г. К. Жукава]] * [[Партызанская брыгада «Камсамолец»]] | Бок2 = нямецкі гарнізон г. п. [[Мір (Карэліцкі раён)|Мір]] | Камандуючы1 = [[Уладзімір Зянонавіч Царук]] | Камандуючы2 = | Сілы1 = | Сілы2 = каля 150 чалавек | Страты1 = 1 | Страты2 = 12 }} '''Мірскі бой (1944)''' — бой партызанскіх брыгад [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|імя Жукава]] і [[Партызанская брыгада «Камсамолец»|«Камсамолец»]] па разгроме нямецка-фашысцкага гарнізона ў [[Гарадскі пасёлак Мір|г.п. Мір]]. Адбыўся [[22 сакавіка]]. == План == У гарадскім пасёлку Мір размяшчаўся нямецкі ганізон, які налічваў каля 150 чалавек, узброеных 8 кулямётамі, аўтаматамі, вінтоўкамі. План знішчэння гарнізона быў распрацаваны камандаваннем партызанскай брыгады імя Жукава, да яго выканання была прыцягнута брыгада «Камсамолец». Агульнае камандаванне аперацыяй ажыцяўляў камандзір [[Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне|Стаўбцоўскага партызанскага злучэння]] [[Уладзімір Зянонавіч Царук|У. З. Царук]]. == Бой == Партызаны, ведаючы пароль аховы гарнізона, у ноч на 22 сакавіка 1944 года без бою праніклі ў цэнтр пасёлка, блакіравалі казарму, разграмілі ўсе нямецкія ўстановы. У выніку раптоўнага налёту на гарнізон знішчана 12 гітлераўцаў, у тым ліку некалькі лётчыкаў, спалены валасная ўправа, гараж, захоплена некалькі аўтмашын, шмат коней і кароў, харчавання, медыкаментаў. Партызаны атрадаў імя Суворава і імя Ракасоўскага, якія знаходзіліся ў засадах, знішчылі каля 2 км лініі тэлефонна-тэлеграфнай сувязі. На досвітку 22 сакавіка 1944 года партызаны пакінулі пасёлак, страціўшы ў час бою 1 байца. == Літаратура == * Мірскі бой 1944 // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.10. — Мн., 2000. — С.469. * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне|М. Ф. Шумейка|}} [[Катэгорыя:Вялікая Айчынная вайна]] [[Катэгорыя:Гісторыя Міра]] [[Катэгорыя:Падзеі 22 сакавіка]] [[Катэгорыя:Сакавік 1944 года]] ct0bsxl1tc5m3gezurcmw4d0pta9eka 4186898 4186741 2022-08-14T20:44:12Z Artsiom91 31770 + 2 катэгорыі; ±[[Катэгорыя:Вялікая Айчынная вайна]]→[[Катэгорыя:Бітвы Другой сусветнай вайны з удзелам савецкіх партызан у Беларусі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Бітва | Канфлікт = Мірскі бой (1944) | Частка = [[Усходнееўрапейскі тэатр ваенных дзеянняў Другой сусветнай вайны]] | Выява = | Подпіс = {{На карце |Беларусь |width = 300 |float = center |caption = |label= |label_size=86 |alt = physical |position=left |bg=white |lat_deg= | lat_min= |lon_deg= | lon_min= |mark=Battle_icon_active_(crossed_swords).svg |marksize=18 }} | Дата = 22 сакавіка | Год = 1944 | Месца = [[Мір (Карэліцкі раён)|Мір]] | Вынік = | Бок1 = * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|парызанская брыгада імя Г. К. Жукава]] * [[Партызанская брыгада «Камсамолец»]] | Бок2 = нямецкі гарнізон г. п. [[Мір (Карэліцкі раён)|Мір]] | Камандуючы1 = [[Уладзімір Зянонавіч Царук]] | Камандуючы2 = | Сілы1 = | Сілы2 = каля 150 чалавек | Страты1 = 1 | Страты2 = 12 }} '''Мірскі бой (1944)''' — бой партызанскіх брыгад [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|імя Жукава]] і [[Партызанская брыгада «Камсамолец»|«Камсамолец»]] па разгроме нямецка-фашысцкага гарнізона ў [[Гарадскі пасёлак Мір|г.п. Мір]]. Адбыўся [[22 сакавіка]]. == План == У гарадскім пасёлку Мір размяшчаўся нямецкі ганізон, які налічваў каля 150 чалавек, узброеных 8 кулямётамі, аўтаматамі, вінтоўкамі. План знішчэння гарнізона быў распрацаваны камандаваннем партызанскай брыгады імя Жукава, да яго выканання была прыцягнута брыгада «Камсамолец». Агульнае камандаванне аперацыяй ажыцяўляў камандзір [[Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне|Стаўбцоўскага партызанскага злучэння]] [[Уладзімір Зянонавіч Царук|У. З. Царук]]. == Бой == Партызаны, ведаючы пароль аховы гарнізона, у ноч на 22 сакавіка 1944 года без бою праніклі ў цэнтр пасёлка, блакіравалі казарму, разграмілі ўсе нямецкія ўстановы. У выніку раптоўнага налёту на гарнізон знішчана 12 гітлераўцаў, у тым ліку некалькі лётчыкаў, спалены валасная ўправа, гараж, захоплена некалькі аўтмашын, шмат коней і кароў, харчавання, медыкаментаў. Партызаны атрадаў імя Суворава і імя Ракасоўскага, якія знаходзіліся ў засадах, знішчылі каля 2 км лініі тэлефонна-тэлеграфнай сувязі. На досвітку 22 сакавіка 1944 года партызаны пакінулі пасёлак, страціўшы ў час бою 1 байца. == Літаратура == * Мірскі бой 1944 // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.10. — Мн., 2000. — С.469. * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне|М. Ф. Шумейка|}} [[Катэгорыя:Бітвы Другой сусветнай вайны з удзелам савецкіх партызан у Беларусі]] [[Катэгорыя:Гісторыя Міра]] [[Катэгорыя:Падзеі 22 сакавіка]] [[Катэгорыя:Сакавік 1944 года]] [[Катэгорыя:Канфлікты 1944 года]] [[Катэгорыя:1944 год у Беларусі]] 6szsdsa6bh0ix6cb9y289g3pjvosqs8 4186899 4186898 2022-08-14T20:44:48Z Artsiom91 31770 /* Літаратура */ wikitext text/x-wiki {{Бітва | Канфлікт = Мірскі бой (1944) | Частка = [[Усходнееўрапейскі тэатр ваенных дзеянняў Другой сусветнай вайны]] | Выява = | Подпіс = {{На карце |Беларусь |width = 300 |float = center |caption = |label= |label_size=86 |alt = physical |position=left |bg=white |lat_deg= | lat_min= |lon_deg= | lon_min= |mark=Battle_icon_active_(crossed_swords).svg |marksize=18 }} | Дата = 22 сакавіка | Год = 1944 | Месца = [[Мір (Карэліцкі раён)|Мір]] | Вынік = | Бок1 = * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|парызанская брыгада імя Г. К. Жукава]] * [[Партызанская брыгада «Камсамолец»]] | Бок2 = нямецкі гарнізон г. п. [[Мір (Карэліцкі раён)|Мір]] | Камандуючы1 = [[Уладзімір Зянонавіч Царук]] | Камандуючы2 = | Сілы1 = | Сілы2 = каля 150 чалавек | Страты1 = 1 | Страты2 = 12 }} '''Мірскі бой (1944)''' — бой партызанскіх брыгад [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|імя Жукава]] і [[Партызанская брыгада «Камсамолец»|«Камсамолец»]] па разгроме нямецка-фашысцкага гарнізона ў [[Гарадскі пасёлак Мір|г.п. Мір]]. Адбыўся [[22 сакавіка]]. == План == У гарадскім пасёлку Мір размяшчаўся нямецкі ганізон, які налічваў каля 150 чалавек, узброеных 8 кулямётамі, аўтаматамі, вінтоўкамі. План знішчэння гарнізона быў распрацаваны камандаваннем партызанскай брыгады імя Жукава, да яго выканання была прыцягнута брыгада «Камсамолец». Агульнае камандаванне аперацыяй ажыцяўляў камандзір [[Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне|Стаўбцоўскага партызанскага злучэння]] [[Уладзімір Зянонавіч Царук|У. З. Царук]]. == Бой == Партызаны, ведаючы пароль аховы гарнізона, у ноч на 22 сакавіка 1944 года без бою праніклі ў цэнтр пасёлка, блакіравалі казарму, разграмілі ўсе нямецкія ўстановы. У выніку раптоўнага налёту на гарнізон знішчана 12 гітлераўцаў, у тым ліку некалькі лётчыкаў, спалены валасная ўправа, гараж, захоплена некалькі аўтмашын, шмат коней і кароў, харчавання, медыкаментаў. Партызаны атрадаў імя Суворава і імя Ракасоўскага, якія знаходзіліся ў засадах, знішчылі каля 2 км лініі тэлефонна-тэлеграфнай сувязі. На досвітку 22 сакавіка 1944 года партызаны пакінулі пасёлак, страціўшы ў час бою 1 байца. == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|10|Мірскі бой 1944||469}} * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне|М. Ф. Шумейка|}} [[Катэгорыя:Бітвы Другой сусветнай вайны з удзелам савецкіх партызан у Беларусі]] [[Катэгорыя:Гісторыя Міра]] [[Катэгорыя:Падзеі 22 сакавіка]] [[Катэгорыя:Сакавік 1944 года]] [[Катэгорыя:Канфлікты 1944 года]] [[Катэгорыя:1944 год у Беларусі]] 4o259m6rdbyrajtxohu8uve5jfgd93k 0 26813 4187183 4180166 2022-08-15T11:49:44Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{НП |статус = Горад |беларуская назва = Усмань |арыгінальная назва = {{lang-ru|Усмань}} |падначаленне = |краіна = Расія |герб = Coat_of_Arms_of_Usman_(Lipetsk_oblast)_(1781).png |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 52|lat_min = 3|lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = 39|lon_min = 44|lon_sec = |CoordAddon = type:city(19600)_region:RU |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |від рэгіёна = |рэгіён = Ліпецкая вобласць |від раёна = |раён = |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = 1779 |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = {{Падзенне}} 19 378<ref>[http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111030173539/http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm |date=30 кастрычніка 2011 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111030173539/http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm |date=30 кастрычніка 2011 }} Колькасць насельніцтва Расійскай Федэрацыі па гарадах, пасёлках гарадскога тыпу і раёнах на 1 студзеня 2010 года {{ref-ru}}]</ref> |год перапісу = 2010 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +3 |DST = |тэлефонны код = 47472 |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 48 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = http://usmadm.ru |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} {{Значэнні2|Усмань (значэнні)}} '''У́смань''' ({{lang-ru|У́смань}}<ref name="БЭС">{{кніга|загаловак=Большой энциклопедический словарь: В 2-х т.|адказны=Гл. ред. А. М. Прохоров|месца=М.|выдавецтва=Сов. энциклопедия|год=1991|том=2|старонкі=532|старонак=768|isbn=5-85270-044-4 (т. 2.)|тыраж=2 000 000}}{{ref-ru}}</ref>) — [[горад]] (з [[1779]] года) у [[Расія|Расіі]], адміністрацыйны цэнтр [[Усманскі раён|Усманскага раёна]] [[Ліпецкая вобласць|Ліпецкай вобласці]]. Насельніцтва 19,6 тыс. чалавек ([[2005]]). Заснаваны ў [[1645]] годзе. Горад размешчаны на рацэ [[Усмань (рака)|Усмань]] (басейн [[Дон]]а), за 75 км ад [[Ліпецк]]а. Завод ліцейнага абсталявання, тытунёвая фабрыка. == Насельніцтва == * [[1989]] год — 20,9 тыс. чалавек<ref name="БЭС" /> * [[2005]] год — 19,6 тыс. чалавек {{зноскі}} == Літаратура == * Усмань // {{кніга|загаловак=Большой энциклопедический словарь: В 2-х т.|адказны=Гл. ред. А. М. Прохоров|месца=М.|выдавецтва=Сов. энциклопедия|год=1991|том=2|старонкі=532|старонак=768|isbn=5-85270-044-4 (т. 2.)|тыраж=2 000 000}}{{ref-ru}} {{Гарады Ліпецкай вобласці}} [[Катэгорыя:Гарады Ліпецкай вобласці]] 5gdojsg0y8fadertvhfhrjmb2hez5ph 0 30196 4187077 3769944 2022-08-15T07:51:42Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{пісьменнік}} {{цёзкі2|Бацюкоў}} '''Аляксей Мікалаевіч Бацюкоў''' (нар. {{ДН|1|8|1977}}, {{МН|Магілёў||}}) — беларускі [[пісьменнік]], [[эсэіст]] і [[журналіст]]. == Біяграфія == Скончыў гістарычны факультэт [[Магілёўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Аркадзя Куляшова|Магілёўскага дзяржаўнага ўніверсітэта]] ў 1999 годзе, аспірантуру [[БДУ]] па спецыяльнасці «Сацыяльная філасофія» у 2005 г. У 2003—2005 — тэлежурналіст, супрацоўнік [[Магілёўская абласная студыя тэлебачання|магілёўскага абласнога тэлебачання]]. Працаваў старшым выкладчыкам [[Беларуска-Расійскі ўніверсітэт|Беларуска-Расійскага ўніверсітэта (былы Магілёўскі дзяржаўны тэхнічны ўніверсітэт)]], выкладаў [[філасофія|філасофію]]. Дырэктар [[Музей гісторыі Магілёва|Музея гісторыі Магілёва]] з 17 лютага 2011 года. У 2012 годзе газета «[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]» назвала Аляксея Бацюкова «Чалавекам года»<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=266360 Людзі года па версіі «НН»] // nn.by 31 снежня 2012</ref>. Прымаў актыўны ўдзел у вяртанні ў Беларусь і папаўненні калекцыі музея каштоўнымі артэфактамі. З яго ініцыятывы былі набыты старажытныя выданні: [[Статуты Вялікага Княства Літоўскага|Статут ВКЛ 1588]] г., кніга [[Казімір Семяновіч|Казіміра Семяновіча]] «Вялікае мастацтва артылерыі» 1676 г., «Апостал» [[Спірыдон Міронавіч Собаль|Спірідона Собаля]] 1632 г. У кастрычніку 2020 года быў аштрафаваны за ўдзел у трох акцыях [[Пратэсты ў Беларусі (2020)|пратэсту]]<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=266360 Звальняюць аўтарытэтнага дырэктара музея гісторыі Магілёва Аляксея Бацюкова] // nn.by 7 снежня 2021</ref>. Друкуецца ў часопісе «[[Arche]]», газеце «[[Наша ніва (1991)|Наша ніва]]». == Сям’я == Мае двух сыноў і дачку. {{зноскі}} == Спасылкі == * [https://knihi.com/search.html#%D0%B1%D0%B0%D1%86%D1%8E%D0%BA%D0%BE%D1%9E/ Выбраныя творы А. Бацюкова] — Эл.рэсурс knihi.com {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Бацюкоў Аляксей Мікалаевіч}} [[Катэгорыя:Эсэісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Эсэісты паводле алфавіта]] [[Катэгорыя:Пісьменнікі Беларусі]] [[Катэгорыя:Беларускамоўныя пісьменнікі]] [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] 1kycz5v12d6rvl5uep0hf3mfpugwhkz 4187091 4187077 2022-08-15T08:11:31Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{пісьменнік}} {{цёзкі2|Бацюкоў}} '''Аляксей Мікалаевіч Бацюкоў''' (нар. {{ДН|1|8|1977}}, {{МН|Магілёў||}}) — беларускі [[пісьменнік]], [[эсэіст]] і [[журналіст]]. == Біяграфія == Скончыў гістарычны факультэт [[Магілёўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Аркадзя Куляшова|Магілёўскага дзяржаўнага ўніверсітэта]] ў 1999 годзе, аспірантуру [[БДУ]] па спецыяльнасці «Сацыяльная філасофія» ў 2005 г. У 2003—2005 — тэлежурналіст, супрацоўнік [[Магілёўская абласная студыя тэлебачання|магілёўскага абласнога тэлебачання]]. Працаваў старшым выкладчыкам [[Беларуска-Расійскі ўніверсітэт|Беларуска-Расійскага ўніверсітэта (былы Магілёўскі дзяржаўны тэхнічны ўніверсітэт)]], выкладаў [[філасофія|філасофію]]. Дырэктар [[Музей гісторыі Магілёва|Музея гісторыі Магілёва]] з 17 лютага 2011 года. У 2012 годзе газета «[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]» назвала Аляксея Бацюкова «Чалавекам года»<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=266360 Людзі года па версіі «НН»] // nn.by 31 снежня 2012</ref>. Прымаў актыўны ўдзел у вяртанні ў Беларусь і папаўненні калекцыі музея каштоўнымі артэфактамі. З яго ініцыятывы былі набыты старажытныя выданні: [[Статуты Вялікага Княства Літоўскага|Статут ВКЛ 1588]] г., кніга [[Казімір Семяновіч|Казіміра Семяновіча]] «Вялікае мастацтва артылерыі» 1676 г., «Апостал» [[Спірыдон Міронавіч Собаль|Спірідона Собаля]] 1632 г. У кастрычніку 2020 года быў аштрафаваны за ўдзел у трох акцыях [[Пратэсты ў Беларусі (2020)|пратэсту]]<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=266360 Звальняюць аўтарытэтнага дырэктара музея гісторыі Магілёва Аляксея Бацюкова] // nn.by 7 снежня 2021</ref>. Друкуецца ў часопісе «[[Arche]]», газеце «[[Наша ніва (1991)|Наша ніва]]». == Сям’я == Мае двух сыноў і дачку. {{зноскі}} == Спасылкі == * [https://knihi.com/search.html#%D0%B1%D0%B0%D1%86%D1%8E%D0%BA%D0%BE%D1%9E/ Выбраныя творы А. Бацюкова] — Эл.рэсурс knihi.com {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Бацюкоў Аляксей Мікалаевіч}} [[Катэгорыя:Эсэісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Эсэісты паводле алфавіта]] [[Катэгорыя:Пісьменнікі Беларусі]] [[Катэгорыя:Беларускамоўныя пісьменнікі]] [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] 7thabrpx1c2i19bhrjhhzavkcq11r5i 0 41770 4186624 4173129 2022-08-14T13:22:48Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki {{ДД | беларускае імя = Міхал Сервацы Вішнявецкі | арыгінальнае імя = | выява = Michał Servacy Višniaviecki. Міхал Сэрвацы Вішнявецкі (1750-59).jpg | шырыня партрэта = | апісанне выявы = [[Партрэт Міхала Сервацы Вішнявецкага]], [[XVIII стагоддзе]] | герб = POL COA Korybut.svg | подпіс герба = Герб «[[Герб «Карыбут»|Карыбут]]» | тытул = [[Польныя гетманы літоўскія|польны гетман літоўскі]] | парадак = | пад імем = | сцяг = | перыядпачатак = 1707 | перыядканец = 1709 | перыяд праўлення = | папярэднік = [[Рыгор Антоні Агінскі]] | пераемнік = [[Людвік Канстанцін Пацей]] | тытул_2 = [[Вялікія гетманы літоўскія|вялікі гетман літоўскі]] | парадак_2 = | пад імем_2 = | сцяг_2 = | перыядпачатак_2 = 1703 | перыядканец_2 = 1707 | перыяд праўлення_2 = | папярэднік_2 = [[Казімір Ян Павел Сапега]] | пераемнік_2 = [[Казімір Ян Павел Сапега]] | тытул_3 = [[Польныя гетманы літоўскія|польны гетман літоўскі]] | парадак_3 = | пад імем_3 = | сцяг_3 = | перыядпачатак_3 = 1702 | перыядканец_3 = 1703 | перыяд праўлення_3 = | папярэднік_3 = [[Юзаф Багуслаў Слушка]] | пераемнік_3 = [[Рыгор Антоні Агінскі]] | дата нараджэння = | месца нараджэння = | дата смерці = | месца смерці = | род = | бацька = | маці = | жонка = | дзеці = | узнагароды = {{{!}} style="background: transparent" {{!}}{{Ордэн Белага арла, Рэч Паспалітая}} {{!}}} }} {{Цёзкі2|Вішнявецкі}} '''Міхал Сервацы Вішнявецкі''' ([[1680]]—[[1744]]), прадстаўнік роду [[Род Вішнявецкіх|Вішнявецкіх]]. Маршалак канфедэрацыі ([[1700]]), [[гетман польны літоўскі]] ([[1702]]—[[1703]], [[1707]]—[[1735]]), [[гетман вялікі літоўскі]] ([[1703]]—[[1707]], з [[1735]]), [[Кашталяны віленскія|кашталян віленскі]], [[канцлер вялікі літоўскі]] (з [[1720]]), [[рэгіментар]] войска [[ВКЛ]] ([[1730]]), староста пінскі, ваўкавыскі, мярэцкі, вілкавішскі<ref name="БС">{{кніга |аўтар = |частка = Вишневецкие//Михаил Серваций |загаловак = Биографический справочник |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца = Мн. |выдавецтва = «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки |год = 1982 |том = 5 |старонкі = 116 |старонак = 737 |серыя = |isbn = |тыраж = }}</ref>. == Біяграфія == Падчас [[Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім 1700 года|грамадзянскай вайны ў Літве]] ў [[1700]] годзе, быў кіраўніком апазіцыі шляхты ([[Акельніцкая канфедэрацыя]]), якая выступала супраць роду [[Род Сапегаў|Сапегаў]]<ref name="БС"/>, прадстаўнікі якога займалі ў той час вядучыя пасады ў адміністрацыі Вялікага Княства Літоўскага. У 1700 годзе разбіў войска Сапегаў у [[Бітва пад Алькенікамі|бітве пад Алькенікамі]]. Маршал надзвычайнага сейма які праходзіў з [[11 чэрвеня]] па [[19 жніўня]] [[1703]] года ў горадзе [[Горад Люблін|Любліне]]. Некалькі разоў быў маршалам [[Трыбунал Літоўскі|Трыбунала Літоўскага]]. Падтрымліваў [[Аўгуст Моцны|Аўгуста ІІ Моцнага]] да [[1707]] года, затым перайшоў на бок [[Станіслаў Ляшчынскі|Станіслава Ляшчынскага]]. У 1707 годзе паводле пагаднення з каралём [[Станіслаў Ляшчынскі|Станіславам Ляшчынскім]] адмовіўся ад булавы гетмана вялікага і пасады віленскага ваяводы, застаўшыся гетманам польным. У [[1709]] годзе ў Скамарохах быў узяты расійскім войскам у палон, перавезены ў [[Горад Глухаў|Глухаў]], быў арыштаваны і вывезены ў [[Расійская імперыя|Расію]], у 1710 вярнуўся ў [[Рэч Паспалітая|Рэч Паспалітую]] і эмігрыраваў. У [[1716]] годзе прызнаў Аўгуста ІІ Моцнага [[Каралі польскія|польскім каралём]] і [[Вялікія князі літоўскія|вялікім князем літоўскім]] і вярнуўся на радзіму ў [[Вішнявец]], дзе займаўся праектаваннем і будаўніцтвам [[Вішнявецкі палац|палаца]], які быў узведзены паміж 1731—1744 гадамі. У [[1733]] годзе, будучы прыхільнікам [[Расія|Расіі]], падтрымліваў кандыдатуру [[Аўгуст Саксонскі|Аўгуста ІІІ]]. Пісьменнік і паэт. Апошні мужчына ў старэйшай лініі роду, пасля яго смерці ўладанні Вішнявецкіх перайшлі да [[Род Агінскіх|Агінскіх]] і [[Род Замойскіх|Замойскіх]], потым да [[Род Плятэраў|Плятэраў]], [[Род Пшаздзецкіх|Пшаздзецкіх]], [[Род Бжастоўскіх|Бжастоўскіх]] і [[Род Вяльгорскіх|Вяльгорскіх]]. Памёр у 1744 ў [[Мястэчка Мяркінэ|Мерачы]] (Літва), быў пахаваны ў Вішняўцы ў кармеліцкім манастыры. == Сям’я == Князь Міхал Сервацы Вішнявецкі быў тройчы жанаты. У 1695 ажаніўся з Кацярынай (1680—1725), дачкой вялікага маршалка літоўскага [[Ян Караль Дольскі|Яна Караля Дольскага]] (1640—1695). Дзеці ад першага шлюбу: * Ганна Вішнявецкая (1700—1732), жонка з 1721 г. ваяводы троцкага [[Юзаф Агінскі|Юзафа Агінскага]] (каля 1693—1736); * Кацярына Вішнявецкая (1701—1770), жонка з 1722 вялікага лоўчага кароннага і ваяводы смаленскага Міхаіла Ждзіслава [[Род Замойскіх|Замойскага]] (каля 1679—1735). У 1725 другі раз ажаніўся з княгіняй Марыяй Магдаленай [[Род Чартарыйскіх|Чартарыйскай]] (1728), дачкой вялікага харунжага літоўскага і старасты пінскага князя {{нп3|Юзаф Чартарыйскі|Юзафа Чартарыйскага|pl|Józef Czartoryski (zm. 1750)}} († 1750). У 1730 г. у трэці раз ажаніўся з княгіняй {{нп3|Тэкля Ружа Радзівіл|Тэкляй Ружай Радзівіл|ru|Tekla Róża Radziwiłł}} (1703—1747), дачкой вялікага канцлера літоўскага князя [[Караль Станіслаў Радзівіл, 1669—1719|Караля Станіслава Радзівіла]] (1669—1719) і [[Ганна Кацярына Радзівіл|Ганны Кацярыны]] [[Род Сангушак|Сангушка]] (1676—1746). == Галерэя == <center><gallery widths=150 heights=200 caption="Іканаграфія Міхала Сервацыя Вішнявецкага" perrow="4"> Выява:Michał Servacy Višniaviecki. Міхал Сэрвацы Вішнявецкі (1730-1740).jpg|Невядомы мастак, [[1730-я|1730]]—[[1740-я]] Выява:Michał Servacy Višniaviecki. Міхал Сэрвацы Вішнявецкі (1749-1756).jpg|Невядомы мастак, паміж [[1749]]—[[1756]] Выява:Michał Servacy Višniaviecki. Міхал Сэрвацы Вішнявецкі (XVIII).jpg|Невядомы мастак, [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]] Выява:Michał Servacy Višniaviecki - Міхал Сэрвацы Вішнявецкі.jpg|Невядомы мастак, [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]] </gallery></center> {{зноскі}} == Літаратура == * ''А. П. Грыцкевіч''. Вішнявецкія // {{крыніцы/ЭГБ|2}} * {{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=|артыкул=|аўтар=}} == Спасылкі == {{Commons|Category:Michał Serwacy Wiśniowiecki}} * [http://wishnewez.org/ Князья Корибут Вишневецкие] {{Вялікія гетманы літоўскія}} {{Вялікія канцлеры літоўскія}} {{Ваяводы віленскія}} {{Wikidata/Ancestors}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Вішнявецкі Міхал Сервацы}} [[Катэгорыя:Кашталяны віленскія]] [[Катэгорыя:Гетманы вялікія літоўскія]] [[Катэгорыя:Канцлеры вялікія літоўскія]] [[Катэгорыя:Гетманы польныя літоўскія]] [[Катэгорыя:Вішнявецкія|Міхал Сервацы]] [[Катэгорыя:Сенатары Рэчы Паспалітай]] [[Катэгорыя:Маршалкі Сойма Рэчы Паспалітай]] [[Катэгорыя:Старосты пінскія]] [[Катэгорыя:Удзельнікі Паўночнай вайны]] [[Катэгорыя:Старосты ваўкавыскія]] [[Катэгорыя:Старосты мерацкія]] [[Катэгорыя:Старосты вілкавішскія]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Алітускім павеце]] hkhpomba6ydoe8m9zahrizofutyrlst 4186903 4186624 2022-08-14T20:47:29Z Artsiom91 31770 вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{ДД | беларускае імя = Міхал Сервацы Вішнявецкі | арыгінальнае імя = | выява = Michał Servacy Višniaviecki. Міхал Сэрвацы Вішнявецкі (1750-59).jpg | шырыня партрэта = | апісанне выявы = [[Партрэт Міхала Сервацы Вішнявецкага]], [[XVIII стагоддзе]] | герб = POL COA Korybut.svg | подпіс герба = Герб «[[Герб «Карыбут»|Карыбут]]» | тытул = [[Польныя гетманы літоўскія|польны гетман літоўскі]] | парадак = | пад імем = | сцяг = | перыядпачатак = 1707 | перыядканец = 1709 | перыяд праўлення = | папярэднік = [[Рыгор Антоні Агінскі]] | пераемнік = [[Людвік Канстанцін Пацей]] | тытул_2 = [[Вялікія гетманы літоўскія|вялікі гетман літоўскі]] | парадак_2 = | пад імем_2 = | сцяг_2 = | перыядпачатак_2 = 1703 | перыядканец_2 = 1707 | перыяд праўлення_2 = | папярэднік_2 = [[Казімір Ян Павел Сапега]] | пераемнік_2 = [[Казімір Ян Павел Сапега]] | тытул_3 = [[Польныя гетманы літоўскія|польны гетман літоўскі]] | парадак_3 = | пад імем_3 = | сцяг_3 = | перыядпачатак_3 = 1702 | перыядканец_3 = 1703 | перыяд праўлення_3 = | папярэднік_3 = [[Юзаф Багуслаў Слушка]] | пераемнік_3 = [[Рыгор Антоні Агінскі]] | дата нараджэння = | месца нараджэння = | дата смерці = | месца смерці = | род = | бацька = | маці = | жонка = | дзеці = | узнагароды = {{{!}} style="background: transparent" {{!}}{{Ордэн Белага арла, Рэч Паспалітая}} {{!}}} }} {{Цёзкі2|Вішнявецкі}} '''Міхал Сервацы Вішнявецкі''' ([[1680]]—[[1744]]), прадстаўнік роду [[Род Вішнявецкіх|Вішнявецкіх]]. Маршалак канфедэрацыі ([[1700]]), [[гетман польны літоўскі]] ([[1702]]—[[1703]], [[1707]]—[[1735]]), [[гетман вялікі літоўскі]] ([[1703]]—[[1707]], з [[1735]]), [[Кашталяны віленскія|кашталян віленскі]], [[канцлер вялікі літоўскі]] (з [[1720]]), [[рэгіментар]] войска [[ВКЛ]] ([[1730]]), староста пінскі, ваўкавыскі, мярэцкі, вілкавішскі<ref name="БС">{{кніга |аўтар = |частка = Вишневецкие//Михаил Серваций |загаловак = Биографический справочник |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца = Мн. |выдавецтва = «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки |год = 1982 |том = 5 |старонкі = 116 |старонак = 737 |серыя = |isbn = |тыраж = }}</ref>. == Біяграфія == Падчас [[Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім 1700 года|грамадзянскай вайны ў Літве]] ў [[1700]] годзе, быў кіраўніком апазіцыі шляхты ([[Алькеніцкая канфедэрацыя]]), якая выступала супраць роду [[Род Сапегаў|Сапегаў]]<ref name="БС"/>, прадстаўнікі якога займалі ў той час вядучыя пасады ў адміністрацыі Вялікага Княства Літоўскага. У 1700 годзе разбіў войска Сапегаў у [[Бітва пад Алькенікамі|бітве пад Алькенікамі]]. Маршал надзвычайнага сейма які праходзіў з [[11 чэрвеня]] па [[19 жніўня]] [[1703]] года ў горадзе [[Горад Люблін|Любліне]]. Некалькі разоў быў маршалам [[Трыбунал Літоўскі|Трыбунала Літоўскага]]. Падтрымліваў [[Аўгуст Моцны|Аўгуста ІІ Моцнага]] да [[1707]] года, затым перайшоў на бок [[Станіслаў Ляшчынскі|Станіслава Ляшчынскага]]. У 1707 годзе паводле пагаднення з каралём [[Станіслаў Ляшчынскі|Станіславам Ляшчынскім]] адмовіўся ад булавы гетмана вялікага і пасады віленскага ваяводы, застаўшыся гетманам польным. У [[1709]] годзе ў Скамарохах быў узяты расійскім войскам у палон, перавезены ў [[Горад Глухаў|Глухаў]], быў арыштаваны і вывезены ў [[Расійская імперыя|Расію]], у 1710 вярнуўся ў [[Рэч Паспалітая|Рэч Паспалітую]] і эмігрыраваў. У [[1716]] годзе прызнаў Аўгуста ІІ Моцнага [[Каралі польскія|польскім каралём]] і [[Вялікія князі літоўскія|вялікім князем літоўскім]] і вярнуўся на радзіму ў [[Вішнявец]], дзе займаўся праектаваннем і будаўніцтвам [[Вішнявецкі палац|палаца]], які быў узведзены паміж 1731—1744 гадамі. У [[1733]] годзе, будучы прыхільнікам [[Расія|Расіі]], падтрымліваў кандыдатуру [[Аўгуст Саксонскі|Аўгуста ІІІ]]. Пісьменнік і паэт. Апошні мужчына ў старэйшай лініі роду, пасля яго смерці ўладанні Вішнявецкіх перайшлі да [[Род Агінскіх|Агінскіх]] і [[Род Замойскіх|Замойскіх]], потым да [[Род Плятэраў|Плятэраў]], [[Род Пшаздзецкіх|Пшаздзецкіх]], [[Род Бжастоўскіх|Бжастоўскіх]] і [[Род Вяльгорскіх|Вяльгорскіх]]. Памёр у 1744 ў [[Мястэчка Мяркінэ|Мерачы]] (Літва), быў пахаваны ў Вішняўцы ў кармеліцкім манастыры. == Сям’я == Князь Міхал Сервацы Вішнявецкі быў тройчы жанаты. У 1695 ажаніўся з Кацярынай (1680—1725), дачкой вялікага маршалка літоўскага [[Ян Караль Дольскі|Яна Караля Дольскага]] (1640—1695). Дзеці ад першага шлюбу: * Ганна Вішнявецкая (1700—1732), жонка з 1721 г. ваяводы троцкага [[Юзаф Агінскі|Юзафа Агінскага]] (каля 1693—1736); * Кацярына Вішнявецкая (1701—1770), жонка з 1722 вялікага лоўчага кароннага і ваяводы смаленскага Міхаіла Ждзіслава [[Род Замойскіх|Замойскага]] (каля 1679—1735). У 1725 другі раз ажаніўся з княгіняй Марыяй Магдаленай [[Род Чартарыйскіх|Чартарыйскай]] (1728), дачкой вялікага харунжага літоўскага і старасты пінскага князя {{нп3|Юзаф Чартарыйскі|Юзафа Чартарыйскага|pl|Józef Czartoryski (zm. 1750)}} († 1750). У 1730 г. у трэці раз ажаніўся з княгіняй {{нп3|Тэкля Ружа Радзівіл|Тэкляй Ружай Радзівіл|ru|Tekla Róża Radziwiłł}} (1703—1747), дачкой вялікага канцлера літоўскага князя [[Караль Станіслаў Радзівіл, 1669—1719|Караля Станіслава Радзівіла]] (1669—1719) і [[Ганна Кацярына Радзівіл|Ганны Кацярыны]] [[Род Сангушак|Сангушка]] (1676—1746). == Галерэя == <center><gallery widths=150 heights=200 caption="Іканаграфія Міхала Сервацыя Вішнявецкага" perrow="4"> Выява:Michał Servacy Višniaviecki. Міхал Сэрвацы Вішнявецкі (1730-1740).jpg|Невядомы мастак, [[1730-я|1730]]—[[1740-я]] Выява:Michał Servacy Višniaviecki. Міхал Сэрвацы Вішнявецкі (1749-1756).jpg|Невядомы мастак, паміж [[1749]]—[[1756]] Выява:Michał Servacy Višniaviecki. Міхал Сэрвацы Вішнявецкі (XVIII).jpg|Невядомы мастак, [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]] Выява:Michał Servacy Višniaviecki - Міхал Сэрвацы Вішнявецкі.jpg|Невядомы мастак, [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]] </gallery></center> {{зноскі}} == Літаратура == * ''А. П. Грыцкевіч''. Вішнявецкія // {{крыніцы/ЭГБ|2}} * {{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=|артыкул=|аўтар=}} == Спасылкі == {{Commons|Category:Michał Serwacy Wiśniowiecki}} * [http://wishnewez.org/ Князья Корибут Вишневецкие] {{Вялікія гетманы літоўскія}} {{Вялікія канцлеры літоўскія}} {{Ваяводы віленскія}} {{Wikidata/Ancestors}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Вішнявецкі Міхал Сервацы}} [[Катэгорыя:Кашталяны віленскія]] [[Катэгорыя:Гетманы вялікія літоўскія]] [[Катэгорыя:Канцлеры вялікія літоўскія]] [[Катэгорыя:Гетманы польныя літоўскія]] [[Катэгорыя:Вішнявецкія|Міхал Сервацы]] [[Катэгорыя:Сенатары Рэчы Паспалітай]] [[Катэгорыя:Маршалкі Сойма Рэчы Паспалітай]] [[Катэгорыя:Старосты пінскія]] [[Катэгорыя:Удзельнікі Паўночнай вайны]] [[Катэгорыя:Старосты ваўкавыскія]] [[Катэгорыя:Старосты мерацкія]] [[Катэгорыя:Старосты вілкавішскія]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Алітускім павеце]] 74bzr8cpndxyzs5df5o65o1f8jgdphg 0 43593 4187117 1765144 2022-08-15T08:57:32Z Chaikannik 120271 link x2 wikitext text/x-wiki {{вікіфікацыя}} '''Праваслаўныя цэрквы заходніх абрадаў''', праваслаўныя юрысдыкцыі рознай ступені кананічнасці, якая пры багаслужэнні выкарыстоўваюць заходнія абрады. Умоўна іх магчыма падзяліць на дзве часткі. Першая — умоўна «кананічныя цэрквы» — групы заходняга абраду якія ўваходзяць ў склад усходніх цэркваў (як кананічных, так і [[Старастыльнікі|старастыльных]]) і маюць адміністрацыйную сувязь з усходнім абрадам. У другую групу магчыма аднесці цэрквы, якая заяўляюць аб праваслаўі сваёй веры, але пры гэтым ніколі не ўваходзілі ў склад якіх-небудзь праваслаўных цэркваў, і звычайна вядучых апостальскае прэемства ад старакатолікаў і таму падобных груп. == Умоўна кананічныя групы == * Прыходы у складзе [[Руская Праваслаўная Царква|Маскоўскага патрыярхата]] * Прыходы у складзе [[Руская Праваслаўная Царква за мяжой|РПЦЗ]] * [[Румынская праваслаўная царква#Прыходы заходняга абраду ў складзе Румынскага патрыярхата|Прыходы у складзе Румынскага патрыярхата]] * Праваслаўная царква Францыі * Аб'яднанне праваслаўных культавых асацыяцый Заходняга Абраду * Вікарыяцтва ў складзе Антыахійскай Аўтаномнай царквы ў Амерыцы * Заходні абрад у Міланскім Сінодзе * суполка Грыгорыя Дваеслова * Польскакаталічная праваслаўная царква * Суполкі заходняга абраду Апостальскай праваслаўнай царквы * Брытанская праваслаўная царква == Групы з незразумелым статусам == * Амерыканская Праваслаўная Каталіцкая Царква * Амерыканская Праваслаўная Каталіцкая Царква, Заходняга абраду * Амерыканская праваслаўная царква * Амерыканская Праваслаўная царква (Бакстэр) * Візантыйская Каталіцкая Царква * Усходняя Праваслаўна-Каталіцкая Царква ў Амерыцы * Старажытная Брытанская царква * Заходне-Праваслаўная Каталіцкая царква Амерыкі * Заходне-Праваслаўная Царква Амерыкі * Заходні абрад у Праваслаўнай Царкве Канады * Інклюзіўная Праваслаўная Царква * Іспанамоўная Праваслаўная Каталіцкая Царква * Кельцкая Епіскапальная Царква * Кельцкая Каталіцкая Царква К * ельцкая Праваслаўная царква * Кельцкая Хрысціянская Супольнасць і яе адгалінавання (Царква Кулдзіс, Кельцкая Хрысціянская царква, Анамхарская Кельцкая Царква) * Незалежная Кельцкая Царква * Міжнародная Рымская Праваслаўная Царква * Праваслаўная каталіцкая царква Амерыкі * Праваслаўная каталіцкая царква Паўночнай і Паўднёвай Амерык * Праваслаўная Царква Амерыкі (THEOCACNA) * Праваслаўная царква Галаў * Святая Амерыканская праваслаўная царква * Святая Кельцкая царква * Святая праваслаўная царква — Амерыканская Юрысдыкцыя * Святая Праваслаўная Каталіцкая і Апостальская Царква Амерыкі * Французская праваслаўная царква * Царква Святой Веры Усходніх Хрысціян * Царква святых Кірыла і Мяфодзія == Спасылкі == * [http://www.westernorthodox.com/ Заходняе праваслаўе]{{ref-en}} [[Катэгорыя:Заходнія літургічныя абрады]] [[Катэгорыя:Праваслаўе]] [[Катэгорыя:Хрысціянскае набажэнства]] 664zfpasihtqf50gg4jkv2etmtrkaj3 3 46831 4186768 4160387 2022-08-14T18:29:48Z JerzyKundrat 174 /* Батанічная тэрміналогія */ wikitext text/x-wiki {{вітаем}}--[[Удзельнік:MaximLitvin|Максім Л.]] 20:17, 10 Верасень 2009 (UTC) [[Выява:Museum Boerhaave - Surgeons instrument chest.jpg|thumb|200px|Усё неактуальнае схована ў гэты [[Размовы з удзельнікам:Хомелка/Куфэрак|куфэрак]]]] == Магілёўская вобласць == Зірніце, калі ласка, [http://library.mogilev.by/kray/ сюды]. Там, праўда, пераважае лацінскае "і". --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] 13:42, 25 жніўня 2010 (UTC) : Дзякую, вельмі цікава. Дадала на старонку нарыхтоўкі тыдня. Спадзяюся, у адзін добры дзень у нас з'явіцца праект Магілёўская вобласць, і мая нарыхтоўка спатрэбіцца яго заснавальнікам і будзе ім карыснай. ---[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]] / [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]] 13:56, 25 жніўня 2010 (UTC) :: Мне падалося, што з бегам часу згаданы праект значна палепшаў. Там сапраўды шмат энцыклапедычнай беларускамоўнай інфармацыі. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:23, 24 кастрычніка 2012 (UTC) ::: Гэта добра, я бывае бяру адтуль інфармацыю, але з маімі цяперашнімі заботамі гэта тэма мала перакрыжавана.---<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:24, 24 кастрычніка 2012 (UTC) == Самы актыўны ўдзельнік БелВікі == Прыміце віншаванні як самы актыўны ўдзельнік праекту! Падрабязней [http://stats.wikimedia.org/EN/TablesWikipediaBE.htm тут]. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] 13:45, 1 лістапада 2011 (UTC) : Дзякуй, мне вельмі прыемна---[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]] / [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]] 14:01, 1 лістапада 2011 (UTC) == Ордэн == {{Беларускі ордэн|Загаловак= Беларускаму "культурысту" |Апісанне=За ўвагу і плённую працу над артыкуламі пра беларускую культуру|Ступень=1 }}--[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] 09:13, 25 студзеня 2012 (UTC) == Да юбілейнага тыдня == У [http://kamunikat.org/nasza_slova.html?pubid=20122 гэтым нумары "Нашага слова"] ёсць выдатны календар юбіляраў-беларусаў гэтага года (ст. 2-3). Спампуйце і праглядзіце, калі вам не цяжка, каб дапоўніць спіс артыкулаў да стварэння і паляпшэння. Спадзяюся, ТБМ не будзе супраць. :) Дзякуй за ўвагу. — [[Удзельнік:Sir Ksandr|Sir Ksandr]] 16:20, 2 лютага 2012 (UTC) : А Вам дзякуй за падказку :). І дарэчы, спісы аўтарскім правам не захоўваюцца :)---<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:26, 2 лютага 2012 (UTC) == Постаці беларускай геалогіі == На партале [http://geology.org.by/ geology.org.by] прадстаўлены часопіс «Літасфера», у ім ёсць рубрыка «Юбілеі». Пераважная частка матэрыялаў пра юбіляраў там напісана па-беларуску. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] 14:20, 21 лютага 2012 (UTC) : Добрая крыніца, будзем глядзець, але Айзбергам я зацікавілася выключна з нагоды наяўнасці яго ў маёй «настольнай энцыклапедыі» :)---<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:34, 21 лютага 2012 (UTC) == Polandball barnstar == {| style="border: 1px solid {{{border|gray}}}; background-color: {{{color|#fdffe7}}};" |rowspan="2" valign="middle" | {{#ifeq:{{{2}}}|alt|[[File:Belarusball happy.jpg|100px]]|[[File:Belarusball happy.jpg|100px]]}} |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''The Polandball Barnstar''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" | Hello Belarusball, Australiaball be approvings of your translatings of [[Polandball]]. With Belarusball help, we provings that whilst Poland can not into space, Polandball can into Wikipedia. Many of greetings and exultations. [[Удзельнік:Russavia|Russavia]] ([[Размовы з удзельнікам:Russavia|размовы]]) 16:03, 24 мая 2012 (UTC) |} : Thank you :)---<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:13, 24 мая 2012 (UTC) == Вікіадпачынак == Ці не маглі б вы неяк азначыць, калі зноў здолееце прымаць паўнавартасны ўдзел у праекце? Бо панядзелак ужо прайшоў, ці варта чакаць, або спрабаваць вырашыць усё самастойна? --[[Адмысловае:Contributions/178.121.54.45|178.121.54.45]] 21:45, 24 кастрычніка 2012 (UTC) : Там панядзелак пазначана адмыслова, каб было відаць, што зараз я не магу, а канкрэтнай даты вяртання не ведаю. Мне здалося, што Вам адказалі ўжо даволі падрабязна. Але калі Вы не згодныя, то давайце абмяркуем прама тут. #Асабіста я заўсёды стаўлю шаблон на старонку размоў # Калі я аднавіла некалькі старонак размоў, то гэта не значыць, што я кіну ўсе свае вікі і невікі справы і буду займацца гэтым на сталай аснове. Я сапраўды зараз вельмі занятая і шаблон Вікіадпачынку стаіць наўмысна, бо шпалеры за мяне Вікіпедыя не наклеіць # Прымусіць іншых удзельнікаў абавязкова ставіць шаблон я не маю ніякіх магчымасцяў, бо ў нас НЯМА такога правілу, а рэкамендацыі Фонду дэ-юрэ выконваюцца актыўнай вікіспасылкай (хоць і адзначу, што я ўсё-ж такі ЗА шаблон, аб чым неаднаразова казала супольнасці) Падвынікуем: Вы маеце два шляхі: размаўляць з кожным удзельнікам, які не ставіць шаблон, персанальна, спрабуючы пераканаць іх ці паспрабаваць правесці ў нашым раздзеле правіла, якое ўсе павінны будуць выконваць. Такім чынам, я не вельмі разумею, чым канкрэтна я магу Вам дапамагчы.---<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 22:04, 24 кастрычніка 2012 (UTC) : Справа ў тым, што я не спрабую прымусіць іншых удзельнікаў ставіць [[Шаблон:Пераклад]], а раблю гэта сам. Але яго выдаляюць, а мяне баняць толькі з-за таго, што маўлаў ужо прысутнічае спасылка, таму я быццам займаюся спамам. Але такога няма ні ў адной вікі, паўсюль гэты сродак выкарыстоўваецца абсалютна свабодна любым удзельнікам і зусім непрынцыпова, ці ён асабіста перакладаў або гэта рабіў нехта іншы. Я патурбаваў вас, бо прачытаў вось гэтую вашу думку [http://be.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC&diff=1241250&oldid=1241202] ("Калі не хочаце паўтарыць - ваша права, але выдаляць не дам") і тое што цяпер робіцца відавочна ідзе супраць яе. Таму я ўсяго толькі прашу вас дапамагчы прыпыніць незразумелую практыку, калі адзін з удзельнікаў выдаляе тое, што свабодна выкарыстоўваецца ў іншых вікі і супраць чаго асабіста вы выказваліся раней. --[[Удзельнік:Template Translated page|Template Translated page]] ([[Размовы з удзельнікам:Template Translated page|размовы]]) 17:32, 25 кастрычніка 2012 (UTC) == Іканапіс == * Палеская школа * Веткаўская школа * Заходнепалеская школа * Гродзенская школа * Віцебская школа * [http://slounik.org/153973.html] * [http://vk.com/wall91332145_259] * [http://jivebelarus.net/culture/topases.html] == Связанность BE-WIKI и BE_X_OLD == * Добрый день, Ольга. Хороший человек с ником Pasleim подготовил список статей ([https://www.wikidata.org/wiki/User:Pasleim/projectmerge/be_x_oldwiki-bewiki ссылка]) с одинаковыми названиями в BE-WIKI и BE_X_OLD, но с разными идентификаторами на викидате. * Например: [[:wikidata:Q13028479]] ([[:be:Антоні Клімантовіч]]) and [[:wikidata:Q6464209]] ([[:be-x-old:Антоні Клімантовіч]]) Разместите пожалуйста на видном месте в BE-WIKI и BE_X_OLD ссылки на * https://www.wikidata.org/wiki/User:Pasleim/projectmerge/be_x_oldwiki-bewiki * https://www.wikidata.org/wiki/User:Pasleim/projectmerge/be_x_oldwiki-ruwiki Там есть немало ссылок на связь между различными разделами (не только белорусскими\русским). * Предлагаю участникам данного проекта во имя глобальной связанности: ** связать несвязанное (может помочь гаджет "Merge" на [https://www.wikidata.org/wiki/Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets странице настроек]) ** или, если предыдущий пункт слишком сложен, то просто перекинуть ошибочное в список [[:wikidata:Wikidata:Do not merge/4]]. --[[Удзельнік:Movses|Movses]] ([[Размовы з удзельнікам:Movses|размовы]]) 12:07, 21 сакавіка 2015 (MSK) : Спасибо большое, я сама лично этим займусь :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:31, 21 сакавіка 2015 (MSK) == ☆ [[Вікіпедыя:Ордэны/Біяордэн|Біяордэн]] ☆ == {| style="border: 1px solid gray; background-color: #fdffe7; width: 88%; padding: 2px;" |rowspan="2" valign="middle" width=110px | [[Файл:Barnstar nature.png|100px]] |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''[[Вікіпедыя:Ордэны/Біяордэн|Біяордэн]]''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" | За шэраг артыкулаў пра расліны, а таксама за статусныя артыкулы на біялагічную тэматыку: «[[Зубр еўрапейскі]]», «[[Блюшчык плюшчападобны]]», «[[Часнок]]». --[[Удзельнік:Odri Tiffani|Odri Tiffani]] ([[Размовы з удзельнікам:Odri Tiffani|размовы]]) 20:31, 21 ліпеня 2015 (MSK) |} : Дзякуй, мне вельмі прыемна :).<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 21:27, 21 ліпеня 2015 (MSK) == ☆ Ордэн «[[Вікіпедыя:Ордэны/Прызнанне прэсы|Прызнанне прэсы]]» ☆ == {| style="border: 1px solid gray; background-color: #fdffe7; width: 88%; padding: 2px;" |rowspan="2" valign="middle" width=110px | [[Файл:Mediaster Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''[[Вікіпедыя:Ордэны/Прызнанне прэсы|Ордэн «Прызнанне прэсы»]]''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" | За выдатнае [http://www.svaboda.org/content/article/27543896.html інтэрв'ю] пра Вікіпедыю для [[Беларуская служба Радыё «Свабода»|Радыё «Свабода»]]. --[[Удзельнік:Gruszecki|Gruszecki]] ([[Размовы з удзельнікам:Gruszecki|размовы]]) 20:18, 11 лютага 2016 (MSK) |} :Дзякуй :)<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:05, 12 лютага 2016 (MSK) == Спасылкі на іншыя вікіпедыі з Вікідата == Пра гэтыя старонкі — [[Модуль:Wikidata/iwikiQ]], [[Шаблон:Ref-d]]. Ідэя можа і добрая, але, як разумею, у ру-вікі зараз гэта не прымяняецца. Таму пытанне — а як Вы бачыце прымяненне? На мой погляд, лепш было б даваць не згортвальны спіс усіх, а нейкі выплываючы, і даваць у першую чаргу спасылкі на папулярныя інтэрвікі (be-tarask, ru, en). Думаю, лепш за ўсё было б належным чынам апрацаваць у шаблоне {{Ш|Не перакладзена 5}}, каб замест спасылак "d" на элемент Вікідата аўтаматычна прапаноўвалася якая-небудзь папулярная інтэрвіка, ці прапаноўваўся адразу спіс інтэрвік.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 11:54, 16 красавіка 2017 (+03) : Паглядзіце, як у армян гэта зроблена, там увогуле шмат крутых цацачак. --<font style="font-family:'Bauhaus 93'; font-weight: bolder; color: #00FF00; text-shadow:#00FF00 0em 0em 0.5em;">[[Удзельнік:Artificial123|Artificial123]] [[Размовы з удзельнікам:Artificial123|(размовы)]]</font> 00:23, 17 красавіка 2017 (+03) : Уласна пры перакладзе з рувікі і патрапіла на прымяненне гэтага спосабу, але як трэба ён у мяне не запрацаваў. Дарэчы, там сітуацыя такая, што элемент на ВД ёсць, а івік пакуль ні воднай няма :(. Так-та нп3 мяне 100% задавальняе і я б спаслалася сама на любую івіку дый годзе.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 07:17, 17 красавіка 2017 (+03) :: Зразумеў. Сапраўды, пры адсутнасці інтэрвік сэнсу гэтая апрацоўка не мае. Шаблон {{Ш|нп3}} трохі падправіў, зараз хоць неяк працуе. У далейшым, можа, паспрабую зрабіць як зноска і з прыярытэтнымі мовамі. [[Удзельнік:Artificial123|Спадар Арціфішл]], калі ведаеце якія канкрэтна шаблоны выкарыстоўваюцца ў армянскай вікі (ці хоць прыклады старонак, дзе выглядае прыгожа), то падзяліцеся, бо адсутнасць інтэрвік і няведанне мовы значна ўскладняюць перайманне добрых прыкладаў.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 09:23, 17 красавіка 2017 (+03) ::: {{ping|Artsiom91}}, адпісаў [[Вікіпедыя:Тэхнічныя патрэбы|сюды]]. --<font style="font-family:'Bauhaus 93'; font-weight: bolder; color: #00FF00; text-shadow:#00FF00 0em 0em 0.5em;">[[Удзельнік:Artificial123|Artificial123]] [[Размовы з удзельнікам:Artificial123|(размовы)]]</font> 14:51, 18 красавіка 2017 (+03) == Кладэт Кальбер == : Сп.Вольга, артыкул перанесены пад карэктную назву. Створана неадназначнасць. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:13, 21 красавіка 2017 (+03) == Яцвягі == Прывітанне! Прасіў бы шаноўную ўдзельніцу ўмяшацца ў справу з артыкулам "Яцвягі", які блакіраваны ўдзельнікам "JerzyKundrat". Няўжо там у артыкуле "Яцвягі" такая інфармацыя ўпісана, што нельга яе там пакінуць, а толькі выдаліць, як гэта робіць "JerzyKundrat"[https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Яцвягі&diff=2628259&oldid=2628122]? Ці трэба так упарціцца ўдзельніку "JerzyKundrat"? Той удзельнік "JerzyKundrat" ужо аднойчы запісаў туды ў артыкул, што ў Панямонне перасяліліся мазавецкія бежанцы, хоць у прыведзенай удзельнікам "JerzyKundrat" крыніцы гаворка ішла не пра мазаўшан, а пра паганскіх бежанцаў-яцвягаў з Мазовіі, як правільна папраўлена намі[https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Яцвягі&diff=prev&oldid=2556781].--[[Удзельнік:Pracar|Pracar]] ([[Размовы з удзельнікам:Pracar|размовы]]) 21:53, 4 мая 2017 (+03) : Гэта ўжо спамерства па-мойму, гл. таксама: [[Вікіпедыя:Запыты да адміністратараў #Яцвягі]], [[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat #Яцвягі]] -- --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 21:58, 4 мая 2017 (+03) Палякі ў Панямонні — гэта "спам"???...--[[Удзельнік:Pracar|Pracar]] ([[Размовы з удзельнікам:Pracar|размовы]]) 22:05, 4 мая 2017 (+03) :: Я ў гэтым пытанні не маю кампетэнцый, таму нават не ведаю, чым дапамагчы. Выбачайце--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 08:30, 5 мая 2017 (+03) Прасілі б шаноўную ўдзельніцу ўмяшацца ў справу з артыкулам "Яцвягі", які блакіраваны ўдзельнікам "JerzyKundrat". Няўжо там у артыкуле "Яцвягі" такая інфармацыя ўпісана, што нельга яе там пакінуць, а толькі выдаліць, як гэта робіць "JerzyKundrat"[https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Яцвягі&diff=2628259&oldid=2628122]? Ці трэба так упарціцца ўдзельніку "JerzyKundrat"? Той удзельнік "JerzyKundrat" ужо аднойчы запісаў туды ў артыкул, што ў Панямонне перасяліліся мазавецкія бежанцы, хоць у прыведзенай удзельнікам "JerzyKundrat" крыніцы гаворка ішла не пра мазаўшан, а пра паганскіх бежанцаў-яцвягаў з Мазовіі, як правільна папраўлена намі[https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Яцвягі&diff=prev&oldid=2556781]. Мы цалкам кампетэнтны ў тэме -- у адрозненні ад удзельніка "JerzyKundrat", які паказаў сваю некампетэнтнасць. --[[Удзельнік:Pracar|Pracar]] ([[Размовы з удзельнікам:Pracar|размовы]]) 10:35, 5 мая 2017 (+03) == Вожык звычайны == Спадарыня Вольга, добры дзень. Падтрымайце, калі ласка, [[Размовы з удзельнікам:Belarus2578#Вожык звычайны|дыскусію]]: як нам назваць звычайнага вожыка? --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 13:51, 6 чэрвеня 2017 (MSK) == Аўтаматычны пераклад і незразумелыя сказы == Вітаю. Паглядзеў артыкул [[Стэрніт]], створаны аўтаматычным перакладам. Захаваліся расейскія словы ў арыгінальным выглядзе, і нейкія незразумелыя сказы кшталту «чым склер'''и'''ты спінны часткі сегмента — тэргіты». Трэба выправіць. Афармленне і адсутнасць крыніц таксама ня надта адпавядаюць узроўню дасведчанага ўдзельніка, ня думаю што варта перакладаць такія артыкулы, і пакідаць у першапачатковым выглядзе.--[[Удзельнік:Liashko|Liashko]] ([[Размовы з удзельнікам:Liashko|размовы]]) 14:47, 29 чэрвеня 2017 (MSK) == Аўтаматычныя праўкі == Можа, будзеце рабіць аўтаматычныя масавыя праўкі з дапамогай AWB праз уліковы запіс бота?--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 09:49, 5 ліпеня 2017 (MSK) : Вінавата, прашу прабачэння. Праўду кажучы, проста пераблытала акаўнты, напэўна, трэба больш кавы для мазгоў--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:16, 5 ліпеня 2017 (MSK) == Ландыш майскі == :: Паштовыя маркі з ландышам выпускала яшчэ Югаславія ў 1963, СССР у 1973, Латвія - у 2014. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:39, 6 ліпеня 2017 (MSK) == [[Горад Бучач]] == Добры дзень! Прашу Вас выправіць памылкі ў артыкуле. Дзякуй – вялiкi, шчыры, сардэчны! --[[Удзельнік:Бучач-Львів|Бучач-Львів]] ([[Размовы з удзельнікам:Бучач-Львів|размовы]]) 12:51, 10 ліпеня 2017 (MSK) == Мабуя і Неатыянта == : Сп.Вольга, дапамажыце, калі ласка, дапоўніць карткамі-таксонамі артыкулы. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 20:02, 17 ліпеня 2017 (MSK) == Магот == Сп.Вольга, учора дадаў зноску на назву, але знікла фота. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:36, 18 ліпеня 2017 (MSK) : Апошнім часам нярэдка такое сустракаю, але нулявая праўка ўсё выпраўляе. Тут зрабіў і зараз усё нармальна.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 12:39, 18 ліпеня 2017 (MSK) == [[Грудная паражніна]] == Добры дзень. У школьным падручніку біялогіі "насавая поласць", "плеўральная поласць", адпаведна мае быць — "г[[рудная поласць]]". Або Вы маеце іншыя крыніцы? --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 09:17, 26 жніўня 2017 (MSK) : Дзякуй за навуку :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 07:32, 27 жніўня 2017 (MSK) == Дэкструктыўныя адміністратары == Вітаю, прашу разабрацца ў сітуацыі з дэкструктыўным адміністратарам на [[Вікіпедыя:Запыты_да_адміністратараў#.D0.97.D0.BD.D1.8F.D1.86.D1.8C_.D1.81.D1.82.D0.B0.D1.82.D1.83.D1.81_.D0.B0.D0.B4.D0.BC.D1.96.D0.BD.D1.96.D1.81.D1.82.D1.80.D0.B0.D1.82.D0.B0.D1.80.D0.B0_.D0.B7_.D1.83.D0.B4.D0.B7.D0.B5.D0.BB.D1.8C.D0.BD.D1.96.D0.BA.D0.B0_Belarus2578|старонцы звароту да адміністратараў]] і адкрыць для рэдагавання артыкул [[Мінск]].--[[Удзельнік:Liashko|Liashko]] ([[Размовы з удзельнікам:Liashko|размовы]]) 17:31, 1 верасня 2017 (MSK) Удзельнік Ляшко заблакаваны на тыдзень за абразу ("у цябе праблемы з галавой" напісаў ён). Паколькі праблем з галавой у мяне няма (аб чым магу прадаставіць яму даведку ад псіхіятра), а ў Ляшко няма кваліфікацыі псіхіятра, гэта выказванне з'яўляецца абразлівым. --[[Удзельнік:Belarus2578|Ігар Барысавіч Цярэшчанка]] ([[Размовы з удзельнікам:Belarus2578|размовы]]) 22:13, 1 верасня 2017 (MSK) :: Мне вельмі не падабаецца сам падыход, калі спадар Ляшко выстаўляе мяне валюнтарыстам, які самавольна дадае нейкую інфармацыю: я банальна вярнуў звесткі, якія дадаў у артыкул ІгроБай. Непрыемна і тое, што гэта адразу жа пераходзіць у патрабаванне пазбаўлення мяне сцяга адміністратара. Калі супольнасць прагаласуе, што нам не патрэбна мець выяву Залатой Зоркі ў гарадах-героях, то яе не будзе. І я цалкам нічога не зраблю. Але падыход са знішчэннем інфармацыі і вайной правак я лічу дэструктыўным. Я быў і з'яўляюся прыхільнікам таго, што ў Вікіпедыю кожны можа дадаць інфармацыю, але знішчаць, калі яна не парушае асноўныя правілы, нельга. Можна паставіць запыт крыніцы, можна пачаць абмеркаванне, але інфармацыя павінна заставацца ў артыкуле, пакуль яе не прыбралі рашэннем супольнасці, бо мы акумулюем веды, а не наадварот. Як вядома, мы не папяровая энцыклапедыя, таму ў нас вельмі вялікі патэнцыйны памер артыкула, хаця і абмежаваны здаровым сэнсам. Радок узнагарод горада не мая ідэя, але яна выдатная. У іншых раздзелах такая практыка рэдкая, бо гэта рэдкая практыка ў свеце — узнагароджваць гарады. [[Удзельнік:Belarus2578|Ігар Барысавіч Цярэшчанка]] ([[Размовы з удзельнікам:Belarus2578|размовы]]) 00:01, 2 верасня 2017 (MSK) ::: У наступны раз, калі ласка, не выкарыстоўвайце блакіроўку і настаўленні аховы ў якасці аргумента ў спрэчцы. Наколькі я бачу, Ляшко апошнім часам шмат займаўся давядзеннем артыкулу пра Мінск у добры лад. Магчыма, што з гэтай нагоды ў яго прачнуліся прыватнаўласніцкія матывы для гэтай старонкі, мне такія пачуцці знаёмыя і блізкія. Я іх разумею. Мне б хацелася бачыць, як адміны нашага раздзела паніжаюць градус канфлікту, а не выбухова павялічваюць яго да неба.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 07:59, 2 верасня 2017 (MSK) Хаця блакіроўка і ахова артыкула, магчыма, і былі занадта жорсткімі мерамі, пан Ляшко павінен ведаць, што Вікіпедыя — вынік працы калектыўнага розуму, таму пачуццяў прыватнай уласнасці да таго ці іншага артыкула варта пазбягаць, а, калі яны з'яўляюцца, гасіць. [[Удзельнік:Belarus2578|Ігар Барысавіч Цярэшчанка]] ([[Размовы з удзельнікам:Belarus2578|размовы]]) 10:00, 2 верасня 2017 (MSK) Запрашаю прыняць удзел у абмеркаванні на Форуме. --[[Удзельнік:Belarus2578|Ігар Барысавіч Цярэшчанка]] ([[Размовы з удзельнікам:Belarus2578|размовы]]) 11:00, 2 верасня 2017 (MSK) == Актрысы == Шаноўная Хамелка! Трэба выдаліць старонкі пра актрыс, каб у іх стваральнікаў не было праблем з законам! З павагай. Ц : Выстаўляйце, абмяркуем--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 19:28, 7 верасня 2017 (MSK) Я ведаю, дзе знаходзіцца катэгорыя. Размова пра іншае. Выстаўляйце артыкулы па адным на старонку [[Вікіпедыя:Да выдалення|Да выдалення]], проста так без абмеркавання іх ніхто не выдаліць.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 19:50, 7 верасня 2017 (MSK) Я не ўмею. Ц : Напісана [[Вікіпедыя:Да выдалення#Выстаўленне старонкі да выдалення|тут]]. Дарэчы, каб паставіць подпіс, націсніце сіні аловак над акном рэдагавання, або дадайце такі тэкст - <nowiki>~~~~</nowiki>--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:25, 7 верасня 2017 (MSK) Пакіньце, калі ласка, загаловак. Вам жа гэта нічога не каштуе. == Рознае == Ці можна выдаліць запіс з нашай размовай са старонкі? : Тэхнічна можна, але гэта не вітаецца правіламі размоў--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:49, 9 верасня 2017 (MSK) Хачу каб вы выдалілі старонку з размовамі пра гэтых актрыс. Слухайце, а ці можна выдаліць спасылку. каб яна болей не аднавілася? : Я не буду патрымліваць вашу параною, нават не прасіце.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:03, 9 верасня 2017 (MSK) Добра, артыкулы павыдаляў, дапамажыце выдаліць канчаткова. : Па-першае, вы іх не выдалілі, а выставілі на выдаленне і то не да канца, бо трэба яшчэ зрабіць раздзелы для абмеркаванняў на старонцы [[Вікіпедыя:Да выдалення|Да выдалення]]. Па-другое, паколькі серверы Вікіпедыі знаходзяцца не ў Беларусі і нават не ў беларускай даменнай зоне, то і беларускім правам яны не кіруюцца. Па-трэцяе, выдаляецца ўсё па выніках абмеркавання, у якім вы можаце прымаць удзел. Пры наяўнасці кансенсусу на выдаленне, іх выдаляць, а пры адсутнасці - не.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 07:52, 11 верасня 2017 (MSK) == Міхась Стральцоў == : Сп.Вольга, як выправіць мову твораў у картцы-шаблоне Міхася Стральцова на беларускую? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:03, 12 верасня 2017 (MSK) :: Праз Вікідату. Выправіла :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:41, 12 верасня 2017 (MSK) :: Дзякуй. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:45, 12 верасня 2017 (MSK) == Шаўкоўніца чорная == : 1) ''Лісцем кормяць тутавых шаўкапрадаў. Яно больш жорсткае і менш прыдатнае для кармлення шаўкапрада, чым лісце шаўкоўніцы белай''. - Гэта як? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:10, 13 верасня 2017 (MSK) :: Лісце ад белай лепей, бо ад чорнай больш жорсткае, але апошняе таксама прыдатнае. Перафармулюю і ніжэйшае таксама--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:50, 13 верасня 2017 (MSK) : 2) ''Варта вызначыць, што сапраўднага ягады і вада не заменяць антыбіётыкі ў выпадках інфекцыйных захворванняў, а выкарыстоўваюцца толькі як дапаможны сродак''. - Не зразумець. Прапаную потым прыбраць паўторы і напісаць лапідарна: "у сучаснай медыцыне выкарыстоўваецца як дапаможны сродак".--[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:12, 13 верасня 2017 (MSK) :: Сп.Вольга, ці не жадаеце "Гісторыю" зрабіць асобным раздзелам, а не падраздзелам у "Гаспадарчае значэнне"? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:37, 15 верасня 2017 (MSK) ::: Не, такая ўніфікацыя ў многіх раслінаартыкулах. Бо маецца на ўвазе гісторыя культывавання і ўжывання, а не гісторыя эвалюцыі, напрыклад--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:58, 15 верасня 2017 (MSK) == Азарыцкі раён == Паважаная калега, вітаю! У 2011 годзе Вы выдалілі артыкул пра [[Азарыцкі раён]]. Вось ёсць у мяне жаданне зрабіць яго зноў, бо ён існаваў насамрэч. Ці маеце якія-небудзь пярэчанні? Дарэчы, з днём бібліятэкара :) --[[Удзельнік:Igro by|Igro by]] ([[Размовы з удзельнікам:Igro by|размовы]]) 10:59, 15 верасня 2017 (MSK) : [[Удзельнік:Igro by|Спадар Igro by]], паглядзеў гісторыю старонкі — там была створана проста перасылка на [[Даманавіцкі раён]], амаль адразу яна была выстаўлена аўтарам на выдаленне і выдалена. Здаецца, Азарыцкі раён — асобная адзінка ад Даманавіцкага, таму можаце смела ствараць новы змест.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 11:26, 15 верасня 2017 (MSK) :: Што і зраблю. Дзякуй )) --[[Удзельнік:Igro by|Igro by]] ([[Размовы з удзельнікам:Igro by|размовы]]) 11:28, 15 верасня 2017 (MSK) ::: [[Удзельнік:Igro by|Спадар Igro by]], угу :). І дзякуй за віншаванні :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 11:34, 15 верасня 2017 (MSK) == [[Фанцік]] == Давайце перанясем у [[Фанцік (абгортка)]], не пакінуўшы перасылкі. Прычына [https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Вікіпедыя%3AДа_выдалення&type=revision&diff=2826839&oldid=2826835 вось]. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 15:07, 18 верасня 2017 (MSK) : Я не супраць--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:33, 18 верасня 2017 (MSK) == Карыса == Сп.Вольга, навошта даваць кітайская назвы расліны — кіт. трад. 假虎刺属 , піньінь: jia hu ci shu? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:15, 10 кастрычніка 2017 (MSK) : Хм, на аўтамаце пераклала, краем розуму зачапілася, ці ёсць мэтазгоднасць, але вось так. Можаце смела прыбраць :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:17, 10 кастрычніка 2017 (MSK) :: Ок. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:20, 10 кастрычніка 2017 (MSK) == Мужчына з Кёльб'ерга == у 2016 г. высветлілася, што гэта быў мужчына. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:44, 26 кастрычніка 2017 (MSK) : О, круць, дзякуй--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 15:34, 26 кастрычніка 2017 (MSK) == [[Песні Свабоды]] == Прывітанне! Маглі б Вы аднавіць [[Вікіпедыя:Архіў запытаў на выдаленне/2016#Песьні Свабоды|выдалены]] артыкул у [[Удзельнік:Vit Koz/Пясочніца|маёй асабістай прасторы]]. Маю намер папрацаваць з ім. Хачу ўзяць за аснову спіс кампазіцый і іншае з выдаленага артыкула, каб не набіраць рукамі ўсё спачатку. Дзякуй! <font face="Century Gothic">[[Удзельнік:Vit Koz|Віт]]; [[Размовы з удзельнікам:Vit Koz|размовы]]</font> 10:32, 27 кастрычніка 2017 (MSK) : [[Удзельнік:Vit Koz|Віт]], аднавіла--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:42, 27 кастрычніка 2017 (MSK) == Рымскія лічбы == [https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Міхаіл_Мікалаевіч_Задорнаў&diff=3034227&oldid=3034226 Гэтай праўкай] Вы дадалі катэгорыі "20 стагоддзя" і "21 стагоддзя" ў шаблонах. Згодна з новымі правіламі наймення артыкулаў стагоддзі пішуцца рымскімі лічбамі, ужо ажыццяўлены пераносы катэгорый і налады неабходных шаблонаў. У Задорнава я выправіў, просьба мець на ўвазе ў будучыні.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:43, 10 лістапада 2017 (MSK) == Дыёгу Кау == ''Хомелка перанесла старонку Дыёгу Кау у Дыёгу Кан: у рускай і ўкраінскай вікі транслітаруецца з зычным на канцы'' - З якой пары напісанне ў іншых Вікіпедыях стала прычынай для пераносаў? [[Удзельнік:Frantishak|Frantishak]] ([[Размовы з удзельнікам:Frantishak|размовы]]) 00:36, 13 лістапада 2017 (MSK) == [[Пакрывец]] і [[Крывацвет]] == Вітаю! Пачаў [[Крывацвет]] (''Lycopsis'') з Энцыклапедыі прыроды Беларусі. Аказалася, што ёсць [[Пакрывец]] (''Anchusa''). Дапамажыце давесці да раду, бо я заблытаўся ў гэтых сінонімах.--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 09:57, 17 снежня 2017 (MSK) : Вітаю, з беларускімі назвамі я нічым не дапамагу нажаль, тэарэтычна, калі лацінская назва адна, то і расліна гэта адна.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:03, 17 снежня 2017 (MSK) == Мусэ / Мюсэ == : Як правільна? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 16:09, 27 снежня 2017 (MSK) :: Беларускамоўнай крыніцы не бачыла, але маеце рацыю, напэўна, Мюсэ лепей.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:37, 27 снежня 2017 (MSK) == Грандвальдская Біблія == : ''Паміж 1595 і 1606 гадамі ў кнігу быў дададзены ў кнігу.'' - Гэта як? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:28, 29 снежня 2017 (MSK) :: Грандвальдская Біблія? А ці не Гранвальская? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:32, 29 снежня 2017 (MSK) == Князь-ваўкалак == Вы думаеце, што першая ў гісторыі Беларусі кніга ў жанры фэнтэзі, не такая важная падзея, каб рабіць пра гэта артыкул? А пасля мы будзем здзіўляцца, чаму пра сучасную беларускую літаратуру ніхто не ведае?{{unsigned|Schwert1}} : Паважаны [[Удзельнік:Schwert1|Schwert1]], я не думаю, я ведаю, што Вікіпедыя не рэкламная пляцоўка. Абавязак паказаць значнасць аб'екту артыкулу ляжыць на аўтары і пакуль у артыкуле не будзе зносак на аўтарытэтныя крыніцы, што пацвярджаюць важнасць гэтага твора ў межах беларускай літаратуры, а не толькі яго першасць, гэты артыкул будзе выдаляцца мною ці іншымі. Дарэчы, калі асабіста я вазьму спіс літаратурных жанраў, найду там той, якога яшчэ нашы аўтары не зачапілі і напішу нешта ў ім, а потым выдам за ўласны кошт, то як думаеце, трэба будзе гэтае стварэнне ўславіць у Вікіпедыі ці не?--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:09, 8 студзеня 2018 (MSK) Пры чым рэкламная пляцоўка? Па-першае, мне няма ніякай карысці, ад таго, што тут будзе змешчаны гэты артыкул. А па-другое, калі Вы нават гуглам карыстацца не ўмееце, параю вам пагугліць, што гэта кніга выдадзена не за грошы аўтара. Таму ваш прыклад не мае ніякага сэнсу. : [[Удзельнік:Schwert1]], Вы ўмееце карстацца гуглам? Гэта выдатна! Там і шукайце справядлівасці. А ў нас тут бюракратыя: патрэбны водгукі літ. крытыкаў і ўсялякая лабуда. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 21:59, 8 студзеня 2018 (MSK) : Першая ў жанры [[Беларускае фэнтэзі|фэнтэзі]]? А гэта што такое? --<font style="font-family:'Bauhaus 93'; font-weight: bolder; color: #00FF00; text-shadow:#00FF00 0em 0em 0.5em;">[[Удзельнік:Artificial123|Artificial123]] [[Размовы з удзельнікам:Artificial123|(размовы)]]</font> 09:46, 8 студзеня 2018 (MSK) : [[Schwert1]], якая першая? Гл. [[Беларускае фэнтэзі]].--[[Удзельнік:Ohlumon|Ohlumon]] ([[Размовы з удзельнікам:Ohlumon|размовы]]) 14:05, 8 студзеня 2018 (MSK) == 100 гадоў == : Перагледзеў арт.пра гады з 300 па 400, па магчымасці палепшыў. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:34, 12 студзеня 2018 (MSK) :: Цудоўны праект--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 12:39, 12 студзеня 2018 (MSK) ::: Артыкулы з 400 па 500 палепшаны і дагледжаны. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:22, 20 студзеня 2018 (MSK) == Артыкулы года == Вольга, добры дзень. Падкажыце, адкуль гэта выпадае угары: ''"Запрашаем да галасавання выбару найлепшых артыкулаў 2017 года"'', бо пара яго прыбраць ужо. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 17:00, 15 студзеня 2018 (MSK) : Вітаю, гэта [[MediaWiki:Sitenotice|тут]], трэба выдаліць старонку.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 17:11, 15 студзеня 2018 (MSK) :: Я ўжло абнавіў і выдаліў, зараз там спасылкі на вынікі, праз тыдзень-другі іх таксама можна будзе прыбраць.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 17:13, 15 студзеня 2018 (MSK) ::: Дзякуй, калегі. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 17:18, 15 студзеня 2018 (MSK) == ДМБ, фільм == Прывітанне, спадарыня Хомелка! Зноў звяртаюся да Вас за дапамогай. Маглі б Вы аднавіць яшчэ адзін [[Вікіпедыя:Архіў запытаў на выдаленне/2016#ДМБ, фільм|выдалены]] артыкул у [[Удзельнік:Vit Koz/Пясочніца|маёй асабістай прасторы]]. Маю намер папрацаваць з ім. Хачу ўзяць за аснову тэкст з выдаленага артыкула, каб не набіраць рукамі ўсё спачатку. <font face="Century Gothic">[[Удзельнік:Vit Koz|Віт]]; [[Размовы з удзельнікам:Vit Koz|размовы]]</font> 21:46, 24 студзеня 2018 (MSK) : Спадарыня Хамелка пазначыла на сваёй старонцы, што знаходзіцца ў вікіадпачынку. Я аднавіў старонкуі перанёс у [[Удзельнік:Vit Koz/ДМБ, фільм]].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:59, 24 студзеня 2018 (MSK) == ГЭС Дружба народаў & Аб'екце 500 == Dear Хомелка, sorry to write you in English. Last time you were very helpful with locating [[Агародзішча]], so I turn to you for help again. I am trying to find some information whether "Аб'екце 500" (a lock system to regulate water level; „Objektas 500“ in Lithuanian) is located just next to [[ГЭС Дружба народаў]] (between [[Ставок (возера)|Ставок]] and [[Аболе]]) or they are separated by [[Ставок (возера)|Ставок]] lake. There seems to be no information in Lithuanian/English about "Аб'екце 500" albeit some Lithuanian decrees mention it. I suspect that it is a well-known nickname of previously secret object. I'd be grateful if you could look up for such information in Belarusian. [[Удзельнік:Powermelon|Powermelon]] ([[Размовы з удзельнікам:Powermelon|размовы]]) 00:36, 10 лютага 2018 (MSK) :: Hello, [[Удзельнік:Powermelon|Powermelon]]. Hmm, As far as I understood, in fact the Object 500 is the documentary name of the entire complex of buildings and structures of the hydroelectric power station in conjunction with the site (land) on which they are located. Name in Russian "Объект 500", in Belarusian "Аб'ект 500". In addition to the agreement to lease it for 99 years, there is nothing more on top.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:46, 23 лютага 2018 (MSK) ::: Thank you very much for your time. I thought there would be more information in Belarusian about this object. [[Удзельнік:Powermelon|Powermelon]] ([[Размовы з удзельнікам:Powermelon|размовы]]) 10:07, 27 лютага 2018 (MSK) == Прэсненскi раён == Паважаная Хомелка, вы удалили статью Прэсненскi раён, но я не знал, что её выносили на удаление. Можете, пожалуйста отменить удаление и переместить содержание страницы в [[Удзельнiк:Севастополец/Прэсненскi раён]]. У меня не было времени доработать, но я обещаю найти время. Это я же, Севастополец, просто с телефона. [[Адмысловае:Contributions/95.213.218.86|95.213.218.86]] 22:50, 13 сакавіка 2018 (MSK) : Вітаю, аднавіла. Дарэчы, звярніце ўвагу, што тая і, якую выкарысталі вы, не кірылічная. Артыкул пад назвай [[Удзельнік:Севастополец/Прэсненскi раён]], але пры пераносе ў асноўную прастору ў слове Прэсненскі і трэба будзе выправіць.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 22:55, 13 сакавіка 2018 (MSK) Вялiкi дзякуй. Извините, что отрываю вас от викиотпуска. [[Адмысловае:Contributions/95.213.218.86|95.213.218.86]] 23:05, 13 сакавіка 2018 (MSK) Дарэчы, лiтары i кiрылiчнай на маей клавiатуры няма, таму далей буду капiраваць яе з iншых старонак. Яшчэ раз дзякуй, з пашанай, [[Адмысловае:Contributions/95.213.218.86|95.213.218.86]] 23:05, 13 сакавіка 2018 (MSK) == Непатрэбныя старонкі == Паважаная [[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]], калі ласка, выдаліць непатрэбныя старонкі-рэдырэкты [[Размовы з удзельнікам:Севастополец/Архіў/1]], [[Размовы з удзельнікам:Севастополец/Архіў/2018]] і [[Размовы з удзельнікам:Севастополец/Архіў]]. Дзякуй. З павагай, [[Удзельнік:Севастополец|Севастополец]] ([[Размовы з удзельнікам:Севастополец|размовы]]) 16:24, 27 сакавіка 2018 (MSK) : Іх ужо нехта іншы выдаліў. На будучае можна проста дадаваць да іх шаблон {{tl|Да выдалення}} і нехта выдаліць.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 19:07, 27 сакавіка 2018 (MSK) == Англасаксонскае мастацтва == : ''Два перыяды выбітных дасягненняў у VII—VIII стагоддзях, калі былі створаны вырабы па метале і каштоўнасці з Сатан-Ху і шэраг выдатных манускрыптаў, і перыяд пасля каля 950 года, калі адбылося адраджэнне англійскай культуры пасля заканчэння ўварванняў вікінгаў.'' - губляецца сэнс. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:27, 3 красавіка 2018 (MSK) == Pizza Hut == Прашу аднавіць выдаленны артыкул у маёй асабістай прасторы. Хацеў стварыць нанова, але агледзеў, што ўжо [[Вікіпедыя:Архіў запытаў на выдаленне/2018#Pizza Hut|быў такі]], можа што добрае там ёсць. <font face="Comic Sans MS">[[Удзельнік:Vit Koz|Віт]]; [[Размовы з удзельнікам:Vit Koz|размовы]]</font> 22:01, 16 чэрвеня 2018 (MSK) : Вітаю, [[Удзельнік:Vit Koz|Віт]]. Нічога такога там не было, але [[Удзельнік:Vit Koz/Pizza Hut|аднавіла]], карыстайцеся.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 07:31, 17 чэрвеня 2018 (MSK) == Антоненка == Сп. Хомелка, нехта штосьці пераблытаў, бо Герой Савецкага Саюза [[Аляксей Касьянавіч Антоненка|Аляксей Антоненка]] нарадзіўся ў былой в. Васькавічы, якая цяпер знаходзіцца ў мяжы г. Віцебск.--[[Удзельнік:Dzianis Niadbajla|Dzianis Niadbajla]] ([[Размовы з удзельнікам:Dzianis Niadbajla|размовы]]) 23:43, 28 чэрвеня 2018 (MSK) : Здаецца, мая віна і мая самадзейнасць :(. Зараз выпраўлю, дзякуй за ўвагу--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 07:00, 29 чэрвеня 2018 (MSK) == Анаціраваны спіс хрыбетных жывёл Беларусі == У [[Размовы_з_удзельнікам:Rymchonak#Назвы_жывёл|размове з удзельнікам Rymchonak]] вы згадалі, што у вас ёсць "Анаціраваны спіс хрыбетных жывёл Беларусі". Буду вельмі удзячны калі вы яго вышліце мне на пошту pavlyshko-m@yandex.by --[[Адмысловае:Contributions/46.56.231.134|46.56.231.134]] 18:42, 5 ліпеня 2018 (MSK) : Выслала, глядзіце, спадзяюся, што спатрэбіцца і для Вікіпедыі таксама--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 18:48, 5 ліпеня 2018 (MSK) == Шусцер / Шустэр == : Сп. Вольга, у БЭ ёсць арт. Руд'''о'''льф Шус'''це'''р, у Вікіпедыі ён Руд'''а'''льф Шус'''тэ'''р, ёсць у нас арт."Бернд Шустэр". Цяпер арт."Францыск Іванавіч Шус'''це'''р". Можа, перанясем у Францыск Шус'''тэ'''р? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:00, 18 жніўня 2018 (MSK) :: Я толькі за :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:12, 18 жніўня 2018 (MSK) == Гарадскія архітэктары Віцебска == : Паглядзіце, калі ласка, раздзел «Гарадскія архітэктары Віцебска» — пераблыталіся Кібардзін з Бельскім. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:35, 27 жніўня 2018 (MSK) == Таксоны == : Сп. Вольгі, ці можаце зрабіць таксоны для арт «Перавязка» і «Пеламіды»? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:02, 14 верасня 2018 (MSK) :: Вітаю, зрабіла--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 12:01, 14 верасня 2018 (MSK) == Рэчыцкі павет == Я ўчора ботам выправіў усе спасылкі на павет Расійскай імперыі на артыкул [[Рэчыцкі павет (Расійская імперыя)]]. Усё што існуе зараз спасылаецца на павет Вялікага Княства Літоўскага, і ўсё слушна. Таму прапаную спачатку вызначыцца з найменнем на старонцы [[Вікіпедыя:Да перайменавання]], і ўжо пасля змяняць спасылкі, прычым робатам, а не ад асноўнага акаўнта.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 15:03, 29 верасня 2018 (MSK) == Шаблон «Бібліяінфармацыя» == Можаце патлумачыць, навошта прастаўляць шаблон у абсалютна выпадковых артыкулах, калі ён пусты? У выпадку вялікай неабходнасці прастаноўку можна ажыццявіць ботам.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:30, 2 кастрычніка 2018 (MSK) : Ок.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:52, 3 кастрычніка 2018 (MSK) == [[Норберт Корсак]] == Прывітанне! Дзякуй за дагляд артыкулаў! Апрача асобных польскіх эмігранцкіх выданняў, у т.л. біяграфічных, няма доказаў таму, што Норберт Корсак быў у Злучаных Штатах. На польска-амерыканскія публікацыі, здаецца, "павёўся" і Ўладзімір Арлоў. Аднак у крыніцах і публікацыях Таварыства Ісуса ў ЗША, а там, як і паўсюль, кожны сябар ордэна быў на ўліку, ён нідзе не ўзгадваецца. Я б папрасіў Вас прыбраць з артыкула спасылку на http://www.poles.org/db/K_names/Korsak_N.html З павагай, Sniezhanj : Добра, зараз прыбяру, у наступны раз праўце смела і самастойна з пазначэннем матываў праўкі ў спрэчных выпадках :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:52, 3 кастрычніка 2018 (MSK) == [[meta:Main_Page/be]] == Привет! Поправь, пожалуйста, перевод. Там "рэгіянальных адзяленняў Вікімедыя" нужно поменять на перевод более общего "Wikimedia affiliates". --[[Удзельнік:Kaganer|Kaganer]] ([[Размовы з удзельнікам:Kaganer|размовы]]) 14:56, 4 кастрычніка 2018 (MSK) : Сделала :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 15:59, 4 кастрычніка 2018 (MSK) == [[Аляксей Уладзіміравіч Полазаў]] і [[Свята-Пакроўская царква (Маладзечна)]] == Добры дзень. Дзякую за артыкул пра А. У. Полазава, бо сам бы яшчэ доўга шукаў матэрыял. Хачу прапанаваць звярнуць увагу на [[Свята-Пакроўская царква (Маладзечна)|царкву]] ў Маладзечне. Мяркую, гэта той самы праект, што і ў Куранцы. І будавалася ў адзін час, і ў межах адной «мураўёўскай» епархіі. Толькі інфармацыі пра архітэктара ніхто пакуль не знайшоў. Але наўрадці тут будзе плагіят іншага аўтара, упэўнены ў адным, атрымліваецца ўжо ТЫПОВЫМ праекце «мураўёўкі». Сам не хачу рэдагаваць і псаваць такі слаўны артыкул, таму пішу папярэдне дзеля абмеркавання. Дзякуй яшчэ раз за працу, [[Удзельнік:Dehty|Dehty]] ([[Размовы з удзельнікам:Dehty|размовы]]) 11:49, 24 кастрычніка 2018 (MSK) : Мураўёўкі наогул будаваліся тыповымі, так што не факт, што і Куранцоўская мела арыгінальны праект. Магло быць так, што меўся нейкі арыгінал-прататып, які ў Куранцы садзіў на месца Полазаў, а ў Маладзечне - нехта іншы. Нельга займацца арыгінальнымі даследаваннямі. Што тычыцца асобы Полазава, то ў мяне ёсць яшчэ некалькі зачэпак, дзе шукаць інфармацыю, таму праз некаторы час я да яго вярнуся, але пакуль трэба некалькі іншых вузельчыкаў у маім палатне завязаць, каб рухацца далей. І дзякуй вам за дзякуй. Вельмі прыемна, калі працу заўважаюць і шануюць.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:12, 24 кастрычніка 2018 (MSK) :: Добра, некалі знойдзецца інфармацыя па Маладзечанскай царкве (цікавая гістарычная даведка [http://molodechno.cerkov.ru/2016/03/20/osvyashhenie-3-x-cerkvej-istoricheskaya-xronika/ Освященіе трехъ церквей] ). І яшчэ два аб'екты да кучы: * [[Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (Гервяты)|Касцёл у Гервятах]] «''В 1898 году губернский архитектор Алексей Полозов (он же автор [[Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Празарокі)|костёла Вознесения Девы Марии в Прозороках]]) создал проект трёхнефовой святыни из кирпича, который был утверждён Виленским строительным комитетом в апреле 1899 года...''» <ref>[http://www.gervyaty.by/kostel-svjateyshey-troicy-v-gervjatah/istorija-kostjola-271/RU/ КОСТЕЛ СВЯТЕЙШЕЙ ТРОИЦЫ В ГЕРВЯТАХ » ИСТОРИЯ КОСТЁЛА]{{lang-ru|}} Gervyaty.by</ref> «... ''Гэ­ты храм ства­раў га­лоў­ны ар­хі­тэк­тар Ві­лен­скай гу­бер­ніі Аляк­сей По­ла­заў''.» <ref>[http://zviazda.by/be/news/20140321/1395350677-malenkaya-shveycaryya-u-gervyatah Маленькая Швейцарыя ў Гервятах] // [[ЗВЯЗДА]]</ref> * [[Царква ў імя святой прападобнай Марыі Егіпецкай (Вілейка)]] <ref>[http://www.molod-eparchy.by/ru/eparkhiya/blagochiniya/vilejskoe/item/64 Приход храма преподобной Марии Египетской г.Вилейка (благочиннический центр)]{{lang-ru|}} [[Маладзечанская епархія]]</ref> [[Удзельнік:Dehty|Dehty]] ([[Размовы з удзельнікам:Dehty|размовы]]) 21:03, 24 кастрычніка 2018 (MSK) : Наконт гервяцкага касцёла - дзякуй вялікі-вялікі, бо шукала і не знайшла, а ў ва ўсіх віках зараз [[Вацлаў Міхневіч]]. Пра яго дадала, Празарокі і Вілейку крыху пазней дадам--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 21:44, 24 кастрычніка 2018 (MSK) == Старынка Слаўгарадскага раёна == [http://www.slavgorod.by/2017/07/28/starinka-vazhnyj-promyshlennyj-centr-mogilevskoj-gubernii/ Звярні ўвагу]--[[Удзельнік:Mahufi|Mahufi]] ([[Размовы з удзельнікам:Mahufi|размовы]]) 09:05, 17 лістапада 2018 (MSK) == Маскоўская духоўная акадэмія == Дзякуй вялікі за дагляд артыкула. Узнікла пытанне (у прынцыпу яно і было) па раздзелу "Рэктары". Там атрымоўваецца неадназначнасць з «Павел (Панамароў)». Трэба неяк пазначыць іх рознымі назвамі, бо цяперашняя вікіфікацыя вядзе да нашага сучасніка [[Павел (Панамароў)|Паўла]], а не {{нп3|Павел (Панамароў)|Паўла (1782-1783)|ru|Павел (Пономарёв, Пётр Николаевич)}}. Як гэта зрабіць лепш? : Ох, дзякуй вялікі, што заўважылі маю памылку. Выправіла, здаецца. Цяпер павінна быць правільна--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 11:13, 4 студзеня 2019 (MSK) :: Цяпер яны там абодва :)) --[[Удзельнік:Dehty|Dehty]] ([[Размовы з удзельнікам:Dehty|размовы]]) 11:46, 4 студзеня 2019 (MSK) ::: Цяпер «усё добра», дзякую :) --[[Удзельнік:Dehty|Dehty]] ([[Размовы з удзельнікам:Dehty|размовы]]) 11:52, 4 студзеня 2019 (MSK) == Юбер (Губерт) Янічак == : Чаму Юбер, а не Губерт? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:08, 15 студзеня 2019 (MSK) :: Падумаўшы, згаджуся.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:45, 15 студзеня 2019 (MSK) ::: А чаму Хуберт? У нас жа ўжо Губерт Герхард ёсць... + мы пішам Гамбург, Гайдэльберг, а не Хамбург, Хайдэльберг.--[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:48, 15 студзеня 2019 (MSK) == [[Шаблон:Briza]] == Вітаю! Ствараючы артыкул [[Дрыжнік]], стварыў я шаблон '''Briza'''. І напэўна недарабіў, як трэба. Дапаможаце?--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 14:51, 15 студзеня 2019 (MSK) : Здаецца, што цяпер ок--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:54, 15 студзеня 2019 (MSK) ::Але ў артыкуле Дрыжнік 21 зноска з неіснуючым шаблонам [[Шаблон:Brizinae]]. Не можа быць гэта звязана з незапоўненым у им параметрам name?--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 15:10, 15 студзеня 2019 (MSK) ::: У мяне ўсё нармальна працуе, магчыма, вам дапаможа crtl+R?--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 15:17, 15 студзеня 2019 (MSK) :::: Не дапамагае. Пачакаем. Магчыма, дзесці не абнавілася ў якім-небудзь кэшы на серверах. Бо на смартфоне бачу тыя ж зноскі.--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 15:29, 15 студзеня 2019 (MSK) ::::: Ок--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 15:34, 15 студзеня 2019 (MSK) ::::::Дадаў метку з апісаннем у Вікідата, зайшоў адтуль, і ўсё стала добра.--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 15:46, 15 студзеня 2019 (MSK) :::::::О, супер, выдатна :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:15, 15 студзеня 2019 (MSK) == Hi == Oh so that, so a Be.wiki admin is a girl. Nice to meet you. Thank your country, about all best things you all did for my country Vietnam, in ours history ! [[Удзельнік:Đông Minh|Đông Minh]] ([[Размовы з удзельнікам:Đông Minh|размовы]]) 15:32, 28 студзеня 2019 (MSK) : Hello and to you :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:03, 28 студзеня 2019 (MSK) == Иконы == Здравствуйте! Спасибо за просмотр статьи о белорусских иконах. Я часто ездил в вашу страну (особенно к югу от Минска) между 1996 и 2012 годами. Я могу читать на белорусском языке (1/5) и мне нравится представлять статьи из Беларуси. Я нашел книгу Н. Высоцкой на 4 языках, включая французский. Если у вас есть прекрасные статьи, я постараюсь снова перевести. Удачи Даниэль Мортье Mortier.Daniel sur Wikipédia en français ( Belgique) : Добрый день, [[Удзельнік:Mortier.Daniel|Даниэль]]. Мне очень приятно с вами общаться и я благодарна очень за перевод моих статей на французский язык. Возможно, вам будет интересно посмотреть эти статьи: [[Васіль Маркіянавіч]] (иконописец, который родился в моём родном городе), [[Веткаўская іканапісная школа]] и [[Бабіцкая іканапісная школа]] (две самые любопытные иконописные школы на белорусских землях, на мой взгляд), [[Абклад іконы]] (важная тема в православной восточнославянской иконописи), [[Блакітнае Успенне]] (интересная икона), [[Абраз Нараджэнне Хрыстова (Латыгава)]] (ещё одна)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 11:01, 20 лютага 2019 (MSK) == [[Тундра]] == Добры дзень. Вылучаюць тундру: субарктычную, арктычную, горную, таксама імховую, лішайнікавую, кустовую, купістую (дзернавіна ўтварае купіны) і паліганальную — але не "хмызняковую". --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 19:46, 20 лютага 2019 (MSK) : [[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]], [https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:WhatLinksHere/%D0%A5%D0%BC%D1%8B%D0%B7%D0%BD%D1%8F%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D1%82%D1%83%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B0 толькі ў адным з гэтых артыкулаў] пераклад рабіла я. Выправіць паўсюль на кустовую, як лічыце?--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:35, 20 лютага 2019 (MSK) :: А, усё, ужо пабачыла, дзякую--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:25, 21 лютага 2019 (MSK) == Як == Што будзем рабіць з арт. "Як (''Bos grunniens'')"? У БЭ - арт.Як - гэта ''Bos mutus''.--[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:32, 13 сакавіка 2019 (MSK) : Вітаю. ''Bos grunniens'' - свойскі як, ''Bos mutus'' - дзікі як. Раней разглядаліся як падвіды ''Bos grunniens grunniens'' і ''Bos grunniens mutus'' адпаведна, але цяпер большасцю разглядаюцца паасобна як розныя віды. Напэўна, і мы можам скарыстацца такімі назвамі, як лічыце?--<font face="Segoe Script"> [[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 12:34, 13 сакавіка 2019 (MSK) ::: Перарабіў. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:54, 13 сакавіка 2019 (MSK) == [[Удзельнік:Хомелка/Беларускія НП]] == Прывітаньне. Калі ласка, [[Размовы з удзельнікам:Ліцьвін#Заліўка НП|аднавіце]]. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Размовы з удзельнікам:Ліцьвін|размовы]]) 20:28, 28 мая 2019 (+03) == Сумах воцатны == : Ці не маглі б перапісаць "Воцатнае дрэва практычна не небяспечнае, хоць пры прыёме ўнутр або трапленні соку на слізістыя абалонкі — атрутны, а пры кантакце з скурай можа выклікаць легкае смыленне"? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:57, 16 жніўня 2019 (MSK) == Таполя Сімона / Сімана? == : Сімона ці Сімана? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 13:28, 21 жніўня 2019 (MSK) :: Маю крыніцу, дзе СімАна і націск стаіць на першы склад--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:32, 21 жніўня 2019 (+03) == Слівавыя == : Паважаная сп.Вольга, змяніце, калі ласка, катэгорыю "Слів'''о'''выя" на "Слів'''а'''выя". --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:20, 26 жніўня 2019 (MSK) :: {{Зроблена}}--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:11, 26 жніўня 2019 (+03) ::: Дзякуй! --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 16:13, 26 жніўня 2019 (MSK) == Парэчкі чорныя == : Добры дзень, назвы сартоў з рускай мовы перакладаюцца? Дапаўненне: Чорныя парэчкі ў філатэліі: Швецыя друкавала маркі ў 1995 годзе, Манголія двойчы — у 1968 і 1987, Польшча — у 1974 (Серыя, прысвечаная Міжнароднаму кангэрсу садаводства), Боснія і Герцагавіна — у 2015. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:57, 2 верасня 2019 (MSK) : Не перакладаюцца амаль заўсёды, або перекладаюцца пры наяўнасці крыніцы, дзе нейкі папулярны ці дастаткова старажытны сорт пераклалі спецыялісты-аўтарытэты.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:01, 2 верасня 2019 (+03) :: І дзякуй вялікі за маркі, дадала гэта і нават крыху больш, яшчэ Балгарыя знайшлася--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:42, 2 верасня 2019 (+03) Спадарыня Вольга, гляньце, калі ласка, артыкул [[Парэчкавая пупышкавая моль]] — там праблемы з паказам прамежкавых таксонаў у картцы. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 16:40, 30 верасня 2019 (+03) :: Глянула, там была праблема з-за таго, што колькасць узроўняў таксанамічнай класіфікацыі ў ш:Таксон абмежавана ...мммм... 22 ці 23 узроўнямі (карацей, абмежавана). З-за таго, што я ўдакладніла паміж родам і сямействам яшчэ падсямейства, колькасць узроўняў перавысіла ліміт. Выправіла.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:47, 30 верасня 2019 (+03) == Салагуб == Прывітанне. Наконт вашага файла на Вікісховішчы. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%80%D1%8D%D1%82_%D0%90._%D0%A1%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%83%D0%B1%D0%B0._1932.jpg Гэта не Салагуб], а Янка Купала. Можаце падгугліць, як выглядае Салагуб. Трэба перанесці.--[[Удзельнік:Liashko|Liashko]] ([[Размовы з удзельнікам:Liashko|размовы]]) 00:29, 13 снежня 2019 (+03) : Зроблена, дзякуй за дапамогу--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:34, 13 снежня 2019 (+03) == Міхась Філіповіч == Прывітанне. А адкуль звесткі, што Філіповіч памёр у Маскве? Калі глядзець артыкул Крэпака, дык ён нібыта пасля вайны вярнуўся ў Менск.--[[Удзельнік:Liashko|Liashko]] ([[Размовы з удзельнікам:Liashko|размовы]]) 05:47, 20 снежня 2019 (+03) : Вітаю, паважаны [[Удзельнік:Liashko|Liashko]]. Маю на паліцы кніжку з серыі НММ РБ. "Славутыя мастакі з Беларусі. Міхаіл Філіповіч. Михаил Филиппович. Mikhail Filipovich". Старонка 13, цытую: "Вядома, што апошнія гады жыцця Філіповіч правёў у Маскве, дзе і памёр у 1947 годзе. Подпіс пад гэтым артыкулам [[Валянціна Уладзіміраўна Вайцахоўская|Валянціна Вайцахоўская]].--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:36, 20 снежня 2019 (+03) :: Мо дадайце сказ у канцы біяграфіі, ды крыніцу? Але так, найбольш верагодна што памёр у Маскве, бо магілы ў Менску няма. Але, на жаль, і пра магілу ў Маскве нічога не вядома.--[[Удзельнік:Liashko|Liashko]] ([[Размовы з удзельнікам:Liashko|размовы]]) 08:05, 21 снежня 2019 (+03) ::: Дадала нават некалькі сказаў :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:21, 21 снежня 2019 (+03) == [[Шэрардыя]] == Вітаю! Энцыклапедыя прыроды Беларусі, Том 2 — '''Жэрардыя'''. У мяне больш крыніц няма. Вырашыў пакуль не выносіць да перайменавання. --[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 10:46, 5 студзеня 2020 (+03) : Вітаю! Ох ужо гэтыя сучасныя «навукоўцы», якія не глядзяць у этымалогію, а пішуць, як падабаецца. Я забылася там крыніцу праставіць, але ўжо выправілася. Мяркую, што Жэрардыю патрэбна з крыніцай дадаць другой назвай, а асноўнай усё ж такі пакінуць з Ш, бо 1. Названа ў гонар Шэрарда. 2. Батанічны навуковы слоўнік спецыялізаваны на маю думку павінен ісці перад больш універсальнай крыніцай.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 12:00, 5 студзеня 2020 (+03) :: Напэўна, так. Дарэчы, у ЭПБ шмат лацінскіх назваў, асабліва ніжэйшых жывёл, грыбоў, лішайнікаў, пададзены ў беларускай транскрыпцыі. Што рабіць будзем? --[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 12:15, 5 студзеня 2020 (+03) :: Калі іншай адэкватнай назвы няма, то так і будзем пісаць. Ну за выключэннем [[Спіс мохападобных Беларусі#Зноскі|вось такіх выпадкаў]], калі ўжо ну зусім ніяк не згадзіцца з «вучонымі аўтарытэтамі».--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:47, 5 студзеня 2020 (+03) [[Акракордыя]], перачытайце, калі ласка. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 20:35, 12 студзеня 2020 (+03) == Arabidopsis == Вітаю! {{Bt-bellat|Разуха пясчаная|Arabidopsis arenosa}} і род Разухавідка (''Arabidopsis'') у ЭПБ т.4. і [https://books.google.by/books?id=V92tDQAAQBAJ&pg=PA257&lpg=PA257&dq=%D1%80%D0%B0%D0%B7%D1%83%D1%88%D0%BA%D0%B0&source=bl&ots=7--jb3hQef&sig=ACfU3U2JSTtE6TkLDuuoDNgIHN1IgXQBjQ&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwj3ic71u6DnAhWExIsKHYdYAIgQ6AEwDnoECAkQAQ#v=onepage&q=%D1%80%D0%B0%D0%B7%D1%83%D1%88%D0%BA%D0%B0&f=false тут] — '''Разушка'''. Будзем пераносіць?--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 08:05, 26 студзеня 2020 (+03) : Вітаю. У Кісялеўскага ''Arabidopsis'' - разухавідка без варыянтаў, а з відаў ёсць толькі {{bt-latbel|Arabidopsis thaliana|Разухавідка Таля}}. А на два радкі ніжэй разуха пясчаная ідзе пад назвай {{bt-bellat||Arabis arenosa}}, што паводле TPL цяпер ёсць сінонімам {{bt-bellat||Arabidopsis arenosa}}. Такім чынам я б пакінула як цяпер, але з Разушкі трэба зрабіць неадназначнасць ([[Воўчыя ягады|вось па такім прыкладзе]]) і дадаць назвы ў артыкулы--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:14, 26 студзеня 2020 (+03) == [[Моріс Бон]] == Vladlen59 Не дужа разумею, чаму Вы выкінулі артыкул «Моріс Бон». Ніякага машыннага перакладу з русскай мовы я не рабіў, бо пісаў адразу па — беларуску. І навошта, мне сябру беларускага Саюза пісьменнікаў — машынны пераклад???? Можа там і былі памылкі, дык трэба было напісаць аб гэтым і я бы іх выправіў. Трэба хоць трошкі паважаць аўтараў, якія пішуць артыкулы. А так можа здарыцца, што на беларускамоўнай ВІКІПЕДЫІ застануцца адны «вікідальшчыкі» артыкулаў[[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]] ([[Размовы з удзельнікам:Vladlen59|размовы]]) 12:36, 16 лютага 2020 (+03) : Аўтарства артыкулаў у Вікіпедыі калектыўнае. Але каб напісаць артыкул тут, патрэбна валодаць беларускай мовай, а членства ў Саюзе пісьменнікаў не абавязковае. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 12:41, 16 лютага 2020 (+03) :: Паважаны, [[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]], сябру любога беларускага Саюзу трэба б ведаць, што р у беларускай мове зацвярдзелае. Таму склад «рі» ў ёй абсалютна немагчымы. Калі жадаеце, я магу аднавіць тэкст артыкулу ў вашу асабістую прастору для дапрацоўкі і выпраўлення памылак.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 12:54, 16 лютага * Прашу аднавіць. І лічу, што трэба вучыцца з тых, хто правіць рускамоўную Вікіпедыю. Там прапанаюць дапрацаваць і адразу не выкідваюць артыкулы.[[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]] ([[Размовы з удзельнікам:Vladlen59|размовы]]) 10:04, 20 лютага 2020 (+03) :: [[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]], аднавіла [[Удзельнік:Vladlen59/Моріс Бон|на гэтай старонцы]]. Па-першае, з улікам французскага паходжання асобы, яго імя будзе МарЫс. Па-другое, вялікую частку новастворанага ў Рускай Вікіпедыі [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%96%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8B?type=delete&user=&page=&wpdate=&tagfilter= адразу хутка выдаляюць без абмеркаванняў], а шмат з таго, што ўсё ж такі трапляе на маруднае выдаленне, затрымліваецца толькі таму, што адміністратараў там хранічна не хапае. Каб прытрымлівацца хоць нейкіх стандартаў якасці, нехта павінен праводзіць мяжу паміж тым, што падыходзіць, і тым, што не дасягае патрэбнага ўзроўню. Пачаты вамі артыкул не мог застацца ў арыгінальным выглядзе, таму што ён быў непісьменным, нібы напісаным іншамоўцам. Звычайна такое бывае пасля аўтаперакладчыкаў. Не крыўдуйце, а ўсталюйце сабе ў браўзер праверку правапісу і добранька вычытайце яго, а потым пакажыце мне зноў. Калі ён хоць крыху стане падобны на нешта якаснае, я асабіста яго аднаўлю. Дзякуй за ўвагу.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:21, 20 лютага 2020 (+03) У меня не засталася копія МАРЫСА. Ці можыце мне даслаць стары варыянт?[[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]] ([[Размовы з удзельнікам:Vladlen59|размовы]]) 14:26, 20 лютага 2020 (+03) :: [[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]], чытайце ўважліва, [[Удзельнік:Vladlen59/Моріс Бон|ВОСЬ ВАШ АРТЫКУЛ, НА ГЭТАЙ СТАРОНЦЫ]]--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:30, 20 лютага 2020 (+03) Яшчэ. У свой час тэлефанаваў наконт захавання яго помніка ў амбасаду Францыі ў Маскве. Там казалі Морыс з націскам на першы склад. І чутна было, што не Марыс, а менавіта МОРЫС[[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]] ([[Размовы з удзельнікам:Vladlen59|размовы]]) 14:42, 20 лютага 2020 (+03) : Ок, няхай будзе МОрыс. Галоўнае, каб не Моріс--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:44, 20 лютага 2020 (+03) :: [[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]]. І яшчэ, вось артыкул пра яго ў фрвікі - [[:fr:Maurice Bon]]--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:46, 20 лютага 2020 (+03) == [[Салянка руская]] == Вітаю! Трэба паглядзець апісанне. Штосьці не так, на мой погляд.--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 06:40, 18 лютага 2020 (+03) : Вітаю. А што іменна не так?--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:38, 18 лютага 2020 (+03) :: Там першы радок: «Аднагадовая расліна, 15-50 см вышынёй.», а далей у тэксце: «Трава 30-100 см вышынёй.». Зараз у мяне няма пад рукой літаратуры, па якой праверыць.--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 06:22, 19 лютага 2020 (+03) ::: Паправіла, дапоўніла, дадала крыніцы.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:17, 19 лютага 2020 (+03) == [[Чак Паланік]] == Вітаньне, шаноўная Хомелка. Калі ласка, выкажыце сваё меркаваньне наконт наданьня статусу добрага артыкулу пра Паланіка [https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D0%B4%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D1%9E_%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B#%D0%A7%D0%B0%D0%BA_%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%BA вось тут] --[[Удзельнік:Alokimoh|Алокім]] ([[Размовы з удзельнікам:Alokimoh|размовы]]) 11:57, 24 лютага 2020 (+03) == [[Светнік зязюлін]] == Вітаю! Прашу дапамагчы разабрацца з класіфікацыяй. [[Светнік]] або [[Смалёўка]]?--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 05:35, 3 сакавіка 2020 (+03) : Вітаю, [[Удзельнік:VladimirZhV|Уладзімір]], выбачайце, але толькі зараз рукі дайшлі. {{Зроблена}}--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:02, 13 мая 2020 (+03) == Прошу помочь с проверкой перевода == Добрый день, Вольга! Проверьте, пожалуйста, перевод статей [[Людміла Іванаўна Нуйкіна]] и [[Тамара Іванаўна Нетикса]]. Рад Вас видеть, --[[Удзельнік:Impro|Impro]] ([[Размовы з удзельнікам:Impro|размовы]]) 15:08, 19 сакавіка 2020 (+03) : Добрый день, Нуйкину проверила, половину ошибок там мог исправить и русскоязычный, просто хорошо вчитавшись и поискав поиском букву "И". На будущее, название источников не переводим вообще. Максимум, что допускаем, если приводим к ссылке не название статьи, а собственное уточнение вроде "Статья о человеке с фотографией и основными датами жизни". Вторую статью пока посмотреть некогда, но название там сразу неправильно. И не слыша, как оно звучит, я не могу сказать, как правильно. Во-первых, куда ударение? Если на И, то Ня, а не Не. Во-вторых, насколько мягкое т? ці ілі ты, но ти точно нет, в белорусском языке это невозможное сочетание. Возможно, но не точно, я в течение следующих суток найду время и проверю эту статью. Если нет, не постесняйтесь мне маякнуть об этом завтра-послезавтра.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 15:43, 19 сакавіка 2020 (+03) :: Спасибо. Исправил в первой статье наименования источников (указал на языке оригинала — на русском), кое-где ещё поменял и на і. Во второй статье фамилия персоны в оригинале на русском звучит Нетыкса с ударением на Ы. Поэтому, видимо, на белорусском тоже будет Нятыкса? Или всё же Нетыкса? Источники во второй статье сейчас тоже поменяю. И букву И посмотрю. --[[Удзельнік:Impro|Impro]] ([[Размовы з удзельнікам:Impro|размовы]]) 18:41, 19 сакавіка 2020 (+03) :: Поправил вторую статью. При необходимости, по [https://yandex.ru/video/preview/?filmId=1811467521579139800&from=tabbar&parent-reqid=1584654835027977-654396497735576446300262-production-app-host-man-web-yp-8&text=Нарышкин+рассекретил+разведчиков ссылке] можно послушать произнесение фамилии. Там же под видео в разделе «Другие видео по этому запросу» есть другие видео с этой же новостью, где другие дикторы произносят фамилию Нетыкса. --[[Удзельнік:Impro|Impro]] ([[Размовы з удзельнікам:Impro|размовы]]) 01:03, 20 сакавіка 2020 (+03) :: По Вашей просьбе - напоминаю про статью [[Удзельнік:Impro/Тамара Іванаўна Нятыкса]]. Если посчитаете наименование правильным, то переименуйте статью в основное пространство. При необходимости, можете править в моём личном пространстве. --[[Удзельнік:Impro|Impro]] ([[Размовы з удзельнікам:Impro|размовы]]) 14:33, 21 сакавіка 2020 (+03) Вярнуў артыкул у прастору ўдзельніка. Трэба вызначыць спачатку яго назву. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 21:18, 19 сакавіка 2020 (+03) ::: {{Зроблена}}--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 17:34, 21 сакавіка 2020 (+03) :::: Премного благодарен. --[[Удзельнік:Impro|Impro]] ([[Размовы з удзельнікам:Impro|размовы]]) 19:44, 21 сакавіка 2020 (+03) == Вытворчаць яблык у Беларусі == Яблык — мужчынскага роду, патрабуе ў родным склоне множнага ліку канчатку ''-аў''. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 19:20, 11 красавіка 2020 (+03) Пагалоўе буйной рагатай жывёлы варта аналізаваць у кантэксце такой галіны як ''гадоўля буйной рагатай жывёлы'', якая можа мець не толькі малочны, а і мясны напрамак. А вытворчасць малака ўключае таксама і, напрыклад, казінае. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 20:11, 12 красавіка 2020 (+03) : Там пагалоўе кароў разглядаецца, яно так падпісана, яно так і ёсць. Гэта са справаздачы пра вытворчасць малака. Наконт іншых відаў малака я ведаю, але пакуль звестак не знайшлося. Як будуць, то дадам абавязкова.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:17, 12 красавіка 2020 (+03) :: Але ж падпісана ''Пагалоўе буйной рагатай жывёлы без уліку асабістых гаспадарак (2018)''. А намалявана здэцца не толькі карова. :-) --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 20:32, 12 красавіка 2020 (+03) ::: А, усё, зразумела, вы пра выяву, а я пра дыяграму. Прыбрала. Дзякуй--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:34, 12 красавіка 2020 (+03) == Seven Seals == : Добры дзень, подпіс пад здымкам "Беатус Моргана, f°112 Шостая пячатка(англ.) бел.". Адкуль шостая? У англійскай "Seven Seals", у нямецкай "Buch mit sieben Siegeln". --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:05, 11 мая 2020 (+03) :: Тут, напэўна, задурылася, перагляджу. А пра ніжэйшае, напэўна, гэта таму, што французскую мову я не ведаю зусім, а перакласці вельмі хацелася :), дзякуй што вычыталі, буду думаць, як тут выправіць--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:06, 11 мая 2020 (+03) :: Паглядзела пра пячатку. Я там спасылаюся на наш неіснуючы артыкул "Сем пячатак", але тэкстам пазначаю, якая іменна з пячатак намалявана на выяве. На кожную маецца свая ўласная іканаграфія. Так што тут памылкі няма. Іншыя артыкулы называюцца не "Сёмая...", а "Сем...", бо на кожную звычайна асобны артыкул не ствараюць.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 11:59, 11 мая 2020 (+03) :: ''Хараство гэтых кніг, такім чынам, іх вымярэнне ўдвая дальнабачнае, як калі б формы таксама прадракалі… за выключэннем таго, што многім здавалася, што «Беатус» з пункту гледжання стылю вельмі дакладна выконвае тое, што ён абвяшчае, прапаноўваючы непераадольныя адказы на пытанні, якія усё яшчэ падымаліся падчас яго паўторнага адкрыцця.'' --- губляецца сэнс. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:17, 11 мая 2020 (+03) :::: Яшчэ "цьмяны" фрагмент: ''«Верагодна, можна чакаць болей ад яркіх ілюстрацый масарабскіх літургій, што захаваліся ў мініяцюрах, асабліва ў Беатусах. Таму што бачныя рэчы і бачанні тут узаемна жывяць адно другое. Калі пышнасць чалавечай літургіі ўжо азначае недасканалае і вобразнае выкананне вялікай нябеснай літургіі Апакаліпсісу, у чыстым сэнсе — непасрэднага бачання — відавочна, што „архіпелагіст“ Магіус[16], яго вучні і пераймальнікі не маглі ўявіць, што яны не бачылі толькі з таго, што яны бачылі. Вось адкуль так шмат архітэктурных элементаў, алтароў з чашамі, вотыўных карон, падвешаных над гэтымі алтарамі, якія падобныя на праекцыю сну пра тое, што масарабскія манахі бачылі ў сваіх цэрквах кожны дзень, але асабліва ў святы»[17].'' --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:16, 11 мая 2020 (+03) ==Вікі любіць Зямлю-2020== {| width="800" align="center" style="text-align:center; border:3px solid Yellow;-moz-border-radius:7px;-webkit-border-radius:5px; background:{{Градыент|top|#ffea78, YellowGreen, #ffea78}}; color:DarkBlue;" |- |[[Файл:WLE Austria Logo (no text).svg|140пкс|link=:be-tarask:Вікіпэдыя:Праект:Вікі любіць Зямлю]] | <div style="font-size:16pt; text-align: center;"><big style="color: DarkBlue;">'''Запрашэньне да ўдзелу ў «[[:commons:Commons:Wiki Loves Earth 2020 in Belarus|Вікі любіць Зямлю-2020]]»'''</big> <div style="font-size:13pt;"> {{gender:{{BASEPAGENAME}}|Паважаны вікіпэдыст!|Паважаная вікіпэдыстка!}} Ад імя ўдзельніцаў і ўдзельнікаў '''міжнароднага фотаспаборніцтва</br>«[[:commons:Commons:Wiki Loves Earth 2020 in Belarus|Вікі любіць Зямлю-2020]]»'''</br>маем гонар запрасіць Вас да супрацы.</br>Калі маеце жаданьне, запішыцеся, калі ласка, у [[:be-tarask:Вікіпэдыя:Праект:Вікі любіць Зямлю/Удзельнікі|сьпіс удзельніцаў і ўдзельнікаў]]. |} --[[Удзельнік:W]] 14:37, 30 траўня 2020 (UTC+3) == Месячнік Вікіслоўніка == Вітаю! У мяне ёсць прапанова правесці '''Месячнік Вікіслоўніка'''. Мне патрэбна некалькі чалавек, якія гатовыя непасрэдна ўдзельнічаць там (ствараць і паляпшаць артыкулы). Можна карыстацца любымі слоўнікамі, папяровымі і электроннымі (я вось карыстаюся ''Тлумачальным слоўнікам беларускай літаратурнай мовы'' 2016 года выдання). Вы зможаце непасрэдна ўдзельнічаць у Вікіслоўніку? Калі ласка, адкажыце мне. [[Удзельнік:Антон 740|Антон 740]] ([[Размовы з удзельнікам:Антон 740|размовы]]) 18:38, 3 верасня 2020 (+03) : Не, выбачайце, але зараз маю зламанае плячо, вялікі загруз па працы і сям'і і наогул слоўнікі гэта не зусім маё.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:29, 3 верасня 2020 (+03) == Страница [[Вольга Яўгенаўна Карач]] == Хотели бы уточнить, на каком основании Вы потворствуете нарушению правил и оставляет правки, которые: 1. Не являются переводом оригинальной страницы. 2. Оставлены со ссылкой на один и тот же ресурс nn.by из характера которых видна единственная цель нарушения ВП:СЛУХ. И отдельный вопрос - если объект публикации - это я, то к кому мне обратится за соблюдением своих прав? Или лучше сделать это через суд?{{Unsigned|MyMinsk}} : И вам [[Вікіпедыя:Этыкет|добрый день]]. А '''[[Вікіпедыя:Недапушчальнасць абраз, пагроз і агрэсіі#Пагрозы|если через суд]]''', то [[Вікіпедыя:Зыходзьце з сумленнасці ўдзельнікаў|по какой статье какого законодательства]], можно уточнить? Про какую [[Вікіпедыя:Аўтабіяграфія|оригинальную статью]] вы всё время повторяете? Каждый раздел Википедии автономен и статьи правятся независимо друг от друга, просто все языковые версии соединяются, но при этом они совершенно точно не должны быть копиями. И последнее. Правила ВП:СЛУХ в этом разделе нет. Если хотите конструктива, перефразируйте спорную фразу (спорные фразы) на свой вкус, [[Вікіпедыя:Спасылкі на крыніцы|подтвердите их источниками]] и разместите их [[Размовы:Вольга Яўгенаўна Карач|Здесь]]. [[Вікіпедыя:Кансэнсус|Обсудим]]. И кстати, да, в этом разделе статья про Ольгу Евгеньевну появилась благодаря моему труду. [[Вікіпедыя:Этычныя паводзіны|Можете не благодарить]].--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 21:45, 12 сакавіка 2021 (+03) :: 1. То есть, если Вы написали о человеке, то статья о её персоне становится Вашей собственностью и Вы можете утвердить любое добавленное утверждение, если на него есть ссылка хотя бы на nn.by? 2. Даже если nn.by занимается информационной войной и такие правки нельзя назвать нейтральными? 3. И сам человек не может ни удалить страницу с беларуской вики, ни запросить такое удаление? 4. А спросить, как это делается через суд - в беларуской части, по причине того что здесь нет такой страницы, в отличие от русской, где все понятно - является угрозой? 5. Объясните хотя бы для нашего нового эфира, или для Telegram канала, раз уж Вы это начали и сохранили правки, которые в "другой" вики были бы нарушением ВП:СЛУХ и "являетесь автором" страницы которая является переводом статьи в русской Вики с добавлениями с сайта nn.by, за которые мы видимо и должны быть благодарны. Статья стала более энциклопедичной после них? 6. Главное чтобы были ссылки которые одобрят? 7. Или благодаря тому, что кто-то добавляет сведения об эфире, то мы могли бы добавить следом данные о других 64 эфирах? С прямыми ссылками на YouTube и утверждениями (ссылками на которые являются ссылки с началом от определённого времени) о том, где Ольга не отреагировала на какие другие вопросы, или сделала какую-то определенную мимику, перечислением всех вопросов эфира? 8. Почему мы вообще должны перефразировать спорную фразу, если она стала спорной, и не несет нейтральности, а в некоторых случаях непроверенными данными и клеветой? P.S. Какие-то три эпизода, о которых написало одно и то же интернет-издание - добавили всей статье вид жёлтой газеты. Не хватает только слов "по слухам" в начале каждого предложения. Но тогда это бы точно подчеркнуло неэнциклопедичность статьи. [[Удзельнік:MyMinsk|MyMinsk]] ([[Размовы з удзельнікам:MyMinsk|размовы]]) 03:32, 15 сакавіка 2021 (+03) 1. Начнём с того, что написанный мной вариант статьи не включала ссылки на nn.by, более того, и после их добавляла не я, а другой человек. Я лишь вернула то, что пытались необоснованно подтереть вы, ещё и сделав написанное более нейтральным. И как раз наоборот, сохраняя текст в Википедии я теряю большую часть своих прав собственности на этот текст, но статья и не становится собственностью кого-то ещё. Она просто сама по себе, есть и существует. Как ребёнок, который вырос и ушёл в самостоятельную жизнь. 2. Если у вас проблемы с nn.by, то обращайтесь к ним, требуйте опровержений и так далее, Википедия здесь причём? 3. Запросить удаление статьи вы можете, но в данном случае это точно не поможет, потому что очевидно, что статья достаточно нейтральна и объективна. 5. Правками, о которых идёт спор, добавлено по сути три факта, изложенных в нейтральной форме: а. Ольга живёт в Вильнюсе с 2011 года. б. Ольга сотрудничала с российскими медиа, в том числе с Регнумом. в. Она пригласила в эфир Жириновского, с которым не конфликтовала, а выслушала его (кстати, я давно слушаю эфиры Ольги и вполне адекватно отнеслась к этому факту, ну позвала, ну слушала, чего теперь стесняться). Итак, вот три факта, они не являются ложью, они не являются клеветой, они не являются секретом, насколько я понимаю. Таким образом, мы приходим к выводу, что бесят вас не факты, а ссылка, которая их подтверждает. Я правильно понимаю? 6. Если вы хотите подтвердить эту информацию другими ссылками, то никто не возражает, давайте ссылки на вторичный источник, а не на сам эфир - я сама лично заменю. 7. В принципе да, вы имеете право добавить про остальные 64 эфира, хотя это и перекосит статью. В идеале я бы предложила вам сделать у себя страничку-перечисление, а в саму статью добавить фразу про то, что их было 6 десятков, упомянуть самые важные и приложить ссылку на остальные. Это отлично украсит и дополнит статью. 8. Вы не обязаны перефразировать фразу. Я тоже. P. S. В статье сейчас нет непроверенных слухов, насколько я понимаю, нет вранья, ненейтральности и все упомянутые факты имели место быть. Если нет, подскажите мне, какой из них не подходит под это определение, вот прямо процитируйте в кавычках. И последнее - я не враг вам, и не враг Ольге, и я готова сотрудничать с энтузиазмом и без оплаты. Если вы приподнимете шоры и выдохнете, то найдёте союзника, а если продолжите в той же манере, Слава, насколько я понимаю, судя по манере, то я не стану с вами воевать, но и помогать не стану. С уважением--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:59, 15 сакавіка 2021 (+03) ::: 1. «Прыблізна з 2011 года Вольга Карач стала жыве ў Вільні» - об этом написал один источник (который впрочем и сам у себя на странице в Вики практически полностью ссылается только на себя). Плюс, это не факт. Плюс, это нарушает какое-то личное пространство. Ну и если перечислить все места, где живет Ольга - то статья станет какой-то анкетой. Плюс что значит "Прыблізна". Плюс, почему важно написать про 2011 год, потому что обычно издания другие об этом не пишут а Наша Нива написала только про это? Плюс, где указания того времени, когда Ольга приезжает в Беларусь и живет там? С датами. Если есть А, то должно быть и Б. А заголовок у материала, который это подтверждает - точно так же является домыслом и лишён нейтральности. А следовательно если оставлять это, то зачем-то спереди пришлось бы добавить "По мнению издания "Наша Нива"". И после такого изменения, которое напрашивается для сохранения нейтральности - материал становится очень странным. 2. Вольга Карач актыўна супрацоўнічала з расійскімі СМІ, у тым ліку «Рэгнумам» - вот это вообще про что? В данном случае если цель сказать Ольга Карач - "русский мир", то цель достигнута. Потому что не описаны шведские, чешские, литовские, польские СМИ, с которыми работала Ольга. Соответственно, нейтральность тоже перекосилась. И получается, что если кто-то написал про это, то надо перечислять и искать все остальное? А пока не перечислишь, оно так и будет кричать в купе со следующим "фактом" - то, про что так "нейтрально" хочет сказать "Наш Нива". Смотрите - Россия! Или здравый смысл в Беларуской части Википедии тоже автономен и трактуется иначе? 3. Если касаться третьего предложения оттуда же, то "пры гэтым Карач ніяк не адрэагавала на гэтыя словы" без дополнений (ведь в статье только это и было сказано) - не несет никакой нейтральности. Вопрос не в том, с кем Ольга встретилась, а в том что сказано после запятой. А почему не написать тогда про то, в какой момент она о чём подумала? Например. Это же и есть современная журналистика? Более того, в следующем стриме она объясняла, что целью и не было переубеждать. А целью было узнать, какой логикой руководствуется Россия. Но об этом уже не писала Наша Нива, которой только и было интересно про это сказать. Получается, что если бы написала и следом дописать про следующий стрим, то сам факт как-то отслаивается от всей биографии, как будто это была или самая важная её часть или она здесь на столько не важная, что добавлена в купе с остальными фактами для того чтобы общий посыл из нейтрального стал про то, о чем сейчас выгоднее говорить Нашей Ниве. 4. Я не знаю, что значит "союзник", если Википедия - нейтральная территория, описывающая факты а не заголовки прессы. 5. Я не знаю, как сюда относится манера и при чём здесь Слава. Может нужно показать пасорт? 6. Но как я понимаю, резолюцию Википедии по биографиям о людях, живущих в настоящее время Вы понимаете тоже по-своему. "''С ростом нашей популярности стали более заметны некоторые проблемы: [...] Люди иногда вносят изменения, направленные на очернение других. Такие действия трудно определить и противодействовать им — особенно в случае настойчивости редактора, который их совершает.''" и ту часть где "''Совет попечителей Фонда Викимедиа настоятельно призывает международное сообщество Викимедиа поддерживать и укреплять свою приверженность принципам предоставления высококачественной и точной информации, а именно: 1. Обеспечить во всех проектах на всех языках при описании живущих людей соблюдение принципов нейтральности и проверяемости изложенных в этих статьях фактов; 2. Принимать во внимание при добавлении и удалении информации вопросы соблюдения человеческого достоинства и уважения к личной жизни; в особенности — в отношении сиюминутных или маргинальных вопросов;''". Если это Вам ни о чём не говорит и Вы продолжите настаивать на том, что в таком виде всё и сохраниться, то про что может быть наш разговор и при чём здесь оплата? Платить мы Вам точно не собираемся. Про шоры, к слову, тоже очень нейтрально сказано. Но спасибо. В общую копилку к остальной реакции. Учитывая, что это очередной раз когда Вы перешли на личности, а я ещё не начинал. Спасибо, что показываете в чём ещё есть проблемы в Беларуси и что нам придётся изменить [[Удзельнік:MyMinsk|MyMinsk]] ([[Размовы з удзельнікам:MyMinsk|размовы]]) 17:25, 15 сакавіка 2021 (+03) :: Ок, я вижу, что вам больше нравится критиковать то, что есть, а не посотрудничать на то, чтобы стало как-то лучше. Ваше право.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 18:39, 15 сакавіка 2021 (+03) ==Вікі любіць Зямлю-2021== {| width="700" align="center" style="text-align:center; border:3px solid Yellow;-moz-border-radius:7px;-webkit-border-radius:5px; background:YellowGreen; color:DarkBlue;" |- |[[Файл:Wiki Loves Earth map marker.svg|140пкс|link=:be-tarask:Вікіпэдыя:Праект:Вікі любіць Зямлю]] | <div style="font-size:16pt; text-align: center;"><big style="color: DarkBlue;">'''Запрашэньне на «[[:c:Commons:Wiki Loves Earth 2021 in Belarus|Вікі любіць Зямлю]]»'''</big> <div style="font-size:13pt;"> {{gender:{{BASEPAGENAME}}|Паважаны вікіпэдыст!|Паважаная вікіпэдыстка!}} Ад імя ўдзельніц і ўдзельнікаў '''міжнароднага</br>спаборніцтва «[[:c:Commons:Wiki Loves Earth 2021 in Belarus|Вікі любіць Зямлю-2021]]»'''</br>маем гонар запрасіць Вас да супрацы.</br>Калі ласка, запішыцеся ў [[:be-tarask:Вікіпэдыя:Праект:Вікі любіць Зямлю-2021/Удзел|сьпіс удзельніц і ўдзельнікаў]]. |} --[[Удзельнік:W]] 23:09, 30 траўня 2021 (UTC+3) == Cэрвіс WRating - ацэньвае ўклад удзельнікаў Вікіпедыі ў яго папулярнасць == '''Аўтаматычны пераклад''' Добры дзень. Украінскі сэрвіс WRating (https://wrating.ukrface.org), які ацэньвае ўклад удзельнікаў Вікіпедыі ў яго папулярнасць, цяпер працуе з беларускім раздзелам.<br> Сістэма ўжо ацаніла ваш уліковы запіс ( https://wrating.ukrface.org/?action=rating&lang=uk&lang_envirement=be&user_name=%D0%A5%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D0%BA%D0%B0&l=be ).<br> Дзякуючы вашым праўкам Вікіпедія (be.wikipedia.org) за май 2021 года атрымала +105 754 праглядаў. А гэта 9.3309% ад агульнай колькасці праглядаў. Ваша позиція в рейтингу опустилася на 1, зараз 2 месца. Калі ўзяць ваш унёсак толькі за май то +3 859 праглядаў. '''Оригінал''' Добрий день. Український сервіс WRating ( https://wrating.ukrface.org ), який оцінює внесок дописувачів Вікіпедії в її популярність, тепер працює і з білоруським розділом.<br> Система вже оцінила ваш акаунт ( https://wrating.ukrface.org/?action=rating&lang=uk&lang_envirement=be&user_name=%D0%A5%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D0%BA%D0%B0&l=be ).<br> Завдяки вашим дописам Вікіпедія (be.wikipedia.org) за травень 2021 року отримала +105 754 переглядів. А це 9.3309% від загальної кількості переглядів. Ваша позиція в рейтингу опустилася на 1, зараз 2 місце. Якщо взяти ваш внесок тільки за травень то +3 859 переглядів. [[Удзельнік:UkrFace|UkrFace]] ([[Размовы з удзельнікам:UkrFace|размовы]]) 19:49, 8 чэрвеня 2021 (+03) == Народжаныя ў паветах Літвы == Ці можаце патлумачыць, што не так з катэгорыямі народжаных паводле паветаў Літвы?--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 16:04, 27 чэрвеня 2021 (+03) : Выдаліла толькі пустыя.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 22:04, 2 ліпеня 2021 (+03) :: Так, але катэгорыі народжаных у раёнах перамешчаны наўпрост у [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Літве]], хоць раней яны спачатку катэгарызаваліся па паветах. Я не зразумеў, чым была выклікана гэтая рэкатэгарызацыя.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 20:43, 3 ліпеня 2021 (+03) :::Тым, что цяпер на Вікідаце ўсе раёны наўпрост уключаны ў адміністрацыйную адзінку Літва, мінуючы паветы. А паветы застаюцца толькі як гістарычная адміністрацыйная адзінка--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 22:16, 3 ліпеня 2021 (+03) :::: Так, з 2010 года паветы не выконваюць адміністрацыйных функцый, толькі статыстычныя. Аднак у іншых вікіпедыях катэгарызацыя працягваецца менавіта па паветах. Трэба ў нас вызначыцца, ці захоўваць іх. Калі адмаўляцца, то варта знішчаць таксама катэгорыі "Памерлі ў N-скім павеце" і "Постаці N-скага павета". Яшчэ ў адрозненне ад паветаў Расійскай імперыі катэгорыі народжаных не павінны заставацца як гістарычныя, бо сучасныя паветы складаюцца з тых жа раёнаў, што працягваюць існаванне, і катэгарызацыю варта рабіць менавіта па іх. Давайце вызначымся, тады я магу зрабіць патрэбныя змены.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:51, 3 ліпеня 2021 (+03) == Логотипы белорусских телеканалов == Добрый день. На Викискладе есть категория логотипов белорусских телеканалов, но среди них нет логотипа телеканала [[Беларусь 1]]. Так как он состоит из текста и простых геометрических фигур, то Вы, как администратор белВики, можете дать правовую относительно переноса файла на Викисклад? [[Удзельнік:Timur Rossolov|Timur Rossolov]] ([[Размовы з удзельнікам:Timur Rossolov|размовы]]) 14:38, 25 ліпеня 2021 (+03) :[[Удзельнік:Timur Rossolov|Timur Rossolov]], на мой взгляд логотипы белорусских телеканалов сложнее чем простые геометрические фигуры и текст (есть градиенты, например), следовательно, не могут быть загружены на Викисклад. --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Размовы з удзельнікам:Чаховіч Уладзіслаў|размовы]]) 15:22, 25 ліпеня 2021 (+03) ::Скорее всего, они находятся в общественном достоянии, как и зарегистрированный товарный знак. [[Удзельнік:Timur Rossolov|Timur Rossolov]] ([[Размовы з удзельнікам:Timur Rossolov|размовы]]) 11:57, 30 жніўня 2021 (+03) == Свобода панорамы == Добрый день! Как администратор Википедии, вы бы согласились, чтобы на загружаемых в белорусскую Википедию файлах обязательно стоял шаблон, почему нельзя переносить фото на Викисклад? Например, это касается отсутствия свободы панорамы в Белоруссии и ещё нескольких других странах, такие как Франция, Италия, Украина и другие, вдобавок - неистёкший срок АП в зависимости от страны происхождения. С уважением, [[Удзельнік:Timur Rossolov|Timur Rossolov]] ([[Размовы з удзельнікам:Timur Rossolov|размовы]]) 13:44, 31 жніўня 2021 (+03) : Я лично - разумеется, да, но такие вопросы нужно решать не личным мнением администраторов, а решением сообщества--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 12:20, 1 верасня 2021 (+03) ::У рускай Вікіпедыі ёсць старонка, якая тлумачыць сэнс [[:ru:Википедия:Свобода панорамы|свабоды панарамы]], некалькі гадоў таму разглядалі ў якасці аднаго з правілаў падзелу. Таму калі што, буду пытацца вас адносна пераносу часткі малюнкаў пад вольнымі ліцэнзіямі на Вікісховішча. Напрыклад, [[:Файл:Дрон для Грозы-О.jpg|фота робата]] са сваёй нагі можна перанесці на Вікісховішча, так як робат не з'яўляецца творам мастацтва або панарамным выглядам. У Расеі ж свабода панарамы маецца, але не для скульптур. Ці напрыклад [[:Файл:Park of National Library of Belarus.jpg|панорама Нацыянальнай бібліятэкі]], якая з'яўляецца дублікатам фота з ВікіСховішча з прычыны адсутнасці свабоды панарамы, сярод славянскіх Вікіпедыі такія ёсць і ва ўкраінскім раздзеле. [[Удзельнік:Timur Rossolov|Timur Rossolov]] ([[Размовы з удзельнікам:Timur Rossolov|размовы]]) 21:05, 1 верасня 2021 (+03) ::: Я ведаю, што такое Свабода панарамы. У Беларусі яе няма. Не вельмі нават разумею, у чым пытанне. Калі нешта хочаце перанесці, вам ніхто для гэтага не трэба, і нават ёсць зручныя скрыпты для гэтага. Я займацца фоткамі ў гэтым годзе не планую.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 21:10, 6 верасня 2021 (+03)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 21:10, 6 верасня 2021 (+03) == «Санітар леса» == Вырашыў запытаць, ці не выдаліць спадарыня сваю падстаронку [[Удзельнік:Хомелка/Выявы з пытаннем]]. Гляжу, яна не выкарыстоўваецца з 2012 года, а зместу няма, бо я правёў працу па выдаленні ў тым ліку і тых выяваў. Як бы мовіць, прыбраць падстаронку ў «санітарных» мэтах ;) <span style="font-family: Segoe Script">[[Удзельнік:Vit Koz|Віт]]; [[Размовы з удзельнікам:Vit Koz|размовы]]</span> 12:43, 14 кастрычніка 2021 (+03) : Зроблена :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 17:32, 14 кастрычніка 2021 (+03) == Я*** == Вітаю, [[user:Хомелка|Хомелка]]! Дзякуй, што вядзеце спісы. А можна, напр., такія праўкі (https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Ганна_Віктараўна_Лупач&diff=3955341&oldid=2663066) падмацоўваць адпаведнай катэгорыяй? Чаму б не зрабіць? На UK Wiki ёсць, напр. https://uk.wikipedia.org/wiki/Категорія:Фігуранти_бази_«Миротворець». Усяго найлепшага! -- [[user:pr12402|pr12402]], 31 кастрычніка : Наконт падпісантаў лістоў спартоўцаў рабіць гэтага не трэба, у гэтых лістоў значнасць не больш як навінная. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 22:21, 31 кастрычніка 2021 (+03) :: Згодна з [[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] па гэтым пытанні. Спіса і згадання ў артыкуле пра асобу дастаткова будзе для іх.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 08:44, 1 лістапада 2021 (+03) == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 21:10, 4 студзеня 2022 (+03) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Actinella littorinella == : Добры дзень! Actinella littorinella ці Actinella effugiens? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:40, 17 студзеня 2022 (+03) :: Ой, дзякуй. Выправіла--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 22:31, 17 студзеня 2022 (+03) == [[Фарсіраванне Проні]] == [[Слаўгарад]]а тады не было, быў [[Прапойск]]. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 11:10, 10 красавіка 2022 (+03) : Факталагічна я гэта ведаю, і раён там Прапойскім названы. Слаўгарад, напэўна, там праскочыў, як абдрукоўка.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 11:42, 10 красавіка 2022 (+03) :: Слаўгарад там на карце намаляваны. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 12:00, 10 красавіка 2022 (+03) ::: Карту не я малявала :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:19, 10 красавіка 2022 (+03) == Катэгорыі Багеміі == Прапаную аб’яднаць катэгорыі * [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Багеміі]] і [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Каралеўстве Багемія]] * [[:Катэгорыя:Памерлі ў Багеміі]] і [[:Катэгорыя:Памерлі ў Каралеўстве Багемія]] бо фактычна гэта адзін і той жа рэгіён, істотнай гістарычнай розніцы паміж паняццямі, катэгарызацыяй асоб няма. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 13:00, 11 мая 2022 (+03) : Вітаю, [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]]. Так нельга, бо, напрыклад, [[Ураціслаў II]] нарадзіўся ў рэгіёне [[Багемія]] ў 1030-х, а [[Каралеўства Багемія]] дэ факта з'явілася ў 1085, а дэ юрэ ледзь не ў 1212, так што патрэбны розныя катэгорыі, проста іх не трэба блытаць і дубліраваць між сабой--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:15, 11 мая 2022 (+03) :: Але ж можна аб’яднаць пад назвай "Нарадзіліся ў Багеміі" (бо Каралеўства Багемія з’яўляецца часткай Багеміі). Не бачу сэнсу адрозніваць асоб, якія нарадзіліся ў княстве, каралеўстве ці рэгіёне Аўстра-Венгрыі.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 13:17, 11 мая 2022 (+03) ::: І так нельга, бо народжаныя ў дзяржаве Каралеўства Багемія потым будуць унутры катэгарыйна паглыбляцца на жупаніі і далей, а дакаралеўскія багемцы так і застануцца толькіўнутры рэгіёна.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:30, 11 мая 2022 (+03) == Батанічная тэрміналогія == У [[ліст]]а ёсць ''аснова'', а не ''аснаванне'' згодна школьнага падручніка батанікі. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 08:34, 16 ліпеня 2022 (+03) У множным ліку ''сцёблы'', а не ''сцеблы''. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 08:35, 16 ліпеня 2022 (+03) {{lang-uk|часточки}} ў ліста, гэта ніяк не ''дзелькі''. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 08:39, 16 ліпеня 2022 (+03) ''яйкападобны'' можа быць у кулінарыі, у батаніцы - ''яйцападобны''. ''зеленаваты'', а не ''зелянявы''. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 08:43, 16 ліпеня 2022 (+03) : Дзякуй за навуку, улічу--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:16, 16 ліпеня 2022 (+03) Тычынкі не даўжэй/карацей калякветніка, а даўжэйшыя/карацейшыя чым/за калякветнік. kefj3ooiqh43e60tvsya348ddj41avt 4187015 4186768 2022-08-15T06:35:09Z Хомелка 6638 /* Батанічная тэрміналогія */ адказ wikitext text/x-wiki {{вітаем}}--[[Удзельнік:MaximLitvin|Максім Л.]] 20:17, 10 Верасень 2009 (UTC) [[Выява:Museum Boerhaave - Surgeons instrument chest.jpg|thumb|200px|Усё неактуальнае схована ў гэты [[Размовы з удзельнікам:Хомелка/Куфэрак|куфэрак]]]] == Магілёўская вобласць == Зірніце, калі ласка, [http://library.mogilev.by/kray/ сюды]. Там, праўда, пераважае лацінскае "і". --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] 13:42, 25 жніўня 2010 (UTC) : Дзякую, вельмі цікава. Дадала на старонку нарыхтоўкі тыдня. Спадзяюся, у адзін добры дзень у нас з'явіцца праект Магілёўская вобласць, і мая нарыхтоўка спатрэбіцца яго заснавальнікам і будзе ім карыснай. ---[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]] / [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]] 13:56, 25 жніўня 2010 (UTC) :: Мне падалося, што з бегам часу згаданы праект значна палепшаў. Там сапраўды шмат энцыклапедычнай беларускамоўнай інфармацыі. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:23, 24 кастрычніка 2012 (UTC) ::: Гэта добра, я бывае бяру адтуль інфармацыю, але з маімі цяперашнімі заботамі гэта тэма мала перакрыжавана.---<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:24, 24 кастрычніка 2012 (UTC) == Самы актыўны ўдзельнік БелВікі == Прыміце віншаванні як самы актыўны ўдзельнік праекту! Падрабязней [http://stats.wikimedia.org/EN/TablesWikipediaBE.htm тут]. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] 13:45, 1 лістапада 2011 (UTC) : Дзякуй, мне вельмі прыемна---[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]] / [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]] 14:01, 1 лістапада 2011 (UTC) == Ордэн == {{Беларускі ордэн|Загаловак= Беларускаму "культурысту" |Апісанне=За ўвагу і плённую працу над артыкуламі пра беларускую культуру|Ступень=1 }}--[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] 09:13, 25 студзеня 2012 (UTC) == Да юбілейнага тыдня == У [http://kamunikat.org/nasza_slova.html?pubid=20122 гэтым нумары "Нашага слова"] ёсць выдатны календар юбіляраў-беларусаў гэтага года (ст. 2-3). Спампуйце і праглядзіце, калі вам не цяжка, каб дапоўніць спіс артыкулаў да стварэння і паляпшэння. Спадзяюся, ТБМ не будзе супраць. :) Дзякуй за ўвагу. — [[Удзельнік:Sir Ksandr|Sir Ksandr]] 16:20, 2 лютага 2012 (UTC) : А Вам дзякуй за падказку :). І дарэчы, спісы аўтарскім правам не захоўваюцца :)---<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:26, 2 лютага 2012 (UTC) == Постаці беларускай геалогіі == На партале [http://geology.org.by/ geology.org.by] прадстаўлены часопіс «Літасфера», у ім ёсць рубрыка «Юбілеі». Пераважная частка матэрыялаў пра юбіляраў там напісана па-беларуску. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] 14:20, 21 лютага 2012 (UTC) : Добрая крыніца, будзем глядзець, але Айзбергам я зацікавілася выключна з нагоды наяўнасці яго ў маёй «настольнай энцыклапедыі» :)---<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:34, 21 лютага 2012 (UTC) == Polandball barnstar == {| style="border: 1px solid {{{border|gray}}}; background-color: {{{color|#fdffe7}}};" |rowspan="2" valign="middle" | {{#ifeq:{{{2}}}|alt|[[File:Belarusball happy.jpg|100px]]|[[File:Belarusball happy.jpg|100px]]}} |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''The Polandball Barnstar''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" | Hello Belarusball, Australiaball be approvings of your translatings of [[Polandball]]. With Belarusball help, we provings that whilst Poland can not into space, Polandball can into Wikipedia. Many of greetings and exultations. [[Удзельнік:Russavia|Russavia]] ([[Размовы з удзельнікам:Russavia|размовы]]) 16:03, 24 мая 2012 (UTC) |} : Thank you :)---<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:13, 24 мая 2012 (UTC) == Вікіадпачынак == Ці не маглі б вы неяк азначыць, калі зноў здолееце прымаць паўнавартасны ўдзел у праекце? Бо панядзелак ужо прайшоў, ці варта чакаць, або спрабаваць вырашыць усё самастойна? --[[Адмысловае:Contributions/178.121.54.45|178.121.54.45]] 21:45, 24 кастрычніка 2012 (UTC) : Там панядзелак пазначана адмыслова, каб было відаць, што зараз я не магу, а канкрэтнай даты вяртання не ведаю. Мне здалося, што Вам адказалі ўжо даволі падрабязна. Але калі Вы не згодныя, то давайце абмяркуем прама тут. #Асабіста я заўсёды стаўлю шаблон на старонку размоў # Калі я аднавіла некалькі старонак размоў, то гэта не значыць, што я кіну ўсе свае вікі і невікі справы і буду займацца гэтым на сталай аснове. Я сапраўды зараз вельмі занятая і шаблон Вікіадпачынку стаіць наўмысна, бо шпалеры за мяне Вікіпедыя не наклеіць # Прымусіць іншых удзельнікаў абавязкова ставіць шаблон я не маю ніякіх магчымасцяў, бо ў нас НЯМА такога правілу, а рэкамендацыі Фонду дэ-юрэ выконваюцца актыўнай вікіспасылкай (хоць і адзначу, што я ўсё-ж такі ЗА шаблон, аб чым неаднаразова казала супольнасці) Падвынікуем: Вы маеце два шляхі: размаўляць з кожным удзельнікам, які не ставіць шаблон, персанальна, спрабуючы пераканаць іх ці паспрабаваць правесці ў нашым раздзеле правіла, якое ўсе павінны будуць выконваць. Такім чынам, я не вельмі разумею, чым канкрэтна я магу Вам дапамагчы.---<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 22:04, 24 кастрычніка 2012 (UTC) : Справа ў тым, што я не спрабую прымусіць іншых удзельнікаў ставіць [[Шаблон:Пераклад]], а раблю гэта сам. Але яго выдаляюць, а мяне баняць толькі з-за таго, што маўлаў ужо прысутнічае спасылка, таму я быццам займаюся спамам. Але такога няма ні ў адной вікі, паўсюль гэты сродак выкарыстоўваецца абсалютна свабодна любым удзельнікам і зусім непрынцыпова, ці ён асабіста перакладаў або гэта рабіў нехта іншы. Я патурбаваў вас, бо прачытаў вось гэтую вашу думку [http://be.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC&diff=1241250&oldid=1241202] ("Калі не хочаце паўтарыць - ваша права, але выдаляць не дам") і тое што цяпер робіцца відавочна ідзе супраць яе. Таму я ўсяго толькі прашу вас дапамагчы прыпыніць незразумелую практыку, калі адзін з удзельнікаў выдаляе тое, што свабодна выкарыстоўваецца ў іншых вікі і супраць чаго асабіста вы выказваліся раней. --[[Удзельнік:Template Translated page|Template Translated page]] ([[Размовы з удзельнікам:Template Translated page|размовы]]) 17:32, 25 кастрычніка 2012 (UTC) == Іканапіс == * Палеская школа * Веткаўская школа * Заходнепалеская школа * Гродзенская школа * Віцебская школа * [http://slounik.org/153973.html] * [http://vk.com/wall91332145_259] * [http://jivebelarus.net/culture/topases.html] == Связанность BE-WIKI и BE_X_OLD == * Добрый день, Ольга. Хороший человек с ником Pasleim подготовил список статей ([https://www.wikidata.org/wiki/User:Pasleim/projectmerge/be_x_oldwiki-bewiki ссылка]) с одинаковыми названиями в BE-WIKI и BE_X_OLD, но с разными идентификаторами на викидате. * Например: [[:wikidata:Q13028479]] ([[:be:Антоні Клімантовіч]]) and [[:wikidata:Q6464209]] ([[:be-x-old:Антоні Клімантовіч]]) Разместите пожалуйста на видном месте в BE-WIKI и BE_X_OLD ссылки на * https://www.wikidata.org/wiki/User:Pasleim/projectmerge/be_x_oldwiki-bewiki * https://www.wikidata.org/wiki/User:Pasleim/projectmerge/be_x_oldwiki-ruwiki Там есть немало ссылок на связь между различными разделами (не только белорусскими\русским). * Предлагаю участникам данного проекта во имя глобальной связанности: ** связать несвязанное (может помочь гаджет "Merge" на [https://www.wikidata.org/wiki/Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets странице настроек]) ** или, если предыдущий пункт слишком сложен, то просто перекинуть ошибочное в список [[:wikidata:Wikidata:Do not merge/4]]. --[[Удзельнік:Movses|Movses]] ([[Размовы з удзельнікам:Movses|размовы]]) 12:07, 21 сакавіка 2015 (MSK) : Спасибо большое, я сама лично этим займусь :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:31, 21 сакавіка 2015 (MSK) == ☆ [[Вікіпедыя:Ордэны/Біяордэн|Біяордэн]] ☆ == {| style="border: 1px solid gray; background-color: #fdffe7; width: 88%; padding: 2px;" |rowspan="2" valign="middle" width=110px | [[Файл:Barnstar nature.png|100px]] |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''[[Вікіпедыя:Ордэны/Біяордэн|Біяордэн]]''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" | За шэраг артыкулаў пра расліны, а таксама за статусныя артыкулы на біялагічную тэматыку: «[[Зубр еўрапейскі]]», «[[Блюшчык плюшчападобны]]», «[[Часнок]]». --[[Удзельнік:Odri Tiffani|Odri Tiffani]] ([[Размовы з удзельнікам:Odri Tiffani|размовы]]) 20:31, 21 ліпеня 2015 (MSK) |} : Дзякуй, мне вельмі прыемна :).<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 21:27, 21 ліпеня 2015 (MSK) == ☆ Ордэн «[[Вікіпедыя:Ордэны/Прызнанне прэсы|Прызнанне прэсы]]» ☆ == {| style="border: 1px solid gray; background-color: #fdffe7; width: 88%; padding: 2px;" |rowspan="2" valign="middle" width=110px | [[Файл:Mediaster Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''[[Вікіпедыя:Ордэны/Прызнанне прэсы|Ордэн «Прызнанне прэсы»]]''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" | За выдатнае [http://www.svaboda.org/content/article/27543896.html інтэрв'ю] пра Вікіпедыю для [[Беларуская служба Радыё «Свабода»|Радыё «Свабода»]]. --[[Удзельнік:Gruszecki|Gruszecki]] ([[Размовы з удзельнікам:Gruszecki|размовы]]) 20:18, 11 лютага 2016 (MSK) |} :Дзякуй :)<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:05, 12 лютага 2016 (MSK) == Спасылкі на іншыя вікіпедыі з Вікідата == Пра гэтыя старонкі — [[Модуль:Wikidata/iwikiQ]], [[Шаблон:Ref-d]]. Ідэя можа і добрая, але, як разумею, у ру-вікі зараз гэта не прымяняецца. Таму пытанне — а як Вы бачыце прымяненне? На мой погляд, лепш было б даваць не згортвальны спіс усіх, а нейкі выплываючы, і даваць у першую чаргу спасылкі на папулярныя інтэрвікі (be-tarask, ru, en). Думаю, лепш за ўсё было б належным чынам апрацаваць у шаблоне {{Ш|Не перакладзена 5}}, каб замест спасылак "d" на элемент Вікідата аўтаматычна прапаноўвалася якая-небудзь папулярная інтэрвіка, ці прапаноўваўся адразу спіс інтэрвік.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 11:54, 16 красавіка 2017 (+03) : Паглядзіце, як у армян гэта зроблена, там увогуле шмат крутых цацачак. --<font style="font-family:'Bauhaus 93'; font-weight: bolder; color: #00FF00; text-shadow:#00FF00 0em 0em 0.5em;">[[Удзельнік:Artificial123|Artificial123]] [[Размовы з удзельнікам:Artificial123|(размовы)]]</font> 00:23, 17 красавіка 2017 (+03) : Уласна пры перакладзе з рувікі і патрапіла на прымяненне гэтага спосабу, але як трэба ён у мяне не запрацаваў. Дарэчы, там сітуацыя такая, што элемент на ВД ёсць, а івік пакуль ні воднай няма :(. Так-та нп3 мяне 100% задавальняе і я б спаслалася сама на любую івіку дый годзе.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 07:17, 17 красавіка 2017 (+03) :: Зразумеў. Сапраўды, пры адсутнасці інтэрвік сэнсу гэтая апрацоўка не мае. Шаблон {{Ш|нп3}} трохі падправіў, зараз хоць неяк працуе. У далейшым, можа, паспрабую зрабіць як зноска і з прыярытэтнымі мовамі. [[Удзельнік:Artificial123|Спадар Арціфішл]], калі ведаеце якія канкрэтна шаблоны выкарыстоўваюцца ў армянскай вікі (ці хоць прыклады старонак, дзе выглядае прыгожа), то падзяліцеся, бо адсутнасць інтэрвік і няведанне мовы значна ўскладняюць перайманне добрых прыкладаў.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 09:23, 17 красавіка 2017 (+03) ::: {{ping|Artsiom91}}, адпісаў [[Вікіпедыя:Тэхнічныя патрэбы|сюды]]. --<font style="font-family:'Bauhaus 93'; font-weight: bolder; color: #00FF00; text-shadow:#00FF00 0em 0em 0.5em;">[[Удзельнік:Artificial123|Artificial123]] [[Размовы з удзельнікам:Artificial123|(размовы)]]</font> 14:51, 18 красавіка 2017 (+03) == Кладэт Кальбер == : Сп.Вольга, артыкул перанесены пад карэктную назву. Створана неадназначнасць. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:13, 21 красавіка 2017 (+03) == Яцвягі == Прывітанне! Прасіў бы шаноўную ўдзельніцу ўмяшацца ў справу з артыкулам "Яцвягі", які блакіраваны ўдзельнікам "JerzyKundrat". Няўжо там у артыкуле "Яцвягі" такая інфармацыя ўпісана, што нельга яе там пакінуць, а толькі выдаліць, як гэта робіць "JerzyKundrat"[https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Яцвягі&diff=2628259&oldid=2628122]? Ці трэба так упарціцца ўдзельніку "JerzyKundrat"? Той удзельнік "JerzyKundrat" ужо аднойчы запісаў туды ў артыкул, што ў Панямонне перасяліліся мазавецкія бежанцы, хоць у прыведзенай удзельнікам "JerzyKundrat" крыніцы гаворка ішла не пра мазаўшан, а пра паганскіх бежанцаў-яцвягаў з Мазовіі, як правільна папраўлена намі[https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Яцвягі&diff=prev&oldid=2556781].--[[Удзельнік:Pracar|Pracar]] ([[Размовы з удзельнікам:Pracar|размовы]]) 21:53, 4 мая 2017 (+03) : Гэта ўжо спамерства па-мойму, гл. таксама: [[Вікіпедыя:Запыты да адміністратараў #Яцвягі]], [[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat #Яцвягі]] -- --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 21:58, 4 мая 2017 (+03) Палякі ў Панямонні — гэта "спам"???...--[[Удзельнік:Pracar|Pracar]] ([[Размовы з удзельнікам:Pracar|размовы]]) 22:05, 4 мая 2017 (+03) :: Я ў гэтым пытанні не маю кампетэнцый, таму нават не ведаю, чым дапамагчы. Выбачайце--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 08:30, 5 мая 2017 (+03) Прасілі б шаноўную ўдзельніцу ўмяшацца ў справу з артыкулам "Яцвягі", які блакіраваны ўдзельнікам "JerzyKundrat". Няўжо там у артыкуле "Яцвягі" такая інфармацыя ўпісана, што нельга яе там пакінуць, а толькі выдаліць, як гэта робіць "JerzyKundrat"[https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Яцвягі&diff=2628259&oldid=2628122]? Ці трэба так упарціцца ўдзельніку "JerzyKundrat"? Той удзельнік "JerzyKundrat" ужо аднойчы запісаў туды ў артыкул, што ў Панямонне перасяліліся мазавецкія бежанцы, хоць у прыведзенай удзельнікам "JerzyKundrat" крыніцы гаворка ішла не пра мазаўшан, а пра паганскіх бежанцаў-яцвягаў з Мазовіі, як правільна папраўлена намі[https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Яцвягі&diff=prev&oldid=2556781]. Мы цалкам кампетэнтны ў тэме -- у адрозненні ад удзельніка "JerzyKundrat", які паказаў сваю некампетэнтнасць. --[[Удзельнік:Pracar|Pracar]] ([[Размовы з удзельнікам:Pracar|размовы]]) 10:35, 5 мая 2017 (+03) == Вожык звычайны == Спадарыня Вольга, добры дзень. Падтрымайце, калі ласка, [[Размовы з удзельнікам:Belarus2578#Вожык звычайны|дыскусію]]: як нам назваць звычайнага вожыка? --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 13:51, 6 чэрвеня 2017 (MSK) == Аўтаматычны пераклад і незразумелыя сказы == Вітаю. Паглядзеў артыкул [[Стэрніт]], створаны аўтаматычным перакладам. Захаваліся расейскія словы ў арыгінальным выглядзе, і нейкія незразумелыя сказы кшталту «чым склер'''и'''ты спінны часткі сегмента — тэргіты». Трэба выправіць. Афармленне і адсутнасць крыніц таксама ня надта адпавядаюць узроўню дасведчанага ўдзельніка, ня думаю што варта перакладаць такія артыкулы, і пакідаць у першапачатковым выглядзе.--[[Удзельнік:Liashko|Liashko]] ([[Размовы з удзельнікам:Liashko|размовы]]) 14:47, 29 чэрвеня 2017 (MSK) == Аўтаматычныя праўкі == Можа, будзеце рабіць аўтаматычныя масавыя праўкі з дапамогай AWB праз уліковы запіс бота?--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 09:49, 5 ліпеня 2017 (MSK) : Вінавата, прашу прабачэння. Праўду кажучы, проста пераблытала акаўнты, напэўна, трэба больш кавы для мазгоў--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:16, 5 ліпеня 2017 (MSK) == Ландыш майскі == :: Паштовыя маркі з ландышам выпускала яшчэ Югаславія ў 1963, СССР у 1973, Латвія - у 2014. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:39, 6 ліпеня 2017 (MSK) == [[Горад Бучач]] == Добры дзень! Прашу Вас выправіць памылкі ў артыкуле. Дзякуй – вялiкi, шчыры, сардэчны! --[[Удзельнік:Бучач-Львів|Бучач-Львів]] ([[Размовы з удзельнікам:Бучач-Львів|размовы]]) 12:51, 10 ліпеня 2017 (MSK) == Мабуя і Неатыянта == : Сп.Вольга, дапамажыце, калі ласка, дапоўніць карткамі-таксонамі артыкулы. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 20:02, 17 ліпеня 2017 (MSK) == Магот == Сп.Вольга, учора дадаў зноску на назву, але знікла фота. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:36, 18 ліпеня 2017 (MSK) : Апошнім часам нярэдка такое сустракаю, але нулявая праўка ўсё выпраўляе. Тут зрабіў і зараз усё нармальна.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 12:39, 18 ліпеня 2017 (MSK) == [[Грудная паражніна]] == Добры дзень. У школьным падручніку біялогіі "насавая поласць", "плеўральная поласць", адпаведна мае быць — "г[[рудная поласць]]". Або Вы маеце іншыя крыніцы? --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 09:17, 26 жніўня 2017 (MSK) : Дзякуй за навуку :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 07:32, 27 жніўня 2017 (MSK) == Дэкструктыўныя адміністратары == Вітаю, прашу разабрацца ў сітуацыі з дэкструктыўным адміністратарам на [[Вікіпедыя:Запыты_да_адміністратараў#.D0.97.D0.BD.D1.8F.D1.86.D1.8C_.D1.81.D1.82.D0.B0.D1.82.D1.83.D1.81_.D0.B0.D0.B4.D0.BC.D1.96.D0.BD.D1.96.D1.81.D1.82.D1.80.D0.B0.D1.82.D0.B0.D1.80.D0.B0_.D0.B7_.D1.83.D0.B4.D0.B7.D0.B5.D0.BB.D1.8C.D0.BD.D1.96.D0.BA.D0.B0_Belarus2578|старонцы звароту да адміністратараў]] і адкрыць для рэдагавання артыкул [[Мінск]].--[[Удзельнік:Liashko|Liashko]] ([[Размовы з удзельнікам:Liashko|размовы]]) 17:31, 1 верасня 2017 (MSK) Удзельнік Ляшко заблакаваны на тыдзень за абразу ("у цябе праблемы з галавой" напісаў ён). Паколькі праблем з галавой у мяне няма (аб чым магу прадаставіць яму даведку ад псіхіятра), а ў Ляшко няма кваліфікацыі псіхіятра, гэта выказванне з'яўляецца абразлівым. --[[Удзельнік:Belarus2578|Ігар Барысавіч Цярэшчанка]] ([[Размовы з удзельнікам:Belarus2578|размовы]]) 22:13, 1 верасня 2017 (MSK) :: Мне вельмі не падабаецца сам падыход, калі спадар Ляшко выстаўляе мяне валюнтарыстам, які самавольна дадае нейкую інфармацыю: я банальна вярнуў звесткі, якія дадаў у артыкул ІгроБай. Непрыемна і тое, што гэта адразу жа пераходзіць у патрабаванне пазбаўлення мяне сцяга адміністратара. Калі супольнасць прагаласуе, што нам не патрэбна мець выяву Залатой Зоркі ў гарадах-героях, то яе не будзе. І я цалкам нічога не зраблю. Але падыход са знішчэннем інфармацыі і вайной правак я лічу дэструктыўным. Я быў і з'яўляюся прыхільнікам таго, што ў Вікіпедыю кожны можа дадаць інфармацыю, але знішчаць, калі яна не парушае асноўныя правілы, нельга. Можна паставіць запыт крыніцы, можна пачаць абмеркаванне, але інфармацыя павінна заставацца ў артыкуле, пакуль яе не прыбралі рашэннем супольнасці, бо мы акумулюем веды, а не наадварот. Як вядома, мы не папяровая энцыклапедыя, таму ў нас вельмі вялікі патэнцыйны памер артыкула, хаця і абмежаваны здаровым сэнсам. Радок узнагарод горада не мая ідэя, але яна выдатная. У іншых раздзелах такая практыка рэдкая, бо гэта рэдкая практыка ў свеце — узнагароджваць гарады. [[Удзельнік:Belarus2578|Ігар Барысавіч Цярэшчанка]] ([[Размовы з удзельнікам:Belarus2578|размовы]]) 00:01, 2 верасня 2017 (MSK) ::: У наступны раз, калі ласка, не выкарыстоўвайце блакіроўку і настаўленні аховы ў якасці аргумента ў спрэчцы. Наколькі я бачу, Ляшко апошнім часам шмат займаўся давядзеннем артыкулу пра Мінск у добры лад. Магчыма, што з гэтай нагоды ў яго прачнуліся прыватнаўласніцкія матывы для гэтай старонкі, мне такія пачуцці знаёмыя і блізкія. Я іх разумею. Мне б хацелася бачыць, як адміны нашага раздзела паніжаюць градус канфлікту, а не выбухова павялічваюць яго да неба.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 07:59, 2 верасня 2017 (MSK) Хаця блакіроўка і ахова артыкула, магчыма, і былі занадта жорсткімі мерамі, пан Ляшко павінен ведаць, што Вікіпедыя — вынік працы калектыўнага розуму, таму пачуццяў прыватнай уласнасці да таго ці іншага артыкула варта пазбягаць, а, калі яны з'яўляюцца, гасіць. [[Удзельнік:Belarus2578|Ігар Барысавіч Цярэшчанка]] ([[Размовы з удзельнікам:Belarus2578|размовы]]) 10:00, 2 верасня 2017 (MSK) Запрашаю прыняць удзел у абмеркаванні на Форуме. --[[Удзельнік:Belarus2578|Ігар Барысавіч Цярэшчанка]] ([[Размовы з удзельнікам:Belarus2578|размовы]]) 11:00, 2 верасня 2017 (MSK) == Актрысы == Шаноўная Хамелка! Трэба выдаліць старонкі пра актрыс, каб у іх стваральнікаў не было праблем з законам! З павагай. Ц : Выстаўляйце, абмяркуем--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 19:28, 7 верасня 2017 (MSK) Я ведаю, дзе знаходзіцца катэгорыя. Размова пра іншае. Выстаўляйце артыкулы па адным на старонку [[Вікіпедыя:Да выдалення|Да выдалення]], проста так без абмеркавання іх ніхто не выдаліць.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 19:50, 7 верасня 2017 (MSK) Я не ўмею. Ц : Напісана [[Вікіпедыя:Да выдалення#Выстаўленне старонкі да выдалення|тут]]. Дарэчы, каб паставіць подпіс, націсніце сіні аловак над акном рэдагавання, або дадайце такі тэкст - <nowiki>~~~~</nowiki>--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:25, 7 верасня 2017 (MSK) Пакіньце, калі ласка, загаловак. Вам жа гэта нічога не каштуе. == Рознае == Ці можна выдаліць запіс з нашай размовай са старонкі? : Тэхнічна можна, але гэта не вітаецца правіламі размоў--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:49, 9 верасня 2017 (MSK) Хачу каб вы выдалілі старонку з размовамі пра гэтых актрыс. Слухайце, а ці можна выдаліць спасылку. каб яна болей не аднавілася? : Я не буду патрымліваць вашу параною, нават не прасіце.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:03, 9 верасня 2017 (MSK) Добра, артыкулы павыдаляў, дапамажыце выдаліць канчаткова. : Па-першае, вы іх не выдалілі, а выставілі на выдаленне і то не да канца, бо трэба яшчэ зрабіць раздзелы для абмеркаванняў на старонцы [[Вікіпедыя:Да выдалення|Да выдалення]]. Па-другое, паколькі серверы Вікіпедыі знаходзяцца не ў Беларусі і нават не ў беларускай даменнай зоне, то і беларускім правам яны не кіруюцца. Па-трэцяе, выдаляецца ўсё па выніках абмеркавання, у якім вы можаце прымаць удзел. Пры наяўнасці кансенсусу на выдаленне, іх выдаляць, а пры адсутнасці - не.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 07:52, 11 верасня 2017 (MSK) == Міхась Стральцоў == : Сп.Вольга, як выправіць мову твораў у картцы-шаблоне Міхася Стральцова на беларускую? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:03, 12 верасня 2017 (MSK) :: Праз Вікідату. Выправіла :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:41, 12 верасня 2017 (MSK) :: Дзякуй. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:45, 12 верасня 2017 (MSK) == Шаўкоўніца чорная == : 1) ''Лісцем кормяць тутавых шаўкапрадаў. Яно больш жорсткае і менш прыдатнае для кармлення шаўкапрада, чым лісце шаўкоўніцы белай''. - Гэта як? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:10, 13 верасня 2017 (MSK) :: Лісце ад белай лепей, бо ад чорнай больш жорсткае, але апошняе таксама прыдатнае. Перафармулюю і ніжэйшае таксама--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:50, 13 верасня 2017 (MSK) : 2) ''Варта вызначыць, што сапраўднага ягады і вада не заменяць антыбіётыкі ў выпадках інфекцыйных захворванняў, а выкарыстоўваюцца толькі як дапаможны сродак''. - Не зразумець. Прапаную потым прыбраць паўторы і напісаць лапідарна: "у сучаснай медыцыне выкарыстоўваецца як дапаможны сродак".--[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:12, 13 верасня 2017 (MSK) :: Сп.Вольга, ці не жадаеце "Гісторыю" зрабіць асобным раздзелам, а не падраздзелам у "Гаспадарчае значэнне"? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:37, 15 верасня 2017 (MSK) ::: Не, такая ўніфікацыя ў многіх раслінаартыкулах. Бо маецца на ўвазе гісторыя культывавання і ўжывання, а не гісторыя эвалюцыі, напрыклад--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:58, 15 верасня 2017 (MSK) == Азарыцкі раён == Паважаная калега, вітаю! У 2011 годзе Вы выдалілі артыкул пра [[Азарыцкі раён]]. Вось ёсць у мяне жаданне зрабіць яго зноў, бо ён існаваў насамрэч. Ці маеце якія-небудзь пярэчанні? Дарэчы, з днём бібліятэкара :) --[[Удзельнік:Igro by|Igro by]] ([[Размовы з удзельнікам:Igro by|размовы]]) 10:59, 15 верасня 2017 (MSK) : [[Удзельнік:Igro by|Спадар Igro by]], паглядзеў гісторыю старонкі — там была створана проста перасылка на [[Даманавіцкі раён]], амаль адразу яна была выстаўлена аўтарам на выдаленне і выдалена. Здаецца, Азарыцкі раён — асобная адзінка ад Даманавіцкага, таму можаце смела ствараць новы змест.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 11:26, 15 верасня 2017 (MSK) :: Што і зраблю. Дзякуй )) --[[Удзельнік:Igro by|Igro by]] ([[Размовы з удзельнікам:Igro by|размовы]]) 11:28, 15 верасня 2017 (MSK) ::: [[Удзельнік:Igro by|Спадар Igro by]], угу :). І дзякуй за віншаванні :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 11:34, 15 верасня 2017 (MSK) == [[Фанцік]] == Давайце перанясем у [[Фанцік (абгортка)]], не пакінуўшы перасылкі. Прычына [https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Вікіпедыя%3AДа_выдалення&type=revision&diff=2826839&oldid=2826835 вось]. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 15:07, 18 верасня 2017 (MSK) : Я не супраць--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:33, 18 верасня 2017 (MSK) == Карыса == Сп.Вольга, навошта даваць кітайская назвы расліны — кіт. трад. 假虎刺属 , піньінь: jia hu ci shu? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:15, 10 кастрычніка 2017 (MSK) : Хм, на аўтамаце пераклала, краем розуму зачапілася, ці ёсць мэтазгоднасць, але вось так. Можаце смела прыбраць :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:17, 10 кастрычніка 2017 (MSK) :: Ок. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:20, 10 кастрычніка 2017 (MSK) == Мужчына з Кёльб'ерга == у 2016 г. высветлілася, што гэта быў мужчына. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:44, 26 кастрычніка 2017 (MSK) : О, круць, дзякуй--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 15:34, 26 кастрычніка 2017 (MSK) == [[Песні Свабоды]] == Прывітанне! Маглі б Вы аднавіць [[Вікіпедыя:Архіў запытаў на выдаленне/2016#Песьні Свабоды|выдалены]] артыкул у [[Удзельнік:Vit Koz/Пясочніца|маёй асабістай прасторы]]. Маю намер папрацаваць з ім. Хачу ўзяць за аснову спіс кампазіцый і іншае з выдаленага артыкула, каб не набіраць рукамі ўсё спачатку. Дзякуй! <font face="Century Gothic">[[Удзельнік:Vit Koz|Віт]]; [[Размовы з удзельнікам:Vit Koz|размовы]]</font> 10:32, 27 кастрычніка 2017 (MSK) : [[Удзельнік:Vit Koz|Віт]], аднавіла--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:42, 27 кастрычніка 2017 (MSK) == Рымскія лічбы == [https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Міхаіл_Мікалаевіч_Задорнаў&diff=3034227&oldid=3034226 Гэтай праўкай] Вы дадалі катэгорыі "20 стагоддзя" і "21 стагоддзя" ў шаблонах. Згодна з новымі правіламі наймення артыкулаў стагоддзі пішуцца рымскімі лічбамі, ужо ажыццяўлены пераносы катэгорый і налады неабходных шаблонаў. У Задорнава я выправіў, просьба мець на ўвазе ў будучыні.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:43, 10 лістапада 2017 (MSK) == Дыёгу Кау == ''Хомелка перанесла старонку Дыёгу Кау у Дыёгу Кан: у рускай і ўкраінскай вікі транслітаруецца з зычным на канцы'' - З якой пары напісанне ў іншых Вікіпедыях стала прычынай для пераносаў? [[Удзельнік:Frantishak|Frantishak]] ([[Размовы з удзельнікам:Frantishak|размовы]]) 00:36, 13 лістапада 2017 (MSK) == [[Пакрывец]] і [[Крывацвет]] == Вітаю! Пачаў [[Крывацвет]] (''Lycopsis'') з Энцыклапедыі прыроды Беларусі. Аказалася, што ёсць [[Пакрывец]] (''Anchusa''). Дапамажыце давесці да раду, бо я заблытаўся ў гэтых сінонімах.--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 09:57, 17 снежня 2017 (MSK) : Вітаю, з беларускімі назвамі я нічым не дапамагу нажаль, тэарэтычна, калі лацінская назва адна, то і расліна гэта адна.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:03, 17 снежня 2017 (MSK) == Мусэ / Мюсэ == : Як правільна? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 16:09, 27 снежня 2017 (MSK) :: Беларускамоўнай крыніцы не бачыла, але маеце рацыю, напэўна, Мюсэ лепей.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:37, 27 снежня 2017 (MSK) == Грандвальдская Біблія == : ''Паміж 1595 і 1606 гадамі ў кнігу быў дададзены ў кнігу.'' - Гэта як? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:28, 29 снежня 2017 (MSK) :: Грандвальдская Біблія? А ці не Гранвальская? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:32, 29 снежня 2017 (MSK) == Князь-ваўкалак == Вы думаеце, што першая ў гісторыі Беларусі кніга ў жанры фэнтэзі, не такая важная падзея, каб рабіць пра гэта артыкул? А пасля мы будзем здзіўляцца, чаму пра сучасную беларускую літаратуру ніхто не ведае?{{unsigned|Schwert1}} : Паважаны [[Удзельнік:Schwert1|Schwert1]], я не думаю, я ведаю, што Вікіпедыя не рэкламная пляцоўка. Абавязак паказаць значнасць аб'екту артыкулу ляжыць на аўтары і пакуль у артыкуле не будзе зносак на аўтарытэтныя крыніцы, што пацвярджаюць важнасць гэтага твора ў межах беларускай літаратуры, а не толькі яго першасць, гэты артыкул будзе выдаляцца мною ці іншымі. Дарэчы, калі асабіста я вазьму спіс літаратурных жанраў, найду там той, якога яшчэ нашы аўтары не зачапілі і напішу нешта ў ім, а потым выдам за ўласны кошт, то як думаеце, трэба будзе гэтае стварэнне ўславіць у Вікіпедыі ці не?--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:09, 8 студзеня 2018 (MSK) Пры чым рэкламная пляцоўка? Па-першае, мне няма ніякай карысці, ад таго, што тут будзе змешчаны гэты артыкул. А па-другое, калі Вы нават гуглам карыстацца не ўмееце, параю вам пагугліць, што гэта кніга выдадзена не за грошы аўтара. Таму ваш прыклад не мае ніякага сэнсу. : [[Удзельнік:Schwert1]], Вы ўмееце карстацца гуглам? Гэта выдатна! Там і шукайце справядлівасці. А ў нас тут бюракратыя: патрэбны водгукі літ. крытыкаў і ўсялякая лабуда. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 21:59, 8 студзеня 2018 (MSK) : Першая ў жанры [[Беларускае фэнтэзі|фэнтэзі]]? А гэта што такое? --<font style="font-family:'Bauhaus 93'; font-weight: bolder; color: #00FF00; text-shadow:#00FF00 0em 0em 0.5em;">[[Удзельнік:Artificial123|Artificial123]] [[Размовы з удзельнікам:Artificial123|(размовы)]]</font> 09:46, 8 студзеня 2018 (MSK) : [[Schwert1]], якая першая? Гл. [[Беларускае фэнтэзі]].--[[Удзельнік:Ohlumon|Ohlumon]] ([[Размовы з удзельнікам:Ohlumon|размовы]]) 14:05, 8 студзеня 2018 (MSK) == 100 гадоў == : Перагледзеў арт.пра гады з 300 па 400, па магчымасці палепшыў. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:34, 12 студзеня 2018 (MSK) :: Цудоўны праект--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 12:39, 12 студзеня 2018 (MSK) ::: Артыкулы з 400 па 500 палепшаны і дагледжаны. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:22, 20 студзеня 2018 (MSK) == Артыкулы года == Вольга, добры дзень. Падкажыце, адкуль гэта выпадае угары: ''"Запрашаем да галасавання выбару найлепшых артыкулаў 2017 года"'', бо пара яго прыбраць ужо. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 17:00, 15 студзеня 2018 (MSK) : Вітаю, гэта [[MediaWiki:Sitenotice|тут]], трэба выдаліць старонку.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 17:11, 15 студзеня 2018 (MSK) :: Я ўжло абнавіў і выдаліў, зараз там спасылкі на вынікі, праз тыдзень-другі іх таксама можна будзе прыбраць.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 17:13, 15 студзеня 2018 (MSK) ::: Дзякуй, калегі. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 17:18, 15 студзеня 2018 (MSK) == ДМБ, фільм == Прывітанне, спадарыня Хомелка! Зноў звяртаюся да Вас за дапамогай. Маглі б Вы аднавіць яшчэ адзін [[Вікіпедыя:Архіў запытаў на выдаленне/2016#ДМБ, фільм|выдалены]] артыкул у [[Удзельнік:Vit Koz/Пясочніца|маёй асабістай прасторы]]. Маю намер папрацаваць з ім. Хачу ўзяць за аснову тэкст з выдаленага артыкула, каб не набіраць рукамі ўсё спачатку. <font face="Century Gothic">[[Удзельнік:Vit Koz|Віт]]; [[Размовы з удзельнікам:Vit Koz|размовы]]</font> 21:46, 24 студзеня 2018 (MSK) : Спадарыня Хамелка пазначыла на сваёй старонцы, што знаходзіцца ў вікіадпачынку. Я аднавіў старонкуі перанёс у [[Удзельнік:Vit Koz/ДМБ, фільм]].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:59, 24 студзеня 2018 (MSK) == ГЭС Дружба народаў & Аб'екце 500 == Dear Хомелка, sorry to write you in English. Last time you were very helpful with locating [[Агародзішча]], so I turn to you for help again. I am trying to find some information whether "Аб'екце 500" (a lock system to regulate water level; „Objektas 500“ in Lithuanian) is located just next to [[ГЭС Дружба народаў]] (between [[Ставок (возера)|Ставок]] and [[Аболе]]) or they are separated by [[Ставок (возера)|Ставок]] lake. There seems to be no information in Lithuanian/English about "Аб'екце 500" albeit some Lithuanian decrees mention it. I suspect that it is a well-known nickname of previously secret object. I'd be grateful if you could look up for such information in Belarusian. [[Удзельнік:Powermelon|Powermelon]] ([[Размовы з удзельнікам:Powermelon|размовы]]) 00:36, 10 лютага 2018 (MSK) :: Hello, [[Удзельнік:Powermelon|Powermelon]]. Hmm, As far as I understood, in fact the Object 500 is the documentary name of the entire complex of buildings and structures of the hydroelectric power station in conjunction with the site (land) on which they are located. Name in Russian "Объект 500", in Belarusian "Аб'ект 500". In addition to the agreement to lease it for 99 years, there is nothing more on top.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:46, 23 лютага 2018 (MSK) ::: Thank you very much for your time. I thought there would be more information in Belarusian about this object. [[Удзельнік:Powermelon|Powermelon]] ([[Размовы з удзельнікам:Powermelon|размовы]]) 10:07, 27 лютага 2018 (MSK) == Прэсненскi раён == Паважаная Хомелка, вы удалили статью Прэсненскi раён, но я не знал, что её выносили на удаление. Можете, пожалуйста отменить удаление и переместить содержание страницы в [[Удзельнiк:Севастополец/Прэсненскi раён]]. У меня не было времени доработать, но я обещаю найти время. Это я же, Севастополец, просто с телефона. [[Адмысловае:Contributions/95.213.218.86|95.213.218.86]] 22:50, 13 сакавіка 2018 (MSK) : Вітаю, аднавіла. Дарэчы, звярніце ўвагу, што тая і, якую выкарысталі вы, не кірылічная. Артыкул пад назвай [[Удзельнік:Севастополец/Прэсненскi раён]], але пры пераносе ў асноўную прастору ў слове Прэсненскі і трэба будзе выправіць.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 22:55, 13 сакавіка 2018 (MSK) Вялiкi дзякуй. Извините, что отрываю вас от викиотпуска. [[Адмысловае:Contributions/95.213.218.86|95.213.218.86]] 23:05, 13 сакавіка 2018 (MSK) Дарэчы, лiтары i кiрылiчнай на маей клавiатуры няма, таму далей буду капiраваць яе з iншых старонак. Яшчэ раз дзякуй, з пашанай, [[Адмысловае:Contributions/95.213.218.86|95.213.218.86]] 23:05, 13 сакавіка 2018 (MSK) == Непатрэбныя старонкі == Паважаная [[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]], калі ласка, выдаліць непатрэбныя старонкі-рэдырэкты [[Размовы з удзельнікам:Севастополец/Архіў/1]], [[Размовы з удзельнікам:Севастополец/Архіў/2018]] і [[Размовы з удзельнікам:Севастополец/Архіў]]. Дзякуй. З павагай, [[Удзельнік:Севастополец|Севастополец]] ([[Размовы з удзельнікам:Севастополец|размовы]]) 16:24, 27 сакавіка 2018 (MSK) : Іх ужо нехта іншы выдаліў. На будучае можна проста дадаваць да іх шаблон {{tl|Да выдалення}} і нехта выдаліць.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 19:07, 27 сакавіка 2018 (MSK) == Англасаксонскае мастацтва == : ''Два перыяды выбітных дасягненняў у VII—VIII стагоддзях, калі былі створаны вырабы па метале і каштоўнасці з Сатан-Ху і шэраг выдатных манускрыптаў, і перыяд пасля каля 950 года, калі адбылося адраджэнне англійскай культуры пасля заканчэння ўварванняў вікінгаў.'' - губляецца сэнс. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:27, 3 красавіка 2018 (MSK) == Pizza Hut == Прашу аднавіць выдаленны артыкул у маёй асабістай прасторы. Хацеў стварыць нанова, але агледзеў, што ўжо [[Вікіпедыя:Архіў запытаў на выдаленне/2018#Pizza Hut|быў такі]], можа што добрае там ёсць. <font face="Comic Sans MS">[[Удзельнік:Vit Koz|Віт]]; [[Размовы з удзельнікам:Vit Koz|размовы]]</font> 22:01, 16 чэрвеня 2018 (MSK) : Вітаю, [[Удзельнік:Vit Koz|Віт]]. Нічога такога там не было, але [[Удзельнік:Vit Koz/Pizza Hut|аднавіла]], карыстайцеся.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 07:31, 17 чэрвеня 2018 (MSK) == Антоненка == Сп. Хомелка, нехта штосьці пераблытаў, бо Герой Савецкага Саюза [[Аляксей Касьянавіч Антоненка|Аляксей Антоненка]] нарадзіўся ў былой в. Васькавічы, якая цяпер знаходзіцца ў мяжы г. Віцебск.--[[Удзельнік:Dzianis Niadbajla|Dzianis Niadbajla]] ([[Размовы з удзельнікам:Dzianis Niadbajla|размовы]]) 23:43, 28 чэрвеня 2018 (MSK) : Здаецца, мая віна і мая самадзейнасць :(. Зараз выпраўлю, дзякуй за ўвагу--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 07:00, 29 чэрвеня 2018 (MSK) == Анаціраваны спіс хрыбетных жывёл Беларусі == У [[Размовы_з_удзельнікам:Rymchonak#Назвы_жывёл|размове з удзельнікам Rymchonak]] вы згадалі, што у вас ёсць "Анаціраваны спіс хрыбетных жывёл Беларусі". Буду вельмі удзячны калі вы яго вышліце мне на пошту pavlyshko-m@yandex.by --[[Адмысловае:Contributions/46.56.231.134|46.56.231.134]] 18:42, 5 ліпеня 2018 (MSK) : Выслала, глядзіце, спадзяюся, што спатрэбіцца і для Вікіпедыі таксама--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 18:48, 5 ліпеня 2018 (MSK) == Шусцер / Шустэр == : Сп. Вольга, у БЭ ёсць арт. Руд'''о'''льф Шус'''це'''р, у Вікіпедыі ён Руд'''а'''льф Шус'''тэ'''р, ёсць у нас арт."Бернд Шустэр". Цяпер арт."Францыск Іванавіч Шус'''це'''р". Можа, перанясем у Францыск Шус'''тэ'''р? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:00, 18 жніўня 2018 (MSK) :: Я толькі за :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:12, 18 жніўня 2018 (MSK) == Гарадскія архітэктары Віцебска == : Паглядзіце, калі ласка, раздзел «Гарадскія архітэктары Віцебска» — пераблыталіся Кібардзін з Бельскім. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:35, 27 жніўня 2018 (MSK) == Таксоны == : Сп. Вольгі, ці можаце зрабіць таксоны для арт «Перавязка» і «Пеламіды»? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:02, 14 верасня 2018 (MSK) :: Вітаю, зрабіла--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 12:01, 14 верасня 2018 (MSK) == Рэчыцкі павет == Я ўчора ботам выправіў усе спасылкі на павет Расійскай імперыі на артыкул [[Рэчыцкі павет (Расійская імперыя)]]. Усё што існуе зараз спасылаецца на павет Вялікага Княства Літоўскага, і ўсё слушна. Таму прапаную спачатку вызначыцца з найменнем на старонцы [[Вікіпедыя:Да перайменавання]], і ўжо пасля змяняць спасылкі, прычым робатам, а не ад асноўнага акаўнта.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 15:03, 29 верасня 2018 (MSK) == Шаблон «Бібліяінфармацыя» == Можаце патлумачыць, навошта прастаўляць шаблон у абсалютна выпадковых артыкулах, калі ён пусты? У выпадку вялікай неабходнасці прастаноўку можна ажыццявіць ботам.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:30, 2 кастрычніка 2018 (MSK) : Ок.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:52, 3 кастрычніка 2018 (MSK) == [[Норберт Корсак]] == Прывітанне! Дзякуй за дагляд артыкулаў! Апрача асобных польскіх эмігранцкіх выданняў, у т.л. біяграфічных, няма доказаў таму, што Норберт Корсак быў у Злучаных Штатах. На польска-амерыканскія публікацыі, здаецца, "павёўся" і Ўладзімір Арлоў. Аднак у крыніцах і публікацыях Таварыства Ісуса ў ЗША, а там, як і паўсюль, кожны сябар ордэна быў на ўліку, ён нідзе не ўзгадваецца. Я б папрасіў Вас прыбраць з артыкула спасылку на http://www.poles.org/db/K_names/Korsak_N.html З павагай, Sniezhanj : Добра, зараз прыбяру, у наступны раз праўце смела і самастойна з пазначэннем матываў праўкі ў спрэчных выпадках :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:52, 3 кастрычніка 2018 (MSK) == [[meta:Main_Page/be]] == Привет! Поправь, пожалуйста, перевод. Там "рэгіянальных адзяленняў Вікімедыя" нужно поменять на перевод более общего "Wikimedia affiliates". --[[Удзельнік:Kaganer|Kaganer]] ([[Размовы з удзельнікам:Kaganer|размовы]]) 14:56, 4 кастрычніка 2018 (MSK) : Сделала :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 15:59, 4 кастрычніка 2018 (MSK) == [[Аляксей Уладзіміравіч Полазаў]] і [[Свята-Пакроўская царква (Маладзечна)]] == Добры дзень. Дзякую за артыкул пра А. У. Полазава, бо сам бы яшчэ доўга шукаў матэрыял. Хачу прапанаваць звярнуць увагу на [[Свята-Пакроўская царква (Маладзечна)|царкву]] ў Маладзечне. Мяркую, гэта той самы праект, што і ў Куранцы. І будавалася ў адзін час, і ў межах адной «мураўёўскай» епархіі. Толькі інфармацыі пра архітэктара ніхто пакуль не знайшоў. Але наўрадці тут будзе плагіят іншага аўтара, упэўнены ў адным, атрымліваецца ўжо ТЫПОВЫМ праекце «мураўёўкі». Сам не хачу рэдагаваць і псаваць такі слаўны артыкул, таму пішу папярэдне дзеля абмеркавання. Дзякуй яшчэ раз за працу, [[Удзельнік:Dehty|Dehty]] ([[Размовы з удзельнікам:Dehty|размовы]]) 11:49, 24 кастрычніка 2018 (MSK) : Мураўёўкі наогул будаваліся тыповымі, так што не факт, што і Куранцоўская мела арыгінальны праект. Магло быць так, што меўся нейкі арыгінал-прататып, які ў Куранцы садзіў на месца Полазаў, а ў Маладзечне - нехта іншы. Нельга займацца арыгінальнымі даследаваннямі. Што тычыцца асобы Полазава, то ў мяне ёсць яшчэ некалькі зачэпак, дзе шукаць інфармацыю, таму праз некаторы час я да яго вярнуся, але пакуль трэба некалькі іншых вузельчыкаў у маім палатне завязаць, каб рухацца далей. І дзякуй вам за дзякуй. Вельмі прыемна, калі працу заўважаюць і шануюць.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:12, 24 кастрычніка 2018 (MSK) :: Добра, некалі знойдзецца інфармацыя па Маладзечанскай царкве (цікавая гістарычная даведка [http://molodechno.cerkov.ru/2016/03/20/osvyashhenie-3-x-cerkvej-istoricheskaya-xronika/ Освященіе трехъ церквей] ). І яшчэ два аб'екты да кучы: * [[Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (Гервяты)|Касцёл у Гервятах]] «''В 1898 году губернский архитектор Алексей Полозов (он же автор [[Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Празарокі)|костёла Вознесения Девы Марии в Прозороках]]) создал проект трёхнефовой святыни из кирпича, который был утверждён Виленским строительным комитетом в апреле 1899 года...''» <ref>[http://www.gervyaty.by/kostel-svjateyshey-troicy-v-gervjatah/istorija-kostjola-271/RU/ КОСТЕЛ СВЯТЕЙШЕЙ ТРОИЦЫ В ГЕРВЯТАХ » ИСТОРИЯ КОСТЁЛА]{{lang-ru|}} Gervyaty.by</ref> «... ''Гэ­ты храм ства­раў га­лоў­ны ар­хі­тэк­тар Ві­лен­скай гу­бер­ніі Аляк­сей По­ла­заў''.» <ref>[http://zviazda.by/be/news/20140321/1395350677-malenkaya-shveycaryya-u-gervyatah Маленькая Швейцарыя ў Гервятах] // [[ЗВЯЗДА]]</ref> * [[Царква ў імя святой прападобнай Марыі Егіпецкай (Вілейка)]] <ref>[http://www.molod-eparchy.by/ru/eparkhiya/blagochiniya/vilejskoe/item/64 Приход храма преподобной Марии Египетской г.Вилейка (благочиннический центр)]{{lang-ru|}} [[Маладзечанская епархія]]</ref> [[Удзельнік:Dehty|Dehty]] ([[Размовы з удзельнікам:Dehty|размовы]]) 21:03, 24 кастрычніка 2018 (MSK) : Наконт гервяцкага касцёла - дзякуй вялікі-вялікі, бо шукала і не знайшла, а ў ва ўсіх віках зараз [[Вацлаў Міхневіч]]. Пра яго дадала, Празарокі і Вілейку крыху пазней дадам--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 21:44, 24 кастрычніка 2018 (MSK) == Старынка Слаўгарадскага раёна == [http://www.slavgorod.by/2017/07/28/starinka-vazhnyj-promyshlennyj-centr-mogilevskoj-gubernii/ Звярні ўвагу]--[[Удзельнік:Mahufi|Mahufi]] ([[Размовы з удзельнікам:Mahufi|размовы]]) 09:05, 17 лістапада 2018 (MSK) == Маскоўская духоўная акадэмія == Дзякуй вялікі за дагляд артыкула. Узнікла пытанне (у прынцыпу яно і было) па раздзелу "Рэктары". Там атрымоўваецца неадназначнасць з «Павел (Панамароў)». Трэба неяк пазначыць іх рознымі назвамі, бо цяперашняя вікіфікацыя вядзе да нашага сучасніка [[Павел (Панамароў)|Паўла]], а не {{нп3|Павел (Панамароў)|Паўла (1782-1783)|ru|Павел (Пономарёв, Пётр Николаевич)}}. Як гэта зрабіць лепш? : Ох, дзякуй вялікі, што заўважылі маю памылку. Выправіла, здаецца. Цяпер павінна быць правільна--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 11:13, 4 студзеня 2019 (MSK) :: Цяпер яны там абодва :)) --[[Удзельнік:Dehty|Dehty]] ([[Размовы з удзельнікам:Dehty|размовы]]) 11:46, 4 студзеня 2019 (MSK) ::: Цяпер «усё добра», дзякую :) --[[Удзельнік:Dehty|Dehty]] ([[Размовы з удзельнікам:Dehty|размовы]]) 11:52, 4 студзеня 2019 (MSK) == Юбер (Губерт) Янічак == : Чаму Юбер, а не Губерт? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:08, 15 студзеня 2019 (MSK) :: Падумаўшы, згаджуся.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:45, 15 студзеня 2019 (MSK) ::: А чаму Хуберт? У нас жа ўжо Губерт Герхард ёсць... + мы пішам Гамбург, Гайдэльберг, а не Хамбург, Хайдэльберг.--[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:48, 15 студзеня 2019 (MSK) == [[Шаблон:Briza]] == Вітаю! Ствараючы артыкул [[Дрыжнік]], стварыў я шаблон '''Briza'''. І напэўна недарабіў, як трэба. Дапаможаце?--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 14:51, 15 студзеня 2019 (MSK) : Здаецца, што цяпер ок--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:54, 15 студзеня 2019 (MSK) ::Але ў артыкуле Дрыжнік 21 зноска з неіснуючым шаблонам [[Шаблон:Brizinae]]. Не можа быць гэта звязана з незапоўненым у им параметрам name?--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 15:10, 15 студзеня 2019 (MSK) ::: У мяне ўсё нармальна працуе, магчыма, вам дапаможа crtl+R?--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 15:17, 15 студзеня 2019 (MSK) :::: Не дапамагае. Пачакаем. Магчыма, дзесці не абнавілася ў якім-небудзь кэшы на серверах. Бо на смартфоне бачу тыя ж зноскі.--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 15:29, 15 студзеня 2019 (MSK) ::::: Ок--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 15:34, 15 студзеня 2019 (MSK) ::::::Дадаў метку з апісаннем у Вікідата, зайшоў адтуль, і ўсё стала добра.--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 15:46, 15 студзеня 2019 (MSK) :::::::О, супер, выдатна :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:15, 15 студзеня 2019 (MSK) == Hi == Oh so that, so a Be.wiki admin is a girl. Nice to meet you. Thank your country, about all best things you all did for my country Vietnam, in ours history ! [[Удзельнік:Đông Minh|Đông Minh]] ([[Размовы з удзельнікам:Đông Minh|размовы]]) 15:32, 28 студзеня 2019 (MSK) : Hello and to you :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:03, 28 студзеня 2019 (MSK) == Иконы == Здравствуйте! Спасибо за просмотр статьи о белорусских иконах. Я часто ездил в вашу страну (особенно к югу от Минска) между 1996 и 2012 годами. Я могу читать на белорусском языке (1/5) и мне нравится представлять статьи из Беларуси. Я нашел книгу Н. Высоцкой на 4 языках, включая французский. Если у вас есть прекрасные статьи, я постараюсь снова перевести. Удачи Даниэль Мортье Mortier.Daniel sur Wikipédia en français ( Belgique) : Добрый день, [[Удзельнік:Mortier.Daniel|Даниэль]]. Мне очень приятно с вами общаться и я благодарна очень за перевод моих статей на французский язык. Возможно, вам будет интересно посмотреть эти статьи: [[Васіль Маркіянавіч]] (иконописец, который родился в моём родном городе), [[Веткаўская іканапісная школа]] и [[Бабіцкая іканапісная школа]] (две самые любопытные иконописные школы на белорусских землях, на мой взгляд), [[Абклад іконы]] (важная тема в православной восточнославянской иконописи), [[Блакітнае Успенне]] (интересная икона), [[Абраз Нараджэнне Хрыстова (Латыгава)]] (ещё одна)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 11:01, 20 лютага 2019 (MSK) == [[Тундра]] == Добры дзень. Вылучаюць тундру: субарктычную, арктычную, горную, таксама імховую, лішайнікавую, кустовую, купістую (дзернавіна ўтварае купіны) і паліганальную — але не "хмызняковую". --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 19:46, 20 лютага 2019 (MSK) : [[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]], [https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:WhatLinksHere/%D0%A5%D0%BC%D1%8B%D0%B7%D0%BD%D1%8F%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D1%82%D1%83%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B0 толькі ў адным з гэтых артыкулаў] пераклад рабіла я. Выправіць паўсюль на кустовую, як лічыце?--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:35, 20 лютага 2019 (MSK) :: А, усё, ужо пабачыла, дзякую--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:25, 21 лютага 2019 (MSK) == Як == Што будзем рабіць з арт. "Як (''Bos grunniens'')"? У БЭ - арт.Як - гэта ''Bos mutus''.--[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:32, 13 сакавіка 2019 (MSK) : Вітаю. ''Bos grunniens'' - свойскі як, ''Bos mutus'' - дзікі як. Раней разглядаліся як падвіды ''Bos grunniens grunniens'' і ''Bos grunniens mutus'' адпаведна, але цяпер большасцю разглядаюцца паасобна як розныя віды. Напэўна, і мы можам скарыстацца такімі назвамі, як лічыце?--<font face="Segoe Script"> [[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 12:34, 13 сакавіка 2019 (MSK) ::: Перарабіў. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:54, 13 сакавіка 2019 (MSK) == [[Удзельнік:Хомелка/Беларускія НП]] == Прывітаньне. Калі ласка, [[Размовы з удзельнікам:Ліцьвін#Заліўка НП|аднавіце]]. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Размовы з удзельнікам:Ліцьвін|размовы]]) 20:28, 28 мая 2019 (+03) == Сумах воцатны == : Ці не маглі б перапісаць "Воцатнае дрэва практычна не небяспечнае, хоць пры прыёме ўнутр або трапленні соку на слізістыя абалонкі — атрутны, а пры кантакце з скурай можа выклікаць легкае смыленне"? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:57, 16 жніўня 2019 (MSK) == Таполя Сімона / Сімана? == : Сімона ці Сімана? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 13:28, 21 жніўня 2019 (MSK) :: Маю крыніцу, дзе СімАна і націск стаіць на першы склад--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:32, 21 жніўня 2019 (+03) == Слівавыя == : Паважаная сп.Вольга, змяніце, калі ласка, катэгорыю "Слів'''о'''выя" на "Слів'''а'''выя". --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:20, 26 жніўня 2019 (MSK) :: {{Зроблена}}--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:11, 26 жніўня 2019 (+03) ::: Дзякуй! --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 16:13, 26 жніўня 2019 (MSK) == Парэчкі чорныя == : Добры дзень, назвы сартоў з рускай мовы перакладаюцца? Дапаўненне: Чорныя парэчкі ў філатэліі: Швецыя друкавала маркі ў 1995 годзе, Манголія двойчы — у 1968 і 1987, Польшча — у 1974 (Серыя, прысвечаная Міжнароднаму кангэрсу садаводства), Боснія і Герцагавіна — у 2015. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:57, 2 верасня 2019 (MSK) : Не перакладаюцца амаль заўсёды, або перекладаюцца пры наяўнасці крыніцы, дзе нейкі папулярны ці дастаткова старажытны сорт пераклалі спецыялісты-аўтарытэты.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:01, 2 верасня 2019 (+03) :: І дзякуй вялікі за маркі, дадала гэта і нават крыху больш, яшчэ Балгарыя знайшлася--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:42, 2 верасня 2019 (+03) Спадарыня Вольга, гляньце, калі ласка, артыкул [[Парэчкавая пупышкавая моль]] — там праблемы з паказам прамежкавых таксонаў у картцы. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 16:40, 30 верасня 2019 (+03) :: Глянула, там была праблема з-за таго, што колькасць узроўняў таксанамічнай класіфікацыі ў ш:Таксон абмежавана ...мммм... 22 ці 23 узроўнямі (карацей, абмежавана). З-за таго, што я ўдакладніла паміж родам і сямействам яшчэ падсямейства, колькасць узроўняў перавысіла ліміт. Выправіла.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:47, 30 верасня 2019 (+03) == Салагуб == Прывітанне. Наконт вашага файла на Вікісховішчы. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%80%D1%8D%D1%82_%D0%90._%D0%A1%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%83%D0%B1%D0%B0._1932.jpg Гэта не Салагуб], а Янка Купала. Можаце падгугліць, як выглядае Салагуб. Трэба перанесці.--[[Удзельнік:Liashko|Liashko]] ([[Размовы з удзельнікам:Liashko|размовы]]) 00:29, 13 снежня 2019 (+03) : Зроблена, дзякуй за дапамогу--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:34, 13 снежня 2019 (+03) == Міхась Філіповіч == Прывітанне. А адкуль звесткі, што Філіповіч памёр у Маскве? Калі глядзець артыкул Крэпака, дык ён нібыта пасля вайны вярнуўся ў Менск.--[[Удзельнік:Liashko|Liashko]] ([[Размовы з удзельнікам:Liashko|размовы]]) 05:47, 20 снежня 2019 (+03) : Вітаю, паважаны [[Удзельнік:Liashko|Liashko]]. Маю на паліцы кніжку з серыі НММ РБ. "Славутыя мастакі з Беларусі. Міхаіл Філіповіч. Михаил Филиппович. Mikhail Filipovich". Старонка 13, цытую: "Вядома, што апошнія гады жыцця Філіповіч правёў у Маскве, дзе і памёр у 1947 годзе. Подпіс пад гэтым артыкулам [[Валянціна Уладзіміраўна Вайцахоўская|Валянціна Вайцахоўская]].--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:36, 20 снежня 2019 (+03) :: Мо дадайце сказ у канцы біяграфіі, ды крыніцу? Але так, найбольш верагодна што памёр у Маскве, бо магілы ў Менску няма. Але, на жаль, і пра магілу ў Маскве нічога не вядома.--[[Удзельнік:Liashko|Liashko]] ([[Размовы з удзельнікам:Liashko|размовы]]) 08:05, 21 снежня 2019 (+03) ::: Дадала нават некалькі сказаў :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:21, 21 снежня 2019 (+03) == [[Шэрардыя]] == Вітаю! Энцыклапедыя прыроды Беларусі, Том 2 — '''Жэрардыя'''. У мяне больш крыніц няма. Вырашыў пакуль не выносіць да перайменавання. --[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 10:46, 5 студзеня 2020 (+03) : Вітаю! Ох ужо гэтыя сучасныя «навукоўцы», якія не глядзяць у этымалогію, а пішуць, як падабаецца. Я забылася там крыніцу праставіць, але ўжо выправілася. Мяркую, што Жэрардыю патрэбна з крыніцай дадаць другой назвай, а асноўнай усё ж такі пакінуць з Ш, бо 1. Названа ў гонар Шэрарда. 2. Батанічны навуковы слоўнік спецыялізаваны на маю думку павінен ісці перад больш універсальнай крыніцай.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 12:00, 5 студзеня 2020 (+03) :: Напэўна, так. Дарэчы, у ЭПБ шмат лацінскіх назваў, асабліва ніжэйшых жывёл, грыбоў, лішайнікаў, пададзены ў беларускай транскрыпцыі. Што рабіць будзем? --[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 12:15, 5 студзеня 2020 (+03) :: Калі іншай адэкватнай назвы няма, то так і будзем пісаць. Ну за выключэннем [[Спіс мохападобных Беларусі#Зноскі|вось такіх выпадкаў]], калі ўжо ну зусім ніяк не згадзіцца з «вучонымі аўтарытэтамі».--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:47, 5 студзеня 2020 (+03) [[Акракордыя]], перачытайце, калі ласка. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 20:35, 12 студзеня 2020 (+03) == Arabidopsis == Вітаю! {{Bt-bellat|Разуха пясчаная|Arabidopsis arenosa}} і род Разухавідка (''Arabidopsis'') у ЭПБ т.4. і [https://books.google.by/books?id=V92tDQAAQBAJ&pg=PA257&lpg=PA257&dq=%D1%80%D0%B0%D0%B7%D1%83%D1%88%D0%BA%D0%B0&source=bl&ots=7--jb3hQef&sig=ACfU3U2JSTtE6TkLDuuoDNgIHN1IgXQBjQ&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwj3ic71u6DnAhWExIsKHYdYAIgQ6AEwDnoECAkQAQ#v=onepage&q=%D1%80%D0%B0%D0%B7%D1%83%D1%88%D0%BA%D0%B0&f=false тут] — '''Разушка'''. Будзем пераносіць?--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 08:05, 26 студзеня 2020 (+03) : Вітаю. У Кісялеўскага ''Arabidopsis'' - разухавідка без варыянтаў, а з відаў ёсць толькі {{bt-latbel|Arabidopsis thaliana|Разухавідка Таля}}. А на два радкі ніжэй разуха пясчаная ідзе пад назвай {{bt-bellat||Arabis arenosa}}, што паводле TPL цяпер ёсць сінонімам {{bt-bellat||Arabidopsis arenosa}}. Такім чынам я б пакінула як цяпер, але з Разушкі трэба зрабіць неадназначнасць ([[Воўчыя ягады|вось па такім прыкладзе]]) і дадаць назвы ў артыкулы--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:14, 26 студзеня 2020 (+03) == [[Моріс Бон]] == Vladlen59 Не дужа разумею, чаму Вы выкінулі артыкул «Моріс Бон». Ніякага машыннага перакладу з русскай мовы я не рабіў, бо пісаў адразу па — беларуску. І навошта, мне сябру беларускага Саюза пісьменнікаў — машынны пераклад???? Можа там і былі памылкі, дык трэба было напісаць аб гэтым і я бы іх выправіў. Трэба хоць трошкі паважаць аўтараў, якія пішуць артыкулы. А так можа здарыцца, што на беларускамоўнай ВІКІПЕДЫІ застануцца адны «вікідальшчыкі» артыкулаў[[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]] ([[Размовы з удзельнікам:Vladlen59|размовы]]) 12:36, 16 лютага 2020 (+03) : Аўтарства артыкулаў у Вікіпедыі калектыўнае. Але каб напісаць артыкул тут, патрэбна валодаць беларускай мовай, а членства ў Саюзе пісьменнікаў не абавязковае. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 12:41, 16 лютага 2020 (+03) :: Паважаны, [[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]], сябру любога беларускага Саюзу трэба б ведаць, што р у беларускай мове зацвярдзелае. Таму склад «рі» ў ёй абсалютна немагчымы. Калі жадаеце, я магу аднавіць тэкст артыкулу ў вашу асабістую прастору для дапрацоўкі і выпраўлення памылак.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 12:54, 16 лютага * Прашу аднавіць. І лічу, што трэба вучыцца з тых, хто правіць рускамоўную Вікіпедыю. Там прапанаюць дапрацаваць і адразу не выкідваюць артыкулы.[[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]] ([[Размовы з удзельнікам:Vladlen59|размовы]]) 10:04, 20 лютага 2020 (+03) :: [[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]], аднавіла [[Удзельнік:Vladlen59/Моріс Бон|на гэтай старонцы]]. Па-першае, з улікам французскага паходжання асобы, яго імя будзе МарЫс. Па-другое, вялікую частку новастворанага ў Рускай Вікіпедыі [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%96%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8B?type=delete&user=&page=&wpdate=&tagfilter= адразу хутка выдаляюць без абмеркаванняў], а шмат з таго, што ўсё ж такі трапляе на маруднае выдаленне, затрымліваецца толькі таму, што адміністратараў там хранічна не хапае. Каб прытрымлівацца хоць нейкіх стандартаў якасці, нехта павінен праводзіць мяжу паміж тым, што падыходзіць, і тым, што не дасягае патрэбнага ўзроўню. Пачаты вамі артыкул не мог застацца ў арыгінальным выглядзе, таму што ён быў непісьменным, нібы напісаным іншамоўцам. Звычайна такое бывае пасля аўтаперакладчыкаў. Не крыўдуйце, а ўсталюйце сабе ў браўзер праверку правапісу і добранька вычытайце яго, а потым пакажыце мне зноў. Калі ён хоць крыху стане падобны на нешта якаснае, я асабіста яго аднаўлю. Дзякуй за ўвагу.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:21, 20 лютага 2020 (+03) У меня не засталася копія МАРЫСА. Ці можыце мне даслаць стары варыянт?[[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]] ([[Размовы з удзельнікам:Vladlen59|размовы]]) 14:26, 20 лютага 2020 (+03) :: [[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]], чытайце ўважліва, [[Удзельнік:Vladlen59/Моріс Бон|ВОСЬ ВАШ АРТЫКУЛ, НА ГЭТАЙ СТАРОНЦЫ]]--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:30, 20 лютага 2020 (+03) Яшчэ. У свой час тэлефанаваў наконт захавання яго помніка ў амбасаду Францыі ў Маскве. Там казалі Морыс з націскам на першы склад. І чутна было, што не Марыс, а менавіта МОРЫС[[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]] ([[Размовы з удзельнікам:Vladlen59|размовы]]) 14:42, 20 лютага 2020 (+03) : Ок, няхай будзе МОрыс. Галоўнае, каб не Моріс--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:44, 20 лютага 2020 (+03) :: [[Удзельнік:Vladlen59|Vladlen59]]. І яшчэ, вось артыкул пра яго ў фрвікі - [[:fr:Maurice Bon]]--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 14:46, 20 лютага 2020 (+03) == [[Салянка руская]] == Вітаю! Трэба паглядзець апісанне. Штосьці не так, на мой погляд.--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 06:40, 18 лютага 2020 (+03) : Вітаю. А што іменна не так?--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 16:38, 18 лютага 2020 (+03) :: Там першы радок: «Аднагадовая расліна, 15-50 см вышынёй.», а далей у тэксце: «Трава 30-100 см вышынёй.». Зараз у мяне няма пад рукой літаратуры, па якой праверыць.--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 06:22, 19 лютага 2020 (+03) ::: Паправіла, дапоўніла, дадала крыніцы.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:17, 19 лютага 2020 (+03) == [[Чак Паланік]] == Вітаньне, шаноўная Хомелка. Калі ласка, выкажыце сваё меркаваньне наконт наданьня статусу добрага артыкулу пра Паланіка [https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D0%B4%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D1%9E_%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B#%D0%A7%D0%B0%D0%BA_%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%BA вось тут] --[[Удзельнік:Alokimoh|Алокім]] ([[Размовы з удзельнікам:Alokimoh|размовы]]) 11:57, 24 лютага 2020 (+03) == [[Светнік зязюлін]] == Вітаю! Прашу дапамагчы разабрацца з класіфікацыяй. [[Светнік]] або [[Смалёўка]]?--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 05:35, 3 сакавіка 2020 (+03) : Вітаю, [[Удзельнік:VladimirZhV|Уладзімір]], выбачайце, але толькі зараз рукі дайшлі. {{Зроблена}}--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 10:02, 13 мая 2020 (+03) == Прошу помочь с проверкой перевода == Добрый день, Вольга! Проверьте, пожалуйста, перевод статей [[Людміла Іванаўна Нуйкіна]] и [[Тамара Іванаўна Нетикса]]. Рад Вас видеть, --[[Удзельнік:Impro|Impro]] ([[Размовы з удзельнікам:Impro|размовы]]) 15:08, 19 сакавіка 2020 (+03) : Добрый день, Нуйкину проверила, половину ошибок там мог исправить и русскоязычный, просто хорошо вчитавшись и поискав поиском букву "И". На будущее, название источников не переводим вообще. Максимум, что допускаем, если приводим к ссылке не название статьи, а собственное уточнение вроде "Статья о человеке с фотографией и основными датами жизни". Вторую статью пока посмотреть некогда, но название там сразу неправильно. И не слыша, как оно звучит, я не могу сказать, как правильно. Во-первых, куда ударение? Если на И, то Ня, а не Не. Во-вторых, насколько мягкое т? ці ілі ты, но ти точно нет, в белорусском языке это невозможное сочетание. Возможно, но не точно, я в течение следующих суток найду время и проверю эту статью. Если нет, не постесняйтесь мне маякнуть об этом завтра-послезавтра.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 15:43, 19 сакавіка 2020 (+03) :: Спасибо. Исправил в первой статье наименования источников (указал на языке оригинала — на русском), кое-где ещё поменял и на і. Во второй статье фамилия персоны в оригинале на русском звучит Нетыкса с ударением на Ы. Поэтому, видимо, на белорусском тоже будет Нятыкса? Или всё же Нетыкса? Источники во второй статье сейчас тоже поменяю. И букву И посмотрю. --[[Удзельнік:Impro|Impro]] ([[Размовы з удзельнікам:Impro|размовы]]) 18:41, 19 сакавіка 2020 (+03) :: Поправил вторую статью. При необходимости, по [https://yandex.ru/video/preview/?filmId=1811467521579139800&from=tabbar&parent-reqid=1584654835027977-654396497735576446300262-production-app-host-man-web-yp-8&text=Нарышкин+рассекретил+разведчиков ссылке] можно послушать произнесение фамилии. Там же под видео в разделе «Другие видео по этому запросу» есть другие видео с этой же новостью, где другие дикторы произносят фамилию Нетыкса. --[[Удзельнік:Impro|Impro]] ([[Размовы з удзельнікам:Impro|размовы]]) 01:03, 20 сакавіка 2020 (+03) :: По Вашей просьбе - напоминаю про статью [[Удзельнік:Impro/Тамара Іванаўна Нятыкса]]. Если посчитаете наименование правильным, то переименуйте статью в основное пространство. При необходимости, можете править в моём личном пространстве. --[[Удзельнік:Impro|Impro]] ([[Размовы з удзельнікам:Impro|размовы]]) 14:33, 21 сакавіка 2020 (+03) Вярнуў артыкул у прастору ўдзельніка. Трэба вызначыць спачатку яго назву. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 21:18, 19 сакавіка 2020 (+03) ::: {{Зроблена}}--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 17:34, 21 сакавіка 2020 (+03) :::: Премного благодарен. --[[Удзельнік:Impro|Impro]] ([[Размовы з удзельнікам:Impro|размовы]]) 19:44, 21 сакавіка 2020 (+03) == Вытворчаць яблык у Беларусі == Яблык — мужчынскага роду, патрабуе ў родным склоне множнага ліку канчатку ''-аў''. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 19:20, 11 красавіка 2020 (+03) Пагалоўе буйной рагатай жывёлы варта аналізаваць у кантэксце такой галіны як ''гадоўля буйной рагатай жывёлы'', якая можа мець не толькі малочны, а і мясны напрамак. А вытворчасць малака ўключае таксама і, напрыклад, казінае. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 20:11, 12 красавіка 2020 (+03) : Там пагалоўе кароў разглядаецца, яно так падпісана, яно так і ёсць. Гэта са справаздачы пра вытворчасць малака. Наконт іншых відаў малака я ведаю, але пакуль звестак не знайшлося. Як будуць, то дадам абавязкова.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:17, 12 красавіка 2020 (+03) :: Але ж падпісана ''Пагалоўе буйной рагатай жывёлы без уліку асабістых гаспадарак (2018)''. А намалявана здэцца не толькі карова. :-) --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 20:32, 12 красавіка 2020 (+03) ::: А, усё, зразумела, вы пра выяву, а я пра дыяграму. Прыбрала. Дзякуй--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:34, 12 красавіка 2020 (+03) == Seven Seals == : Добры дзень, подпіс пад здымкам "Беатус Моргана, f°112 Шостая пячатка(англ.) бел.". Адкуль шостая? У англійскай "Seven Seals", у нямецкай "Buch mit sieben Siegeln". --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:05, 11 мая 2020 (+03) :: Тут, напэўна, задурылася, перагляджу. А пра ніжэйшае, напэўна, гэта таму, што французскую мову я не ведаю зусім, а перакласці вельмі хацелася :), дзякуй што вычыталі, буду думаць, як тут выправіць--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:06, 11 мая 2020 (+03) :: Паглядзела пра пячатку. Я там спасылаюся на наш неіснуючы артыкул "Сем пячатак", але тэкстам пазначаю, якая іменна з пячатак намалявана на выяве. На кожную маецца свая ўласная іканаграфія. Так што тут памылкі няма. Іншыя артыкулы называюцца не "Сёмая...", а "Сем...", бо на кожную звычайна асобны артыкул не ствараюць.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 11:59, 11 мая 2020 (+03) :: ''Хараство гэтых кніг, такім чынам, іх вымярэнне ўдвая дальнабачнае, як калі б формы таксама прадракалі… за выключэннем таго, што многім здавалася, што «Беатус» з пункту гледжання стылю вельмі дакладна выконвае тое, што ён абвяшчае, прапаноўваючы непераадольныя адказы на пытанні, якія усё яшчэ падымаліся падчас яго паўторнага адкрыцця.'' --- губляецца сэнс. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:17, 11 мая 2020 (+03) :::: Яшчэ "цьмяны" фрагмент: ''«Верагодна, можна чакаць болей ад яркіх ілюстрацый масарабскіх літургій, што захаваліся ў мініяцюрах, асабліва ў Беатусах. Таму што бачныя рэчы і бачанні тут узаемна жывяць адно другое. Калі пышнасць чалавечай літургіі ўжо азначае недасканалае і вобразнае выкананне вялікай нябеснай літургіі Апакаліпсісу, у чыстым сэнсе — непасрэднага бачання — відавочна, што „архіпелагіст“ Магіус[16], яго вучні і пераймальнікі не маглі ўявіць, што яны не бачылі толькі з таго, што яны бачылі. Вось адкуль так шмат архітэктурных элементаў, алтароў з чашамі, вотыўных карон, падвешаных над гэтымі алтарамі, якія падобныя на праекцыю сну пра тое, што масарабскія манахі бачылі ў сваіх цэрквах кожны дзень, але асабліва ў святы»[17].'' --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:16, 11 мая 2020 (+03) ==Вікі любіць Зямлю-2020== {| width="800" align="center" style="text-align:center; border:3px solid Yellow;-moz-border-radius:7px;-webkit-border-radius:5px; background:{{Градыент|top|#ffea78, YellowGreen, #ffea78}}; color:DarkBlue;" |- |[[Файл:WLE Austria Logo (no text).svg|140пкс|link=:be-tarask:Вікіпэдыя:Праект:Вікі любіць Зямлю]] | <div style="font-size:16pt; text-align: center;"><big style="color: DarkBlue;">'''Запрашэньне да ўдзелу ў «[[:commons:Commons:Wiki Loves Earth 2020 in Belarus|Вікі любіць Зямлю-2020]]»'''</big> <div style="font-size:13pt;"> {{gender:{{BASEPAGENAME}}|Паважаны вікіпэдыст!|Паважаная вікіпэдыстка!}} Ад імя ўдзельніцаў і ўдзельнікаў '''міжнароднага фотаспаборніцтва</br>«[[:commons:Commons:Wiki Loves Earth 2020 in Belarus|Вікі любіць Зямлю-2020]]»'''</br>маем гонар запрасіць Вас да супрацы.</br>Калі маеце жаданьне, запішыцеся, калі ласка, у [[:be-tarask:Вікіпэдыя:Праект:Вікі любіць Зямлю/Удзельнікі|сьпіс удзельніцаў і ўдзельнікаў]]. |} --[[Удзельнік:W]] 14:37, 30 траўня 2020 (UTC+3) == Месячнік Вікіслоўніка == Вітаю! У мяне ёсць прапанова правесці '''Месячнік Вікіслоўніка'''. Мне патрэбна некалькі чалавек, якія гатовыя непасрэдна ўдзельнічаць там (ствараць і паляпшаць артыкулы). Можна карыстацца любымі слоўнікамі, папяровымі і электроннымі (я вось карыстаюся ''Тлумачальным слоўнікам беларускай літаратурнай мовы'' 2016 года выдання). Вы зможаце непасрэдна ўдзельнічаць у Вікіслоўніку? Калі ласка, адкажыце мне. [[Удзельнік:Антон 740|Антон 740]] ([[Размовы з удзельнікам:Антон 740|размовы]]) 18:38, 3 верасня 2020 (+03) : Не, выбачайце, але зараз маю зламанае плячо, вялікі загруз па працы і сям'і і наогул слоўнікі гэта не зусім маё.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 20:29, 3 верасня 2020 (+03) == Страница [[Вольга Яўгенаўна Карач]] == Хотели бы уточнить, на каком основании Вы потворствуете нарушению правил и оставляет правки, которые: 1. Не являются переводом оригинальной страницы. 2. Оставлены со ссылкой на один и тот же ресурс nn.by из характера которых видна единственная цель нарушения ВП:СЛУХ. И отдельный вопрос - если объект публикации - это я, то к кому мне обратится за соблюдением своих прав? Или лучше сделать это через суд?{{Unsigned|MyMinsk}} : И вам [[Вікіпедыя:Этыкет|добрый день]]. А '''[[Вікіпедыя:Недапушчальнасць абраз, пагроз і агрэсіі#Пагрозы|если через суд]]''', то [[Вікіпедыя:Зыходзьце з сумленнасці ўдзельнікаў|по какой статье какого законодательства]], можно уточнить? Про какую [[Вікіпедыя:Аўтабіяграфія|оригинальную статью]] вы всё время повторяете? Каждый раздел Википедии автономен и статьи правятся независимо друг от друга, просто все языковые версии соединяются, но при этом они совершенно точно не должны быть копиями. И последнее. Правила ВП:СЛУХ в этом разделе нет. Если хотите конструктива, перефразируйте спорную фразу (спорные фразы) на свой вкус, [[Вікіпедыя:Спасылкі на крыніцы|подтвердите их источниками]] и разместите их [[Размовы:Вольга Яўгенаўна Карач|Здесь]]. [[Вікіпедыя:Кансэнсус|Обсудим]]. И кстати, да, в этом разделе статья про Ольгу Евгеньевну появилась благодаря моему труду. [[Вікіпедыя:Этычныя паводзіны|Можете не благодарить]].--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 21:45, 12 сакавіка 2021 (+03) :: 1. То есть, если Вы написали о человеке, то статья о её персоне становится Вашей собственностью и Вы можете утвердить любое добавленное утверждение, если на него есть ссылка хотя бы на nn.by? 2. Даже если nn.by занимается информационной войной и такие правки нельзя назвать нейтральными? 3. И сам человек не может ни удалить страницу с беларуской вики, ни запросить такое удаление? 4. А спросить, как это делается через суд - в беларуской части, по причине того что здесь нет такой страницы, в отличие от русской, где все понятно - является угрозой? 5. Объясните хотя бы для нашего нового эфира, или для Telegram канала, раз уж Вы это начали и сохранили правки, которые в "другой" вики были бы нарушением ВП:СЛУХ и "являетесь автором" страницы которая является переводом статьи в русской Вики с добавлениями с сайта nn.by, за которые мы видимо и должны быть благодарны. Статья стала более энциклопедичной после них? 6. Главное чтобы были ссылки которые одобрят? 7. Или благодаря тому, что кто-то добавляет сведения об эфире, то мы могли бы добавить следом данные о других 64 эфирах? С прямыми ссылками на YouTube и утверждениями (ссылками на которые являются ссылки с началом от определённого времени) о том, где Ольга не отреагировала на какие другие вопросы, или сделала какую-то определенную мимику, перечислением всех вопросов эфира? 8. Почему мы вообще должны перефразировать спорную фразу, если она стала спорной, и не несет нейтральности, а в некоторых случаях непроверенными данными и клеветой? P.S. Какие-то три эпизода, о которых написало одно и то же интернет-издание - добавили всей статье вид жёлтой газеты. Не хватает только слов "по слухам" в начале каждого предложения. Но тогда это бы точно подчеркнуло неэнциклопедичность статьи. [[Удзельнік:MyMinsk|MyMinsk]] ([[Размовы з удзельнікам:MyMinsk|размовы]]) 03:32, 15 сакавіка 2021 (+03) 1. Начнём с того, что написанный мной вариант статьи не включала ссылки на nn.by, более того, и после их добавляла не я, а другой человек. Я лишь вернула то, что пытались необоснованно подтереть вы, ещё и сделав написанное более нейтральным. И как раз наоборот, сохраняя текст в Википедии я теряю большую часть своих прав собственности на этот текст, но статья и не становится собственностью кого-то ещё. Она просто сама по себе, есть и существует. Как ребёнок, который вырос и ушёл в самостоятельную жизнь. 2. Если у вас проблемы с nn.by, то обращайтесь к ним, требуйте опровержений и так далее, Википедия здесь причём? 3. Запросить удаление статьи вы можете, но в данном случае это точно не поможет, потому что очевидно, что статья достаточно нейтральна и объективна. 5. Правками, о которых идёт спор, добавлено по сути три факта, изложенных в нейтральной форме: а. Ольга живёт в Вильнюсе с 2011 года. б. Ольга сотрудничала с российскими медиа, в том числе с Регнумом. в. Она пригласила в эфир Жириновского, с которым не конфликтовала, а выслушала его (кстати, я давно слушаю эфиры Ольги и вполне адекватно отнеслась к этому факту, ну позвала, ну слушала, чего теперь стесняться). Итак, вот три факта, они не являются ложью, они не являются клеветой, они не являются секретом, насколько я понимаю. Таким образом, мы приходим к выводу, что бесят вас не факты, а ссылка, которая их подтверждает. Я правильно понимаю? 6. Если вы хотите подтвердить эту информацию другими ссылками, то никто не возражает, давайте ссылки на вторичный источник, а не на сам эфир - я сама лично заменю. 7. В принципе да, вы имеете право добавить про остальные 64 эфира, хотя это и перекосит статью. В идеале я бы предложила вам сделать у себя страничку-перечисление, а в саму статью добавить фразу про то, что их было 6 десятков, упомянуть самые важные и приложить ссылку на остальные. Это отлично украсит и дополнит статью. 8. Вы не обязаны перефразировать фразу. Я тоже. P. S. В статье сейчас нет непроверенных слухов, насколько я понимаю, нет вранья, ненейтральности и все упомянутые факты имели место быть. Если нет, подскажите мне, какой из них не подходит под это определение, вот прямо процитируйте в кавычках. И последнее - я не враг вам, и не враг Ольге, и я готова сотрудничать с энтузиазмом и без оплаты. Если вы приподнимете шоры и выдохнете, то найдёте союзника, а если продолжите в той же манере, Слава, насколько я понимаю, судя по манере, то я не стану с вами воевать, но и помогать не стану. С уважением--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:59, 15 сакавіка 2021 (+03) ::: 1. «Прыблізна з 2011 года Вольга Карач стала жыве ў Вільні» - об этом написал один источник (который впрочем и сам у себя на странице в Вики практически полностью ссылается только на себя). Плюс, это не факт. Плюс, это нарушает какое-то личное пространство. Ну и если перечислить все места, где живет Ольга - то статья станет какой-то анкетой. Плюс что значит "Прыблізна". Плюс, почему важно написать про 2011 год, потому что обычно издания другие об этом не пишут а Наша Нива написала только про это? Плюс, где указания того времени, когда Ольга приезжает в Беларусь и живет там? С датами. Если есть А, то должно быть и Б. А заголовок у материала, который это подтверждает - точно так же является домыслом и лишён нейтральности. А следовательно если оставлять это, то зачем-то спереди пришлось бы добавить "По мнению издания "Наша Нива"". И после такого изменения, которое напрашивается для сохранения нейтральности - материал становится очень странным. 2. Вольга Карач актыўна супрацоўнічала з расійскімі СМІ, у тым ліку «Рэгнумам» - вот это вообще про что? В данном случае если цель сказать Ольга Карач - "русский мир", то цель достигнута. Потому что не описаны шведские, чешские, литовские, польские СМИ, с которыми работала Ольга. Соответственно, нейтральность тоже перекосилась. И получается, что если кто-то написал про это, то надо перечислять и искать все остальное? А пока не перечислишь, оно так и будет кричать в купе со следующим "фактом" - то, про что так "нейтрально" хочет сказать "Наш Нива". Смотрите - Россия! Или здравый смысл в Беларуской части Википедии тоже автономен и трактуется иначе? 3. Если касаться третьего предложения оттуда же, то "пры гэтым Карач ніяк не адрэагавала на гэтыя словы" без дополнений (ведь в статье только это и было сказано) - не несет никакой нейтральности. Вопрос не в том, с кем Ольга встретилась, а в том что сказано после запятой. А почему не написать тогда про то, в какой момент она о чём подумала? Например. Это же и есть современная журналистика? Более того, в следующем стриме она объясняла, что целью и не было переубеждать. А целью было узнать, какой логикой руководствуется Россия. Но об этом уже не писала Наша Нива, которой только и было интересно про это сказать. Получается, что если бы написала и следом дописать про следующий стрим, то сам факт как-то отслаивается от всей биографии, как будто это была или самая важная её часть или она здесь на столько не важная, что добавлена в купе с остальными фактами для того чтобы общий посыл из нейтрального стал про то, о чем сейчас выгоднее говорить Нашей Ниве. 4. Я не знаю, что значит "союзник", если Википедия - нейтральная территория, описывающая факты а не заголовки прессы. 5. Я не знаю, как сюда относится манера и при чём здесь Слава. Может нужно показать пасорт? 6. Но как я понимаю, резолюцию Википедии по биографиям о людях, живущих в настоящее время Вы понимаете тоже по-своему. "''С ростом нашей популярности стали более заметны некоторые проблемы: [...] Люди иногда вносят изменения, направленные на очернение других. Такие действия трудно определить и противодействовать им — особенно в случае настойчивости редактора, который их совершает.''" и ту часть где "''Совет попечителей Фонда Викимедиа настоятельно призывает международное сообщество Викимедиа поддерживать и укреплять свою приверженность принципам предоставления высококачественной и точной информации, а именно: 1. Обеспечить во всех проектах на всех языках при описании живущих людей соблюдение принципов нейтральности и проверяемости изложенных в этих статьях фактов; 2. Принимать во внимание при добавлении и удалении информации вопросы соблюдения человеческого достоинства и уважения к личной жизни; в особенности — в отношении сиюминутных или маргинальных вопросов;''". Если это Вам ни о чём не говорит и Вы продолжите настаивать на том, что в таком виде всё и сохраниться, то про что может быть наш разговор и при чём здесь оплата? Платить мы Вам точно не собираемся. Про шоры, к слову, тоже очень нейтрально сказано. Но спасибо. В общую копилку к остальной реакции. Учитывая, что это очередной раз когда Вы перешли на личности, а я ещё не начинал. Спасибо, что показываете в чём ещё есть проблемы в Беларуси и что нам придётся изменить [[Удзельнік:MyMinsk|MyMinsk]] ([[Размовы з удзельнікам:MyMinsk|размовы]]) 17:25, 15 сакавіка 2021 (+03) :: Ок, я вижу, что вам больше нравится критиковать то, что есть, а не посотрудничать на то, чтобы стало как-то лучше. Ваше право.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 18:39, 15 сакавіка 2021 (+03) ==Вікі любіць Зямлю-2021== {| width="700" align="center" style="text-align:center; border:3px solid Yellow;-moz-border-radius:7px;-webkit-border-radius:5px; background:YellowGreen; color:DarkBlue;" |- |[[Файл:Wiki Loves Earth map marker.svg|140пкс|link=:be-tarask:Вікіпэдыя:Праект:Вікі любіць Зямлю]] | <div style="font-size:16pt; text-align: center;"><big style="color: DarkBlue;">'''Запрашэньне на «[[:c:Commons:Wiki Loves Earth 2021 in Belarus|Вікі любіць Зямлю]]»'''</big> <div style="font-size:13pt;"> {{gender:{{BASEPAGENAME}}|Паважаны вікіпэдыст!|Паважаная вікіпэдыстка!}} Ад імя ўдзельніц і ўдзельнікаў '''міжнароднага</br>спаборніцтва «[[:c:Commons:Wiki Loves Earth 2021 in Belarus|Вікі любіць Зямлю-2021]]»'''</br>маем гонар запрасіць Вас да супрацы.</br>Калі ласка, запішыцеся ў [[:be-tarask:Вікіпэдыя:Праект:Вікі любіць Зямлю-2021/Удзел|сьпіс удзельніц і ўдзельнікаў]]. |} --[[Удзельнік:W]] 23:09, 30 траўня 2021 (UTC+3) == Cэрвіс WRating - ацэньвае ўклад удзельнікаў Вікіпедыі ў яго папулярнасць == '''Аўтаматычны пераклад''' Добры дзень. Украінскі сэрвіс WRating (https://wrating.ukrface.org), які ацэньвае ўклад удзельнікаў Вікіпедыі ў яго папулярнасць, цяпер працуе з беларускім раздзелам.<br> Сістэма ўжо ацаніла ваш уліковы запіс ( https://wrating.ukrface.org/?action=rating&lang=uk&lang_envirement=be&user_name=%D0%A5%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D0%BA%D0%B0&l=be ).<br> Дзякуючы вашым праўкам Вікіпедія (be.wikipedia.org) за май 2021 года атрымала +105 754 праглядаў. А гэта 9.3309% ад агульнай колькасці праглядаў. Ваша позиція в рейтингу опустилася на 1, зараз 2 месца. Калі ўзяць ваш унёсак толькі за май то +3 859 праглядаў. '''Оригінал''' Добрий день. Український сервіс WRating ( https://wrating.ukrface.org ), який оцінює внесок дописувачів Вікіпедії в її популярність, тепер працює і з білоруським розділом.<br> Система вже оцінила ваш акаунт ( https://wrating.ukrface.org/?action=rating&lang=uk&lang_envirement=be&user_name=%D0%A5%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D0%BA%D0%B0&l=be ).<br> Завдяки вашим дописам Вікіпедія (be.wikipedia.org) за травень 2021 року отримала +105 754 переглядів. А це 9.3309% від загальної кількості переглядів. Ваша позиція в рейтингу опустилася на 1, зараз 2 місце. Якщо взяти ваш внесок тільки за травень то +3 859 переглядів. [[Удзельнік:UkrFace|UkrFace]] ([[Размовы з удзельнікам:UkrFace|размовы]]) 19:49, 8 чэрвеня 2021 (+03) == Народжаныя ў паветах Літвы == Ці можаце патлумачыць, што не так з катэгорыямі народжаных паводле паветаў Літвы?--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 16:04, 27 чэрвеня 2021 (+03) : Выдаліла толькі пустыя.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 22:04, 2 ліпеня 2021 (+03) :: Так, але катэгорыі народжаных у раёнах перамешчаны наўпрост у [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Літве]], хоць раней яны спачатку катэгарызаваліся па паветах. Я не зразумеў, чым была выклікана гэтая рэкатэгарызацыя.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 20:43, 3 ліпеня 2021 (+03) :::Тым, что цяпер на Вікідаце ўсе раёны наўпрост уключаны ў адміністрацыйную адзінку Літва, мінуючы паветы. А паветы застаюцца толькі як гістарычная адміністрацыйная адзінка--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 22:16, 3 ліпеня 2021 (+03) :::: Так, з 2010 года паветы не выконваюць адміністрацыйных функцый, толькі статыстычныя. Аднак у іншых вікіпедыях катэгарызацыя працягваецца менавіта па паветах. Трэба ў нас вызначыцца, ці захоўваць іх. Калі адмаўляцца, то варта знішчаць таксама катэгорыі "Памерлі ў N-скім павеце" і "Постаці N-скага павета". Яшчэ ў адрозненне ад паветаў Расійскай імперыі катэгорыі народжаных не павінны заставацца як гістарычныя, бо сучасныя паветы складаюцца з тых жа раёнаў, што працягваюць існаванне, і катэгарызацыю варта рабіць менавіта па іх. Давайце вызначымся, тады я магу зрабіць патрэбныя змены.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:51, 3 ліпеня 2021 (+03) == Логотипы белорусских телеканалов == Добрый день. На Викискладе есть категория логотипов белорусских телеканалов, но среди них нет логотипа телеканала [[Беларусь 1]]. Так как он состоит из текста и простых геометрических фигур, то Вы, как администратор белВики, можете дать правовую относительно переноса файла на Викисклад? [[Удзельнік:Timur Rossolov|Timur Rossolov]] ([[Размовы з удзельнікам:Timur Rossolov|размовы]]) 14:38, 25 ліпеня 2021 (+03) :[[Удзельнік:Timur Rossolov|Timur Rossolov]], на мой взгляд логотипы белорусских телеканалов сложнее чем простые геометрические фигуры и текст (есть градиенты, например), следовательно, не могут быть загружены на Викисклад. --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Размовы з удзельнікам:Чаховіч Уладзіслаў|размовы]]) 15:22, 25 ліпеня 2021 (+03) ::Скорее всего, они находятся в общественном достоянии, как и зарегистрированный товарный знак. [[Удзельнік:Timur Rossolov|Timur Rossolov]] ([[Размовы з удзельнікам:Timur Rossolov|размовы]]) 11:57, 30 жніўня 2021 (+03) == Свобода панорамы == Добрый день! Как администратор Википедии, вы бы согласились, чтобы на загружаемых в белорусскую Википедию файлах обязательно стоял шаблон, почему нельзя переносить фото на Викисклад? Например, это касается отсутствия свободы панорамы в Белоруссии и ещё нескольких других странах, такие как Франция, Италия, Украина и другие, вдобавок - неистёкший срок АП в зависимости от страны происхождения. С уважением, [[Удзельнік:Timur Rossolov|Timur Rossolov]] ([[Размовы з удзельнікам:Timur Rossolov|размовы]]) 13:44, 31 жніўня 2021 (+03) : Я лично - разумеется, да, но такие вопросы нужно решать не личным мнением администраторов, а решением сообщества--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 12:20, 1 верасня 2021 (+03) ::У рускай Вікіпедыі ёсць старонка, якая тлумачыць сэнс [[:ru:Википедия:Свобода панорамы|свабоды панарамы]], некалькі гадоў таму разглядалі ў якасці аднаго з правілаў падзелу. Таму калі што, буду пытацца вас адносна пераносу часткі малюнкаў пад вольнымі ліцэнзіямі на Вікісховішча. Напрыклад, [[:Файл:Дрон для Грозы-О.jpg|фота робата]] са сваёй нагі можна перанесці на Вікісховішча, так як робат не з'яўляецца творам мастацтва або панарамным выглядам. У Расеі ж свабода панарамы маецца, але не для скульптур. Ці напрыклад [[:Файл:Park of National Library of Belarus.jpg|панорама Нацыянальнай бібліятэкі]], якая з'яўляецца дублікатам фота з ВікіСховішча з прычыны адсутнасці свабоды панарамы, сярод славянскіх Вікіпедыі такія ёсць і ва ўкраінскім раздзеле. [[Удзельнік:Timur Rossolov|Timur Rossolov]] ([[Размовы з удзельнікам:Timur Rossolov|размовы]]) 21:05, 1 верасня 2021 (+03) ::: Я ведаю, што такое Свабода панарамы. У Беларусі яе няма. Не вельмі нават разумею, у чым пытанне. Калі нешта хочаце перанесці, вам ніхто для гэтага не трэба, і нават ёсць зручныя скрыпты для гэтага. Я займацца фоткамі ў гэтым годзе не планую.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 21:10, 6 верасня 2021 (+03)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 21:10, 6 верасня 2021 (+03) == «Санітар леса» == Вырашыў запытаць, ці не выдаліць спадарыня сваю падстаронку [[Удзельнік:Хомелка/Выявы з пытаннем]]. Гляжу, яна не выкарыстоўваецца з 2012 года, а зместу няма, бо я правёў працу па выдаленні ў тым ліку і тых выяваў. Як бы мовіць, прыбраць падстаронку ў «санітарных» мэтах ;) <span style="font-family: Segoe Script">[[Удзельнік:Vit Koz|Віт]]; [[Размовы з удзельнікам:Vit Koz|размовы]]</span> 12:43, 14 кастрычніка 2021 (+03) : Зроблена :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 17:32, 14 кастрычніка 2021 (+03) == Я*** == Вітаю, [[user:Хомелка|Хомелка]]! Дзякуй, што вядзеце спісы. А можна, напр., такія праўкі (https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Ганна_Віктараўна_Лупач&diff=3955341&oldid=2663066) падмацоўваць адпаведнай катэгорыяй? Чаму б не зрабіць? На UK Wiki ёсць, напр. https://uk.wikipedia.org/wiki/Категорія:Фігуранти_бази_«Миротворець». Усяго найлепшага! -- [[user:pr12402|pr12402]], 31 кастрычніка : Наконт падпісантаў лістоў спартоўцаў рабіць гэтага не трэба, у гэтых лістоў значнасць не больш як навінная. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 22:21, 31 кастрычніка 2021 (+03) :: Згодна з [[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] па гэтым пытанні. Спіса і згадання ў артыкуле пра асобу дастаткова будзе для іх.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 08:44, 1 лістапада 2021 (+03) == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 21:10, 4 студзеня 2022 (+03) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Actinella littorinella == : Добры дзень! Actinella littorinella ці Actinella effugiens? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:40, 17 студзеня 2022 (+03) :: Ой, дзякуй. Выправіла--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 22:31, 17 студзеня 2022 (+03) == [[Фарсіраванне Проні]] == [[Слаўгарад]]а тады не было, быў [[Прапойск]]. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 11:10, 10 красавіка 2022 (+03) : Факталагічна я гэта ведаю, і раён там Прапойскім названы. Слаўгарад, напэўна, там праскочыў, як абдрукоўка.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 11:42, 10 красавіка 2022 (+03) :: Слаўгарад там на карце намаляваны. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 12:00, 10 красавіка 2022 (+03) ::: Карту не я малявала :)--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:19, 10 красавіка 2022 (+03) == Катэгорыі Багеміі == Прапаную аб’яднаць катэгорыі * [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Багеміі]] і [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Каралеўстве Багемія]] * [[:Катэгорыя:Памерлі ў Багеміі]] і [[:Катэгорыя:Памерлі ў Каралеўстве Багемія]] бо фактычна гэта адзін і той жа рэгіён, істотнай гістарычнай розніцы паміж паняццямі, катэгарызацыяй асоб няма. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 13:00, 11 мая 2022 (+03) : Вітаю, [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]]. Так нельга, бо, напрыклад, [[Ураціслаў II]] нарадзіўся ў рэгіёне [[Багемія]] ў 1030-х, а [[Каралеўства Багемія]] дэ факта з'явілася ў 1085, а дэ юрэ ледзь не ў 1212, так што патрэбны розныя катэгорыі, проста іх не трэба блытаць і дубліраваць між сабой--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:15, 11 мая 2022 (+03) :: Але ж можна аб’яднаць пад назвай "Нарадзіліся ў Багеміі" (бо Каралеўства Багемія з’яўляецца часткай Багеміі). Не бачу сэнсу адрозніваць асоб, якія нарадзіліся ў княстве, каралеўстве ці рэгіёне Аўстра-Венгрыі.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 13:17, 11 мая 2022 (+03) ::: І так нельга, бо народжаныя ў дзяржаве Каралеўства Багемія потым будуць унутры катэгарыйна паглыбляцца на жупаніі і далей, а дакаралеўскія багемцы так і застануцца толькіўнутры рэгіёна.--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 13:30, 11 мая 2022 (+03) == Батанічная тэрміналогія == У [[ліст]]а ёсць ''аснова'', а не ''аснаванне'' згодна школьнага падручніка батанікі. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 08:34, 16 ліпеня 2022 (+03) У множным ліку ''сцёблы'', а не ''сцеблы''. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 08:35, 16 ліпеня 2022 (+03) {{lang-uk|часточки}} ў ліста, гэта ніяк не ''дзелькі''. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 08:39, 16 ліпеня 2022 (+03) ''яйкападобны'' можа быць у кулінарыі, у батаніцы - ''яйцападобны''. ''зеленаваты'', а не ''зелянявы''. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 08:43, 16 ліпеня 2022 (+03) : Дзякуй за навуку, улічу--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:16, 16 ліпеня 2022 (+03) Тычынкі не даўжэй/карацей калякветніка, а даўжэйшыя/карацейшыя чым/за калякветнік. :Добра, і гэта ўлічу--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 09:35, 15 жніўня 2022 (+03) se74ss0hh9ilv5cowf14nfn0uby6bha 0 47229 4186671 4143036 2022-08-14T14:56:13Z Artsiom91Bot 51617 /* Узнагароды */катэгорыя з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{ДД |Імя = Мікалай Канстанцінавіч фон-Гюбенет |Выява = Nikolay K. Gubbenet.jpeg |Шырыня = 220px |Дата нараджэння = |Месца нараджэння = |Дата смерці = |Месца смерці = |Грамадзянства = |Адукацыя = |Веравызнанне = Праваслаўе |Партыя = [[Усерасійскі нацыянальны саюз]] |Род дзейнасці = член Дзяржаўнай думы [[Дзяржаўная дума Расійскай імперыі III склікання|III склікання]] |Аўтограф = Nikolay Gubbenet's signature.jpeg }} {{Цёзкі2|Гюбенет}} '''Мікалай Канстанцінавіч Гюбенет''' ([[10 жніўня]] [[1862]] — [[9 сакавіка]] [[1931]]) — расійскі грамадскі дзеяч і палітык, дэпутат [[Дзяржаўная дума Расійскай імперыі|Дзяржаўнай думы Расійскай імперыі]] III склікання ад [[Магілёўская губерня|Магілёўскай губерні]]. Уваходзіў у фракцыю нацыяналістаў. == Біяграфія == Нарадзіўся [[10 жніўня]] [[1862]] года ў [[Харкаўская губерня|Харкаўскай губерні]]. Пачаў службу ў [[1889]] годзе ў канцылярыі Магілёўскага дваранскага дэпутацкага сходу. Ганаровы міравы суддзя Чэрыкаўскага ўезда. Старшыня ўезднай па сялянскіх справах прысутнасці і Клімавіцкага павятовага з’езду. Маршалак Клімавіцкага павета. У 1907 годзе быў абраны членам Дзяржаўнай думы ад [[Магілёўская губерня|Магілёўскай губерні]]. Уваходзіў у рускую нацыянальную групу, з 1909 года - рускую нацыянальную фракцыю. Пасля [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|Кастрычніцкай рэвалюцыі]] быў арыштаваны, сядзеў у [[Петрапаўлаўская крэпасць|Петрапаўлаўскай крэпасці]], збег, эміграваў у Латвію. Памёр у [[9 сакавіка]] [[1931]] года ў [[Рыга|Рызе]]. Пахаваны ў Рызе на Пакроўскіх могілках. == Узнагароды == * [[Ордэн Святога Станіслава]] 2-й ступені (1901 год) * [[Ордэн Святой Ганны]] 2-й ступені (1905 год) * [[Медаль «У памяць валадарання імператара Аляксандра III»]] * [[Медаль «За працы па першым усеагульным перапісе насельніцтва»]] * [[Медаль «У памяць 300-годдзя валадарання дому Раманавых»]] {{Члены Дзяржаўнай думы Расійскай імперыі ад Магілёўскай губерні}} {{DEFAULTSORT:Гюбенет Мікалай Канстанцінавіч}} [[Катэгорыя:Прадвадзіцелі дваранства]] [[Катэгорыя:Члены Усерасійскага нацыянальнага саюза]] [[Катэгорыя:Члены рускай нацыянальнай фракцыі]] [[Катэгорыя:Правадзейныя стацкія саветнікі]] [[Катэгорыя:Кавалеры ордэна Святога Станіслава 2 ступені]] [[Катэгорыя:Кавалеры ордэна Святой Ганны 2 ступені]] [[Катэгорыя:Зняволеныя Петрапаўлаўскай крэпасці]] [[Катэгорыя:Рускія эмігранты першай хвалі ў Латвіі]] [[Катэгорыя:Постаці Магілёўскай губерні]] [[Катэгорыя:Члены Дзяржаўнай думы Расійскай імперыі III склікання]] [[Катэгорыя:Члены Дзяржаўнай думы Расійскай імперыі ад Магілёўскай губерні]] 1e2f9bxj6hhwizmip503d4ogmxoymyf 0 51869 4186765 3595443 2022-08-14T18:17:25Z Balachon77 65750 + 2 гістарычныя галерэі wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Вуліца Кірава}} {{Вуліцы Гомеля |назва= Кірава |sort= |статус= Вуліца |на карце= |фота=Г. Гомель, ул. Кирова дом 44.jpg |подпіс=Дом № 44 па вуліцы Кірава, арх [[Станіслаў Данілавіч Шабунеўскі|С. Шабунеўскі]] (яго партрэт намаляваны на сцяне дома) |раён1=Цэнтральны |раён2=Чыгуначны |мікрараён= |год заснавання вуліцы= 16 - 17 ст. |гістарычны раён= |старыя назвы= Магілёўская |працягласць= 3600 |аўтобус= 7 |тралейбус= |індэкс= |на карце яндэкс= |на карце гугл= |Commons=Kirava Street, Homieĺ }} [[Выява:Улица Кирова.JPG|thumb|Вуліца Кірава]] '''Вуліца Кірава''' (былая '''Магілёўская''') — адна з галоўных вуліц горада [[горад Гомель|Гомеля]]. Знаходзіцца ў цэнтральнай частцы горада. Працягласць каля 3600 метраў. Пачынаецца ля плошчы Працы, сканчаецца ля перакрыжавання [[вуліца Савецкая (Гомель)|Савецкая]] — Малайчука. Забудова вуліцы пачалася ў XVIII стагоддзі. Цяпер забудова самая разнастайная, месцамі прыватная 1-2 павярховая. Ранейшыя назвы вуліцы: Магілёўская, Кааператыўная. У 1934 годзе пераназваная ў гонар [[Сяргей Кіраў|С. М. Кірава]]. == Перасякае вуліцы == * [[Плошча Працы (Гомель)|Плошча Працы]] * [[Вуліца Сялянская (Гомель)|Сялянскую]] * [[Вуліца Ірыненская (Гомель)|Ірыненскую]] * Жаркоўскага * Камсамольскую * [[Вуліца Перамогі (Гомель)|Перамогі]] * Артылерыскую * [[Вуліца Рагачоўская (Гомель)|Рагачоўскую]] * [[Вуліца Палеская (Гомель)|Палесскую]] * Дакутовіч * Новапалескую * [[Вуліца Цялегіна (Гомель)|Цялегіна]] * Федасеенкі * Дынды * [[Вуліца Восьмая (Гомель)|Восьмую]] * [[Вуліца Савецкая (Гомель)|Савецкую]] * [[Вуліца Малайчука (Гомель)|Малайчука]] == На вуліцы размешчаны == * ПТВ №30 Рачнога флоту * ПТВ №35 Чыгуначнага транспарту * Дзяржаўны Медыцынскі Каледж * [[Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт транспарту]] {{ГККРБ|313Г000035}} == Галерэя == <gallery mode="packed" heights="150" caption="Гістарычныя выявы Магілёўскай вуліцы"> Файл:Homiel, Mahiloŭskaja. Гомель, Магілёўская (1911).jpg|Ад [[Працоўная вуліца (Гомель)|вуліцы Базаранай]]. Файл:Homiel, Aptečnaja-Mahiloŭskaja. Гомель, Аптэчная-Магілёўская (1905).jpg|Скрыжаванне з [[Вуліца Жаркоўскага (Гомель)|Аптэчнай вуліцай]]. Файл:Homiel, Mahiloŭskaja-Alaksandraŭskaja. Гомель, Магілёўская-Аляксандраўская (1901-17).jpg|Мужчынская гімназія з боку Магілёўскай вуліцы. </gallery><gallery mode="packed" heights="150" caption="Гістарычныя выявы Кааператыўнай вуліцы"> Файл:Homiel, Mahiloŭskaja-Iryninskaja. Гомель, Магілёўская-Ірынінская (1937).jpg|На скрыжаванні з [[Ірынінская вуліца (Гомель)|Першамайскай вуліцай]]. Файл:Homiel, Mahiloŭskaja-Iryninskaja. Гомель, Магілёўская-Ірынінская (1930-39).jpg|Рог з Першамайскай вуліцай. Файл:Homiel, Mahiloŭskaja. Гомель, Магілёўская (1928-29).jpg|Сённяшні ліцэй рачнога флоту. Файл:Homiel, Mahiloŭskaja. Гомель, Магілёўская (1930-39).jpg|Жылы дом. Файл:Homiel, Mahiloŭskaja, Universytet. Гомель, Магілёўская, Унівэрсытэт (A. Šajevič, 1940).jpg|Інстытут імя В. Чкалава. Файл:Homiel, Mahiloŭskaja, Universytet. Гомель, Магілёўская, Унівэрсытэт (1941-43) (2).jpg|Інстытут імя В. Чкалава. Файл:Homiel, Mahiloŭskaja, Škoła. Гомель, Магілёўская, Школа (1930-39).jpg|Школа фабрычна-заводскага навучання. Абшар рабочага пасёлка [[Чырвоны Кастрычнік (Гомель)|Чырвоны Кастрычнік]]. </gallery>{{ГККРБ|313Г000034}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} [[Катэгорыя:Вуліцы Гомеля]] [[Катэгорыя:Вуліцы Беларусі, названыя ў гонар Сяргея Кірава]] [[Катэгорыя:Вуліца Кірава (Гомель)]] 6182fs90mqdftmgwic5mj9dhstuul8f 0 53176 4186875 3637808 2022-08-14T20:19:05Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Кот (значэнні)}} {{навуковец}} '''Станіслаў Кот''' ({{lang-pl|Stanisław Kot}}; {{ДН|22|10|1885}}, [[Руда (Рапчыцка-Сэндзішоўскі павет)|Руда]], [[Падкарпацкае ваяводства]], [[Польшча]] — {{ДС|26|12|1975}}) — польскі [[гісторык культуры]], [[палітычны дзеяч]]. [[Правадзейны член]] [[Польская АН|Польскай АН]] (1928). Вучыўся ў [[Львоўскі нацыянальны ўніверсітэт імя Івана Франко|Львоўскім універсітэце]]. У 1912—1914 гадах даследаваў архівы і бібліятэкі ў Заходняй Еўропе. У 1920—1923 гадах прафесар [[Кракаўскі ўніверсітэт|Кракаўскага ўніверсітэта]], пазбаўлены кафедры з-за пратэсту супраць арышту кіраўнікоў «Цэнтралева» (гл. [[Саюз абароны правоў і свабоды народа]]). Член партыі «[[Стронніцтво людовэ]]», з 1933 года ўваходзіў у склад яе кіраўніцтва. У 1939 годзе выехаў у [[Францыя|Францыю]], адзін з блізкіх супрацоўнікаў ген. [[Уладзіслаў Сікорскі|У. Сікорскага]]. У верасні 1941 — ліпені 1942 гадоў пасол Польшчы ў [[СССР]] (удзельнічаў у перагаворах [[У. Сікорскі|У. Сікорскага]] з [[І. Сталін]]ым), у 1942—1943 гадах дзяржаўны міністр урада Польшчы на Блізкім Усходзе, у 1943 годзе міністр інфармацыі, у 1945—1949 гадах пасол у [[Італія|Італіі]]. Застаўся ў эміграцыі, жыў пераважна ў [[Парыж]]ы. 3 1955 года старшыня партыі «Польске стронніцтво людовэ» (Польская народная партыя) у замежжы. Даследаваў гісторыю палітычнай і грамадскай думкі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], яе культурныя сувязі з краінамі Еўропы. Заснавальнік выдання «Рэфармацыя ў Польшчы» (т. 1—8, 1921—1939). Аўтар мемуараў. == Бібліяграфія == * Rzeczpospolita Polska w literaturze politycznej Zachodu. Kraków, 1919; * Andrzej Frycz Modrzewski: Studium z dziejów kultury polskiej wieku XVI. 2 wyd. Kraków, 1922; * Ideologia polityczna i społeczna Braci Polskich zwanych arianami. Warzawa, 1932; * Historia wychowania. T. l—2. 2 wyd. Lwów, 1933; * Listy z Rosji do gen. Sikorskiego. Londyn, 1955; * Rozmowy z Kremlem. Londyn, 1959; * Jerzy Niemirycz: W 300-lecie ugody hadziackiej. Paryż, 1960; * Polska Złotego Wieku a Europa. Warszawa, 1987. {{Зноскі}} {{DEFAULTSORT:Кот Станіслаў}} [[Катэгорыя:Палітыкі Польшчы]] [[Катэгорыя:Гісторыкі Польшчы]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Львоўскага ўніверсітэта]] [[Катэгорыя:Дыпламаты Польшчы]] [[Катэгорыя:Выкладчыкі Ягелонскага ўніверсітэта]] [[Катэгорыя:Мемуарысты Польшчы]] [[Катэгорыя:Правадзейныя члены Польскай Акадэміі навук]] glbr423623e58auzaclyrw1i1q1jmax 4186879 4186875 2022-08-14T20:23:59Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Кот (значэнні)}} {{навуковец}} '''Станіслаў Кот''' ({{lang-pl|Stanisław Kot}}; {{ДН|22|10|1885}}, [[Руда (Рапчыцка-Сэндзішоўскі павет)|Руда]], [[Падкарпацкае ваяводства]], [[Польшча]] — {{ДС|26|12|1975}}) — польскі [[гісторык культуры]], [[палітычны дзеяч]]. [[Правадзейны член]] [[Польская АН|Польскай АН]] (1928). == Біяграфія == Вучыўся ў [[Львоўскі нацыянальны ўніверсітэт імя Івана Франко|Львоўскім універсітэце]]. У 1912—1914 гадах даследаваў архівы і бібліятэкі ў Заходняй Еўропе. У 1920—1923 гадах прафесар [[Кракаўскі ўніверсітэт|Кракаўскага ўніверсітэта]], пазбаўлены кафедры з-за пратэсту супраць арышту кіраўнікоў «Цэнтралева» (гл. [[Саюз абароны правоў і свабоды народа]]). Член партыі «[[Стронніцтво людовэ]]», з 1933 года ўваходзіў у склад яе кіраўніцтва. У 1939 годзе выехаў у [[Францыя|Францыю]], адзін з блізкіх супрацоўнікаў ген. [[Уладзіслаў Сікорскі|У. Сікорскага]]. У верасні 1941 — ліпені 1942 гадоў пасол Польшчы ў [[СССР]] (удзельнічаў у перагаворах [[У. Сікорскі|У. Сікорскага]] з [[І. Сталін]]ым), у 1942—1943 гадах дзяржаўны міністр урада Польшчы на Блізкім Усходзе, у 1943 годзе міністр інфармацыі, у 1945—1949 гадах пасол у [[Італія|Італіі]]. Застаўся ў эміграцыі, жыў пераважна ў [[Парыж]]ы. 3 1955 года старшыня партыі «Польске стронніцтво людовэ» (Польская народная партыя) у замежжы. Даследаваў гісторыю палітычнай і грамадскай думкі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], яе культурныя сувязі з краінамі Еўропы. Заснавальнік выдання «Рэфармацыя ў Польшчы» (т. 1—8, 1921—1939). Аўтар мемуараў. == Выбраная бібліяграфія == * Rzeczpospolita Polska w literaturze politycznej Zachodu. Kraków, 1919; * Andrzej Frycz Modrzewski: Studium z dziejów kultury polskiej wieku XVI. 2 wyd. Kraków, 1922; * Ideologia polityczna i społeczna Braci Polskich zwanych arianami. Warzawa, 1932; * Historia wychowania. T. l—2. 2 wyd. Lwów, 1933; * Listy z Rosji do gen. Sikorskiego. Londyn, 1955; * Rozmowy z Kremlem. Londyn, 1959; * Jerzy Niemirycz: W 300-lecie ugody hadziackiej. Paryż, 1960; * Polska Złotego Wieku a Europa. Warszawa, 1987. {{Зноскі}} {{DEFAULTSORT:Кот Станіслаў}} [[Катэгорыя:Палітыкі Польшчы]] [[Катэгорыя:Гісторыкі Польшчы]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Львоўскага ўніверсітэта]] [[Катэгорыя:Дыпламаты Польшчы]] [[Катэгорыя:Выкладчыкі Ягелонскага ўніверсітэта]] [[Катэгорыя:Мемуарысты Польшчы]] [[Катэгорыя:Правадзейныя члены Польскай Акадэміі навук]] 2xdphj4530gtcfs2bckfwtlm9ils7li 0 55842 4187184 3997110 2022-08-15T11:53:31Z Frantishak 22737 дапаўненне wikitext text/x-wiki {{не блытаць|Батанічны заліў}} {{Заліў |Назва = Батнічны заліў |Нацыянальная назва = |Карта = |Подпіс карты = |lat_dir = S|lat_deg = 62 |lat_min = 9 |lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 19 |lon_min = 30 |lon_sec = |CoordScale = 5000000 |Тып = заліў |Вышэйстаячая акваторыя = |Плошча = 117000 |Аб'ём = |Даўжыня берагавой лініі = |Сярэдняя велічыня прыліва= |Найбольшая глыбіня = 295 |Сярэдняя глыбіня = 60 |Салёнасць = |Празрыстасць = |Плошча вадазбору = |Упадаюць = |Краіна = |Выява = |Подпіс выявы = |Пазіцыйная карта = Швецыя |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} [[Файл:Golf de Bòtnia.png|міні|злева]] '''Батні́чны залі́ў''' ({{lang-fi|Pohjanlahti}}, {{lang-sv|Bottniska viken}}) — [[заліў]] у паўночнай частцы [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]], знаходзіцца паміж заходнім узбярэжжам [[Фінляндыя|Фінляндыі]], усходнім узбярэжжам [[Швецыя|Швецыі]] і [[Аландскія астравы|Аландскімі астравамі]]. Батнічны заліў з’яўляецца самым паўночным салёным басейнам Еўропы. Паколькі ўздым сушы працягваецца, з вады ўвесь час з’яўляюцца новыя [[шхеры]]. Вымярэнні паказваюць, што ўздым сушы ў паўночнай частцы Батнічнага заліва адбываецца з хуткасцю прыблізна 90 см за сто гадоў і 20 см у паўднёвай<ref name="Подъём">[http://www.geologia.fi/index.php?option=com_content&task=view&id=71&Itemid=43 Подъём суши]</ref>. Прычынай уздыму з’яўляецца 3-кіламятровы пласт лёду ў [[ледніковы перыяд]], які прадушыў сваёй вагай зямную кару. Максімальны прагін, каля 1000 метраў, прыйшоўся на паўночную частку Батнічнага заліва. Уздым працягваецца ў наш час, і ацэнена, што суша паднімецца яшчэ на 150 метраў і прыкладна праз 2000 гадоў Батнічны заліў ператворыцца ў возера<ref name="Подъём" />. Аналагічная сітуацыя, але больш маштабная, назіраецца ў [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыцы]] ў раёне [[Вялікія азёры|Вялікіх Азёр]]. [[Салёнасць]] заліва значна падае з поўдня на поўнач. Калі ў паўднёвай частцы яна адпавядае салёнасці Балтыйскага мора, то ў паўночнай яна настолькі нізкая, што не адрозніваецца на густ, і там жывуць шматлікія [[прэснаводныя рыбы]]. Найбуйнейшыя астравы: [[Аландскія астравы]], [[Хальмёарна]], [[Хайлуота]], [[Хапаранда (архіпелаг)|Хапаранда]]. Гісторыя Батнічнага заліва цесна звязана з гісторыяй дзвюх яго прыбярэжных дзяржаў. На працягу больш шасцісот гадоў (да [[1809]] г.) [[Фінляндыя]] і Швецыя складалі адзіную імперыю, гэтыя краіны дагэтуль звязвае агульная культурная спадчына. Гэта акалічнасць адкрывае сумесныя перспектывы для развіцця рэгіёна вакол Батнічнага заліва. Галоўнае месца ў планах па развіццю належыць дузе Батнічнага заліва, якая ўтварае паўночную канечнасць гэтага ўскрайкавага мора. Батнічная дуга выконвае пасродніцкую ролю на стыку рэгіёнаў двух мораў — Балтыйскага і [[Баранцавае мора|Баранцавага]] — і служыць важным транспартным калідорам. Рэгіён Батнічнага заліва мае добрыя магчымасці для таго, каб стаць міжнароднай эканамічнай прасторай і маторам развіцця паўночнай часткі Еўропы. {{зноскі}} == Гл. таксама == * [[Рака Калікс Эльв]] * [[Аландскае мора]] == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Залівы Балтыйскага мора]] [[Катэгорыя:Залівы Швецыі]] [[Катэгорыя:Залівы Фінляндыі]] 509vezhk2vmxms3o7qytj8dt22fw47j 0 71740 4187158 4182683 2022-08-15T10:18:43Z Imlookingfor 116706 /* Склад */ wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Мілан (значэнні)}} {{Картка:ФК | Назва = Мілан | Лагатып = Logo of AC Milan.svg | ШырыняЛагатыпа = 135px | ПоўнаяНазва = ''Associazione Calcio Milan'' | Мянушкі = ''Rossoneri'' (Расанеры, чырвона-чорныя), ''Diavolo'' (Д’яблы) | КароткаяНазва = | Заснаваны = [[16 снежня]] [[1899]] | Расфармаваны = | Горад = [[Мілан]], [[Італія]] | Стадыён = [[Джузэпэ Меаца (стадыён)|Сан-Сіра]] | Умяшчальнасць = 80 018 | Прэзідэнт = | Трэнер = | Чэмпіянат = [[Серыя A]] | Сезон = [[Серыя A 2021/2022|2021/22]] | Месца = 1 месца | Сайт = http://www.acmilan.com/ | pattern_la1 = _milan2021h | pattern_b1 = _milan2122h | patter | pattern_ra1 = _milan2122h | pattern_sh1 = _monterrey1213t1 | pattern_so1 = _milan2122hl | leftarm1 = 7D0B1D | body1 = 7D0B1D | rightarm1 = 7D0B1D | shorts1 = 000000 | socks1 = 000000 | pattern_la2 = _milan2122a | pattern_b2 = _milan2122a | pattern_ra2 = _milan2122a | pattern_sh2 = | pattern_so2 = _milan2122al | leftarm2 = EAE2CC | body2 = EAE2CC | rightarm2 = EAE2CC | shorts2 = EAE2CC | socks2 = EAE2CC |pattern_la3 = _acmilan2122t1 |pattern_b3 = _acmilan2122t1 |pattern_ra3 = _acmilan2122t1 |pattern_sh3 = _monterrey1213t1 |pattern_so3 = _milan2122hl |leftarm3 = 000000 |body3 = 000000 |rightarm3 = 000000 |shorts3 = 000000 |socks3 = 000000 }} '''«Міла́н»''' ({{lang-it|Associazione Calcio Milan}}) — італьянскі футбольны прафесійны клуб з [[Мілан|аднайменнага горада]], які быў заснаваны ў 1899. Найбольш паспяховы ў еўрапейскіх турнірах італьянскі клуб. == Гісторыя == {{Чысціць раздзел|неэнцыклапедычны стылі і, магчыма, у такім выглядзе парушае аўтарскае права}} ФК «Мілан» быў заснаваны 16 снежня 1899 года. Першым трэнерам стаў [[Герберт Кільпін]]. У сваіх прамовах перад матчамі ён казаў: ''«Мы будзем камандай д’яблаў. Нашы колеры будуць чырвонымі, як агонь, і чорнымі, каб выклікаць страх у нашых праціўнікаў!»'' Усяго праз паўтара гады «расанеры» упершыню сталі чэмпіёнамі [[Італія|Італіі]] пасля перамогі над [[ФК Джэноа|«Джэноа»]] з лікам 3:0 на Понтэ-Каррэга 5 мая 1901 года. У гады прэзідэнцтва [[Берлусконі]] трэнер [[Арыга Сакі]] быў вельмі паспяховым. Пад яго кіраўніцтвам Мілан выйграў адзін Скудэта, два Кубка Еўропы, два Суперкубкі Еўропы і два Міжкантынентальныя кубкі, выйграўшы ўсе міжнародныя фіналы, у якіх яны ўдзельнічалі. А тры гульцы «Расанэры» занялі тройку першых месцаў у «Залатым мячы» ў 1988 ([[Ван Бастэн]], Гуліт і Райкард) і 1989 (Ван Бастэн, Барэзі і Райкард). Пры [[Фабіа Капэла]] «Мілан» быў дамінуючай камандай у Італіі, выйграўшы чатыры «Скудэці» за пяць сезонаў. Аднак поспех не абмяжоўваўся толькі хатнімі перамогамі, каманда таксама заставалася сілай у Еўропе. «Расанэры» дабіраліся да трох запар фіналаў Лігі чэмпіёнаў у перыяд з 1993 па 1995 год, а поспех у Афінах супраць Барселоны ў 1994 годзе быў прызнаны фанатамі «Мілана» «Матчам стагоддзя» на рэферэндуме з нагоды стогадовага юбілею клуба. З трэнерам Капэла каманда правяла 58 гульняў без паражэнняў у перыяд з мая 1991 па сакавік 1993 года, а брамнік [[Себасцьяна Росі]] не прапускаў 929 хвілін у сезоне 1993/94. Акрамя таго, «Д’явало» выйграў тры тытулы чэмпіянату ў перыяд з 1992 па 1994 год, не атрымаўшы ніводнага пенальці. Пасля зыходу Капэла прыйшоў [[Альберта Цакероні]], які ў сваім першым сезоне ў клубе ўзяў тытул скудэта. Праз некаторы час прыйшоў час [[Карла Анчалоцці]]. За пяць сезонаў Анчалоці выйграў два тытулы Лігі чэмпіёнаў, а таксама выйшаў у фінал, паўфінал і чвэрцьфінал у трох іншых еўрапейскіх кампаніях. У сезоне 2009/10 трэнера Анчалоці змяніў Леанарда - легенда клуба. Ён правёў у клубе 13 гадоў, спачатку ў якасці гульца, затым у якасці дырэктара ў дабрачыннай арганізацыі «Мілан», а таксама ў тэхнічным сектары. Пасля Леанарда прыйшоў [[Масіміліяна Алегры]], які меў у сваім распараджэнні фантастычную каманду на сезон 2010/11 дзякуючы [[Златан Ібрагімавіч|Ібрагімавічу]], [[Рабінью]] і [[Баатэнгу]]. Пад кіраўніцтвам трэнера Алегры Мілан выйграў 18-е Скудэта і шосты Суперкубак Італіі, апошні з якіх быў выйграны супраць «[[ФК Інтэрнацыянале Мілан|Інтэра]]» ў жніўні 2011 года ў «Птушыным гняздзе» ў Пекіне. Пасля яшчэ двух з паловай сезонаў, падчас якіх «Мілан» заняў другое і трэцяе месца ў Серыі А, [[Кларэнс Зэедорф]] заняў кіраўніцкую пасаду, - яшчэ адзін чалавек, які раней бліскаў у футболцы «Расанэры». Пад кіраўніцтвам Зэедорфа Мілан набраў 35 ачкоў у другой палове сезону 2013—2014. Пасля гэтага ў сезоне 2014/15 першай камандай кіраваў [[Філіпа Індзагі]]. У сезоне 2015/16 [[Сініша Міхайлавіч]] давёў каманду да фіналу Кубка Італіі, перш чым [[Крысціян Брокі]] быў пераведзены з Primavera на замену яго да канца сезона. У 2016/17 годзе кіраўніцтва клуба зноў захацела перагарнуць старонку, прызначыўшы [[Вінчэнца Мантэла|Вінчэнца Мантэлу]] новым трэнерам «Расанэры». Ён прывёў расанеры да поспеху ў Суперкубку Італіі супраць «[[ФК Ювентус|Ювентуса]]» 23 снежня 2016 года, калі «Мілан» перамог «Ювентус» па пенальці ў Досе. [[Рына Гатуза]] стаў наступным чалавекам, які ўзяў стырно 27 лістапада 2017 года — на той момант ён ужо стаў іконай расанеры пасля таго, як выйграў 10 трафеяў з «Міланам» з 2002 па 2011 год (пяць у Італіі і пяць на міжнароднай арэне). Былы паўабаронца «Расанэры» давёў клуб да фіналу Кубка Італіі, а таксама два разы забяспечваў кваліфікацыю ў Лізе Еўропы. Адносіны паміж Гатуза і Каса Мілан узаемна скончыліся ў траўні 2019 года. Тады выбіралі спартыўную іерархію, якую складалі [[Звонімір Бобан]] і [[Паола Мальдзіні]]. Яны выбралі [[Марка Джампаола]] ў якасці новага трэнера, які дэбютаваў у «Расанэры» тым жа летам падчас Міжнароднага Кубка чэмпіёнаў 2019 года. Кампанія «Мілана» ў лізе тады пачалася павольна, і пасля трох запар паражэнняў ад «[[ФК Інтэрнацыянале Мілан|Інтэра]]», «[[ФК Тарына|Тарына]]» і «[[ФК Фіярэнціна|Фіярэнціны]]», а таксама барацьбы за рэалізацыю сваёй новай футбольнай філасофіі, Марка Джампаола пакінуў клуб. [[Стэфана Піолі]] заняў яго месца і зрабіў выдатную працу, перапрацаваўшы групу і надаўшы ёй выразную ідэнтычнасць. Пачынаючы з чэрвеня 2020 года, пасля блакавання, выкліканага пандэміяй [[COVID-19|Covid-19]], «Расанеры» зладзілі важную пераможную серыю і здолелі перамагчы амаль усіх супернікаў. Сезон 2020/21 стаў для клуба перараджэннем, і каманда выступіла ў лізе надзвычай добра. «Мілан» заняў другое месца з 79 ачкамі, выйграўшы ў 24 матчах, з якіх 16 - у гасцях, і ўпершыню за сем гадоў кваліфікаваўся ў Лігу чэмпіёнаў. <ref>https://www.acmilan.com/en/club/history</ref> == Дасягненні == === Нацыянальныя тытулы === [[Файл:Scudetto.svg|17x17пкс]] '''[[Серыя A|Чэмпіянат Італіі (Серыя A)]]''' * '''Чэмпіён''' ('''19'''): 1900/01, 1905/06, 1906/07, 1950/51, 1954/55, 1956/57, 1958/59, 1961/62, 1967/68, 1978/79, 1987/88, 1991/92, 1992/93, 1993/94, 1995/96, 1998/99, 2003/04, 2010/11, [[Серыя А 2021/2022|2021/22]] * '''Віцэ-чэмпіён''' ('''15'''): 1901/02, 1947/48, 1949/50, 1951/52, 1955/56, 1960/61, 1964/65, 1970/71, 1971/72, 1972/73, 1989/90, 1990/91, 2004/05, 2011/12, [[Серыя A 2020/2021|2020/21]] * '''Бронзавыя ўзнагароды (18):''' 1937/38, 1940/41, 1948/49, 1952/53, 1953/54, 1959/60, 1962/63, 1963/64, 1968/69, 1975/76, 1979/80, 1988/89, 1999/00, 2002/03, 2005/06, 2008/09, 2009/10, 2012/13 [[Файл:Coccarda_Coppa_Italia.svg|15x15пкс]] '''[[Кубак Італіі па футболе]]''' * '''Уладальнік''' ('''5'''): 1966/67, 1971/72, 1972/73, 1976/77, 2002/03 * '''Фіналіст''' ('''9'''): 1941/42, 1967/68, 1970/71, 1974/75, 1984/85, 1989/90, 1997/98, 2015/16, 2017/18 [[Файл:Supercoppaitaliana.png|23x23пкс]] '''[[Суперкубак Італіі па футболе]]''' * '''Уладальнік''' ('''8'''): 1988, 1992, 1993, 1994, 1996, 2004, 2011, 2016 * '''Фіналіст''' ('''4'''): 1996, 1999, 2003, 2018 '''Медаль Караля''' * '''Уладальнік''' ('''3'''): 1900, 1901, 1902 '''[[Чэмпіянат Італіі (Серыя B)]]''' * '''Чэмпіён''' ('''2'''): 1980/81, 1982/83 === Еўрапейскія тытулы === '''[[Ліга чэмпіёнаў УЕФА]]''' * '''Пераможца''' ('''7'''): 1963, 1969, 1989, 1990, 1994, 2003, 2007 * '''Фіналіст''' ('''4'''): 1958, 1993, 1995, 2005 '''[[Кубак уладальнікаў кубкаў UEFA]]''' * '''Уладальнік (2):''' 1968, 1973 * '''Фіналіст''' ('''1'''): 1974 '''[[Суперкубак УЕФА]]''' * '''Уладальнік''' ('''5'''): 1989, 1990, 1994, 2003, 2007 * '''Фіналіст''' '''(2)''''':'' 1973, 1993 === Міжнародныя тытулы === '''[[Міжкантынентальны кубак]]''' * '''Уладальнік''' ('''3'''): 1969, 1989, 1990 * '''Фіналіст''' '''(4)''''':'' 1963, 1993, 1994, 2003 '''[[Клубны чэмпіянат свету па футболе|Клубны чэмпіянат свету]]''': * '''Пераможца''' ('''1'''): 2007 === Іншыя тытулы === '''Лацінский кубак''' * '''Уладальнік''' ('''2'''): 1951, 1956 * '''Фіналіст (1)''': 1953 '''Кубок Мітропы''' * '''Уладальнік (1)''': 1981/82 '''Узнагарода Луіджы Берлусконі''' * '''Уладальнік''' ('''13'''): 1992, 1993, 1994, 1996, 1997, 2002, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2011, 2014 * '''Фіналіст''' ('''11'''): 1991, 1995, 1998, 1999, 2000, 2001, 2003, 2004, 2010, 2012, 2015 '''Кубак Санцьяга Бернабеу''' * '''Уладальнік''' ('''2'''): 1988, 1990 * '''Фіналіст (2)''': 1999, 2018 == Склад == {{гл. таксама|[[Сезон 2022/2023 ФК Мілан]]}} станам на 15.08.2022 {| class="wikitable" |Гульнявы нумар |Футбаліст і амплуа |Узрост |Нацыянальнасць |Тэрмін кантракта |Рынкавы кошт |- |16 |[[Майк Меньян]] брамнік |27 | |чэр 30, 2026 |£31.50 млн |- |1 |[[Чыпрыян Тэтэрушану]] брамнік |36 | |чэр 30, 2023 |£540 тыс |- |83 |[[Антоніа Мірантэ]] брамнік |39 | |чэр 30, 2023 |£270 тыс |- |<nowiki>-</nowiki> |[[Андрэас Юнгдаль]] брамнік |20 | |чэр 30, 2024 |£135 тыс |- |23 |[[Фікая Томары]] цэнтральны абаронца |24 | |чэр 30, 2027 |£45.00 млн |- |20 |[[П'ер Калулу]] цэнтральны абаронца |22 | |чэр 30, 2025 |£25.20 млн |- |24 |[[Сімон К'ер]] цэнтральны абаронца |33 | |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |46 |[[Матэа Габ'я]] цэнтральны абаронца |22 | |чэр 30, 2026 |£5.40 млн |- |19 |[[Тэо Эрнандэз]] левы абаронца |24 | |чэр 30, 2026 |£49.50 млн |- |5 |[[Фодэ Бало-Турэ]] левы абаронца |25 | |чэр 30, 2025 |£3.15 млн |- |2 |[[Давід Калабрыя]] правы абаронца |25 | |чэр 30, 2025 |£22.50 млн |- |25 |[[Алесандра Фларэнцы]] правы абаронца |31 | |чэр 30, 2025 |£4.95 млн |- |8 |[[Сандра Таналі]] апорны паўабаронца |22 | |чэр 30, 2026 |£45.00 млн |- |4 |[[Ісмаэль Бенасэр]] апорны паўабаронца |24 | |чэр 30, 2024 |£29.70 млн |- |14 |[[Цьемуэ Бакайока]] апорны паўабаронца |27 | |чэр 30, 2023 |£9.00 млн |- |32 |[[Тамаса Пабега]] цэнтральны паўабаронца |23 | |чэр 30, 2027 |£14.40 млн |- |33 |[[Радэ Круніч]] цэнтральны паўабаронца |28 | |чэр 30, 2024 |£8.10 млн |- |90 |[[Шарль Дэ Кетэлаэр]] атакуючы паўабаронца |21 | |чэр 30, 2027 |£27.00 млн |- |10 |[[Браім Дыяз]] атакуючы паўабаронца |23 | |чэр 30, 2023 |£16.20 млн |- |7 |[[Ясін Адлі]] атакуючы паўабаронца |22 | |чэр 30, 2026 |£8.10 млн |- |17 |[[Рафаэль Леао]] левы вінгер |23 | |чэр 30, 2024 |£63.00 млн |- |12 |[[Антэ Рэбіч]] левы вінгер |28 | |чэр 30, 2025 |£15.30 млн |- |56 |[[Алексіс Салемакерс]] правы вінгер |23 | |чэр 30, 2026 |£15.30 млн |- |30 |[[Жуніёр Месіас]] правы вінгер |31 | |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |27 |[[Дывак Арыгі]] цэнтральны нападаючы |27 | |чэр 30, 2026 |£10.80 млн |- |9 |[[Аліўе Жыру]] цэнтральны нападаючы |35 | |чэр 30, 2023 |£3.15 млн |- |11 |[[Златан Ібрагімавіч]] цэнтральны нападаючы |40 | |чэр 30, 2023 |£2.70 млн |- |22 |[[Марка Лазеціч]] цэнтральны нападаючы |18 | |чэр 30, 2026 |£2.70 млн |} == Статыстыка выступленняў == {| class="wikitable" |Сезон |Ліга |В |Н |П |Галы |Розніца галоў |Ачкі |Месца ў чэмпіянаце |Трэнер |- |21/22 |Серыя A |26 |8 |4 |69:31 |38 |86 |1 |Stefano Pioli |- |20/21 |Серыя A |24 |7 |7 |74:41 |33 |79 |2 |Stefano Pioli |- |19/20 |Серыя A |19 |9 |10 |63:46 |17 |66 |6 |Stefano Pioli |- |18/19 |Серыя A |19 |11 |8 |55:36 |19 |68 |5 |Gennaro Gattuso |- |17/18 |Серыя A |18 |10 |10 |56:42 |14 |64 |6 |Gennaro Gattuso |- |16/17 |Серыя A |18 |9 |11 |57:45 |12 |63 |6 |Vincenzo Montella |- |15/16 |Серыя A |15 |12 |11 |49:43 |6 |57 |7 |Cristian Brocchi |- |14/15 |Серыя A |13 |13 |12 |56:50 |6 |52 |10 |Filippo Inzaghi |- |13/14 |Серыя A |16 |9 |13 |57:49 |8 |57 |8 |Clarence Seedorf |- |12/13 |Серыя A |21 |9 |8 |67:39 |28 |72 |3 |Massimiliano Allegri |- |11/12 |Серыя A |24 |8 |6 |74:33 |41 |80 |2 |Massimiliano Allegri |- |10/11 |Серыя A |24 |10 |4 |65:24 |41 |82 |1 |Massimiliano Allegri |- |09/10 |Серыя A |20 |10 |8 |60:39 |21 |70 |3 |Leonardo |- |08/09 |Серыя A |22 |8 |8 |70:35 |35 |74 |2 |Carlo Ancelotti |- |07/08 |Серыя A |18 |10 |10 |66:38 |28 |64 |5 |Carlo Ancelotti |- |06/07 |Серыя A |19 |12 |7 |57:36 |21 |61 |4 |Carlo Ancelotti |- |05/06 |Серыя A |28 |4 |6 |85:31 |54 |58 |3 |Carlo Ancelotti |- |04/05 |Серыя A |23 |10 |5 |63:28 |35 |79 |2 |Carlo Ancelotti |- |03/04 |Серыя A |25 |7 |2 |65:24 |41 |82 |1 |Carlo Ancelotti |- |02/03 |Серыя A |18 |7 |9 |55:30 |25 |61 |3 |Carlo Ancelotti |- |01/02 |Серыя A |14 |13 |7 |47:33 |14 |55 |4 |Carlo Ancelotti |- |00/01 |Серыя A |12 |13 |9 |56:46 |10 |49 |6 |Mauro Tassotti |- |99/00 |Серыя A |16 |13 |5 |65:40 |25 |61 |3 |Alberto Zaccheroni |- |98/99 |Серыя A |20 |10 |4 |59:34 |25 |70 |1 |Alberto Zaccheroni |- |97/98 |Серыя A |11 |11 |12 |37:43 | -6 |44 |10 |Fabio Capello |- |96/97 |Серыя A |11 |10 |13 |43:45 | -2 |43 |11 |Arrigo Sacchi |- |95/96 |Серыя A |21 |10 |3 |60:24 |36 |73 |1 |Fabio Capello |- |94/95 |Серыя A |17 |9 |8 |53:32 |21 |60 |4 |Fabio Capello |- |93/94 |Серыя A |19 |12 |3 |36:15 |21 |50 |1 |Fabio Capello |- |92/93 |Серыя A |18 |14 |2 |65:32 |33 |50 |1 |Fabio Capello |- |91/92 |Серыя A |22 |12 |0 |74:21 |53 |56 |1 |Fabio Capello |- |90/91 |Серыя A |18 |10 |6 |46:19 |27 |45 |2 |Arrigo Sacchi |- |89/90 |Серыя A |22 |5 |7 |56:27 |29 |49 |2 |Arrigo Sacchi |- |88/89 |Серыя A |16 |14 |4 |61:25 |36 |46 |3 |Arrigo Sacchi |- |87/88 |Серыя A |17 |11 |2 |43:14 |29 |45 |1 |Arrigo Sacchi |- |86/87 |Серыя A |13 |9 |8 |31:21 |10 |35 |6 |Fabio Capello |- |85/86 |Серыя A |10 |11 |9 |26:24 |2 |31 |7 |Nils Liedholm |- |84/85 |Серыя A |12 |12 |6 |31:25 |6 |36 |6 |Nils Liedholm |- |83/84 |Серыя A |10 |12 |8 |37:40 | -3 |32 |8 |Italo Galbiati |- |81/82 |Серыя A |7 |10 |13 |21:31 | -10 |24 |14 |Italo Galbiati |- |80/81 |Серыя B |18 |14 |6 |49:29 |20 |50 |1 |Italo Galbiati |- |79/80 |Серыя A |14 |8 |8 |34:19 |15 |36 |3 |Massimo Giacomini |- |78/79 |Серыя A |17 |10 |3 |46:19 |27 |44 |1 |Nils Liedholm |- |77/78 |Серыя A |12 |13 |5 |38:25 |13 |37 |4 |Nils Liedholm |- |76/77 |Серыя A |5 |17 |8 |30:33 | -3 |27 |10 |Nereo Rocco |- |75/76 |Серыя A |15 |8 |7 |42:28 |14 |38 |3 |Giovanni Trapattoni |- |74/75 |Серыя A |12 |12 |6 |37:22 |15 |36 |5 |Gustavo Giagnoni |- |73/74 |Серыя A |11 |8 |11 |34:36 | -2 |30 |7 |Giovanni Trapattoni |- |72/73 |Серыя A |18 |8 |4 |65:33 |32 |44 |2 |Cesare Maldini |- |71/72 |Серыя A |16 |10 |4 |36:17 |19 |42 |2 |Nereo Rocco |- |70/71 |Серыя A |15 |12 |3 |54:26 |28 |42 |2 |Nereo Rocco |- |69/70 |Серыя A |13 |10 |7 |38:24 |14 |36 |4 |Nereo Rocco |- |68/69 |Серыя A |14 |13 |3 |31:12 |19 |41 |3 |Nereo Rocco |- |67/68 |Серыя A |18 |10 |2 |53:24 |29 |46 |1 |Nereo Rocco |- |66/67 |Серыя A |11 |15 |8 |36:32 |4 |37 |8 |Arturo Silvestri |- |65/66 |Серыя A |13 |12 |9 |43:33 |10 |38 |7 |Nils Liedholm |- |64/65 |Серыя A |21 |9 |4 |52:23 |29 |51 |2 |Nils Liedholm |- |63/64 |Серыя A |21 |9 |4 |58:28 |30 |51 |3 |Nils Liedholm |- |62/63 |Серыя A |15 |13 |6 |53:27 |26 |43 |3 |Nereo Rocco |- |61/62 |Серыя A |24 |5 |5 |83:36 |47 |53 |1 |Nereo Rocco |- |60/61 |Серыя A |18 |9 |7 |65:39 |26 |45 |2 |Paolo Todeschini |- |59/60 |Серыя A |17 |10 |7 |56:37 |19 |44 |3 |Luigi Bonizzoni |- |58/59 |Серыя A |20 |12 |2 |84:32 |52 |52 |1 |Luigi Bonizzoni |- |57/58 |Серыя A |9 |14 |11 |61:47 |14 |32 |9 |Giuseppe Viani |- |56/57 |Серыя A |21 |6 |7 |65:40 |25 |48 |1 |Giuseppe Viani |- |55/56 |Серыя A |16 |9 |9 |70:48 |22 |41 |2 |Ettore Puricelli |- |54/55 |Серыя A |19 |10 |5 |81:35 |46 |48 |1 |Ettore Puricelli |- |53/54 |Серыя A |17 |10 |7 |66:39 |27 |44 |3 |B茅la Guttmann |- |52/53 |Серыя A |17 |9 |8 |64:34 |30 |43 |3 |Mario Sperone |- |51/52 |Серыя A |20 |13 |5 |87:41 |46 |53 |2 |Lajos Czeizler |- |50/51 |Серыя A |26 |8 |4 |107:39 |68 |60 |1 |Lajos Czeizler |- |49/50 |Серыя A |27 |3 |8 |118:45 |73 |57 |2 |Lajos Czeizler |- |48/49 |Серыя A |21 |8 |9 |83:52 |31 |50 |3 |Giuseppe Bigogno |- |47/48 |Серыя A |21 |7 |12 |76:48 |28 |49 |2 |Giuseppe Bigogno |- |46/47 |Серыя A |19 |12 |7 |75:52 |23 |50 |4 |Giuseppe Bigogno |- |42/43 |Серыя A |10 |9 |11 |39:44 | -5 |29 |7 |Mario Magnozzi |- |41/42 |Серыя A |10 |7 |13 |53:53 |0 |27 |10 |Mario Magnozzi |- |40/41 |Серыя A |12 |10 |8 |55:34 |21 |34 |3 |Guido Ara |- |39/40 |Серыя A |10 |8 |12 |46:38 |8 |28 |8 |Jozsef Banas |- |38/39 |Серыя A |10 |8 |12 |36:34 |2 |28 |9 |Jozsef Banas |- |37/38 |Серыя A |13 |12 |5 |43:27 |16 |38 |3 |Hermann Felsner |- |36/37 |Серыя A |13 |10 |7 |39:29 |10 |36 |4 |William Garbutt |- |35/36 |Серыя A |10 |8 |12 |40:41 | -1 |28 |8 |Adolfo Baloncieri |- |34/35 |Серыя A |8 |11 |11 |36:38 | -2 |27 |10 |Adolfo Baloncieri |- |33/34 |Серыя A |12 |9 |13 |50:48 |2 |33 |9 |Giuseppe Viola |- |32/33 |Серыя A |11 |10 |13 |57:62 | -5 |32 |11 |Jozsef Banas |- |31/32 |Серыя A |15 |9 |10 |57:40 |17 |39 |5 |Jozsef Banas |- |30/31 |Серыя A |12 |7 |15 |48:53 | -5 |31 |12 |Engelbert Koenig |- |1929/30 |Серыя A |11 |10 |13 |53:48 |5 |32 |11 |Engelbert Koenig |} {{Зноскі}} == Спасылкі == {{commons|Category:A.C. Milan}} * [http://www.acmilan.com/ Афіцыйны сайт] {{ref-it}} {{ref-en}} * [http://www.youtube.com/milanchannel «Мілан»] на [[YouTube]] {{ref-en}} {{Склад ФК Мілан}} {{Серыя А}} {{Чэмпіёны Італіі па футболе}} {{Пераможцы Лігі чэмпіёнаў УЕФА}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Італіі|Мілан]] [[Катэгорыя:ФК Мілан| ]] czoz7j1t0rodn6vyznnkz3evhs109a8 0 72464 4187088 4184208 2022-08-15T08:09:05Z DBatura 73587 wikitext text/x-wiki {{Узброены канфлікт |канфлікт = Грамадзянская вайна ў Іспаніі |дата = [[17 ліпеня]] [[1936]] г. — [[1 красавіка]] [[1939]] г. |месца = [[Пірэнейскі паўвостраў|Кантынентальная Іспанія]], [[Іспанскае Марока]], [[Іспанская Сахара]], [[Канарскія астравы]], [[Балеарскія астравы]], [[Іспанская Гвінея]], [[Міжземнае мора]] |выява = Bundesarchiv Bild 183-H25224, Guernica, Ruinen.jpg |загаловак = Руіны Гернікі. |вынік = Перамога нацыяналістаў |праціўнік1 = {{Сцягафікацыя|Другая Іспанская Рэспубліка}} * [[Выява:Flag of the Popular Front (Spain).svg|border|22px]] [[Народны фронт (Іспанія)|Народны фронт]] * [[Выява:Bandera CNT-AIT.svg|border|22px]] [[Нацыянальная канфедэрацыя працы]]/[[Федэрацыя анархістаў Іберыі]] ** [[Калона Дуруці]] * {{Чырвоны сцяг}} [[Усеагульны саюз працоўных]] * [[Выява:Partido Obrero de Unificación Marxista flag.svg|border|22px]] [[Рабочая партыя марксісцкага адзінства]] * {{Чырвоны сцяг}} [[Камуністычная партыя Іспаніі]] ** [[Выява:Emblema 5º Regimiento.svg|22px]] [[Пяты полк]] * [[Выява:Flag of the Basque Country.svg|border|22px]] [[Краіна Баскаў]] * [[Выява:Estelada blava.svg|border|22px]] [[Левая рэспубліканская партыя Каталоніі]] Пры падтрымцы:<br /> {{Сцягафікацыя|СССР|1923}}<br /> * [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|савецкія ваенныя спецыялісты]] [[Выява:Hammer and sickle.svg|22px]] [[Камінтэрн]]<br /> * [[Выява:Flag of the International Brigades.svg|border|22px]] [[Інтэрнацыянальныя брыгады]] [[Выява:Flag of Mexico (1934-1968).svg|border|22px]] [[Мексіка]] [[Выява:Flag of France.svg|border|22px]] [[Францыя]] |праціўнік2 = {{Сцяг|Іспанія|1938}} Іспанскія нацыяналісты * [[File:Bandera FE JONS.svg|22px]] [[Іспанская фаланга]] Пры падтрымцы:<br /> [[Выява:Flag of Italy (1861-1946) crowned.svg|border|22px]] [[Каралеўства Італія (1861—1946)|Каралеўства Італія]]<br /> * [[Італьянскі экспедыцыйны корпус|Корпус добраахвотніцкіх сіл]] [[Выява:Flag of Nazi Germany (1933-1945).svg|border|22px]] [[Трэці рэйх]]<br /> * [[Выява:Legion Condor Links.svg|22px]] [[Легіён «Кондар»]] {{Сцяг|Партугалія}} [[Новая дзяржава (Партугалія)|Партугалія]] * [[Легіён Вірыатас]] [[Выява:Banner of the Blueshirts.svg|22px]] [[Сінекашульнікі]]<br>{{Сцяг|Расія}} [[Белая эміграцыя|Белаэмігранты]] |камандзір1 = {{Сцяг|Другая Іспанская Рэспубліка}} [[Мануэль Асанья]]<br />{{Сцяг|Другая Іспанская Рэспубліка}} [[Франсіска Ларга Кабальера]]<br /> {{Сцяг|Другая Іспанская Рэспубліка}} [[Энрыке Лістэр]]<br />[[Выява:Bandera CNT-AIT.svg|22px]] [[Cіпрыяна Мера]] <br /> {{Сцяг|Другая Іспанская Рэспубліка}} [[Хуан Негрын]]<br /> {{Сцяг|Другая Іспанская Рэспубліка}} [[Вісентэ Роха]] <br /> {{Сцяг|Другая Іспанская Рэспубліка}}[[Хасэ Міяха]]<br /> {{Сцяг|Другая Іспанская Рэспубліка}}[[Ігнасіа Ідальга дэ Сіснерас]]<br /> [[Выява:Flag of the International Brigades.svg|22px]] [[Матэ Залка]] †<br />[[Выява:Bandera CNT-AIT.svg|22px]] [[Буэнавентура Дуруці]] †<br /> [[Выява:Flag of Catalonia.svg|22px]] [[Луіс Кампаніс]]<br /> [[Выява:Flag of the Basque Country.svg|22px]] Хасэ Антоніа Агірэ |камандзір2 = {{сцяг Іспаніі (1938-1945)|22px}} [[Франсіска Франка]]<br />{{Сцяг|Іспанія|1938|22px}} [[Гансала Кейпа дэ Льяна]]<br />{{Сцяг|Іспанія|1938}} [[Эміліа Мола]] †<br /> {{Сцяг|Іспанія|1938|22px}} [[Хуан Ягуэ]]<br /> {{Сцяг|Іспанія|1938|22px}} [[Мігель Кабанельяс]]<br />{{Сцяг|Іспанія|1938}} [[Хасэ Энрыке Варэла]]<br /> {{Сцяг|Іспанія|1938|22px}} [[Рамон Серана Суньер]]<br /> {{Сцяг|Іспанія|1938|22px}} [[Хасэ Санхурха]]<br /> [[Выява:Legion Condor Links.svg|22px]] [[Хуга Шперле]]<br /> [[Выява:Flag of Italy (1861-1946).svg|22px]] [[Гастонэ Гамбара]] <br /> Хасэ Мільян-Астрая |сілы1 = на пачатак вайны:<br /> пяхота — 55225 салдат і афіцэраў<br /> ВПС — 3300 лётчыкаў<br /> ВМС — 13000 маракоў і афіцэраў<ref name=autogenerated1>Н. П. Платошкин, Гражданская война в Испании 1936—1939, стр 132</ref> |сілы2 = на пачатак вайны:<br /> пяхота — 62275 салдат і афіцэраў<br /> ВПС — 2200 лётчыкаў<br /> ВМС — 7000 маракоў і афіцэраў<ref name=autogenerated1 /> |страты2 = 130 000 загінулых |страты1 = 320 000 загінулых |заўвага = }} '''Грамадзянская вайна ў Іспаніі''' ({{lang-es|Guerra Civil Española}}) — канфлікт з ліпеня [[1936]] года па красавік [[1939]] года паміж [[Другая Іспанская Рэспубліка|Другой Іспанскай Рэспублікай]] і апазіцыйнай ёй іспанскай ваенна-нацыяналістычнай дыктатурай пад правадырствам генерала [[Франсіска Франка]], падтрыманага [[Італія]]й, [[Германія]]й і [[Партугалія]]й, які ў выніку ваенных дзеянняў у рэшце рэшт ліквідаваў Іспанскую рэспубліку і зрынуў рэспубліканскі ўрад, які карыстаўся падтрымкай [[СССР]], [[Мексіка|Мексікі]] і, у пачатку вайны, [[Францыя|Францыі]]. == Перадгісторыя == Увесну [[1931]] года да ўлады ў Іспаніі прыйшлі антыманархічныя сілы, перамогшы на муніцыпальных выбарах у буйных гарадах краіны. Каралю [[Альфонса XIII|Альфонсу XIII]] прыйшлося эміграваць. Іспанія была абвешчана [[рэспубліка]]й. Новы ўрад, які прадстаўляў [[Ліберальны сацыялізм|ліберал-сацыялістаў]], правёў серыю рэформаў, што выклікалі напружанне ў грамадстве і рост [[радыкалізм]]у. У [[1936]] годзе былі праведзены [[Парламенцкія выбары ў Іспаніі (1936)|парламенцкія выбары]]. Перамогу на іх атрымаў «[[Народны фронт (Іспанія)|Народны фронт]]». Ён аб’ядноўваў [[сацыялізм|сацыялістаў]], [[камунізм|камуністаў]], [[анархізм|анархістаў]] і левых лібералаў. «Народны фронт» працягваў рэформы, пачатыя ў 31-м годзе, сярод якіх: * скарачэнне генералітэту і афіцэрскага корпуса, адхіленне ад ключавых пасад кансерватыўных і права-радыкальных генералаў і афіцэраў; * паступовае адчужэнне за выкуп лішкаў памешчыцкіх зямель і перадача іх сялянам (размеркавана 750 тыс. га зямлі); * спыненне пераследу [[прафсаюз]]аў за іх канфлікты з прадпрымальнікамі; * аддзяленне ад дзяржавы [[каталіцызм|каталіцкай царквы]]. На гэтым фоне адбывалася нарастанне гвалту ў краіне, тэрактаў і сутыкненняў паміж правымі і левымі радыкаламі<ref>''Шубин А. В.'' Великая испанская революция. — М.:URSS, Книжный дом «Либроком», 2011. — С. 80-81, 90-91.</ref>. Значная частка афіцэраў стала праціўнікамі Рэспублікі яшчэ з першых месяцаў яе існавання ў Іспаніі. Галоўнай прычынай гэтаму паслужыла скарачэнне колькасці арміі і сродкаў на яе ўтрыманне пры новай уладзе. Так, у жніўні [[1932]]-га частка вайскоўцаў распачала спробу путчу пад кіраўніцтвам генерала [[Хасэ Санхурха]], якая скончылася няўдачай. А ў [[1935]] пад кіраўніцтвам таго ж Санхурха, які жыў у эміграцыі, быў створаны «Іспанскі ваенны саюз» (ІВС) — паўлегальнае аб’яднанне [[кансерватызм|кансерватыўна]] настроеных афіцэраў. Сваёй мэтай ІВС паставіў «выратаванне Іспаніі», гэта значыць змену ўлады ў краіне шляхам ваеннага перавароту<ref>''Шубин А. В.'' Великая испанская революция. — М.:URSS, Книжный дом «Либроком», 2011. — С. 79.</ref>. == Ход падзей == [[17 ліпеня]] [[1936]] года ў [[Іспанскае Марока|Іспанскім Марока]] і на [[Канарскія астравы|Канарскіх астравах]] супраць рэспубліканскага ўрада выступіла група вайскоўцаў. На наступны дзень паўстанне ўспыхнула па ўсёй краіне. На бок мяцежнікаў усталі больш за 164 тыс. афіцэраў і вайскоўцаў. У самыя кароткія тэрміны яны ўзялі пад кантроль шэраг паўднёвых гарадоў, поўнач [[Эстрэмадура|Эстрэмадуры]], [[Галісія|Галісію]], [[Кастылія|Кастыліі]] і [[Арагон]] — тэрыторыі з насельніцтвам 10 млн чалавек, на якой выраблялася 70 % аграрнай прадукцыі і знаходзілася 20 % прамысловых прадпрыемстваў. У [[Мадрыд]]зе, [[Барселона|Барселоне]], [[Валенсія|Валенсіі]] і іншых буйных гарадах паўстанне было задушана<ref name="коммерсант">''Анна Поваго.'' [https://www.kommersant.ru/doc/3724660 Гражданская война в Испании] // Коммерсантъ : газета. — 26 августа 2018.</ref>. На чале паўстання стаялі [[Эміліа Мола]] і [[Франсіска Франка]]. Апошні ў верасні быў абраны галоўнакамандуючым і кіраўніком урада апазіцыі<ref name="коммерсант"/>. З восені адбываецца інтэрналіяназацыя канфлікту. У верасні ў краіну для дапамогі рэспубліканцам быў накіраваны [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|кантынгент савецкіх ваенных спецыялістаў]]<ref name="варанкова">{{артыкул|аўтар= Ирина Воронкова. |загаловак=Первая схватка с фашизмом |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= журнал|месца= |выдавецтва= |год= 2016|выпуск= |том= |нумар= 6|старонкі= 82—89|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}}</ref>. Значным момантам стала з’яўленне ва ўрадавых войсках [[інтэрнацыянальныя брыгады|інтэрбрыгад]] — падраздзяленняў, сфармаваных з замежных добраахвотнікаў<ref>Всемирная история / В десяти томах. Под ред. Е.&nbsp;М.&nbsp;Жукова (гл. ред.) и др. /Академия наук СССР.— М.: Изд-во соц.-экономич. лит-ры.— Том IX.— 1962.— С. 342.</ref>. На бок нацыяналістаў, у сваю чаргу, адправілі баявыя фармаванні [[Трэці Рэйх]] і [[Каралеўства Італія (1861—1946)|Італія]]. Тым часам мяцежныя сілы развіваюць наступленне на поўнач да сталіцы краіны горада Мадрыда. У перыяд 1936—[[1937]] гадоў яны здзейснілі некалькі спробаў авалодаць ім, але ўсе яны скончыліся няўдачай. Тым не менш апазіцыянеры мелі поспехі на іншых участках фронту: у лютым франкісты захапілі [[Малага|Малагу]], у кастрычніку — [[Хіхон]]. У [[1938]] годзе пазіцыі Рэспублікі прыкметна пахіснуліся як з-за шэрагу буйных паражэнняў, так і ўнутраных і знешніх цяжкасцей. Ключавой праблемай стала палітызацыя арміі: камандаванне аддавала перавагу не прафесійным якасцям таго ці іншага камандзіра, а лаяльнасці да дзеючага рэжыму. У той жа час [[Народная армія Іспанскай Рэспублікі|Рэспубліканская армія]] была арэнай барацьбы і інтрыг паміж рознымі левымі партыямі і групамі. Не мелася ў страі нават адзінства камандавання і дысцыпліны. З гэтымі праблемамі, аднак, не сутыкаліся войскі нацыяналістаў, што давала ім значную перавагу над праціўнікам<ref name="Пермуй">''Ирина Лагунина, Виктор Черецкий.'' [https://web.archive.org/web/20220806161601/https://www.svoboda.org/a/451848.html 70-летие битвы на Эбро. Роль советских советников в испанской войне] [дают интервью испанские историки и исследователи гражданской войны Рафаэль Пермуй (Rafael Permuy), Сесарь Видаль (César Vidal), Энрике Гутьеррес (Enrique Gutierrez)] // Радио Свобода : радиовещательная организация. — 12 июня 2008.</ref>. Тым часам галоўны саюзнік Мадрыда [[СССР]], не здолеўшы знайсці агульнай мовы са шматпартыйным кіраўніцтвам Іспаніі і расчараваўшыся ў канфлікце на фоне няўдач, скараціў аб’ёмы ваеннай дапамогі. Савецкія спецыялісты пакінулі краіну. Таксама пачалося расфармаванне інтэрбрыгад. Адсутнасць дастатковай замежнай падтрымкі негатыўна паўплывала на становішча спраў для Рэспублікі<ref name="варанкова"/>. У снежні нацыяналісты разгарнулі наступленне на [[Каталонія|Каталонію]], якую ўжо ў студзені ўзялі<ref name="ИБ">Марклен Мещеряков. [http://scepsis.ru/library/id_3252.html Судьба интербригад в Испании по новым документам] // Новая и новейшая история. — 1993. — № 5. — С. 18-42.</ref>. У сакавіку [[1939]] года ў Мадрыдзе адбыўся дзяржпераварот. Новы ўрад паспрабаваў заключыць мірнае пагадненне з франкістамі, але тыя ў адказ разгарнулі наступленне на тэрыторыі, што працягвалі кантраляваць рэспубліканцы. У рэшце рэшт паў сам Мадрыд, а [[1 красавіка]] Франка абвясціў аб завяршэнні вайны. == Пасляваенная Іспанія == Пасля перамогі ў грамадзянскай вайне нацыяналісты стварылі [[аднапартыйная сістэма|аднапартыйную]] [[Аўтарытарызм|аўтарытарную]] дзяржаву пад фактычна абсалютным кіраўніцтвам Франка. [[Другая сусветная вайна]] пачалася неўзабаве пасля гэтага, і, хоць Іспанія была афіцыйна нейтральнай, яна паслала сваю [[Блакітная дывізія|Блакітную дывізію]] ў СССР у дапамогу немцам. Пасля паражэння [[Краіны Восі|дзяржаў Восі]] прагерманская пазіцыя ўрада прывяла да ізаляцыі краіны. Сітуацыя змянілася з пачаткам [[Халодная вайна|Халоднай вайны]], на фоне якой моцная [[антыкамунізм|антыкамуністычная]] скіраванасць Франка натуральным чынам схіліла яго рэжым да ўступлення ў саюз са [[ЗША|Злучанымі Штатамі]]. У [[1947]] годзе Іспанія была абвешчана [[каралеўства]]м, але манарх не быў абвешчаны. Франка пакінуў за сабой права назваць імя чалавека, які павінен быць каралём, і наўмысна затрымліваў выбар з палітычных меркаванняў. Выбар, нарэшце, адбыўся ў [[1969]] годзе. Будучым каралём быў абвешчаны [[Хуан Карлас I|Хуан Карлас дэ Бурбон]] як афіцыйны пераемнік Франка. Аднак той абвясціў сябе пажыццёвым рэгентам. Пасля смерці Франка [[20 лістапада]] [[1975]] года Хуан Карлас стаў каралём Іспаніі. Ён адразу ж пачаў працэс пераходу краіны да [[дэмакратыя|дэмакратыі]], што скончылася ўсталяваннем [[канстытуцыйная манархія|канстытуцыйнай манархіі]] і [[парламенцкая дэмакратыя|парламенцкай дэмакратыі]]. == Гл. таксама == * [[¡No pasarán!]] (''Яны не пройдуць!'') * [[Рот Фронт (прывітанне)]] * [[Над усёй Іспаніяй бясхмарнае неба]] * [[Бамбардзіроўка Гернікі]] * [[Грамадзянская вайна]] * [[Апасродкаваная вайна]] * [[Бранятэхніка ў грамадзянскай вайне ў Іспаніі]] * [[Іспанская рэвалюцыя]] * [[Віктор Катала]] {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:Spanish Civil War}} ;Працы на англійскай * The [http://www.netcharles.com/orwell/articles/col-spanishcivilwar.htm Spanish Civil War] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20060326063238/http://www.netcharles.com/orwell/articles/col-spanishcivilwar.htm |date=26 сакавіка 2006 }}, [[Джордж Оруэл]] * [http://www.ateneo.unam.mx/textoconstitucion.htm Constitución de la República Española (1931)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20051120095512/http://www.ateneo.unam.mx/textoconstitucion.htm |date=20 лістапада 2005 }} * [http://criterion.uchicago.edu/issues/ii3/chodakiewicz.html Professor Marek Jan Chodakiewicz on The Spanish Civil War] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20060904225549/http://criterion.uchicago.edu/issues/ii3/chodakiewicz.html |date=4 верасня 2006 }} * [http://www.weisbord.org A collection of essays] by Albert and Vera Weisbord with about a dozen essays written during and about the Spanish Civil War. * [http://flag.blackened.net/revolt/spaindx.html Anarchism in the Spanish Revolution] * [http://www.gmu.edu/departments/economics/bcaplan/spain.htm The Anarcho-Statists of Spain], a different view of the anarchists in the Spanish Civil War * [http://www.spunk.org/library/places/spain/sp001532.html A reply] to the above by an anarchist * [http://www.vatican.va/news_services/liturgy/saints/ns_lit_doc_20010311_sanz-compagni_sp.html A description, according to the Vatican, of the religious persecution suffered by Catholics during the Spanish Civil War] (in Spanish). * [http://www.iisg.nl/collections/spanishcivilwar/index.html A selection of photos of the life behind the front from the CNT photo archive at the International Institute of Social History] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20051001063621/http://www.iisg.nl/collections/spanishcivilwar/index.html |date=1 кастрычніка 2005 }} * [http://unx1.shsu.edu/~his_ncp/SpanCW.html A History of the Spanish Civil War] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20070930181809/http://unx1.shsu.edu/~his_ncp/SpanCW.html |date=30 верасня 2007 }}, excerpted from a U.S. government country study. * [http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/Spanish-Civil-War.htm Spanish Civil War Info] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20091004014007/http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/Spanish-Civil-War.htm |date=4 кастрычніка 2009 }} From Spartacus Educational * [http://www.lacucaracha.info/scw/diary/ La Cucaracha, The Spanish Civil War Diary] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20050208123111/http://www.lacucaracha.info/scw/diary/ |date=8 лютага 2005 }}, an excellent, detailed, chronicle of the events of the war * [http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/sugar12a.html American Jews in Spanish Civil War] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20060221034555/http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/sugar12a.html |date=21 лютага 2006 }} * Ronald Hilton, [http://historicaltextarchive.com/books.php?op=viewbook&bookid=11 ''Spain, 1931-36, From Monarchy to Civil War, An Eyewitness Account''], * [http://www.columbia.edu/cu/history/pdf/chr_vol1.pdf Columbia Historical Review ''Dutch Involvement in the Spanish Civil War''] * [http://question-everything.mahost.org/Archive/chomskyspain.html Noam Chomsky’s ''Objectivity and Liberal Scholarship''] * [http://www.tvhastings.org/documents/home.html Civil War Documentaries made by the CNT] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200406222857/http://www.tvhastings.org/documents/home.html |date=6 красавіка 2020 }} ;Іншыя * [http://www.nopasaran36.org/ nopasaran36, The Spanish Civil War En,Es,Ca,Fr,Ru], photos videos documents of the events of the war </small> === Фатаграфіі === * [http://rusarchives.ru/evants/exhibitions/civil-war-spain-kat/12.shtml Выстаўка Дзяржархіва РФ. Гартаць направа] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20070930201709/http://rusarchives.ru/evants/exhibitions/civil-war-spain-kat/12.shtml |date=30 верасня 2007 }} * [http://lifeslides.ru/projects/cartelles Рэспубліканскія плакаты. Фота-слайд] {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Гісторыя Іспаніі]] [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі| ]] [[Катэгорыя:Грамадзянскія войны|Іспанія]] [[Катэгорыя:1930-я ў Іспаніі]] o1widszmsyk3g7q1np4wp5g07849n2s 0 72927 4186770 4096080 2022-08-14T18:39:42Z Krumpi 67379 coa update wikitext text/x-wiki {{НП |статус =Горад |беларуская назва =Бардзеёў |арыгінальная назва=Bardejov |падначаленне = |краіна =Славакія |герб =Coat of Arms of Bardejov.svg |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |памер = |подпіс = |lat=49.295 |long=21.2758 |lat_dir =N |lat_deg =49 |lat_min =17 |lat_sec =42 |lon_dir =E |lon_deg =21 |lon_min =16 |lon_sec =33 |CoordAddon =type:city(33415)_region:SK |CoordScale = |Яндэкскарта= |карта = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |рэгіён = Прэшаўскі край |рэгіён у табліцы = |від рэгіёна = край |раён = |раён у табліцы = |від раёна = раён |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |заснаваны = |першае згадванне =1247 |згадванне ref = |ранейшыя імёны = |статус з = |статус дата = |плошча =72,80 |від вышыні = |вышыня цэнтра НП =277 |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва =33 402 |год перапісу =2003 |шчыльнасць =458,82 |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс =+1 |DST =+1 |тэлефонны код =0 54 |паштовы індэкс =085 XX |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар= |катэгорыя ў Commons =Bardejov |сайт =http://www.bardejov.sk |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} '''Бардзеёў''' ({{lang-sk|Bardejov}}, {{lang-uk|Бардіїв}}, {{lang-de|Bartfeld}}, {{lang-hu|Bártfa}}) — горад на ўсходзе [[Славакія|Славакіі]], аб’ект са спісу [[Сусветная спадчына|Сусветнай спадчыны]] [[ЮНЕСКА]]. Насельніцтва — 33 418 жыхароў (па стане на 31 снежня 2009). == Гісторыя == Горад быў заснаваны нямецкімі каланістамі. Упершыню згадваецца ў [[1241]] годзе: тады ў горадзе ўжо існаваў кляштар цыстарцыенцаў, а насельніцтва складалася, пераважна, з [[немцы|немцаў]]. На той час Бардзеёў быў ужо даволі развітым паселішчам. У [[1376]] годзе ён становіцца каралеўскім горадам, а ў 1405 — [[Вольны каралеўскі горад|вольным каралеўскім горадам]]. Найбольшага росквіту горад дасягае ў [[XV стагоддзе|XV стагоддзі]]. == Славутасці == {{Сусветная спадчына|973}} * Гарадская [[крэпасць]] * Готыка-рэнесансны ансамбль ратушнай плошчы * Касцёл Св. Эгідзія * Мінеральныя крыніцы «Бардзеёўске Купеле» == Гарады-пабрацімы == {{Гарады-пабрацімы}} == Спасылкі == {{Commons|Category:Bardejov|выгляд=міні}} * [http://www.e-bardejov.sk Афіцыйны сайт] * [http://whc.unesco.org/en/list/973 Bardejov] {{Сусветная спадчына ў Славакіі}} [[Катэгорыя:Гарады Славакіі]] [[Катэгорыя:Бардзеёў| ]] edrwf9exczew436ysj360xtix60n7ry 4186878 4186770 2022-08-14T20:23:45Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{НП |статус =Горад |беларуская назва =Бардзеёў |арыгінальная назва=Bardejov |падначаленне = |краіна =Славакія |герб =Coat of Arms of Bardejov.svg |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |памер = |подпіс = |lat=49.295 |long=21.2758 |lat_dir =N |lat_deg =49 |lat_min =17 |lat_sec =42 |lon_dir =E |lon_deg =21 |lon_min =16 |lon_sec =33 |CoordAddon =type:city(33415)_region:SK |CoordScale = |Яндэкскарта= |карта = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |рэгіён = Прэшаўскі край |рэгіён у табліцы = |від рэгіёна = край |раён = |раён у табліцы = |від раёна = раён |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |заснаваны = |першае згадванне =1247 |згадванне ref = |ранейшыя імёны = |статус з = |статус дата = |плошча =72,80 |від вышыні = |вышыня цэнтра НП =277 |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва =33 402 |год перапісу =2003 |шчыльнасць =458,82 |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс =+1 |DST =+1 |тэлефонны код =0 54 |паштовы індэкс =085 XX |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар= |катэгорыя ў Commons =Bardejov |сайт =http://www.bardejov.sk |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} '''Бардзеёў''' ({{lang-sk|Bardejov}}, {{lang-uk|Бардіїв}}, {{lang-de|Bartfeld}}, {{lang-hu|Bártfa}}) — горад на ўсходзе [[Славакія|Славакіі]], аб’ект са спісу [[Сусветная спадчына|Сусветнай спадчыны]] [[ЮНЕСКА]]. Насельніцтва — 33 418 жыхароў (па стане на 31 снежня 2009). == Гісторыя == Горад быў заснаваны нямецкімі каланістамі. Упершыню згадваецца ў [[1241]] годзе: тады ў горадзе ўжо існаваў кляштар цыстарцыенцаў, а насельніцтва складалася, пераважна, з [[немцы|немцаў]]. На той час Бардзеёў быў ужо даволі развітым паселішчам. У [[1376]] годзе ён становіцца каралеўскім горадам, а ў 1405 — [[Вольны каралеўскі горад|вольным каралеўскім горадам]]. Найбольшага росквіту горад дасягае ў [[XV стагоддзе|XV стагоддзі]]. == Славутасці == {{Сусветная спадчына|973}} * Гарадская [[крэпасць]] * Готыка-рэнесансны ансамбль ратушнай плошчы * Касцёл Св. Эгідзія * Мінеральныя крыніцы «Бардзеёўске Купеле» == Гарады-пабрацімы == {{Гарады-пабрацімы}} {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:Bardejov|выгляд=міні}} * [http://www.e-bardejov.sk Афіцыйны сайт] * [http://whc.unesco.org/en/list/973 Bardejov] {{Сусветная спадчына ў Славакіі}} [[Катэгорыя:Гарады Славакіі]] [[Катэгорыя:Бардзеёў| ]] 0m741epmmbhkjb5op4fav3yjgurki3k 0 73435 4186690 4163352 2022-08-14T15:31:37Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Барэйшава |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = Беларусь |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 54|lat_min = 27|lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = 30|lon_min = 11|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Аршанскі |сельсавет = Зубрэвіцкі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = +375 216<ref>[http://www.beltelecom.by/info/citynumber/ Белтэлекам]{{ref-ru}}</ref> |паштовы індэкс = 211007<ref>[http://zip.belpost.by/raion/%D0%9E%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9 Белпошта]{{ref-ru}}</ref> |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243043608 }} '''Барэ́йшава''' — [[вёска]] ў [[Аршанскі раён|Аршанскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Зубрэвіцкі сельсавет|Зубрэвіцкага сельсавета]]. == Гісторыя == Згадваецца ў 1643 як вёска ў складзе Шклоўскай воласці ў [[Аршанскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Аршанскім павеце]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>Biblioteka Czartoryskich w Krakowie, sygn. 9233, ark. 152.</ref>. З [[1772]] г. у складзе Баранскай воласці [[Аршанскі павет (Расійская імперыя)|Аршанскага павета]] [[Магілёўская губерня|Магілёўскай губерні]]<ref>[http://forum.vgd.ru/45/8272/750.htm?IB2XPnewforum_=e184e76ca4c03111590d97f95d5cb972 Списки землевладельцев и имений Могилевской губернии. Форум.]{{ref-ru}}</ref>. Затым у складзе Беларускай і Віцебскай губерняў. Да 27 снежня 1962 года вёска ўваходзіла ў склад [[Тумініцкі сельсавет|Тумініцкага сельсавета]]<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 27 снежня 1962 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).</ref>, да 22 студзеня 1963 года знаходзілася ў адміністрацыйным падпарадкаванні Баранскага пассавета<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога (сельскага) Савета дэпутатаў працоўных ад 22 студзеня 1963 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).</ref>, да 8 красавіка 2004 года ўваходзіла ў склад [[Першамайскі сельсавет (Аршанскі раён)|Першамайскага сельсавета]]<ref>[http://www.pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83/2004-83(003-027).pdf&oldDocPage=1 Решение Витебского областного Совета депутатов от 8 апреля 2004 г. № 55 Об изменении административно-территориального устройства районов Витебской области] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211005192131/https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83%2F2004-83%28003-027%29.pdf&oldDocPage=1|date=5 кастрычніка 2021}}</ref>. {{зноскі}} {{Зубрэвіцкі сельсавет}} {{Аршанскі раён}} [[Катэгорыя:Зубрэвіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Аршанскага раёна]] l4ga44wxzrpuggi2mvhnteb53bvb4iq 10 77588 4186697 4152499 2022-08-14T15:39:41Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Картка |імя = |клас_цела = {{#if: {{{партрэт|}}}{{{выява|}}}{{{імя пры нараджэнні|}}}{{{дата нараджэння|}}}{{{месца нараджэння|}}}{{{дата смерці|}}}{{{месца смерці|}}}{{{паходжанне|}}}{{{падданства|}}}{{{грамадзянства|}}}{{{жанр|}}}{{{вучоба|}}}{{{ступень|}}}{{{стыль|}}}{{{працы|}}}{{{заступнікі|}}}{{{уплыў|}}}{{{уплыў на|}}}{{{узнагароды|}}}{{{званні|}}}{{{прэміі|}}}{{{сайт|}}}{{{вікісховішча|}}}|vcard|vcard}} |стыль_цела = |уверсе = {{картка/імя|{{{імя|}}}}} |клас_уверсе = fn |стыль_уверсе = background:#eaecf0; |уверсе2 = {{картка/арыгінал імя|{{{арыгінал імя|}}}}} |клас_уверсе2 = nickname |стыль_уверсе2 = |выява = {{wikidata|p18|{{{выява|{{{партрэт|}}}}}}|size={{#if:{{{шырыня|}}}|{{{шырыня}}}|220px}}|alt={{#if:{{{апісанне выявы|}}}|{{{апісанне выявы}}}|Фатаграфія}}|caption={{{загаловак|{{{апісанне выявы|{{{подпіс выявы|}}}}}}}}}}} |стыль_выявы = |стыль_подпісу = |стыль_загалоўкаў = |стыль_метак = |стыль_тэксту = |метка1 = Імя пры нараджэнні |тэкст1 = {{{імя пры нараджэнні|}}} |клас1 = nickname |вікідадзеныя1 = P1477 |метка2 = Дата нараджэння |тэкст2 = {{#if:{{{дата нараджэння|}}}|{{Асоба/Дата2|Нараджэння|{{{дата нараджэння|}}}|{{{дата смерці|}}}}}|{{wikidata/p569|{{{дата нараджэння|}}}|{{{дата смерці|}}}}}}} |метка3 = {{nobr|Месца нараджэння}} |тэкст3 = {{wikidata|p19|{{{месца нараджэння|}}}}} |метка4 = Дата смерці |тэкст4 = {{#if:{{{дата смерці|}}}|{{Асоба/Дата2|Смерці|{{{дата смерці|}}}|{{{дата нараджэння|}}}}}|{{wikidata/p570|{{{дата смерці|}}}|{{{дата нараджэння|}}}}}}} |метка5 = Месца смерці |тэкст5 = {{wikidata|p20|{{{месца смерці|}}}}} |метка6 = Месца пахавання |тэкст6 = {{wikidata|p119|{{{месца пахавання|}}}}} |метка7 = Паходжанне |тэкст7 = {{{паходжанне|}}} |метка8 = Падданства |тэкст8 = {{{падданства|}}} |метка9 = Грамадзянства <!--|тэкст9 = {{wikidata/p27|{{#if:{{{грамадзянства|}}}|<span class="country-name">{{{грамадзянства}}}</span>}}}}--> |тэкст9 = {{#if:{{{грамадзянства|}}}|<span class="country-name">{{{грамадзянства}}}</span>}} |клас9 = adr |вікідадзеныя9 =p27 |метка10 = Бацька |тэкст10 = {{wikidata|P22|{{{бацька|}}}}} |метка11 = Маці |тэкст11 = {{wikidata|P25|{{{маці|}}}}} |метка12 = {{#ifeq:{{wikidata|p21|plain=true}}|мужчынскі пол|Жонка|Муж}} |тэкст12 = {{wikidata|p26|{{{муж|}}}{{{жонка|}}}|references=false}} |метка13 = Дзеці |тэкст13 = {{wikidata|p40|{{{дзеці|}}}|references=false}} |клас14 = adr |метка15 = Род дзейнасці |тэкст15 = {{{Род дзейнасці|}}} |вікідадзеныя15 = p106 |клас15 = note |метка16 = Месца працы |тэкст16 = {{wikidata|p108|{{{Месца працы|}}}}} |клас16 = org |метка17 = Жанр |тэкст17 = {{{жанр|}}} |вікідадзеныя17 = p136 |метка18 = Вучоба |тэкст18 = {{{вучоба|}}} |вікідадзеныя18 = p69 |метка19 = Мастацкі кірунак |тэкст19 = {{#if:{{{стыль|{{{мастацкі кірунак|}}}}}}|<span class="role">{{{стыль|{{{мастацкі кірунак}}}}}}</span>}} |клас19 = |вікідадзеныя19 = P135 |метка20 = Вядомыя працы |тэкст20 = {{#if:{{{працы|}}}|<span class="note">{{{працы}}}</span>}} |клас20 = |метка21 = Заступнікі |тэкст21 = {{wikidata|P859|{{{заступнікі|}}}}} |метка22 = Уплыў |тэкст22 = {{{уплыў|}}} |вікідадзеныя22 = P1066 |метка23 = Уплыў на |тэкст23 = {{{уплыў на|}}} |вікідадзеныя23 = P802 |метка25 = Партыя |тэкст25 = {{{Партыя|}}} |клас25 = note |вікідадзеныя25 =P102 |метка26 = Член у |тэкст26 = {{{Член|}}} |клас26 = note |вікідадзеныя26 =P463 |метка27 = Прэміі |тэкст27 = {{{прэміі|}}} |клас27 = |вікідадзеныя27 = p166[statement:P31{Q5257307}] |метка28 = Узнагароды |тэкст28 = {{{узнагароды|}}} |клас28 = |вікідадзеныя28 = p166[!statement:P31{Q5257307}] |метка29 = Званні |тэкст29 = {{{званні|}}} |клас29 = |метка30 = Сайт |тэкст30 = {{wikidata|p856|{{{сайт|}}}}} |клас30 = |метка31 = Подпіс |тэкст31 = {{wikidata|p109|{{{подпіс|}}}{{{аўтограф|}}}}} |унізе = {{#if:{{{вікісховішча|}}}|{{#ifeq: {{{вікісховішча|}}} | нельга | © Творы гэтага аўтара несвабодныя| [[Выява:Commons-logo.svg|15px|link=:Commons:{{{вікісховішча}}}]] <span class="plainlinks">[{{localurl:Commons:{{{вікісховішча}}}|uselang=be}} Творы на Вікісховішчы]</span>}}|{{wikidata/p373|icon=true|text=Працы}}}} }}{{#if:{{NAMESPACE}}||<!-- -->{{#if: {{wikidata|p18|{{{выява|{{{партрэт|}}}}}}|plain=true}}||[[Катэгорыя:Артыкулы пра мастакоў без партрэтаў]]}}<!-- -->{{#if: {{wikidata|p373|{{{вікісховішча|}}}|plain=true}}||[[Катэгорыя:Артыкулы пра мастакоў без ілюстрацый на Вікісховішчы]]}}<!-- -->{{#if: {{{месца нараджэння|}}}|[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Артыкулы з ручной вікіфікацыяй месца нараджэння ў картцы]]|}}<!-- -->{{#if: {{{месца смерці|}}}|[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Артыкулы з ручной вікіфікацыяй месца смерці ў картцы]]|}}<!-- -->[[Катэгорыя:Асобы]]<!-- -->[[Катэгорыя:Мастакі паводле алфавіта]] }}<noinclude> {{doc}} </noinclude> ba1i20zg3hgzaxe4tl3a7v8maf1yqrc 0 81309 4187121 1538339 2022-08-15T08:59:39Z Chaikannik 120271 link 1 wikitext text/x-wiki [[Выява:Huamango1.jpg|right|300px|Уаманга]] '''Уаманга''', ''Huamango'' — археалагічны помнік [[месаамерыканская храналогія|ранняга посткласічнага]] ([[тальтэкі|тальтэкскага]]) перыяду (900—1100 гг. н. э.) каля сучаснага горада [[Акамбай]], [[Мехіка (штат)|штат Мехіка]], [[Мексіка]]. Раскопкі праводзіліся ў 1970-я гады. Помнік складаецца з невялікай цырыманіяльнай зоны з храмамі, размешчанай на ўзвышшы над далінай Лос-Эспехас. Датаванне з'яўляецца спрэчным, аднак на яе карысць сведчыць шэраг фактаў. У пахаваннях, выяўленых ва Уаманга, знойдзены керамічныя ваціўные пасудзіны адмысловага ппаліхромнага стылю. Адсутнасць керамікі тыпу [[Каётлатэлька]] з'яўляецца надзейным сведчаннем таго, што Уаманга не адносіўся да эпікласічнага перыяду (700—900 гг. н. э.), а наяўнасць некаторых тыпаў, падобных знаходкам у Туле таланскай фазы ўказвае на ранні посткласічны перыяд. Акрамя таго, адсутнасць ва Уаманге керамікі тыпу [[Матлацынка]] (кераміка сярэдняга і позняга посткласічнага перыяду з [[Каліштлаўака|Каліштлаўакі]] і [[Тэатэнанга]]) сведчыць пра тое, што ў азначаны перыяд горад ужо не быў населены. Відаць, Уаманга быў палітычным цэнтрам рэгіёна на поўнач ад даліны Талука ў ранні посткласічны перыяд, магчыма, залежным ад [[тальтэкі|тальтэкаў]], чый цэнтр знаходзіўся на паўночны ўсход ад Уаманга. Уаманга адкрыты для наведвання турыстамі. Да яго лёгка дабрацца на аўтамабілі — каля гадзіны ад Талукі, і ўсяго некалькі хвілін ад Акамбая. == Літаратура == * Folan, William (1979) San Miguel de Huamango: un centro tolteca-otomí. Boletín de la Escuela de Ciencias Antropológicas de la Universidad de Yucatán 6(32):36-40. * Folan, William J. (1989) More on a Functional Interpretation of the Scraper Plane. Journal of Field Archaeology 16:486-489. * Folan, William J. (1990) Huamango, estado de México: un eslabón en la relación norte-sur de la gran Mesoamérica. In Mesoamérica y norte de México, siglos IX—XII, edited by Federica Sodi Miranda, pp. 337—362. vol. 1. 2 vols. Instituto Nacional de Antropología e Historia, Mexico City. * Folan, William J., Lynda Florey Folan and Antonio Ruiz Pérez (1987) La iconografía de Huamango, municipio de Acabay, Estado de México: Un centro regional otomí de los siglos IX al XIII. In Homenaje a Román Piña Chán, edited by Barbro Dahlgren, Carlos Navarrete, Lorenzo Ochoa, Mari Carmen Serra Puche and Yoko Sugiura Yamamoto, pp. 411—453. Instituto de Investigaciones Antropológicas, Universidad Nacional Autónoma de México, Mexico City. * Granados Reyes, Paz and Miguel Guevara (1999) El complejo Huamango y su área de interacción. Paper presented at the III Coloquio Internacional Otopames, Toluca. * Lagunas Rodríguez, Zaid (1997) Costumbres funerarias y características bioculturales de la población prehispánica de Huamango. Expresión Antropológica (Instituto Mexiquense de Cultura) 6:7-28. * Piña Chán, Román (1981) Investigaciones sobre Huamango y región vecina (Memoria del Proyecto). 2 vols. Dirección de Turiso del Gobierno del Estado de México, Toluca. [[Катэгорыя:Археалогія ў Мексіцы]] [[Катэгорыя:Тальтэкі]] iyqipu6xl5sak4trvwl4q5mdfwmyo7i 0 88750 4186608 4045731 2022-08-14T12:38:22Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = аграгарадок |беларуская назва = Асінторф |арыгінальная назва = |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = Асінторф. Замалёўкі (02).jpg |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 54|lat_min = 43|lat_sec = 00 |lon_dir = E|lon_deg = 30|lon_min = 39|lon_sec = 00 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Дубровенскі |сельсавет = Асінторфскі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = |ранейшыя назвы = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = 165 |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = 950 |год перапісу = 2001 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +2 |DST = да |тэлефонны код = +375 2137 |паштовы індэкс = 211046 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 2 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 242979075 }} '''Асінто́рф'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Asintorf}}, {{lang-ru|Осинторф}}) — [[аграгарадок]] у [[Дубровенскі раён|Дубровенскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], за 7 км на поўнач ад шашы {{Таблічка-by|М|1}}, за 17 км на поўнач ад [[горад Дуброўна|Дуброўна]]. Асінторф уваходзіць у склад і з’яўляецца цэнтрам [[Асінторфскі сельсавет|Асінторфскага сельсавета]]. == Гісторыя == * [[8 красавіка]] [[2004]]: працоўны пасёлак Асінторф быў аднесены да катэгорыі сельскіх населеных пунктаў, у сувязі з гэтым быў скасаваны Асінторфскі пасялковы савет і створаны [[Асінторфскі сельсавет]]. == Насельніцтва == * [[2001]] — 950 чалавек Гэта другі па населенасці пункт раёна.<ref>[http://dubrovno.vitebsk-region.gov.by/ru/region/new_2 Дубровенскі райвыканкам] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100304230532/http://dubrovno.vitebsk-region.gov.by/ru/region/new_2 |date=4 сакавіка 2010 }}</ref> == Транспарт == Найбліжэйшая чыгуначная станцыя — [[Станцыя Асінаўка|Асінаўка]], за 7 км на поўдзень ад Асінторфа. == Інфраструктура == Сярэдняя школа. == Прамысловасць == У пасёлку дзейнічае торфапрадпрыемства «Асінторф» і торфабрыкетны завод.<ref>[http://slovari.yandex.ru/dict/bse/article/00055/96600.htm БСЭ. Асінторф]{{Недаступная спасылка}}</ref> Да заводу праведзена вузкакалейная [[чыгунка]]. === Выбітныя мясціны === [[Файл:Асінторф. Замалёўкі (04).jpg|міні|злева|Царква]] * Царква * Брацкая магіла ([[1941]]—[[1944]] гады) * [[Помнік падпольшчыкам (Асінторф)|Помнік падпольшчыкам]] == Вядомыя асобы == * [[Валянціна Уладзіміраўна Абразова]] — спартсменка, майстар спорту. * [[Рэгіна Пракопаўна Харошка]] - вучоны. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * [http://pda.weather-in.by/by/vitebskaja/532 Прагноз надвор’я ў п. Асінторф] {{Асінторфскі сельсавет}} {{Дубровенскі раён}} [[Катэгорыя:Асінторфскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Дубровенскага раёна]] [[Катэгорыя:Асінторф| ]] oa7pptxq2ti9giff4uzpywems6fgusv 0 103491 4187081 4176791 2022-08-15T07:59:44Z Паўлюк Шапецька 37440 /* Вядомыя асобы */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Паланечка |арыгінальная назва = Паланечка |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = Belarus-Palanechka-Church of George-1.jpg |подпіс = Касцёл Святога Юрыя |lat_dir = N|lat_deg = 53 |lat_min = 20 |lat_sec = 31 |lon_dir = E|lon_deg = 26 |lon_min = 15 |lon_sec = 35 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Брэсцкая |раён = Баранавіцкі |сельсавет = Вольнаўскі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = XVI стагоддзе |першае згадванне = |ранейшыя назвы = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = 154 |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = [[каталікі]], [[праваслаўныя]] |часавы пояс = +2 |DST = ёсць |тэлефонны код = |паштовы індэкс = 225366 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = СОАТО |лічбавы ідэнтыфікатар = 1 204 878 071 |катэгорыя ў Commons = Palaniečka |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} '''Палане́чка'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Брэсцкая вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Palaniečka}}, {{lang-ru|Полонечка}}) — [[вёска]] ў [[Баранавіцкі раён|Баранавіцкім раёне]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Вольнаўскі сельсавет|Вольнаўскага сельсавета]]. Размешчана за 35 км на паўночны ўсход ад [[Баранавічы|Баранавіч]], за 21 км ад чыгуначнай станцыі [[Станцыя Пагарэльцы|Пагарэльцы]] на лініі [[Баранавічы]]—[[Мінск]], на р. [[рака Змейка|Змейка]] (прыток р. [[рака Шчара|Шчара]]), з г. [[Баранавічы]] злучана аўтадарогай. Насельніцтва 612 жыхароў, 264 гаспадаркі ([[2005]]). == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === Упершыню Паланечка згадваецца ў [[XVI стагоддзе|XVI ст.]] як [[мястэчка]] ў [[Наваградскі павет|Наваградскім павеце]], уладанне [[Рудаміны-Дусяцкія|Рудамінаў-Дусяцкіх]]. Пазней мясцовасць перайшла да [[Радзівілы|Радзівілаў]], за якімі ў канцы [[XVIII стагоддзе|XVIII]] — пачатку [[XIX стагоддзе|XIX]] стст. тут збудавалі [[Палац Радзівілаў, Паланечка|цагляны палац]], у якім размяшчаліся вялікія [[бібліятэка]], архіў, творы мастацтва і калекцыя манет. Першым яго гаспадаром быў князь [[Мацей Радзівіл]], павенчаны з Альжбетай Хадкевіч. У [[1751]] годзе ў мястэчку ўзведзены драўляны [[Юр'еўскі касцёл, Паланечка|касцёл Святога Юрыя]]. У [[1777]] мястэчка наведаў рускі пісьменнік [[Дзмітрый Фанвізін|Д. Фанвізін]] на шляху з [[Масква|Масквы]] ў [[Францыя|Францыю]]. Ён пакінуў запісы аб мястэчку і яго ваколіцах. === Пад уладай Расійскай імперыі === У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1795]]) Паланечка апынулася ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], у складзе [[Жухавіцкая воласць|Жухавіцкай воласці]] [[Навагрудскі павет, Расійская імперыя|Навагрудскага павета]]. У [[1819]] годзе тут пабудаваны [[вадзяны млын]]. [[Выява:Napoleon Orda-Palace of Radzivil Family, Palanechka.jpg|thumb|злева|[[Напалеон Орда]], Палац Радзівілаў]] Паводле інвентару [[1844]] года ў мястэчку было 58 двароў з поўнымі надзеламі і 32 двары з прысядзібнымі дзялянкамі. У местачкоўцаў было каля 50 кароў, 26 коней. Гаспадар Паланечкі князь [[Канстанцін Радзівіл]] вызначаўся прагрэсіўнымі поглядамі, падтрымліваў сувязі і сустракаўся з патрыятычнымі дзеячамі [[Расія|Расіі]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Беларусь|Беларусі]]. У [[1845]] пад яго апякунствам тут знаходзілася рэдакцыя часопісу «[[Народ і час]]», які выдаваў [[Я. Філіповіч]] (выйшаў толькі 1 нумар). К. Радзівіла ў Паланечцы наведаў паэт [[Уладзіслаў Сыракомля]]. У часы [[Паўстанне 1863—1864 гадоў|нацыянальна-вызваленчага паўстання]] ([[1863]]—[[1864]]) у ваколіцах мястэчка дзейнічалі паўстанцкія аддзелы. У сяр. [[1880-я|1880-х]] пад назвай Паланечка існавалі 3 населеныя пункты: мястэчка — 62 двары, касцёл, [[капліца]], [[земскае народнае вучылішча]], вадзяны [[млын]], крама; вёска (9 двароў) і маёнтак. === Найноўшы час === У [[1909]] годзе сяло ў [[Жухавіцкая воласць|Жухавіцкай воласці]] [[Навагрудскі павет, Расійская імперыя|Навагрудскага павета]]. Згодна з [[Рыжскі мірны дагавор 1921 года|Рыжскім мірным дагаворам]] ([[1921]]) Паланечка апынулася ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка, 1918—1939|Польскай Рэспублікі]], дзе стала цэнтрам [[Паланечкаўская гміна|гміны]] [[Баранавіцкі павет|Баранавіцкага павета]] [[Навагрудскае ваяводства, Польшча|Навагрудскага ваяводства]]. У гэты час існавалі мястэчка (99 двароў) і фальварак (будынкаў). У [[1939]] годзе Паланечка ўвайшла ў склад [[БССР]]. З [[15 студзеня]] [[1940]] года ў [[Гарадзішчанскі раён|Гарадзішчанскім раёне]] [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. [[12 кастрычніка]] [[1940]] года стала цэнтрам сельсавета. Статус паселішча панізілі да вёскі. У [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікую Айчынную вайну]] з канца чэрвеня [[1941]] года да [[7 ліпеня]] [[1944]] года акупіравана [[нямецка-фашысцкія захопнікі|нямецка-фашысцкімі захопнікамі]]. На франтах вайны загінуў 71 аднасяльчанін. З [[14 красавіка]] [[1960]] да [[12 верасня]] [[1986]] у Савіцкім сельсавеце. З [[25 снежня]] [[1962]] года ў [[Баранавіцкі раён|Баранавіцкім раёне]]. <center><gallery widths=150 heights=150 caption="Мястэчка на старых здымках" perrow="4"> Выява:Pałanečka, Śviatoha Juryja. Паланэчка, Сьвятога Юрыя (1900).jpg|Касцёл Выява:Pałanečka, Radzivił. Паланэчка, Радзівіл (1901-14).jpg|Палац Радзівілаў Выява:Pałanečka, Radzivił. Паланэчка, Радзівіл (1910).jpg|Палац, сходы Выява:Pałanečka, Radzivił, Aranžareja. Паланэчка, Радзівіл, Аранжарэя (Savanievič, 1930).jpg|Аранжарэя </gallery></center> Да [[26 чэрвеня]] [[2013]] года вёска ўваходзіла ў склад і з'яўлялася цэнтрам [[Паланечкаўскі сельсавет|Паланечкаўскага сельсавета]]<ref>{{cite web | author = | last = | first = | authorlink = | coauthors = | date = | url = http://kodeksy-by.com/norm_akt/source-%D0%91%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9%20%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82/type-%D0%A0%D0%B5%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5/286-26.06.2013.htm| archiveurl = https://web.archive.org/web/20150802203908/http://kodeksy-by.com/norm_akt/source-%D0%91%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9%20%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82/type-%D0%A0%D0%B5%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5/286-26.06.2013.htm| archivedate = 2 жніўня 2015| title = Решение Брестский облсовет 286 26.06.2013 Об изменениях в административно-территориальном устройстве Барановичского района Брестской области| format = | work = | publisher = | accessdate = 2 жніўня 2015 | language = ru| postscript = }}</ref>. == Інфраструктура == Працуюць выканкам сельсавета, калгасная сядзіба, рамонтныя с.-г. майстэрні, ветэрынарны ўчастак, [[сярэдняя школа]], клуб, бальніца, аптэка, аддзяленне сувязі, [[бібліятэка]], магазін. == Насельніцтва == * '''[[XIX стагоддзе]]''': ** [[1886]] — 62 двары, 454 жыхары, у маёнтку і вёсцы — 9 двароў. * '''[[XX стагоддзе]]''': ** [[1901]] — 459 жыхароў, у маёнтку — 29 жыхароў. ** [[1909]] — 90 двароў, 488 жыхароў, у маёнтку — 29 жыхароў. ** [[1921]] — 99 дамоў, 523 жыхары, у фальварку — 9 дамоў, 77 жыхароў. ** [[1959]] — 404 жыхароў. ** [[1970]] — 1071 жыхар. ** [[1998]] — 291 двор, 662 жыхары. * '''[[XXI стагоддзе]]''': ** [[2005]] — 612 жыхароў, 264 гаспадаркі. == Славутасці == [[Файл:Паланечка. Палац (01).jpg|thumb|Палац Радзівілаў]] * [[Палац Радзівілаў, Паланечка|Палац Радзівілаў]] (першая палова [[XIX]] стагоддзя) — {{Гісторыка-культурная каштоўнасць РБ 4|113Г000061}} * [[Юр'еўскі касцёл, Паланечка|Юр'еўскі касцёл]] са званіцай ([[1751]], [[1827]], [[1897]]) — {{Гісторыка-культурная каштоўнасць РБ 4|112Г000062}} * Капліца каля касцёла (пачатак [[XX ст.]]) * Плябанія (пачатак [[XX ст.]]) * [[Вадзяны млын]] ([[1819]]) * Праваслаўная капліца на могілках (пачатак [[XX ст.]]) * Брацкая магіла савецкіх воінаў * Помнік землякам. === Страчаныя === * Адзіны ў раёне турбінны [[млын]] ([[1819]]). У 70-я гады па загадзе старшыні калгаса з яго знялі ацынкаваную бляху, пасля чаго помнік прамысловай архітэктуры раскалоўся на дзве паловы і абрынуўся ў раку<ref>[http://october.moy.su/publ/staryja_vioski_i_miastechki_baranavickaha_kraju/2-1-0-93 Старыя вёскі і мястэчкі Баранавіцкага края]</ref>. <gallery mode=packed perrow ="4" heights="150px"> 02 Полонечка 2 (10).JPG|Юр'еўскі касцёл Паланечка. Драўляны касцёл (05).jpg|Званіца і капліца каля касцёла Паланечка. Драўляны касцёл (01).jpg|Касцёл і плябанія Паланечка. Праваслаўная капліца на могілках.jpg| Праваслаўная капліца на могілках Фото путешествия по Беларуси 102.jpg|Вадзяны млын </gallery> == Вядомыя асобы == * [[Канстанцін Радзівіл]] (5 красавіка 1793, Рым, Папская вобласць — 6 красавіка 1869, Паланечка, Навагрудскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя) — навагрудскі павятовы маршалак (1832—1834). * [[Мікалай Людвігавіч Светлік]] (1926-72) — [[Герой Сацыялістычнай Працы]]. * [[Іван Віктаравіч Шут]] (нар. у 15.12.1932) — вучоны ў галіне прыладабудавання<ref name="БЭ17">{{Крыніцы/БелЭн|17}} — С. 488.</ref>. == Цікавыя факты == * У мясцовым касцёле Св. Георгія хрысцілі [[Ігнат Дамейка|Ігната Дамейку]]. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/ГВБ|3-1}} * {{Крыніцы/ЭГБ|5}} * {{SgKP|VIII|725|Połoneczka}} (1887) * ''Нацыянальны архіў РБ, ф.4, воп. 5, спр. 21204 ф. 30, воп. 5, спр.28, 6753, 67604 воп. 9, спр. 2378, 6753. * Расійскі дзяржаўны гісторычны архіў, ф.1290, воп.11, спр. 1320—1322. * Волости и важнейшее селения Европейской России. Вып. 5 СПб., 1886. * Указатель населенным местностям Гродненской губернии… Гродно, 1905. * Список населенных мест Минской губернии. Мн., 1909. * Белоруссия в эпоху феодализма. Т.1-4. Мн., 1959-79. * Преступления немецко-фашистских оккупантов в Белоруссии: 1941—1944. Мн., 1965. * Навечно в сердце народном. 3 изд. Мн. 1984. * Административно-территориальное устройство БССР. Т.1-2. Мн., 1085-87. * Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі: Брэсцкая вобл. Мн., 1990. * Памяць: Баранавічы. Баранавіцкі р-н. Мн., 2000. * Рэспубліка Беларусь: Вобласці і раёны: Энцыкл.дав. Мн., 2004.'' * [[Раман Афтаназы|''Aftanazy, R.'']] Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej : w 11 t. / R. Aftanazy. — Wrocław — Warszawa — Kraków : Zaklad im. Ossolinskich Wyd-wo, 1991. — Cz. 1. Wielkie księstwo Litewskie. Inflanty. Kurlandia. — T. 2. Województwa brzesko-litewskie, nowogródzkie. — 474 s. == Спасылкі == {{Commonscat|Palaniečka}} * {{radzima2|palanechka}} * {{ГБ|http://globustut.by/polonechka/index.htm}} * [http://belvirtclub.narod.ru/weekend/300_polonechka.htm гісторыя] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20071204143819/http://belvirtclub.narod.ru/weekend/300_polonechka.htm |date=4 снежня 2007 }} {{Вольнаўскі сельсавет}} {{Баранавіцкі раён}} [[Катэгорыя:Вольнаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Баранавіцкага раёна]] [[Катэгорыя:Паланечка]] [[Катэгорыя:Радзівілы]] [[Катэгорыя:Мястэчкі Новагародскага ваяводства]] c1o8p05umqz0sq0r9as61lfa2glyd4t 10 107450 4186961 3749998 2022-08-15T01:54:43Z Rkt2312 118603 wikitext text/x-wiki {{навігацыйная паласа |колер = |загаловак = [[Спіс гарадоў ЗША з насельніцтвам больш 100 тысяч жыхароў|Гарады-мільённікі ЗША]] |выява = [[Выява:Great Seal of the United States (obverse).svg|left|40px]] |выява2 = {{Сцяг ЗША|памер=60px}} |утрыманне = [[Нью-Ёрк]] • [[Лос-Анджэлес]] • [[Чыкага]] • [[Х’юстан]] • [[Фінікс]] • [[Філадэльфія]] • [[Сан-Антоніа]] • [[Далас]] • [[Сан-Дыега]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Навігацыйныя шаблоны:Гарады]] [[Катэгорыя:Навігацыйныя шаблоны:ЗША]] </noinclude> 9qv3rkgr5z4knnu83qa9gcablxo4y6k 0 110085 4186646 4126325 2022-08-14T14:21:26Z 148.81.199.134 wikitext text/x-wiki '''Харунжы (харужы) вялікі літоўскі''' — ураднік у [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]]. Спачатку меў назву земскага, потым вялікага. У сталай форме з'явіўся ў часы [[вялікі князь літоўскі|вялікага князя]] [[Аляксандр Ягелончык|Аляксандра]] (канец [[15 стагоддзе|XV стагоддзя]]). Паступова пасада стала толькі намінальнай. Насіў харугву [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]] пры князю падчас найважнейшых ганаровых мерапрыемстваў — каранацыі, пахавання, узнагароджвання і гэтак далей. Адказваў за захаванне дзяржаўнага сцяга. Таксама вёў улік ваеннаабавязаных і мабілізацыю. Стаяў зазвычай справа ад [[вялікі князь літоўскі|вялікага князя]]. Адначасова іншых пасад не займаў. Харунжымі вялікімі літоўскімі былі: * [[Іван Львовіч Глінскі]] ([[1501]]; харужы земскі) * [[Мікалай Юндзіловіч]] ([[1509]]—[[1511]]; харужы земскі) * [[Добак Скіландовіч]] ([[1514]]—[[1522]]) * [[Сымон Скіндэр]] ([[1523]]; харужы земскі) * [[Войцех Войцехавіч Нарбут|Войцех Нарбутовіч]] ([[1529]]—[[1540]]; харужы земскі) * [[Мікалай Івашкавіч Трацьяк]] ([[1546]]; харужы земскі) * [[Шчасны Герцык]] ([[1557]]—[[1563]]; харужы земскі) * [[Богуш Міцута]] ([[1567]]—[[1592]]; харужы земскі) * [[Андрэй Іванавіч Валовіч]] (10.5.[[1592]] — [[1610]]) * [[Крыштаф Хадкевіч]] ([[1610]] — 14.3.[[1623]]) * [[Самуэль Пац]] (5.5.[[1623]] — 8.1.[[1627]]; харужы земскі) * [[Мікалай Сапега, сын Мікалая|Мікалай Сапега]] (22.1.[[1627]] — [[1638]]) * [[Багуслаў Радзівіл]] ([[1638]] — 28.4.[[1646]]; 11.4.[[1644]] намінаваны [[Вялікі крайчы літоўскі|крайчым]], а харужым «па ім» [[Міхал Караль Радзівіл]], але князь [[Багуслаў Радзівіл|Багуслаў]] крайчыства не прыняў, таму намінацыя князя Міхала была адменена і пасля ён стаў [[Вялікі крайчы літоўскі|крайчым]]) * [[Крыштаф Жыгімонт Пац|Крыштаф Пац]] (4.[[1646]] — [[1656]]) * [[Жыгімонт Адам Слушка]] (16.8.[[1656]] — [[1674]]) * [[Юзаф Багуслаў Слушка]] ([[1675]]—[[1683]]) * [[Крыштаф Белазор]] ([[1683]]—[[1687]]) * [[Рыгор Агінскі]] (22.4.[[1687]] — 14.7.[[1698]]) * [[Юзаф Чартарыйскі]] (14.7.[[1698]] — 1.8.[[1750]]) * [[Геранім Фларыян Радзівіл]] (25.8.[[1750]] — 17.5.[[1760]]) * [[Станіслаў Фердынанд Жавускі]] (30.5.[[1760]] — [[1782]]) * [[Станіслаў Солтан]] (11.6.[[1782]] — 24.12.[[1790]]) * [[Тамаш Ваўжэцкі]] (3.1.[[1791]] — [[1791]]) * [[Францішак Уладзіслаў Чарнецкі]] (15.11.[[1791]] —) == Гл. таксама == * [[Харунжы надворны літоўскі]] == Літаратура == * {{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=|старонкі=|артыкул=|аўтар=}} * Wolff J. Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego: 1385—1795. — Kraków, 1885. * Żychliński T. Złota księga szlachty polskiej. T. 1—31. — Poznań, 1879—1908. {{Цэнтральныя несенатарскія дыгнітарыі і ўраднікі Вялікага Княства Літоўскага}} [[Катэгорыя:Харунжыя вялікія літоўскія|*]] [[Катэгорыя:Цэнтральныя ўрады Вялікага Княства Літоўскага]] sgq9yshsxxj0jqicmecl2u3u5h89ndi 0 120374 4186998 3888344 2022-08-15T05:53:35Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Галерэя */ wikitext text/x-wiki {{Храм |Тып храма = Касцёл |Беларуская назва =Касцёл Святой Веранікі |Арыгінальная назва = | Выява =Sielišča. Селішча (1913) (1).jpg | Подпіс выявы = | Шырыня выявы = |Сучасны статус = |Краіна = Беларусь |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання =Вёска |Месцазнаходжанне = [[Вёска Селішча, Ушацкі раён|Селішча]] |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region = |CoordScale = |Канфесія = [[Рымска-каталіцкая царква]] |Епархія = [[Віцебская дыяцэзія]] |Добрапрыстойнасць = |Тып будынка = |Архітэктурны стыль = [[барока]] |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = Ян Язэп Рагоза, Езафат Антоній Сялява, Элеанора з Коцелаў |Першае згадванне = |Заснаванне = |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = 1726 |Заканчэнне будаўніцтва = 1726 |Рэліквіі = |Сучасны стан = |Сайт = |Commons = }} '''Касцёл Святой Веранікі і кляштар бернардзінцаў''' — помнік мураванай архітэктуры позняга [[барока]], знаходзіцца ў [[вёска Селішча, Ушацкі раён|вёсцы Селішча]] ([[Ушацкі раён]], [[Віцебская вобласць]]). == Гісторыя == Пабудаваны на беразе возера Янова ў 1726 годзе фундацыяй падчашніка і ротмістра полацкага Яна Язэпа Рагозы, полацкага падсудка Езафата Антонія Сялявы і яго жонкі Элеаноры з Коцелаў для ксяндзоў-бернардзінцаў. Кляштар скасаваны ў 1832 годзе. Храм часткова перабудаваны ў сярэдзіне XIX ст. З закрыццём у 1867 годзе касцёла ў суседнім [[Кублішчын|Кублішчыне]], яго начынне перанесена ў касцёл Святой Веранікі. Дах і верх вежаў касцёла разбураны ў [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікую Айчынную вайну]]. == Архітэктура == [[File:Селище_костёл.jpg|thumb|злева|180пкс|Сучасны стан]] 3-[[неф]]авая [[базіліка]] з [[трансепт]]ам і паўцыркульнай 2-яруснай [[апсіда]]й была ўзнята на высокі [[цокаль]]. Галоўны (усходні) [[фасад]] фланкіраваны дзвюма 3-яруснымі вежамі, паміж якімі [[Шчыт, архітэктура|шчыт]] з 3-вугольным [[франтон]]ам, 2 [[Валюта, архітэктура|валюта]]мі па баках і арачным акном па цэнтры. [[File:Sielišča, Bernardynski. Селішча, Бэрнардынскі (1900).jpg|thumb|190пкс|Галоўны фасад]] [[File:Унутры касьцёла Сьв. Веранікі (Селішча).jpg|thumb|злева|180пкс|Унутры касцёла]] Плоскасць фасада надзелена вытанчанай архітэктурнай пластыкай: 3 ярусы арачных [[экседра]]ў, высокія [[Лапатка, архітэктура|лапаткі]], тонкапрафіляваныя [[карніз]]ы, высокі арачны ўваходны праём. Сцены расчлянёны шырокімі [[пілястра]]мі і лучковымі вокнамі, якія на другім ярусе паўцыркульныя. Сцены чляніліся ў 2 ярусы арачнымі (наверсе) і лучковымі (унізе) вокнамі. Цыліндрычныя з распалубкамі скляпеністыя перакрыцці нефаў абапіраліся на 4 масіўныя [[слуп]]ы і магутны перыметральны [[антаблемент]]. Апсіда вылучана з глыбіні цэнтральнага нефа паміж 2 [[сакрысція]]мі. 3 5 алтароў высокімі мастацкімі якасцямі вылучаўся [[алтар]] [[Святы Антоній|Святога Антонія]] са скульптурнай групай у завяршэнні і паміж 6 [[карынфскі ордар|карынфскімі]] [[калона]]мі. У галоўным алтары быў змешчаны прывезены з Кублішчынскага касцёла абраз Божай Маці ў сярэбранай [[рыза|рызе]], перад якім меліся ўкленчаныя выявы [[фундатар]]аў храма. Над [[нартэкс]]ам на магутнай арцы размяшчаліся [[хоры]], на якіх стаяў барочны [[арган]]. Сакрысція вылучалася багатым святарскім аблачэннем з выкарыстаннем [[слуцкія паясы|слуцкіх паясоў]]. Да касцёла з паўночнага боку далучаўся 2-павярховы Г-падобны ў плане будынак [[кляштар]]нага корпуса пад высокім вальмавым дахам. Не дзейнічае. == Галерэя == <center><gallery caption="Інтэр'еры касцёла Св. Веранікі на старых здымках" widths=150 heights=150 perrow="4"> Выява:Sielišča, kaścioł (XX).jpg| Выява:Sielišča, argan.jpg|Цэнтральная нава, хоры Выява:Sielišča, kaścioł ałtar.jpg|Алтар Св. Антонія Выява:Sielišča, kaścioł bakavy ałtar.jpg|Бакавы алтар Ісуса Хрыста </gallery></center> == Святары<ref name="Рэп">{{крыніцы/Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917-1964|с=567}}</ref> == * 1898—1909 — [[Віктар Янавіч Валентыновіч]]; * 1910 — [[Вітольд Юзафавіч Пашкевіч]]; * 1912—1917 — [[Віктар Янавіч Валентыновіч]]; * 1914 — [[Пётр Пятровіч Баркоўскі]]; * 1924—1928 — [[Павел Мацвеевіч Казюнас]]. Паводле некаторых звестак, у касцёле таксама служылі: Більскі, Мяніцкі Вінцэнт, Пісарскі, Рыла, Стэцкевіч Юзаф, Яновіч. == Літаратура == {{ГККРБ|212Г000807}} * Касцёл Святой Веранікі і кляштар бернардзінцаў // Кулагін, А.М. Каталіцкія храмы на Беларусі : энцыклапедычны даведнік / А.М. Кулагін. – Мн., 2000. – С. 140. * З матэрыяльнай і духоўнай спадчыны. Архітэктурная спадчына Ушаччыны // Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Ушацкага раёна / рэдкал. Г.К. Кісялёў [і інш.]. – Мн., 2003. – С. 559 – 566. *''Баравы Р. В., Якімовіч Ю.А.'' Каштоўны дакумент па гісторыі беларускай графікі і архітэктуры XVIII ст. // Помнікі культуры. -- Мн.: Навука і тэхніка, 1985. [[Катэгорыя:Касцёлы Віцебскай дыяцэзіі]] [[Катэгорыя:Касцёлы Ушацкага раёна‎]] [[Катэгорыя:Селішча (Ушацкі раён)]] [[Катэгорыя:1726 год у Беларусі]] bw63qc2np4ae1u9vu6wszzkyfczml37 4186999 4186998 2022-08-15T05:53:56Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Літаратура */ wikitext text/x-wiki {{Храм |Тып храма = Касцёл |Беларуская назва =Касцёл Святой Веранікі |Арыгінальная назва = | Выява =Sielišča. Селішча (1913) (1).jpg | Подпіс выявы = | Шырыня выявы = |Сучасны статус = |Краіна = Беларусь |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання =Вёска |Месцазнаходжанне = [[Вёска Селішча, Ушацкі раён|Селішча]] |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region = |CoordScale = |Канфесія = [[Рымска-каталіцкая царква]] |Епархія = [[Віцебская дыяцэзія]] |Добрапрыстойнасць = |Тып будынка = |Архітэктурны стыль = [[барока]] |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = Ян Язэп Рагоза, Езафат Антоній Сялява, Элеанора з Коцелаў |Першае згадванне = |Заснаванне = |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = 1726 |Заканчэнне будаўніцтва = 1726 |Рэліквіі = |Сучасны стан = |Сайт = |Commons = }} '''Касцёл Святой Веранікі і кляштар бернардзінцаў''' — помнік мураванай архітэктуры позняга [[барока]], знаходзіцца ў [[вёска Селішча, Ушацкі раён|вёсцы Селішча]] ([[Ушацкі раён]], [[Віцебская вобласць]]). == Гісторыя == Пабудаваны на беразе возера Янова ў 1726 годзе фундацыяй падчашніка і ротмістра полацкага Яна Язэпа Рагозы, полацкага падсудка Езафата Антонія Сялявы і яго жонкі Элеаноры з Коцелаў для ксяндзоў-бернардзінцаў. Кляштар скасаваны ў 1832 годзе. Храм часткова перабудаваны ў сярэдзіне XIX ст. З закрыццём у 1867 годзе касцёла ў суседнім [[Кублішчын|Кублішчыне]], яго начынне перанесена ў касцёл Святой Веранікі. Дах і верх вежаў касцёла разбураны ў [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікую Айчынную вайну]]. == Архітэктура == [[File:Селище_костёл.jpg|thumb|злева|180пкс|Сучасны стан]] 3-[[неф]]авая [[базіліка]] з [[трансепт]]ам і паўцыркульнай 2-яруснай [[апсіда]]й была ўзнята на высокі [[цокаль]]. Галоўны (усходні) [[фасад]] фланкіраваны дзвюма 3-яруснымі вежамі, паміж якімі [[Шчыт, архітэктура|шчыт]] з 3-вугольным [[франтон]]ам, 2 [[Валюта, архітэктура|валюта]]мі па баках і арачным акном па цэнтры. [[File:Sielišča, Bernardynski. Селішча, Бэрнардынскі (1900).jpg|thumb|190пкс|Галоўны фасад]] [[File:Унутры касьцёла Сьв. Веранікі (Селішча).jpg|thumb|злева|180пкс|Унутры касцёла]] Плоскасць фасада надзелена вытанчанай архітэктурнай пластыкай: 3 ярусы арачных [[экседра]]ў, высокія [[Лапатка, архітэктура|лапаткі]], тонкапрафіляваныя [[карніз]]ы, высокі арачны ўваходны праём. Сцены расчлянёны шырокімі [[пілястра]]мі і лучковымі вокнамі, якія на другім ярусе паўцыркульныя. Сцены чляніліся ў 2 ярусы арачнымі (наверсе) і лучковымі (унізе) вокнамі. Цыліндрычныя з распалубкамі скляпеністыя перакрыцці нефаў абапіраліся на 4 масіўныя [[слуп]]ы і магутны перыметральны [[антаблемент]]. Апсіда вылучана з глыбіні цэнтральнага нефа паміж 2 [[сакрысція]]мі. 3 5 алтароў высокімі мастацкімі якасцямі вылучаўся [[алтар]] [[Святы Антоній|Святога Антонія]] са скульптурнай групай у завяршэнні і паміж 6 [[карынфскі ордар|карынфскімі]] [[калона]]мі. У галоўным алтары быў змешчаны прывезены з Кублішчынскага касцёла абраз Божай Маці ў сярэбранай [[рыза|рызе]], перад якім меліся ўкленчаныя выявы [[фундатар]]аў храма. Над [[нартэкс]]ам на магутнай арцы размяшчаліся [[хоры]], на якіх стаяў барочны [[арган]]. Сакрысція вылучалася багатым святарскім аблачэннем з выкарыстаннем [[слуцкія паясы|слуцкіх паясоў]]. Да касцёла з паўночнага боку далучаўся 2-павярховы Г-падобны ў плане будынак [[кляштар]]нага корпуса пад высокім вальмавым дахам. Не дзейнічае. == Галерэя == <center><gallery caption="Інтэр'еры касцёла Св. Веранікі на старых здымках" widths=150 heights=150 perrow="4"> Выява:Sielišča, kaścioł (XX).jpg| Выява:Sielišča, argan.jpg|Цэнтральная нава, хоры Выява:Sielišča, kaścioł ałtar.jpg|Алтар Св. Антонія Выява:Sielišča, kaścioł bakavy ałtar.jpg|Бакавы алтар Ісуса Хрыста </gallery></center> == Святары<ref name="Рэп">{{крыніцы/Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917-1964|с=567}}</ref> == * 1898—1909 — [[Віктар Янавіч Валентыновіч]]; * 1910 — [[Вітольд Юзафавіч Пашкевіч]]; * 1912—1917 — [[Віктар Янавіч Валентыновіч]]; * 1914 — [[Пётр Пятровіч Баркоўскі]]; * 1924—1928 — [[Павел Мацвеевіч Казюнас]]. Паводле некаторых звестак, у касцёле таксама служылі: Більскі, Мяніцкі Вінцэнт, Пісарскі, Рыла, Стэцкевіч Юзаф, Яновіч. {{зноскі}} == Літаратура == {{ГККРБ|212Г000807}} * Касцёл Святой Веранікі і кляштар бернардзінцаў // Кулагін, А.М. Каталіцкія храмы на Беларусі : энцыклапедычны даведнік / А.М. Кулагін. – Мн., 2000. – С. 140. * З матэрыяльнай і духоўнай спадчыны. Архітэктурная спадчына Ушаччыны // Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Ушацкага раёна / рэдкал. Г.К. Кісялёў [і інш.]. – Мн., 2003. – С. 559 – 566. *''Баравы Р. В., Якімовіч Ю.А.'' Каштоўны дакумент па гісторыі беларускай графікі і архітэктуры XVIII ст. // Помнікі культуры. -- Мн.: Навука і тэхніка, 1985. == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Касцёлы Віцебскай дыяцэзіі]] [[Катэгорыя:Касцёлы Ушацкага раёна‎]] [[Катэгорыя:Селішча (Ушацкі раён)]] [[Катэгорыя:1726 год у Беларусі]] mtm98sq9vuyfz4wz1euxs8ft3c9inuv 100 121975 4186702 4185776 2022-08-14T15:50:32Z NirvanaBot 40832 +20 новых wikitext text/x-wiki {{Новы артыкул|Гіпаліт Канстанцін Цеханавецкі|2022-08-14T13:01:10Z|Dzianis Niadbajla}} {{Новы артыкул|Фелікс Нікадзім Цеханавецкі|2022-08-14T12:38:35Z|Dzianis Niadbajla}} {{Новы артыкул|Ежы Станіслаў Цеханавецкі|2022-08-14T12:04:22Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Баляслаў Цеханавецкі|2022-08-14T11:16:45Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Станіслаў Аляксандр Цеханавецкі|2022-08-14T09:53:47Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Ігнат Феліксавіч Цеханавецкі|2022-08-14T08:37:20Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Іван Андрэевіч Паліўка|2022-08-14T08:20:16Z|Паўлюк Шапецька}} {{Новы артыкул|Антон Эдмунд Станіслававіч Цеханавецкі|2022-08-14T07:53:39Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Уладзімір Орліч|2022-08-13T23:07:37Z|Elserbio00}} {{Новы артыкул|Іван Віктаравіч Якавіна|2022-08-13T23:00:10Z|ElisavetaIvanova}} {{Новы артыкул|Фелікс Хрыстафоравіч Цеханавецкі|2022-08-13T22:56:09Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Станіслаў Іосіфавіч Цеханавецкі|2022-08-13T22:12:33Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Таццяна Антонаўна Сакалюк|2022-08-13T19:24:29Z|Паўлюк Шапецька}} {{Новы артыкул|Надзея Іванаўна Кавалец|2022-08-13T18:45:20Z|Паўлюк Шапецька}} {{Новы артыкул|Іван Прохаравіч Дзядзюля|2022-08-13T17:51:31Z|Kiryienka}} {{Новы артыкул|Ян Непамуцэн Цеханавецкі|2022-08-13T16:42:48Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Юзаф Цеханавецкі|2022-08-13T16:18:56Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Аляксей Цеханавецкі|2022-08-13T16:08:26Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Станіслаў Цеханавецкі|2022-08-13T15:54:19Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Абрам Аронавіч Мацкоўскі|2022-08-13T15:53:03Z|Паўлюк Шапецька}} <noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпедыя:Спісы новых артыкулаў паводле тэм|{{PAGENAME}}]] </noinclude> kkrwf6fewz2l33mvia8a1dyg661hgnx 0 131051 4187000 3570850 2022-08-15T05:55:27Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{Храм |Тып храма = Каталіцкі храм |Беларуская назва = Касцёл Святога Казіміра |Арыгінальная назва = |Выява = Belarus-Lahoisk-Church of Kazimir.jpg |Подпіс выявы = Касцёл Святога Казіміра ў Лагойску |Шырыня выявы = |Сучасны статус = |Краіна = Беларусь |Назва месцазнаходжання = Горад |Месцазнаходжанне = [[Лагойск]] |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region = BY |CoordScale = 1000 |На карце = Беларусь Мінская вобласць |Канфесія = Каталіцызм |Епархія = [[Мінска-Магілёўская архідыяцэзія]] |Дэканат = [[Вілейскі дэканат|Вілейскі]] |Ордэнская прыналежнасць = |Тып будынка = |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадванне = |Падстава = |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = |Заканчэнне будаўніцтва = 1999 |Прыбудоўкі = |Рэліквіі = |Стан = дзейнічае |Сайт = |Commons = }} {{значэнні2|Касцёл Святога Казіміра}} '''Касцёл Святога Казіміра''' — [[Рымска-Каталіцкі Касцёл на Беларусі|рымска-каталіцкі]] храм у [[Лагойск]]у. Знаходзіцца ў цэнтры [[горад]]а, на левым беразе ракі [[Гайна (рака)|Гайна]], каля падмуркаў знішчанага бальшавікамі [[Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі і Святога Казіміра, Лагойск|Касцёла Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі і Святога Казіміра]]. == Гісторыя == Лагойская рымска-каталіцкая парафія існуе з [[1609]] года. У часы савецкага панавання мураваны касцёл ([[1793]]) зачынілі і зруйнавалі. Адраджэнне парафіі адбылося ў [[1991]]. Паводле праекта мінскага архітэктара [[М. Калечыц]]а распачалася будаўніцтва новага касцёла, якое завершылася ў [[1999]]. == Архітэктура == Архітэктурная стылістыка храма — сучасная перапрацоўка сярэднявечнай [[готыка|готыкі]]. Накрыты стромкім 2-схільным дахам прамавугольны ў плане будынак фланкіруюць крылы [[трансэпт]]а. Да [[фасад]]а асыметрычна далучаецца 4-гранная вежа-званіца. Плоскасныя фасады падзяляюцца ў 2 ярусы аркавымі 2-граннымі і прамавугольнымі аконнымі праёмамі і лапаткамі ў прасценках. Над прамавугольным уваходным парталам і алтарнай сцяной крыжовыя аконныя праёмы. Залю перакрывае корабавае скляпенне<ref>Касцёл Святога Казіміра // {{Крыніцы/Каталіцкія храмы Беларусі, 2008|к}} С. 190.</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Каталіцкія храмы Беларусі (2008)}} == Спасылкі == * {{Спасылка | аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://catholic.by/2/home/announcements/100263-lagojsk.html| загаловак = Лагойск — парафія Св. Казіміра| фармат = | назва праекту = | выдавецтва = [[Catholic.by]]| дата = 1 студзеня 2011 | мова = | каментар = }} {{Вілейскі дэканат}} [[Катэгорыя:Касцёлы Лагойска‎]] [[Катэгорыя:Храмы Святога Казіміра]] [[Катэгорыя:Касцёлы Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1999 годзе]] [[Катэгорыя:1999 год у Беларусі]] [[Катэгорыя:Храмы Святога Казіміра]] cfa81dq2b6w14y5kaacejfuds8nsqsk 0 131052 4187002 3760556 2022-08-15T06:01:27Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Інтэр'ер */ wikitext text/x-wiki {{Храм |Тып храма = Каталіцкі храм |Беларуская назва = Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі |Арыгінальная назва = | Выява = Łahojsk,_Pleščanickaja._Лагойск,_Плешчаніцкая_(XIX).jpg | Подпіс выявы =Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі і Святога Казіміра ў [[Лагойск]]у, малюнак 1-й паловы [[19 стагоддзе|XIX ст.]] | Шырыня выявы = |Сучасны статус = |Краіна = Беларусь |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = Горад |Месцазнаходжанне = [[Горад Лагойск|Лагойск]] |lat_dir = N|lat_deg = 54|lat_min = 12|lat_sec = 11.93 |lon_dir = E|lon_deg =27|lon_min = 51|lon_sec =10.55 |region = BY |CoordScale = |На карце =Беларусь Мінская вобласць |Канфесія = Рымска-каталіцкая царква |Епархія = |Добрапрыстойнасць = |Тып будынка = |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадванне = |Заснаванне = |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = |Заканчэнне будаўніцтва = 1793 |Рэліквіі = |Сучасны стан = |Сайт = |Commons = }} {{Значэнні|Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі}} '''Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі і Святога Казіміра''' — колішні [[Рымска-Каталіцкі Касцёл на Беларусі|рымска-каталіцкі]] храм у [[Горад Лагойск|Лагойск]]у. Знаходзіўся на пагорку ў цэнтры [[горад]]а, на левым беразе ракі [[Рака Гайна|Гайна]]. У наш час побач з падмуркамі знішчанага савецкімі ўладамі храма збудавалі [[Касцёл Святога Казіміра, Лагойск|новы касцёл]] прысвечаны [[Святы Казімір|Святому Казіміру]]. == Гісторыя == [[Выява:Łahojsk, Kaścielnaja. Лагойск, Касьцельная (J. Tyškievič, 1873).jpg|thumb|250px|Лагойскі касцёл. [[Яўстах Тышкевіч|Я. Тышкевіч]], [[19 стагоддзе|XIX ст.]]]] У [[1609]] годзе [[Аляксандр Тышкевіч|А. Тышкевіч]] фундаваў у Лагойску першы парафіяльны касцёл, які адначасна зрабіўся пахавальняй лагойскай галіны роду [[Тышкевічы|Тышкевічаў]]. Драўляны храм згарэў у [[1655]] годзе падчас [[Вайна 1654—1667 гадоў|вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай]], пазней адбудоўваўся і зноў знішчаўся. Пры лагойскім касцёле дзейнічалі парафіяльная школа, шпіталь, брацтва Сэрца Ісуса, заснаванае ў [[1747]] годзе<ref name="museum">{{Спасылка|аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://museum.logoysk.info/be/city-history/2-religion/1152-catholic-church-of-st-casimir-in-logoysk.html| загаловак = Касцёл Св. Казіміра ў Лагойску| фармат = | назва праекту = | выдавецтва = [http://museum.logoysk.info/be.html «Віртуальны музей горада Лагойска»]| дата = 13 кастрычніка 2010 | мова = | каментар = }}</ref>. <!--[[Выява:Catholic Church in Łahojsk.jpg|thumb|215px|Касцёл на паваенным здымку]] --> Новы мураваны касцёл узвялі ў [[1787]]—[[1793]] гадах па фундацыі графа Тышкевіча. Станам на [[1884]] год парафія налічвала каля 6 тысяч чалавек, меліся прыпісныя капліцы ў вёсках [[Вёска Тадуліна, Смалявіцкі раён|Тадуліна]] і [[Вёска Емяльянава, Смалявіцкі раён|Емяльянава]] (цяпер [[Смалявіцкі раён]])<ref name="kulahin"/>. У 1907 годзе касцёльную тэрыторыю абкружылі новай мураванай агароджай з брамай у выглядзе цагляных атынкаваных слупоў. Праваруч ад храма стаяла 2-пралётная мураваная званіца, убудаваная ў агароджу<ref name="museum"/>. Касцёл дзейнічаў да [[1950-я|1950-х]] гадоў, пазней храм зруйнавалі савецкія ўлады. == Архітэктура == Першы драўляны касцёл з'яўляўся крыжовым у плане зрубам з 2 [[сакрысція]]мі. Франтальны [[фасад]] фланкіравалі 2 вежы. Трохвугольны франтон паміж імі, сяродкрыжжа [[гонт]]авых дахаў і алтарная частка завяршаліся [[сігнатурка]]мі<ref name="kulahin"/>. Інтэр’ер упрыгожвалі 2-ярусныя алтары, выкананыя насценным [[жывапіс]]ам. Каля храму стаяла 2-ярусная 4-гранная [[званіца, архітэктура|званіца]], накрытая гонтавым шатровым дахам. Мураваны касцёл з'яўляўся творам архітэктуры [[класіцызм]]у. Прастаутны ў плане аб’ём пад 2-схільным гонтавым дахам меў сігнатурку над алтарнай часткай. На бакавых фасадах выступалі крылы [[трансэпт]]а пад 2-схільнымі пакрыццямі. Франтальны фасад завяршў 4-калонны [[порцік]] з трохвугольным [[франтон]]ам, над якім узвышалася 2-калонная вежа-званіца з гадзіннікам (з'явілася ў [[1806]])<ref name="kulahin"/>. == Інтэр’ер == [[Выява:Łahojsk, Śviatoha Kazimiera. Лагойск, Сьвятога Казімера (1914).jpg|thumb|250px|Касцёл Св. Казіміра, інтэр’ер]] Галоўны алтар вырашаўся ў тэхніцы ілюзіяністычнага жывапісу, у цэнтральнай [[арка]]вай [[эксэдра|эксэдры]] з [[1817]] года змяшчалася скульптура [[Ісус Назарэцянін|Ісуса Назарэцяніна]]<ref name="museum"/>. Такое жа вырашэнне мелі алтары ў крылах [[трансэпт]]а (Св. Антонія і Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі). Пад храмам мелася крыпта-пахавальня Тышкевічаў, на алтарнай сцяне знаходзілася распяцце<ref name="kulahin">Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі // {{Крыніцы/Каталіцкія храмы Беларусі, 2008|к}} С. 430.</ref>. == Святары<ref name="Рэп">{{крыніцы/Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917-1964|с=548-549}}</ref> == * да 1905 — [[Юльян Францавіч Бандзо]]; * 1906—1907 — [[Вільгельм Ручынскі]]; * 1908—1911 — [[Аляксандр Гедройц]]; * 1912—1918? — [[Антоні Ганіч]]; * 1923—1927 — [[Юзаф Канстанцінавіч Ібянскі]]; * 1928?—1930 — [[Віктар Янавіч Валентыновіч]]. == Гл. таксама == * [[Вілейскі дэканат]] {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Каталіцкія храмы Беларусі (2008)}} == Спасылкі == {{Commonscat|Old church of Saint Casimir in Lahoisk}} * {{Спасылка | аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://museum.logoysk.info/be/city-history/2-religion/1152-catholic-church-of-st-casimir-in-logoysk.html| загаловак = Касцёл Св. Казіміра ў Лагойску| фармат = | назва праекту = | выдавецтва = [http://museum.logoysk.info/be.html «Віртуальны музей горада Лагойска»]| дата = 1 студзеня 2011 | мова = | каментар = }} * {{Спасылка | аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://museum.logoysk.info/ru/logoysk-photos/catholic-church-st-casimir-logoysk.html| загаловак = Старыя фотаздымкі Касцёла Святога Казіміра| фармат = | назва праекту = | выдавецтва = [http://museum.logoysk.info/be.html «Віртуальны музей горада Лагойска»]| дата = 26 студзеня 2011 | мова = | каментар = }} * {{radzima|6875}} [[Катэгорыя:Збудаванні Беларусі ў стылі класіцызм|Лагойск]] [[Катэгорыя:Колішнія касцёлы Лагойска]] [[Катэгорыя:1793 год у Беларусі]] 4rrf94l2csthjj89sz7x6203uv4in95 0 131183 4186773 4015971 2022-08-14T18:48:44Z Krumpi 67379 coa update wikitext text/x-wiki {{НП |статус = горад |беларуская назва = Кежмарак |арыгінальная назва = Kežmarok |герб = Coat of Arms of Kežmarok.svg |шырыня герба = |сцяг = |шырыня сцяга = |краіна = Славакія |выява = Kezmarok11.jpg |подпіс = Царква ў Кежмарку |памер карты краіны = 250 |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |падначаленне = Раённы цэнтр |від раёна = Раён |від рэгіёна = Край |раён = раён Кежмарак{{!}}Кежмарак |раён у табліцы = |рэгіён = Прэшаўскі край |рэгіён у табліцы = |від абшчыны = |абшчына = |абшчына ў табліцы = |унутранае дзяленне = |глава = |від главы = Прыматар |дата заснавання = |першае згадванне = 1251 |ранейшыя імёны = |статус з = 1269 |lat_dir = N|lat_deg = 49|lat_min = 8|lat_sec =18 |lon_dir = E|lon_deg = 20|lon_min = 25|lon_sec =45 |CoordAddon = type:city(12798)_region:SK |CoordScale = |плошча = 24,83 |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = 626 |клімат = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = 17 241 |год перапісу = 2002 |шчыльнасць = 702 |агламерацыя = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |этнахаронім = |часавы пояс = +1 |DST = +1 |тэлефонны код =0 52 |паштовы індэкс = 060 01 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |аўтамабільны код =KK |катэгорыя ў Commons = Kežmarok |сайт = http://www.kezmarok.sk |мова сайта =sk }} '''Ке́жмарак''' ({{lang-sk|Kežmarok}}, {{lang-de|Kesmark/Käsmark}}, {{lang-hu|Késmárk}}) — горад ва ўсходняй [[Славакія|Славакіі]] на рацэ [[рака Попрад|Попрад]] паміж [[Высокія Татры|Высокімі Татрамі]] і [[Левачске Врхі|Левачскімі Врхамі]]. Цэнтр [[Спіш|Спішскай вобласці]] [[Прэшаўскі край|Прэшаўскага края]]. Насельніцтва каля 17 000 чалавек. == Гісторыя == Кежмарак утварыўся ў [[13 стагоддзе|XIII ст.]] аб'яднаннем трох блізкіх паселішчаў — славацкіх рыбакоў, нямецкіх каланістаў і каралеўскіх мытных вартавых. Упершыню згадваецца ў [[1251]] годзе ў лісце караля [[Бела IV|Белы IV]] як «Villa (Saxonum apud Ecclesiam) Sancte Elisabeth». Гарадскія правы Кежмарак атрымаў у [[1269]] годзе разам з правам на ўласны сырны рынак (па-нямецку «Käsemarkt» — «сырны рынак»). У Кежмарку вясной 1410 года, падчас [[Вялікая вайна 1409—1411 гадоў|Вялікай вайны]], адбываліся перамовы [[спіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя літоўскага]] [[Вітаўт]]а з венгерскім каралём [[Жыгімонт Люксембургскі|Жыгімонтам]]. 6 красавіка 1410 года ў Кежмарку быў здзейснены замах на Вітаўта, падпалена частка горада, дзе ён размясціўся і ў пажары атрад наёмнікаў напаў на двор князя, але ахова здолела адбіцца<ref name="kaljandar">{{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Каляндар-2010 «600 год перамогі пад Грунвальдам»|арыгінал = |спасылка = |адказны = Аўтар-укладальнік Дудар А. Г|выданне = |месца = |выдавецтва = УП «Арэх»|год = |том = |старонкі = |старонак = |серыя = |isbn = |тыраж = 100}}</ref>. [[25 красавіка]] [[1433]] года горад моцна пацярпеў ад нападу [[Гусіты|гусітаў]]. Пасля [[1440]] года ў Кежмарку засядаў граф Спіша. У [[15 стагоддзе|XV стагоддзі]] (потым яшчэ раз у [[1655|1655 годзе]]) стаў [[вольны каралеўскі горад|вольным каралеўскім горадам]]. У пачатку [[16 стагоддзе|XVI стагоддзя]] горад аднагалосна прыняў [[лютэранства]]. У сярэднявеччы Кежмарак быў багатым гандлёвым і рамесным горадам. Кежмарк быў крэпасцю роду Цёкалі (Thököly). У 1918 годзе група кежмарскіх славакаў абвясціла незалежную [[Першая Славацкая рэспубліка|Славацкую рэспубліку]]. Да [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] ў Кежмарку пражывала вялікая колькасць [[Этнічныя немцы|этнічных немцаў]] (глядзіце [[карпацкія немцы]]). Таксама была вялікая [[яўрэі|яўрэйская]] абшчына. Падчас вайны пад пратэкцыяй [[Першая Славацкая рэспубліка|першай Славацкай рэспублікі]] каля 3000 яўрэяў былі дэпартаваныя ў нямецкія [[Лагер смерці|лагеры смерці]]. Усе немцы пакінулі горад у [[1944|1944 годзе]] пры набліжэнні [[Чырвоная армія|Чырвонай арміі]]. У [[1950]] годзе Кежмарак быў абвешчаны архітэктурным запаведнікам. == Насельніцтва == Паводле [[перапіс]]у 2001 года ў горадзе налічваліся 17 383 жыхары. 95,21% з іх [[славакі]], 1,59% [[цыганы]], 0,83% [[чэхі]] і 0,43% [[немцы]]<ref name="statistics">{{Спасылка| аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | год = | url = http://www.statistics.sk/mosmis/eng/run.html| загаловак = Municipal Statistics| фармат = | назва праекту = | выдавецтва = Statistical Office of the Slovak republic| дата = 15 снежня 2007| мова = en| каментар = | title = Архіўная копія| accessdate = 4 верасня 2012| archiveurl = https://web.archive.org/web/20071116010355/http://www.statistics.sk/mosmis/eng/run.html| archivedate = 16 лістапада 2007| deadurl = yes}}</ref>. Па веравызнанні 77,50% [[рымска-каталікі]], 10,98% без рэлігійнай прыналежнасці, 4,83% [[лютэране]] і 2,63% [[грэка-каталікі]]<ref name="statistics"/>. == Гарады-пабрацімы<ref name="Kežmarok">{{Спасылка | аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | год = | url = http://www.kezmarok.sk/navstevnik/en/?tab=1| загаловак = Oficiálne stránky mesta Kežmarok| фармат = | назва праекту = | выдавецтва = kezmarok.sk| дата = 8 лютага 2010 | мова = sk| каментар = }}</ref> == {| cellpadding="10" |- valign="top" | * {{Сцяг Польшчы}} [[Бохня]], [[Польшча]] * {{Сцяг Польшчы}} [[Глівіцы]], [[Польшча]] * {{Сцяг Венгрыі}} [[Хайдусабасла]], [[Венгрыя]] * {{Сцяг Літвы}} [[Купішкіс]], [[Літва]] * {{Сцяг Чэхіі}} [[Ланшкроўн]], [[Чэхія]] || * {{Сцяг Францыі}} [[Лесневен]], [[Францыя]] * {{Сцяг Польшчы}} [[Новы Тарг]], [[Польшча]] * {{Сцяг Чэхіі}} [[Пржыбрам]], [[Чэхія]] * {{Сцяг Германіі}} [[Вайльбург]], [[Германія]] * {{Сцяг Польшчы}} [[Згеж]], [[Польшча]] |} == Вядомыя асобы == * [[Мілан Лах]] (нар. [[1973]]) — славацкі рэлігійны ўніяцкі дзеяч * [[Войцех Аляксандр]], рэнтгенолаг * [[Любаш Бартэчка]], хакеіст * [[Карл Сованка]], мастак і скульптар * [[Радаслаў Сухі]], хакеіст * [[Імрэ Цёкалі]], прынц Трансільваніі * [[Юрай Герц]], кінарэжысёр {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.kezmarok.sk Афіцыйны сайт горада] * [http://www.castles.sk/index.php?castle=87 Замак Кежмарак] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20060719085126/http://www.castles.sk/index.php?castle=87 |date=19 ліпеня 2006 }} {{Сусветная спадчына Славакіі}} [[Катэгорыя:Гарады Славакіі]] mf4617jm8jhy779hldtp9txfdlkcq96 0 135131 4186786 4179780 2022-08-14T19:07:06Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Станіславова}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Станіславова |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat = 55.3196918964386 |long=27.303085327148438 |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет = Станіславоўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = 80 |насельніцтва = 171 |год перапісу = 2001 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Станіславова'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Stanislavova}}, {{lang-ru|Станиславово}}) — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Цэнтр [[Станіславоўскі сельсавет|Станіславоўскага сельсавета]]. Знаходзіцца на левым беразе [[рака Дзісна|ракі Дзісна]], на аўтадарозе Шаркаўшчына-Відзы. За 12 кіламетраў на захад ад гарадскога пасёлка і чыгуначнай станцыі [[Шаркаўшчына]], 230 кіламетраў ад [[Віцебск]]а. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах ваеннае паселішча ў складзе [[Шаркаўшчына (гміна)|гміны Шаркаўшчына]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1931 год — 52 жыхары, 10 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref> * 2001 год — 171 жыхар, 80 двароў == Інфраструктура == * Базавая школа * Бібліятэка == Памятныя мясціны == [[File:Помнік землякам, якія загінулі ў часы ВАВ. Станіславова (Шаркаўшчынскі раён).png|thumb|Помнік у в. Станіславова (Шаркаўшчынскі раён)|thumb|злева|300px|Помнік землякам, якія загінулі ў часы Вялікай Айчыннай вайны]] * Помнік землякам, якія загінулі ў часы Вялікай Айчыннай вайны {{Зноскі}} == Літаратура == * {Крыніцы/БелЭн|15}} * {{SgKP|XI|207|Stanisławowo, wieś, powiat dzisieński, gmina Ihumenowo}} {{Станіславоўскі сельсавет}} {{Шаркаўшчынскі раён}} io0n8kgbwte6ter7747zeb39h4o98l7 0 138178 4186917 4182180 2022-08-14T21:11:30Z Lavanano 121404 /* Адрозненні ад іншых валют */ Дапауненне wikitext text/x-wiki {{машынны пераклад}} {{картка праграмы | name = Bitcoin | title = Bitcoin | logo = | screenshot = [[Выява:Bitcoin-0.3.23 screenshot.png|200px]] | caption = | collapsible = | author = | developer = Сатосі Накамото (Satoshi Nakamoto), Гэвін Андрэсэн (Gavin Andresen) | released = {{Start date|2009|02|04}} | discontinued = | latest release version = 0.9.3 | latest release date = [[27 верасня]] [[2014]] | latest preview version = | latest preview date = <!-- {{Start date and age|YYYY|MM|DD}} --> | frequently updated = <!-- DO NOT include this parameter unless you know what it does --> | programming language = [[C++]] | operating system = Windows, Linux, Mac OS X | platform = | size = 7.2 MiB - 15.0 MiB | language = | status = Beta | genre = [[Электронныя грошы]] | license = [[MIT License]] | website = {{URL|http://www.bitcoin.org}} }} '''Біткойн''' ({{lang-en|Bitcoin}}, ад {{lang-en2|bit}} — адзінка інфармацыі «біт» і {{lang-en2|coin}} — «манета») — электронная [[аднарангавая сетка|пірынгавая]] валютная сістэма, створаная ў 2009 годзе [[Сатоcі Накамото]]<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Satoshi_Nakamoto Satoshi Nakamoto в Bitcoin Wiki]</ref>, сапраўдная асоба якога (ці групы асоб) застаецца невядомай. Гэта назва таксама належыць [[open source|праграмнаму забеспячэнню з адкрытым крынічным кодам]], створанаму ім, і [[аднарангавая сетка|аднарангавай сетцы]], утворанай гэтай праграмай. Сховішчам сродкаў з’яўляецца ''файл-гаманец'', які захоўваецца на камп’ютары. Біткойн можа быць адасланы любому карыстальніку ў сетцы, ужываючы ''адрас Bitcoin''. У адрозненні ад іншых валют, біткойн не залежыць ад нейкага цэнтра, што займаецца вытворчасцю валюты. Даныя аб перасоўванні грашовых сродкаў захоўваюцца ў [[размеркаваныя базы даных|размеркаванай БД]]. Немагчыма распараджацца чужымі грашовымі сродкамі і выдаткаваць адны і тыя ж сродкі двойчы: для забеспячэння бяспекі ўжываюцца [[Крыптаграфія|крыптаграфічныя]] метады. Прынцып аднарангавай сеткі і адсутнасць адміністрацыйнага цэнтра робіць немагчымым дзяржаўнае рэгуляванне і маніпуляцыі курса шляхам змянення грашовай масы. [[Эмісія грошай|Эмісія]] біткойна алгарытмічна абмежавана. Біткойн прадугледжвае ананімнае валоданне і перавод грашовых сродкаў. Біткойн — адна з першых рэалізацый ''[[Крыптавалюта|крыптавалюты]]'', апісанай у 1998 годзе [[Вэй Дай]] (Wei Dai) у рассыланні [[шыфрапанк]]аў. == Агляд == Біткойн заснаваны на запісе перасоўвання грашовых сродкаў з ужываннем [[Крыптасістэма з адкрытым ключом|асіметрычнага шыфравання]]. Усе [[Транзакцыя, інфарматыка|транзакцыі]] публічныя і захоўваюцца ў размеркаванай БД. Для прадухілення шматразовай траты адной і той жа сумы сетка рэалізуе нешта накшталт ''размеркаванага серверу часу'', ужываючы ідэю ланцуга [[Хэш-сума|хэшаў]], кожны з якіх вылічаецца на базе папярэдняга. Для змяншэння памеру БД ужываецца [[TTH|дрэвападобнае хэшаванне]]. '''Bitcoiner: Чалавек, які мае як мінімум 1 BTC.''' == Тэхнічныя падрабязнасці == Біткойн — рэалізацыя прапанаванай Вэй Дай пад назвай ''b-money'' і [[Нік Сабо|Ніка Сабо]] (Nick Szabo) пад назвай Bitgold. Прынцыпы работы сістэмы пададзены ў працы<ref name="whitepaper">{{cite news |author=Satoshi Nakamoto |date=2011-08-01 |title=Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System |url=http://www.bitcoin.org/bitcoin.pdf}}</ref> Сатосі Накамото ў 2008 годзе. === Адрасы === Bitcoin адрас з’яўляецца вынікам пераўтварэння адкрытага ключа карыстальніка. Публічныя ключы, ці адрасы біткойн, выконваюць функцыю канчатковых пунктаў пры адпраўцы і прыёме грашовых сродкаў. Адпаведныя ім прыватныя ключы аўтарызуюць адпраўніка. Адрасы не змяшчаюць ніякай інфармацыі пра іх уладальніку і ў агульным выпадку з’яўляюцца ананімнымі<ref name="lwn">{{cite news |author=Nathan Willis |date=2010-11-10 |title=Bitcoin: Virtual money created by CPU cycles |publisher=[[LWN.net]] |url=http://lwn.net/Articles/414452/}}</ref>. Кожны ўдзельнік сеткі біткойн мае так званы гаманец, які ўтрымлівае адвольную колькасць пар ключоў. Біткойн ужывае алгарытм ECDSA з параметрамі secp256k1 для стварэння новых пар ключоў. Памер закрытага ключа — 256 біт, а адпаведнага яму адкрытага ключа — 512 біт. Карыстальнік біткойн можа мець мноства адрасоў, ствараючы іх па ўласнай ініцыятыве. Стварэнне новага адрасу ўяўляе сабой стварэнне новай пары ключоў і не патрабуе нават злучэння з сеткай. Стварэнне адрасу толькі для адной транзакцыі ці аднаго карэспандэнта дазваляе захаваць ананімнасць. Алгарытм стварэння Bitcoin адраса. # Адкрыты ключ паслядоўна хэшуецца з дапамогай [[SHA-2|SHA-256]] і RIPEMD-160. # Перад вынікам пункта 1 дадаецца байт ID сеткі (0x00 — асноўная сетка). # Выкарыстоўваецца SHA-256 да выніка пункта 2. # Абіраюцца першыя 32 біта ад выніка папярэдняга кроку і дадаюцца ў канец выніка пункта 2. # Вынік пункта 4 пераўтвараецца ў base58 радок з дапамогай Base58Check кадзіравання. Адрасы ў тэкставай форме ўяўляюць сабой радкі даўжынёй да 34 сімвалаў, якія складаюцца з літар лацінскага алфавіта і лічбаў, напрыклад 1PksxEN1zvFoP59qxXTg5cZWixeTqS6Nt9. Існуюць варыянты прадстаўлення адрасоў біткойн у выглядзе [[QR-код]]аў і іншых двухмерных [[штрыхкод]]аў, прыдатных для счытвання мабільнымі прыладамі. === Транзакцыі === [[Выява:Транзакцыі bitcoin.png|thumb|left|350px|Транзакцыі]] Біткойн вызначае кожную манету ланцугом лічбавых подпісаў. Калі адзін карыстальнік перадае нейкую суму другому карыстальніку, ён стварае новую транзакцыю, якая змяшчае хэш папярэдняй транзакцыі, падпісанай ім, і публічны ключ наступнага ўладальніка<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Transactions Transactions — Bitcoin<!-- Загаловак даданы ботам -->]</ref>. Потым гэтая інфармацыя шырокавяшчальным запытам адпраўляецца ў сетку біткойн. Астатнія ўдзельнікі сеткі правяраюць подпісы, перш чым прыняць транзакцыю да апрацоўкі. Магчымы выпадкі, калі неабходна перадаць сродкі, атрыманыя з розных транзакцый некалькім розным карыстальнікам. Для гэтых мэтаў транзакцыі падтрымліваюць шматлікія ўваходы і выхады. Значэнні з усіх уваходаў сумуюцца, і сума распаўсюджваецца па выхадах. Для таго, каб праверыць транзакцыю, ужываецца сцэнарый на Forth-подобнай мове. У цяперашні час у Біткойн існуе тры розных сцэнарыі транзакцыяў: перавод на IP-адрас, перавод на Bitcoin-адрас і генерацыя. Апошні тып транзакцый ужываецца пры генерацыі блокаў для эмісіі новых манет. === Ланцуг блокаў === [[Выява:Blockchain.svg|102px|thumb|right|Асноўная паслядоўнасць блокаў (чорныя) з’яўляецца самай доўгай ад пачатковага (зялёны) да бягучага. Пабочныя галіны (шэрыя) адсякаюцца.]] Транзакцыі не пацвярджаюцца, пакуль не будуць калектыўнымі намаганнямі сеткі спакаваны ў паслядоўнасць блокаў. Пацверджанне засноўваецца на тым, што праведзеная работа па спакоўцы можа быць хутка праверана, што выключае шматразовае выдаткоўванне адных і тых жа сродкаў ці падробку. Блок уяўляе сабой запіс усіх ці некалькіх з самых апошніх транзакцый, якія пакуль не былі запісаны ў папярэднія блокі. Ён дзеліцца на загаловак і спіс транзакцый. Загаловак блока ўключае ў сябе свой SHA-256 хэш, версію блока(зараз ужываецца толькі дадзеная версія блока — 1), SHA-256 хэш папярэдняга блока з ланцуга, спіс хэшаў транзакцый, час стварэння блока, параметры bits і nounce, колькасць транзакцый у блоке і памер блока ў байтах. У пачатак спіса транзакцый дадаецца транзакцыя генерацыі, якая ў выпадку паспяховай генерацыі блока перадае карыстальніку ўзнагароды за створаны блок. Створаны блок будзе прыняты астатнімі карыстальнікамі толькі ў тым выпадку, калі SHA-256 хэш загалоўка роўны ці ніжэй пэўнай мэты, якая вылічаецца з параметра bits. <code></code> Напрыклад, калі значэнне bits <code>0x1a0115cb</code>, то мэтай з’яўляецца <code>0x0115cb * 2**(8*(0x1a - 3)) = 0x0000000000000115cb0000000000000000000000000000000000000000000000</code>. Максімальна магчымая мэта (г.зн. мінімальная складанасць) вызначаецца значэннем bits <code>0x1d00ffff</code>. Калі блок не задавальняе мэты, то параметр nounce змяняецца і хэш пералічваецца. Гэты працэс патрабуе мноства цыклаў спроб і памылак, таму што вынік функцыі [[Хешванне|хэшавання]] ([[SHA-256]]) практычна непрадказальны. Калі задача вырашана, вузел рассылае атрыманы блок усім далучаным вузлам. Іншыя вузлы правяраюць блок, і, калі ён верны, прымаюць яго ў якасці наступнага сапраўднага, гэта значыць дадаюць у ланцуг. Мэта карэктуецца кожныя 2016 блокаў, у залежнасці ад таго, колькі часу спатрэбілася на іх стварэнне. У ідэале ўся сетка будзе генераваць адзін блок кожныя 10 хвілін, г.зн. на генерацыю 2016 блокаў павінна сысці два тыдні. Калі 2016 блокаў было згенеравана даўжэй чым за два тыдні, то мэта павялічваецца, у адваротным выпадку змяншаецца. Такім чынам, сістэма будзе генераваць блокі з пастаяннай хуткасцю, не залежнай ад магутнасці сеткі. Любыя транзакцыі не лічацца легітымнымі (не лічацца «пацверджанымі»), пакуль інфармацыя пра іх не будзе згрупавана ў спецыяльныя структуры — блокі. Структура і інфармацыя ў блоках падпарадкоўваюцца зададзеным правілам і яе можна хутка спраўдзіць. Кожны блок заўсёды змяшчае інфармацыю (хэш) ад адным папярэднім блоку. Гэта дазваляе ўсе існуючыя блокі ўявіць у выглядзе ланцуга, які з’яўляецца размеркаванай базай даных і змяшчае інфармацыю аб усіх здзейсненых калі-небудзь аперацыях з біткойнамі. Блокі адначасова ствараюць мноства майнераў. Рэгулярна ўзнікаюць сітуацыі, калі адзін і той жа блок з’яўляецца папярэднім для двух новых блокаў. У кожным з новых блокаў могуць сустракацца як аднолькавыя транзакцыі, так і розныя. Праз некаторы час з’яўляюцца чарговыя блокі, ланцуг можа раздваіцца. Кожная з галін раўнавартасная да той пары, пакуль адна з іх не атрымае больш доўгі працяг. Звычайна пры роўнай даўжыні перавага аддаецца таму ланцугу, канцавы блок якой з’явіўся раней. Сістэма аўтаматычна лічыць легітымным даўжэйшы ланцуг, не звяртаючы ўвагу на час стварэння апошняга блока. Транзакцыі, якія ўвайшлі выключна ў менш працяглую галіну (у тым ліку па выплаце ўзнагароды), страчваюць статус пацверджаных. Калі гэта транзакцыя перадачы біткойнаў, то яна можа быць уключана ў наступны блок. Транзакцыі атрыманя ўзнагароды за стварэнне адсечаных блокаў не дублююцца ў другой галіне, гэта значыць «лішнія» біткойны за адсечаныя блокі не атрымліваюць далейшых пацверджанняў і «страчваюцца». Такім чынам ланцуг блокаў змяшчае крыптаграфічную гісторыю валодання пэўнай порцыяй біткойн<ref name="bbe">{{cite web|url=http://blockexplorer.com/|title=Bitcoin Block Explorer - сайт, дазваляючы прагледжваць ланцуг блокаў|archiveurl=https://www.webcitation.org/69Ar6Dlbn?url=http://blockexplorer.com/|archivedate=15 ліпеня 2012|accessdate=12 кастрычніка 2012|deadurl=no}}</ref>. Калі карыстальнік паспрабуе выкарыстаць калісьці атрыманыя біткойны ізноў, сетка не прыме яго транзакцыю як дзейсную. === Эмісія === Першай транзакцыяй кожнага блока-кандыдата з’яўляецца налічэнне генеруючаму вузлу ўзнагароджвання ў 50 біткойнаў. Пасля стварэння кожных 210 000 блокаў<ref>На момант 2011-02-14 іх колькасць прыблізна роўная 108 100</ref> узнагароджванне будзе змяншацца ў 2 разы<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Controlled_inflation Апісанне кантралюемай інфляцыі]</ref>. Такім чынам, агульная колькасць біткойнаў не перавысіць 21 000 000. У выпадку знікнення часткі гэтых сродкаў з абароту, дадзенае абмежаванне не будзе праблемай, таму што мінімальны аб’ём транзакцыі складае 10⁻⁸ біткойн. Верагоднасць атрымання ўзнагароджання залежыць ад стаўлення вылічальнай магутнасці вузла да сумарнай вылічальнай магутнасці ўсіх вузлоў сеткі<ref name="FedProb"> {{cite news |title=The FED’s Real Monetary Problem |first=Thomas |last=Luongo |date=2010-07-23 |newspaper=[[LewRockwell.com]] |url=http://www.lewrockwell.com/orig6/luongo7.1.1.html |accessdate=2010-10-12}}</ref>. Жадаючыя атрымаць як мага большае ўзнагароджанне імкнуцца задзейнічаць як мага большыя вылічальныя магутнасці для генерацыі: [[GPGPU|ужыванне вектарных графічных працэсараў (GPU)]]<ref>http://www.theregister.co.uk/2011/08/16/gpu_bitcoin_brute_forcing/ «the idea of GPGPU extremely attractive for the purpose of bitcoin mining»</ref> (у сотні разоў эфектыўней [[CPU]]<ref>http://arstechnica.com/tech-policy/news/2011/08/symantec-spots-malware-that-uses-your-gpu-to-mine-bitcoins.ars «estimates that GPUs can compute hashes up to 750 times as quickly as a typical CPU.»</ref>). Гэты від дзейнасці атрымаў назву «майнінг» ({{lang-en|mining}} — здабыча карысных выкапняў, шахтная распрацоўка), верагодна, з-за падабенства з золатаздабычай. Па меры падзення аб’ёму ўзнагароджання матывацыя карыстальнікаў, верагодна, перамесціцца на збор [[#Камісійныя зборы|камісій]]. Так як вылічальныя магутнасці сеткі нясталыя, праграмнае забеспячэнне вузлоў праз кожныя 2016 блокаў, а гэта прыкладна кожныя два тыдні, пералічвае<ref>[http://btcsec.com/difficulty/ Гісторыя змянення складанасці сеткі Bitcoin]</ref> патрабаванні да хэшаў блокаў такім чынам, каб падтрымліваць сярэднюю частату генерацыі на ўзроўні 6 блокаў у гадзіну. Такім чынам, хуткасць эмісіі жорстка зададзена самім алгарытмам і не можа быць зменена пабочнымі фактарамі. === Захоўванне даных === У Bitcoin была дададзена сістэма, арганізуючая запісы транзакцый такім чынам, што карыстальнік можа лакальна выдаляць даныя з сваёй базы, якія яму дакладна не спатрэбяцца. Пасля таго, як усе транзакцыі з нейкімі сродкамі былі спакаваны ў блокі, папярэднія транзакцыі з гэтымі сродкамі можна адкінуць для эканоміі месца на дыску. Для таго, каб гэта можна было ажыццявіць без змянення хэша блока, транзакцыі хэшуюцца з дапамогай [[TTH]] і ў загаловак блока змяшчаецца толькі вынік дадзенага хэшавання. Зараз усе карыстальнікі Bitcoin атрымліваюць поўную базу даных (блокі без індэксацыі і аптымізацыі) пасля запуску праграмы ў першы раз. Станам на жнівень 2012 яе памер складае крыху болей за 2 ГБ. Без транзакцый мае памер каля 80 байт. Так як блокі генеруюцца прыкладна кожныя 10 хвілін, то за год будзе збірацца 4.2 МБ блокаў. === Пулы === Для памяншэння ўплыву фактара ўдачы і больш раўнамернага і прадказальнага заробку, карыстальнікі могуць аб’ядноўвацца ў вылічальныя пулы<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Pooled_mining Pooled Mining] //Bitcoin wiki</ref>. Уклад карыстальніка ў пул ацэньваецца ў шарах (shares). Шара — гэта кандыдат у подпіс блока, у сярэднім трэба 2³² аперацый хэшавання для знаходжання адной шары<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Mining_pool_reward_FAQ#What_reward_systems_are_there.3F Reward systems] //Bitcoin wiki</ref>. Для знаходжання блока ў сярэднім патрабуецца колькасць шар, роўная бягучай складанасці. Існуе 3 асноўных тыпы налічэння ўзнагарод<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Mining_pool_reward_FAQ Mining pool reward FAQ] //Bitcoin wiki</ref>: * Proportional — пасля знаходжання пулам блока ўзнагарода дзеліцца прапарцыйна ўкладу кожнага ўдзельніка. * PPS — аплочваецца кожная прысланая шара. Ацэньваецца як бягучая колькасць манет у блоке, падзеленая на бягучую складанасць. * Score — ацэначная сістэма аплаты шар, алгарытм вызначаецца пулам. Як правіла, сістэмы падобны на Proportional, але акрамя ўкладу кожнага ўдзельніка сістэмы імкнуцца ацаніць і яго актуальнасць. У гэтых тыпаў налічэння ёсць наступныя папулярныя варыянты: * SMPPS — аналагічна PPS, але пул ніколі не выплочвае карыстальнікам больш, чым рэальна зарабіў сам. Розніца паміж рэальным заробкам і коштам шар у PPS, калі такая ёсць, выплачваецца паступова. * ESMPPS — аналагічна SMPPS, але ўраўноўвае прыярытэты выплат сталым і новым удзельнікам пула. * RSMPPS — аналагічна SMPPS, але першымі ў чарзе на выплаты ставяцца новыя карыстальнікі. * PPLNS — аналагічна Proportional, але дзяленне ўзнагароды ажыццяўляецца прапарцыйна ўкладу ў апошнія складанасць/N прысланых на пул шар, дзе N звычайна роўнае 2. Некаторыя пулы дазваляюць ужываць сумесны майнінг некалькіх крыптавалют адразу<ref>[http://dot-bit.org/Merged_Mining Merged mining] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20141030150823/http://dot-bit.org/Merged_Mining |date=30 кастрычніка 2014 }}</ref>, выводзіць сродкі не толькі ў біткойнах, але і ў іншых валютах, у тым ліку ў рублях, доларах і еўра, раздаюць камісію са знойдзеных пулам блокаў карыстальнікам<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Comparison_of_mining_pools Comparison of mining pools] //Bitcoin wiki</ref>. === Пацверджанне транзакцый === У большасці выпадкаў, пры атрыманні сродкаў, новы ўладальнік не можа адразу ж скарыстацца імі. Гэта звязана з тым, што дадзеная транзакцыя павінна атрымаць пэўную колькасць пацверджанняў, лік якіх можа залежыць альбо ад ужываемага кліента Bitcoin, альбо ад іншых карыстальнікаў, прымаючых гэтыя сродкі. Дадзеная сістэма ўжываецца для змяншэння верагоднасці падвойнай траты сродкаў. Пацверджанні пачынаюць адлічвацца з моманту з’яўлення блока з гэтай транзакцыяй у карыстальнікаў сеткі. З кожным новым блокам, згенераваным пасля яе, колькасць пацверджанняў дадзенай транзакцыі павялічваецца на адзінку. Манеты, атрыманыя за стварэнне блока, не прымаюцца ўдзельнікамі сеткі, пакуль колькасць пацверджанняў не дасягне 100. Сродкі, атрыманыя ад іншых карыстальнікаў, у афіцыйным кліенце Bitcoin немагчыма выкарыстаць, пакуль яны не будуць мець шэсць пацверджанняў. Крамы і біржы могуць таксама ўсталяваць свой парог пацверджанняў. === Камісійныя зборы === У сістэме біткойн не прадугледжана абавязковых камісійных збораў. Карыстальнікі могуць добраахвотна ўключаць у плацеж адвольную суму камісійнага збору, падаючы на ўваход транзакцыі больш сродкаў, чым на выхад, што павышае прыярытэт апрацоўкі такой транзакцыі. Камісійны збор дастаецца вузлу, які згенераваў блок з такой транзакцыяй<ref name="lwn" />. З-за таго, што карыстальнік, генеруючы новы блок, можа па сваім меркаванні дадаваць у яго транзакцыі, ён можа ўключаць у гэты блок толькі тыя транзакцыі, у якія ўнесены камісійны збор. На дадзены момант большасць удзельнікаў не вызначаюць такія абмежаванні на транзакцыі, але з цягам часу, калі ўзнагарода за стварэнне новага блока зменшыцца, дадзеныя абмежаванні будуць уступаць у сілу паўсюдна з мэтай павелічэння стымулу да стварэння новых блокаў. Разнастайныя кліенты Bitcoin і іх версіі маюць свае правілы, што датычацца камісійных збораў. Разгледзім падрабязней афіцыйны кліент — Bitcoin-Qt<ref>[http://bitcoin.org/clients.html Кліенты Bitcoin]</ref>. Бягучыя правілы: * мінімальная камісія — 0,0005 BTC<ref>[http://bitcoin.org/releases/2012/01/09/v0.5.2.html Змены ў Bitcoin-Qt v0.5.2 ]</ref>; * 0,01 BTC, калі выхад транзакцыі менш за 0,01 BTC; * 0,01 BTC за кожны кілабайт транзакцыі<ref>[http://bitcoin.org/releases/2011/06/05/v0.3.22.html Змены ў Bitcoin-Qt v0.3.22 ]</ref> (калі сумарны памер усіх чакаючых транзакцый меней за 27 КБ, то прымаюцца любыя транзакцыі); * з транзакцый з аднолькавай сумай камісійнага збору, большы прыярытэт мае тая транзакцыя, якая мае больш пацверджанняў. === Праграмны інтэрфейс === Праграмнае забеспячэнне сеткавага вузла біткойн існуе ў двух відах: праграма з графічным інтэрфейсам і фонавая праграма. У абодвух выпадках яно можа кіравацца праз праграмны інтэфейс па пратаколу [[JSON-RPC]] (RFC 4627)<ref>[http://www.bitcoin.org/wiki/doku.php?id=api Спецыфікацыя API]</ref> Гэта дазваляе досыць проста вырашыць такія задачы, як: * Далучыць да аднаго вузла некалькі праграм-майнераў, стварыўшы ўласны пул; * Інтэграваць вузел з web-крамай, абменнікам ці іншай службай, звязанай з аплатай<ref>[http://www.phpclasses.org/package/6739 Бібліятэка класаў для PHP5]</ref>; === Іншыя рэалізацыі === * Майк Хёрн (Mike Hearn), супрацоўнік кампаніі [[Google]], у межах праграмы «20 % працоўнага часу супрацоўніка» рэалізаваў праграмнае забеспячэнне вузла Bitcoin на мове [[Java]] — [[BitcoinJ]]<ref>[http://code.google.com/p/bitcoinj BitcoinJ на Google Code]</ref>. Гэта рэалізацыя абмежавана толькі карыстальніцкімі функцыямі<ref>[http://www.techworld.com.au/article/380396/google_releases_open_source_bitcoin_client/ Google releases open source Bitcoin client — open source, money, Google, Gavin Andresen, Economics, e-commerce, Bitcoin — Java — Development — Techworld<!-- Заголовок добавлен ботом -->] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111029233951/http://www.techworld.com.au/article/380396/google_releases_open_source_bitcoin_client |date=29 кастрычніка 2011 }}</ref> (такі вузел не можа правяраць транзакцыі і блокі, ствараць блокі, а можа толькі ствараць новыя валідныя транзакцыі, што, зрэшты, дастаткова для работы кліента), аднак гэта з’яўляецца нямалым крокам у бок мабільных праграм, ужываючых Bitcoin. == Эканоміка == Нягледзячы на эксперыментальны статус праекта, ён імкліва набірае папулярнасць. Біткойны прымаюцца ў абмен на сеткавыя паслугі і рэальныя тавары<ref name="bitcointrade">{{cite web |url=https://en.bitcoin.it/wiki/Trade |title=Bitcoin Trade |publisher=Bitcoin.org |accessdate=16 May 2011}}</ref>. Многія арганізацыі прымаюць ахвяраванні ў гэтай валюце<ref>[http://www.reactos.org/ru/foundation_donate.html Donate to ReactOS — ReactOS Website<!-- Заголовок добавлен ботом -->] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111007132132/http://www.reactos.org/ru/foundation_donate.html |date=7 кастрычніка 2011 }}</ref>. Трэйдэры абменьваюць біткойн на разнастайныя валюты (долары ЗША, рублі, японскія іены і іншыя) на онлайн-біржах<ref>[http://bitcoincharts.com/markets/ Bitcoin Charts]</ref><ref>{{cite news |date=2010-10-10 |title=Could the Wikileaks Scandal Lead to New Virtual Currency? |first=Keir |last=Thomas |newspaper=[[PC World]] |url=http://www.pcworld.com/businesscenter/article/213230/could_the_wikileaks_scandal_lead_to_new_virtual_currency.html |accessdate=2010-10-10}}</ref>. Сярод карыстальнікаў валюты прынята ўмоўнае пазначэнне '''BTC'''. Курс біткоіна ўпаў ніжэй за 20 000 долараў за выхадныя (23-24 ліпеня 2022) — найніжэйшый са снежня 2020 года — пасля рашэння Федэральнай рэзервовай сістэмы павысіць працэнтныя стаўкі на 0,75 % і тыдня падзення кошту. Да панядзелка біткоін зноў вырас вышэй за 20 000 долараў, падняўся амаль на 6 % за 24 гадзіны.<ref>{{Cite web|title=Курс биткоина к Доллару BTC USD, Bitcoin|url=https://foreck.info/kurs/bitcoin|accessdate=2022-07-25|work=foreck.info}}</ref> На папярэднім тыдні вядучая крыптавалюта таргавалася ў адносна вузкім дыяпазоне ад 19 000 да 22 000 долараў, бо крыптавалютны і фондавы рынкі з усіх сіл спрабавалі аднавіць які-небудзь прыкметны ўзыходзячы імпульс з прычыны шырэйшага распродажу. Эксперты таксама адзначаюць працяг вайны ва Украіне і інфляцыю, якая дасягнула новага 40-гадовага максімуму, з гэтай прычыны назірана падзенне цэн на рынках акцый і крыптавалют. Крыптавалюта ў апошні час усё болей «адсочвае» фондавы рынак, што робіць яе яшчэ больш пераплеценым з макраэканамічнымі фактарамі, лічаць эксперты. Эфірыўм трымаецца аналагічнай схемы.<ref>{{Cite web|title=Is Bitcoin a Strong Hedge Against Inflation?|url=https://www.kucoin.com/ru/blog/is-bitcoin-a-strong-hedge-against-inflation|accessdate=2022-07-25|work=kucoin.com}}</ref> Па словах Эдварда Мойі, старшага рынкавага аналітыка валютнай брокерскай кампаніі Oanda, сітуацыя можа пагоршыцца, калі цана біткойна ўпадзе ніжэй за 20 000 долараў. Цяпер, калі біткоін упаў ніжэй за 20 000 долараў, «падтрымка можа не з’явіцца да ўзроўню 17 000 долараў», — кажа Мойя. «Яшчэ адно падзенне крыптавалюты можа не атрымаць сур’ёзнай падтрымкі да летняга максімуму 2019 года на ўзроўні 14 000 долараў». Біткоін не перавышаў 50 000 долараў з 25 снежня 2021 года. Нягледзячы на ​​ўзлёты і падзенні, цана біткойна ўпала амаль на 70 % з моманту свайго гістарычнага максімуму вышэй за 68 000 долараў 10 лістапада 2021 года, што стрымлівалася ростам інфляцыі, адставаннем у аднаўленні на рынку працы і пастаяннымі сігналамі ФРС пра тое, што яна пачне згортваць меры па падтрымцы эканомікі, звязаныя з пандэміяй.<ref>{{Cite web|title=Биткоин упал ниже 25 тысяч долларов впервые с декабря 2020 года|url=https://rg.ru/2022/06/13/bitkoin-upal-nizhe-25-tysiach-dollarov-vpervye-s-dekabria-2020-goda.html|accessdate=2022-07-25|work=rg.ru}}</ref> === Абменны курс === Важныя моманты ў гісторыі Bitcoin: * 25 красавіка 2010 года — былі афіцыйна прададзены першыя BTC (1000 манет за 0,3 цэнта кожная). * 10 лютага 2010 года — На Slashdot з’явілася навіна<ref>[http://news.slashdot.org/story/11/02/10/189246/online-only-currency-bitcoin-reaches-dollar-parity Online-Only Currency BitCoin Reaches Dollar Parity]</ref> аб дасягненні парытэту паміж BTC і USD. * 20 красавіка 2011 года — Forbes публікуе артыкул «Crypto Currency»<ref>[http://www.forbes.com/forbes/2011/0509/technology-psilocybin-bitcoins-gavin-andresen-crypto-currency.html «Crypto Currency»]</ref>, пасля чаго курс BTC стаў расці хутчэй і к канцу мая дасягнуў $ 8.89. * 1 чэрвеня 2011 года — Gawker апублікаваў артыкул «Silk Road»<ref>[http://gawker.com/5805928/the-underground-website-where-you-can-buy-any-drug-imaginable «Silk Road»]</ref> аб папулярнасці Bitcoin сярод гандляроў наркотыкамі, пасля чаго курс BTC рэзка падскочыў. * 9 чэрвеня 2011 года — курс Bitcoin дасягнуў свайго гістарычнага максімума $ 29,57. * 19 чэрвеня 2011 года — найбуйнейшая Bitcoin-біржа MtGox была ўзламана<ref>[https://mtgox.com/press_release_20110630.html CLARIFICATION OF MT. GOX COMPROMISED ACCOUNTS AND MAJOR BITCOIN SELL-OFF] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110919162635/https://mtgox.com/press_release_20110630.html |date=19 верасня 2011 }}</ref>, пасля чаго курс BTC працягнуў падзенне. * 16 снежня 2020 года — курс Bitcoin упершыню ў гісторыі перавысіў $ 20&nbsp;000<ref>[https://www.reuters.com/article/crypto-currency/bitcoin-breaks-above-20000-for-first-time-idUSKBN28Q1UI reuters.com]</ref>. * 2 студзеня 2021 года — Bitcoin пабіў чарговы рэкорд, перавысіўшы адзнаку ў $33 тысячы. Сутачны рост тады складаў 12 %, за месяц — 70 %, а за папярэдні год BTC падаражэў у 4,6 раза<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=266171 nn.by]</ref>. * 7 студзеня 2021 года — курс Bitcoin упершыню ў гісторыі вырас да $ 40&nbsp;000<ref>[https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-01-07/crypto-market-value-tops-1-trillion-as-bitcoin-breaches-37-000 bloomberg.com]</ref> * 19 лютага 2021 года — курс Bitcoin упершыню ў гісторыі вырас да $ 55&nbsp;000<ref>[https://finance.tut.by/news719686.html?c finance.tut.by]{{Недаступная спасылка}}</ref>. * 13 сакавіка 2021 года — курс Bitcoin упершыню ў гісторыі падняўся вышэй за $60&nbsp;000<ref>[https://www.rbc.ru/crypto/news/604ca3559a79477e89ebc322 rbc.ru]</ref>. === Адрозненні ад іншых валют === [[Выява:total bitcoins over time.png|thumb|right|238px|Колькасць біткойнаў з цягам часу]] У адрозненні ад звычайных, [[Фіатныя грошы|дэкрэтных]] валют, у сістэме біткойн няма кантралюючых органаў<ref name="FAQ">[http://www.bitcoin.org/ru/faq Bitcoin FAQ]</ref>. Гэта памяншае нестабільнасць, стваральную цэнтральнымі банкамі і ўрадамі. Эмісія абмежавана, запраграмавана і яе ход вядомы ўсім удзельнікам рынку наперад<ref name="whitepaper"/>. Плацяжы ажыццяўляюцца наўпрост, без пасрэдніцтва нейкіх фінансавых арганізацый. Адмена плацяжу немагчыма. Інфармацыя аб здзейсненым плацяжы распаўсюджваецца плацельшчыкам па ўсёй сетцы і прымаецца ўсімі астатнімі ўдзельнікамі сеткі, калі адпавядае правілам. Няправільныя плацяжы адхіляюцца. Плацяжы не абкладаюцца абавязковай камісіяй, аднак камісія можа быць сплочана добраахвотна для паскарэння апрацоўкі плацяжу<ref name="whitepaper"/>. Агульная колькасць грашовых адзінак не перавысіць 21 000 000 біткойнаў. Аб’ём павялічваецца ў выглядзе сумы спадальнай [[Геаметрычная прагрэсія|геаметрычнай прагрэсіі]] і набліжаецца да максімальнага значэння [[Асімптота|асімптатычна]]. У будучыні чакаецца [[Дэфляцыя, эканоміка|дэфляцыя]], што не з’яўляецца праблемай, таму што грашовая адзінка дзеліцца да 8-га дзесятковага знака<ref name="lwn" />. Эмісія спыніцца, цікавасць падтрымкі вузлоў сеткі карыстальнікамі пераключыцца на збор камісій. Вельмі добрая дзялімасць<ref>https://profinvestment.com/the-essence-of-bitcoin/</ref>. У той час як 1 рубель дзеліцца толькі на 100 капеек, 1 BTC можна падзяліць на 100 000 000 дробных частак, якія называюцца сатоши, названымі ў гонар ананімнага распрацоўшчыка першай крыптавалюты. === Наступствы === Магчымыя сцэнарыі няўдачы ўключаюць абясцэньванне, страту цікавасці карыстальнікаў і глабальную змову ўрадаў па блакаванню сеткі. Аднак апошняе малаверагодна<ref name="obrien2010">{{cite news |title=Imagine your computer as a wallet full of Bitcoins |first=Danny |last=O'Brien |url=http://www.irishtimes.com/newspaper/finance/2010/1126/1224284180416.html |newspaper=[[The Irish Times]] |date=26 November 2010 |accessdate=19 December 2010}}</ref>. Сам праект Біткойн, верагодна, з’яўляецца рэакцыяй на спробы, у прыватнасці, урада ЗША перашкодзіць дзейнасці кампаній накшталт [[E-Gold]] і [[Liberty Dollar]]. Закладзеныя ў ім прынцыпы дэцэнтралізацыі і ананімнасць не пакідаюць звёнаў, атака на якія прывядзе да адмовы ўсёй сістэмы<ref name="herpel2010">{{cite web|url=http://ssrn.com/abstract=1721076|title=2011 Observations on the Digital Currency Industry|author=Herpel, Mark|date=6 December 2010|work=|publisher=SSRN (Article for DGC magazine Jan2011)|accessdate=19 December 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200604094709/https://www.ssrn.com/abstract=1721076|archivedate=4 чэрвеня 2020|deadurl=yes}}</ref>. Але наяўная дэцэнтралізацыя не можа лічыцца поўнай, пакуль ёсць такія вузкія месцы, як абменнікі, якія могуць быць аб’яўлены па-за законам у любы момант. == Альтэрнатывы == Дзякуючы адкрытасці, арыгінальны код Bitcoin быў ужыты для стварэння мноства кароткатрывалых альтэрнатыўных крыптавалют. Альтэрнатыўныя валюты, як правіла, магчыма памяняць на Bitcoin на біржы. Параўнанне рыначнай капіталізацыі Bitcoin і іншых альтэрнатыў на [[Bitcoin Pie]] паказвае, што Bitcoin мае дамінуючую долю рынку. Арыгінальны код быў ужыты для стварэння сеткі [[Namecoin]] — сістэмы альтэрнатыўных каранёвых DNS-сервераў. Таксама існуе падобны на Bitcoin праект [[Litecoin]]. == Крытыка == === Няроўнасць паміж раннімі і познімі майнерамі === Архітэктура bitcoin дае больш пераваг тым майнерам, якія пачалі здабычу раней. Так, колькасць працы, неабходнай для генерацыі блока, у цяперашні час больш чым у паўмільёна раз больш, чым у пачатку работы сістэмы. Пры павелічэнні колькасці ўдзельнікаў і аўтаматычным змяншэнні колькасці манет ва ўзнагародзе за майнінг, генерацыя манет становіцца больш энерга- і апаратназатратней. Калі складанасць генерацыі стала досыць высокай, майнеры з краін, у якіх электраэнергія адносна дарагая, апынуліся ў няроўных умовах з майнерамі з краін, дзе электраэнергія адносна танная. === Рэзкія скокі курсу === Так як [[грашовая эмісія|эмісія]] абмежавана і запраграмавана, а агульная колькасць ніколі не перавысіць 21 000 000 БТК, у будучыні цалкам верагодна дэфляцыя біткойна<ref>http://btcsec.com/chto-takoe-bitcoin/</ref>. З-за чаго ў [[трэйдэр|гульцоў рынку]] можа мецца стымул да накаплення манет з мэтай спекуляцыі<ref>http://blogs.computerra.ru/8356 {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20121128101555/http://blogs.computerra.ru/8356 |date=28 лістапада 2012 }} " дэфляцыйная спіраль можа прывесці да калапсу сеткі. У той момант, калі кошт прадукту ўзрастае, людзі пачынаюць яго збіраць, "</ref><ref>[http://www.cob.calpoly.edu/wp-content/uploads/media/files/econ/Top-Senior-Project-F2011-Daniel.pdf Technical Analysis in the Virtual World. Philip Daniel] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130213092353/http://www.cob.calpoly.edu/wp-content/uploads/media/files/econ/Top-Senior-Project-F2011-Daniel.pdf |date=13 лютага 2013 }} «As bitcoins deflate and gain value relative to other currencies, those holding bitcoins become more wealthy. As deflation happens the incentive to hold bitcoins and not spend them increases. This could hurt the bitcoin economy»</ref>, калі яны вырашаць, што курс будзе няспынна расці. Пры гэтым належыць улічваць, што на доўгатэрміновае ўмацаванне біткойна наўпрост будзе ўплываць рост колькасці толькі тых тавараў і паслуг, якія можна будзе за іх набыць, а не тавараў і паслуг увогуле, таму з абмежаванай колькасці біткойнаў зусім не вынікае непазбежны рост іх курса<ref>[http://www.ilearney.ru/conf/virtmoney/#3838 Онлайн-конференция «Биткойн: переходим на электронные деньги»<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>. Напрыклад, у сярэдзіне 2011 года з-за спекуляцыйнага попыту курс рэзка вырас да больш чым трыццаці долараў ЗША за біткойн, пасля чаго ўпаў прыкладна да двух. === Ценявая эканоміка === Па прычыне ананімнасці і некантралюемасці, біткойн ідэальна падыходзіць для [[ценявая эканоміка|ценявой эканомікі]], што можа паслужыць фармальнай падставай юрыдычнай атакі на біткойн з быку тых, каму ён эканамічна не выгадны. Хоць [[наяўныя грошы]] не менш ананімны, а здзелкі па ім таксама некантралюемыя, яны менш зручныя для аддаленых плацяжоў. === Крадзяжы === Так як у Bitcoin няма кантралюючага цэнтра, магчымы іх крадзеж без магчымасці адмены несанкцыянаваных транзакцый. Таксама магчымы ўзломы біткойн-біржаў і пулаў сумеснай здабычы, што насамрэч адбывалася<ref>[https://btc-e.com/news/81 BTC-E | News<!-- Заголовок добавлен ботом -->] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20121119200602/https://btc-e.com/news/81 |date=19 лістапада 2012 }}</ref><ref>[http://btcsec.com/bitcoin-security-history/ Хакерская атака на Mt Gox]</ref><ref>[http://habrahabr.ru/post/139314/ Взломаны cервера на Linode, украдено около 50K BTC ($250K) / Хабрахабр]</ref><ref>[http://www.bbc.com/news/technology-19633980 Кража 24,000 BTC у Bitfloor]</ref>. === Схаваны майнінг === В чэрвені 2011 года Symantec заявіла, што майнінг можа быць запушчаны на [[ботнэт]]ах. Такім чынам, сотні і тысячы камп’ютараў пачнуць працаваць над генерацыяй крыптавалюты без ведама іх уладальнікаў. Таксама магчыма ўжыванне супрацоўнікамі карпаратыўных рэсурсаў для генерацыі біткойнаў. === Патрабаванні да дыскавай прасторы для захоўвання гісторыі транзакцый === З-за асаблівасцей функцыянавання сістэмы, аб’ём інфармацыі, якую павінен трымаць і апрацоўваць кожны ўдзельнік абмену, ўвесь час расце. Ужо зараз (пры прыкладна 210 000 выпушчаных у зварот блоках і прыкладна 5000 транзакцыях у суткі) аб’ём базы даных, што захоўвае кожны ўдзельнік абмену, перавышае 3000 Мб, а яе першапачатковая загрузка/стварэнне/праверка/сінхранізацыя (пасля першай усталёўкі праграмы-кліента) займаюць каля сутак работы сярэдняга камп’ютара і велізарны аб’ём дыскавых аперацый (больш 700 Гб). У выпадку росту папулярнасці павелічэнне аб’ёму транзакцый да ўзроўняў параўнальных са звычайнымі плацёжнымі сістэмамі (ад 100 000 транзакцый у суткі і больш) зробіць немагчымым ужыванне bitcoin на звычайных персанальных камп’ютарах без істотных змен у прынцыпах работы сістэмы. Па гэтай прычыне актыўна ідзе распрацоўка альтэрнатыўных кліентаў, рэалізаваных у адпаведнасці з ідэалогіяй «тонкага кліента», гэта значыць не трымаючых на цвёрдым дыску змесціва блокаў, а замест гэтага захоўваючых толькі іх загалоўкі. == Цікавыя факты == Па словах Сатосі, распрацоўка біткойна пачалася ў 2007 годзе<ref>[https://bitcointalk.org/index.php?topic=13.msg46#msg46 Questions about Bitcoin<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>. == Гл. таксама == * [[Блокчэйн]] * [[Крыптаанархізм]] {{зноскі|2}} == Спасылкі == * [http://www.bitcoin.org/ Афіцыйны сайт] * https://ru.bitcoin.it/wiki/FAQ * [http://BTCsec.com/ Рускамоўны інфармацыйны рэсурс аб сетцы біткойн] * [http://www.ilearney.ru/conf/virtmoney/ Онлайн-конференция «Биткойн: переходим на электронные деньги»] * [http://bitcoincharts.com/markets/ Курс біткойнаў на біржах] * [https://en.bitcoin.it/wiki/Mining_hardware_comparison Параўнанне абсталявання прыдатнага для генерацыі біткойнаў] * Евгений Золотов [http://i-business.ru/blogs/20872 BitCoin как убежище: стоит ли вложиться в криптовалюту?] [[Катэгорыя:Крыптавалюты]] [[Катэгорыя:Ананімныя сеткі]] [[Катэгорыя:Крыптаграфічнае праграмнае забеспячэнне]] [[Катэгорыя:Кросплатформавае праграмнае забеспячэнне]] [[Катэгорыя:Свабоднае сеткавае праграмнае забеспячэнне]] [[Катэгорыя:Свабоднае праграмнае забеспячэнне, напісанае на C++]] [[Катэгорыя:Праграмнае забеспячэнне з ліцэнзіяй MIT]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 2009 годзе]] 9mvxzpj0tjtvr85kav6xc939qhvptg5 4187079 4186917 2022-08-15T07:57:58Z Maksim L. 13 Адхіленая 1 апошняя тэкставая змена (зробленая [[Адмысловае:Contributions/Lavanano|Lavanano]]) і адноўленая версія 4182180, зробленая InternetArchiveBot: спам wikitext text/x-wiki {{машынны пераклад}} {{картка праграмы | name = Bitcoin | title = Bitcoin | logo = | screenshot = [[Выява:Bitcoin-0.3.23 screenshot.png|200px]] | caption = | collapsible = | author = | developer = Сатосі Накамото (Satoshi Nakamoto), Гэвін Андрэсэн (Gavin Andresen) | released = {{Start date|2009|02|04}} | discontinued = | latest release version = 0.9.3 | latest release date = [[27 верасня]] [[2014]] | latest preview version = | latest preview date = <!-- {{Start date and age|YYYY|MM|DD}} --> | frequently updated = <!-- DO NOT include this parameter unless you know what it does --> | programming language = [[C++]] | operating system = Windows, Linux, Mac OS X | platform = | size = 7.2 MiB - 15.0 MiB | language = | status = Beta | genre = [[Электронныя грошы]] | license = [[MIT License]] | website = {{URL|http://www.bitcoin.org}} }} '''Біткойн''' ({{lang-en|Bitcoin}}, ад {{lang-en2|bit}} — адзінка інфармацыі «біт» і {{lang-en2|coin}} — «манета») — электронная [[аднарангавая сетка|пірынгавая]] валютная сістэма, створаная ў 2009 годзе [[Сатоcі Накамото]]<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Satoshi_Nakamoto Satoshi Nakamoto в Bitcoin Wiki]</ref>, сапраўдная асоба якога (ці групы асоб) застаецца невядомай. Гэта назва таксама належыць [[open source|праграмнаму забеспячэнню з адкрытым крынічным кодам]], створанаму ім, і [[аднарангавая сетка|аднарангавай сетцы]], утворанай гэтай праграмай. Сховішчам сродкаў з’яўляецца ''файл-гаманец'', які захоўваецца на камп’ютары. Біткойн можа быць адасланы любому карыстальніку ў сетцы, ужываючы ''адрас Bitcoin''. У адрозненні ад іншых валют, біткойн не залежыць ад нейкага цэнтра, што займаецца вытворчасцю валюты. Даныя аб перасоўванні грашовых сродкаў захоўваюцца ў [[размеркаваныя базы даных|размеркаванай БД]]. Немагчыма распараджацца чужымі грашовымі сродкамі і выдаткаваць адны і тыя ж сродкі двойчы: для забеспячэння бяспекі ўжываюцца [[Крыптаграфія|крыптаграфічныя]] метады. Прынцып аднарангавай сеткі і адсутнасць адміністрацыйнага цэнтра робіць немагчымым дзяржаўнае рэгуляванне і маніпуляцыі курса шляхам змянення грашовай масы. [[Эмісія грошай|Эмісія]] біткойна алгарытмічна абмежавана. Біткойн прадугледжвае ананімнае валоданне і перавод грашовых сродкаў. Біткойн — адна з першых рэалізацый ''[[Крыптавалюта|крыптавалюты]]'', апісанай у 1998 годзе [[Вэй Дай]] (Wei Dai) у рассыланні [[шыфрапанк]]аў. == Агляд == Біткойн заснаваны на запісе перасоўвання грашовых сродкаў з ужываннем [[Крыптасістэма з адкрытым ключом|асіметрычнага шыфравання]]. Усе [[Транзакцыя, інфарматыка|транзакцыі]] публічныя і захоўваюцца ў размеркаванай БД. Для прадухілення шматразовай траты адной і той жа сумы сетка рэалізуе нешта накшталт ''размеркаванага серверу часу'', ужываючы ідэю ланцуга [[Хэш-сума|хэшаў]], кожны з якіх вылічаецца на базе папярэдняга. Для змяншэння памеру БД ужываецца [[TTH|дрэвападобнае хэшаванне]]. '''Bitcoiner: Чалавек, які мае як мінімум 1 BTC.''' == Тэхнічныя падрабязнасці == Біткойн — рэалізацыя прапанаванай Вэй Дай пад назвай ''b-money'' і [[Нік Сабо|Ніка Сабо]] (Nick Szabo) пад назвай Bitgold. Прынцыпы работы сістэмы пададзены ў працы<ref name="whitepaper">{{cite news |author=Satoshi Nakamoto |date=2011-08-01 |title=Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System |url=http://www.bitcoin.org/bitcoin.pdf}}</ref> Сатосі Накамото ў 2008 годзе. === Адрасы === Bitcoin адрас з’яўляецца вынікам пераўтварэння адкрытага ключа карыстальніка. Публічныя ключы, ці адрасы біткойн, выконваюць функцыю канчатковых пунктаў пры адпраўцы і прыёме грашовых сродкаў. Адпаведныя ім прыватныя ключы аўтарызуюць адпраўніка. Адрасы не змяшчаюць ніякай інфармацыі пра іх уладальніку і ў агульным выпадку з’яўляюцца ананімнымі<ref name="lwn">{{cite news |author=Nathan Willis |date=2010-11-10 |title=Bitcoin: Virtual money created by CPU cycles |publisher=[[LWN.net]] |url=http://lwn.net/Articles/414452/}}</ref>. Кожны ўдзельнік сеткі біткойн мае так званы гаманец, які ўтрымлівае адвольную колькасць пар ключоў. Біткойн ужывае алгарытм ECDSA з параметрамі secp256k1 для стварэння новых пар ключоў. Памер закрытага ключа — 256 біт, а адпаведнага яму адкрытага ключа — 512 біт. Карыстальнік біткойн можа мець мноства адрасоў, ствараючы іх па ўласнай ініцыятыве. Стварэнне новага адрасу ўяўляе сабой стварэнне новай пары ключоў і не патрабуе нават злучэння з сеткай. Стварэнне адрасу толькі для адной транзакцыі ці аднаго карэспандэнта дазваляе захаваць ананімнасць. Алгарытм стварэння Bitcoin адраса. # Адкрыты ключ паслядоўна хэшуецца з дапамогай [[SHA-2|SHA-256]] і RIPEMD-160. # Перад вынікам пункта 1 дадаецца байт ID сеткі (0x00 — асноўная сетка). # Выкарыстоўваецца SHA-256 да выніка пункта 2. # Абіраюцца першыя 32 біта ад выніка папярэдняга кроку і дадаюцца ў канец выніка пункта 2. # Вынік пункта 4 пераўтвараецца ў base58 радок з дапамогай Base58Check кадзіравання. Адрасы ў тэкставай форме ўяўляюць сабой радкі даўжынёй да 34 сімвалаў, якія складаюцца з літар лацінскага алфавіта і лічбаў, напрыклад 1PksxEN1zvFoP59qxXTg5cZWixeTqS6Nt9. Існуюць варыянты прадстаўлення адрасоў біткойн у выглядзе [[QR-код]]аў і іншых двухмерных [[штрыхкод]]аў, прыдатных для счытвання мабільнымі прыладамі. === Транзакцыі === [[Выява:Транзакцыі bitcoin.png|thumb|left|350px|Транзакцыі]] Біткойн вызначае кожную манету ланцугом лічбавых подпісаў. Калі адзін карыстальнік перадае нейкую суму другому карыстальніку, ён стварае новую транзакцыю, якая змяшчае хэш папярэдняй транзакцыі, падпісанай ім, і публічны ключ наступнага ўладальніка<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Transactions Transactions — Bitcoin<!-- Загаловак даданы ботам -->]</ref>. Потым гэтая інфармацыя шырокавяшчальным запытам адпраўляецца ў сетку біткойн. Астатнія ўдзельнікі сеткі правяраюць подпісы, перш чым прыняць транзакцыю да апрацоўкі. Магчымы выпадкі, калі неабходна перадаць сродкі, атрыманыя з розных транзакцый некалькім розным карыстальнікам. Для гэтых мэтаў транзакцыі падтрымліваюць шматлікія ўваходы і выхады. Значэнні з усіх уваходаў сумуюцца, і сума распаўсюджваецца па выхадах. Для таго, каб праверыць транзакцыю, ужываецца сцэнарый на Forth-подобнай мове. У цяперашні час у Біткойн існуе тры розных сцэнарыі транзакцыяў: перавод на IP-адрас, перавод на Bitcoin-адрас і генерацыя. Апошні тып транзакцый ужываецца пры генерацыі блокаў для эмісіі новых манет. === Ланцуг блокаў === [[Выява:Blockchain.svg|102px|thumb|right|Асноўная паслядоўнасць блокаў (чорныя) з’яўляецца самай доўгай ад пачатковага (зялёны) да бягучага. Пабочныя галіны (шэрыя) адсякаюцца.]] Транзакцыі не пацвярджаюцца, пакуль не будуць калектыўнымі намаганнямі сеткі спакаваны ў паслядоўнасць блокаў. Пацверджанне засноўваецца на тым, што праведзеная работа па спакоўцы можа быць хутка праверана, што выключае шматразовае выдаткоўванне адных і тых жа сродкаў ці падробку. Блок уяўляе сабой запіс усіх ці некалькіх з самых апошніх транзакцый, якія пакуль не былі запісаны ў папярэднія блокі. Ён дзеліцца на загаловак і спіс транзакцый. Загаловак блока ўключае ў сябе свой SHA-256 хэш, версію блока(зараз ужываецца толькі дадзеная версія блока — 1), SHA-256 хэш папярэдняга блока з ланцуга, спіс хэшаў транзакцый, час стварэння блока, параметры bits і nounce, колькасць транзакцый у блоке і памер блока ў байтах. У пачатак спіса транзакцый дадаецца транзакцыя генерацыі, якая ў выпадку паспяховай генерацыі блока перадае карыстальніку ўзнагароды за створаны блок. Створаны блок будзе прыняты астатнімі карыстальнікамі толькі ў тым выпадку, калі SHA-256 хэш загалоўка роўны ці ніжэй пэўнай мэты, якая вылічаецца з параметра bits. <code></code> Напрыклад, калі значэнне bits <code>0x1a0115cb</code>, то мэтай з’яўляецца <code>0x0115cb * 2**(8*(0x1a - 3)) = 0x0000000000000115cb0000000000000000000000000000000000000000000000</code>. Максімальна магчымая мэта (г.зн. мінімальная складанасць) вызначаецца значэннем bits <code>0x1d00ffff</code>. Калі блок не задавальняе мэты, то параметр nounce змяняецца і хэш пералічваецца. Гэты працэс патрабуе мноства цыклаў спроб і памылак, таму што вынік функцыі [[Хешванне|хэшавання]] ([[SHA-256]]) практычна непрадказальны. Калі задача вырашана, вузел рассылае атрыманы блок усім далучаным вузлам. Іншыя вузлы правяраюць блок, і, калі ён верны, прымаюць яго ў якасці наступнага сапраўднага, гэта значыць дадаюць у ланцуг. Мэта карэктуецца кожныя 2016 блокаў, у залежнасці ад таго, колькі часу спатрэбілася на іх стварэнне. У ідэале ўся сетка будзе генераваць адзін блок кожныя 10 хвілін, г.зн. на генерацыю 2016 блокаў павінна сысці два тыдні. Калі 2016 блокаў было згенеравана даўжэй чым за два тыдні, то мэта павялічваецца, у адваротным выпадку змяншаецца. Такім чынам, сістэма будзе генераваць блокі з пастаяннай хуткасцю, не залежнай ад магутнасці сеткі. Любыя транзакцыі не лічацца легітымнымі (не лічацца «пацверджанымі»), пакуль інфармацыя пра іх не будзе згрупавана ў спецыяльныя структуры — блокі. Структура і інфармацыя ў блоках падпарадкоўваюцца зададзеным правілам і яе можна хутка спраўдзіць. Кожны блок заўсёды змяшчае інфармацыю (хэш) ад адным папярэднім блоку. Гэта дазваляе ўсе існуючыя блокі ўявіць у выглядзе ланцуга, які з’яўляецца размеркаванай базай даных і змяшчае інфармацыю аб усіх здзейсненых калі-небудзь аперацыях з біткойнамі. Блокі адначасова ствараюць мноства майнераў. Рэгулярна ўзнікаюць сітуацыі, калі адзін і той жа блок з’яўляецца папярэднім для двух новых блокаў. У кожным з новых блокаў могуць сустракацца як аднолькавыя транзакцыі, так і розныя. Праз некаторы час з’яўляюцца чарговыя блокі, ланцуг можа раздваіцца. Кожная з галін раўнавартасная да той пары, пакуль адна з іх не атрымае больш доўгі працяг. Звычайна пры роўнай даўжыні перавага аддаецца таму ланцугу, канцавы блок якой з’явіўся раней. Сістэма аўтаматычна лічыць легітымным даўжэйшы ланцуг, не звяртаючы ўвагу на час стварэння апошняга блока. Транзакцыі, якія ўвайшлі выключна ў менш працяглую галіну (у тым ліку па выплаце ўзнагароды), страчваюць статус пацверджаных. Калі гэта транзакцыя перадачы біткойнаў, то яна можа быць уключана ў наступны блок. Транзакцыі атрыманя ўзнагароды за стварэнне адсечаных блокаў не дублююцца ў другой галіне, гэта значыць «лішнія» біткойны за адсечаныя блокі не атрымліваюць далейшых пацверджанняў і «страчваюцца». Такім чынам ланцуг блокаў змяшчае крыптаграфічную гісторыю валодання пэўнай порцыяй біткойн<ref name="bbe">{{cite web|url=http://blockexplorer.com/|title=Bitcoin Block Explorer - сайт, дазваляючы прагледжваць ланцуг блокаў|archiveurl=https://www.webcitation.org/69Ar6Dlbn?url=http://blockexplorer.com/|archivedate=15 ліпеня 2012|accessdate=12 кастрычніка 2012|deadurl=no}}</ref>. Калі карыстальнік паспрабуе выкарыстаць калісьці атрыманыя біткойны ізноў, сетка не прыме яго транзакцыю як дзейсную. === Эмісія === Першай транзакцыяй кожнага блока-кандыдата з’яўляецца налічэнне генеруючаму вузлу ўзнагароджвання ў 50 біткойнаў. Пасля стварэння кожных 210 000 блокаў<ref>На момант 2011-02-14 іх колькасць прыблізна роўная 108 100</ref> узнагароджванне будзе змяншацца ў 2 разы<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Controlled_inflation Апісанне кантралюемай інфляцыі]</ref>. Такім чынам, агульная колькасць біткойнаў не перавысіць 21 000 000. У выпадку знікнення часткі гэтых сродкаў з абароту, дадзенае абмежаванне не будзе праблемай, таму што мінімальны аб’ём транзакцыі складае 10⁻⁸ біткойн. Верагоднасць атрымання ўзнагароджання залежыць ад стаўлення вылічальнай магутнасці вузла да сумарнай вылічальнай магутнасці ўсіх вузлоў сеткі<ref name="FedProb"> {{cite news |title=The FED’s Real Monetary Problem |first=Thomas |last=Luongo |date=2010-07-23 |newspaper=[[LewRockwell.com]] |url=http://www.lewrockwell.com/orig6/luongo7.1.1.html |accessdate=2010-10-12}}</ref>. Жадаючыя атрымаць як мага большае ўзнагароджанне імкнуцца задзейнічаць як мага большыя вылічальныя магутнасці для генерацыі: [[GPGPU|ужыванне вектарных графічных працэсараў (GPU)]]<ref>http://www.theregister.co.uk/2011/08/16/gpu_bitcoin_brute_forcing/ «the idea of GPGPU extremely attractive for the purpose of bitcoin mining»</ref> (у сотні разоў эфектыўней [[CPU]]<ref>http://arstechnica.com/tech-policy/news/2011/08/symantec-spots-malware-that-uses-your-gpu-to-mine-bitcoins.ars «estimates that GPUs can compute hashes up to 750 times as quickly as a typical CPU.»</ref>). Гэты від дзейнасці атрымаў назву «майнінг» ({{lang-en|mining}} — здабыча карысных выкапняў, шахтная распрацоўка), верагодна, з-за падабенства з золатаздабычай. Па меры падзення аб’ёму ўзнагароджання матывацыя карыстальнікаў, верагодна, перамесціцца на збор [[#Камісійныя зборы|камісій]]. Так як вылічальныя магутнасці сеткі нясталыя, праграмнае забеспячэнне вузлоў праз кожныя 2016 блокаў, а гэта прыкладна кожныя два тыдні, пералічвае<ref>[http://btcsec.com/difficulty/ Гісторыя змянення складанасці сеткі Bitcoin]</ref> патрабаванні да хэшаў блокаў такім чынам, каб падтрымліваць сярэднюю частату генерацыі на ўзроўні 6 блокаў у гадзіну. Такім чынам, хуткасць эмісіі жорстка зададзена самім алгарытмам і не можа быць зменена пабочнымі фактарамі. === Захоўванне даных === У Bitcoin была дададзена сістэма, арганізуючая запісы транзакцый такім чынам, што карыстальнік можа лакальна выдаляць даныя з сваёй базы, якія яму дакладна не спатрэбяцца. Пасля таго, як усе транзакцыі з нейкімі сродкамі былі спакаваны ў блокі, папярэднія транзакцыі з гэтымі сродкамі можна адкінуць для эканоміі месца на дыску. Для таго, каб гэта можна было ажыццявіць без змянення хэша блока, транзакцыі хэшуюцца з дапамогай [[TTH]] і ў загаловак блока змяшчаецца толькі вынік дадзенага хэшавання. Зараз усе карыстальнікі Bitcoin атрымліваюць поўную базу даных (блокі без індэксацыі і аптымізацыі) пасля запуску праграмы ў першы раз. Станам на жнівень 2012 яе памер складае крыху болей за 2 ГБ. Без транзакцый мае памер каля 80 байт. Так як блокі генеруюцца прыкладна кожныя 10 хвілін, то за год будзе збірацца 4.2 МБ блокаў. === Пулы === Для памяншэння ўплыву фактара ўдачы і больш раўнамернага і прадказальнага заробку, карыстальнікі могуць аб’ядноўвацца ў вылічальныя пулы<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Pooled_mining Pooled Mining] //Bitcoin wiki</ref>. Уклад карыстальніка ў пул ацэньваецца ў шарах (shares). Шара — гэта кандыдат у подпіс блока, у сярэднім трэба 2³² аперацый хэшавання для знаходжання адной шары<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Mining_pool_reward_FAQ#What_reward_systems_are_there.3F Reward systems] //Bitcoin wiki</ref>. Для знаходжання блока ў сярэднім патрабуецца колькасць шар, роўная бягучай складанасці. Існуе 3 асноўных тыпы налічэння ўзнагарод<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Mining_pool_reward_FAQ Mining pool reward FAQ] //Bitcoin wiki</ref>: * Proportional — пасля знаходжання пулам блока ўзнагарода дзеліцца прапарцыйна ўкладу кожнага ўдзельніка. * PPS — аплочваецца кожная прысланая шара. Ацэньваецца як бягучая колькасць манет у блоке, падзеленая на бягучую складанасць. * Score — ацэначная сістэма аплаты шар, алгарытм вызначаецца пулам. Як правіла, сістэмы падобны на Proportional, але акрамя ўкладу кожнага ўдзельніка сістэмы імкнуцца ацаніць і яго актуальнасць. У гэтых тыпаў налічэння ёсць наступныя папулярныя варыянты: * SMPPS — аналагічна PPS, але пул ніколі не выплочвае карыстальнікам больш, чым рэальна зарабіў сам. Розніца паміж рэальным заробкам і коштам шар у PPS, калі такая ёсць, выплачваецца паступова. * ESMPPS — аналагічна SMPPS, але ўраўноўвае прыярытэты выплат сталым і новым удзельнікам пула. * RSMPPS — аналагічна SMPPS, але першымі ў чарзе на выплаты ставяцца новыя карыстальнікі. * PPLNS — аналагічна Proportional, але дзяленне ўзнагароды ажыццяўляецца прапарцыйна ўкладу ў апошнія складанасць/N прысланых на пул шар, дзе N звычайна роўнае 2. Некаторыя пулы дазваляюць ужываць сумесны майнінг некалькіх крыптавалют адразу<ref>[http://dot-bit.org/Merged_Mining Merged mining] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20141030150823/http://dot-bit.org/Merged_Mining |date=30 кастрычніка 2014 }}</ref>, выводзіць сродкі не толькі ў біткойнах, але і ў іншых валютах, у тым ліку ў рублях, доларах і еўра, раздаюць камісію са знойдзеных пулам блокаў карыстальнікам<ref>[https://en.bitcoin.it/wiki/Comparison_of_mining_pools Comparison of mining pools] //Bitcoin wiki</ref>. === Пацверджанне транзакцый === У большасці выпадкаў, пры атрыманні сродкаў, новы ўладальнік не можа адразу ж скарыстацца імі. Гэта звязана з тым, што дадзеная транзакцыя павінна атрымаць пэўную колькасць пацверджанняў, лік якіх можа залежыць альбо ад ужываемага кліента Bitcoin, альбо ад іншых карыстальнікаў, прымаючых гэтыя сродкі. Дадзеная сістэма ўжываецца для змяншэння верагоднасці падвойнай траты сродкаў. Пацверджанні пачынаюць адлічвацца з моманту з’яўлення блока з гэтай транзакцыяй у карыстальнікаў сеткі. З кожным новым блокам, згенераваным пасля яе, колькасць пацверджанняў дадзенай транзакцыі павялічваецца на адзінку. Манеты, атрыманыя за стварэнне блока, не прымаюцца ўдзельнікамі сеткі, пакуль колькасць пацверджанняў не дасягне 100. Сродкі, атрыманыя ад іншых карыстальнікаў, у афіцыйным кліенце Bitcoin немагчыма выкарыстаць, пакуль яны не будуць мець шэсць пацверджанняў. Крамы і біржы могуць таксама ўсталяваць свой парог пацверджанняў. === Камісійныя зборы === У сістэме біткойн не прадугледжана абавязковых камісійных збораў. Карыстальнікі могуць добраахвотна ўключаць у плацеж адвольную суму камісійнага збору, падаючы на ўваход транзакцыі больш сродкаў, чым на выхад, што павышае прыярытэт апрацоўкі такой транзакцыі. Камісійны збор дастаецца вузлу, які згенераваў блок з такой транзакцыяй<ref name="lwn" />. З-за таго, што карыстальнік, генеруючы новы блок, можа па сваім меркаванні дадаваць у яго транзакцыі, ён можа ўключаць у гэты блок толькі тыя транзакцыі, у якія ўнесены камісійны збор. На дадзены момант большасць удзельнікаў не вызначаюць такія абмежаванні на транзакцыі, але з цягам часу, калі ўзнагарода за стварэнне новага блока зменшыцца, дадзеныя абмежаванні будуць уступаць у сілу паўсюдна з мэтай павелічэння стымулу да стварэння новых блокаў. Разнастайныя кліенты Bitcoin і іх версіі маюць свае правілы, што датычацца камісійных збораў. Разгледзім падрабязней афіцыйны кліент — Bitcoin-Qt<ref>[http://bitcoin.org/clients.html Кліенты Bitcoin]</ref>. Бягучыя правілы: * мінімальная камісія — 0,0005 BTC<ref>[http://bitcoin.org/releases/2012/01/09/v0.5.2.html Змены ў Bitcoin-Qt v0.5.2 ]</ref>; * 0,01 BTC, калі выхад транзакцыі менш за 0,01 BTC; * 0,01 BTC за кожны кілабайт транзакцыі<ref>[http://bitcoin.org/releases/2011/06/05/v0.3.22.html Змены ў Bitcoin-Qt v0.3.22 ]</ref> (калі сумарны памер усіх чакаючых транзакцый меней за 27 КБ, то прымаюцца любыя транзакцыі); * з транзакцый з аднолькавай сумай камісійнага збору, большы прыярытэт мае тая транзакцыя, якая мае больш пацверджанняў. === Праграмны інтэрфейс === Праграмнае забеспячэнне сеткавага вузла біткойн існуе ў двух відах: праграма з графічным інтэрфейсам і фонавая праграма. У абодвух выпадках яно можа кіравацца праз праграмны інтэфейс па пратаколу [[JSON-RPC]] (RFC 4627)<ref>[http://www.bitcoin.org/wiki/doku.php?id=api Спецыфікацыя API]</ref> Гэта дазваляе досыць проста вырашыць такія задачы, як: * Далучыць да аднаго вузла некалькі праграм-майнераў, стварыўшы ўласны пул; * Інтэграваць вузел з web-крамай, абменнікам ці іншай службай, звязанай з аплатай<ref>[http://www.phpclasses.org/package/6739 Бібліятэка класаў для PHP5]</ref>; === Іншыя рэалізацыі === * Майк Хёрн (Mike Hearn), супрацоўнік кампаніі [[Google]], у межах праграмы «20 % працоўнага часу супрацоўніка» рэалізаваў праграмнае забеспячэнне вузла Bitcoin на мове [[Java]] — [[BitcoinJ]]<ref>[http://code.google.com/p/bitcoinj BitcoinJ на Google Code]</ref>. Гэта рэалізацыя абмежавана толькі карыстальніцкімі функцыямі<ref>[http://www.techworld.com.au/article/380396/google_releases_open_source_bitcoin_client/ Google releases open source Bitcoin client — open source, money, Google, Gavin Andresen, Economics, e-commerce, Bitcoin — Java — Development — Techworld<!-- Заголовок добавлен ботом -->] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111029233951/http://www.techworld.com.au/article/380396/google_releases_open_source_bitcoin_client |date=29 кастрычніка 2011 }}</ref> (такі вузел не можа правяраць транзакцыі і блокі, ствараць блокі, а можа толькі ствараць новыя валідныя транзакцыі, што, зрэшты, дастаткова для работы кліента), аднак гэта з’яўляецца нямалым крокам у бок мабільных праграм, ужываючых Bitcoin. == Эканоміка == Нягледзячы на эксперыментальны статус праекта, ён імкліва набірае папулярнасць. Біткойны прымаюцца ў абмен на сеткавыя паслугі і рэальныя тавары<ref name="bitcointrade">{{cite web |url=https://en.bitcoin.it/wiki/Trade |title=Bitcoin Trade |publisher=Bitcoin.org |accessdate=16 May 2011}}</ref>. Многія арганізацыі прымаюць ахвяраванні ў гэтай валюце<ref>[http://www.reactos.org/ru/foundation_donate.html Donate to ReactOS — ReactOS Website<!-- Заголовок добавлен ботом -->] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111007132132/http://www.reactos.org/ru/foundation_donate.html |date=7 кастрычніка 2011 }}</ref>. Трэйдэры абменьваюць біткойн на разнастайныя валюты (долары ЗША, рублі, японскія іены і іншыя) на онлайн-біржах<ref>[http://bitcoincharts.com/markets/ Bitcoin Charts]</ref><ref>{{cite news |date=2010-10-10 |title=Could the Wikileaks Scandal Lead to New Virtual Currency? |first=Keir |last=Thomas |newspaper=[[PC World]] |url=http://www.pcworld.com/businesscenter/article/213230/could_the_wikileaks_scandal_lead_to_new_virtual_currency.html |accessdate=2010-10-10}}</ref>. Сярод карыстальнікаў валюты прынята ўмоўнае пазначэнне '''BTC'''. Курс біткоіна ўпаў ніжэй за 20 000 долараў за выхадныя (23-24 ліпеня 2022) — найніжэйшый са снежня 2020 года — пасля рашэння Федэральнай рэзервовай сістэмы павысіць працэнтныя стаўкі на 0,75 % і тыдня падзення кошту. Да панядзелка біткоін зноў вырас вышэй за 20 000 долараў, падняўся амаль на 6 % за 24 гадзіны.<ref>{{Cite web|title=Курс биткоина к Доллару BTC USD, Bitcoin|url=https://foreck.info/kurs/bitcoin|accessdate=2022-07-25|work=foreck.info}}</ref> На папярэднім тыдні вядучая крыптавалюта таргавалася ў адносна вузкім дыяпазоне ад 19 000 да 22 000 долараў, бо крыптавалютны і фондавы рынкі з усіх сіл спрабавалі аднавіць які-небудзь прыкметны ўзыходзячы імпульс з прычыны шырэйшага распродажу. Эксперты таксама адзначаюць працяг вайны ва Украіне і інфляцыю, якая дасягнула новага 40-гадовага максімуму, з гэтай прычыны назірана падзенне цэн на рынках акцый і крыптавалют. Крыптавалюта ў апошні час усё болей «адсочвае» фондавы рынак, што робіць яе яшчэ больш пераплеценым з макраэканамічнымі фактарамі, лічаць эксперты. Эфірыўм трымаецца аналагічнай схемы.<ref>{{Cite web|title=Is Bitcoin a Strong Hedge Against Inflation?|url=https://www.kucoin.com/ru/blog/is-bitcoin-a-strong-hedge-against-inflation|accessdate=2022-07-25|work=kucoin.com}}</ref> Па словах Эдварда Мойі, старшага рынкавага аналітыка валютнай брокерскай кампаніі Oanda, сітуацыя можа пагоршыцца, калі цана біткойна ўпадзе ніжэй за 20 000 долараў. Цяпер, калі біткоін упаў ніжэй за 20 000 долараў, «падтрымка можа не з’явіцца да ўзроўню 17 000 долараў», — кажа Мойя. «Яшчэ адно падзенне крыптавалюты можа не атрымаць сур’ёзнай падтрымкі да летняга максімуму 2019 года на ўзроўні 14 000 долараў». Біткоін не перавышаў 50 000 долараў з 25 снежня 2021 года. Нягледзячы на ​​ўзлёты і падзенні, цана біткойна ўпала амаль на 70 % з моманту свайго гістарычнага максімуму вышэй за 68 000 долараў 10 лістапада 2021 года, што стрымлівалася ростам інфляцыі, адставаннем у аднаўленні на рынку працы і пастаяннымі сігналамі ФРС пра тое, што яна пачне згортваць меры па падтрымцы эканомікі, звязаныя з пандэміяй.<ref>{{Cite web|title=Биткоин упал ниже 25 тысяч долларов впервые с декабря 2020 года|url=https://rg.ru/2022/06/13/bitkoin-upal-nizhe-25-tysiach-dollarov-vpervye-s-dekabria-2020-goda.html|accessdate=2022-07-25|work=rg.ru}}</ref> === Абменны курс === Важныя моманты ў гісторыі Bitcoin: * 25 красавіка 2010 года — былі афіцыйна прададзены першыя BTC (1000 манет за 0,3 цэнта кожная). * 10 лютага 2010 года — На Slashdot з’явілася навіна<ref>[http://news.slashdot.org/story/11/02/10/189246/online-only-currency-bitcoin-reaches-dollar-parity Online-Only Currency BitCoin Reaches Dollar Parity]</ref> аб дасягненні парытэту паміж BTC і USD. * 20 красавіка 2011 года — Forbes публікуе артыкул «Crypto Currency»<ref>[http://www.forbes.com/forbes/2011/0509/technology-psilocybin-bitcoins-gavin-andresen-crypto-currency.html «Crypto Currency»]</ref>, пасля чаго курс BTC стаў расці хутчэй і к канцу мая дасягнуў $ 8.89. * 1 чэрвеня 2011 года — Gawker апублікаваў артыкул «Silk Road»<ref>[http://gawker.com/5805928/the-underground-website-where-you-can-buy-any-drug-imaginable «Silk Road»]</ref> аб папулярнасці Bitcoin сярод гандляроў наркотыкамі, пасля чаго курс BTC рэзка падскочыў. * 9 чэрвеня 2011 года — курс Bitcoin дасягнуў свайго гістарычнага максімума $ 29,57. * 19 чэрвеня 2011 года — найбуйнейшая Bitcoin-біржа MtGox была ўзламана<ref>[https://mtgox.com/press_release_20110630.html CLARIFICATION OF MT. GOX COMPROMISED ACCOUNTS AND MAJOR BITCOIN SELL-OFF] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110919162635/https://mtgox.com/press_release_20110630.html |date=19 верасня 2011 }}</ref>, пасля чаго курс BTC працягнуў падзенне. * 16 снежня 2020 года — курс Bitcoin упершыню ў гісторыі перавысіў $ 20&nbsp;000<ref>[https://www.reuters.com/article/crypto-currency/bitcoin-breaks-above-20000-for-first-time-idUSKBN28Q1UI reuters.com]</ref>. * 2 студзеня 2021 года — Bitcoin пабіў чарговы рэкорд, перавысіўшы адзнаку ў $33 тысячы. Сутачны рост тады складаў 12 %, за месяц — 70 %, а за папярэдні год BTC падаражэў у 4,6 раза<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=266171 nn.by]</ref>. * 7 студзеня 2021 года — курс Bitcoin упершыню ў гісторыі вырас да $ 40&nbsp;000<ref>[https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-01-07/crypto-market-value-tops-1-trillion-as-bitcoin-breaches-37-000 bloomberg.com]</ref> * 19 лютага 2021 года — курс Bitcoin упершыню ў гісторыі вырас да $ 55&nbsp;000<ref>[https://finance.tut.by/news719686.html?c finance.tut.by]{{Недаступная спасылка}}</ref>. * 13 сакавіка 2021 года — курс Bitcoin упершыню ў гісторыі падняўся вышэй за $60&nbsp;000<ref>[https://www.rbc.ru/crypto/news/604ca3559a79477e89ebc322 rbc.ru]</ref>. === Адрозненні ад іншых валют === [[Выява:total bitcoins over time.png|thumb|right|238px|Колькасць біткойнаў з цягам часу]] У адрозненні ад звычайных, [[Фіатныя грошы|дэкрэтных]] валют, у сістэме біткойн няма кантралюючых органаў<ref name="FAQ">[http://www.bitcoin.org/ru/faq Bitcoin FAQ]</ref>. Гэта памяншае нестабільнасць, стваральную цэнтральнымі банкамі і ўрадамі. Эмісія абмежавана, запраграмавана і яе ход вядомы ўсім удзельнікам рынку наперад<ref name="whitepaper"/>. Плацяжы ажыццяўляюцца наўпрост, без пасрэдніцтва нейкіх фінансавых арганізацый. Адмена плацяжу немагчыма. Інфармацыя аб здзейсненым плацяжы распаўсюджваецца плацельшчыкам па ўсёй сетцы і прымаецца ўсімі астатнімі ўдзельнікамі сеткі, калі адпавядае правілам. Няправільныя плацяжы адхіляюцца. Плацяжы не абкладаюцца абавязковай камісіяй, аднак камісія можа быць сплочана добраахвотна для паскарэння апрацоўкі плацяжу<ref name="whitepaper"/>. Агульная колькасць грашовых адзінак не перавысіць 21 000 000 біткойнаў. Аб’ём павялічваецца ў выглядзе сумы спадальнай [[Геаметрычная прагрэсія|геаметрычнай прагрэсіі]] і набліжаецца да максімальнага значэння [[Асімптота|асімптатычна]]. У будучыні чакаецца [[Дэфляцыя, эканоміка|дэфляцыя]], што не з’яўляецца праблемай, таму што грашовая адзінка дзеліцца да 8-га дзесятковага знака<ref name="lwn" />. Эмісія спыніцца, цікавасць падтрымкі вузлоў сеткі карыстальнікамі пераключыцца на збор камісій. === Наступствы === Магчымыя сцэнарыі няўдачы ўключаюць абясцэньванне, страту цікавасці карыстальнікаў і глабальную змову ўрадаў па блакаванню сеткі. Аднак апошняе малаверагодна<ref name="obrien2010">{{cite news |title=Imagine your computer as a wallet full of Bitcoins |first=Danny |last=O'Brien |url=http://www.irishtimes.com/newspaper/finance/2010/1126/1224284180416.html |newspaper=[[The Irish Times]] |date=26 November 2010 |accessdate=19 December 2010}}</ref>. Сам праект Біткойн, верагодна, з’яўляецца рэакцыяй на спробы, у прыватнасці, урада ЗША перашкодзіць дзейнасці кампаній накшталт [[E-Gold]] і [[Liberty Dollar]]. Закладзеныя ў ім прынцыпы дэцэнтралізацыі і ананімнасць не пакідаюць звёнаў, атака на якія прывядзе да адмовы ўсёй сістэмы<ref name="herpel2010">{{cite web|url=http://ssrn.com/abstract=1721076|title=2011 Observations on the Digital Currency Industry|author=Herpel, Mark|date=6 December 2010|work=|publisher=SSRN (Article for DGC magazine Jan2011)|accessdate=19 December 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200604094709/https://www.ssrn.com/abstract=1721076|archivedate=4 чэрвеня 2020|deadurl=yes}}</ref>. Але наяўная дэцэнтралізацыя не можа лічыцца поўнай, пакуль ёсць такія вузкія месцы, як абменнікі, якія могуць быць аб’яўлены па-за законам у любы момант. == Альтэрнатывы == Дзякуючы адкрытасці, арыгінальны код Bitcoin быў ужыты для стварэння мноства кароткатрывалых альтэрнатыўных крыптавалют. Альтэрнатыўныя валюты, як правіла, магчыма памяняць на Bitcoin на біржы. Параўнанне рыначнай капіталізацыі Bitcoin і іншых альтэрнатыў на [[Bitcoin Pie]] паказвае, што Bitcoin мае дамінуючую долю рынку. Арыгінальны код быў ужыты для стварэння сеткі [[Namecoin]] — сістэмы альтэрнатыўных каранёвых DNS-сервераў. Таксама існуе падобны на Bitcoin праект [[Litecoin]]. == Крытыка == === Няроўнасць паміж раннімі і познімі майнерамі === Архітэктура bitcoin дае больш пераваг тым майнерам, якія пачалі здабычу раней. Так, колькасць працы, неабходнай для генерацыі блока, у цяперашні час больш чым у паўмільёна раз больш, чым у пачатку работы сістэмы. Пры павелічэнні колькасці ўдзельнікаў і аўтаматычным змяншэнні колькасці манет ва ўзнагародзе за майнінг, генерацыя манет становіцца больш энерга- і апаратназатратней. Калі складанасць генерацыі стала досыць высокай, майнеры з краін, у якіх электраэнергія адносна дарагая, апынуліся ў няроўных умовах з майнерамі з краін, дзе электраэнергія адносна танная. === Рэзкія скокі курсу === Так як [[грашовая эмісія|эмісія]] абмежавана і запраграмавана, а агульная колькасць ніколі не перавысіць 21 000 000 БТК, у будучыні цалкам верагодна дэфляцыя біткойна<ref>http://btcsec.com/chto-takoe-bitcoin/</ref>. З-за чаго ў [[трэйдэр|гульцоў рынку]] можа мецца стымул да накаплення манет з мэтай спекуляцыі<ref>http://blogs.computerra.ru/8356 {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20121128101555/http://blogs.computerra.ru/8356 |date=28 лістапада 2012 }} " дэфляцыйная спіраль можа прывесці да калапсу сеткі. У той момант, калі кошт прадукту ўзрастае, людзі пачынаюць яго збіраць, "</ref><ref>[http://www.cob.calpoly.edu/wp-content/uploads/media/files/econ/Top-Senior-Project-F2011-Daniel.pdf Technical Analysis in the Virtual World. Philip Daniel] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130213092353/http://www.cob.calpoly.edu/wp-content/uploads/media/files/econ/Top-Senior-Project-F2011-Daniel.pdf |date=13 лютага 2013 }} «As bitcoins deflate and gain value relative to other currencies, those holding bitcoins become more wealthy. As deflation happens the incentive to hold bitcoins and not spend them increases. This could hurt the bitcoin economy»</ref>, калі яны вырашаць, што курс будзе няспынна расці. Пры гэтым належыць улічваць, што на доўгатэрміновае ўмацаванне біткойна наўпрост будзе ўплываць рост колькасці толькі тых тавараў і паслуг, якія можна будзе за іх набыць, а не тавараў і паслуг увогуле, таму з абмежаванай колькасці біткойнаў зусім не вынікае непазбежны рост іх курса<ref>[http://www.ilearney.ru/conf/virtmoney/#3838 Онлайн-конференция «Биткойн: переходим на электронные деньги»<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>. Напрыклад, у сярэдзіне 2011 года з-за спекуляцыйнага попыту курс рэзка вырас да больш чым трыццаці долараў ЗША за біткойн, пасля чаго ўпаў прыкладна да двух. === Ценявая эканоміка === Па прычыне ананімнасці і некантралюемасці, біткойн ідэальна падыходзіць для [[ценявая эканоміка|ценявой эканомікі]], што можа паслужыць фармальнай падставай юрыдычнай атакі на біткойн з быку тых, каму ён эканамічна не выгадны. Хоць [[наяўныя грошы]] не менш ананімны, а здзелкі па ім таксама некантралюемыя, яны менш зручныя для аддаленых плацяжоў. === Крадзяжы === Так як у Bitcoin няма кантралюючага цэнтра, магчымы іх крадзеж без магчымасці адмены несанкцыянаваных транзакцый. Таксама магчымы ўзломы біткойн-біржаў і пулаў сумеснай здабычы, што насамрэч адбывалася<ref>[https://btc-e.com/news/81 BTC-E | News<!-- Заголовок добавлен ботом -->] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20121119200602/https://btc-e.com/news/81 |date=19 лістапада 2012 }}</ref><ref>[http://btcsec.com/bitcoin-security-history/ Хакерская атака на Mt Gox]</ref><ref>[http://habrahabr.ru/post/139314/ Взломаны cервера на Linode, украдено около 50K BTC ($250K) / Хабрахабр]</ref><ref>[http://www.bbc.com/news/technology-19633980 Кража 24,000 BTC у Bitfloor]</ref>. === Схаваны майнінг === В чэрвені 2011 года Symantec заявіла, што майнінг можа быць запушчаны на [[ботнэт]]ах. Такім чынам, сотні і тысячы камп’ютараў пачнуць працаваць над генерацыяй крыптавалюты без ведама іх уладальнікаў. Таксама магчыма ўжыванне супрацоўнікамі карпаратыўных рэсурсаў для генерацыі біткойнаў. === Патрабаванні да дыскавай прасторы для захоўвання гісторыі транзакцый === З-за асаблівасцей функцыянавання сістэмы, аб’ём інфармацыі, якую павінен трымаць і апрацоўваць кожны ўдзельнік абмену, ўвесь час расце. Ужо зараз (пры прыкладна 210 000 выпушчаных у зварот блоках і прыкладна 5000 транзакцыях у суткі) аб’ём базы даных, што захоўвае кожны ўдзельнік абмену, перавышае 3000 Мб, а яе першапачатковая загрузка/стварэнне/праверка/сінхранізацыя (пасля першай усталёўкі праграмы-кліента) займаюць каля сутак работы сярэдняга камп’ютара і велізарны аб’ём дыскавых аперацый (больш 700 Гб). У выпадку росту папулярнасці павелічэнне аб’ёму транзакцый да ўзроўняў параўнальных са звычайнымі плацёжнымі сістэмамі (ад 100 000 транзакцый у суткі і больш) зробіць немагчымым ужыванне bitcoin на звычайных персанальных камп’ютарах без істотных змен у прынцыпах работы сістэмы. Па гэтай прычыне актыўна ідзе распрацоўка альтэрнатыўных кліентаў, рэалізаваных у адпаведнасці з ідэалогіяй «тонкага кліента», гэта значыць не трымаючых на цвёрдым дыску змесціва блокаў, а замест гэтага захоўваючых толькі іх загалоўкі. == Цікавыя факты == Па словах Сатосі, распрацоўка біткойна пачалася ў 2007 годзе<ref>[https://bitcointalk.org/index.php?topic=13.msg46#msg46 Questions about Bitcoin<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>. == Гл. таксама == * [[Блокчэйн]] * [[Крыптаанархізм]] {{зноскі|2}} == Спасылкі == * [http://www.bitcoin.org/ Афіцыйны сайт] * https://ru.bitcoin.it/wiki/FAQ * [http://BTCsec.com/ Рускамоўны інфармацыйны рэсурс аб сетцы біткойн] * [http://www.ilearney.ru/conf/virtmoney/ Онлайн-конференция «Биткойн: переходим на электронные деньги»] * [http://bitcoincharts.com/markets/ Курс біткойнаў на біржах] * [https://en.bitcoin.it/wiki/Mining_hardware_comparison Параўнанне абсталявання прыдатнага для генерацыі біткойнаў] * Евгений Золотов [http://i-business.ru/blogs/20872 BitCoin как убежище: стоит ли вложиться в криптовалюту?] [[Катэгорыя:Крыптавалюты]] [[Катэгорыя:Ананімныя сеткі]] [[Катэгорыя:Крыптаграфічнае праграмнае забеспячэнне]] [[Катэгорыя:Кросплатформавае праграмнае забеспячэнне]] [[Катэгорыя:Свабоднае сеткавае праграмнае забеспячэнне]] [[Катэгорыя:Свабоднае праграмнае забеспячэнне, напісанае на C++]] [[Катэгорыя:Праграмнае забеспячэнне з ліцэнзіяй MIT]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 2009 годзе]] slw2saqsw4rlna13tvlrrpoihiiob0o 0 138763 4186583 4185543 2022-08-14T12:12:17Z Dzianis Niadbajla 5766 Праўкі аўтарства [[Special:Contributions/JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[User talk:JerzyKundrat|размовы]]) адкочаныя; вернута апошняя версія аўтарства [[User:Dzianis Niadbajla|Dzianis Niadbajla]] wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Энергетык-БДУ |Лагатып = ФК Энергетык-БДУ (2022).png |ШырыняЛагатыпа = 210px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = ''студэнты'', ''армейцы'' |Горад = [[Мінск]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1996]] |Стадыён = [[Стадыён РЦАР-БДУ|РЦАР-БДУ]] |Умяшчальнасць = 1500 |ПасадаКіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Аляксандр Захарчэня |Трэнер = [[Павел Раднёнак]] |Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] |Сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 13 месца |Сайт = http://energetikbgu.by/ | pattern_la1 = | pattern_b1 = _energetikbgu21h | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = _energetikbgu21h | pattern_so1 = _3_stripes_blue | leftarm1 = FF6600 | body1 = FF6600 | rightarm1 = FF6600 | shorts1 = FF6600 | socks1 = FF6600 | pattern_la2 = _adidascampeon21rb | pattern_b2 = _adidascampeon21rb | pattern_ra2 = _adidascampeon21rb | pattern_sh2 = _striped19blue | pattern_so2 = | leftarm2 = 0000FF | body2 = 0000FF | rightarm2 = 0000FF | shorts2 = 0000FF | socks2 = 0000FF }} '''«Энергетык-БДУ»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з [[Мінск]]а, прадстаўляе [[Рэспубліканскі цэнтр алімпійскага рэзерву па футболе БДУ|Рэспубліканскі цэнтр алімпійскага рэзерву Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта]] (раней таксама [[Ваенная акадэмія Рэспублікі Беларусь|Ваенную акадэмію]]). У цяперашні час выступае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == Клуб быў заснаваны ў 1996 годзе і заявіўся ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] пад назвай «Зорка», адкуль праз некалькі гадоў павысіўся спачатку да [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай]], а потым і да [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лігі]]. У эліце беларускага футбола клуб правёў чатыры гады, увесь час знаходзіўся ў зоне вылету і нарэшце вярнуўся ў Першую, а потым і ў Другую лігу, дзе выступаў з 2008 па 2013 гады. === 2013 === У сезоне 2013 клуб вёў барацьбу за выхад у Першую лігу, але ў канцы сезона саступіў другі радок мастоўскаму [[ФК Нёман Масты|«Нёману»]], а сам апынуўся на трэцім месцы. Тым не менш, пасля адмовы «Нёмана» ад павышэння ў лютым 2014 года мінчане ўсё ж такі атрымалі магчымасць выступіць у Першай лізе<ref>[http://by.tribuna.com/football/157462538.html?comments=1 «Звезда-БГУ» может выступить в первой лиге в сезоне-2014]</ref>. У сакавіку 2014 года «Зорка-БДУ» афіцыйна атрымала месца ў другім па рангу дывізіёне<ref>[http://www.football.by/news/56108.html Всем 16 командам первой лиги сегодня были выданы лицензии для участия в чемпионате Беларуси]</ref>. === 2014 === У сезоне 2014 склад каманды амаль не змяніўся ў параўнанні з папярэднім. Стаўка рабілася на ўласных маладых выхаванцаў. Калі не лічыць капітана каманды, вопытнага [[Валерый Апанас|Валерыя Апанаса]], то ўзрост ігракоў не пераўзыходзіў 27 гадоў (а пасля зыходу ўлетку 2014 года з каманды лідараў — [[Сяргей Русецкі|Сяргея Русецкага]] і [[Аляксей Хадневіч|Аляксея Хадневіча]] — увогуле 23 гадоў). Доўгі час каманда знаходзілася ўнізе турнірнай табліцы. Але, набраўшыся вопыту, маладыя ігракі бліжэй да канцу чэмпіянату сталі набіраць усё больш ачкоў, і ў выніку каманда скончыла сезон на 9 месцы. Пры гэтым, па колькасці забітых галоў (50 у 30 турах) «Зорка-БДУ» апынулася на другім месцы ў лізе пасля мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіі»]]. === 2015 === У сезоне 2015 склад каманды папоўніў шэраг вопытных ігракоў, як [[Юрый Мархель]], [[Аляксандр Быліна]], вярнуліся Сяргей Русецкі і Аляксей Хадневіч. Сезон каманда пачала ўпэўнена і ішла сярод лідараў, але потым гульня пайшла на спад, і сезон «Зорка-БДУ» скончыла на 10-м месцы. === 2016 === У сезоне 2016 «Зорка-БДУ» зноў амаладзіла склад — ветэраны пакінулі каманду, за якую сталі выступаць у асноўным ігракі 1997 года нараджэння і маладзейшыя. Каманда доўгі час ішла ў сярэдзіне табліцы, аднак няўдалы фініш адкінуў яе на 10-е месца з 14. === 2017 === У пачатку 2017 года на чале каманды стаў трэнерскі дуэт [[Уладзімір Бяляўскі|Уладзіміра Бяляўскага]] і [[Анатоль Юрэвіч|Анатоля Юрэвіча]], які падоўжыў камплектаванне каманды ўласнымі маладымі выхаванцамі, запрасіўшы ў склад некалькі вопытных ігракоў. У сакавіку 2017 года стала вядома, што каманда, якая доўгі час была вядома як «Зорка-БДУ», змяніла назву на «Энергетык-БДУ»<ref>[https://by.tribuna.com/football/1049816061.html «Звезда-БГУ» переименована в «Энергетик-БГУ»]</ref>. Пасля няўдалага пачатку каманда стала набіраць ачкі, першую палову чэмпіянату «Энергетык-БДУ» скончыў на 5-м месцы. Пазней справы пайшлі горш, і клуб апусціўся ў сярэдзіну табліцы, аднак паспяховы фініш дазволіў атрымаць выніковы шосты радок. === 2018 === У сезоне 2018 каманда працягвала стаўку на ўласных выхаванцаў, хоць некаторыя з іх і былі запрошаны ў клубы Вышэйшай лігі. З самага пачатку турніру «Энергетык-БДУ» ўпэўнена ішоў па дыстанцыі і апынуўся сярод лідараў. Барацьба з мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіяй»]] і бабруйскай [[ФК Белшына|«Белшынай»]] скончылася для сталічнага клуба другім месцам і вяртаннем у Вышэйшую лігу праз 13 гадоў. === 2019 === Перад пачаткам сезона ў Вышэйшай лізе «Энергетык-БДУ» захаваў асноўных ігракоў, запрасіўшы таксама шэраг маладых футбалістаў, а таксама легіянераў. Каманда гуляла ў атакуючы футбол, забівала шмат галоў, аднак пры гэтым яшчэ больш прапускала. Доўгі час «Энергетык-БДУ» знаходзіўся ў канцы табліцы, змагаючыся за захаванне месца ў элітным дывізіёне, аднак паспяховы фініш дазволіў камандзе заняць выніковае 12-е месца. Нападнік «Энергетыка-БДУ» [[Ілья Шкурын]] з 19 галамі стаў найлепшым бамбардзірам лігі. === 2020 === У 2020 годзе ў сувязі з новымі правіламі АБФФ каманда мусіла з мая праводзіць хатнія матчы на пляцоўцы з натуральным пакрыццём, а паколькі стадыён РЦАП-БДУ не падыходзіў, то свае матчы «Энергетык-БДУ» праводзіў на [[Гарадскі стадыён (Маладзечна)|гарадскім стадыёне ў Маладзечне]]. Каманда добра пачала сезон, ішла сярод лідараў турніру. Летам каманду пакінулі лідары, [[Жасурбек Яхшыбоеў]] і [[Дэвід Твэ]], якія перайшлі ў салігорскі [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёр»]] і брэсцкае [[ФК Дынама Брэст|«Дынама»]] адпаведна. У другой палове сезона «Энергетык-БДУ» стаў часцей цярпець паражэнні, у выніку апынуўся ў сярэдзіне табліцы і скончыў сезон на 10-м месцы, якое тым не менш стала найлепшым у гісторыі. У снежні 2020 года памёр заснавальнік і нязменны кіраўнік клуба [[Уладзімір Антонавіч Пігулеўскі|Уладзімір Пігулеўскі]]. === 2021 === У сезоне 2021 каманда працягвала рабіць стаўку на іншаземных (пераважна ўзбекскіх і афрыканскіх), а таксама маладых беларускіх ігракоў. З мая хатнія матчы клуб праводзіў на [[Гарадскі стадыён (Барысаў)|гарадскім стадыёне ў Барысаве]]. Большую частку сезона «Энергетык-БДУ» знаходзіўся ў ніжняй палове табліцы, у канцы нават трапляў у зону вылету, але скончыў сезон на 13-м месцы. === 2022 === У ліпені 2022 года, па дадзеным football.by, «Велес-2020» можа стаць [[фарм-клуб]]ам [[ФК Энергетык-БДУ|ФК «Энергетык-БДУ»]] пры ўмове выхаду ў першую лігу. Галоўны матыў гэтага супрацоўніцтва з боку «Энергетыка-БДУ» — забяспечыць на такім спаборніцтве практыкай і давесці да пэўнага ўзроўню развіцця сваіх гульцоў, якія ўжо перараслі дублюючы склад, але яшчэ не дараслі да асноўнага<ref>{{cite web|url = https://football.by/news/165625.html|title = "Велес-2020" может начать сотрудничество с "Энергетиком-БГУ"|first = |last = |author = |authorlink = |coauthors = |date = |month = |year = |work = Football.by|publisher = 2022-07-07|location = |page = |pages = |at = |language = ru|trans_title = |format = |doi = |archiveurl = |archivedate = |accessdate = 2022-08-13|quote = |ref = |separator = |postscript = }}</ref> === Эмблемы === <center><gallery widths=150 heights=150 caption="Гісторыя эмблем «Энергетыка-БДУ»"> Выява:ФК Зорка-БДУ.gif|Эмблема «Зоркі-БДУ» да 2016 года Выява:ФК Энергетык-БДУ.gif|Эмблема «Энергетыка-БДУ» ў 2017—2018 гадах Выява:ФК Энергетык-БДУ (2019).gif|Эмблема «Энергетыка-БДУ» ў 2019—2021 гадах Выява:ФК Энергетык-БДУ (2022).png|Эмблема «Энергетыка-БДУ» з 2022 года </gallery></center> == Папярэднія назвы == * 1996—1997: «Зорка» * 1998—2004: «Зорка-ВА-БДУ» * 2005—2016: «Зорка-БДУ» * з 2017: «Энергетык-БДУ» == Дасягненні == * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|другой лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|1998]] (група А) * Найлепшае дасягненне ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе]] — 10 месца ([[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]]) * Паўфіналіст [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|2006]] == Цяперашні склад == ''Станам на жнівень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[http://energetikbgu.by/список-игроков/ Список игроков]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арцём Макаўчык]]||2000}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Дзяніс Селядцоў]]||2003}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Станіслаў Кляшчук]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ягор Стралкоўскі]]||2002}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Узбекістан}}|Аб|[[Абдукадыр Хусанаў]]||2004}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ілья Лукашэвіч]]||1998}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Расія}}|Аб|[[Заурбек Какаеў]]||2000}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Сяргеевіч Свірэпа|Аляксандр Свірэпа]] {{капітан}}||1999}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Сямёнаў]]||2002}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Яраслаў Макушынскі]]||1998}} {{Ігрок|55|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Лаўрык]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Бурко]]||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Агееў]]||2005}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Данііл Сілінскі]]||2000}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Андрэй Рылач]]||2002}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Украіна}}|ПА|[[Раман Папарыга]]||1999}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Павел Пашэвіч]]||2001}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Грузія}}|ПА|[[Бека Гварадзэ]]||1997}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Амельянчук]]||2003}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Алег Пліеў]]||1998}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Турыч]]||2005}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Канстанцін Маліцкі]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Казахстан}}|ПА|[[Багдат Жыенбай]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|10|{{Сцяг|Узбекістан}}|Нап|[[Бабур Абдыхалікаў]]||1997}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Расія}}|Нап|[[Ілья Грышчанка]]||2000}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Даніла Чуль]]||2005}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Максім Кунскі]]||2003}} {{Канец складу}}<!-- === Па-за складам === {{Склад}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Максім Азарко||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Вадзім Юхновіч||2003}}--> <!--{{Ігрок|5|{{Сцяг|Узбекістан}}|ПА|[[Шахрухбек Абдурахманаў]]||1999}}--> <!--{{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Альберт Аляксандравіч Міхайлаў|Альберт Міхайлаў]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Гана}}|ПА|[[Джуліус Афары]]||1999}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Гвінея}}|ПА|[[Мамаду Дыяло]]||1997}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Кірыл Кіркіцкі]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Пракапенка]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Васіль Соўпель]]||1999}}--> <!--{{Канец складу}} --> === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Арцём Доўгі||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Арцём Глацько||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Аляксей Ждан||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Дзмітрый Клямята||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Антон Коцік||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Артур Старавойтаў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|50|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Аляксей Саўчанка]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Алег Алай||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Узбекістан}}|ПА|Амірбек Бакаеў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Уладзіслаў Белы||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Віталь Грыгаркевіч||2004}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Журко]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Кананчук||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Мікіта Расолька||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Салаш||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Павел Сушкоў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ілья Цішуроў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Галавачэнка||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Далідовіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Даніла Пакладок||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Мікалай Сямёнаў||2003}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Раднёнак]] (нар. 1964) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Генадзь Блізнюк]] (нар. 1980) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Мікалай Бранфілаў]] (нар. 1977) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Артур Лясько]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Паўлаў]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Кудрашоў]] (нар. 1989) — трэнер брамнікаў * {{Сцяг|Беларусь}} [[Анатоль Юрэвіч]] (нар. 1957) — трэнер-кансультант * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Амельянчук]] (нар. 1980) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Уладзімір Острыкаў]] (нар. 1976) — трэнер дубля == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=70|Сезон !width=120|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=250|Заўвагі |- | [[Сезон 1996 ФК Зорка Мінск|1996]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''3''' || 26 || 17 || 4 || 5 || 63–24 || '''55''' || || |- | [[Сезон 1997 ФК Зорка Мінск|1997]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Трэцяя — А]] (Д3) || '''4''' || 26 || 14 || 5 || 7 || 56–38 || '''47''' || || Змена назваў ліг |- | [[Сезон 1998 ФК Зорка-ВА-БДУ|1998]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Другая — А]] (Д3) || '''1''' || 26 || 18 || 2 || 6 || 67–27 || '''56''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|1/8 фіналу]] ||[[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 1999 ФК Зорка-ВА-БДУ|1999]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Першая]] (Д2) || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 38–57 || '''33''' || || |- | [[Сезон 2000 ФК Зорка-ВА-БДУ|2000]] ||style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Першая]] (Д2) || '''4''' || 30 || 15 || 7 || 8 || 47–35 || '''52''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2001 ФК Зорка-ВА-БДУ|2001]] ||style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Першая]] (Д2) ||style="background:silver"| '''2''' || 28 || 19 || 5 || 4 || 74–21 || '''62''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2002 ФК Зорка-ВА-БДУ|2002]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 26 || 4 || 6 || 16 || 28–48 || '''18''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2002/2003|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2003 ФК Зорка-ВА-БДУ|2003]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 7 || 4 || 19 || 23–64 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2004 ФК Зорка-ВА-БДУ|2004]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 7 || 8 || 15 || 31–56 || '''29''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2005 ФК Зорка-БДУ|2005]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 26 || 3 || 5 || 18 || 24–60 || '''14''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|Паўфінал]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2006 ФК Зорка-БДУ|2006]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Першая]] (Д2) || '''12''' || 26 || 5 || 10 || 11 || 32–39 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2007 ФК Зорка-БДУ|2007]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Першая]] (Д2) || '''14''' || 26 || 2 || 4 || 20 || 17–58 || '''10''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/16 фіналу]] ||[[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2008 ФК Зорка-БДУ|2008]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Другая]] (Д3) || '''4''' || 30 || 15 || 8 || 7 || 59–28 || '''53''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2009 ФК Зорка-БДУ|2009]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Другая]] (Д3) || '''7''' || 26 || 11 || 6 || 9 || 40–34 || '''39''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2010 ФК Зорка-БДУ|2010]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''5''' || 34 || 15 || 10 || 9 || 76–47 || '''55''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Зорка-БДУ|2011]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3) || '''8''' || 30 || 12 || 6 || 12 || 40–32 || '''42''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Зорка-БДУ|2012]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3) || '''7''' || 36 || 18 || 4 || 14 || 54–41 || '''58''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Зорка-БДУ|2013]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Другая]] (Д3) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 24 || 14 || 7 || 3 || 45–16 || '''49''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || Атрыманне месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]] |- | [[Сезон 2014 ФК Зорка-БДУ|2014]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2)|| '''9''' || 30 || 12 || 4 || 14 || 50–48 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Зорка-БДУ|2015]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2)|| '''10''' || 30 || 10 || 10 || 10 || 47–47 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Зорка-БДУ|2016]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2)|| '''10''' || 26 || 9 || 6 || 11 || 33–41 || '''33''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Энергетык-БДУ|2017]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2)|| '''6''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 39–30 || '''44''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Энергетык-БДУ|2018]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) ||style="background:silver"| '''2''' || 28 || 21 || 4 || 3 || 69–23 || '''67''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2019 ФК Энергетык-БДУ|2019]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 52–66 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Энергетык-БДУ|2020]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Вышэйшая]] (Д1) || '''10''' || 30 || 11 || 5 || 14 || 43–46 || '''38''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Энергетык-БДУ|2021]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 35–42 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || |- |} == Галоўныя трэнеры == * [[Уладзімір Антонавіч Пігулеўскі|Уладзімір Пігулеўскі]] (з 1996) * [[Міхаіл Міхайлавіч Мархель|Міхаіл Мархель]] (2000—2001) * [[Юрый Антановіч]] (2002—2003) * [[Уладзімір Касакоўскі]] (2004) * [[Сяргей Гоманаў]] (в.а. у студзені-ліпені 2005) * [[Юрый Антановіч]] (2005—2007) * [[Сяргей Гоманаў]] (2008—2010) * [[Юрый Антановіч]] (2010—2011) * [[Анатоль Шкляр]] (2013—2016) * [[Уладзімір Бяляўскі]] (2017 — люты 2022) * [[Павел Раднёнак]] (з лютага 2022) {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://energetikbgu.by/ Афіцыйны сайт] * {{globalsportsarchive|fk-energetik-bdu-minsk/19140}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_Zvyazda_BDU}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Энергетык-БДУ}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Энергетык-БДУ]] [[Катэгорыя:ФК Энергетык-БДУ| ]] [[Катэгорыя:1996 год у Мінску]] oxzkscb23jle2av1ayto70vqag25kb5 4186584 4186583 2022-08-14T12:13:33Z Dzianis Niadbajla 5766 /* 2022 */ wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Энергетык-БДУ |Лагатып = ФК Энергетык-БДУ (2022).png |ШырыняЛагатыпа = 210px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = ''студэнты'', ''армейцы'' |Горад = [[Мінск]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1996]] |Стадыён = [[Стадыён РЦАР-БДУ|РЦАР-БДУ]] |Умяшчальнасць = 1500 |ПасадаКіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Аляксандр Захарчэня |Трэнер = [[Павел Раднёнак]] |Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] |Сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 13 месца |Сайт = http://energetikbgu.by/ | pattern_la1 = | pattern_b1 = _energetikbgu21h | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = _energetikbgu21h | pattern_so1 = _3_stripes_blue | leftarm1 = FF6600 | body1 = FF6600 | rightarm1 = FF6600 | shorts1 = FF6600 | socks1 = FF6600 | pattern_la2 = _adidascampeon21rb | pattern_b2 = _adidascampeon21rb | pattern_ra2 = _adidascampeon21rb | pattern_sh2 = _striped19blue | pattern_so2 = | leftarm2 = 0000FF | body2 = 0000FF | rightarm2 = 0000FF | shorts2 = 0000FF | socks2 = 0000FF }} '''«Энергетык-БДУ»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з [[Мінск]]а, прадстаўляе [[Рэспубліканскі цэнтр алімпійскага рэзерву па футболе БДУ|Рэспубліканскі цэнтр алімпійскага рэзерву Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта]] (раней таксама [[Ваенная акадэмія Рэспублікі Беларусь|Ваенную акадэмію]]). У цяперашні час выступае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == Клуб быў заснаваны ў 1996 годзе і заявіўся ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] пад назвай «Зорка», адкуль праз некалькі гадоў павысіўся спачатку да [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай]], а потым і да [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лігі]]. У эліце беларускага футбола клуб правёў чатыры гады, увесь час знаходзіўся ў зоне вылету і нарэшце вярнуўся ў Першую, а потым і ў Другую лігу, дзе выступаў з 2008 па 2013 гады. === 2013 === У сезоне 2013 клуб вёў барацьбу за выхад у Першую лігу, але ў канцы сезона саступіў другі радок мастоўскаму [[ФК Нёман Масты|«Нёману»]], а сам апынуўся на трэцім месцы. Тым не менш, пасля адмовы «Нёмана» ад павышэння ў лютым 2014 года мінчане ўсё ж такі атрымалі магчымасць выступіць у Першай лізе<ref>[http://by.tribuna.com/football/157462538.html?comments=1 «Звезда-БГУ» может выступить в первой лиге в сезоне-2014]</ref>. У сакавіку 2014 года «Зорка-БДУ» афіцыйна атрымала месца ў другім па рангу дывізіёне<ref>[http://www.football.by/news/56108.html Всем 16 командам первой лиги сегодня были выданы лицензии для участия в чемпионате Беларуси]</ref>. === 2014 === У сезоне 2014 склад каманды амаль не змяніўся ў параўнанні з папярэднім. Стаўка рабілася на ўласных маладых выхаванцаў. Калі не лічыць капітана каманды, вопытнага [[Валерый Апанас|Валерыя Апанаса]], то ўзрост ігракоў не пераўзыходзіў 27 гадоў (а пасля зыходу ўлетку 2014 года з каманды лідараў — [[Сяргей Русецкі|Сяргея Русецкага]] і [[Аляксей Хадневіч|Аляксея Хадневіча]] — увогуле 23 гадоў). Доўгі час каманда знаходзілася ўнізе турнірнай табліцы. Але, набраўшыся вопыту, маладыя ігракі бліжэй да канцу чэмпіянату сталі набіраць усё больш ачкоў, і ў выніку каманда скончыла сезон на 9 месцы. Пры гэтым, па колькасці забітых галоў (50 у 30 турах) «Зорка-БДУ» апынулася на другім месцы ў лізе пасля мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіі»]]. === 2015 === У сезоне 2015 склад каманды папоўніў шэраг вопытных ігракоў, як [[Юрый Мархель]], [[Аляксандр Быліна]], вярнуліся Сяргей Русецкі і Аляксей Хадневіч. Сезон каманда пачала ўпэўнена і ішла сярод лідараў, але потым гульня пайшла на спад, і сезон «Зорка-БДУ» скончыла на 10-м месцы. === 2016 === У сезоне 2016 «Зорка-БДУ» зноў амаладзіла склад — ветэраны пакінулі каманду, за якую сталі выступаць у асноўным ігракі 1997 года нараджэння і маладзейшыя. Каманда доўгі час ішла ў сярэдзіне табліцы, аднак няўдалы фініш адкінуў яе на 10-е месца з 14. === 2017 === У пачатку 2017 года на чале каманды стаў трэнерскі дуэт [[Уладзімір Бяляўскі|Уладзіміра Бяляўскага]] і [[Анатоль Юрэвіч|Анатоля Юрэвіча]], які падоўжыў камплектаванне каманды ўласнымі маладымі выхаванцамі, запрасіўшы ў склад некалькі вопытных ігракоў. У сакавіку 2017 года стала вядома, што каманда, якая доўгі час была вядома як «Зорка-БДУ», змяніла назву на «Энергетык-БДУ»<ref>[https://by.tribuna.com/football/1049816061.html «Звезда-БГУ» переименована в «Энергетик-БГУ»]</ref>. Пасля няўдалага пачатку каманда стала набіраць ачкі, першую палову чэмпіянату «Энергетык-БДУ» скончыў на 5-м месцы. Пазней справы пайшлі горш, і клуб апусціўся ў сярэдзіну табліцы, аднак паспяховы фініш дазволіў атрымаць выніковы шосты радок. === 2018 === У сезоне 2018 каманда працягвала стаўку на ўласных выхаванцаў, хоць некаторыя з іх і былі запрошаны ў клубы Вышэйшай лігі. З самага пачатку турніру «Энергетык-БДУ» ўпэўнена ішоў па дыстанцыі і апынуўся сярод лідараў. Барацьба з мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіяй»]] і бабруйскай [[ФК Белшына|«Белшынай»]] скончылася для сталічнага клуба другім месцам і вяртаннем у Вышэйшую лігу праз 13 гадоў. === 2019 === Перад пачаткам сезона ў Вышэйшай лізе «Энергетык-БДУ» захаваў асноўных ігракоў, запрасіўшы таксама шэраг маладых футбалістаў, а таксама легіянераў. Каманда гуляла ў атакуючы футбол, забівала шмат галоў, аднак пры гэтым яшчэ больш прапускала. Доўгі час «Энергетык-БДУ» знаходзіўся ў канцы табліцы, змагаючыся за захаванне месца ў элітным дывізіёне, аднак паспяховы фініш дазволіў камандзе заняць выніковае 12-е месца. Нападнік «Энергетыка-БДУ» [[Ілья Шкурын]] з 19 галамі стаў найлепшым бамбардзірам лігі. === 2020 === У 2020 годзе ў сувязі з новымі правіламі АБФФ каманда мусіла з мая праводзіць хатнія матчы на пляцоўцы з натуральным пакрыццём, а паколькі стадыён РЦАП-БДУ не падыходзіў, то свае матчы «Энергетык-БДУ» праводзіў на [[Гарадскі стадыён (Маладзечна)|гарадскім стадыёне ў Маладзечне]]. Каманда добра пачала сезон, ішла сярод лідараў турніру. Летам каманду пакінулі лідары, [[Жасурбек Яхшыбоеў]] і [[Дэвід Твэ]], якія перайшлі ў салігорскі [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёр»]] і брэсцкае [[ФК Дынама Брэст|«Дынама»]] адпаведна. У другой палове сезона «Энергетык-БДУ» стаў часцей цярпець паражэнні, у выніку апынуўся ў сярэдзіне табліцы і скончыў сезон на 10-м месцы, якое тым не менш стала найлепшым у гісторыі. У снежні 2020 года памёр заснавальнік і нязменны кіраўнік клуба [[Уладзімір Антонавіч Пігулеўскі|Уладзімір Пігулеўскі]]. === 2021 === У сезоне 2021 каманда працягвала рабіць стаўку на іншаземных (пераважна ўзбекскіх і афрыканскіх), а таксама маладых беларускіх ігракоў. З мая хатнія матчы клуб праводзіў на [[Гарадскі стадыён (Барысаў)|гарадскім стадыёне ў Барысаве]]. Большую частку сезона «Энергетык-БДУ» знаходзіўся ў ніжняй палове табліцы, у канцы нават трапляў у зону вылету, але скончыў сезон на 13-м месцы. === 2022 === У ліпені 2022 года, па дадзеных football.by, [[ФК Велес-2020 Віцебск|ФК «Велес-2020»]] можа стаць [[фарм-клуб]]ам [[ФК Энергетык-БДУ|ФК «Энергетык-БДУ»]] пры ўмове выхаду ў першую лігу. Галоўны матыў гэтага супрацоўніцтва з боку «Энергетыка-БДУ» — забяспечыць на такім спаборніцтве практыкай і давесці да пэўнага ўзроўню развіцця сваіх гульцоў, якія ўжо перараслі дублюючы склад, але яшчэ не дараслі да асноўнага<ref>{{cite web|url = https://football.by/news/165625.html|title = "Велес-2020" может начать сотрудничество с "Энергетиком-БГУ"|first = |last = |author = |authorlink = |coauthors = |date = |month = |year = |work = Football.by|publisher = 2022-07-07|location = |page = |pages = |at = |language = ru|trans_title = |format = |doi = |archiveurl = |archivedate = |accessdate = 2022-08-13|quote = |ref = |separator = |postscript = }}</ref> === Эмблемы === <center><gallery widths=150 heights=150 caption="Гісторыя эмблем «Энергетыка-БДУ»"> Выява:ФК Зорка-БДУ.gif|Эмблема «Зоркі-БДУ» да 2016 года Выява:ФК Энергетык-БДУ.gif|Эмблема «Энергетыка-БДУ» ў 2017—2018 гадах Выява:ФК Энергетык-БДУ (2019).gif|Эмблема «Энергетыка-БДУ» ў 2019—2021 гадах Выява:ФК Энергетык-БДУ (2022).png|Эмблема «Энергетыка-БДУ» з 2022 года </gallery></center> == Папярэднія назвы == * 1996—1997: «Зорка» * 1998—2004: «Зорка-ВА-БДУ» * 2005—2016: «Зорка-БДУ» * з 2017: «Энергетык-БДУ» == Дасягненні == * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|другой лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|1998]] (група А) * Найлепшае дасягненне ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе]] — 10 месца ([[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]]) * Паўфіналіст [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|2006]] == Цяперашні склад == ''Станам на жнівень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[http://energetikbgu.by/список-игроков/ Список игроков]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арцём Макаўчык]]||2000}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Дзяніс Селядцоў]]||2003}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Станіслаў Кляшчук]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ягор Стралкоўскі]]||2002}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Узбекістан}}|Аб|[[Абдукадыр Хусанаў]]||2004}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ілья Лукашэвіч]]||1998}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Расія}}|Аб|[[Заурбек Какаеў]]||2000}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Сяргеевіч Свірэпа|Аляксандр Свірэпа]] {{капітан}}||1999}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Сямёнаў]]||2002}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Яраслаў Макушынскі]]||1998}} {{Ігрок|55|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Лаўрык]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Бурко]]||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Агееў]]||2005}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Данііл Сілінскі]]||2000}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Андрэй Рылач]]||2002}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Украіна}}|ПА|[[Раман Папарыга]]||1999}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Павел Пашэвіч]]||2001}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Грузія}}|ПА|[[Бека Гварадзэ]]||1997}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Амельянчук]]||2003}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Алег Пліеў]]||1998}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Турыч]]||2005}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Канстанцін Маліцкі]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Казахстан}}|ПА|[[Багдат Жыенбай]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|10|{{Сцяг|Узбекістан}}|Нап|[[Бабур Абдыхалікаў]]||1997}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Расія}}|Нап|[[Ілья Грышчанка]]||2000}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Даніла Чуль]]||2005}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Максім Кунскі]]||2003}} {{Канец складу}}<!-- === Па-за складам === {{Склад}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Максім Азарко||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Вадзім Юхновіч||2003}}--> <!--{{Ігрок|5|{{Сцяг|Узбекістан}}|ПА|[[Шахрухбек Абдурахманаў]]||1999}}--> <!--{{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Альберт Аляксандравіч Міхайлаў|Альберт Міхайлаў]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Гана}}|ПА|[[Джуліус Афары]]||1999}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Гвінея}}|ПА|[[Мамаду Дыяло]]||1997}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Кірыл Кіркіцкі]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Пракапенка]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Васіль Соўпель]]||1999}}--> <!--{{Канец складу}} --> === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Арцём Доўгі||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Арцём Глацько||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Аляксей Ждан||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Дзмітрый Клямята||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Антон Коцік||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Артур Старавойтаў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|50|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Аляксей Саўчанка]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Алег Алай||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Узбекістан}}|ПА|Амірбек Бакаеў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Уладзіслаў Белы||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Віталь Грыгаркевіч||2004}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Журко]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Кананчук||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Мікіта Расолька||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Салаш||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Павел Сушкоў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ілья Цішуроў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Галавачэнка||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Далідовіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Даніла Пакладок||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Мікалай Сямёнаў||2003}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Раднёнак]] (нар. 1964) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Генадзь Блізнюк]] (нар. 1980) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Мікалай Бранфілаў]] (нар. 1977) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Артур Лясько]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Паўлаў]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Кудрашоў]] (нар. 1989) — трэнер брамнікаў * {{Сцяг|Беларусь}} [[Анатоль Юрэвіч]] (нар. 1957) — трэнер-кансультант * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Амельянчук]] (нар. 1980) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Уладзімір Острыкаў]] (нар. 1976) — трэнер дубля == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=70|Сезон !width=120|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=250|Заўвагі |- | [[Сезон 1996 ФК Зорка Мінск|1996]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''3''' || 26 || 17 || 4 || 5 || 63–24 || '''55''' || || |- | [[Сезон 1997 ФК Зорка Мінск|1997]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Трэцяя — А]] (Д3) || '''4''' || 26 || 14 || 5 || 7 || 56–38 || '''47''' || || Змена назваў ліг |- | [[Сезон 1998 ФК Зорка-ВА-БДУ|1998]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Другая — А]] (Д3) || '''1''' || 26 || 18 || 2 || 6 || 67–27 || '''56''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|1/8 фіналу]] ||[[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 1999 ФК Зорка-ВА-БДУ|1999]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Першая]] (Д2) || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 38–57 || '''33''' || || |- | [[Сезон 2000 ФК Зорка-ВА-БДУ|2000]] ||style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Першая]] (Д2) || '''4''' || 30 || 15 || 7 || 8 || 47–35 || '''52''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2001 ФК Зорка-ВА-БДУ|2001]] ||style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Першая]] (Д2) ||style="background:silver"| '''2''' || 28 || 19 || 5 || 4 || 74–21 || '''62''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2002 ФК Зорка-ВА-БДУ|2002]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 26 || 4 || 6 || 16 || 28–48 || '''18''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2002/2003|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2003 ФК Зорка-ВА-БДУ|2003]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 7 || 4 || 19 || 23–64 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2004 ФК Зорка-ВА-БДУ|2004]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 7 || 8 || 15 || 31–56 || '''29''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2005 ФК Зорка-БДУ|2005]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 26 || 3 || 5 || 18 || 24–60 || '''14''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|Паўфінал]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2006 ФК Зорка-БДУ|2006]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Першая]] (Д2) || '''12''' || 26 || 5 || 10 || 11 || 32–39 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2007 ФК Зорка-БДУ|2007]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Першая]] (Д2) || '''14''' || 26 || 2 || 4 || 20 || 17–58 || '''10''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/16 фіналу]] ||[[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2008 ФК Зорка-БДУ|2008]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Другая]] (Д3) || '''4''' || 30 || 15 || 8 || 7 || 59–28 || '''53''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2009 ФК Зорка-БДУ|2009]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Другая]] (Д3) || '''7''' || 26 || 11 || 6 || 9 || 40–34 || '''39''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2010 ФК Зорка-БДУ|2010]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''5''' || 34 || 15 || 10 || 9 || 76–47 || '''55''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Зорка-БДУ|2011]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3) || '''8''' || 30 || 12 || 6 || 12 || 40–32 || '''42''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Зорка-БДУ|2012]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3) || '''7''' || 36 || 18 || 4 || 14 || 54–41 || '''58''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Зорка-БДУ|2013]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Другая]] (Д3) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 24 || 14 || 7 || 3 || 45–16 || '''49''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || Атрыманне месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]] |- | [[Сезон 2014 ФК Зорка-БДУ|2014]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2)|| '''9''' || 30 || 12 || 4 || 14 || 50–48 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Зорка-БДУ|2015]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2)|| '''10''' || 30 || 10 || 10 || 10 || 47–47 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Зорка-БДУ|2016]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2)|| '''10''' || 26 || 9 || 6 || 11 || 33–41 || '''33''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Энергетык-БДУ|2017]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2)|| '''6''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 39–30 || '''44''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Энергетык-БДУ|2018]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) ||style="background:silver"| '''2''' || 28 || 21 || 4 || 3 || 69–23 || '''67''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2019 ФК Энергетык-БДУ|2019]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 52–66 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Энергетык-БДУ|2020]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Вышэйшая]] (Д1) || '''10''' || 30 || 11 || 5 || 14 || 43–46 || '''38''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Энергетык-БДУ|2021]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 35–42 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || |- |} == Галоўныя трэнеры == * [[Уладзімір Антонавіч Пігулеўскі|Уладзімір Пігулеўскі]] (з 1996) * [[Міхаіл Міхайлавіч Мархель|Міхаіл Мархель]] (2000—2001) * [[Юрый Антановіч]] (2002—2003) * [[Уладзімір Касакоўскі]] (2004) * [[Сяргей Гоманаў]] (в.а. у студзені-ліпені 2005) * [[Юрый Антановіч]] (2005—2007) * [[Сяргей Гоманаў]] (2008—2010) * [[Юрый Антановіч]] (2010—2011) * [[Анатоль Шкляр]] (2013—2016) * [[Уладзімір Бяляўскі]] (2017 — люты 2022) * [[Павел Раднёнак]] (з лютага 2022) {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://energetikbgu.by/ Афіцыйны сайт] * {{globalsportsarchive|fk-energetik-bdu-minsk/19140}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_Zvyazda_BDU}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Энергетык-БДУ}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Энергетык-БДУ]] [[Катэгорыя:ФК Энергетык-БДУ| ]] [[Катэгорыя:1996 год у Мінску]] qvcgtnere0yi524dm47xjxg6j8258it 4186766 4186584 2022-08-14T18:18:47Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ не кававая гушча wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Энергетык-БДУ |Лагатып = ФК Энергетык-БДУ (2022).png |ШырыняЛагатыпа = 210px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = ''студэнты'', ''армейцы'' |Горад = [[Мінск]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1996]] |Стадыён = [[Стадыён РЦАР-БДУ|РЦАР-БДУ]] |Умяшчальнасць = 1500 |ПасадаКіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Аляксандр Захарчэня |Трэнер = [[Павел Раднёнак]] |Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] |Сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 13 месца |Сайт = http://energetikbgu.by/ | pattern_la1 = | pattern_b1 = _energetikbgu21h | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = _energetikbgu21h | pattern_so1 = _3_stripes_blue | leftarm1 = FF6600 | body1 = FF6600 | rightarm1 = FF6600 | shorts1 = FF6600 | socks1 = FF6600 | pattern_la2 = _adidascampeon21rb | pattern_b2 = _adidascampeon21rb | pattern_ra2 = _adidascampeon21rb | pattern_sh2 = _striped19blue | pattern_so2 = | leftarm2 = 0000FF | body2 = 0000FF | rightarm2 = 0000FF | shorts2 = 0000FF | socks2 = 0000FF }} '''«Энергетык-БДУ»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з [[Мінск]]а, прадстаўляе [[Рэспубліканскі цэнтр алімпійскага рэзерву па футболе БДУ|Рэспубліканскі цэнтр алімпійскага рэзерву Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта]] (раней таксама [[Ваенная акадэмія Рэспублікі Беларусь|Ваенную акадэмію]]). У цяперашні час выступае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == Клуб быў заснаваны ў 1996 годзе і заявіўся ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] пад назвай «Зорка», адкуль праз некалькі гадоў павысіўся спачатку да [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай]], а потым і да [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лігі]]. У эліце беларускага футбола клуб правёў чатыры гады, увесь час знаходзіўся ў зоне вылету і нарэшце вярнуўся ў Першую, а потым і ў Другую лігу, дзе выступаў з 2008 па 2013 гады. === 2013 === У сезоне 2013 клуб вёў барацьбу за выхад у Першую лігу, але ў канцы сезона саступіў другі радок мастоўскаму [[ФК Нёман Масты|«Нёману»]], а сам апынуўся на трэцім месцы. Тым не менш, пасля адмовы «Нёмана» ад павышэння ў лютым 2014 года мінчане ўсё ж такі атрымалі магчымасць выступіць у Першай лізе<ref>[http://by.tribuna.com/football/157462538.html?comments=1 «Звезда-БГУ» может выступить в первой лиге в сезоне-2014]</ref>. У сакавіку 2014 года «Зорка-БДУ» афіцыйна атрымала месца ў другім па рангу дывізіёне<ref>[http://www.football.by/news/56108.html Всем 16 командам первой лиги сегодня были выданы лицензии для участия в чемпионате Беларуси]</ref>. === 2014 === У сезоне 2014 склад каманды амаль не змяніўся ў параўнанні з папярэднім. Стаўка рабілася на ўласных маладых выхаванцаў. Калі не лічыць капітана каманды, вопытнага [[Валерый Апанас|Валерыя Апанаса]], то ўзрост ігракоў не пераўзыходзіў 27 гадоў (а пасля зыходу ўлетку 2014 года з каманды лідараў — [[Сяргей Русецкі|Сяргея Русецкага]] і [[Аляксей Хадневіч|Аляксея Хадневіча]] — увогуле 23 гадоў). Доўгі час каманда знаходзілася ўнізе турнірнай табліцы. Але, набраўшыся вопыту, маладыя ігракі бліжэй да канцу чэмпіянату сталі набіраць усё больш ачкоў, і ў выніку каманда скончыла сезон на 9 месцы. Пры гэтым, па колькасці забітых галоў (50 у 30 турах) «Зорка-БДУ» апынулася на другім месцы ў лізе пасля мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіі»]]. === 2015 === У сезоне 2015 склад каманды папоўніў шэраг вопытных ігракоў, як [[Юрый Мархель]], [[Аляксандр Быліна]], вярнуліся Сяргей Русецкі і Аляксей Хадневіч. Сезон каманда пачала ўпэўнена і ішла сярод лідараў, але потым гульня пайшла на спад, і сезон «Зорка-БДУ» скончыла на 10-м месцы. === 2016 === У сезоне 2016 «Зорка-БДУ» зноў амаладзіла склад — ветэраны пакінулі каманду, за якую сталі выступаць у асноўным ігракі 1997 года нараджэння і маладзейшыя. Каманда доўгі час ішла ў сярэдзіне табліцы, аднак няўдалы фініш адкінуў яе на 10-е месца з 14. === 2017 === У пачатку 2017 года на чале каманды стаў трэнерскі дуэт [[Уладзімір Бяляўскі|Уладзіміра Бяляўскага]] і [[Анатоль Юрэвіч|Анатоля Юрэвіча]], які падоўжыў камплектаванне каманды ўласнымі маладымі выхаванцамі, запрасіўшы ў склад некалькі вопытных ігракоў. У сакавіку 2017 года стала вядома, што каманда, якая доўгі час была вядома як «Зорка-БДУ», змяніла назву на «Энергетык-БДУ»<ref>[https://by.tribuna.com/football/1049816061.html «Звезда-БГУ» переименована в «Энергетик-БГУ»]</ref>. Пасля няўдалага пачатку каманда стала набіраць ачкі, першую палову чэмпіянату «Энергетык-БДУ» скончыў на 5-м месцы. Пазней справы пайшлі горш, і клуб апусціўся ў сярэдзіну табліцы, аднак паспяховы фініш дазволіў атрымаць выніковы шосты радок. === 2018 === У сезоне 2018 каманда працягвала стаўку на ўласных выхаванцаў, хоць некаторыя з іх і былі запрошаны ў клубы Вышэйшай лігі. З самага пачатку турніру «Энергетык-БДУ» ўпэўнена ішоў па дыстанцыі і апынуўся сярод лідараў. Барацьба з мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіяй»]] і бабруйскай [[ФК Белшына|«Белшынай»]] скончылася для сталічнага клуба другім месцам і вяртаннем у Вышэйшую лігу праз 13 гадоў. === 2019 === Перад пачаткам сезона ў Вышэйшай лізе «Энергетык-БДУ» захаваў асноўных ігракоў, запрасіўшы таксама шэраг маладых футбалістаў, а таксама легіянераў. Каманда гуляла ў атакуючы футбол, забівала шмат галоў, аднак пры гэтым яшчэ больш прапускала. Доўгі час «Энергетык-БДУ» знаходзіўся ў канцы табліцы, змагаючыся за захаванне месца ў элітным дывізіёне, аднак паспяховы фініш дазволіў камандзе заняць выніковае 12-е месца. Нападнік «Энергетыка-БДУ» [[Ілья Шкурын]] з 19 галамі стаў найлепшым бамбардзірам лігі. === 2020 === У 2020 годзе ў сувязі з новымі правіламі АБФФ каманда мусіла з мая праводзіць хатнія матчы на пляцоўцы з натуральным пакрыццём, а паколькі стадыён РЦАП-БДУ не падыходзіў, то свае матчы «Энергетык-БДУ» праводзіў на [[Гарадскі стадыён (Маладзечна)|гарадскім стадыёне ў Маладзечне]]. Каманда добра пачала сезон, ішла сярод лідараў турніру. Летам каманду пакінулі лідары, [[Жасурбек Яхшыбоеў]] і [[Дэвід Твэ]], якія перайшлі ў салігорскі [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёр»]] і брэсцкае [[ФК Дынама Брэст|«Дынама»]] адпаведна. У другой палове сезона «Энергетык-БДУ» стаў часцей цярпець паражэнні, у выніку апынуўся ў сярэдзіне табліцы і скончыў сезон на 10-м месцы, якое тым не менш стала найлепшым у гісторыі. У снежні 2020 года памёр заснавальнік і нязменны кіраўнік клуба [[Уладзімір Антонавіч Пігулеўскі|Уладзімір Пігулеўскі]]. === 2021 === У сезоне 2021 каманда працягвала рабіць стаўку на іншаземных (пераважна ўзбекскіх і афрыканскіх), а таксама маладых беларускіх ігракоў. З мая хатнія матчы клуб праводзіў на [[Гарадскі стадыён (Барысаў)|гарадскім стадыёне ў Барысаве]]. Большую частку сезона «Энергетык-БДУ» знаходзіўся ў ніжняй палове табліцы, у канцы нават трапляў у зону вылету, але скончыў сезон на 13-м месцы. === Эмблемы === <center><gallery widths=150 heights=150 caption="Гісторыя эмблем «Энергетыка-БДУ»"> Выява:ФК Зорка-БДУ.gif|Эмблема «Зоркі-БДУ» да 2016 года Выява:ФК Энергетык-БДУ.gif|Эмблема «Энергетыка-БДУ» ў 2017—2018 гадах Выява:ФК Энергетык-БДУ (2019).gif|Эмблема «Энергетыка-БДУ» ў 2019—2021 гадах Выява:ФК Энергетык-БДУ (2022).png|Эмблема «Энергетыка-БДУ» з 2022 года </gallery></center> == Папярэднія назвы == * 1996—1997: «Зорка» * 1998—2004: «Зорка-ВА-БДУ» * 2005—2016: «Зорка-БДУ» * з 2017: «Энергетык-БДУ» == Дасягненні == * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|другой лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|1998]] (група А) * Найлепшае дасягненне ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе]] — 10 месца ([[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]]) * Паўфіналіст [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|2006]] == Цяперашні склад == ''Станам на жнівень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[http://energetikbgu.by/список-игроков/ Список игроков]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арцём Макаўчык]]||2000}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Дзяніс Селядцоў]]||2003}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Станіслаў Кляшчук]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ягор Стралкоўскі]]||2002}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Узбекістан}}|Аб|[[Абдукадыр Хусанаў]]||2004}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ілья Лукашэвіч]]||1998}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Расія}}|Аб|[[Заурбек Какаеў]]||2000}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Сяргеевіч Свірэпа|Аляксандр Свірэпа]] {{капітан}}||1999}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Сямёнаў]]||2002}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Яраслаў Макушынскі]]||1998}} {{Ігрок|55|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Лаўрык]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Бурко]]||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Агееў]]||2005}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Данііл Сілінскі]]||2000}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Андрэй Рылач]]||2002}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Украіна}}|ПА|[[Раман Папарыга]]||1999}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Павел Пашэвіч]]||2001}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Грузія}}|ПА|[[Бека Гварадзэ]]||1997}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Амельянчук]]||2003}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Алег Пліеў]]||1998}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Турыч]]||2005}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Канстанцін Маліцкі]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Казахстан}}|ПА|[[Багдат Жыенбай]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|10|{{Сцяг|Узбекістан}}|Нап|[[Бабур Абдыхалікаў]]||1997}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Расія}}|Нап|[[Ілья Грышчанка]]||2000}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Даніла Чуль]]||2005}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Максім Кунскі]]||2003}} {{Канец складу}}<!-- === Па-за складам === {{Склад}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Максім Азарко||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Вадзім Юхновіч||2003}}--> <!--{{Ігрок|5|{{Сцяг|Узбекістан}}|ПА|[[Шахрухбек Абдурахманаў]]||1999}}--> <!--{{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Альберт Аляксандравіч Міхайлаў|Альберт Міхайлаў]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Гана}}|ПА|[[Джуліус Афары]]||1999}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Гвінея}}|ПА|[[Мамаду Дыяло]]||1997}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Кірыл Кіркіцкі]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Пракапенка]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Васіль Соўпель]]||1999}}--> <!--{{Канец складу}} --> === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Арцём Доўгі||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Арцём Глацько||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Аляксей Ждан||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Дзмітрый Клямята||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Антон Коцік||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Артур Старавойтаў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|50|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Аляксей Саўчанка]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Алег Алай||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Узбекістан}}|ПА|Амірбек Бакаеў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Уладзіслаў Белы||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Віталь Грыгаркевіч||2004}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Журко]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Кананчук||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Мікіта Расолька||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Салаш||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Павел Сушкоў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ілья Цішуроў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Галавачэнка||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Далідовіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Даніла Пакладок||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Мікалай Сямёнаў||2003}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Раднёнак]] (нар. 1964) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Генадзь Блізнюк]] (нар. 1980) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Мікалай Бранфілаў]] (нар. 1977) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Артур Лясько]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Паўлаў]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Кудрашоў]] (нар. 1989) — трэнер брамнікаў * {{Сцяг|Беларусь}} [[Анатоль Юрэвіч]] (нар. 1957) — трэнер-кансультант * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Амельянчук]] (нар. 1980) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Уладзімір Острыкаў]] (нар. 1976) — трэнер дубля == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=70|Сезон !width=120|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=250|Заўвагі |- | [[Сезон 1996 ФК Зорка Мінск|1996]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''3''' || 26 || 17 || 4 || 5 || 63–24 || '''55''' || || |- | [[Сезон 1997 ФК Зорка Мінск|1997]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Трэцяя — А]] (Д3) || '''4''' || 26 || 14 || 5 || 7 || 56–38 || '''47''' || || Змена назваў ліг |- | [[Сезон 1998 ФК Зорка-ВА-БДУ|1998]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Другая — А]] (Д3) || '''1''' || 26 || 18 || 2 || 6 || 67–27 || '''56''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|1/8 фіналу]] ||[[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 1999 ФК Зорка-ВА-БДУ|1999]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Першая]] (Д2) || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 38–57 || '''33''' || || |- | [[Сезон 2000 ФК Зорка-ВА-БДУ|2000]] ||style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Першая]] (Д2) || '''4''' || 30 || 15 || 7 || 8 || 47–35 || '''52''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2001 ФК Зорка-ВА-БДУ|2001]] ||style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Першая]] (Д2) ||style="background:silver"| '''2''' || 28 || 19 || 5 || 4 || 74–21 || '''62''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2002 ФК Зорка-ВА-БДУ|2002]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 26 || 4 || 6 || 16 || 28–48 || '''18''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2002/2003|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2003 ФК Зорка-ВА-БДУ|2003]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 7 || 4 || 19 || 23–64 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2004 ФК Зорка-ВА-БДУ|2004]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 7 || 8 || 15 || 31–56 || '''29''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2005 ФК Зорка-БДУ|2005]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 26 || 3 || 5 || 18 || 24–60 || '''14''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|Паўфінал]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2006 ФК Зорка-БДУ|2006]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Першая]] (Д2) || '''12''' || 26 || 5 || 10 || 11 || 32–39 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2007 ФК Зорка-БДУ|2007]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Першая]] (Д2) || '''14''' || 26 || 2 || 4 || 20 || 17–58 || '''10''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/16 фіналу]] ||[[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2008 ФК Зорка-БДУ|2008]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Другая]] (Д3) || '''4''' || 30 || 15 || 8 || 7 || 59–28 || '''53''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2009 ФК Зорка-БДУ|2009]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Другая]] (Д3) || '''7''' || 26 || 11 || 6 || 9 || 40–34 || '''39''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2010 ФК Зорка-БДУ|2010]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''5''' || 34 || 15 || 10 || 9 || 76–47 || '''55''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Зорка-БДУ|2011]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3) || '''8''' || 30 || 12 || 6 || 12 || 40–32 || '''42''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Зорка-БДУ|2012]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3) || '''7''' || 36 || 18 || 4 || 14 || 54–41 || '''58''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Зорка-БДУ|2013]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Другая]] (Д3) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 24 || 14 || 7 || 3 || 45–16 || '''49''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || Атрыманне месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]] |- | [[Сезон 2014 ФК Зорка-БДУ|2014]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2)|| '''9''' || 30 || 12 || 4 || 14 || 50–48 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Зорка-БДУ|2015]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2)|| '''10''' || 30 || 10 || 10 || 10 || 47–47 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Зорка-БДУ|2016]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2)|| '''10''' || 26 || 9 || 6 || 11 || 33–41 || '''33''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Энергетык-БДУ|2017]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2)|| '''6''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 39–30 || '''44''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Энергетык-БДУ|2018]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) ||style="background:silver"| '''2''' || 28 || 21 || 4 || 3 || 69–23 || '''67''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2019 ФК Энергетык-БДУ|2019]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 52–66 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Энергетык-БДУ|2020]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Вышэйшая]] (Д1) || '''10''' || 30 || 11 || 5 || 14 || 43–46 || '''38''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Энергетык-БДУ|2021]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 35–42 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || |- |} == Галоўныя трэнеры == * [[Уладзімір Антонавіч Пігулеўскі|Уладзімір Пігулеўскі]] (з 1996) * [[Міхаіл Міхайлавіч Мархель|Міхаіл Мархель]] (2000—2001) * [[Юрый Антановіч]] (2002—2003) * [[Уладзімір Касакоўскі]] (2004) * [[Сяргей Гоманаў]] (в.а. у студзені-ліпені 2005) * [[Юрый Антановіч]] (2005—2007) * [[Сяргей Гоманаў]] (2008—2010) * [[Юрый Антановіч]] (2010—2011) * [[Анатоль Шкляр]] (2013—2016) * [[Уладзімір Бяляўскі]] (2017 — люты 2022) * [[Павел Раднёнак]] (з лютага 2022) {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://energetikbgu.by/ Афіцыйны сайт] * {{globalsportsarchive|fk-energetik-bdu-minsk/19140}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_Zvyazda_BDU}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Энергетык-БДУ}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Энергетык-БДУ]] [[Катэгорыя:ФК Энергетык-БДУ| ]] [[Катэгорыя:1996 год у Мінску]] 54n85yscok8qqkzwb2tx3nntt3hi97c 4186814 4186766 2022-08-14T19:35:54Z Dzianis Niadbajla 5766 Праўкі аўтарства [[Special:Contributions/JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[User talk:JerzyKundrat|размовы]]) адкочаныя; вернута апошняя версія аўтарства [[User:Dzianis Niadbajla|Dzianis Niadbajla]] wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Энергетык-БДУ |Лагатып = ФК Энергетык-БДУ (2022).png |ШырыняЛагатыпа = 210px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = ''студэнты'', ''армейцы'' |Горад = [[Мінск]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1996]] |Стадыён = [[Стадыён РЦАР-БДУ|РЦАР-БДУ]] |Умяшчальнасць = 1500 |ПасадаКіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Аляксандр Захарчэня |Трэнер = [[Павел Раднёнак]] |Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] |Сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 13 месца |Сайт = http://energetikbgu.by/ | pattern_la1 = | pattern_b1 = _energetikbgu21h | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = _energetikbgu21h | pattern_so1 = _3_stripes_blue | leftarm1 = FF6600 | body1 = FF6600 | rightarm1 = FF6600 | shorts1 = FF6600 | socks1 = FF6600 | pattern_la2 = _adidascampeon21rb | pattern_b2 = _adidascampeon21rb | pattern_ra2 = _adidascampeon21rb | pattern_sh2 = _striped19blue | pattern_so2 = | leftarm2 = 0000FF | body2 = 0000FF | rightarm2 = 0000FF | shorts2 = 0000FF | socks2 = 0000FF }} '''«Энергетык-БДУ»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з [[Мінск]]а, прадстаўляе [[Рэспубліканскі цэнтр алімпійскага рэзерву па футболе БДУ|Рэспубліканскі цэнтр алімпійскага рэзерву Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта]] (раней таксама [[Ваенная акадэмія Рэспублікі Беларусь|Ваенную акадэмію]]). У цяперашні час выступае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == Клуб быў заснаваны ў 1996 годзе і заявіўся ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] пад назвай «Зорка», адкуль праз некалькі гадоў павысіўся спачатку да [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай]], а потым і да [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лігі]]. У эліце беларускага футбола клуб правёў чатыры гады, увесь час знаходзіўся ў зоне вылету і нарэшце вярнуўся ў Першую, а потым і ў Другую лігу, дзе выступаў з 2008 па 2013 гады. === 2013 === У сезоне 2013 клуб вёў барацьбу за выхад у Першую лігу, але ў канцы сезона саступіў другі радок мастоўскаму [[ФК Нёман Масты|«Нёману»]], а сам апынуўся на трэцім месцы. Тым не менш, пасля адмовы «Нёмана» ад павышэння ў лютым 2014 года мінчане ўсё ж такі атрымалі магчымасць выступіць у Першай лізе<ref>[http://by.tribuna.com/football/157462538.html?comments=1 «Звезда-БГУ» может выступить в первой лиге в сезоне-2014]</ref>. У сакавіку 2014 года «Зорка-БДУ» афіцыйна атрымала месца ў другім па рангу дывізіёне<ref>[http://www.football.by/news/56108.html Всем 16 командам первой лиги сегодня были выданы лицензии для участия в чемпионате Беларуси]</ref>. === 2014 === У сезоне 2014 склад каманды амаль не змяніўся ў параўнанні з папярэднім. Стаўка рабілася на ўласных маладых выхаванцаў. Калі не лічыць капітана каманды, вопытнага [[Валерый Апанас|Валерыя Апанаса]], то ўзрост ігракоў не пераўзыходзіў 27 гадоў (а пасля зыходу ўлетку 2014 года з каманды лідараў — [[Сяргей Русецкі|Сяргея Русецкага]] і [[Аляксей Хадневіч|Аляксея Хадневіча]] — увогуле 23 гадоў). Доўгі час каманда знаходзілася ўнізе турнірнай табліцы. Але, набраўшыся вопыту, маладыя ігракі бліжэй да канцу чэмпіянату сталі набіраць усё больш ачкоў, і ў выніку каманда скончыла сезон на 9 месцы. Пры гэтым, па колькасці забітых галоў (50 у 30 турах) «Зорка-БДУ» апынулася на другім месцы ў лізе пасля мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіі»]]. === 2015 === У сезоне 2015 склад каманды папоўніў шэраг вопытных ігракоў, як [[Юрый Мархель]], [[Аляксандр Быліна]], вярнуліся Сяргей Русецкі і Аляксей Хадневіч. Сезон каманда пачала ўпэўнена і ішла сярод лідараў, але потым гульня пайшла на спад, і сезон «Зорка-БДУ» скончыла на 10-м месцы. === 2016 === У сезоне 2016 «Зорка-БДУ» зноў амаладзіла склад — ветэраны пакінулі каманду, за якую сталі выступаць у асноўным ігракі 1997 года нараджэння і маладзейшыя. Каманда доўгі час ішла ў сярэдзіне табліцы, аднак няўдалы фініш адкінуў яе на 10-е месца з 14. === 2017 === У пачатку 2017 года на чале каманды стаў трэнерскі дуэт [[Уладзімір Бяляўскі|Уладзіміра Бяляўскага]] і [[Анатоль Юрэвіч|Анатоля Юрэвіча]], які падоўжыў камплектаванне каманды ўласнымі маладымі выхаванцамі, запрасіўшы ў склад некалькі вопытных ігракоў. У сакавіку 2017 года стала вядома, што каманда, якая доўгі час была вядома як «Зорка-БДУ», змяніла назву на «Энергетык-БДУ»<ref>[https://by.tribuna.com/football/1049816061.html «Звезда-БГУ» переименована в «Энергетик-БГУ»]</ref>. Пасля няўдалага пачатку каманда стала набіраць ачкі, першую палову чэмпіянату «Энергетык-БДУ» скончыў на 5-м месцы. Пазней справы пайшлі горш, і клуб апусціўся ў сярэдзіну табліцы, аднак паспяховы фініш дазволіў атрымаць выніковы шосты радок. === 2018 === У сезоне 2018 каманда працягвала стаўку на ўласных выхаванцаў, хоць некаторыя з іх і былі запрошаны ў клубы Вышэйшай лігі. З самага пачатку турніру «Энергетык-БДУ» ўпэўнена ішоў па дыстанцыі і апынуўся сярод лідараў. Барацьба з мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіяй»]] і бабруйскай [[ФК Белшына|«Белшынай»]] скончылася для сталічнага клуба другім месцам і вяртаннем у Вышэйшую лігу праз 13 гадоў. === 2019 === Перад пачаткам сезона ў Вышэйшай лізе «Энергетык-БДУ» захаваў асноўных ігракоў, запрасіўшы таксама шэраг маладых футбалістаў, а таксама легіянераў. Каманда гуляла ў атакуючы футбол, забівала шмат галоў, аднак пры гэтым яшчэ больш прапускала. Доўгі час «Энергетык-БДУ» знаходзіўся ў канцы табліцы, змагаючыся за захаванне месца ў элітным дывізіёне, аднак паспяховы фініш дазволіў камандзе заняць выніковае 12-е месца. Нападнік «Энергетыка-БДУ» [[Ілья Шкурын]] з 19 галамі стаў найлепшым бамбардзірам лігі. === 2020 === У 2020 годзе ў сувязі з новымі правіламі АБФФ каманда мусіла з мая праводзіць хатнія матчы на пляцоўцы з натуральным пакрыццём, а паколькі стадыён РЦАП-БДУ не падыходзіў, то свае матчы «Энергетык-БДУ» праводзіў на [[Гарадскі стадыён (Маладзечна)|гарадскім стадыёне ў Маладзечне]]. Каманда добра пачала сезон, ішла сярод лідараў турніру. Летам каманду пакінулі лідары, [[Жасурбек Яхшыбоеў]] і [[Дэвід Твэ]], якія перайшлі ў салігорскі [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёр»]] і брэсцкае [[ФК Дынама Брэст|«Дынама»]] адпаведна. У другой палове сезона «Энергетык-БДУ» стаў часцей цярпець паражэнні, у выніку апынуўся ў сярэдзіне табліцы і скончыў сезон на 10-м месцы, якое тым не менш стала найлепшым у гісторыі. У снежні 2020 года памёр заснавальнік і нязменны кіраўнік клуба [[Уладзімір Антонавіч Пігулеўскі|Уладзімір Пігулеўскі]]. === 2021 === У сезоне 2021 каманда працягвала рабіць стаўку на іншаземных (пераважна ўзбекскіх і афрыканскіх), а таксама маладых беларускіх ігракоў. З мая хатнія матчы клуб праводзіў на [[Гарадскі стадыён (Барысаў)|гарадскім стадыёне ў Барысаве]]. Большую частку сезона «Энергетык-БДУ» знаходзіўся ў ніжняй палове табліцы, у канцы нават трапляў у зону вылету, але скончыў сезон на 13-м месцы. === 2022 === У ліпені 2022 года, па дадзеных football.by, [[ФК Велес-2020 Віцебск|ФК «Велес-2020»]] можа стаць [[фарм-клуб]]ам [[ФК Энергетык-БДУ|ФК «Энергетык-БДУ»]] пры ўмове выхаду ў першую лігу. Галоўны матыў гэтага супрацоўніцтва з боку «Энергетыка-БДУ» — забяспечыць на такім спаборніцтве практыкай і давесці да пэўнага ўзроўню развіцця сваіх гульцоў, якія ўжо перараслі дублюючы склад, але яшчэ не дараслі да асноўнага<ref>{{cite web|url = https://football.by/news/165625.html|title = "Велес-2020" может начать сотрудничество с "Энергетиком-БГУ"|first = |last = |author = |authorlink = |coauthors = |date = |month = |year = |work = Football.by|publisher = 2022-07-07|location = |page = |pages = |at = |language = ru|trans_title = |format = |doi = |archiveurl = |archivedate = |accessdate = 2022-08-13|quote = |ref = |separator = |postscript = }}</ref> === Эмблемы === <center><gallery widths=150 heights=150 caption="Гісторыя эмблем «Энергетыка-БДУ»"> Выява:ФК Зорка-БДУ.gif|Эмблема «Зоркі-БДУ» да 2016 года Выява:ФК Энергетык-БДУ.gif|Эмблема «Энергетыка-БДУ» ў 2017—2018 гадах Выява:ФК Энергетык-БДУ (2019).gif|Эмблема «Энергетыка-БДУ» ў 2019—2021 гадах Выява:ФК Энергетык-БДУ (2022).png|Эмблема «Энергетыка-БДУ» з 2022 года </gallery></center> == Папярэднія назвы == * 1996—1997: «Зорка» * 1998—2004: «Зорка-ВА-БДУ» * 2005—2016: «Зорка-БДУ» * з 2017: «Энергетык-БДУ» == Дасягненні == * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|другой лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|1998]] (група А) * Найлепшае дасягненне ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе]] — 10 месца ([[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]]) * Паўфіналіст [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|2006]] == Цяперашні склад == ''Станам на жнівень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[http://energetikbgu.by/список-игроков/ Список игроков]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арцём Макаўчык]]||2000}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Дзяніс Селядцоў]]||2003}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Станіслаў Кляшчук]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ягор Стралкоўскі]]||2002}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Узбекістан}}|Аб|[[Абдукадыр Хусанаў]]||2004}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ілья Лукашэвіч]]||1998}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Расія}}|Аб|[[Заурбек Какаеў]]||2000}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Сяргеевіч Свірэпа|Аляксандр Свірэпа]] {{капітан}}||1999}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Сямёнаў]]||2002}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Яраслаў Макушынскі]]||1998}} {{Ігрок|55|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Лаўрык]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Бурко]]||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Агееў]]||2005}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Данііл Сілінскі]]||2000}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Андрэй Рылач]]||2002}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Украіна}}|ПА|[[Раман Папарыга]]||1999}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Павел Пашэвіч]]||2001}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Грузія}}|ПА|[[Бека Гварадзэ]]||1997}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Амельянчук]]||2003}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Алег Пліеў]]||1998}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Турыч]]||2005}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Канстанцін Маліцкі]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Казахстан}}|ПА|[[Багдат Жыенбай]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|10|{{Сцяг|Узбекістан}}|Нап|[[Бабур Абдыхалікаў]]||1997}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Расія}}|Нап|[[Ілья Грышчанка]]||2000}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Даніла Чуль]]||2005}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Максім Кунскі]]||2003}} {{Канец складу}}<!-- === Па-за складам === {{Склад}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Максім Азарко||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Вадзім Юхновіч||2003}}--> <!--{{Ігрок|5|{{Сцяг|Узбекістан}}|ПА|[[Шахрухбек Абдурахманаў]]||1999}}--> <!--{{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Альберт Аляксандравіч Міхайлаў|Альберт Міхайлаў]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Гана}}|ПА|[[Джуліус Афары]]||1999}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Гвінея}}|ПА|[[Мамаду Дыяло]]||1997}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Кірыл Кіркіцкі]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Пракапенка]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Васіль Соўпель]]||1999}}--> <!--{{Канец складу}} --> === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Арцём Доўгі||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Арцём Глацько||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Аляксей Ждан||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Дзмітрый Клямята||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Антон Коцік||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Артур Старавойтаў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|50|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Аляксей Саўчанка]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Алег Алай||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Узбекістан}}|ПА|Амірбек Бакаеў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Уладзіслаў Белы||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Віталь Грыгаркевіч||2004}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Журко]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Кананчук||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Мікіта Расолька||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Салаш||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Павел Сушкоў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ілья Цішуроў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Галавачэнка||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Далідовіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Даніла Пакладок||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Мікалай Сямёнаў||2003}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Раднёнак]] (нар. 1964) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Генадзь Блізнюк]] (нар. 1980) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Мікалай Бранфілаў]] (нар. 1977) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Артур Лясько]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Паўлаў]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Кудрашоў]] (нар. 1989) — трэнер брамнікаў * {{Сцяг|Беларусь}} [[Анатоль Юрэвіч]] (нар. 1957) — трэнер-кансультант * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Амельянчук]] (нар. 1980) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Уладзімір Острыкаў]] (нар. 1976) — трэнер дубля == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=70|Сезон !width=120|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=250|Заўвагі |- | [[Сезон 1996 ФК Зорка Мінск|1996]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''3''' || 26 || 17 || 4 || 5 || 63–24 || '''55''' || || |- | [[Сезон 1997 ФК Зорка Мінск|1997]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Трэцяя — А]] (Д3) || '''4''' || 26 || 14 || 5 || 7 || 56–38 || '''47''' || || Змена назваў ліг |- | [[Сезон 1998 ФК Зорка-ВА-БДУ|1998]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Другая — А]] (Д3) || '''1''' || 26 || 18 || 2 || 6 || 67–27 || '''56''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|1/8 фіналу]] ||[[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 1999 ФК Зорка-ВА-БДУ|1999]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Першая]] (Д2) || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 38–57 || '''33''' || || |- | [[Сезон 2000 ФК Зорка-ВА-БДУ|2000]] ||style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Першая]] (Д2) || '''4''' || 30 || 15 || 7 || 8 || 47–35 || '''52''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2001 ФК Зорка-ВА-БДУ|2001]] ||style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Першая]] (Д2) ||style="background:silver"| '''2''' || 28 || 19 || 5 || 4 || 74–21 || '''62''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2002 ФК Зорка-ВА-БДУ|2002]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 26 || 4 || 6 || 16 || 28–48 || '''18''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2002/2003|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2003 ФК Зорка-ВА-БДУ|2003]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 7 || 4 || 19 || 23–64 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2004 ФК Зорка-ВА-БДУ|2004]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 7 || 8 || 15 || 31–56 || '''29''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2005 ФК Зорка-БДУ|2005]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 26 || 3 || 5 || 18 || 24–60 || '''14''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|Паўфінал]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2006 ФК Зорка-БДУ|2006]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Першая]] (Д2) || '''12''' || 26 || 5 || 10 || 11 || 32–39 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2007 ФК Зорка-БДУ|2007]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Першая]] (Д2) || '''14''' || 26 || 2 || 4 || 20 || 17–58 || '''10''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/16 фіналу]] ||[[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2008 ФК Зорка-БДУ|2008]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Другая]] (Д3) || '''4''' || 30 || 15 || 8 || 7 || 59–28 || '''53''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2009 ФК Зорка-БДУ|2009]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Другая]] (Д3) || '''7''' || 26 || 11 || 6 || 9 || 40–34 || '''39''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2010 ФК Зорка-БДУ|2010]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''5''' || 34 || 15 || 10 || 9 || 76–47 || '''55''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Зорка-БДУ|2011]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3) || '''8''' || 30 || 12 || 6 || 12 || 40–32 || '''42''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Зорка-БДУ|2012]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3) || '''7''' || 36 || 18 || 4 || 14 || 54–41 || '''58''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Зорка-БДУ|2013]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Другая]] (Д3) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 24 || 14 || 7 || 3 || 45–16 || '''49''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || Атрыманне месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]] |- | [[Сезон 2014 ФК Зорка-БДУ|2014]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2)|| '''9''' || 30 || 12 || 4 || 14 || 50–48 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Зорка-БДУ|2015]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2)|| '''10''' || 30 || 10 || 10 || 10 || 47–47 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Зорка-БДУ|2016]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2)|| '''10''' || 26 || 9 || 6 || 11 || 33–41 || '''33''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Энергетык-БДУ|2017]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2)|| '''6''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 39–30 || '''44''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Энергетык-БДУ|2018]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) ||style="background:silver"| '''2''' || 28 || 21 || 4 || 3 || 69–23 || '''67''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2019 ФК Энергетык-БДУ|2019]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 52–66 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Энергетык-БДУ|2020]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Вышэйшая]] (Д1) || '''10''' || 30 || 11 || 5 || 14 || 43–46 || '''38''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Энергетык-БДУ|2021]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 35–42 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || |- |} == Галоўныя трэнеры == * [[Уладзімір Антонавіч Пігулеўскі|Уладзімір Пігулеўскі]] (з 1996) * [[Міхаіл Міхайлавіч Мархель|Міхаіл Мархель]] (2000—2001) * [[Юрый Антановіч]] (2002—2003) * [[Уладзімір Касакоўскі]] (2004) * [[Сяргей Гоманаў]] (в.а. у студзені-ліпені 2005) * [[Юрый Антановіч]] (2005—2007) * [[Сяргей Гоманаў]] (2008—2010) * [[Юрый Антановіч]] (2010—2011) * [[Анатоль Шкляр]] (2013—2016) * [[Уладзімір Бяляўскі]] (2017 — люты 2022) * [[Павел Раднёнак]] (з лютага 2022) {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://energetikbgu.by/ Афіцыйны сайт] * {{globalsportsarchive|fk-energetik-bdu-minsk/19140}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_Zvyazda_BDU}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Энергетык-БДУ}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Энергетык-БДУ]] [[Катэгорыя:ФК Энергетык-БДУ| ]] [[Катэгорыя:1996 год у Мінску]] qvcgtnere0yi524dm47xjxg6j8258it 4186824 4186814 2022-08-14T19:54:10Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ не кававая гушча wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Энергетык-БДУ |Лагатып = ФК Энергетык-БДУ (2022).png |ШырыняЛагатыпа = 210px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = ''студэнты'', ''армейцы'' |Горад = [[Мінск]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1996]] |Стадыён = [[Стадыён РЦАР-БДУ|РЦАР-БДУ]] |Умяшчальнасць = 1500 |ПасадаКіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Аляксандр Захарчэня |Трэнер = [[Павел Раднёнак]] |Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] |Сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 13 месца |Сайт = http://energetikbgu.by/ | pattern_la1 = | pattern_b1 = _energetikbgu21h | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = _energetikbgu21h | pattern_so1 = _3_stripes_blue | leftarm1 = FF6600 | body1 = FF6600 | rightarm1 = FF6600 | shorts1 = FF6600 | socks1 = FF6600 | pattern_la2 = _adidascampeon21rb | pattern_b2 = _adidascampeon21rb | pattern_ra2 = _adidascampeon21rb | pattern_sh2 = _striped19blue | pattern_so2 = | leftarm2 = 0000FF | body2 = 0000FF | rightarm2 = 0000FF | shorts2 = 0000FF | socks2 = 0000FF }} '''«Энергетык-БДУ»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з [[Мінск]]а, прадстаўляе [[Рэспубліканскі цэнтр алімпійскага рэзерву па футболе БДУ|Рэспубліканскі цэнтр алімпійскага рэзерву Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта]] (раней таксама [[Ваенная акадэмія Рэспублікі Беларусь|Ваенную акадэмію]]). У цяперашні час выступае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == Клуб быў заснаваны ў 1996 годзе і заявіўся ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] пад назвай «Зорка», адкуль праз некалькі гадоў павысіўся спачатку да [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай]], а потым і да [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лігі]]. У эліце беларускага футбола клуб правёў чатыры гады, увесь час знаходзіўся ў зоне вылету і нарэшце вярнуўся ў Першую, а потым і ў Другую лігу, дзе выступаў з 2008 па 2013 гады. === 2013 === У сезоне 2013 клуб вёў барацьбу за выхад у Першую лігу, але ў канцы сезона саступіў другі радок мастоўскаму [[ФК Нёман Масты|«Нёману»]], а сам апынуўся на трэцім месцы. Тым не менш, пасля адмовы «Нёмана» ад павышэння ў лютым 2014 года мінчане ўсё ж такі атрымалі магчымасць выступіць у Першай лізе<ref>[http://by.tribuna.com/football/157462538.html?comments=1 «Звезда-БГУ» может выступить в первой лиге в сезоне-2014]</ref>. У сакавіку 2014 года «Зорка-БДУ» афіцыйна атрымала месца ў другім па рангу дывізіёне<ref>[http://www.football.by/news/56108.html Всем 16 командам первой лиги сегодня были выданы лицензии для участия в чемпионате Беларуси]</ref>. === 2014 === У сезоне 2014 склад каманды амаль не змяніўся ў параўнанні з папярэднім. Стаўка рабілася на ўласных маладых выхаванцаў. Калі не лічыць капітана каманды, вопытнага [[Валерый Апанас|Валерыя Апанаса]], то ўзрост ігракоў не пераўзыходзіў 27 гадоў (а пасля зыходу ўлетку 2014 года з каманды лідараў — [[Сяргей Русецкі|Сяргея Русецкага]] і [[Аляксей Хадневіч|Аляксея Хадневіча]] — увогуле 23 гадоў). Доўгі час каманда знаходзілася ўнізе турнірнай табліцы. Але, набраўшыся вопыту, маладыя ігракі бліжэй да канцу чэмпіянату сталі набіраць усё больш ачкоў, і ў выніку каманда скончыла сезон на 9 месцы. Пры гэтым, па колькасці забітых галоў (50 у 30 турах) «Зорка-БДУ» апынулася на другім месцы ў лізе пасля мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіі»]]. === 2015 === У сезоне 2015 склад каманды папоўніў шэраг вопытных ігракоў, як [[Юрый Мархель]], [[Аляксандр Быліна]], вярнуліся Сяргей Русецкі і Аляксей Хадневіч. Сезон каманда пачала ўпэўнена і ішла сярод лідараў, але потым гульня пайшла на спад, і сезон «Зорка-БДУ» скончыла на 10-м месцы. === 2016 === У сезоне 2016 «Зорка-БДУ» зноў амаладзіла склад — ветэраны пакінулі каманду, за якую сталі выступаць у асноўным ігракі 1997 года нараджэння і маладзейшыя. Каманда доўгі час ішла ў сярэдзіне табліцы, аднак няўдалы фініш адкінуў яе на 10-е месца з 14. === 2017 === У пачатку 2017 года на чале каманды стаў трэнерскі дуэт [[Уладзімір Бяляўскі|Уладзіміра Бяляўскага]] і [[Анатоль Юрэвіч|Анатоля Юрэвіча]], які падоўжыў камплектаванне каманды ўласнымі маладымі выхаванцамі, запрасіўшы ў склад некалькі вопытных ігракоў. У сакавіку 2017 года стала вядома, што каманда, якая доўгі час была вядома як «Зорка-БДУ», змяніла назву на «Энергетык-БДУ»<ref>[https://by.tribuna.com/football/1049816061.html «Звезда-БГУ» переименована в «Энергетик-БГУ»]</ref>. Пасля няўдалага пачатку каманда стала набіраць ачкі, першую палову чэмпіянату «Энергетык-БДУ» скончыў на 5-м месцы. Пазней справы пайшлі горш, і клуб апусціўся ў сярэдзіну табліцы, аднак паспяховы фініш дазволіў атрымаць выніковы шосты радок. === 2018 === У сезоне 2018 каманда працягвала стаўку на ўласных выхаванцаў, хоць некаторыя з іх і былі запрошаны ў клубы Вышэйшай лігі. З самага пачатку турніру «Энергетык-БДУ» ўпэўнена ішоў па дыстанцыі і апынуўся сярод лідараў. Барацьба з мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіяй»]] і бабруйскай [[ФК Белшына|«Белшынай»]] скончылася для сталічнага клуба другім месцам і вяртаннем у Вышэйшую лігу праз 13 гадоў. === 2019 === Перад пачаткам сезона ў Вышэйшай лізе «Энергетык-БДУ» захаваў асноўных ігракоў, запрасіўшы таксама шэраг маладых футбалістаў, а таксама легіянераў. Каманда гуляла ў атакуючы футбол, забівала шмат галоў, аднак пры гэтым яшчэ больш прапускала. Доўгі час «Энергетык-БДУ» знаходзіўся ў канцы табліцы, змагаючыся за захаванне месца ў элітным дывізіёне, аднак паспяховы фініш дазволіў камандзе заняць выніковае 12-е месца. Нападнік «Энергетыка-БДУ» [[Ілья Шкурын]] з 19 галамі стаў найлепшым бамбардзірам лігі. === 2020 === У 2020 годзе ў сувязі з новымі правіламі АБФФ каманда мусіла з мая праводзіць хатнія матчы на пляцоўцы з натуральным пакрыццём, а паколькі стадыён РЦАП-БДУ не падыходзіў, то свае матчы «Энергетык-БДУ» праводзіў на [[Гарадскі стадыён (Маладзечна)|гарадскім стадыёне ў Маладзечне]]. Каманда добра пачала сезон, ішла сярод лідараў турніру. Летам каманду пакінулі лідары, [[Жасурбек Яхшыбоеў]] і [[Дэвід Твэ]], якія перайшлі ў салігорскі [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёр»]] і брэсцкае [[ФК Дынама Брэст|«Дынама»]] адпаведна. У другой палове сезона «Энергетык-БДУ» стаў часцей цярпець паражэнні, у выніку апынуўся ў сярэдзіне табліцы і скончыў сезон на 10-м месцы, якое тым не менш стала найлепшым у гісторыі. У снежні 2020 года памёр заснавальнік і нязменны кіраўнік клуба [[Уладзімір Антонавіч Пігулеўскі|Уладзімір Пігулеўскі]]. === 2021 === У сезоне 2021 каманда працягвала рабіць стаўку на іншаземных (пераважна ўзбекскіх і афрыканскіх), а таксама маладых беларускіх ігракоў. З мая хатнія матчы клуб праводзіў на [[Гарадскі стадыён (Барысаў)|гарадскім стадыёне ў Барысаве]]. Большую частку сезона «Энергетык-БДУ» знаходзіўся ў ніжняй палове табліцы, у канцы нават трапляў у зону вылету, але скончыў сезон на 13-м месцы. === Эмблемы === <center><gallery widths=150 heights=150 caption="Гісторыя эмблем «Энергетыка-БДУ»"> Выява:ФК Зорка-БДУ.gif|Эмблема «Зоркі-БДУ» да 2016 года Выява:ФК Энергетык-БДУ.gif|Эмблема «Энергетыка-БДУ» ў 2017—2018 гадах Выява:ФК Энергетык-БДУ (2019).gif|Эмблема «Энергетыка-БДУ» ў 2019—2021 гадах Выява:ФК Энергетык-БДУ (2022).png|Эмблема «Энергетыка-БДУ» з 2022 года </gallery></center> == Папярэднія назвы == * 1996—1997: «Зорка» * 1998—2004: «Зорка-ВА-БДУ» * 2005—2016: «Зорка-БДУ» * з 2017: «Энергетык-БДУ» == Дасягненні == * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|другой лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|1998]] (група А) * Найлепшае дасягненне ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе]] — 10 месца ([[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]]) * Паўфіналіст [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|2006]] == Цяперашні склад == ''Станам на жнівень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[http://energetikbgu.by/список-игроков/ Список игроков]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арцём Макаўчык]]||2000}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Дзяніс Селядцоў]]||2003}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Станіслаў Кляшчук]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ягор Стралкоўскі]]||2002}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Узбекістан}}|Аб|[[Абдукадыр Хусанаў]]||2004}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ілья Лукашэвіч]]||1998}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Расія}}|Аб|[[Заурбек Какаеў]]||2000}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Сяргеевіч Свірэпа|Аляксандр Свірэпа]] {{капітан}}||1999}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Сямёнаў]]||2002}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Яраслаў Макушынскі]]||1998}} {{Ігрок|55|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Лаўрык]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Бурко]]||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Агееў]]||2005}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Данііл Сілінскі]]||2000}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Андрэй Рылач]]||2002}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Украіна}}|ПА|[[Раман Папарыга]]||1999}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Павел Пашэвіч]]||2001}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Грузія}}|ПА|[[Бека Гварадзэ]]||1997}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Амельянчук]]||2003}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Алег Пліеў]]||1998}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Турыч]]||2005}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Канстанцін Маліцкі]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Казахстан}}|ПА|[[Багдат Жыенбай]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|10|{{Сцяг|Узбекістан}}|Нап|[[Бабур Абдыхалікаў]]||1997}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Расія}}|Нап|[[Ілья Грышчанка]]||2000}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Даніла Чуль]]||2005}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Максім Кунскі]]||2003}} {{Канец складу}}<!-- === Па-за складам === {{Склад}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Максім Азарко||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Вадзім Юхновіч||2003}}--> <!--{{Ігрок|5|{{Сцяг|Узбекістан}}|ПА|[[Шахрухбек Абдурахманаў]]||1999}}--> <!--{{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Альберт Аляксандравіч Міхайлаў|Альберт Міхайлаў]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Гана}}|ПА|[[Джуліус Афары]]||1999}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Гвінея}}|ПА|[[Мамаду Дыяло]]||1997}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Кірыл Кіркіцкі]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Пракапенка]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Васіль Соўпель]]||1999}}--> <!--{{Канец складу}} --> === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Арцём Доўгі||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Арцём Глацько||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Аляксей Ждан||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Дзмітрый Клямята||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Антон Коцік||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Артур Старавойтаў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|50|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Аляксей Саўчанка]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Алег Алай||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Узбекістан}}|ПА|Амірбек Бакаеў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Уладзіслаў Белы||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Віталь Грыгаркевіч||2004}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Журко]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Кананчук||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Мікіта Расолька||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Салаш||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Павел Сушкоў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ілья Цішуроў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Галавачэнка||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Далідовіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Даніла Пакладок||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Мікалай Сямёнаў||2003}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Раднёнак]] (нар. 1964) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Генадзь Блізнюк]] (нар. 1980) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Мікалай Бранфілаў]] (нар. 1977) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Артур Лясько]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Паўлаў]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Кудрашоў]] (нар. 1989) — трэнер брамнікаў * {{Сцяг|Беларусь}} [[Анатоль Юрэвіч]] (нар. 1957) — трэнер-кансультант * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Амельянчук]] (нар. 1980) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Уладзімір Острыкаў]] (нар. 1976) — трэнер дубля == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=70|Сезон !width=120|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=250|Заўвагі |- | [[Сезон 1996 ФК Зорка Мінск|1996]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''3''' || 26 || 17 || 4 || 5 || 63–24 || '''55''' || || |- | [[Сезон 1997 ФК Зорка Мінск|1997]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Трэцяя — А]] (Д3) || '''4''' || 26 || 14 || 5 || 7 || 56–38 || '''47''' || || Змена назваў ліг |- | [[Сезон 1998 ФК Зорка-ВА-БДУ|1998]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Другая — А]] (Д3) || '''1''' || 26 || 18 || 2 || 6 || 67–27 || '''56''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|1/8 фіналу]] ||[[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 1999 ФК Зорка-ВА-БДУ|1999]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Першая]] (Д2) || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 38–57 || '''33''' || || |- | [[Сезон 2000 ФК Зорка-ВА-БДУ|2000]] ||style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Першая]] (Д2) || '''4''' || 30 || 15 || 7 || 8 || 47–35 || '''52''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2001 ФК Зорка-ВА-БДУ|2001]] ||style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Першая]] (Д2) ||style="background:silver"| '''2''' || 28 || 19 || 5 || 4 || 74–21 || '''62''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2002 ФК Зорка-ВА-БДУ|2002]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 26 || 4 || 6 || 16 || 28–48 || '''18''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2002/2003|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2003 ФК Зорка-ВА-БДУ|2003]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 7 || 4 || 19 || 23–64 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2004 ФК Зорка-ВА-БДУ|2004]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 7 || 8 || 15 || 31–56 || '''29''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2005 ФК Зорка-БДУ|2005]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 26 || 3 || 5 || 18 || 24–60 || '''14''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|Паўфінал]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2006 ФК Зорка-БДУ|2006]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Першая]] (Д2) || '''12''' || 26 || 5 || 10 || 11 || 32–39 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2007 ФК Зорка-БДУ|2007]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Першая]] (Д2) || '''14''' || 26 || 2 || 4 || 20 || 17–58 || '''10''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/16 фіналу]] ||[[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2008 ФК Зорка-БДУ|2008]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Другая]] (Д3) || '''4''' || 30 || 15 || 8 || 7 || 59–28 || '''53''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2009 ФК Зорка-БДУ|2009]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Другая]] (Д3) || '''7''' || 26 || 11 || 6 || 9 || 40–34 || '''39''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2010 ФК Зорка-БДУ|2010]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''5''' || 34 || 15 || 10 || 9 || 76–47 || '''55''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Зорка-БДУ|2011]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3) || '''8''' || 30 || 12 || 6 || 12 || 40–32 || '''42''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Зорка-БДУ|2012]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3) || '''7''' || 36 || 18 || 4 || 14 || 54–41 || '''58''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Зорка-БДУ|2013]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Другая]] (Д3) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 24 || 14 || 7 || 3 || 45–16 || '''49''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || Атрыманне месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]] |- | [[Сезон 2014 ФК Зорка-БДУ|2014]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2)|| '''9''' || 30 || 12 || 4 || 14 || 50–48 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Зорка-БДУ|2015]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2)|| '''10''' || 30 || 10 || 10 || 10 || 47–47 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Зорка-БДУ|2016]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2)|| '''10''' || 26 || 9 || 6 || 11 || 33–41 || '''33''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Энергетык-БДУ|2017]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2)|| '''6''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 39–30 || '''44''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Энергетык-БДУ|2018]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) ||style="background:silver"| '''2''' || 28 || 21 || 4 || 3 || 69–23 || '''67''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2019 ФК Энергетык-БДУ|2019]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 52–66 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Энергетык-БДУ|2020]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Вышэйшая]] (Д1) || '''10''' || 30 || 11 || 5 || 14 || 43–46 || '''38''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Энергетык-БДУ|2021]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 35–42 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || |- |} == Галоўныя трэнеры == * [[Уладзімір Антонавіч Пігулеўскі|Уладзімір Пігулеўскі]] (з 1996) * [[Міхаіл Міхайлавіч Мархель|Міхаіл Мархель]] (2000—2001) * [[Юрый Антановіч]] (2002—2003) * [[Уладзімір Касакоўскі]] (2004) * [[Сяргей Гоманаў]] (в.а. у студзені-ліпені 2005) * [[Юрый Антановіч]] (2005—2007) * [[Сяргей Гоманаў]] (2008—2010) * [[Юрый Антановіч]] (2010—2011) * [[Анатоль Шкляр]] (2013—2016) * [[Уладзімір Бяляўскі]] (2017 — люты 2022) * [[Павел Раднёнак]] (з лютага 2022) {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://energetikbgu.by/ Афіцыйны сайт] * {{globalsportsarchive|fk-energetik-bdu-minsk/19140}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_Zvyazda_BDU}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Энергетык-БДУ}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Энергетык-БДУ]] [[Катэгорыя:ФК Энергетык-БДУ| ]] [[Катэгорыя:1996 год у Мінску]] 54n85yscok8qqkzwb2tx3nntt3hi97c 0 139364 4186639 4179412 2022-08-14T14:09:47Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ + Высоцкі https://vk.com/wall-102487648_31089 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Маладзечна (значэнні)}} {{Футбольны клуб |Назва = Маладзечна |Лагатып = ФК Маладзечна.jpg |ШырыняЛагатыпа = 210px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = |Горад = [[Маладзечна]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1989]] |Стадыён = [[Гарадскі стадыён (Маладзечна)|Гарадскі]] |Умяшчальнасць = 4800 |Пасада Кіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Уладзімір Галубко |Трэнер = [[Сяргей Дараховіч]] |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 9-16 месцы ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лізе]] |Сайт = | pattern_la1 = | pattern_b1 = | pattern_ra1 = | leftarm1 = 50C878 | body1 = 50C878 | rightarm1 = 50C878 | shorts1 = 50C878 | socks1 = 50C878 | pattern_la2 = | pattern_b2 = _greenshoulders | pattern_ra2 = | pattern_sh2 = | leftarm2 = 3CB371 | body2 = FFFFFF | rightarm2 = 3CB371 | shorts2 = FFFFFF | socks2 = 50C878 }} '''«Маладзечна»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з горада [[Маладзечна]], заснаваны ў [[1989]] годзе. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе чэмпіянату Беларусі]] == Гісторыя == Клуб быў створаны ў 1989 годзе пад назвай «Металург» пры падтрымцы тагачаснага дырэктара Маладзечанскага завода парашковай металургіі [[Генадзь Карпенка|Генадзя Карпенкі]]. «Металург» адразу выйшаў у мацнейшы дывізіён чэмпіянату БССР, а ў [[1991]] стаў апошнім пераможцам [[Чэмпіянат БССР па футболе|Чэмпіянату]] і [[Кубак БССР па футболе|Кубка БССР]]. У [[1992]]—[[2003]] гуляў у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]] (акрамя 2000). У клубе пачыналі кар’еру такія вядомыя ігракі, як [[Аляксандр Вяжэвіч]], браты [[Уладзімір Міхайлавіч Макоўскі|Уладзімір]] і [[Міхаіл Макоўскі]]я. У сярэдзіне 2000-х з-за фінансавых праблем клуб апусціўся да [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі]], дзе стаў замаць месца ў канцы табліцы. У сезонах 2009—2011 каманда паказвала добрыя вынікі, але не змагла атрымаць павышэнне. У 2012 праблемы з фінансаваннем прывялі да чарговага падзення ў ніжнюю частку табліцы. У 2011 клуб, які доўгі час быў вядомы пад назвай «Маладзечна», стаў менавацца «Забудова» — ад назвы спонсара. У 2013 годзе клуб зноў змяніў назву — на «Маладзечна-2013». За «Маладзечна-2013» сталі гуляць пераважна мінскія футбалісты, у той жа час у чэмпіянат вобласці была заяўлена каманда «Маладзечна-ДЮСШ-4» (фактычна фарм-клуб «Маладзечна-2013»), дзе гулялі маладыя выхаванцы маладзечанскага футбола. === 2015 год === У лютым 2015 года стала вядома, што «Маладзечна-ДЮСШ-4» будзе выступаць у Другой лізе замест «Маладзечна-2013»<ref>[http://www.football.by/news/66371.html Команда «Молодечно-ДЮСШ-4» заявилась во вторую лигу]</ref>. Новая каманда стала выступаць значна паспяховей і адразу ўзначаліла табліцу групы А, дзе ў выніку перамагла. У фінальным этапе «Маладзечна-ДЮСШ-4» саступіла асноўным канкурэнтам і не здолела выйсці ў Першую лігу, заняўшы чацвёртае месца. Перад сезонам 2016 «Маладзечна-ДЮСШ-4» мела магчымасць заявіцца ў Першую лігу замест спыніўшых існаванне каманд, але адмовілася і працягнула выступы ў Другой лізе. === 2016 год === У сезоне 2016 каманда доўгі час ішла на трэцім месцы, якое забяспечвала выхад у Першую лігу, але ў двух апошніх турах прайграла сваім асноўным канкурэнтам — [[ФК Клецк|«Клецку»]] і [[ФК Нёман-Агра Стоўбцы|«Нёману-Агра»]] — і скончыла сезон на пятым месцы. === 2017 год === У сезоне 2017 года маладзечанскі клуб стаў супрацоўнічаць з [[Андрэй Іваненка|Андрэем Іваненкам]], які раней працаваў з такімі клубамі, як [[ФК Рагачоў-МК|«Рагачоў-МК»]] і [[ФК Крумкачы Мінск|«Крумкачы»]]. Дзякуючы Іваненку каманду папоўніў шэраг ігракоў з вопытам выступаў у Вышэйшай лізе, былі арганізаваныя замежныя перадсезонныя зборы і інш. Аднак, у чэмпіянаце «Маладзечна-ДЮСШ-4» не здолела адолець асноўных канкурэнтаў і заняла выніковае шостае месца. Па заканчэнні сезону стала вядома, што маладзечанскі клуб спыняе супрацоўніцтва з Іваненкам. === 2018 год === У сезоне 2018 каманда ў асноўным складалася з маладзечанскіх футбалістаў, да якіх дадалася невялікая колькасць запрошаных, сярод якіх вопытны [[Алег Страхановіч]]. Доўгі час «Маладзечна-ДЮСШ-4» ішло на апошнім месцы, першая перамога была атрымана толькі ў 13-м туры. Аднак, пазнейшыя поспехі дазволілі камандзе ўзняцца ў сярэдзіну табліцы і скончыць сезон на 9-м радку з 15. === 2019 год === У сезоне 2019 каманда стала называцца «Маладзечна». Захаваўшы лідараў, маладзечанскі клуб умацаваўся шэрагам новых ігракоў, у тым ліку з вопытам выступлення ў Вышэйшай лізе. Стаўшы адным з фаварытаў, маладзечанскі клуб дзякуючы добра праведзенай другой палове сезона стаў трэцім, што ў сувязі са спыненнем існавання мінскага [[ФК Тарпеда Мінск|«Тарпеда»]] давала права на выхад у Першую лігу. === 2020 год === У пачатку 2020 года доўгі час заставалася адкрытым пытанне аб удзеле «Маладзечна» ў Першай лізе. У сувязі з тым, што права ўдзельнічаць у Першай лізе таксама атрымаў і [[ФК Андэрдог Чысць|«Андэрдог»]] з Маладзечанскага раёна, у лютым з’явілася інфармацыя аб магчымым аб’яднанні «Андэрдога» з «Маладзечна», каб аб’яднаны клуб удзельнічаў у Першай лізе. Планавалася, што бюджэт будзе фарміравацца напалову з прыватнага капіталу ўласнікаў «Андэрдога», аднак пазней з-за рознагалоссяў «Андэрдог» увогуле зняўся са спаборніцтваў, а «Маладзечна» заявілася ў Другую лігу. Нягледзячы на дрэнны старт, «Маладзечна» з цягам часам захапіла лідарства ў сваёй групе і выйшла ў фінальны этап. У жніўні падчас [[Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)|пратэстаў у Беларусі]] быў знойдзены мёртвым фанат маладзечанскага клуба [[Мікіта Крыўцоў]]<ref>{{cite web|url = https://nn.by/?c=ar&i=259077&lang=be|title = Таямнічы сведка сцвярджае, што бачыў Мікіту Крыўцова жывым, але збітым. Сябры аднавілі апошнія дні хлопца |date = 2020-09-15|work = [[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|language = ru|accessdate = 2021-02-28}}</ref>. У фінальным этапе Другой лігі маладзечанская каманда заняла трэцяе месца і атрымала права на стыкавыя матчы супраць светлагорскага [[ФК Хімік Светлагорск|«Хіміка»]] за месца ў Першай лізе на наступны сезон, але саступіла (0:0, 0:4) і засталася ў Другой лізе. === 2021 год === У пачатку [[Сезон 2021 ФК Маладзечна|сезона 2021]] фан-рух адмовіўся падтрымліваць «Маладзечна», пакуль у краіне працягваюцца палітычныя судовыя справы, збіццё і забойства людей за ўласныя меркаванні<ref>{{cite web|url = https://sport.tut.by/news/football/720682.html|title = Фанаты белорусских футбольных клубов массово объявляют о бойкоте матчей|date = 2021-02-28|work = [[TUT.BY]]|language = ru|accessdate = 2021-02-28|archiveurl = https://web.archive.org/web/20210228190551/https://sport.tut.by/news/football/720682.html|archivedate = 28 лютага 2021|deadurl = yes}}</ref>. Маладзечанскі клуб добра ўзмацніўся і здолеў перамагчы ў Мінскім дывізіёне Другой лігі, аднак у плэй-оф выбыў з далейшай барацьбы ўжо на стадыі 1/8 фіналу, саступіўшы па пенальці мінскаму [[ФК БДУ Мінск|БДУ]] (0:0, 0:0, пен. 1:4). === 2022 год === У студзені 2022 года ў выніку недахопу каманд для Першай лігі АБФФ прапанавала «Маладзечна» месца ў другім дывізіёне<ref>{{cite web|url = https://football.by/news/160220.html|title = Первая лига собрана! Не БГУ, "Стэнлес" и "Бумпром", а "Осиповичи", "Малорита" и "Молодечно"|date = 2022-01-13|work = football.by|language = ru|accessdate = 2022-03-07}}</ref>. У лютым 2022 года клуб падаў дакументы для праходжання ліцэнзавання для ўдзелу ў Першай лізе. == Папярэднія назвы == * 1989—1992: «Металург» * 1993—2000: «Маладзечна» * 2001—2003: «Маладзечна-2000» * 2004—2010: «Маладзечна» * 2011—2012: «Забудова» * 2013—2014: «Маладзечна-2013» * 2015—2018: «Маладзечна-ДЮСШ-4» * з 2019: «Маладзечна» == Дасягненні == === БССР === * Пераможца [[Кубак БССР па футболе|Кубка БССР]]: [[Кубак БССР па футболе 1990|1990]], [[Кубак БССР па футболе 1991|1991]] * Пераможца [[Чэмпіянат БССР па футболе|Чэмпіянату БССР]]: [[Першая ліга чэмпіянату БССР па футболе 1991|1991]] === Рэспубліка Беларусь === * Пераможца [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|2000]] * Найлепшае дасягненне ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе]] — 4 месца ([[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|1994/95]]) * Паўфіналіст [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] (2): [[Кубак Беларусі па футболе 1992|1992]], [[Кубак Беларусі па футболе 1993/1994|1993/94]] == Цяперашні склад == ''Станам на жнівень 2022 года''<ref>[https://football.by/news/162926.html От "Сморгони" и "Волны" до "Осиповичей" и "Молодечно". Заявки команд первой лиги]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Даніла Трацяк]]||2004}} {{Ігрок|31|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Максім Высоцкі]]||1995}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Яўген Юрын]]||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Луцкі]]||2002}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Сяргей Дрозд]] {{капітан}}||1983}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Сямён Хаткевіч]]||1998}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Пётр Казанцаў]]||1998}} {{Ігрок|44|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Закрэўскі]]||2001}} {{Ігрок|66|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Герман Кутковіч]]||2002}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Сяргей Булынёнак]]||1992}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Фядотаў]]||1997}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Раман Бурак]]||2001}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Яўген Чычоў]]||1999}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Артур Сарамаха]]||1998}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Глеб Гулецкі]]||2002}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Герман Ананскіх]]||2002}} {{Ігрок|88|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзімір Маслоўскі]]||2000}} {{Ігрок|90|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Мельнік]]||2001}} {{Ігрок|91|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ягор Нікіпаронак]]||2002}} {{Ігрок|93|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Павел Расолька]]||1993}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Сяргей Тарчыла]]||1993}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксей Петрусевіч]]||1996}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Уладзіслаў Шумілаў]]||2002}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Таджыкістан}}|Нап|[[Мухамаджон Лоікаў]]||1998}} <!--{{Ігрок|91|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксандр Халадзінскі]]||1991}}--> {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Дараховіч]] (нар. 1979) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Алег Гейбо]] (нар. 1986) — трэнер == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат БССР === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=70|Сезон !width=120|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !Заўвагі |- | 1989 ||style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату БССР па футболе 1989|Другая — 2]] (Д2) || '''1''' || 22 || 15 || 4 || 3 || 53–19 || '''34''' || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Першую лігу |- | 1990 || [[Першая ліга чэмпіянату БССР па футболе 1990|Першая]] (Д1) || '''4''' || 30 || 17 || 6 || 7 || 44–26 || '''40''' || |- | 1991 || [[Першая ліга чэмпіянату БССР па футболе 1991|Першая]] (Д1) || style="background:gold"|'''1''' || 28 || 17 || 7 || 4 || 68–24 || '''41''' || |} === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=70|Сезон !width=300|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=250|Заўвагі |- | [[Сезон 1992 ФК Маладзечна|1992]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992|Першая]] (Д1) || '''9''' || 15 || 5 || 5 || 5 || 11–12 || '''15''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 1992|Паўфінал]] || |- | [[Сезон 1992/1993 ФК Маладзечна|1992/1993]] ||[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992/1993|Першая]] (Д1) || '''13''' || 32 || 7 || 10 || 15 || 34–40 || '''24''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992/1993|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 1993/1994 ФК Маладзечна|1993/1994]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993/1994|Першая]] (Д1) || '''9''' || 30 || 10 || 11 || 9 || 35–31 || '''31''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 1993/1994|Паўфінал]] || |- | [[Сезон 1994/1995 ФК Маладзечна|1994/1995]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|Першая]] (Д1) || '''4''' || 30 || 12 || 11 || 7 || 48–30 || '''35''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1994/1995|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 1995 ФК Маладзечна|1995]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|Першая]] (Д1) || '''5''' || 15 || 8 || 1 || 6 || 33–19 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1995/1996|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 1996 ФК Маладзечна|1996]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Першая]] (Д1) || '''8''' || 30 || 11 || 8 || 11 || 42–33 || '''41''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1996/1997|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 1997 ФК Маладзечна|1997]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Першая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 7 || 9 || 14 || 28–44 || '''30''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1997/1998|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 1998 ФК Маладзечна|1998]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Вышэйшая]] (Д1) || '''14''' || 28 || 4 || 4 || 20 || 21–51 || '''16''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 1999 ФК Маладзечна|1999]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Вышэйшая]] (Д1) || '''16''' || 30 || 2 || 5 || 23 || 21–71 || '''11''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1999/2000|1/8 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2000 ФК Маладзечна|2000]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Першая]] (Д2) ||style="background:gold"| '''1''' || 30 || 23 || 5 || 2 || 76–16 || '''74''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/32 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2001 ФК Маладзечна|2001]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Вышэйшая]] (Д1)|| '''10''' || 26 || 8 || 5 || 13 || 23–47 || '''29''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2002 ФК Маладзечна|2002]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 26 || 3 || 3 || 20 || 23–59 || '''13''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2002/2003|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2003 ФК Маладзечна|2003]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Вышэйшая]] (Д1) || '''16''' || 30 || 3 || 7 || 20 || 19–52 || '''16''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|1/8 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2004 ФК Маладзечна|2004]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Першая]] (Д2) || '''13''' || 30 || 9 || 4 || 17 || 27–54 || '''31''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/16 фіналу]]|| Адмова і пераход у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2005 ФК Маладзечна|2005]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Другая]] (Д3) || '''12''' || 26 || 5 || 3 || 18 || 21–54 || '''18''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2006 ФК Маладзечна|2006]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Другая]] (Д3) || '''16''' || 32 || 5 || 5 || 22 || 33–71 || '''20''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2007 ФК Маладзечна|2007]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Другая]] (Д3) || '''14''' || 30 || 7 || 4 || 19 || 28–71 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2008 ФК Маладзечна|2008]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Другая]] (Д3) || '''8''' || 30 || 11 || 10 || 9 || 55–43 || '''43''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2009 ФК Маладзечна|2009]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Другая]] (Д3) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 26 || 15 || 3 || 8 || 55–31 || '''48''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2010 ФК Маладзечна|2010]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''4''' || 34 || 17 || 6 || 11 || 69–52 || '''57''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Маладзечна|2011]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3) || '''4''' || 30 || 17 || 7 || 6 || 58–38 || '''58''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Маладзечна|2012]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3) || '''15''' || 36 || 12 || 2 || 22 || 45–86 || '''38''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Маладзечна|2013]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Другая]] (Д3) || '''10''' || 24 || 6 || 4 || 14 || 32–51 || '''22''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/64 фіналу]] || |- |rowspan="2"| [[Сезон 2014 ФК Маладзечна|2014]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014 (група Б)|Другая — Б]] (Д3) || '''8''' || 22 || 9 || 1 || 12 || 43–41 || '''28''' || rowspan="2"|[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/32 фіналу]] || |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014#Стыкавыя матчы за 9—24 месцы|Матчы за 15 месца]]¹ || '''16''' || 2 || 1 || 0 || 1 || 4–5 || || |- |rowspan="2"| [[Сезон 2015 ФК Маладзечна|2015]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015#Група А|Другая — А]] (Д3) || '''1''' || 18 || 13 || 3 || 2 || 49–13 || '''42''' || rowspan="2"|[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/32 фіналу]] || Выхад у фінальны этап |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015#Фінальны этап|Фінальны этап]] || '''4''' || 14<sup>2<sup> || 5 || 5 || 4 || 18–15 || '''20''' || |- | [[Сезон 2016 ФК Маладзечна|2016]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Другая]] (Д3) || '''5''' || 24 || 13 || 4 || 7 || 60–22 || '''43''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Маладзечна|2017]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Другая]] (Д3) || '''6''' || 26 || 13 || 6 || 7 || 70–37 || '''45''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Маладзечна|2018]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Другая]] (Д3) || '''9''' || 28 || 8 || 7 || 13 || 46–64 || '''31''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Маладзечна|2019]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Другая]] (Д3) ||style="background:#cc9966"|'''3''' || 28 || 22 || 1 || 5 || 91–26 || '''67''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/32 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- |rowspan="3"| [[Сезон 2020 ФК Маладзечна|2020]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020#Група B (дывізіён С. Алейнікава)|Другая — A]] (Д3) || '''1''' || 20 || 15 || 3 || 2 || 59–18 || '''48''' ||rowspan="3"| [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/64 фіналу]] || Адмова і вяртанне ў Другую лігу |- |style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020#Фінальны этап|Фінальны этап]] (Д3) ||style="background:#cc9966"| '''3''' || 10³ || 4 || 1 || 5 || 15–20 || '''13''' || |- | style="background:#D0F0C0"|Пераходныя матчы<sup>4<sup> || || 2 || 0 || 1 || 1 || 0–4 || || |- | rowspan="3" | [[Сезон 2021 ФК Маладзечна|2021]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — Мінскі дывізіён — Поўнач]] (Д3) || '''1''' || 18 || 17 || 0 || 1 || 99−12 || '''51''' || rowspan="3" | [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/16 фіналу]] || |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — Мінскі дывізіён — Стыкавыя матчы]] (Д3) || '''1''' || 1 || 0 || 1 || 0 || 0–0 || || |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — плэй-оф]] (Д3) || '''9-16''' || 2 || 0 || 2 || 0 || 0–0 || || Атрыманне месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]] |- | [[Сезон 2022 ФК Маладзечна|2022]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першая]] (Д2) || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/16 фіналу]] || |- |} * ^'''1''' Стыкавыя матчы супраць клуба [[ФК Рагачоў|«Рагачоў»]], які заняў 8 месца ў групе А (3:2, 1:3). * ^'''2''' Улічваючы 6 гульняў, перанесеных з 1-га раўнда. Паказчыкі ўласна ў фінальным этапе: 8 матчаў, 2—2—4, розніца мячоў 6—10. * ^'''3''' Улічваючы 4 гульні, перанесеныя з 1-га раўнда. Паказчыкі ўласна ў фінальным этапе: 6 матчаў, 2—0—4, розніца мячоў 9—15. * ^'''4''' Пераходныя матчы за месца ў Першай лізе супраць светлагорскага [[ФК Хімік Светлагорск|«Хіміка»]], апошняй каманды [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першай лігі 2020]] (0:0, 0:4). == Галоўныя трэнеры == {{Div col|2}} * [[Сяргей Бароўскі]] (1989—1994) * [[Канстанцін Харламаў]] (1994) * [[Людас Румбуціс]] (1994—1995) * [[Ігар Бялоў]] (1996—1997) * [[Леанід Кучук]] (1998) * [[Барыс Лазарчык]] (1999) * [[Людас Румбуціс]] (2000 — ліпень 2002) * [[Аляксандр Кісцень]] (ліпень — лістапад 2002) * [[Вячаслаў Акшаеў]] (2003, да мая) * [[Ігар Гасюта]] (май — ліпень 2003) * [[Руслан Лукін]] (ліпень 2003—2007) * [[Аляксандр Гармаза]] (2008—2012) * [[Дзяніс Мятліцкі]] (2013 — красавік 2014) * [[Дзмітрый Ганчараў]] (красавік — снежань 2014) * [[Аляксандр Гармаза]] (2015—2016) * [[Сяргей Дараховіч]] (люты — снежань 2017) * [[Аляксей Вяргеенка]] (сакавік 2018 — красавік 2020) * [[Сяргей Дараховіч]] (з красавіка 2020) {{Div col end}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * {{weltfussballarchiv.com|4971}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_FC_Molodechno}} * {{teams.by|26|клуб}} (да 2014 года) * {{teams.by|1713|клуб}} (з 2014 года) {{Бібліяінфармацыя}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Маладзечна]] [[Катэгорыя:ФК Маладзечна| ]] 9p79258l11l1oakua8aor6p2v74ayja 0 139368 4186613 4164268 2022-08-14T12:50:12Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ + Кавалёў wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Орша |Лагатып = ФК Орша (2016).gif |ШырыняЛагатыпа = 200px |ПоўнаяНазва = Дзяржаўная спартыўная ўстанова «Футбольны клуб „Орша“» |Мянушкі = сіня-белыя, раёншчыкі |Горад = [[Орша]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1951]] |Стадыён = [[ЦСК (Орша)|ЦСК]] |Умяшчальнасць = 2582 |Прэзідэнт = |Трэнер = [[Ігар Чумачэнка]] |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 9 месца |Сайт = | pattern_la1= _waterford17h | pattern_b1 = _peterborough1819h | pattern_ra1= _waterford17h | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FFFFFF | socks1 = 0000FF | pattern_la2= | pattern_b2 = _ifkn18h | pattern_ra2= | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FFFFFF | socks2 = FFFFFF }} '''«Орша»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з горада [[Орша]], заснаваны ў [[1951]] годзе<ref>[http://orshafans.livejournal.com/125208.html Заснаванне клуба]</ref>. Колеры — сіня-белыя. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе чэмпіянату Беларусі]]. Адну з мянушак «раёншчыкі» клуб атрымаў з-за таго, што раней у горадзе адбываліся масавыя бойкі паміж жыхарамі розных раёнаў. Больш нейтральная мянушка — «ільняныя» — нарадзілася праз тое, што ў горадзе дзейнічае буйны ільнокамбінат. == Гісторыя == Заснаваны ў 1951 годзе пад назвай «Труд». Найбольшы перыяд сваёй гісторыі выступаў пад назвай «Старт». Выступаў у чэмпіянаце БССР па футболе, пераважна ў вышэйшым дывізіёне. У 1971 годзе дайшоў да фіналу Кубка БССР, але прайграў жодзінскаму «Тарпеда». У тым жа годзе гуляў супраць ленінградскага «Дынама» ў 1/16 фіналу Кубка СССР сярод аматарскіх калектываў і выбіў сапернікаў з яго. Але ў 1/8 фіналу саступіў рыжскаму клубу ВЭФ 1:3. У 1990-х клуб меў назву «Легмаш» (з 1997 мае сучасную назву), здолеў выйсці ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]], дзе правёў некалькі сезонаў да 2001, калі з-за фінансавых праблем зняўся з чэмпіянату. Праз тры гады клуб вярнуўся ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]], але на гэты раз клуб здолеў толькі ў 2005 выйсці ў дывізіён вышэй, пасля чаго зноў апынуўся ў Другой лізе, дзе доўгі час знаходзіўся ў канцы табліцы. У сярэдзіне сезона 2013 у клуб прыйшлі некалькі дасведчаных гульцоў, якія мелі досвед выступленняў у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе]] і ў замежных чэмпіянатах. У выніку гэта дазволіла «Оршы» ўзняцца на 6-ты радок. У сезоне 2014 каманда ўпэўнена правяла першы этап, дзе атрымала першае месца ў групе, не пацярпеўшы ніводнай паразы. У фінальным этапе «Орша» таксама спачатку ішла на першым месцы, але пазней шэраг няўдач адкінуў каманду на трэці радок. Толькі ў апошнім туры, дзякуючы нічыі з [[ФК Крумкачы Мінск|«Крумкачамі»]], «Орша» засталася на трэцім радку і атрымала месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]]. Станам на 2014 год «Орша» была самым папулярным клубам Другой лігі паводле глядацкага інтарэсу — гэта была адзіная каманда, што збірала ў сярэднім больш за 1000 чалавек на матчы. У сезоне 2015 каманда ішла ўнізе турнірнай табліцы і заняла 14-е месца з 16. У сезоне 2016 быў павялічаны бюджэт клуба, дзякуючы чаму яго склад папоўніў шэраг вопытных ігракоў, а галоўным трэнерам быў прызначаны [[Юрый Канаплёў]], які доўгі час працаваў з [[ФК Віцебск|«Віцебскам»]]. «Орша» здолела замацавацца ў сярэдзіне турнірнай табліцы і заняла 7-е месца з 14. У сезоне 2017, нягледзячы на добры пачатак, «Орша» хутка апынулася ў сярэдзіне турнірнай табліцы і заставалася там да канца сезона, заняўшы 10-е месца з 16. У пачатку 2018 года новым галоўным трэнерам каманды стаў [[Вячаслаў Акшаеў]]. «Орша» добра распачала сезон, але потым стала цярпець паражэнне за паражэннем. У жніўні трэнерам замест Акшаева быў прызначаны [[Сяргей Вехцеў]], істотна змяніўся склад каманды, які быў папоўнены віцебскімі ігракамі. Сезон каманда скончыла на 12-м месцы з 15. Вехцеў заставаўся трэнерам і ў сезоне 2019, калі «Орша» стала 10-й, а нападнік клуба [[Дзмітрый Уладзіміравіч Іваноў|Дзмітрый Іваноў]] з 17 галамі стаў другім бамбардзірам Першай лігі. У сезоне 2020 «Орша» адмовілася ад актыўнага супрацоўніцтва з «Віцебскам», больш запрашалі ігракоў з Магілёва і з Расіі. Галоўным трэнерам сезон пачынаў [[Аляксандр Вопсеў]], у кастрычніку яго замяніў [[Мікалай Бранфілаў]], аднак вынікі амаль не змяніліся — «Орша» амаль увесь сезон правяла ў сярэдзіне і ніжняй палове табліцы, скончыла турнір на 11 месцы. У сезоне 2021, нягледзячы на істотную змену складу, клуб працягваў рабіць стаўку на вопытных ігракоў, падмацаваўшыся таксама шэрагам маладых выканаўцаў і расійскімі ігракамі. Па турнірнай дыстанцыі каманда ішла роўна, знаходзілася амаль увесь час трохі ніжэй сярэдзіны табліцы. У верасні 2021 года галоўны трэнер каманды Мікалай Бранфілаў пакінуў клуб, некаторы час абавязкі галоўнага трэнера выконваў яго памочнік [[Алег Чарапнёў]], а ў кастрычніку новым трэнерам стаў [[Ігар Чумачэнка]], які раней узначальваў магілёўскі [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпро»]]. На гэты час каманда ўжо ўпэўнена замацавалася на 9-м месцы з 12, дзе і скончыла сезон. === Эмблемы === <center><gallery widths=150 heights=150 caption="Гісторыя эмблем «Оршы»"> Выява:ФК Орша.gif|да 2015 года Выява:ФК Орша (2016).gif|з 2016 года </gallery></center> == Папярэднія назвы == * 1951—1956: «Труд» * 1956—1959: ЗШМ * 1960—1965: «Машынабудаўнік» * 1965—1989: «Старт» * 1990—1994: «Легмаш» * 1995: «Максім-Орша» * 1996: «Максім-Легмаш» * 1997—2005: «Орша» * 2006: «Орша-Белаўтасервіс» * з 2007: «Орша» == Дасягненні == === БССР === * Фіналіст [[Кубак БССР па футболе|Кубка БССР]]: [[Кубак БССР па футболе 1971|1971]] * 4-е месца ў [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B5%D0%BC%D0%BF%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%A1%D0%A1%D0%A0_%D0%BF%D0%BE_%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%83 чэмпіянаце БССР] (1971) * 4-разовы чэмпіён Віцебскай вобласці (1968, 1970, 1972, 1977). 4-разовы ўладальнік Кубка Віцебскай вобласці (1961, 1971, 1972, 1976). 7-разовы сярэбраны прызёр чэмпіянату Віцебскай вобласці (1973, 1980, 1982, 1983, 1984, 1989, 2002). 4-разовы бронзавы прызёр чэмпіянату Віцебскай вобласці (1966, 1974, 1975, 1979). === Рэспубліка Беларусь === * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі чэмпіянату Беларусі]] у групе Б: [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|1995]] * Лепшае дасягненне ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]] — 7 месца ([[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|2016]]) == Цяперашні склад == ''Станам на жнівень 2022 года''<ref>[https://football.by/news/162926.html От "Сморгони" и "Волны" до "Осиповичей" и "Молодечно". Заявки команд первой лиги]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Раман Краўчанка]]||2004}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арцём Валадзькоў]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Аляксей Велікевіч]]||1995}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Волчанка]]||2002}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Іван Беразун]]||1997}} {{Ігрок|73|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ільяз Сафі]]||1999}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Цюніс]]||2003}}--> |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Сармат Шаўлохаў]]||2001}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Глеб Вяршынін]]||2002}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Міхаіл Аляксандравіч Захараў|Міхаіл Захараў]]||1995}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Марат Калінчанка]]||1999}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Бальбух]] {{капітан}}||1993}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мацвей Ермаковіч]]||2001}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Данііл Кавалёў]]||2001}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Луцік]]||2002}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Георгій Хінчагаў]]||2001}} {{Ігрок|35|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іаан Нямчонак]]||1999}} {{Ігрок|70|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Антонаў]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Арсеній Вайнер]]||2001}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Мікалай Кітаёў]]||1984}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Дзмітрый Дуброў]]||2001}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Мікіта Бабчонак]]||1999}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Мікалай Зянько]]||1989}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Дзмітрый Ціхаміраў]]||1999}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Уладзіслаў Кабачэўскі]]||1998}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Украіна}} [[Ігар Чумачэнка]] (нар. 1976) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Мікалай Кітаёў]] (нар. 1984) — трэнер == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | [[Сезон 1992 ФК Орша|1992]] || style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992|Трэцяя]] (Д3)|| '''6''' || 15 || 7 || 3 || 5 || 19–20 || '''17''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 1992/1993 ФК Орша|1992/1993]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992/1993|Трэцяя]] (Д3)|| '''4''' || 30 || 15 || 8 || 7 || 46–29 || '''38''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992/1993|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 1993/1994 ФК Орша|1993/1994]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993/1994|Трэцяя]] (Д3)|| '''6''' || 34 || 16 || 8 || 10 || 49–40 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1993/1994|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 1994/1995 ФК Орша|1994/1995]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''3''' || 22 || 16 || 2 || 4 || 54–22 || '''34''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1994/1995|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 1995 ФК Орша|1995]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''1''' || 12 || 8 || 3 || 1 || 21–10 || '''27''' |||| [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 1996 ФК Орша|1996]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Другая]] (Д2) || '''8''' || 24 || 10 || 2 || 12 || 33–45 || '''32''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1996/1997|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 1997 ФК Орша|1997]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Другая]] (Д2) || '''14''' || 30 || 7 || 3 || 20 || 34–61 || '''24''' || || |- | [[Сезон 1998 ФК Орша|1998]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Першая]] (Д2) || '''14''' || 30 || 5 || 8 || 17 || 23–59 || '''23''' || || Змена назваў ліг |- | [[Сезон 1999 ФК Орша|1999]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Першая]] (Д2) || '''9''' || 30 || 10 || 9 || 11 || 46–37 || '''39''' || || |- | [[Сезон 2000 ФК Орша|2000]] ||[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Першая]] (Д2) || '''9''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 48–44 || '''44''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2001 ФК Орша|2001]] ||[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Першая]] (Д2) || '''12''' || 28 || 9 || 1 || 18 || 40–74 || '''28''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/32 фіналу]] || Пераход на аматарскі ўзровень |- | 2002–2003 ||colspan="9"| Выступленне ў чэмпіянаце Віцебскай вобласці (Д4) |- | [[Сезон 2004 ФК Орша|2004]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Другая]] (Д3) || style="background:silver"|'''2''' || 24 || 17 || 2 || 5 || 67–24 || '''53''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/32 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- align="center" | [[Сезон 2005 ФК Орша|2005]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Першая]] (Д2) || '''15''' || 30 || 6 || 6 || 18 || 33–74 || '''24''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|1/16 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- align="center" | [[Сезон 2006 ФК Орша|2006]] || style="background:#A3E9FF"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Другая]] (Д3) || '''12''' || 32 || 10 || 2 || 20 || 44–79 || '''28''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/32 фіналу]] || |- align="center" | [[Сезон 2007 ФК Орша|2007]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Другая]] (Д3) || '''13''' || 30 || 7 || 4 || 19 || 34–63 || '''25''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/32 фіналу]] || |- align="center" | [[Сезон 2008 ФК Орша|2008]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Другая]] (Д3) || '''12''' || 30 || 10 || 4 || 16 || 45–55 || '''34''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/32 фіналу]] || |- align="center" | [[Сезон 2009 ФК Орша|2009]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Другая]] (Д3) || '''14''' || 26 || 3 || 6 || 17 || 17–53 || '''15''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/32 фіналу]] || |- align="center" | [[Сезон 2010 ФК Орша|2010]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''15''' || 34 || 10 || 3 || 21 || 40–75 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/32 фіналу]] || |- align="center" | [[Сезон 2011 ФК Орша|2011]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3) || '''15''' || 30 || 6 || 3 || 21 || 31–86 || '''21''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Орша|2012]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3) || '''17''' || 36 || 9 || 8 || 19 || 30–72 || '''75''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Орша|2013]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Другая]] (Д3) || '''6''' || 24 || 10 || 5 || 9 || 41–25 || '''35''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/32 фіналу]] || |- |rowspan="2"| [[Сезон 2014 ФК Орша|2014]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014 (група А)|Другая — А]] (Д3) || '''1''' || 22 || 17 || 5 || 0 || 46–10 || '''56''' || rowspan="2"|[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/64 фіналу]] || Выхад у фінальны этап |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014#Фінальны этап|Фінальны этап]] || style="background:#cc9966"|'''3''' || 14¹ || 7 || 6 || 1 || 25–12 || '''27''' || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2015 ФК Орша|2015]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2) || '''14''' || 30 || 3 || 8 || 19 || 24–70 || '''17''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Орша|2016]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2) || '''7''' || 26 || 9 || 10 || 7 || 43–34 || '''37''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Орша|2017]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2) || '''10''' || 30 || 10 || 7 || 13 || 48–48 || '''37''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Орша|2018]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) || '''12''' || 28 || 8 || 3 || 17 || 33–53 || '''27''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Орша|2019]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Першая]] (Д2) || '''10''' || 28 || 9 || 4 || 15 || 33–61 || '''31''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Орша|2020]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першая]] (Д2) || '''11''' || 26 || 7 || 6 || 13 || 30–42 || '''24'''² || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Орша|2021]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першая]] (Д2) || '''9''' || 33 || 9 || 7 || 17 || 41–60 || '''34''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2022 ФК Орша|2022]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першая]] (Д2) || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/16 фіналу]] || |- |} * ^'''1''' Улічваючы 6 гульняў, перанесеных з 1-га раўнда. Паказчыкі ўласна ў фінальным этапе: 8 матчаў, 3—4—1, розніца мячоў 13—8. * ^'''2''' З каманды зняты 3 ачкі за ўдзел ігракоў клуба ў дагаварных матчах у сезонах 2017—2018. == Галоўныя трэнеры == {{Div col|2}} * [[Мікалай Камароўскі]] (1992—1994) * [[Уладзімір Маргалкін]] (1994) * [[Сяргей Шынкевіч]] (1995) * [[Уладзімір Маргалкін]] (1995) * [[Леанід Барэйша]] (1996—1998) * [[Сяргей Шынкевіч]] (1998—2001) * [[Сяргей Чарнышоў]] (2004—2006) * [[Сяргей Ясінскі]] (2006, з ліпеня) * [[Уладзімір Правалінскі (футбаліст)|Уладзімір Правалінскі]] (2007—2011) * [[Аляксандр Ладзяны]] (2012—2015) * [[Юрый Канаплёў]] (2016—2017) * [[Вячаслаў Акшаеў]] (2018, да жніўня) * [[Сяргей Вехцеў]] (жнівень 2018 — снежань 2019) * [[Аляксандр Вопсеў]] (студзень — кастрычнік 2020) * [[Мікалай Бранфілаў]] (кастрычнік 2020 — верасень 2021) * [[Алег Чарапнёў]] ({{в.а.}} у верасні — кастрычніку 2021) * [[Ігар Чумачэнка]] (з кастрычніка 2021) {{Div col end}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://www.fk-orsha.com Сайт клуба] * [http://orshafans.livejournal.com Старонка фанатаў у LiveJournal] * [http://orshafans.livejournal.com/107486.html Вынікі 2012 года] * [http://orshafans.livejournal.com/121569.html Агульная статыстыка ФК «Орша» ў чэмпіянатах Беларусі] * {{globalsportsarchive|fk-orsa/20351}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_FK_Orsha}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Орша]] [[Катэгорыя:ФК Орша| ]] maavm2trqe2fbws6hp4gg181at2f49g 0 147165 4186818 4116275 2022-08-14T19:44:04Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Лявонпаль |краіна = Беларусь |плошча = |вышыня = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |двароў = |часавы пояс = +2 |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |аўтамабільны код = |выява = Orthodox church of the Holy Trinity in Liavonpaĺ - panoramio.jpg |подпіс = |вобласць = Віцебская |раён = Мёрскі |сельсавет = Узмёнскі |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 47|lat_sec = 56 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 47|lon_sec = 06 |OpenStreetMap = 243018340 |катэгорыя ў Commons = Liavonpaĺ }} '''Ляво́нпаль'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Liavonpaĺ}}, {{lang-ru|Леонполь}}) — [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Заходняя Дзвіна]]. Уваходзіць у склад [[Узмёнскі сельсавет|Узмёнскага сельсавета]] [[Мёрскі раён|Мёрскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. == Гісторыя == У XVIII ст. [[Пісар вялікі літоўскі|пісар вялікі]] [[Мікалай Тадэвуш Лапацінскі]] набыў маёнтак ''Чурылавічы'' ў [[Полацкае ваяводства|Полацкім ваяводстве]] і перайменаваў яго ў Лявонпаль у гонар свайго бацькі [[Лявон Лапацінскі|Лявона Лапацінскага]] (1663—1732) — мсціслаўскага мастаўнічага і ўдзельніка [[Бітва пад Венай (1683)|бітвы пад Венай (1683)]]. У 1768—1769 гг. Мікалай Тадэвуш Лапацінскі ўзвёў тут невялікі палац у стылі позняга барока (захаваўся да нашага часу), побач з якім разбіў французскі парк на тэрасах. На галоўнай восі сядзібы стаяла брама (не збераглася)<ref>Людміла Хмяльніцкая. [http://www.poiskturov.by/cgi-bin/newspaper.cgi?t=text&id=2265 Паштоўка з Беларусі] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160305085022/http://www.poiskturov.by/cgi-bin/newspaper.cgi?t=text&id=2265 |date=5 сакавіка 2016 }} // «Туризм и Отдых» № 19, 2008.</ref>. У [[1772]] г. у мястэчку збудавалі драўляную ўніяцкую царкву са званіцай. Лапацінскія наладзілі вытворчасць каберцаў, сурветак, абрусаў з гэтак званага друйскага лёну. Апроч таго, працавалі капялюшная і суконная вытворчасці. У 1791 г. [[Ян Нікадэм Лапацінскі|Ян Лапацінскі]] ў сваім маёнтку Лявонпаль, які пасля [[першы падзел Рэчы Паспалітай|першага падзелу Рэчы Паспалітай (1772)]] стаў знаходзіцца каля адміністрацыйнай мяжы з Расійскай імперыяй, паставіў [[Мемарыяльная калона ў гонар прыняцця Канстытуцыі 1791 года (Лявонпаль)|мемарыяльную калону]] ў гонар [[Канстытуцыя 3 мая 1791 года|Канстытуцыі 3 мая 1791 года]], каб увекавечыць месца, дзе заканчваецца свабода і пачынаецца няволя. У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1793]]) Лявонпаль апынуўся ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дзе стаў цэнтрам воласці Дзісенскага павета [[Мінская губерня|Мінскай]], з [[1842]] г. [[Віленская губерня|Віленскай губерні]]. У часы [[Паўстанне 1830—1831 гадоў|вызваленчага паўстання]] ў [[1831]] г. расійскія карнікі спалілі тутэйшы палац. Станам на [[1866]] г. у мястэчку было 26 двароў. Згодна з [[Рыжскі мірны дагавор (1921)|Рыжскім мірным дагаворам]] ([[1921]]) Лявонпаль апынуўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], дзе стаў цэнтрам гміны [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]]. У міжваенны перыяд ў Лявонпалі знаходзілася Гміннае ўпраўленне памежнай заставы. У 1939 г. Лявонпаль увайшоў у [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]]. Статус паселішча панізілі да вёскі. З кастрычніка 1940 г. цэнтр сельсавета. У 1941-44 акупаваны нацыстамі. Брацкая магіла савецкіх воінаў знаходзіцца ў цэнтры вёскі, у скверы. Пахаваны 55 воінаў, якія загінулі ў барацьбе супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў. У 1950 годзе на магіле пастаўлены абеліск. Да ліпеня 1965 г. Лявонпаль з'яўляўся цэнтрам [[Лявонпальскі сельсавет|Лявонпальскага сельсавета]]. Пасля скасавання сельсавета паселішча ўваходзіла ў склад спачатку [[Даўгінаўскі сельсавет (Мёрскі раён)|Даўгінаўскага сельсавета]], а потым, з 16 верасня 2010 г. — у склад [[Узмёнскі сельсавет|Узмёнскага сельсавета]]. <center><gallery caption="Мястэчка на старых здымках" widths=150 heights=150 perrow="4"> Выява:Lavonpal, Łapacinski. Лявонпаль, Лапацінскі (1901-29) (2).jpg|Сядзіба, палац Выява:Lavonpal, Łapacinski. Лявонпаль, Лапацінскі (1930).jpg|Сядзіба, брама Выява:Lavonpal, Łapacinski. Лявонпаль, Лапацінскі (1901-29) (11).jpg|Сядзіба Выява:Lavonpal, Łapacinski. Лявонпаль, Лапацінскі (1901-29) (13).jpg|Прысада Выява:Lavonpal, Kalona. Лявонпаль, Калёна (1901-29).jpg|Мемарыяльная калона ў гонар [[Канстытуцыя 3 мая 1791 года|Канстытуцыі 3 мая 1791 года]], пастаўленая [[Ян Нікадэм Лапацінскі|Янам Лапацінскім]] у 1791 г. Выява:Lavonpal, Trajeckaja. Лявонпаль, Траецкая (1930).jpg|Царква Выява:Lavonpal, Trajeckaja. Лявонпаль, Траецкая (1901-29).jpg|Царква, з боку апсіды Выява:Lavonpal, Trajeckaja. Лявонпаль, Траецкая (1901-29) (6).jpg|Царква, інтэр'ер </gallery></center> == Насельніцтва == * '''XIX стагоддзе''': 1866 — 109 чал., з іх 27 праваслаўных, 15 каталікоў, 65 іўдзеяў, 2 евангелісты<ref>Leonpol // {{Крыніцы/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/147 147].</ref> * '''XX стагоддзе''': 1921 — 382 чал.<ref>Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom VII. Część II. Ziemia Wileńska. Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923</ref> == Славутасці == * [[Калона ў гонар Канстытуцыі 3 мая, Лявонпаль|Калона ў гонар Канстытуцыі 3 мая 1791]] (1791) — {{ГККРБ 4|212Д000928}} * [[Сядзібна-паркавы комплекс Лапацінскіх, Лявонпаль|Сядзібна-паркавы комплекс Лапацінскіх]] (1750), зараз будынак адаптаваны пад касцёл — {{ГККРБ 4|212Г000561}} * [[Свята-Троіцкая царква, Лявонпаль|Царква Святой Троіцы]] (1774—1782; колішняя грэка-каталіцкая, цяпер ва ўладанні [[Беларускі экзархат Маскоўскага патрыярхату|БЭМП]]) — {{ГККРБ 4|212Г000562}} * Брацкая магіла — {{ГККРБ 4|213Д000563}} === Страчаная спадчына === * Касцёл Ісуса (пач. XX ст.) == Галерэя == <center><gallery caption="Краявіды Лявонпаля" widths=150 heights=150 perrow="4"> Выява:Lavonpal, siadziba (23.05.2007).jpg|Палац (цяпер касцёл) Выява:Lavonpal. Лявонпаль (2007).jpg|Палац Выява:Lavonpal. Лявонпаль (05.2007).jpg|Сядзіба Выява:Lavonpal, brama (23.05.2007).jpg|Сядзіба, брама Выява:Lavonpal, kalona (23.05.2007).jpg|Мемарыяльная калона ў гонар [[Канстытуцыя 3 мая 1791 года|Канстытуцыі 3 мая 1791 года]], пастаўленая [[Ян Нікадэм Лапацінскі|Янам Лапацінскім]] у 1791 г. Выява:Lavonpal, carkva (23.05.2007).jpg|Царква Выява:Lavonpal. Лявонпаль (23.05.2007).jpg|Вуліца Выява:Lavonpal, Dźvina. Лявонпаль. Дзьвіна (23.05.2007).jpg|Дзвіна </gallery></center> {{зноскі}} == Літаратура == * Leonpol // {{Крыніцы/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/147 147]. == Спасылкі == {{Commons|Category:Liavonpaĺ}} {{Узмёнскі сельсавет}} {{Мёрскі раён}} [[Катэгорыя:Узмёнскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мёрскага раёна]] [[Катэгорыя:Лявонпаль| ]] [[Катэгорыя:Мястэчкі Полацкага ваяводства]] snjdgyd1ohe4snojry6az4srgsievfm 4186886 4186818 2022-08-14T20:33:26Z Artsiom91 31770 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Лявонпаль |краіна = Беларусь |плошча = |вышыня = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |двароў = |часавы пояс = +2 |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |аўтамабільны код = |выява = Orthodox church of the Holy Trinity in Liavonpaĺ - panoramio.jpg |подпіс = |вобласць = Віцебская |раён = Мёрскі |сельсавет = Узмёнскі |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 47|lat_sec = 56 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 47|lon_sec = 06 |OpenStreetMap = 243018340 |катэгорыя ў Commons = Liavonpaĺ }} '''Ляво́нпаль'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Liavonpaĺ}}, {{lang-ru|Леонполь}}) — [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Заходняя Дзвіна]]. Уваходзіць у склад [[Узмёнскі сельсавет|Узмёнскага сельсавета]] [[Мёрскі раён|Мёрскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. == Гісторыя == У XVIII ст. [[Пісар вялікі літоўскі|пісар вялікі]] [[Мікалай Тадэвуш Лапацінскі]] набыў маёнтак ''Чурылавічы'' ў [[Полацкае ваяводства|Полацкім ваяводстве]] і перайменаваў яго ў Лявонпаль у гонар свайго бацькі [[Лявон Лапацінскі|Лявона Лапацінскага]] (1663—1732) — мсціслаўскага мастаўнічага і ўдзельніка [[Бітва пад Венай (1683)|бітвы пад Венай (1683)]]. У 1768—1769 гг. Мікалай Тадэвуш Лапацінскі ўзвёў тут невялікі палац у стылі позняга барока (захаваўся да нашага часу), побач з якім разбіў французскі парк на тэрасах. На галоўнай восі сядзібы стаяла брама (не збераглася)<ref>Людміла Хмяльніцкая. [http://www.poiskturov.by/cgi-bin/newspaper.cgi?t=text&id=2265 Паштоўка з Беларусі] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160305085022/http://www.poiskturov.by/cgi-bin/newspaper.cgi?t=text&id=2265 |date=5 сакавіка 2016 }} // «Туризм и Отдых» № 19, 2008.</ref>. У 1772 г. у мястэчку збудавалі драўляную ўніяцкую царкву са званіцай. Лапацінскія наладзілі вытворчасць каберцаў, сурветак, абрусаў з гэтак званага друйскага лёну. Апроч таго, працавалі капялюшная і суконная вытворчасці. У 1791 г. [[Ян Нікадэм Лапацінскі|Ян Лапацінскі]] ў сваім маёнтку Лявонпаль, які пасля [[першы падзел Рэчы Паспалітай|першага падзелу Рэчы Паспалітай (1772)]] стаў знаходзіцца каля адміністрацыйнай мяжы з Расійскай імперыяй, паставіў [[Мемарыяльная калона ў гонар прыняцця Канстытуцыі 1791 года (Лявонпаль)|мемарыяльную калону]] ў гонар [[Канстытуцыя 3 мая 1791 года|Канстытуцыі 3 мая 1791 года]], каб увекавечыць месца, дзе заканчваецца свабода і пачынаецца няволя. У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Лявонпаль апынуўся ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дзе стаў цэнтрам воласці Дзісенскага павета [[Мінская губерня|Мінскай]], з [[1842]] г. [[Віленская губерня|Віленскай губерні]]. У часы [[Паўстанне 1830—1831 гадоў|вызваленчага паўстання]] ў [[1831]] г. расійскія карнікі спалілі тутэйшы палац. Станам на [[1866]] г. у мястэчку было 26 двароў. Згодна з [[Рыжскі мірны дагавор (1921)|Рыжскім мірным дагаворам]] (1921) Лявонпаль апынуўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], дзе стаў цэнтрам гміны [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]]. У міжваенны перыяд ў Лявонпалі знаходзілася Гміннае ўпраўленне памежнай заставы. У 1939 г. Лявонпаль увайшоў у [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]]. Статус паселішча панізілі да вёскі. З кастрычніка 1940 г. цэнтр сельсавета. У 1941—1944 гадах акупаваны нацыстамі. Брацкая магіла савецкіх воінаў знаходзіцца ў цэнтры вёскі, у скверы. Пахаваны 55 воінаў, якія загінулі ў барацьбе супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў. У 1950 годзе на магіле пастаўлены абеліск. Да ліпеня 1965 г. Лявонпаль з’яўляўся цэнтрам [[Лявонпальскі сельсавет|Лявонпальскага сельсавета]]. Пасля скасавання сельсавета паселішча ўваходзіла ў склад спачатку [[Даўгінаўскі сельсавет (Мёрскі раён)|Даўгінаўскага сельсавета]], а потым, з 16 верасня 2010 г. — у склад [[Узмёнскі сельсавет|Узмёнскага сельсавета]]. <center><gallery caption="Мястэчка на старых здымках" widths=150 heights=150 perrow="4"> Выява:Lavonpal, Łapacinski. Лявонпаль, Лапацінскі (1901-29) (2).jpg|Сядзіба, палац Выява:Lavonpal, Łapacinski. Лявонпаль, Лапацінскі (1930).jpg|Сядзіба, брама Выява:Lavonpal, Łapacinski. Лявонпаль, Лапацінскі (1901-29) (11).jpg|Сядзіба Выява:Lavonpal, Łapacinski. Лявонпаль, Лапацінскі (1901-29) (13).jpg|Прысада Выява:Lavonpal, Kalona. Лявонпаль, Калёна (1901-29).jpg|Мемарыяльная калона ў гонар [[Канстытуцыя 3 мая 1791 года|Канстытуцыі 3 мая 1791 года]], пастаўленая [[Ян Нікадэм Лапацінскі|Янам Лапацінскім]] у 1791 г. Выява:Lavonpal, Trajeckaja. Лявонпаль, Траецкая (1930).jpg|Царква Выява:Lavonpal, Trajeckaja. Лявонпаль, Траецкая (1901-29).jpg|Царква, з боку апсіды Выява:Lavonpal, Trajeckaja. Лявонпаль, Траецкая (1901-29) (6).jpg|Царква, інтэр'ер </gallery></center> == Насельніцтва == * '''XIX стагоддзе''': 1866 — 109 чал., з іх 27 праваслаўных, 15 каталікоў, 65 іўдзеяў, 2 евангелісты<ref>Leonpol // {{Крыніцы/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/147 147].</ref> * '''XX стагоддзе''': 1921 — 382 чал.<ref>Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom VII. Część II. Ziemia Wileńska. Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923</ref> == Славутасці == * [[Калона ў гонар Канстытуцыі 3 мая, Лявонпаль|Калона ў гонар Канстытуцыі 3 мая 1791]] (1791) — {{ГККРБ 4|212Д000928}} * [[Сядзібна-паркавы комплекс Лапацінскіх, Лявонпаль|Сядзібна-паркавы комплекс Лапацінскіх]] (1750), зараз будынак адаптаваны пад касцёл — {{ГККРБ 4|212Г000561}} * [[Свята-Троіцкая царква, Лявонпаль|Царква Святой Троіцы]] (1774—1782; колішняя грэка-каталіцкая, цяпер ва ўладанні [[Беларускі экзархат Маскоўскага патрыярхату|БЭМП]]) — {{ГККРБ 4|212Г000562}} * Брацкая магіла — {{ГККРБ 4|213Д000563}} === Страчаная спадчына === * Касцёл Ісуса (пач. XX ст.) == Галерэя == <center><gallery caption="Краявіды Лявонпаля" widths=150 heights=150 perrow="4"> Выява:Lavonpal, siadziba (23.05.2007).jpg|Палац (цяпер касцёл) Выява:Lavonpal. Лявонпаль (2007).jpg|Палац Выява:Lavonpal. Лявонпаль (05.2007).jpg|Сядзіба Выява:Lavonpal, brama (23.05.2007).jpg|Сядзіба, брама Выява:Lavonpal, kalona (23.05.2007).jpg|Мемарыяльная калона ў гонар [[Канстытуцыя 3 мая 1791 года|Канстытуцыі 3 мая 1791 года]], пастаўленая [[Ян Нікадэм Лапацінскі|Янам Лапацінскім]] у 1791 г. Выява:Lavonpal, carkva (23.05.2007).jpg|Царква Выява:Lavonpal. Лявонпаль (23.05.2007).jpg|Вуліца Выява:Lavonpal, Dźvina. Лявонпаль. Дзьвіна (23.05.2007).jpg|Дзвіна </gallery></center> {{зноскі}} == Літаратура == * Leonpol // {{Крыніцы/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/147 147]. == Спасылкі == {{Commons|Category:Liavonpaĺ}} {{Узмёнскі сельсавет}} {{Мёрскі раён}} [[Катэгорыя:Узмёнскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мёрскага раёна]] [[Катэгорыя:Лявонпаль| ]] [[Катэгорыя:Мястэчкі Полацкага ваяводства]] klw6ocrd4i3s8og1hg8e0fv7pz5t25t 0 150922 4186970 3456077 2022-08-15T03:45:40Z VladimirZhV 9113 вікіфікацыя, афармленне, дапаўненне, катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Таксон | image file = Galeopsis bifida1 eF.jpg | image descr = Зябер двухнадрэзаны | regnum = Расліны | parent = Galeopsis | rang = Від | latin = Galeopsis bifida | author = [[Boenn.]], 1824 | syn = | children = | wikispecies = Galeopsis bifida | commons = Category:Galeopsis bifida }} '''Зябер двухнадрэзаны''', '''Жабрэй'''{{sfn|БелЭн|1998}}, '''Зябер двухрасшчэплены'''<ref name="Киселевский">{{кніга |аўтар = [[Анатоль Іванавіч Кісялеўскі|Киселевский А. И.]] |частка = |загаловак = Латино-русско-белорусский ботанический словарь |месца = Минск |выдавецтва = «[[Беларуская навука (выдавецтва)|Наука и техника]]» |год = 1967 |старонкі = 56 |старонак = 160 |тыраж = 2350 }}</ref>, '''Зелянчук'''<ref>''[[Канстанцін Аляксандравіч Чалоўскі|Чоловский К.]]'' Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.</ref> (''Galeopsis bifida'') — [[Аднагадовыя расліны|аднагадовая]] [[Кветкавыя|кветкавая]] [[Трава|травяністая]] расліна роду {{bt-bellat|Зябер|Galeopsis}} сямейства {{bt-bellat|Ясноткавыя|Lamiaceae}}. Расце ў [[Еўропа|Еўропе]] і [[Азія|Азіі]], таксама ў некаторых правінцыях [[Канада|Канады]] і штатах [[ЗША]]. == Экалогія == Расце на абочынах дарог, у садах, сельскагаспадарчых угоддзях, вільготных пустках, часам і ў лесе. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|7|Зябер||}} == Спасылкі == * {{Плантарыум|16907|Пикульник двунадрезанный}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Ясноткавыя]] [[Катэгорыя:Флора Еўразіі]] [[Катэгорыя:Флора Паўночнай Амерыкі]] [[Катэгорыя:Пустазелле]] [[Катэгорыя:Ядавітыя расліны]] s5ptnf1nxp778qhkszrrbp3ee5es65w 0 158241 4186615 4164270 2022-08-14T12:53:12Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ нумары wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Лакаматыў Гомель |Лагатып = ФК Лакаматыў Гомель.gif |ШырыняЛагатыпа = 280px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = |Горад = [[Гомель]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[2008]] |Стадыён = [[Лакаматыў (стадыён, Гомель)|«Лакаматыў»]] |Умяшчальнасць = 750 |Прэзідэнт = |Трэнер = [[Андрэй Гараўцоў]] |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 6 месца |Сайт = | pattern_la1=_jomacrew4rbnw | pattern_b1 =_jomacrew4rbnw | pattern_ra1=_jomacrew4rbnw | pattern_sh1= | pattern_so1= | leftarm1=FFFFFF|body1 =FFFFFF|rightarm1=FFFFFF | shorts1 =0033FF|socks1=0033FF | pattern_la2=_jomacrew4rbw | pattern_b2 =_jomacrew4rbw | pattern_ra2=_jomacrew4rbw | pattern_sh2=_joma19rw | pattern_so2= | leftarm2=FFFFFF|body2 =FFFFFF|rightarm2=FFFFFF | shorts2 =FFFFFF|socks2=FF0000 | pattern_la3=_jomagold2w | pattern_b3 =_jomagold2w | pattern_ra3=_jomagold2w | pattern_sh3=_joma19brw | pattern_so3= | leftarm3=FFFFFF|body3 =FFFFFF|rightarm3=FFFFFF | shorts3 =0033FF|socks3=FFFFFF }} '''«Лакаматыў»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з горада [[Гомель]], заснаваны ў [[2008]] годзе. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == З [[2010]] клуб пад назвай «Гомельчыгунтранс» гуляў у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лізе чэмпіянату Беларусі]]. Пасля сезона 2012 (які прынёс чыгуначнікам 4 месца) «Гомельчыгунтранс» меў магчымасць апынуцца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]], але вырашыў не пераходзіць на прафесійны ўзровень і застацца ў якасці аматарскага ў Другой лізе. === 2013 === Застаўшыся ў Другой лізе, чыгуначнікі сталі галоўнымі фаварытамі сезона 2013. У выніку яны хутка адарваліся ад канкурэнтаў і за 7 тураў да фінішу гарантавалі выхад у Першую лігу. Клуб заняў першае месца, а нападнік «Гомельчыгунтранса» [[Ілья Федарэнка]] стаў найлепшым бамбардзірам турніру (23 галы). === У Першай лізе === Атрымаўшы месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]], чыгуначнікі доўга не маглі вызначыцца — пераходзіць на больш высокі ўзровень ці заставацца ў Другой лізе. У выніку, атрымаўшы некаторыя ільготы ад [[БФФ]]<ref>[http://by.tribuna.com/football/158450813.html АБФФ разрешила «Гомельжелдортрансу» обходиться без пресс-секретаря, врача, массажиста и специалиста по безопасности]</ref>, «Гомельчыгунтранс» у сакавіку 2014 канчаткова пацвердзіў свой удзел у Першай лізе<ref>[http://www.football.by/news/56108.html Всем 16 командам первой лиги сегодня были выданы лицензии для участия в чемпионате Беларуси]</ref>. Пасля ўдалага пачатку сезона 2014 каманда стала атрымліваць паражэнні, і ў канцы першага круга апынулася недалёка ад зоны вылету. Другі круг атрымаўся значна лепш, і ў выніку каманда атрымала 11 месца. У сезоне 2015 «Гомельчыгунтранс» ужо быў трывалым серадняком Першай лігі і скончыў чэмпіянат на 8-м месцы. Перад сезонам 2016 лідары каманды — [[Яўген Барсукоў]] і [[Дзмітрый Гомза]] — перайшлі ў [[ФК Гомель|«Гомель»]]. Аднак, нават нягледзячы на страту лідараў, «Гомельчыгунтранс» паспяхова пачаў сезон, хутка замацаваўся ўверсе табліцы і доўгі час прэтэндаваў на выхад у Вышэйшую лігу. Улетку некалькі ігракоў каманды перайшлі ў клубы Вышэйшай лігі, аднак чыгуначнікі працягвалі барацьбу за трэці радок супраць мінскага [[ФК Прамень Мінск|«Промня»]]. З-за шэрагу няўдач у канцы сезона «Гомельчыгунтранс» саступіў трэці радок і заняў выніковае чацвёртае месца, аднак ужо па заканчэнні сезона, у сувязі з ануляваннем вынікаў шэрагу матчаў «Промня» і прысуджэння тэхнічных паражэнняў, «Гомельчыгунтранс» павысіўся да трэцяга месца. У снежні 2016 года стала вядома, што з наступнага сезона каманда пачне выступаць пад назвай «Лакаматыў»<ref>[http://www.football.by/news/94232.html Место «Гомельжелдортранса» в первой лиге займет гомельский «Локомотив»]</ref>. У сезоне 2017 «Лакаматыў», як і ў папярэднім годзе, знаходзіўся сярод лідараў турніру, аднак у выніку заняў чацвёртае месца. У сезоне 2018, нягледзячы на неблагі старт, «Лакаматыў» хутка саступіў асноўным канкурэнтам і ўжо не прэтэндаваў на выхад у Вышэйшую лігу. У ліпені замест [[Павел Крэчын|Паўла Крэчына]], які кіраваў камандай на працягу чатырох гадоў, новым трэнерам стаў яго памочнік [[Андрэй Гараўцоў]]. Пад яго кіраўніцтвам «Лакаматыў» атрымаў некалькі перамог і выйшаў у чвэрцьфінал Кубка Беларусі, у чэмпіянаце каманда паднялася ў верхнюю палову табліцы, аднак сезон скончыла на шостым месцы. У сезоне 2019 каманду ўзначаліў новы трэнер [[Аляксей Шубянок]]. «Лакаматыў» з самага пачатку апынуўся ў верхняй частцы табліцы, доўгі час каманда вяла барацьбу за трэцяе месца з брэсцкім [[ФК Рух Брэст|«Рухам»]], у выніку саступіла толькі пасля апошняга тура па асабістым сустрэчам і стала чацвёртай. У пачатку 2020 года Аляксей Шубянок памяняўся пасадамі са сваім памочнікам Андрэем Гараўцовым, які такім чынам зноў узначаліў каманду. Каманда добра пачала сезон 2020, ідучы сярод лідараў, аднак у другой палове сезона выключылася з барацьбы за найвышэйшыя месцы і стала пятай. Пры гэтым ігрок чыгуначнікаў [[Андрэй Салавей]] з 20 галамі стаў найлепшым бамбардзірам турніру. У пачатку сезона 2021 каманда страціла лідараў, якіх запрасілі іншыя клубы, але здолела выставіць баяздольны склад. Добра выступаючы супраць аўтсайдараў, «Лакаматыў» тым не менш не здолеў скласці істотнай канкурэнцыі лідарам і знаходзіўся пераважна ў сярэдзіне табліцы. Замест Андрэя Салаўя асноўным нападнікам каманды стаў [[Дзяніс Казлоўскі]], які хутка выбіўся ў лідары па забітым галам і з 29 мячамі стаў найлепшым бамбардзірам Першай лігі. «Лакаматыў» жа скончыў сезон на шостым месцы з 12. === Эмблемы === <center><gallery widths=150 heights=150 caption="Гісторыя эмблем «Лакаматыва»"> Выява:ФК Гомельчыгунтранс.png|да 2016 года Выява:ФК Лакаматыў Гомель.gif|з 2017 года </gallery></center> == Гісторыя назваў == * 2010: «Гомельчыгунтранс-НОД-4» * 2011—2016: «Гомельчыгунтранс» * з 2017: «Лакаматыў» == Дасягненні == * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|2013]] == Цяперашні склад == ''Станам на жнівень 2022 года''<ref>[https://football.by/news/162926.html От "Сморгони" и "Волны" до "Осиповичей" и "Молодечно". Заявки команд первой лиги]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Андрэй Сілівончык]]||1988}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Андрэй Шкваркоў]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Кучынскі (футбаліст)|Аляксандр Кучынскі]]||1996}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Яўген Война]]||2000}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Цімашэнка]]||1986}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Артур Чудук]]||1996}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Свірыдзенка]]||1997}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Туркменістан}}|ПА|[[Вепа Жумаеў]]||2000}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Павел Трафімчук]]||2001}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Жосткін]]||1991}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Сычоў]]||2002}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Драпеза]]||2001}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Яўген Мілеўскі]]||1995}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікалай Загвоздзін]]||1991}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Юрый Музычэнка]]||2000}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Андрэй Кухаронак]]||1988}} {{Ігрок|44|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ягор Крэс]]||2003}} {{Ігрок|97|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікалай Старасценка]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Дыгун]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мацвей Крычэўскі]]||2003}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксандр Янчанка]]||1995}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксей Цяслюк]]||1994}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Ягор Целяпнёў]]||2003}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Яўген Азерскі]]||1995}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Андрэй Гараўцоў]] (нар. 1981) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксей Шубянок]] (нар. 1961) — трэнер == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !width=100|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | [[Сезон 2010 ФК Гомельчыгунтранс|2010]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''7''' || 34 || 16 || 4 || 14 || 63–58 ||'''52''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Гомельчыгунтранс|2011]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3)|| '''6''' || 30 || 14 || 9 || 7 || 49–28 || '''51''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Гомельчыгунтранс|2012]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3)|| '''4''' || 36 || 20 || 9 || 7 || 64–27 || '''69''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Гомельчыгунтранс|2013]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Другая]] (Д3)|| style="background:gold"| '''1''' || 24 || 20 || 3 || 1 || 60–17 || '''63''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2014 ФК Гомельчыгунтранс|2014]]|| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2) || '''12''' || 30 || 9 || 9 || 12 || 33–38 || '''36''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Гомельчыгунтранс|2015]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2) || '''8''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 45–39 || '''44''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Гомельчыгунтранс|2016]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 26 || 12 || 8 || 6 || 33–24 || '''44''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Лакаматыў Гомель|2017]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2) || '''4''' || 30 || 17 || 6 || 7 || 49–36 || '''57''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Лакаматыў Гомель|2018]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) || '''6''' || 28 || 10 || 10 || 8 || 44–29 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Лакаматыў Гомель|2019]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Першая]] (Д2) || '''4''' || 28 || 17 || 5 || 6 || 60–24 || '''56''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Лакаматыў Гомель|2020]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першая]] (Д2) || '''5''' || 26 || 13 || 7 || 6 || 56–38 || '''45''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Лакаматыў Гомель|2021]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першая]] (Д2) || '''6''' || 33 || 15 || 9 || 9 || 56–39 || '''54''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2022 ФК Лакаматыў Гомель|2022]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першая]] (Д2) || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/16 фіналу]] || |- |} == Галоўныя трэнеры == * [[Генадзь Шабуня]] (да 2013) * [[Павел Крэчын]] (2014 — ліпень 2018) * [[Андрэй Гараўцоў]] ({{в.а.}} у ліпені—снежні 2018) * [[Аляксей Шубянок]] (снежань 2018 — снежань 2019) * [[Андрэй Гараўцоў]] (са студзеня 2020) {{Зноскі}} == Спасылкі == * {{globalsportsarchive|fk-lakamatyu-homiel/20339}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_Gomelzheldortrans_Gomel}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Лакаматыў Гомель]] [[Катэгорыя:ФК Лакаматыў Гомель| ]] 7cy58b83swowmxlemg15xxa0e1scu5h 0 158685 4186966 2630333 2022-08-15T03:19:41Z VladimirZhV 9113 вікіфікацыя, афармленне wikitext text/x-wiki {{асоба}} '''Роджэр Брус Чафі''' ({{lang-en|Roger Bruce Chaffee}}; {{ДН|15|2|1935}}, {{МН|Гранд-Рапідс||}}, [[штат Мічыган]], [[ЗША]] — {{ДС|27|1|1967}}, [[Касмічны цэнтр Кенэдзі]], [[штат Фларыда]]) — амерыканскі авіяцыйны [[інжынер]], капітан-лейтэнант [[ВМС ЗША]], лётчык-астранаўт. Загінуў у выніку [[пажар]]у ў кабіне карабля [[Апалон-1]] падчас яго наземных выпрабаванняў разам з двума іншымі астранаўтамі Вірджылам Грысамам і Эдвардам Уайтам. Быў пасмяротна ўзнагароджаны Касмічнай медалём гонару Кангрэса ЗША (1997, у 20-ю гадавіну гібелі). У 1997 годзе імя Чафі было занесена ў Залу славы астранаўтаў у Фларыдзе. Яго імя прысутнічае і на «касмічным люстэрку», хоць у адрозненне ад загінулых з ім калегаў Уайта і Грысама ён у космас не лётаў, ён рыхтаваўся да першага палёту. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Узнагароджаныя Касмічным медалём пашаны Кангрэса}} {{DEFAULTSORT:Чафі Роджэр}} [[Катэгорыя:Астранаўты ЗША]] bpwmd2n63nbg7i3dm8jjxwdozaex2p5 0 165449 4186638 4151534 2022-08-14T14:04:36Z Rcsprinter123 44611 wikitext text/x-wiki {{Група астравоў |Назва = Чэстэрфілд |Нацыянальная назва = fr/''Chesterfield'' |Карта = Karta NC Iles Chesterfield.PNG |Подпіс карты = |Архіпелаг = |Акваторыя = Ціхі акіян |lat_dir = S|lat_deg = 19|lat_min = 21|lat_sec = 00 |lon_dir = E|lon_deg = 158|lon_min = 40|lon_sec =01 |CoordScale = |Пазіцыйная карта = Акіянія |Колькасць астравоў = |Найбуйнейшы востраў = |Агульная плошча = 10 |Найвышэйшы пункт = 12 |Краіна = Новая Каледонія |Насельніцтва = |Год перапісу = |Выява = Chesterfield Islands.jpg |Подпіс выявы = Выгляд з космасу |Катэгорыя на Вікісховішчы = Chesterfield Islands }} '''Чэстэрфілд''' ({{lang-fr|Chesterfield}}) — невялікі [[архіпелаг]] у [[Каралавае мора|Каралавым моры]]. Уваходзіць у склад [[Новая Каледонія|Новай Каледоніі]]. Агульная плошча [[суша|сушы]] — меней за 10 км². Сталага насельніцтва няма. == Геаграфія == Архіпелаг уяўляе сабою адзін з найбуйнейшых у свеце [[карал]]авых [[атол]]аў. Плошча яго [[лагуна|лагуны]] складае прыкладна 3500 км², а глыбіня — 51 м. Уздоўж [[рыф]]а, які атачае лагуну, знаходзяцца невялікія [[пясок|пясчаныя]] астраўкі. Самы высокі востраў Пасаж дасягае ўсяго 12 м. Найбуйнейшы востраў Анкорыдж цягнецца ўздоўж лагуны на 400 м. У шырыню — не болей за 100 м. Востраў Бамптон мае акружнасць 180 м. Астатнія яшчэ меншыя. Астравы пакрыты [[трава|травяной]] [[флора|расліннасцю]], на самых вялікіх ёсць таксама [[куст|хмызнякі]]. [[Фаўна]] прадстаўлена шматлікімі марскімі [[птушкі|птушкамі]]. == Гісторыя == Архіпелаг быў адкрыты ў [[1793]] г. экіпажам [[Вялікабрытанія|брытанскага]] карабля «Чэстэрфілд». У першай палове [[19 стагоддзе|XIX]] ст. яго часцяком наведвалі кітабоі. У [[1867]] г. брытанскі ўрад перадаў эксклюзіўныя правы на здабычу на астравах [[гуана]] «Англа-Аўстралійскай кампаніі», заснаванай [[тасманія|тасманійцам]] і былым кітабоем Вільямам Кроўтэрам. Здабыча працягвалася да [[1882]] г., прычым здабытчыкі загубілі на [[рыф]]ах 5 [[карабель|караблёў]]. У [[1879]]—[[1888]] гг. на поўначы атола здабычу гуана вялі [[Францыя|французскія]] кампаніі з [[Новая Каледонія|Новай Каледоніі]]. У [[1939]] г. Францыя афіцыйна абвясціла архіпелаг Чэстэрфілд сваёй тэрыторыяй. У [[1968]] г. на востраве Люп ({{coord|19|59|S|158|28|E|type:isle|name=востраў Люп}}) была пабудавана французская аўтаматычная метэаралагічная станцыя. Астравы часта наведваюць [[навука|навуковыя]] экспедыцыі. == Спасылкі == * [http://www.unchartedworldtravel.com/chesterfield.php Chesterfield Islands Expedition 2012] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130511150745/http://www.unchartedworldtravel.com/chesterfield.php |date=11 мая 2013 }} * [http://www.sil.si.edu/digitalcollections/atollresearchbulletin/issues/00063.pdf F. Cohic, Report on a visit to the Chesterfield Islands, September 1957] [[Катэгорыя:Астравы Новай Каледоніі|Чэстэрфілд]] [[Катэгорыя:Астравы Ціхага акіяна|Чэстэрфілд]] [[Катэгорыя:Архіпелагі паводле алфавіта|Чэстэрфілд]] [[Катэгорыя:Незаселеныя астравы|Чэстэрфілд]] [[Катэгорыя:Атолы|Чэстэрфілд]] 2pppldnijss49ia297ot3v1hbdp4d25 0 177391 4186732 3631599 2022-08-14T16:39:22Z Kiryienka 26582 дададзена [[Катэгорыя:Камандзіры партызанскіх злучэнняў, брыгад і атрадаў у гады Вялікай Айчыннай вайны]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Цёзкі|Васілевіч}} {{Ваенны дзеяч |поўнае імя = Рафаіл Людвігавіч Васілевіч |арыгінал імя = |дата нараджэння = 22.11.1903 |месца нараджэння = в. [[Вёска Шарамятаўшчына|Шарамятаўшчына]], [[Мінскі павет]] |дата смерці = 17.9.1962 |месца смерці = |партрэт = |подпіс = |мянушка = |псеўданім = |прыналежнасць = |гады службы = |званне = |род войскаў = партызаны |камандаваў = партызанскай брыгадай |частка = |бітвы = [[Вялікая Айчынная вайна]] |узнагароды = |Commons = |Rodovid = |сувязі = |у адстаўцы = |роспіс = }} '''Рафаіл Людвігавіч Васілевіч''' ({{ДН|22|11|1903}}, в. [[Вёска Шарамятаўшчына|Шарамятаўшчына]], [[Мінскі павет]] — {{ДС|17|9|1962}}) — адзін з кіраўнікоў [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі (1941—1944)|партызанскага руху]] на тэрыторыі [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]] ў гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]]<ref name="БС">{{кніга |частка = Василевич Рафаил Людвигович |загаловак = Биографический справочник |месца = Мн. |выдавецтва = «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки |год = 1982 |том = 5 |старонкі = 102 |старонак = 737 }}{{ref-ru}}</ref>. == Біяграфія == Член [[КПСС]] з 1926 года. З 1923 года ў [[РСЧА|Чырвонай Арміі]]. З мая 1942 года ў партызанах: радавы, намеснік камандзіра, камісар атрада, з красавіка 1943 года намеснік кіраўніка Івянецкага падпольнага межрайпартцэнтра, член штаба [[Івянецкае партызанскае злучэнне|Івянецкага партызанскага злучэння]], у студзені — ліпені 1944 года камандзір [[партызанская брыгада імя Г. К. Жукава|партызанскай брыгады імя Г. К. Жукава]]<ref name="БС"/>. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Васілевіч Рафаіл Людвігавіч}} [[Катэгорыя:Партызаны Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Мінскім павеце]] [[Катэгорыя:Члены КПСС]] [[Катэгорыя:Камандзіры партызанскіх злучэнняў, брыгад і атрадаў у гады Вялікай Айчыннай вайны]] m5w1llnblad76xn8pn82436ugdoya1u 4186733 4186732 2022-08-14T16:40:51Z Kiryienka 26582 /* Біяграфія */ wikitext text/x-wiki {{Цёзкі|Васілевіч}} {{Ваенны дзеяч |поўнае імя = Рафаіл Людвігавіч Васілевіч |арыгінал імя = |дата нараджэння = 22.11.1903 |месца нараджэння = в. [[Вёска Шарамятаўшчына|Шарамятаўшчына]], [[Мінскі павет]] |дата смерці = 17.9.1962 |месца смерці = |партрэт = |подпіс = |мянушка = |псеўданім = |прыналежнасць = |гады службы = |званне = |род войскаў = партызаны |камандаваў = партызанскай брыгадай |частка = |бітвы = [[Вялікая Айчынная вайна]] |узнагароды = |Commons = |Rodovid = |сувязі = |у адстаўцы = |роспіс = }} '''Рафаіл Людвігавіч Васілевіч''' ({{ДН|22|11|1903}}, в. [[Вёска Шарамятаўшчына|Шарамятаўшчына]], [[Мінскі павет]] — {{ДС|17|9|1962}}) — адзін з кіраўнікоў [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі (1941—1944)|партызанскага руху]] на тэрыторыі [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]] ў гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]]<ref name="БС">{{кніга |частка = Василевич Рафаил Людвигович |загаловак = Биографический справочник |месца = Мн. |выдавецтва = «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки |год = 1982 |том = 5 |старонкі = 102 |старонак = 737 }}{{ref-ru}}</ref>. == Біяграфія == Член [[КПСС]] з 1926 года. З 1923 года ў [[РСЧА|Чырвонай Арміі]]. З мая 1942 года ў партызанах: радавы, намеснік камандзіра, камісар атрада, з красавіка 1943 года намеснік кіраўніка Івянецкага падпольнага межрайпартцэнтра, член штаба [[Івянецкае партызанскае злучэнне|Івянецкага партызанскага злучэння]], у студзені — ліпені 1944 года камандзір [[партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|партызанскай брыгады імя Г. К. Жукава]]<ref name="БС"/>. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Васілевіч Рафаіл Людвігавіч}} [[Катэгорыя:Партызаны Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Мінскім павеце]] [[Катэгорыя:Члены КПСС]] [[Катэгорыя:Камандзіры партызанскіх злучэнняў, брыгад і атрадаў у гады Вялікай Айчыннай вайны]] d1lju0m1bvlpqlzs55zoi85zfiw1pq4 0 189321 4186625 4107526 2022-08-14T13:23:25Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім}} [[Выява:ruzhany zamok panorama.jpg|thumb|400px|[[Ружанскі палац]], галоўная рэзідэнцыя старэйшай галіны Сапегаў, быў зруйнаваны падчас грамадзянскай вайны 1700 года]] '''Грамадзянская вайна ў ВКЛ у 1696—1702 гадах''' — выступ [[Вялікае Княства Літоўскае|літоўскіх]] [[Магнат|магнацкіх]] родаў [[Вішнявецкія|Вішнявецкіх]], [[Радзівілы|Радзівілаў]], [[Пацы|Пацаў]] і [[Агінскія|Агінскіх]] пры падтрымцы сярэдняе шляхты супраць дамінуючага ў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]] становішча роду [[Сапегі|Сапегаў]]. Пад канец [[XVII стагоддзе|XVII стагоддзя]] Сапегі акумулявалі ў сваіх руках найістотнейшыя літоўскія кіроўныя пасады: [[Гетман вялікі літоўскі|вялікім гетманам]] быў [[Казімір Ян Сапега]], [[Маршалак вялікі літоўскі|вялікім маршалкам]] — [[Аляксандр Павел Сапега]], [[Падскарбі вялікі літоўскі|вялікім падскарбіем]] — [[Бенедыкт Павел Сапега]]. Трымаючы фактычную ўладу на Літве, Сапегі адвольна карысталіся гэтым супраць сваіх канкурэнтаў, распараджаючыся на сваю волю на сойміках і трыбуналах, пераследуючы і знішчаючы непажаданых ім асоб. Зняможаныя фанаберыстасцю і прыгнётам Сапегаў, [[шляхта]] склала [[Акельніцкая канфедэрацыя|канфедэрацыю]] пад кіраўніцтвам [[Кашталяны віцебскія|кашталяна віцебскага]] [[Міхал Казімір Коцел|Коцела]], які нават абвясціў [[паспалітае рушанне]] супраць Сапегаў. Абодва бакі бязлітасна вынішчалі ўладанні сваіх супернікаў. [[18 лістапада]] [[1700]] года ў вырашальнай [[Бітва пад Алькенікамі|бітве пад Алькенікамі]] Сапегі атрымалі поўнае паражэнне і былі прысуджаныя да вечнага выгнання з дзяржавы. Пасля паразы Сапегаў міжусобіцы іншых магнатаў за іхнія пасады і ўладанні працягнуліся. Гэта прывяло да аслаблення ВКЛ у [[Вялікая Паўночная вайна|Паўночнай вайне]] 1700—1721 гадоў, удзел у якой на баку [[Швецыя|Швецыі]] прымалі і Сапегі. {{Грамадзянскія войны Вялікага Княства Літоўскага}} [[Катэгорыя:Грамадзянскія войны|Вялікае Княства Літоўскае]] [[Катэгорыя:Войны Вялікага Княства Літоўскага]] [[Катэгорыя:Войны XVIII стагоддзя]] [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім (1696—1702)| ]] [[Катэгорыя:Войны XVII стагоддзя]] 1z29szq9otnxie47k8joy2ocv1tz7x7 4186904 4186625 2022-08-14T20:47:35Z Artsiom91 31770 вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{значэнні|Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім}} [[Выява:ruzhany zamok panorama.jpg|thumb|400px|[[Ружанскі палац]], галоўная рэзідэнцыя старэйшай галіны Сапегаў, быў зруйнаваны падчас грамадзянскай вайны 1700 года]] '''Грамадзянская вайна ў ВКЛ у 1696—1702 гадах''' — выступ [[Вялікае Княства Літоўскае|літоўскіх]] [[Магнат|магнацкіх]] родаў [[Вішнявецкія|Вішнявецкіх]], [[Радзівілы|Радзівілаў]], [[Пацы|Пацаў]] і [[Агінскія|Агінскіх]] пры падтрымцы сярэдняе шляхты супраць дамінуючага ў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]] становішча роду [[Сапегі|Сапегаў]]. Пад канец [[XVII стагоддзе|XVII стагоддзя]] Сапегі акумулявалі ў сваіх руках найістотнейшыя літоўскія кіроўныя пасады: [[Гетман вялікі літоўскі|вялікім гетманам]] быў [[Казімір Ян Сапега]], [[Маршалак вялікі літоўскі|вялікім маршалкам]] — [[Аляксандр Павел Сапега]], [[Падскарбі вялікі літоўскі|вялікім падскарбіем]] — [[Бенедыкт Павел Сапега]]. Трымаючы фактычную ўладу на Літве, Сапегі адвольна карысталіся гэтым супраць сваіх канкурэнтаў, распараджаючыся на сваю волю на сойміках і трыбуналах, пераследуючы і знішчаючы непажаданых ім асоб. Зняможаныя фанаберыстасцю і прыгнётам Сапегаў, [[шляхта]] склала [[Алькеніцкая канфедэрацыя|канфедэрацыю]] пад кіраўніцтвам [[Кашталяны віцебскія|кашталяна віцебскага]] [[Міхал Казімір Коцел|Коцела]], які нават абвясціў [[паспалітае рушанне]] супраць Сапегаў. Абодва бакі бязлітасна вынішчалі ўладанні сваіх супернікаў. [[18 лістапада]] [[1700]] года ў вырашальнай [[Бітва пад Алькенікамі|бітве пад Алькенікамі]] Сапегі атрымалі поўнае паражэнне і былі прысуджаныя да вечнага выгнання з дзяржавы. Пасля паразы Сапегаў міжусобіцы іншых магнатаў за іхнія пасады і ўладанні працягнуліся. Гэта прывяло да аслаблення ВКЛ у [[Вялікая Паўночная вайна|Паўночнай вайне]] 1700—1721 гадоў, удзел у якой на баку [[Швецыя|Швецыі]] прымалі і Сапегі. {{Грамадзянскія войны Вялікага Княства Літоўскага}} [[Катэгорыя:Грамадзянскія войны|Вялікае Княства Літоўскае]] [[Катэгорыя:Войны Вялікага Княства Літоўскага]] [[Катэгорыя:Войны XVIII стагоддзя]] [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім (1696—1702)| ]] [[Катэгорыя:Войны XVII стагоддзя]] ixwmo2icrb1aegm4omm6ipxbr3f1b32 100 193297 4186703 4185777 2022-08-14T15:50:42Z NirvanaBot 40832 +5 новых wikitext text/x-wiki {{Новы артыкул|Allium marschallianum|2022-08-14T11:44:14Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Allium flavescens|2022-08-14T11:30:27Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Allium flavum|2022-08-14T11:22:04Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Allium paniculatum|2022-08-14T10:35:17Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Allium albiflorum|2022-08-14T10:24:46Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Caenidae|2022-08-13T15:01:20Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Enarmonia formosana|2022-08-13T14:42:34Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Pseudechis|2022-08-13T06:08:12Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Жывая мова|2022-08-11T20:05:31Z|ニャー}} {{Новы артыкул|Бязоднае балота|2022-08-11T15:25:11Z|Balachon77}} {{Новы артыкул|Смоўж іспанскі|2022-08-08T20:40:19Z|DobryBrat}} {{Новы артыкул|Заатэхнія|2022-08-04T05:43:52Z|Rymchonak}} {{Новы артыкул|Кэрал Рыд|2022-08-01T09:36:11Z|Rymchonak}} {{Новы артыкул|Праграма Т-4|2022-07-29T21:15:34Z|Zelyoniy.anton}} {{Новы артыкул|Аляксандр Мікалаевіч Стажараў|2022-07-29T03:44:48Z|VladimirZhV}} {{Новы артыкул|Laticauda laticaudata|2022-07-28T13:07:06Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Laticauda|2022-07-28T12:44:02Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Hydrophis|2022-07-28T07:19:26Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Конегадоўля|2022-07-26T20:43:41Z|Frantishak}} {{Новы артыкул|Аленегадоўля|2022-07-26T18:54:46Z|Frantishak}} <noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпедыя:Спісы новых артыкулаў паводле тэм|{{PAGENAME}}]] </noinclude> jjgq63bf0cabgqjjwtu0905ju5utllx 100 193441 4186701 4185775 2022-08-14T15:50:22Z NirvanaBot 40832 +1 новых wikitext text/x-wiki {{Новы артыкул|Ежы Станіслаў Цеханавецкі|2022-08-14T12:04:22Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Капліца ў памяць імператара Аляксандра II (Гомель)|2022-08-13T14:42:52Z|Balachon77}} {{Новы артыкул|Капліца ў імя святога дабравернага князя Аляксандра Неўскага (Гомель)|2022-08-12T19:27:40Z|Balachon77}} {{Новы артыкул|Старая пратэстанцкая кафедральная царква (Быдгашч)|2022-08-12T08:31:40Z|Паўлюк Шапецька}} {{Новы артыкул|Мікалай Лявонцьевіч Бенуа|2022-08-10T10:58:36Z|Ellis Novak}} {{Новы артыкул|Лявонцій Мікалаевіч Бенуа|2022-08-10T09:26:43Z|Ellis Novak}} {{Новы артыкул|Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Тромбкі Вельке)|2022-08-10T06:35:58Z|Паўлюк Шапецька}} {{Новы артыкул|Нікалас Мас|2022-08-09T09:33:34Z|Rymchonak}} {{Новы артыкул|2-я Светлая вуліца (Гомель)|2022-08-08T18:31:26Z|Balachon77}} {{Новы артыкул|1-я Светлая вуліца (Гомель)|2022-08-08T18:29:17Z|Balachon77}} {{Новы артыкул|Іозеф Манес|2022-08-08T05:58:22Z|Rymchonak}} {{Новы артыкул|Лазні Лагорыа|2022-08-07T10:13:02Z|Balachon77}} {{Новы артыкул|Хуткасная дарога R8 (Славакія)|2022-08-06T20:26:38Z|Dzianis Niadbajla}} {{Новы артыкул|Хуткасная дарога R1 (Славакія)|2022-08-06T17:33:30Z|Dzianis Niadbajla}} {{Новы артыкул|Лазні Рудзіеўскага|2022-08-05T19:15:00Z|Balachon77}} {{Новы артыкул|Капліца-пахавальня Іолшыных|2022-08-05T08:36:10Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Магілёўская жаночая гімназія|2022-08-05T06:00:30Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|1-ы завулак Крупскай (Гомель)|2022-08-03T13:38:54Z|Balachon77}} {{Новы артыкул|Касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі Каралевы Польшчы (Бжоза)|2022-08-03T08:34:41Z|Паўлюк Шапецька}} {{Новы артыкул|Касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі Каралевы Польшчы (Палянчык)|2022-08-03T07:48:57Z|Паўлюк Шапецька}} <noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпедыя:Спісы новых артыкулаў паводле тэм|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 2hr45zjpi68ubgc8lvo7my6050zrrbo 0 194596 4187098 3850844 2022-08-15T08:23:28Z Ellis Novak 30436 /* Навуковая дзейнасць */ вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{Навуковец |Імя = Эдуард Аляксандравіч Вольтэр |Арыгінал імя = {{lang-lv|Eduards Volters}}, {{lang-lt|Eduardas Volteris}} |Фота = VolterisEd.jpg |Шырыня = |Подпіс = |Месца нараджэння = |Месца смерці = |Грамадзянства = |Навуковая сфера = |Месца працы = |Навуковая ступень = {{Навуковая ступень||}} |Навуковае званне = {{Навуковае званне||}} |Альма-матэр = |Навуковы кіраўнік = |Знакамітыя вучні = |Вядомы як = |Вядомая як = |Узнагароды і прэміі = |Роспіс = |Шырыня роспісу = |Сайт = |Вікікрыніцы = }} '''Эдуард Аляксандравіч Вольтэр''' ({{lang-lv|Eduards Volters}}, {{lang-lt|Eduardas Volteris}}; {{ДН|18|3|1856|6}}, [[Агенскалнс]] (цяпер у межах [[Горад Рыга|Рыгі]]) — {{ДС|14|12|1941}}, Каўнас) — расійскі, латышскі і літоўскі лінгвіст, этнограф, фалькларыст, археолаг<ref name="БС">{{кніга |аўтар = |частка = Вольтер Эдуард Александрович |загаловак = Биографический справочник |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца = Мн. |выдавецтва = «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки |год = 1982 |том = 5 |старонкі = 125 |старонак = 737 |серыя = |isbn = |тыраж = }}</ref>. == Біяграфія == Нарадзіўся ў сям’і латвійскага пастара. Скончыўшы Рыжскую губернскую гімназію ([[1875]]), у 1875 — [[1877]] гадах вучыўся ў [[Лейпцыгскі ўніверсітэт|Лейпцыгскім універсітэце]], затым у [[Тартускі ўніверсітэт|Дэрпцкім універсітэце]] (1877 — [[1880]]), з 1880 спачатку ў [[Маскоўскі ўніверсітэт|Маскоўскім]], затым у [[Харкаўскі ўніверсітэт|Харкаўскім універсітэце]]<ref name="БС"/>. Атрымаў у Харкаве ступень магістра рускай славеснасці за дысертацыю «У пошуку па пытанні аб граматычным родзе». У 1885—1918 гадах прыват-дацэнт, выкладаў у [[Пецярбургскі ўніверсітэт|Пецярбургскім універсітэце]]. Быў цэнзарам літоўскіх выданняў (1904—1917) і садзейнічаў выхаду многіх літоўскіх кніг. Апекаваў [[Пранас Вайчайціс|Пранаса Вайчайціса]], [[Казімір Буга|Казіміра Бугу]] і іншых літоўскіх студэнтаў. З [[1907]] года складаўся членам {{нп3|Літоўскае навуковае таварыства|Літоўскага навуковага таварыства|lt|Lietuvių mokslo draugija}} і падарыў 1337 кніг бібліятэцы таварыства ў [[Горад Вільнюс|Вільні]] ў [[1908]]—[[1915]] гадах. У 1918 годзе перабраўся ў Літву і ў 1919 годзе стаў загадчыкам {{нп3|Бібліятэка Вільнюскага ўніверсітэта|бібліятэкі Вільнюскага ўніверсітэта|ru|Библиотека Вильнюсского университета}}. Пасля таго, як у красавіку 1919 горад занялі польскія часткі, выехаў з сям’ёй у [[Горад Каўнас|Каўнас]]. У 1919—1922 гадах быў дырэктарам Цэнтральнай бібліятэкі Літвы ў Каўнасе. У 1919 году быў членам камісіі па установе вышэйшай школы Літвы. Быў загадчыкам гуманітарнага аддзялення Вышэйшых курсаў у Каўнасе, на аснове якіх пазней быў утвораны [[Універсітэт Вітаўта Вялікага|Літоўскі ўніверсітэт]] (1920—1922). У 1922—1933 гадах прафесар Літоўскага ўніверсітэта (які з 1930 года насіў імя [[Вітаўт|Вітаўта Вялікага]]) і адначасова дырэктар Каўнаскага гарадскога музея. == Навуковая дзейнасць == Пры падтрымцы [[Рускае геаграфічнае таварыства|Рускага геаграфічнага таварыства]] ў [[1884]]—[[1887]] гадах збіраў у [[Літва|Літве]] этнаграфічныя, дыялекталагічныя, фальклорныя матэрыялы і разам з памочнікамі запісаў каля 300 песень, тысячу казак, дзве тысячы ўзораў малых фальклорных жанраў. Падрыхтаваў і выдаў у [[1886]] годзе праграму збірання фальклорных, этнаграфічных, дыялекталагічных матэрыялаў у Літве. У 1888—1889 гадах збіраў звесткі аб археалагічных помніках паўднёвай часткі Літвы і праводзіў археалагічныя раскопкі. У канцы 1880-х разам з [[Вандалін Шукевіч|Вандалінам Шукевічам]] раскопваў старажытныя могільнікі ў Беларускім Панёманні каля в. [[Вёска Дварчаны|Дварчаны]], [[Пузелі, археалагічны помнік|Пузелі]], [[вёска Апонаўцы|Апонаўцы]], Думблі, збіраў археалагічныя і этнаграфічныя матэрыялы ў паўночна-заходняй Беларусі<ref name="БС"/>. Падрыхтаваў новае выданне «Катэхізіса» [[Мікалоюс Даўкша|Мікалоюса Даўкшы]] (1886), у якое уключыў фрагменты старадаўніх літоўскіх рукапісаў, слоўнічак, узоры літоўскага фальклору. Сумесна з [[Піліп Фёдаравіч Фартунатаў|П. Ф. Фартунатавым]] падрыхтаваў выданне «Пасцілы» Даўкшы (тры выпускі, 1904—1927). Склаў «Літоўскую хрэстаматыю» (1901—1904, 2 часткі), у якую ўключыў урыўкі з твораў [[Крысціёнас Данялайціс|Крысціёнаса Данялайціса]], [[Сіманас Даўкантас|Сіманаса Даўкантаса]], [[Вінцас Кудзірка|Вінцаса Кудзіркі]], {{нп3|Юлія Жэмайтэ|Юліі Жэмайтэ|ru|Жемайте, Юлия}}, {{нп3|Пятрас Армінас-Трупінеліс|Пятраса Армінаса-Трупінеліса|lt|Petras Arminas-Trupinėlis}}, помнікі латышскай і прускай моў, узоры літоўскіх дыялектаў і фальклору. Выдаў на рускай мове шэраг этнаграфічных нарысаў пра Літву, [[Жэмайція|Жмудзь]], [[Віцебская губерня|Віцебскую]] і [[Сувалкская губерня|Сувалкскую губерні]], а таксама артыкулаў пра гаворкі [[Віленскі край|Віленскага краю]], [[літуанізм]]ы ў старабеларускай мове, літоўскіх пісьменнікаў [[16 стагоддзе|XVI]] — [[19 стагоддзе|XIX стагоддзяў]]. У [[1908]]—[[1909]] гадах запісаў на васкавыя валікі літоўскія народныя мелодыі (першыя запісы такога роду). Аўтар артыкулаў па латышскаму і літоўскаму фальклору і міфалогіі ў [[Энцыклапедычны слоўнік Бракгаўза і Ефрона|Энцыклапедычным слоўніку Бракгаўза і Ефрона]]. == Працы == * Об изучении Литвы и Жмудии. Ковенские губернские ведомости. 1886. № 64. * Об изучении литовской мифологии. Ковна, 1887. * Об этнографической поездке по Литве и Жмуди. 1887. * Материалы для этнографии латышского племени Витебской губернии. Санкт-Петербург, 1890. * Литовский катехизис Даукши 1595 г. (с объяснениями, 1886) * Материалы по этнографии латышского племени Витебской губернии (т. I, Санкт-Петербург, 1890). {{зноскі}} == Літаратура == * {{кніга|аўтар =Grigas Kazys|частка = Volteris Eduardas|загаловак = Tarybų Lietuvos enciklopedija |арыгінал = |спасылка = |адказны =|выданне = |месца = Vilnius|выдавецтва = Vyriausioji enciklopedijų leidykla |год = 1988|том = 4: Simno—Žvorūnė |старонкі = 602—603|старонак = 704|серыя = |isbn = |тыраж = 100000}}{{ref-lt}} == Спасылкі == * {{ВТ-ЭСБЕ|Вольтер, Эдуард Александрович}} * [http://www.rulex.ru/01030809.htm Вольтер Эдуард Александрович] * [http://atminimas.kvb.lt/asmenvardis.php?asm=VOLTERIS%20EDUARDAS Volteris Eduardas]{{ref-lt}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Вольтэр Эдуард Аляксандравіч}} [[Катэгорыя:Мовазнаўцы Літвы]] [[Катэгорыя:Этнографы Літвы]] [[Катэгорыя:Выкладчыкі СПбДУ]] [[Катэгорыя:Выкладчыкі Універсітэта Вітаўта Вялікага]] f1i456w0589ljp8chh9g1910ohf21pu 14 198248 4186654 1787069 2022-08-14T14:45:11Z Artsiom91 31770 выдалена [[Катэгорыя:Постаці Расійскай імперыі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Дзяржаўныя дзеячы Расійскай імперыі]] ftx1h35sv1fj6j6jg9j0v5mv39h75jd 3 204818 4187031 4173688 2022-08-15T06:56:06Z Rymchonak 22863 /* Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка */ новы падраздзел wikitext text/x-wiki {{Прывітанне}} --<font style="font-weight: bolder; color: #00FF00; text-shadow:#00FF00 0em 0em 0.5em;">[[Удзельнік:Artificial123|Artificial123]] [[Размовы з удзельнікам:Artificial123|(размовы)]]</font> 01:15, 26 ліпеня 2014 (FET) == Вітаю! Калі не цяжка, то прагаласуйце == [[Вікіпедыя:Абмеркаванне правіл/Хрысціянская лексіка ў кантэксце розных абрадавых і канфесійных традыцый|'''Вось тут''']] я ініцыянаваў пэўнае ўпарадкаванне ў рэлігійную тэматыку на Беларускай Вікі. Бо цяпер усё існуе па прынцыпе "хто як любіць, той так піша". --[[Удзельнік:Belarus2578|Ігар Барысавіч Цярэшчанка]] ([[Размовы з удзельнікам:Belarus2578|размовы]]) 19:07, 7 студзеня 2021 (+03) == Імёны па бацьку ў назвах артыкулаў == Запрашаю прыняць удзел у галасаванні [[Вікіпедыя:Абмеркаванне правіл/Найменне артыкулаў з імем па бацьку]].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 23:55, 26 лютага 2021 (+03) == Пастэрнацкі / Пастарнацкі == : Які варыянт правільны? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 13:56, 2 ліпеня 2021 (+03) :: ээээээээ,гэта 2 разных прозвішча (сустракаецца і так і так). Я не адмысловец, але шукаючы па крыніцах відна што розныя. --[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 14:01, 2 ліпеня 2021 (+03) == Гарызонт Мінск == : Заснаваны ў 2010, расфарміраваны ў 2006. Гэта як? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 15:03, 23 ліпеня 2021 (+03) :: Дзень добры. Клуб быў створаны «халера ведае калі» і ў 2006 памёр і ў 2010 годзе мінгарвыканкам «адрадзіў» :) --[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 20:10, 23 ліпеня 2021 (+03) == Чэмпіянат Беларусі па гандболе == Вітаю! Падзяка Вам за праведзеную працу, аднак, як правіла, чэмпіянат падзяляецца на 2 дывізіёна А і Б. А ў Вас змешчана ўсё ў адну турнірную табліцу.--[[Удзельнік:Dzianis Niadbajla|Dzianis Niadbajla]] ([[Размовы з удзельнікам:Dzianis Niadbajla|размовы]]) 11:59, 22 жніўня 2021 (+03) :Хай. Так, нажаль інфы амаль няма каб зрабіць нармальныя артыкулы. Пакуль для "сістэмы" і для разбудовы гісторыі клубаў перанашу з аф. строны як ёсць ... --[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 13:19, 22 жніўня 2021 (+03) :: Камандзы дзеляцца на пэўныя групы, аднак у канцы ўсё адно падбіваецца выніковы спіс паводле месцаў, дзе прадстаўлены ўсе каманды. Некарэктна толькі пісаць пра нейкую агульную "турнірную табліцу", бо каманды звычайна гуляюць у розных групах, стыкавых матчах і плэй-оф (вядома, калі няма дакладных звестак пра табліцу). Лепей падаваць проста спіс каманд паводле месцаў, як гэта зроблена ў артыкуле [[Чэмпіянат Беларусі па валейболе 2015/2016]] і падобных. == [[Аляксей Смотрін]] == [[Аляксей Смотрін]] --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 18:46, 8 снежня 2021 (+03) : [[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] - худчэё ўсяго правельна будзе - Аляксей СмотрЫн, а не Ін!--[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 21:54, 8 снежня 2021 (+03) [[Сяргей Мар’янавіч Лагутко]] — Лагутка? --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 13:38, 7 студзеня 2022 (+03) :Лагутка--[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 13:44, 7 студзеня 2022 (+03) [[Юрый Леанідавіч Паклад]] — Поклад? --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 23:37, 15 студзеня 2022 (+03) :на [[ФК Нафтан]] впісан як Паклад. Маё меркаванне, што павінна быць Поклад (з пол. Pokład). А калі пра артыкул, павінна быць аднолькава ... [[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 02:42, 16 студзеня 2022 (+03) :: Гуглтранслейт таксама канешне Паклад напіша, але гэта не значыць, што так і мае быць. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:29, 16 студзеня 2022 (+03) :::Мне цяжка сцвердзіць як павінна быць. Пытанне да адмыслоўцаў [[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 13:33, 16 студзеня 2022 (+03) УУС-Дынама (Гродна) --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:59, 16 студзеня 2022 (+03) == [[Чэмпіянат Беларусі па бадмінтоне 2010]] == Минская осень гэта не Чэмпіянат Беларусі па бадмінтоне 2010. Тут майстры в PDF [http://badmintoneurope.com/CMS/?cmsid=239&pageid=5690]. --[[Удзельнік:Florentyna|Florentyna]] ([[Размовы з удзельнікам:Florentyna|размовы]]) 11:18, 22 снежня 2021 (+03) :Дзякуй, паправіў--[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 21:59, 20 лютага 2022 (+03) == Прызначэнне схавальнікаў гісторыі == Вітаю. Калі ласка, прыміце ўдзел у [[Вікіпедыя:Запыты па статус адміністратара#Правы oversight для ўдзельніка Mienski|прызначэнні схавальнікаў гісторыі старонак]], звярніце ўвагу, там два запыты. Дзякуй. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 11:41, 3 красавіка 2022 (+03) : Дзякуй. Ніжэй там яшчэ адзін запыт, схавальнікі мусіць быць мінімум два. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 12:13, 3 красавіка 2022 (+03) == [[Кубак Беларусі па гандболе]] == Сёе-тое было пераблытана, нешта паправіў, добра было б дапісаць пра асобныя турніры, спасылкі ніжэй: * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/110067 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/108148 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/104677 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/101767 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/98480 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/94334 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/90457 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/90416 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/86717 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/82255 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/76984 * https://belgazprombank.by/about/press_centr/novosti_banka/2011/bgk_obladatel_kubka_belarusi_p/ * https://www.pressball.by/news/handball/?page=234 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/66030 --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 19:18, 29 мая 2022 (+03) == БДАМ == Пад абрэвіятурай [[БДАМ]] можа мецца на ўвазе як [[Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў]], так і [[Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі]], таму, мяркую, у назвах артыкулаў, шаблонаў і катэгорый лепей даваць поўныя назвы. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:03, 5 жніўня 2022 (+03) :ок, дзякуй [[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 22:04, 5 жніўня 2022 (+03) == Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка == : Калі ён памёр - у 1996 (гл.тэкст) ці 2008 (гл.прэамбулу)? [[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:56, 15 жніўня 2022 (+03) s52pps48zt70tk07kjjra1vw4mh69p9 4187032 4187031 2022-08-15T06:58:58Z Паўлюк Шапецька 37440 /* Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка */ Адказ wikitext text/x-wiki {{Прывітанне}} --<font style="font-weight: bolder; color: #00FF00; text-shadow:#00FF00 0em 0em 0.5em;">[[Удзельнік:Artificial123|Artificial123]] [[Размовы з удзельнікам:Artificial123|(размовы)]]</font> 01:15, 26 ліпеня 2014 (FET) == Вітаю! Калі не цяжка, то прагаласуйце == [[Вікіпедыя:Абмеркаванне правіл/Хрысціянская лексіка ў кантэксце розных абрадавых і канфесійных традыцый|'''Вось тут''']] я ініцыянаваў пэўнае ўпарадкаванне ў рэлігійную тэматыку на Беларускай Вікі. Бо цяпер усё існуе па прынцыпе "хто як любіць, той так піша". --[[Удзельнік:Belarus2578|Ігар Барысавіч Цярэшчанка]] ([[Размовы з удзельнікам:Belarus2578|размовы]]) 19:07, 7 студзеня 2021 (+03) == Імёны па бацьку ў назвах артыкулаў == Запрашаю прыняць удзел у галасаванні [[Вікіпедыя:Абмеркаванне правіл/Найменне артыкулаў з імем па бацьку]].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 23:55, 26 лютага 2021 (+03) == Пастэрнацкі / Пастарнацкі == : Які варыянт правільны? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 13:56, 2 ліпеня 2021 (+03) :: ээээээээ,гэта 2 разных прозвішча (сустракаецца і так і так). Я не адмысловец, але шукаючы па крыніцах відна што розныя. --[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 14:01, 2 ліпеня 2021 (+03) == Гарызонт Мінск == : Заснаваны ў 2010, расфарміраваны ў 2006. Гэта як? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 15:03, 23 ліпеня 2021 (+03) :: Дзень добры. Клуб быў створаны «халера ведае калі» і ў 2006 памёр і ў 2010 годзе мінгарвыканкам «адрадзіў» :) --[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 20:10, 23 ліпеня 2021 (+03) == Чэмпіянат Беларусі па гандболе == Вітаю! Падзяка Вам за праведзеную працу, аднак, як правіла, чэмпіянат падзяляецца на 2 дывізіёна А і Б. А ў Вас змешчана ўсё ў адну турнірную табліцу.--[[Удзельнік:Dzianis Niadbajla|Dzianis Niadbajla]] ([[Размовы з удзельнікам:Dzianis Niadbajla|размовы]]) 11:59, 22 жніўня 2021 (+03) :Хай. Так, нажаль інфы амаль няма каб зрабіць нармальныя артыкулы. Пакуль для "сістэмы" і для разбудовы гісторыі клубаў перанашу з аф. строны як ёсць ... --[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 13:19, 22 жніўня 2021 (+03) :: Камандзы дзеляцца на пэўныя групы, аднак у канцы ўсё адно падбіваецца выніковы спіс паводле месцаў, дзе прадстаўлены ўсе каманды. Некарэктна толькі пісаць пра нейкую агульную "турнірную табліцу", бо каманды звычайна гуляюць у розных групах, стыкавых матчах і плэй-оф (вядома, калі няма дакладных звестак пра табліцу). Лепей падаваць проста спіс каманд паводле месцаў, як гэта зроблена ў артыкуле [[Чэмпіянат Беларусі па валейболе 2015/2016]] і падобных. == [[Аляксей Смотрін]] == [[Аляксей Смотрін]] --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 18:46, 8 снежня 2021 (+03) : [[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] - худчэё ўсяго правельна будзе - Аляксей СмотрЫн, а не Ін!--[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 21:54, 8 снежня 2021 (+03) [[Сяргей Мар’янавіч Лагутко]] — Лагутка? --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 13:38, 7 студзеня 2022 (+03) :Лагутка--[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 13:44, 7 студзеня 2022 (+03) [[Юрый Леанідавіч Паклад]] — Поклад? --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 23:37, 15 студзеня 2022 (+03) :на [[ФК Нафтан]] впісан як Паклад. Маё меркаванне, што павінна быць Поклад (з пол. Pokład). А калі пра артыкул, павінна быць аднолькава ... [[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 02:42, 16 студзеня 2022 (+03) :: Гуглтранслейт таксама канешне Паклад напіша, але гэта не значыць, што так і мае быць. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:29, 16 студзеня 2022 (+03) :::Мне цяжка сцвердзіць як павінна быць. Пытанне да адмыслоўцаў [[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 13:33, 16 студзеня 2022 (+03) УУС-Дынама (Гродна) --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:59, 16 студзеня 2022 (+03) == [[Чэмпіянат Беларусі па бадмінтоне 2010]] == Минская осень гэта не Чэмпіянат Беларусі па бадмінтоне 2010. Тут майстры в PDF [http://badmintoneurope.com/CMS/?cmsid=239&pageid=5690]. --[[Удзельнік:Florentyna|Florentyna]] ([[Размовы з удзельнікам:Florentyna|размовы]]) 11:18, 22 снежня 2021 (+03) :Дзякуй, паправіў--[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 21:59, 20 лютага 2022 (+03) == Прызначэнне схавальнікаў гісторыі == Вітаю. Калі ласка, прыміце ўдзел у [[Вікіпедыя:Запыты па статус адміністратара#Правы oversight для ўдзельніка Mienski|прызначэнні схавальнікаў гісторыі старонак]], звярніце ўвагу, там два запыты. Дзякуй. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 11:41, 3 красавіка 2022 (+03) : Дзякуй. Ніжэй там яшчэ адзін запыт, схавальнікі мусіць быць мінімум два. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 12:13, 3 красавіка 2022 (+03) == [[Кубак Беларусі па гандболе]] == Сёе-тое было пераблытана, нешта паправіў, добра было б дапісаць пра асобныя турніры, спасылкі ніжэй: * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/110067 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/108148 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/104677 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/101767 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/98480 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/94334 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/90457 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/90416 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/86717 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/82255 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/76984 * https://belgazprombank.by/about/press_centr/novosti_banka/2011/bgk_obladatel_kubka_belarusi_p/ * https://www.pressball.by/news/handball/?page=234 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/66030 --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 19:18, 29 мая 2022 (+03) == БДАМ == Пад абрэвіятурай [[БДАМ]] можа мецца на ўвазе як [[Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў]], так і [[Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі]], таму, мяркую, у назвах артыкулаў, шаблонаў і катэгорый лепей даваць поўныя назвы. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:03, 5 жніўня 2022 (+03) :ок, дзякуй [[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 22:04, 5 жніўня 2022 (+03) == Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка == : Калі ён памёр - у 1996 (гл.тэкст) ці 2008 (гл.прэамбулу)? [[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:56, 15 жніўня 2022 (+03) ::Дзень добрыю У працэсе стварэння (пераноса) інфы [[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 09:58, 15 жніўня 2022 (+03) bnyryzsxlnagbqtihu465hexoin0dq4 4187033 4187032 2022-08-15T06:59:18Z Паўлюк Шапецька 37440 /* Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка */ wikitext text/x-wiki {{Прывітанне}} --<font style="font-weight: bolder; color: #00FF00; text-shadow:#00FF00 0em 0em 0.5em;">[[Удзельнік:Artificial123|Artificial123]] [[Размовы з удзельнікам:Artificial123|(размовы)]]</font> 01:15, 26 ліпеня 2014 (FET) == Вітаю! Калі не цяжка, то прагаласуйце == [[Вікіпедыя:Абмеркаванне правіл/Хрысціянская лексіка ў кантэксце розных абрадавых і канфесійных традыцый|'''Вось тут''']] я ініцыянаваў пэўнае ўпарадкаванне ў рэлігійную тэматыку на Беларускай Вікі. Бо цяпер усё існуе па прынцыпе "хто як любіць, той так піша". --[[Удзельнік:Belarus2578|Ігар Барысавіч Цярэшчанка]] ([[Размовы з удзельнікам:Belarus2578|размовы]]) 19:07, 7 студзеня 2021 (+03) == Імёны па бацьку ў назвах артыкулаў == Запрашаю прыняць удзел у галасаванні [[Вікіпедыя:Абмеркаванне правіл/Найменне артыкулаў з імем па бацьку]].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 23:55, 26 лютага 2021 (+03) == Пастэрнацкі / Пастарнацкі == : Які варыянт правільны? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 13:56, 2 ліпеня 2021 (+03) :: ээээээээ,гэта 2 разных прозвішча (сустракаецца і так і так). Я не адмысловец, але шукаючы па крыніцах відна што розныя. --[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 14:01, 2 ліпеня 2021 (+03) == Гарызонт Мінск == : Заснаваны ў 2010, расфарміраваны ў 2006. Гэта як? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 15:03, 23 ліпеня 2021 (+03) :: Дзень добры. Клуб быў створаны «халера ведае калі» і ў 2006 памёр і ў 2010 годзе мінгарвыканкам «адрадзіў» :) --[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 20:10, 23 ліпеня 2021 (+03) == Чэмпіянат Беларусі па гандболе == Вітаю! Падзяка Вам за праведзеную працу, аднак, як правіла, чэмпіянат падзяляецца на 2 дывізіёна А і Б. А ў Вас змешчана ўсё ў адну турнірную табліцу.--[[Удзельнік:Dzianis Niadbajla|Dzianis Niadbajla]] ([[Размовы з удзельнікам:Dzianis Niadbajla|размовы]]) 11:59, 22 жніўня 2021 (+03) :Хай. Так, нажаль інфы амаль няма каб зрабіць нармальныя артыкулы. Пакуль для "сістэмы" і для разбудовы гісторыі клубаў перанашу з аф. строны як ёсць ... --[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 13:19, 22 жніўня 2021 (+03) :: Камандзы дзеляцца на пэўныя групы, аднак у канцы ўсё адно падбіваецца выніковы спіс паводле месцаў, дзе прадстаўлены ўсе каманды. Некарэктна толькі пісаць пра нейкую агульную "турнірную табліцу", бо каманды звычайна гуляюць у розных групах, стыкавых матчах і плэй-оф (вядома, калі няма дакладных звестак пра табліцу). Лепей падаваць проста спіс каманд паводле месцаў, як гэта зроблена ў артыкуле [[Чэмпіянат Беларусі па валейболе 2015/2016]] і падобных. == [[Аляксей Смотрін]] == [[Аляксей Смотрін]] --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 18:46, 8 снежня 2021 (+03) : [[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] - худчэё ўсяго правельна будзе - Аляксей СмотрЫн, а не Ін!--[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 21:54, 8 снежня 2021 (+03) [[Сяргей Мар’янавіч Лагутко]] — Лагутка? --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 13:38, 7 студзеня 2022 (+03) :Лагутка--[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 13:44, 7 студзеня 2022 (+03) [[Юрый Леанідавіч Паклад]] — Поклад? --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 23:37, 15 студзеня 2022 (+03) :на [[ФК Нафтан]] впісан як Паклад. Маё меркаванне, што павінна быць Поклад (з пол. Pokład). А калі пра артыкул, павінна быць аднолькава ... [[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 02:42, 16 студзеня 2022 (+03) :: Гуглтранслейт таксама канешне Паклад напіша, але гэта не значыць, што так і мае быць. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:29, 16 студзеня 2022 (+03) :::Мне цяжка сцвердзіць як павінна быць. Пытанне да адмыслоўцаў [[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 13:33, 16 студзеня 2022 (+03) УУС-Дынама (Гродна) --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:59, 16 студзеня 2022 (+03) == [[Чэмпіянат Беларусі па бадмінтоне 2010]] == Минская осень гэта не Чэмпіянат Беларусі па бадмінтоне 2010. Тут майстры в PDF [http://badmintoneurope.com/CMS/?cmsid=239&pageid=5690]. --[[Удзельнік:Florentyna|Florentyna]] ([[Размовы з удзельнікам:Florentyna|размовы]]) 11:18, 22 снежня 2021 (+03) :Дзякуй, паправіў--[[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 21:59, 20 лютага 2022 (+03) == Прызначэнне схавальнікаў гісторыі == Вітаю. Калі ласка, прыміце ўдзел у [[Вікіпедыя:Запыты па статус адміністратара#Правы oversight для ўдзельніка Mienski|прызначэнні схавальнікаў гісторыі старонак]], звярніце ўвагу, там два запыты. Дзякуй. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 11:41, 3 красавіка 2022 (+03) : Дзякуй. Ніжэй там яшчэ адзін запыт, схавальнікі мусіць быць мінімум два. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 12:13, 3 красавіка 2022 (+03) == [[Кубак Беларусі па гандболе]] == Сёе-тое было пераблытана, нешта паправіў, добра было б дапісаць пра асобныя турніры, спасылкі ніжэй: * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/110067 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/108148 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/104677 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/101767 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/98480 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/94334 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/90457 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/90416 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/86717 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/82255 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/76984 * https://belgazprombank.by/about/press_centr/novosti_banka/2011/bgk_obladatel_kubka_belarusi_p/ * https://www.pressball.by/news/handball/?page=234 * https://www.pressball.by/articles/handball/belarus/66030 --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 19:18, 29 мая 2022 (+03) == БДАМ == Пад абрэвіятурай [[БДАМ]] можа мецца на ўвазе як [[Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў]], так і [[Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі]], таму, мяркую, у назвах артыкулаў, шаблонаў і катэгорый лепей даваць поўныя назвы. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:03, 5 жніўня 2022 (+03) :ок, дзякуй [[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 22:04, 5 жніўня 2022 (+03) == Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка == : Калі ён памёр - у 1996 (гл.тэкст) ці 2008 (гл.прэамбулу)? [[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:56, 15 жніўня 2022 (+03) ::Дзень добры. У працэсе стварэння (пераноса) інфы [[Удзельнік:Паўлюк Шапецька|Паўлюк Шапецька]] 09:58, 15 жніўня 2022 (+03) ibq36ni6nul219qy3dt2zsdzq79s014 0 205552 4187040 4185916 2022-08-15T07:06:42Z Maksim L. 13 /* Літаратура */ лінк на часопіс wikitext text/x-wiki [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp avers.jpg|thumb|Аверс адбітка]] [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp revers.jpg|thumb|Рэверс адбітка]] '''Пячатка № 2 корпуса актавых пячатак Старажытнай Русі''' — археалагічны [[Артэфакт (археалогія)|артэфакт]] з [[Ноўгарад]]а, датаваны [[Валянцін Лаўрэнцьевіч Яніным|Валянцінам Яніным]] канцом X ст. і атрыбутаваны як актавая пячатка полацкага князя [[Ізяслаў Уладзіміравіч|Ізяслава Уладзіміравіча]]. Следам за Яніным інтэрпрэтацыя была агульнапрынятая, пячатку лічылі адной з найстаражытнейшых сярод пячатак [[Русь|Русі]] і помнікаў пісьменства [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]]. У 2014 годзе [[Сава Міхайлавіч Міхееў|Сава Міхееў]] прапанаваў іншае прачытанне надпісаў і атрыбуцыю. == Агульныя звесткі == Знойдзена ў кастрычніку 1953 года на Нярэўскім раскопе ў Ноўгарадзе па-за якім-небудзь археалагічным пластом, у 1955 годзе Янін выказаў здагадку, што артэфакт вымыты дажджамі з пласта мяжы XI—XII стст.{{sfn|Янин|1955|с=39}}, у 1956 годзе перадатаваў пласт 1-й чвэрцю XII ст.{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе па дэндрахраналогіі — 1134—1161 гадамі{{sfn|Янин|1977|с=166}}, але прывязка да пласта застаецца толькі здагадкай Яніна{{sfn|Белецкий|2016|с=125-126}}. У зводзе Яніна пячатка атрымала нумар 2{{sfn|Михеев|2014|с=52}}. Захоўваецца ў [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўным гістарычным музеі]] ў Маскве{{sfn|Молчанов|2012|с=440, рис. 5}}{{sfn|Михеев|2014|с= 52, прим. 20}}. Звычайна пячаткі адбівалі на [[Була|булах]] (круглых металічных балванках) і прывешвалі да [[Грамата|грамат]] на матузках. Аднак, гэты артэфакт адбіты на непадрыхтаваным абрубку [[Свінец|свінцу]] і быў прывешаны да дакумента на тонкім [[Скура|скураным]] (магчыма, [[Пергамент|пергаментным]]) раменьчыку. Памеры свінцовай палоскі ўздоўж канала раменьчыка — 24–30 мм, упоперак каналу — 38 мм, таўшчыня — 11 мм, у месцы адбітку 8 мм. На [[Аверс|аверсе]] выява {{нп5|трызуб (геральдыка)|трызуба|uk|Тризуб}} з крыжам на цэнтральным зубе і кругавы надпіс.{{sfn|Михеев|2014|с=52}} Выява трызуба добра адбілася, але невялікі ўчастак у ніжняй левай частцы аверса і адпаведнай ёй частцы [[Рэверс (нумізматыка)|рэверса]] пашкоджаны, выступалыя часткі металу быццам счасаны{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. На думку Яніна гэта актавая княжацкая пячатка. Паводле Міхеева, пячатка належала княжацкаму службоўцу. [[Сяргей Васілевіч Бялецкі|Сяргей Бялецкі]], робіць выснову, што, магчыма, гэта своеасабліва аформленая геральдычная падвеска або, меней імаверна{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}, ''sigillum citationis'' — «пазоўніца», пячатка на позве да суда. Аднак, на думку Бялецкага, адбітак на свінцовым бруску зроблены звычайным булаторыем, што дазваляе захаваць для артэфакта назву «пячатка».{{sfn|Белецкий|2016|с=131}} == Апісанне == === Аверс === ==== Знак ==== У першай публікацыі 1955 года Янін інтэрпрэтаваў княжацкі знак як трызуб з крыжам на цэнтральным зубе{{sfn|Янин|1955|с=41-42}}, затым у гэтым сумняваўся і сам Янін, і [[Аркадзь Анатолевіч Малчанаў|Аркадзь Малчанаў]]{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. У 1970 годзе Янін ужо бачыў на пячатцы трызуб з акруглым завяршэннем левага зуба, то бок разглядаў крыж як частку кругавога надпісу{{sfn|Янин|1970|с=41}} або трызуб з крыжам на сярэднім зубе і акруглым завяршэннем левага зуба, то бок зноў разглядаў крыж як частку знака{{sfn|Янин|1970|с=166}}. Малчанаў лічыў знак простым трызубам — без крыжа і закруглення{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. Пазней Бялецкі прапанаваў вярнуцца да першай думкі Яніна, пра «кружок» на левым зубе як частку надпісу — літару «о», а крыж, на яго думку, арганічна працягвае зубец{{sfn|Белецкий|1997|с=101-102}}{{sfn|Белецкий|2000a|с=36}}{{sfn|Белецкий|2000b|с=382}}{{sfn|Белецкий|2012|с=434}}. На думку Міхеева, у кожным разе немагчыма цалкам апісаць знак, бо ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна{{sfn|Михеев|2014|54}}. ==== Надпіс ==== У 1955 годзе Янін прачытаў кругавы надпіс як «Изас[ла]озо»{{sfn|Янин|1955|с=41}}{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе як «Изас[лав]ос». Чытанне надпісу Яніным, а потым падтрымка яго Бялецкім{{sfn|Белецкий|2016|с=126-128}}, грунтуецца на прачытанні графемы «Ν» як «И»{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Янін разглядаў надпіс як легенду да княжацкага знака, на яго думку надпіс пачынаецца ад крыжа, бо так было на пазнейшых кругавых надпісах княжацкіх пячатках, дзе крыж быў часткай надпісу. Аднак, на пячатцы № 2 крыж не частка надпісу, а элемент княжацкага знака, такую выснову перыядычна рабіў сам Янін. Малчанаў, напэўна, лічыў надпіс імаверна не чытальным{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, чытанне графемы «Ν» як «И» немагчыма ні для ранняга старажытнарускага надпісу, ні для грэчаскага надпісу{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Паводле даследчыка, надпіс і праўда чытаецца па гадзіннікавай стрэлцы, але пачынаецца не зверху справа ад крыжа на цэнтральным зубе, а знізу злева ад ножкі трызуба. Паводле Міхеева, першая літара магла знаходзіцца на пашкоджаным участку і такім чынам надпіс чытаецца як «[*]оzоntαc» («[**]озоИзас» або «[***]осИзас» паводле Яніна), літара «о» выразана майстрам усутыч княжацкага знаку, літара «z» выразана вельмі неахайна, а літары «t» і «α» («з» і «а» паводле Яніна) ідэнтыфікуюцца няпэўна{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. Магчыма, рэзчык капіраваў надпіс, якога не разумеў. На думку Міхеева, калі на пячатцы і было княжацкае імя, то пэўна не «Изѧславъ».{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}} Паводле даследчыка, імаверна на пячатцы напісана грэчаскае імя Σώζων — Сазонт{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, такую думку падтрымаў [[Андрэй Юр'евіч Вінаградаў|Андрэй Вінаградаў]], але ў яго трактоўцы поўны тэкст надпісу «Cоzоntα» — імя ў вінавальным склоне, працяг не цалкам напісанай формулы тыпу «Госпадзе, выратуй Сазонта», але маладасведчаны майстар-рэзчык першую «сігму» імя Сазонт прыляпіў да яго канца, т.б. на думку Вінаградава ні адна літара надпісу не страчана{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 21}}. === Рэверс === ==== Знак ==== Да 2014 годзе рэверс ніхто не каментаваў. Паводле Міхеева, па цэнтры бачны фрагмент няяснай выявы, магчыма, арнаментальнай. Бялецкі выказваецца пра выяву як няясную — не выключае, што выяўлена птушка з доўгай прамой дзюбай, але характарызуе гэта не болей як сваю здагадку.{{sfn|Белецкий|2016|с=130}} ==== Надпіс ==== На думку Міхеева, упэўнена чытаюцца літары «γρα». Апроч гэтага, бачны фрагмент імаверна яшчэ адной літары. Паводле даследчыка, надпіс змяшчае скарот ад нейкай формы словаў «γράμμα» (пісьмо, ліст), «γραμματεύς» або «γραμματικόϛ» (пісар, сакратар). Так «γραμματικόϛ» было назва ўраду на візантыйскіх пячатках, большасць якіх датавана XI ст.{{sfn|Михеев|2014|с=54, прим. 27}}. На думку Бялецкага, надпіс на рэверсе мусіць быць як і на аверсе — кірылічны{{sfn|Белецкий|2016|с=129}} і абмяжоўваўся чатырма літарамі «ГРАД», бо слядоў іншых літар не бачна, пры тым, што кропкавы абадок захаваўся амаль па ўсім перыметры пячаткі{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Паводле Бялецкага, магчыма, літары ёсць часткай адзінай легенды, пачатак якой на аверсе, а на рэсерсе заканчэнне, напрыклад, «Град Изяслава» або «Изяславов град». Таксама Бялецкі не выключае, што літары на рэверсе ёсць чымсьці ўзору абрэвіятуры, у такім разе, магчыма, гэта «Г(лаголи) Р(ьцы) А(зъ) Д(обро)»{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Даследчык адзначае, што ў старажытнарускай сфрагістычнай традыцыі не вядома пячатак сакратароў, а таксама не вядома пра княжацкіх сакратароў з крыніц{{sfn|Белецкий|2016|с=129}}. == Атрыбуцыя == Атрыбуцыю пячаткі № 2 Янін абгрунтоўваў прачытаннем імя на кругавым надпісе і тым, што полацкі князь Ізяслаў Уладзіміравіч (978—1001) адзіны князь Ізяслаў у акрэсленым часе. Належнасць пячаткі менавіта князю даследчык выводзіў з наяўнасці на ёй княжацкага знаку і кругавога надпісу, бо на яго думку кругавыя надпісы ўласцівы менавіта княжацкім пячаткам. Пры гэтым, думку пра такую ўласцівасць Янін грунтаваў на ўласнай атрыбуцыі князям пячатак № 1 і № 2 у сваім зводзе. Атрыбуцыя ж пячаткі № 1 таксама дыскусійная, яна як і № 2 знойдзена па-за археалагічнымі пластамі, таму яе датыроўка толькі здагадкавая і грунтуецца на тыпалогіі знака — двузуба, а надпіс практычна не чытаецца. На пэўна ж атрыбутаваных князям пячатках таго і пазнейшага часу надпісы радковыя і калонкавыя, а артэфакты з кругавымі надпісамі не пячаткі, а манеты і брактэаты.{{sfn|Михеев|2014|с=54-57}} Бялецкі таксама канстатуе, што іншых (апроч № 1) ранніх княжацкіх пячатак з кругавымі надпісамі няма, а тыя, што і лічацца такімі, на праўдзе радковыя або калонкавыя.{{sfn|Белецкий|2016|с=128-129}} Малчанаў атрыбутоўваў пячатку [[Уладзімір Святаславіч|Уладзіміру Святаславічу]], бо лічыў знак простым трызубам — без крыжа і закруглення, а надпіс, напэўна, імаверна нечытальным{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, магчыма, Сазонт быў сакратаром князя, чый знак выяўлены на аверсе пячаткі{{sfn|Михеев|2014|с=54}}, але ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна, таму атоесніць знак з пэўным князем немагчыма{{sfn|Михеев|2014|54}}. Вядомы прынамсі адзін наўгародзец XII ст. з імем Сазонт (Созонтъ), ён пакінуў два аўтографы на сцяне лесвічнай вежы Георгіеўскага сабора Юр’ева манастыра — «а се Созонте ѱлъ лютыи | а се Сьрь[г]и[и ѱ]лъ [т]атив[ы](и)» і «а се (С)озонте ѱлъ»{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, — надпісы размешчаны адзін паблізу другога на сцяне над 24-й прыступкай{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 23}}. Нестандартнасць формулы «а се N пьсалъ», ужыванне незвычайных лігатур: «те» ў першым радку і «ти» ў другім радку першага надпісу, вычварных прыніжальных эпітэтаў, рэдкага слова «тативыи» (зладзеяваты), некалькі глагалічных літар пад гэтым надпісам дазваляюць думаць пра Сазонта «лютага» як пра аднаго з найадукаванейшых людзей свайго часу{{sfn|Михеев|2014|с=53-54}}. Нейкі Сазонт, наўгародзец XII ст., мог быць датычны будаўніцтву царквы Спаса Праабражэння на Нярэдзіцы ў 1198 годзе або да яе роспісу ў 1199 годзе, бо сярод патранальных выяў у царкве ёсць невялікі фрэскавы абраз святога Сазонта. Магчыма, гэты другі Сазонт тоесны першаму, але сцвярджаць так пэўна немагчыма, ёсць і іншыя думкі наконт асобы другога Сазонта.{{sfn|Михеев|2014|с=54}} {{зноскі}} == Літаратура == * {{h|Белецкий|1997|}}''Белецкий С. В.'' Начало русской геральдики (знаки Рюриковичей X—XI вв.) // У источника: 1: Сб. статей в честь чл.-корр. РАН Сергея Михайловича Каштанова. М., 1997. Ч. I. — С. 93-171. * {{h|Белецкий|2000a|}}''Белецкий С. В.'' Знаки Рюриковичей: Часть первая: X—XI вв. СПб., 2000. (Исследования и музеефикация древностей Северо-Запада. Вып. 2.) * {{h|Белецкий|2000b|}}''Белецкий С. В.'' Зарождение русской геральдики // Stratum plus: Cultural Anthropology. Archaeology. СПб.; Кишинев; Одесса; Бухарест, 2000. № 6. — С. 366—424. * {{h|Белецкий|2012|}}''Белецкий С. В.'' Древнейшая геральдика Руси // Повесть временных лет / Пер. Д. С. Лихачева, О. В. Творогова, комментарии А. Г. Боброва, С. Л. Николаева, А. Ю. Чернова при участии А. М. Введенского и Л. В. Войтовича, 129 илл. М. Мечева. СПб., 2012. — С. 431—465. * {{h|Белецкий|2016|}}''Белецкий С. В.'' О печати № 2 Корпуса печатей Древней Руси // Записки Института истории материальной культуры. [http://archeo.ru/izdaniya-1/zapiski-iimk/zapiski-instituta-istorii-materialnoi-kultury-ran/pdf/Zapiski13.pdf 2016. № 13]. — С. 123—133. * {{h|Михеев|2014|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2014_4/part_4.pdf К проблеме атрибуции знаков Рюриковичей] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. — М., 2014. 4 (58). — С. 45-63. * {{h|Михеев|2017|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2017_4/part_2.pdf Княжеские печати с тамгами и атрибуция знаков Рюриковичей XI—XII в.] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. М., 2017. 4 (70). — С. 17-41. * {{h|Молчанов|1982|}}''Молчанов А. А.'' Еще раз о таманском бронзовом «брактеате» // Советская археология. 1982. № [https://www.archaeolog.ru/media/books_sov_archaeology/1982_book03.pdf 3]. — С. 223—226. * {{h|Молчанов|2012|}}''Молчанов А. А.'' Знаки Рюриковичей: древнерусская княжеская эмблематика // Русь в IX—X веках: Археологическая панорама / Отв. ред. Н. А. Макаров. М.; Вологда, 2012. — С. 436—447. * {{h|Янин|1955|}}''Янин В. Л.'' Древнейшая русская печать X века // Краткие сообщения о докладах и полевых исследованиях Института истории материальной культуры. М., 1955. [Вып.] 57. — С. 39-46. * {{h|Янин|1956|}}''Янин В. Л.'' Вислые печати из новгородских раскопок 1951—1954 гг. // Труды Новгородской археологической экспедиции. М., 1956. Т. I. (Материалы и исследования по археологии СССР. № 55.) — С. 138—163. * {{h|Янин|1970|}}''Янин В. Л.'' Актовые печати Древней Руси X—XV вв. — Т. I: Печати X — начала XIII в. — М., 1970. [[Катэгорыя:Ізяслаў Уладзіміравіч]] [[Катэгорыя:Гісторыя Полацка]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў X стагоддзі]] [[Катэгорыя:Археалагічныя артэфакты]] [[Катэгорыя:Беларуская сфрагістыка]] [[Катэгорыя:Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусі]] emk0yt2r2mblmb2qv7zgjr4nxtkrmqy 4187041 4187040 2022-08-15T07:08:43Z Maksim L. 13 /* Літаратура */ wikitext text/x-wiki [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp avers.jpg|thumb|Аверс адбітка]] [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp revers.jpg|thumb|Рэверс адбітка]] '''Пячатка № 2 корпуса актавых пячатак Старажытнай Русі''' — археалагічны [[Артэфакт (археалогія)|артэфакт]] з [[Ноўгарад]]а, датаваны [[Валянцін Лаўрэнцьевіч Яніным|Валянцінам Яніным]] канцом X ст. і атрыбутаваны як актавая пячатка полацкага князя [[Ізяслаў Уладзіміравіч|Ізяслава Уладзіміравіча]]. Следам за Яніным інтэрпрэтацыя была агульнапрынятая, пячатку лічылі адной з найстаражытнейшых сярод пячатак [[Русь|Русі]] і помнікаў пісьменства [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]]. У 2014 годзе [[Сава Міхайлавіч Міхееў|Сава Міхееў]] прапанаваў іншае прачытанне надпісаў і атрыбуцыю. == Агульныя звесткі == Знойдзена ў кастрычніку 1953 года на Нярэўскім раскопе ў Ноўгарадзе па-за якім-небудзь археалагічным пластом, у 1955 годзе Янін выказаў здагадку, што артэфакт вымыты дажджамі з пласта мяжы XI—XII стст.{{sfn|Янин|1955|с=39}}, у 1956 годзе перадатаваў пласт 1-й чвэрцю XII ст.{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе па дэндрахраналогіі — 1134—1161 гадамі{{sfn|Янин|1977|с=166}}, але прывязка да пласта застаецца толькі здагадкай Яніна{{sfn|Белецкий|2016|с=125-126}}. У зводзе Яніна пячатка атрымала нумар 2{{sfn|Михеев|2014|с=52}}. Захоўваецца ў [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўным гістарычным музеі]] ў Маскве{{sfn|Молчанов|2012|с=440, рис. 5}}{{sfn|Михеев|2014|с= 52, прим. 20}}. Звычайна пячаткі адбівалі на [[Була|булах]] (круглых металічных балванках) і прывешвалі да [[Грамата|грамат]] на матузках. Аднак, гэты артэфакт адбіты на непадрыхтаваным абрубку [[Свінец|свінцу]] і быў прывешаны да дакумента на тонкім [[Скура|скураным]] (магчыма, [[Пергамент|пергаментным]]) раменьчыку. Памеры свінцовай палоскі ўздоўж канала раменьчыка — 24–30 мм, упоперак каналу — 38 мм, таўшчыня — 11 мм, у месцы адбітку 8 мм. На [[Аверс|аверсе]] выява {{нп5|трызуб (геральдыка)|трызуба|uk|Тризуб}} з крыжам на цэнтральным зубе і кругавы надпіс.{{sfn|Михеев|2014|с=52}} Выява трызуба добра адбілася, але невялікі ўчастак у ніжняй левай частцы аверса і адпаведнай ёй частцы [[Рэверс (нумізматыка)|рэверса]] пашкоджаны, выступалыя часткі металу быццам счасаны{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. На думку Яніна гэта актавая княжацкая пячатка. Паводле Міхеева, пячатка належала княжацкаму службоўцу. [[Сяргей Васілевіч Бялецкі|Сяргей Бялецкі]], робіць выснову, што, магчыма, гэта своеасабліва аформленая геральдычная падвеска або, меней імаверна{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}, ''sigillum citationis'' — «пазоўніца», пячатка на позве да суда. Аднак, на думку Бялецкага, адбітак на свінцовым бруску зроблены звычайным булаторыем, што дазваляе захаваць для артэфакта назву «пячатка».{{sfn|Белецкий|2016|с=131}} == Апісанне == === Аверс === ==== Знак ==== У першай публікацыі 1955 года Янін інтэрпрэтаваў княжацкі знак як трызуб з крыжам на цэнтральным зубе{{sfn|Янин|1955|с=41-42}}, затым у гэтым сумняваўся і сам Янін, і [[Аркадзь Анатолевіч Малчанаў|Аркадзь Малчанаў]]{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. У 1970 годзе Янін ужо бачыў на пячатцы трызуб з акруглым завяршэннем левага зуба, то бок разглядаў крыж як частку кругавога надпісу{{sfn|Янин|1970|с=41}} або трызуб з крыжам на сярэднім зубе і акруглым завяршэннем левага зуба, то бок зноў разглядаў крыж як частку знака{{sfn|Янин|1970|с=166}}. Малчанаў лічыў знак простым трызубам — без крыжа і закруглення{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. Пазней Бялецкі прапанаваў вярнуцца да першай думкі Яніна, пра «кружок» на левым зубе як частку надпісу — літару «о», а крыж, на яго думку, арганічна працягвае зубец{{sfn|Белецкий|1997|с=101-102}}{{sfn|Белецкий|2000a|с=36}}{{sfn|Белецкий|2000b|с=382}}{{sfn|Белецкий|2012|с=434}}. На думку Міхеева, у кожным разе немагчыма цалкам апісаць знак, бо ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна{{sfn|Михеев|2014|54}}. ==== Надпіс ==== У 1955 годзе Янін прачытаў кругавы надпіс як «Изас[ла]озо»{{sfn|Янин|1955|с=41}}{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе як «Изас[лав]ос». Чытанне надпісу Яніным, а потым падтрымка яго Бялецкім{{sfn|Белецкий|2016|с=126-128}}, грунтуецца на прачытанні графемы «Ν» як «И»{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Янін разглядаў надпіс як легенду да княжацкага знака, на яго думку надпіс пачынаецца ад крыжа, бо так было на пазнейшых кругавых надпісах княжацкіх пячатках, дзе крыж быў часткай надпісу. Аднак, на пячатцы № 2 крыж не частка надпісу, а элемент княжацкага знака, такую выснову перыядычна рабіў сам Янін. Малчанаў, напэўна, лічыў надпіс імаверна не чытальным{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, чытанне графемы «Ν» як «И» немагчыма ні для ранняга старажытнарускага надпісу, ні для грэчаскага надпісу{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Паводле даследчыка, надпіс і праўда чытаецца па гадзіннікавай стрэлцы, але пачынаецца не зверху справа ад крыжа на цэнтральным зубе, а знізу злева ад ножкі трызуба. Паводле Міхеева, першая літара магла знаходзіцца на пашкоджаным участку і такім чынам надпіс чытаецца як «[*]оzоntαc» («[**]озоИзас» або «[***]осИзас» паводле Яніна), літара «о» выразана майстрам усутыч княжацкага знаку, літара «z» выразана вельмі неахайна, а літары «t» і «α» («з» і «а» паводле Яніна) ідэнтыфікуюцца няпэўна{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. Магчыма, рэзчык капіраваў надпіс, якога не разумеў. На думку Міхеева, калі на пячатцы і было княжацкае імя, то пэўна не «Изѧславъ».{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}} Паводле даследчыка, імаверна на пячатцы напісана грэчаскае імя Σώζων — Сазонт{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, такую думку падтрымаў [[Андрэй Юр'евіч Вінаградаў|Андрэй Вінаградаў]], але ў яго трактоўцы поўны тэкст надпісу «Cоzоntα» — імя ў вінавальным склоне, працяг не цалкам напісанай формулы тыпу «Госпадзе, выратуй Сазонта», але маладасведчаны майстар-рэзчык першую «сігму» імя Сазонт прыляпіў да яго канца, т.б. на думку Вінаградава ні адна літара надпісу не страчана{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 21}}. === Рэверс === ==== Знак ==== Да 2014 годзе рэверс ніхто не каментаваў. Паводле Міхеева, па цэнтры бачны фрагмент няяснай выявы, магчыма, арнаментальнай. Бялецкі выказваецца пра выяву як няясную — не выключае, што выяўлена птушка з доўгай прамой дзюбай, але характарызуе гэта не болей як сваю здагадку.{{sfn|Белецкий|2016|с=130}} ==== Надпіс ==== На думку Міхеева, упэўнена чытаюцца літары «γρα». Апроч гэтага, бачны фрагмент імаверна яшчэ адной літары. Паводле даследчыка, надпіс змяшчае скарот ад нейкай формы словаў «γράμμα» (пісьмо, ліст), «γραμματεύς» або «γραμματικόϛ» (пісар, сакратар). Так «γραμματικόϛ» было назва ўраду на візантыйскіх пячатках, большасць якіх датавана XI ст.{{sfn|Михеев|2014|с=54, прим. 27}}. На думку Бялецкага, надпіс на рэверсе мусіць быць як і на аверсе — кірылічны{{sfn|Белецкий|2016|с=129}} і абмяжоўваўся чатырма літарамі «ГРАД», бо слядоў іншых літар не бачна, пры тым, што кропкавы абадок захаваўся амаль па ўсім перыметры пячаткі{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Паводле Бялецкага, магчыма, літары ёсць часткай адзінай легенды, пачатак якой на аверсе, а на рэсерсе заканчэнне, напрыклад, «Град Изяслава» або «Изяславов град». Таксама Бялецкі не выключае, што літары на рэверсе ёсць чымсьці ўзору абрэвіятуры, у такім разе, магчыма, гэта «Г(лаголи) Р(ьцы) А(зъ) Д(обро)»{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Даследчык адзначае, што ў старажытнарускай сфрагістычнай традыцыі не вядома пячатак сакратароў, а таксама не вядома пра княжацкіх сакратароў з крыніц{{sfn|Белецкий|2016|с=129}}. == Атрыбуцыя == Атрыбуцыю пячаткі № 2 Янін абгрунтоўваў прачытаннем імя на кругавым надпісе і тым, што полацкі князь Ізяслаў Уладзіміравіч (978—1001) адзіны князь Ізяслаў у акрэсленым часе. Належнасць пячаткі менавіта князю даследчык выводзіў з наяўнасці на ёй княжацкага знаку і кругавога надпісу, бо на яго думку кругавыя надпісы ўласцівы менавіта княжацкім пячаткам. Пры гэтым, думку пра такую ўласцівасць Янін грунтаваў на ўласнай атрыбуцыі князям пячатак № 1 і № 2 у сваім зводзе. Атрыбуцыя ж пячаткі № 1 таксама дыскусійная, яна як і № 2 знойдзена па-за археалагічнымі пластамі, таму яе датыроўка толькі здагадкавая і грунтуецца на тыпалогіі знака — двузуба, а надпіс практычна не чытаецца. На пэўна ж атрыбутаваных князям пячатках таго і пазнейшага часу надпісы радковыя і калонкавыя, а артэфакты з кругавымі надпісамі не пячаткі, а манеты і брактэаты.{{sfn|Михеев|2014|с=54-57}} Бялецкі таксама канстатуе, што іншых (апроч № 1) ранніх княжацкіх пячатак з кругавымі надпісамі няма, а тыя, што і лічацца такімі, на праўдзе радковыя або калонкавыя.{{sfn|Белецкий|2016|с=128-129}} Малчанаў атрыбутоўваў пячатку [[Уладзімір Святаславіч|Уладзіміру Святаславічу]], бо лічыў знак простым трызубам — без крыжа і закруглення, а надпіс, напэўна, імаверна нечытальным{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, магчыма, Сазонт быў сакратаром князя, чый знак выяўлены на аверсе пячаткі{{sfn|Михеев|2014|с=54}}, але ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна, таму атоесніць знак з пэўным князем немагчыма{{sfn|Михеев|2014|54}}. Вядомы прынамсі адзін наўгародзец XII ст. з імем Сазонт (Созонтъ), ён пакінуў два аўтографы на сцяне лесвічнай вежы Георгіеўскага сабора Юр’ева манастыра — «а се Созонте ѱлъ лютыи | а се Сьрь[г]и[и ѱ]лъ [т]атив[ы](и)» і «а се (С)озонте ѱлъ»{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, — надпісы размешчаны адзін паблізу другога на сцяне над 24-й прыступкай{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 23}}. Нестандартнасць формулы «а се N пьсалъ», ужыванне незвычайных лігатур: «те» ў першым радку і «ти» ў другім радку першага надпісу, вычварных прыніжальных эпітэтаў, рэдкага слова «тативыи» (зладзеяваты), некалькі глагалічных літар пад гэтым надпісам дазваляюць думаць пра Сазонта «лютага» як пра аднаго з найадукаванейшых людзей свайго часу{{sfn|Михеев|2014|с=53-54}}. Нейкі Сазонт, наўгародзец XII ст., мог быць датычны будаўніцтву царквы Спаса Праабражэння на Нярэдзіцы ў 1198 годзе або да яе роспісу ў 1199 годзе, бо сярод патранальных выяў у царкве ёсць невялікі фрэскавы абраз святога Сазонта. Магчыма, гэты другі Сазонт тоесны першаму, але сцвярджаць так пэўна немагчыма, ёсць і іншыя думкі наконт асобы другога Сазонта.{{sfn|Михеев|2014|с=54}} {{зноскі}} == Літаратура == * {{h|Белецкий|1997|}}''Белецкий С. В.'' Начало русской геральдики (знаки Рюриковичей X—XI вв.) // У источника: 1: Сб. статей в честь чл.-корр. РАН Сергея Михайловича Каштанова. М., 1997. Ч. I. — С. 93-171. * {{h|Белецкий|2000a|}}''Белецкий С. В.'' Знаки Рюриковичей: Часть первая: X—XI вв. СПб., 2000. (Исследования и музеефикация древностей Северо-Запада. Вып. 2.) * {{h|Белецкий|2000b|}}''Белецкий С. В.'' Зарождение русской геральдики // Stratum plus: Cultural Anthropology. Archaeology. СПб.; Кишинев; Одесса; Бухарест, 2000. № 6. — С. 366—424. * {{h|Белецкий|2012|}}''Белецкий С. В.'' Древнейшая геральдика Руси // Повесть временных лет / Пер. Д. С. Лихачева, О. В. Творогова, комментарии А. Г. Боброва, С. Л. Николаева, А. Ю. Чернова при участии А. М. Введенского и Л. В. Войтовича, 129 илл. М. Мечева. СПб., 2012. — С. 431—465. * {{h|Белецкий|2016|}}''Белецкий С. В.'' О печати № 2 Корпуса печатей Древней Руси // Записки Института истории материальной культуры. [http://archeo.ru/izdaniya-1/zapiski-iimk/zapiski-instituta-istorii-materialnoi-kultury-ran/pdf/Zapiski13.pdf 2016. № 13]. — С. 123—133. * {{h|Михеев|2014|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2014_4/part_4.pdf К проблеме атрибуции знаков Рюриковичей] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. — М., 2014. 4 (58). — С. 45-63. * {{h|Михеев|2017|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2017_4/part_2.pdf Княжеские печати с тамгами и атрибуция знаков Рюриковичей XI—XII в.] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. М., 2017. 4 (70). — С. 17-41. * {{h|Молчанов|1982|}}''Молчанов А. А.'' Еще раз о таманском бронзовом «брактеате» // Советская археология. [https://www.archaeolog.ru/media/books_sov_archaeology/1982_book03.pdf 1982. № 3]. — С. 223—226. * {{h|Молчанов|2012|}}''Молчанов А. А.'' Знаки Рюриковичей: древнерусская княжеская эмблематика // Русь в IX—X веках: Археологическая панорама / Отв. ред. Н. А. Макаров. М.; Вологда, 2012. — С. 436—447. * {{h|Янин|1955|}}''Янин В. Л.'' Древнейшая русская печать X века // Краткие сообщения о докладах и полевых исследованиях Института истории материальной культуры. М., 1955. [Вып.] 57. — С. 39-46. * {{h|Янин|1956|}}''Янин В. Л.'' Вислые печати из новгородских раскопок 1951—1954 гг. // Труды Новгородской археологической экспедиции. М., 1956. Т. I. (Материалы и исследования по археологии СССР. № 55.) — С. 138—163. * {{h|Янин|1970|}}''Янин В. Л.'' Актовые печати Древней Руси X—XV вв. — Т. I: Печати X — начала XIII в. — М., 1970. [[Катэгорыя:Ізяслаў Уладзіміравіч]] [[Катэгорыя:Гісторыя Полацка]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў X стагоддзі]] [[Катэгорыя:Археалагічныя артэфакты]] [[Катэгорыя:Беларуская сфрагістыка]] [[Катэгорыя:Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусі]] m52yi4j6l6eaeeen4gccot7buu9tl03 4187065 4187041 2022-08-15T07:31:27Z Maksim L. 13 удакл. wikitext text/x-wiki [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp avers.jpg|thumb|Аверс адбітка]] [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp revers.jpg|thumb|Рэверс адбітка]] '''Пячатка № 2 корпуса актавых пячатак Старажытнай Русі''' — археалагічны [[Артэфакт (археалогія)|артэфакт]] з [[Ноўгарад]]а, датаваны [[Валянцін Лаўрэнцьевіч Яніным|Валянцінам Яніным]] канцом X ст. і атрыбутаваны як актавая пячатка полацкага князя [[Ізяслаў Уладзіміравіч|Ізяслава Уладзіміравіча]]. Следам за Яніным інтэрпрэтацыя была агульнапрынятая, пячатку лічылі адной з найстаражытнейшых сярод пячатак [[Русь|Русі]] і помнікаў пісьменства [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]]. У 2014 годзе [[Сава Міхайлавіч Міхееў|Сава Міхееў]] прапанаваў іншае прачытанне надпісаў і атрыбуцыю. == Агульныя звесткі == Знойдзена ў кастрычніку 1953 года на Нярэўскім раскопе ў Ноўгарадзе па-за якім-небудзь археалагічным пластом, у 1955 годзе Янін выказаў здагадку, што артэфакт вымыты дажджамі з пласта мяжы XI—XII стст.{{sfn|Янин|1955|с=39}}, у 1956 годзе перадатаваў пласт 1-й чвэрцю XII ст.{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе па дэндрахраналогіі — 1134—1161 гадамі{{sfn|Янин|1977|с=166}}, але прывязка да пласта застаецца толькі здагадкай Яніна{{sfn|Белецкий|2016|с=125-126}}. У зводзе Яніна пячатка атрымала нумар 2{{sfn|Михеев|2014|с=52}}. Захоўваецца ў [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўным гістарычным музеі]] ў Маскве{{sfn|Молчанов|2012|с=440, рис. 5}}{{sfn|Михеев|2014|с= 52, прим. 20}}. Звычайна пячаткі адбівалі на [[Була|булах]] (круглых металічных балванках) і прывешвалі да [[Грамата|грамат]] на матузках. Аднак, гэты артэфакт адбіты на непадрыхтаваным абрубку [[Свінец|свінцу]] і быў прывешаны да дакумента на тонкім [[Скура|скураным]] (магчыма, [[Пергамент|пергаментным]]) раменьчыку. Памеры свінцовай палоскі ўздоўж канала раменьчыка — 24-30 мм, упоперак каналу — 38 мм, таўшчыня — 11 мм, у месцы адбітку 8 мм. На [[Аверс|аверсе]] выява {{нп5|трызуб (геральдыка)|трызуба|uk|Тризуб}} з крыжам на цэнтральным зубе і кругавы надпіс.{{sfn|Михеев|2014|с=52}} Выява трызуба добра адбілася, але невялікі ўчастак у ніжняй левай частцы аверса і адпаведнай ёй частцы [[Рэверс (нумізматыка)|рэверса]] пашкоджаны, выступалыя часткі металу быццам счасаны{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. На думку Яніна гэта актавая княжацкая пячатка. Паводле Міхеева, пячатка належала княжацкаму службоўцу. [[Сяргей Васілевіч Бялецкі|Сяргей Бялецкі]], робіць выснову, што, магчыма, гэта своеасабліва аформленая геральдычная падвеска або, меней імаверна{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}, ''sigillum citationis'' — «пазоўніца», пячатка на позве да суда. Аднак, на думку Бялецкага, адбітак на свінцовым бруску зроблены звычайным булаторыем, што дазваляе захаваць для артэфакта назву «пячатка».{{sfn|Белецкий|2016|с=131}} == Апісанне == === Аверс === ==== Знак ==== У першай публікацыі 1955 года Янін інтэрпрэтаваў княжацкі знак як трызуб з крыжам на цэнтральным зубе{{sfn|Янин|1955|с=41-42}}, затым у гэтым сумняваўся і сам Янін, і [[Аркадзь Анатолевіч Малчанаў|Аркадзь Малчанаў]]{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. У 1970 годзе Янін ужо бачыў на пячатцы трызуб з акруглым завяршэннем левага зуба, то бок разглядаў крыж як частку кругавога надпісу{{sfn|Янин|1970|с=41}} або трызуб з крыжам на сярэднім зубе і акруглым завяршэннем левага зуба, то бок зноў разглядаў крыж як частку знака{{sfn|Янин|1970|с=166}}. Малчанаў лічыў знак простым трызубам — крыжык называў надта «малюсенькім», каб быць індывідуальнай прыкметай знака, а закругленне разглядаў як літару «о» надпісу{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. Пазней Бялецкі прапанаваў вярнуцца да першай думкі Яніна, пра «кружок» на левым зубе як частку надпісу — літару «о», а крыж, на яго думку, арганічна працягвае зубец{{sfn|Белецкий|1997|с=101-102}}{{sfn|Белецкий|2000a|с=36}}{{sfn|Белецкий|2000b|с=382}}{{sfn|Белецкий|2012|с=434}}. На думку Міхеева, у кожным разе немагчыма цалкам апісаць знак, бо ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна{{sfn|Михеев|2014|54}}. ==== Надпіс ==== У 1955 годзе Янін прачытаў кругавы надпіс як «Изас[ла]озо»{{sfn|Янин|1955|с=41}}{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе як «Изас[лав]ос». Чытанне надпісу Яніным, а потым падтрымка яго Бялецкім{{sfn|Белецкий|2016|с=126-128}}, грунтуецца на прачытанні графемы «Ν» як «И»{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Янін разглядаў надпіс як легенду да княжацкага знака, на яго думку надпіс пачынаецца ад крыжа, бо так было на пазнейшых кругавых надпісах княжацкіх пячатках, дзе крыж быў часткай надпісу. Аднак, на пячатцы № 2 крыж не частка надпісу, а элемент княжацкага знака, такую выснову перыядычна рабіў сам Янін{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, чытанне графемы «Ν» як «И» немагчыма ні для ранняга старажытнарускага надпісу, ні для грэчаскага надпісу{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Паводле даследчыка, надпіс і праўда чытаецца па гадзіннікавай стрэлцы, але пачынаецца не зверху справа ад крыжа на цэнтральным зубе, а знізу злева ад ножкі трызуба. Паводле Міхеева, першая літара магла знаходзіцца на пашкоджаным участку і такім чынам надпіс чытаецца як «[*]оzоntαc» («[**]озоИзас» або «[***]осИзас» паводле Яніна), літара «о» выразана майстрам усутыч княжацкага знаку, літара «z» выразана вельмі неахайна, а літары «t» і «α» («з» і «а» паводле Яніна) ідэнтыфікуюцца няпэўна{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. Магчыма, рэзчык капіраваў надпіс, якога не разумеў. На думку Міхеева, калі на пячатцы і было княжацкае імя, то пэўна не «Изѧславъ».{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}} Паводле даследчыка, імаверна на пячатцы напісана грэчаскае імя Σώζων — Сазонт{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, такую думку падтрымаў [[Андрэй Юр'евіч Вінаградаў|Андрэй Вінаградаў]], але ў яго трактоўцы поўны тэкст надпісу «Cоzоntα» — імя ў вінавальным склоне, працяг не цалкам напісанай формулы тыпу «Госпадзе, выратуй Сазонта», але маладасведчаны майстар-рэзчык першую «сігму» імя Сазонт прыляпіў да яго канца, т.б. на думку Вінаградава ні адна літара надпісу не страчана{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 21}}. === Рэверс === ==== Знак ==== Да 2014 годзе рэверс ніхто не каментаваў. Паводле Міхеева, па цэнтры бачны фрагмент няяснай выявы, магчыма, арнаментальнай. Бялецкі выказваецца пра выяву як няясную — не выключае, што выяўлена птушка з доўгай прамой дзюбай, але характарызуе гэта не болей як сваю здагадку.{{sfn|Белецкий|2016|с=130}} ==== Надпіс ==== На думку Міхеева, упэўнена чытаюцца літары «γρα». Апроч гэтага, бачны фрагмент імаверна яшчэ адной літары. Паводле даследчыка, надпіс змяшчае скарот ад нейкай формы словаў «γράμμα» (пісьмо, ліст), «γραμματεύς» або «γραμματικόϛ» (пісар, сакратар). Так «γραμματικόϛ» было назва ўраду на візантыйскіх пячатках, большасць якіх датавана XI ст.{{sfn|Михеев|2014|с=54, прим. 27}}. На думку Бялецкага, надпіс на рэверсе мусіць быць як і на аверсе — кірылічны{{sfn|Белецкий|2016|с=129}} і абмяжоўваўся чатырма літарамі «ГРАД», бо слядоў іншых літар не бачна, пры тым, што кропкавы абадок захаваўся амаль па ўсім перыметры пячаткі{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Паводле Бялецкага, магчыма, літары ёсць часткай адзінай легенды, пачатак якой на аверсе, а на рэсерсе заканчэнне, напрыклад, «Град Изяслава» або «Изяславов град». Таксама Бялецкі не выключае, што літары на рэверсе ёсць чымсьці ўзору абрэвіятуры, у такім разе, магчыма, гэта «Г(лаголи) Р(ьцы) А(зъ) Д(обро)»{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Даследчык адзначае, што ў старажытнарускай сфрагістычнай традыцыі не вядома пячатак сакратароў, а таксама не вядома пра княжацкіх сакратароў з крыніц{{sfn|Белецкий|2016|с=129}}. == Атрыбуцыя == Атрыбуцыю пячаткі № 2 Янін абгрунтоўваў прачытаннем імя на кругавым надпісе і тым, што полацкі князь Ізяслаў Уладзіміравіч (978—1001) адзіны князь Ізяслаў у акрэсленым часе. Належнасць пячаткі менавіта князю даследчык выводзіў з наяўнасці на ёй княжацкага знаку і кругавога надпісу, бо на яго думку кругавыя надпісы ўласцівы менавіта княжацкім пячаткам. Пры гэтым, думку пра такую ўласцівасць Янін грунтаваў на ўласнай атрыбуцыі князям пячатак № 1 і № 2 у сваім зводзе. Атрыбуцыя ж пячаткі № 1 таксама дыскусійная, яна як і № 2 знойдзена па-за археалагічнымі пластамі, таму яе датыроўка толькі здагадкавая і грунтуецца на тыпалогіі знака — двузуба, а надпіс практычна не чытаецца. На пэўна ж атрыбутаваных князям пячатках таго і пазнейшага часу надпісы радковыя і калонкавыя, а артэфакты з кругавымі надпісамі не пячаткі, а манеты і брактэаты.{{sfn|Михеев|2014|с=54-57}} Бялецкі таксама канстатуе, што іншых (апроч № 1) ранніх княжацкіх пячатак з кругавымі надпісамі няма, а тыя, што і лічацца такімі, на праўдзе радковыя або калонкавыя.{{sfn|Белецкий|2016|с=128-129}} Малчанаў пагаджаўся з атрыбуцыяй Яніна пячаткі полацкаму князю Ізяславу, але знак на ёй, на думку даследчыка, не меў значных адрозненняў ад простага трызуба і належаў [[Уладзімір Святаславіч|Уладзіміру Святаславічу]] «як бацьку і сюзерэну»{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, магчыма, Сазонт быў сакратаром князя, чый знак выяўлены на аверсе пячаткі{{sfn|Михеев|2014|с=54}}, але ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна, таму атоесніць знак з пэўным князем немагчыма{{sfn|Михеев|2014|54}}. Вядомы прынамсі адзін наўгародзец XII ст. з імем Сазонт (Созонтъ), ён пакінуў два аўтографы на сцяне лесвічнай вежы Георгіеўскага сабора Юр’ева манастыра — «а се Созонте ѱлъ лютыи | а се Сьрь[г]и[и ѱ]лъ [т]атив[ы](и)» і «а се (С)озонте ѱлъ»{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, — надпісы размешчаны адзін паблізу другога на сцяне над 24-й прыступкай{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 23}}. Нестандартнасць формулы «а се N пьсалъ», ужыванне незвычайных лігатур: «те» ў першым радку і «ти» ў другім радку першага надпісу, вычварных прыніжальных эпітэтаў, рэдкага слова «тативыи» (зладзеяваты), некалькі глагалічных літар пад гэтым надпісам дазваляюць думаць пра Сазонта «лютага» як пра аднаго з найадукаванейшых людзей свайго часу{{sfn|Михеев|2014|с=53-54}}. Нейкі Сазонт, наўгародзец XII ст., мог быць датычны будаўніцтву царквы Спаса Праабражэння на Нярэдзіцы ў 1198 годзе або да яе роспісу ў 1199 годзе, бо сярод патранальных выяў у царкве ёсць невялікі фрэскавы абраз святога Сазонта. Магчыма, гэты другі Сазонт тоесны першаму, але сцвярджаць так пэўна немагчыма, ёсць і іншыя думкі наконт асобы другога Сазонта.{{sfn|Михеев|2014|с=54}} {{зноскі}} == Літаратура == * {{h|Белецкий|1997|}}''Белецкий С. В.'' Начало русской геральдики (знаки Рюриковичей X—XI вв.) // У источника: 1: Сб. статей в честь чл.-корр. РАН Сергея Михайловича Каштанова. М., 1997. Ч. I. — С. 93-171. * {{h|Белецкий|2000a|}}''Белецкий С. В.'' Знаки Рюриковичей: Часть первая: X—XI вв. СПб., 2000. (Исследования и музеефикация древностей Северо-Запада. Вып. 2.) * {{h|Белецкий|2000b|}}''Белецкий С. В.'' Зарождение русской геральдики // Stratum plus: Cultural Anthropology. Archaeology. СПб.; Кишинев; Одесса; Бухарест, 2000. № 6. — С. 366—424. * {{h|Белецкий|2012|}}''Белецкий С. В.'' Древнейшая геральдика Руси // Повесть временных лет / Пер. Д. С. Лихачева, О. В. Творогова, комментарии А. Г. Боброва, С. Л. Николаева, А. Ю. Чернова при участии А. М. Введенского и Л. В. Войтовича, 129 илл. М. Мечева. СПб., 2012. — С. 431—465. * {{h|Белецкий|2016|}}''Белецкий С. В.'' О печати № 2 Корпуса печатей Древней Руси // Записки Института истории материальной культуры. [http://archeo.ru/izdaniya-1/zapiski-iimk/zapiski-instituta-istorii-materialnoi-kultury-ran/pdf/Zapiski13.pdf 2016. № 13]. — С. 123—133. * {{h|Михеев|2014|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2014_4/part_4.pdf К проблеме атрибуции знаков Рюриковичей] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. — М., 2014. 4 (58). — С. 45-63. * {{h|Михеев|2017|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2017_4/part_2.pdf Княжеские печати с тамгами и атрибуция знаков Рюриковичей XI—XII в.] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. М., 2017. 4 (70). — С. 17-41. * {{h|Молчанов|1982|}}''Молчанов А. А.'' Еще раз о таманском бронзовом «брактеате» // Советская археология. [https://www.archaeolog.ru/media/books_sov_archaeology/1982_book03.pdf 1982. № 3]. — С. 223—226. * {{h|Молчанов|2012|}}''Молчанов А. А.'' Знаки Рюриковичей: древнерусская княжеская эмблематика // Русь в IX—X веках: Археологическая панорама / Отв. ред. Н. А. Макаров. М.; Вологда, 2012. — С. 436—447. * {{h|Янин|1955|}}''Янин В. Л.'' Древнейшая русская печать X века // Краткие сообщения о докладах и полевых исследованиях Института истории материальной культуры. М., 1955. [Вып.] 57. — С. 39-46. * {{h|Янин|1956|}}''Янин В. Л.'' Вислые печати из новгородских раскопок 1951—1954 гг. // Труды Новгородской археологической экспедиции. М., 1956. Т. I. (Материалы и исследования по археологии СССР. № 55.) — С. 138—163. * {{h|Янин|1970|}}''Янин В. Л.'' Актовые печати Древней Руси X—XV вв. — Т. I: Печати X — начала XIII в. — М., 1970. [[Катэгорыя:Ізяслаў Уладзіміравіч]] [[Катэгорыя:Гісторыя Полацка]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў X стагоддзі]] [[Катэгорыя:Археалагічныя артэфакты]] [[Катэгорыя:Беларуская сфрагістыка]] [[Катэгорыя:Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусі]] ckeiv44lpstoxk82mihlw1jw6sb87aw 4187066 4187065 2022-08-15T07:35:05Z Maksim L. 13 /* Атрыбуцыя */ wikitext text/x-wiki [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp avers.jpg|thumb|Аверс адбітка]] [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp revers.jpg|thumb|Рэверс адбітка]] '''Пячатка № 2 корпуса актавых пячатак Старажытнай Русі''' — археалагічны [[Артэфакт (археалогія)|артэфакт]] з [[Ноўгарад]]а, датаваны [[Валянцін Лаўрэнцьевіч Яніным|Валянцінам Яніным]] канцом X ст. і атрыбутаваны як актавая пячатка полацкага князя [[Ізяслаў Уладзіміравіч|Ізяслава Уладзіміравіча]]. Следам за Яніным інтэрпрэтацыя была агульнапрынятая, пячатку лічылі адной з найстаражытнейшых сярод пячатак [[Русь|Русі]] і помнікаў пісьменства [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]]. У 2014 годзе [[Сава Міхайлавіч Міхееў|Сава Міхееў]] прапанаваў іншае прачытанне надпісаў і атрыбуцыю. == Агульныя звесткі == Знойдзена ў кастрычніку 1953 года на Нярэўскім раскопе ў Ноўгарадзе па-за якім-небудзь археалагічным пластом, у 1955 годзе Янін выказаў здагадку, што артэфакт вымыты дажджамі з пласта мяжы XI—XII стст.{{sfn|Янин|1955|с=39}}, у 1956 годзе перадатаваў пласт 1-й чвэрцю XII ст.{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе па дэндрахраналогіі — 1134—1161 гадамі{{sfn|Янин|1977|с=166}}, але прывязка да пласта застаецца толькі здагадкай Яніна{{sfn|Белецкий|2016|с=125-126}}. У зводзе Яніна пячатка атрымала нумар 2{{sfn|Михеев|2014|с=52}}. Захоўваецца ў [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўным гістарычным музеі]] ў Маскве{{sfn|Молчанов|2012|с=440, рис. 5}}{{sfn|Михеев|2014|с= 52, прим. 20}}. Звычайна пячаткі адбівалі на [[Була|булах]] (круглых металічных балванках) і прывешвалі да [[Грамата|грамат]] на матузках. Аднак, гэты артэфакт адбіты на непадрыхтаваным абрубку [[Свінец|свінцу]] і быў прывешаны да дакумента на тонкім [[Скура|скураным]] (магчыма, [[Пергамент|пергаментным]]) раменьчыку. Памеры свінцовай палоскі ўздоўж канала раменьчыка — 24-30 мм, упоперак каналу — 38 мм, таўшчыня — 11 мм, у месцы адбітку 8 мм. На [[Аверс|аверсе]] выява {{нп5|трызуб (геральдыка)|трызуба|uk|Тризуб}} з крыжам на цэнтральным зубе і кругавы надпіс.{{sfn|Михеев|2014|с=52}} Выява трызуба добра адбілася, але невялікі ўчастак у ніжняй левай частцы аверса і адпаведнай ёй частцы [[Рэверс (нумізматыка)|рэверса]] пашкоджаны, выступалыя часткі металу быццам счасаны{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. На думку Яніна гэта актавая княжацкая пячатка. Паводле Міхеева, пячатка належала княжацкаму службоўцу. [[Сяргей Васілевіч Бялецкі|Сяргей Бялецкі]], робіць выснову, што, магчыма, гэта своеасабліва аформленая геральдычная падвеска або, меней імаверна{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}, ''sigillum citationis'' — «пазоўніца», пячатка на позве да суда. Аднак, на думку Бялецкага, адбітак на свінцовым бруску зроблены звычайным булаторыем, што дазваляе захаваць для артэфакта назву «пячатка».{{sfn|Белецкий|2016|с=131}} == Апісанне == === Аверс === ==== Знак ==== У першай публікацыі 1955 года Янін інтэрпрэтаваў княжацкі знак як трызуб з крыжам на цэнтральным зубе{{sfn|Янин|1955|с=41-42}}, затым у гэтым сумняваўся і сам Янін, і [[Аркадзь Анатолевіч Малчанаў|Аркадзь Малчанаў]]{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. У 1970 годзе Янін ужо бачыў на пячатцы трызуб з акруглым завяршэннем левага зуба, то бок разглядаў крыж як частку кругавога надпісу{{sfn|Янин|1970|с=41}} або трызуб з крыжам на сярэднім зубе і акруглым завяршэннем левага зуба, то бок зноў разглядаў крыж як частку знака{{sfn|Янин|1970|с=166}}. Малчанаў лічыў знак простым трызубам — крыжык называў надта «малюсенькім», каб быць індывідуальнай прыкметай знака, а закругленне разглядаў як літару «о» надпісу{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. Пазней Бялецкі прапанаваў вярнуцца да першай думкі Яніна, пра «кружок» на левым зубе як частку надпісу — літару «о», а крыж, на яго думку, арганічна працягвае зубец{{sfn|Белецкий|1997|с=101-102}}{{sfn|Белецкий|2000a|с=36}}{{sfn|Белецкий|2000b|с=382}}{{sfn|Белецкий|2012|с=434}}. На думку Міхеева, у кожным разе немагчыма цалкам апісаць знак, бо ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна{{sfn|Михеев|2014|54}}. ==== Надпіс ==== У 1955 годзе Янін прачытаў кругавы надпіс як «Изас[ла]озо»{{sfn|Янин|1955|с=41}}{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе як «Изас[лав]ос». Чытанне надпісу Яніным, а потым падтрымка яго Бялецкім{{sfn|Белецкий|2016|с=126-128}}, грунтуецца на прачытанні графемы «Ν» як «И»{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Янін разглядаў надпіс як легенду да княжацкага знака, на яго думку надпіс пачынаецца ад крыжа, бо так было на пазнейшых кругавых надпісах княжацкіх пячатках, дзе крыж быў часткай надпісу. Аднак, на пячатцы № 2 крыж не частка надпісу, а элемент княжацкага знака, такую выснову перыядычна рабіў сам Янін{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, чытанне графемы «Ν» як «И» немагчыма ні для ранняга старажытнарускага надпісу, ні для грэчаскага надпісу{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Паводле даследчыка, надпіс і праўда чытаецца па гадзіннікавай стрэлцы, але пачынаецца не зверху справа ад крыжа на цэнтральным зубе, а знізу злева ад ножкі трызуба. Паводле Міхеева, першая літара магла знаходзіцца на пашкоджаным участку і такім чынам надпіс чытаецца як «[*]оzоntαc» («[**]озоИзас» або «[***]осИзас» паводле Яніна), літара «о» выразана майстрам усутыч княжацкага знаку, літара «z» выразана вельмі неахайна, а літары «t» і «α» («з» і «а» паводле Яніна) ідэнтыфікуюцца няпэўна{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. Магчыма, рэзчык капіраваў надпіс, якога не разумеў. На думку Міхеева, калі на пячатцы і было княжацкае імя, то пэўна не «Изѧславъ».{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}} Паводле даследчыка, імаверна на пячатцы напісана грэчаскае імя Σώζων — Сазонт{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, такую думку падтрымаў [[Андрэй Юр'евіч Вінаградаў|Андрэй Вінаградаў]], але ў яго трактоўцы поўны тэкст надпісу «Cоzоntα» — імя ў вінавальным склоне, працяг не цалкам напісанай формулы тыпу «Госпадзе, выратуй Сазонта», але маладасведчаны майстар-рэзчык першую «сігму» імя Сазонт прыляпіў да яго канца, т.б. на думку Вінаградава ні адна літара надпісу не страчана{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 21}}. === Рэверс === ==== Знак ==== Да 2014 годзе рэверс ніхто не каментаваў. Паводле Міхеева, па цэнтры бачны фрагмент няяснай выявы, магчыма, арнаментальнай. Бялецкі выказваецца пра выяву як няясную — не выключае, што выяўлена птушка з доўгай прамой дзюбай, але характарызуе гэта не болей як сваю здагадку.{{sfn|Белецкий|2016|с=130}} ==== Надпіс ==== На думку Міхеева, упэўнена чытаюцца літары «γρα». Апроч гэтага, бачны фрагмент імаверна яшчэ адной літары. Паводле даследчыка, надпіс змяшчае скарот ад нейкай формы словаў «γράμμα» (пісьмо, ліст), «γραμματεύς» або «γραμματικόϛ» (пісар, сакратар). Так «γραμματικόϛ» было назва ўраду на візантыйскіх пячатках, большасць якіх датавана XI ст.{{sfn|Михеев|2014|с=54, прим. 27}}. На думку Бялецкага, надпіс на рэверсе мусіць быць як і на аверсе — кірылічны{{sfn|Белецкий|2016|с=129}} і абмяжоўваўся чатырма літарамі «ГРАД», бо слядоў іншых літар не бачна, пры тым, што кропкавы абадок захаваўся амаль па ўсім перыметры пячаткі{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Паводле Бялецкага, магчыма, літары ёсць часткай адзінай легенды, пачатак якой на аверсе, а на рэсерсе заканчэнне, напрыклад, «Град Изяслава» або «Изяславов град». Таксама Бялецкі не выключае, што літары на рэверсе ёсць чымсьці ўзору абрэвіятуры, у такім разе, магчыма, гэта «Г(лаголи) Р(ьцы) А(зъ) Д(обро)»{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Даследчык адзначае, што ў старажытнарускай сфрагістычнай традыцыі не вядома пячатак сакратароў, а таксама не вядома пра княжацкіх сакратароў з крыніц{{sfn|Белецкий|2016|с=129}}. == Атрыбуцыя == Атрыбуцыю пячаткі № 2 Янін абгрунтоўваў прачытаннем імя на кругавым надпісе і тым, што полацкі князь Ізяслаў Уладзіміравіч (978—1001) адзіны князь Ізяслаў у акрэсленым часе. Належнасць пячаткі менавіта князю даследчык выводзіў з наяўнасці на ёй княжацкага знаку і кругавога надпісу, бо на яго думку кругавыя надпісы ўласцівы менавіта княжацкім пячаткам. Пры гэтым, думку пра такую ўласцівасць Янін грунтаваў на ўласнай атрыбуцыі князям пячатак № 1 і № 2 у сваім зводзе. Атрыбуцыя ж пячаткі № 1 таксама дыскусійная, яна як і № 2 знойдзена па-за археалагічнымі пластамі, таму яе датыроўка толькі здагадкавая і грунтуецца на тыпалогіі знака — двузуба, а надпіс практычна не чытаецца. На пэўна ж атрыбутаваных князям пячатках таго і пазнейшага часу надпісы радковыя і калонкавыя, а артэфакты з кругавымі надпісамі не пячаткі, а манеты і брактэаты.{{sfn|Михеев|2014|с=54-57}} Бялецкі таксама канстатуе, што іншых (апроч № 1) ранніх княжацкіх пячатак з кругавымі надпісамі няма, а тыя, што і лічацца такімі, на праўдзе радковыя або калонкавыя.{{sfn|Белецкий|2016|с=128-129}} Малчанаў пагаджаўся з атрыбуцыяй Яніна пячаткі полацкаму князю Ізяславу, але знак на ёй, на думку даследчыка, не меў значных адрозненняў ад простага трызуба і належаў [[Уладзімір Святаславіч|Уладзіміру Святаславічу]] «як бацьку і сюзерэну»{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, магчыма, пячатка належала Сазонту, сакратару князя, чый знак выяўлены на аверсе пячаткі{{sfn|Михеев|2014|с=54}}, але ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна, таму атоесніць знак з пэўным князем немагчыма{{sfn|Михеев|2014|54}}. Вядомы прынамсі адзін наўгародзец XII ст. з імем Сазонт (Созонтъ), ён пакінуў два аўтографы на сцяне лесвічнай вежы Георгіеўскага сабора Юр’ева манастыра — «а се Созонте ѱлъ лютыи | а се Сьрь[г]и[и ѱ]лъ [т]атив[ы](и)» і «а се (С)озонте ѱлъ»{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, — надпісы размешчаны адзін паблізу другога на сцяне над 24-й прыступкай{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 23}}. Нестандартнасць формулы «а се N пьсалъ», ужыванне незвычайных лігатур: «те» ў першым радку і «ти» ў другім радку першага надпісу, вычварных прыніжальных эпітэтаў, рэдкага слова «тативыи» (зладзеяваты), некалькі глагалічных літар пад гэтым надпісам дазваляюць думаць пра Сазонта «лютага» як пра аднаго з найадукаванейшых людзей свайго часу{{sfn|Михеев|2014|с=53-54}}. Нейкі Сазонт, наўгародзец XII ст., мог быць датычны будаўніцтву царквы Спаса Праабражэння на Нярэдзіцы ў 1198 годзе або да яе роспісу ў 1199 годзе, бо сярод патранальных выяў у царкве ёсць невялікі фрэскавы абраз святога Сазонта. Магчыма, гэты другі Сазонт тоесны першаму, але сцвярджаць так пэўна немагчыма, ёсць і іншыя думкі наконт асобы другога Сазонта.{{sfn|Михеев|2014|с=54}} {{зноскі}} == Літаратура == * {{h|Белецкий|1997|}}''Белецкий С. В.'' Начало русской геральдики (знаки Рюриковичей X—XI вв.) // У источника: 1: Сб. статей в честь чл.-корр. РАН Сергея Михайловича Каштанова. М., 1997. Ч. I. — С. 93-171. * {{h|Белецкий|2000a|}}''Белецкий С. В.'' Знаки Рюриковичей: Часть первая: X—XI вв. СПб., 2000. (Исследования и музеефикация древностей Северо-Запада. Вып. 2.) * {{h|Белецкий|2000b|}}''Белецкий С. В.'' Зарождение русской геральдики // Stratum plus: Cultural Anthropology. Archaeology. СПб.; Кишинев; Одесса; Бухарест, 2000. № 6. — С. 366—424. * {{h|Белецкий|2012|}}''Белецкий С. В.'' Древнейшая геральдика Руси // Повесть временных лет / Пер. Д. С. Лихачева, О. В. Творогова, комментарии А. Г. Боброва, С. Л. Николаева, А. Ю. Чернова при участии А. М. Введенского и Л. В. Войтовича, 129 илл. М. Мечева. СПб., 2012. — С. 431—465. * {{h|Белецкий|2016|}}''Белецкий С. В.'' О печати № 2 Корпуса печатей Древней Руси // Записки Института истории материальной культуры. [http://archeo.ru/izdaniya-1/zapiski-iimk/zapiski-instituta-istorii-materialnoi-kultury-ran/pdf/Zapiski13.pdf 2016. № 13]. — С. 123—133. * {{h|Михеев|2014|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2014_4/part_4.pdf К проблеме атрибуции знаков Рюриковичей] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. — М., 2014. 4 (58). — С. 45-63. * {{h|Михеев|2017|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2017_4/part_2.pdf Княжеские печати с тамгами и атрибуция знаков Рюриковичей XI—XII в.] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. М., 2017. 4 (70). — С. 17-41. * {{h|Молчанов|1982|}}''Молчанов А. А.'' Еще раз о таманском бронзовом «брактеате» // Советская археология. [https://www.archaeolog.ru/media/books_sov_archaeology/1982_book03.pdf 1982. № 3]. — С. 223—226. * {{h|Молчанов|2012|}}''Молчанов А. А.'' Знаки Рюриковичей: древнерусская княжеская эмблематика // Русь в IX—X веках: Археологическая панорама / Отв. ред. Н. А. Макаров. М.; Вологда, 2012. — С. 436—447. * {{h|Янин|1955|}}''Янин В. Л.'' Древнейшая русская печать X века // Краткие сообщения о докладах и полевых исследованиях Института истории материальной культуры. М., 1955. [Вып.] 57. — С. 39-46. * {{h|Янин|1956|}}''Янин В. Л.'' Вислые печати из новгородских раскопок 1951—1954 гг. // Труды Новгородской археологической экспедиции. М., 1956. Т. I. (Материалы и исследования по археологии СССР. № 55.) — С. 138—163. * {{h|Янин|1970|}}''Янин В. Л.'' Актовые печати Древней Руси X—XV вв. — Т. I: Печати X — начала XIII в. — М., 1970. [[Катэгорыя:Ізяслаў Уладзіміравіч]] [[Катэгорыя:Гісторыя Полацка]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў X стагоддзі]] [[Катэгорыя:Археалагічныя артэфакты]] [[Катэгорыя:Беларуская сфрагістыка]] [[Катэгорыя:Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусі]] 3hm9p3nak2slp3lt6j7m6oa7mu8gnra 4187074 4187066 2022-08-15T07:48:55Z Maksim L. 13 /* Знак */ wikitext text/x-wiki [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp avers.jpg|thumb|Аверс адбітка]] [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp revers.jpg|thumb|Рэверс адбітка]] '''Пячатка № 2 корпуса актавых пячатак Старажытнай Русі''' — археалагічны [[Артэфакт (археалогія)|артэфакт]] з [[Ноўгарад]]а, датаваны [[Валянцін Лаўрэнцьевіч Яніным|Валянцінам Яніным]] канцом X ст. і атрыбутаваны як актавая пячатка полацкага князя [[Ізяслаў Уладзіміравіч|Ізяслава Уладзіміравіча]]. Следам за Яніным інтэрпрэтацыя была агульнапрынятая, пячатку лічылі адной з найстаражытнейшых сярод пячатак [[Русь|Русі]] і помнікаў пісьменства [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]]. У 2014 годзе [[Сава Міхайлавіч Міхееў|Сава Міхееў]] прапанаваў іншае прачытанне надпісаў і атрыбуцыю. == Агульныя звесткі == Знойдзена ў кастрычніку 1953 года на Нярэўскім раскопе ў Ноўгарадзе па-за якім-небудзь археалагічным пластом, у 1955 годзе Янін выказаў здагадку, што артэфакт вымыты дажджамі з пласта мяжы XI—XII стст.{{sfn|Янин|1955|с=39}}, у 1956 годзе перадатаваў пласт 1-й чвэрцю XII ст.{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе па дэндрахраналогіі — 1134—1161 гадамі{{sfn|Янин|1977|с=166}}, але прывязка да пласта застаецца толькі здагадкай Яніна{{sfn|Белецкий|2016|с=125-126}}. У зводзе Яніна пячатка атрымала нумар 2{{sfn|Михеев|2014|с=52}}. Захоўваецца ў [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўным гістарычным музеі]] ў Маскве{{sfn|Молчанов|2012|с=440, рис. 5}}{{sfn|Михеев|2014|с= 52, прим. 20}}. Звычайна пячаткі адбівалі на [[Була|булах]] (круглых металічных балванках) і прывешвалі да [[Грамата|грамат]] на матузках. Аднак, гэты артэфакт адбіты на непадрыхтаваным абрубку [[Свінец|свінцу]] і быў прывешаны да дакумента на тонкім [[Скура|скураным]] (магчыма, [[Пергамент|пергаментным]]) раменьчыку. Памеры свінцовай палоскі ўздоўж канала раменьчыка — 24-30 мм, упоперак каналу — 38 мм, таўшчыня — 11 мм, у месцы адбітку 8 мм. На [[Аверс|аверсе]] выява {{нп5|трызуб (геральдыка)|трызуба|uk|Тризуб}} з крыжам на цэнтральным зубе і кругавы надпіс.{{sfn|Михеев|2014|с=52}} Выява трызуба добра адбілася, але невялікі ўчастак у ніжняй левай частцы аверса і адпаведнай ёй частцы [[Рэверс (нумізматыка)|рэверса]] пашкоджаны, выступалыя часткі металу быццам счасаны{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. На думку Яніна гэта актавая княжацкая пячатка. Паводле Міхеева, пячатка належала княжацкаму службоўцу. [[Сяргей Васілевіч Бялецкі|Сяргей Бялецкі]], робіць выснову, што, магчыма, гэта своеасабліва аформленая геральдычная падвеска або, меней імаверна{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}, ''sigillum citationis'' — «пазоўніца», пячатка на позве да суда. Аднак, на думку Бялецкага, адбітак на свінцовым бруску зроблены звычайным булаторыем, што дазваляе захаваць для артэфакта назву «пячатка».{{sfn|Белецкий|2016|с=131}} == Апісанне == === Аверс === ==== Знак ==== У першай публікацыі 1955 года Янін інтэрпрэтаваў княжацкі знак як трызуб з крыжам на цэнтральным зубе{{sfn|Янин|1955|с=41-42}}, пазней у гэтым сумняваўся і сам Янін, і [[Аркадзь Анатолевіч Малчанаў|Аркадзь Малчанаў]]{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. У 1970 годзе Янін ужо бачыў на пячатцы трызуб з акруглым завяршэннем левага зуба, то бок разглядаў крыж як частку кругавога надпісу{{sfn|Янин|1970|с=41}} або трызуб з крыжам на сярэднім зубе і акруглым завяршэннем левага зуба, то бок зноў разглядаў крыж як частку знака, а «о» як не літару, а элемент выявы{{sfn|Янин|1970|с=166}}. Малчанаў лічыў знак простым трызубам — крыжык называў надта «малюсенькім», каб быць індывідуальнай прыкметай, а закругленне разглядаў як літару «о» надпісу{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. Пазней Бялецкі прапанаваў вярнуцца да першай думкі Яніна, пра «кружок» на левым зубе як частку надпісу — літару «о», а крыж, на яго думку, арганічна працягвае зубец{{sfn|Белецкий|1997|с=101-102}}{{sfn|Белецкий|2000a|с=36}}{{sfn|Белецкий|2000b|с=382}}{{sfn|Белецкий|2012|с=434}}. На думку Міхеева, у кожным разе немагчыма цалкам апісаць знак, бо ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна{{sfn|Михеев|2014|54}}. ==== Надпіс ==== У 1955 годзе Янін прачытаў кругавы надпіс як «Изас[ла]озо»{{sfn|Янин|1955|с=41}}{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе як «Изас[лав]ос». Чытанне надпісу Яніным, а потым падтрымка яго Бялецкім{{sfn|Белецкий|2016|с=126-128}}, грунтуецца на прачытанні графемы «Ν» як «И»{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Янін разглядаў надпіс як легенду да княжацкага знака, на яго думку надпіс пачынаецца ад крыжа, бо так было на пазнейшых кругавых надпісах княжацкіх пячатках, дзе крыж быў часткай надпісу. Аднак, на пячатцы № 2 крыж не частка надпісу, а элемент княжацкага знака, такую выснову перыядычна рабіў сам Янін{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, чытанне графемы «Ν» як «И» немагчыма ні для ранняга старажытнарускага надпісу, ні для грэчаскага надпісу{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Паводле даследчыка, надпіс і праўда чытаецца па гадзіннікавай стрэлцы, але пачынаецца не зверху справа ад крыжа на цэнтральным зубе, а знізу злева ад ножкі трызуба. Паводле Міхеева, першая літара магла знаходзіцца на пашкоджаным участку і такім чынам надпіс чытаецца як «[*]оzоntαc» («[**]озоИзас» або «[***]осИзас» паводле Яніна), літара «о» выразана майстрам усутыч княжацкага знаку, літара «z» выразана вельмі неахайна, а літары «t» і «α» («з» і «а» паводле Яніна) ідэнтыфікуюцца няпэўна{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. Магчыма, рэзчык капіраваў надпіс, якога не разумеў. На думку Міхеева, калі на пячатцы і было княжацкае імя, то пэўна не «Изѧславъ».{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}} Паводле даследчыка, імаверна на пячатцы напісана грэчаскае імя Σώζων — Сазонт{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, такую думку падтрымаў [[Андрэй Юр'евіч Вінаградаў|Андрэй Вінаградаў]], але ў яго трактоўцы поўны тэкст надпісу «Cоzоntα» — імя ў вінавальным склоне, працяг не цалкам напісанай формулы тыпу «Госпадзе, выратуй Сазонта», але маладасведчаны майстар-рэзчык першую «сігму» імя Сазонт прыляпіў да яго канца, т.б. на думку Вінаградава ні адна літара надпісу не страчана{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 21}}. === Рэверс === ==== Знак ==== Да 2014 годзе рэверс ніхто не каментаваў. Паводле Міхеева, па цэнтры бачны фрагмент няяснай выявы, магчыма, арнаментальнай. Бялецкі выказваецца пра выяву як няясную — не выключае, што выяўлена птушка з доўгай прамой дзюбай, але характарызуе гэта не болей як сваю здагадку.{{sfn|Белецкий|2016|с=130}} ==== Надпіс ==== На думку Міхеева, упэўнена чытаюцца літары «γρα». Апроч гэтага, бачны фрагмент імаверна яшчэ адной літары. Паводле даследчыка, надпіс змяшчае скарот ад нейкай формы словаў «γράμμα» (пісьмо, ліст), «γραμματεύς» або «γραμματικόϛ» (пісар, сакратар). Так «γραμματικόϛ» было назва ўраду на візантыйскіх пячатках, большасць якіх датавана XI ст.{{sfn|Михеев|2014|с=54, прим. 27}}. На думку Бялецкага, надпіс на рэверсе мусіць быць як і на аверсе — кірылічны{{sfn|Белецкий|2016|с=129}} і абмяжоўваўся чатырма літарамі «ГРАД», бо слядоў іншых літар не бачна, пры тым, што кропкавы абадок захаваўся амаль па ўсім перыметры пячаткі{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Паводле Бялецкага, магчыма, літары ёсць часткай адзінай легенды, пачатак якой на аверсе, а на рэсерсе заканчэнне, напрыклад, «Град Изяслава» або «Изяславов град». Таксама Бялецкі не выключае, што літары на рэверсе ёсць чымсьці ўзору абрэвіятуры, у такім разе, магчыма, гэта «Г(лаголи) Р(ьцы) А(зъ) Д(обро)»{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Даследчык адзначае, што ў старажытнарускай сфрагістычнай традыцыі не вядома пячатак сакратароў, а таксама не вядома пра княжацкіх сакратароў з крыніц{{sfn|Белецкий|2016|с=129}}. == Атрыбуцыя == Атрыбуцыю пячаткі № 2 Янін абгрунтоўваў прачытаннем імя на кругавым надпісе і тым, што полацкі князь Ізяслаў Уладзіміравіч (978—1001) адзіны князь Ізяслаў у акрэсленым часе. Належнасць пячаткі менавіта князю даследчык выводзіў з наяўнасці на ёй княжацкага знаку і кругавога надпісу, бо на яго думку кругавыя надпісы ўласцівы менавіта княжацкім пячаткам. Пры гэтым, думку пра такую ўласцівасць Янін грунтаваў на ўласнай атрыбуцыі князям пячатак № 1 і № 2 у сваім зводзе. Атрыбуцыя ж пячаткі № 1 таксама дыскусійная, яна як і № 2 знойдзена па-за археалагічнымі пластамі, таму яе датыроўка толькі здагадкавая і грунтуецца на тыпалогіі знака — двузуба, а надпіс практычна не чытаецца. На пэўна ж атрыбутаваных князям пячатках таго і пазнейшага часу надпісы радковыя і калонкавыя, а артэфакты з кругавымі надпісамі не пячаткі, а манеты і брактэаты.{{sfn|Михеев|2014|с=54-57}} Бялецкі таксама канстатуе, што іншых (апроч № 1) ранніх княжацкіх пячатак з кругавымі надпісамі няма, а тыя, што і лічацца такімі, на праўдзе радковыя або калонкавыя.{{sfn|Белецкий|2016|с=128-129}} Малчанаў пагаджаўся з атрыбуцыяй Яніна пячаткі полацкаму князю Ізяславу, але знак на ёй, на думку даследчыка, не меў значных адрозненняў ад простага трызуба і належаў [[Уладзімір Святаславіч|Уладзіміру Святаславічу]] «як бацьку і сюзерэну»{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, магчыма, пячатка належала Сазонту, сакратару князя, чый знак выяўлены на аверсе пячаткі{{sfn|Михеев|2014|с=54}}, але ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна, таму атоесніць знак з пэўным князем немагчыма{{sfn|Михеев|2014|54}}. Вядомы прынамсі адзін наўгародзец XII ст. з імем Сазонт (Созонтъ), ён пакінуў два аўтографы на сцяне лесвічнай вежы Георгіеўскага сабора Юр’ева манастыра — «а се Созонте ѱлъ лютыи | а се Сьрь[г]и[и ѱ]лъ [т]атив[ы](и)» і «а се (С)озонте ѱлъ»{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, — надпісы размешчаны адзін паблізу другога на сцяне над 24-й прыступкай{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 23}}. Нестандартнасць формулы «а се N пьсалъ», ужыванне незвычайных лігатур: «те» ў першым радку і «ти» ў другім радку першага надпісу, вычварных прыніжальных эпітэтаў, рэдкага слова «тативыи» (зладзеяваты), некалькі глагалічных літар пад гэтым надпісам дазваляюць думаць пра Сазонта «лютага» як пра аднаго з найадукаванейшых людзей свайго часу{{sfn|Михеев|2014|с=53-54}}. Нейкі Сазонт, наўгародзец XII ст., мог быць датычны будаўніцтву царквы Спаса Праабражэння на Нярэдзіцы ў 1198 годзе або да яе роспісу ў 1199 годзе, бо сярод патранальных выяў у царкве ёсць невялікі фрэскавы абраз святога Сазонта. Магчыма, гэты другі Сазонт тоесны першаму, але сцвярджаць так пэўна немагчыма, ёсць і іншыя думкі наконт асобы другога Сазонта.{{sfn|Михеев|2014|с=54}} {{зноскі}} == Літаратура == * {{h|Белецкий|1997|}}''Белецкий С. В.'' Начало русской геральдики (знаки Рюриковичей X—XI вв.) // У источника: 1: Сб. статей в честь чл.-корр. РАН Сергея Михайловича Каштанова. М., 1997. Ч. I. — С. 93-171. * {{h|Белецкий|2000a|}}''Белецкий С. В.'' Знаки Рюриковичей: Часть первая: X—XI вв. СПб., 2000. (Исследования и музеефикация древностей Северо-Запада. Вып. 2.) * {{h|Белецкий|2000b|}}''Белецкий С. В.'' Зарождение русской геральдики // Stratum plus: Cultural Anthropology. Archaeology. СПб.; Кишинев; Одесса; Бухарест, 2000. № 6. — С. 366—424. * {{h|Белецкий|2012|}}''Белецкий С. В.'' Древнейшая геральдика Руси // Повесть временных лет / Пер. Д. С. Лихачева, О. В. Творогова, комментарии А. Г. Боброва, С. Л. Николаева, А. Ю. Чернова при участии А. М. Введенского и Л. В. Войтовича, 129 илл. М. Мечева. СПб., 2012. — С. 431—465. * {{h|Белецкий|2016|}}''Белецкий С. В.'' О печати № 2 Корпуса печатей Древней Руси // Записки Института истории материальной культуры. [http://archeo.ru/izdaniya-1/zapiski-iimk/zapiski-instituta-istorii-materialnoi-kultury-ran/pdf/Zapiski13.pdf 2016. № 13]. — С. 123—133. * {{h|Михеев|2014|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2014_4/part_4.pdf К проблеме атрибуции знаков Рюриковичей] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. — М., 2014. 4 (58). — С. 45-63. * {{h|Михеев|2017|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2017_4/part_2.pdf Княжеские печати с тамгами и атрибуция знаков Рюриковичей XI—XII в.] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. М., 2017. 4 (70). — С. 17-41. * {{h|Молчанов|1982|}}''Молчанов А. А.'' Еще раз о таманском бронзовом «брактеате» // Советская археология. [https://www.archaeolog.ru/media/books_sov_archaeology/1982_book03.pdf 1982. № 3]. — С. 223—226. * {{h|Молчанов|2012|}}''Молчанов А. А.'' Знаки Рюриковичей: древнерусская княжеская эмблематика // Русь в IX—X веках: Археологическая панорама / Отв. ред. Н. А. Макаров. М.; Вологда, 2012. — С. 436—447. * {{h|Янин|1955|}}''Янин В. Л.'' Древнейшая русская печать X века // Краткие сообщения о докладах и полевых исследованиях Института истории материальной культуры. М., 1955. [Вып.] 57. — С. 39-46. * {{h|Янин|1956|}}''Янин В. Л.'' Вислые печати из новгородских раскопок 1951—1954 гг. // Труды Новгородской археологической экспедиции. М., 1956. Т. I. (Материалы и исследования по археологии СССР. № 55.) — С. 138—163. * {{h|Янин|1970|}}''Янин В. Л.'' Актовые печати Древней Руси X—XV вв. — Т. I: Печати X — начала XIII в. — М., 1970. [[Катэгорыя:Ізяслаў Уладзіміравіч]] [[Катэгорыя:Гісторыя Полацка]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў X стагоддзі]] [[Катэгорыя:Археалагічныя артэфакты]] [[Катэгорыя:Беларуская сфрагістыка]] [[Катэгорыя:Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусі]] 3ound66zj93ho4aahxdxajtadoszui8 4187078 4187074 2022-08-15T07:57:09Z Maksim L. 13 /* Знак */ wikitext text/x-wiki [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp avers.jpg|thumb|Аверс адбітка]] [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp revers.jpg|thumb|Рэверс адбітка]] '''Пячатка № 2 корпуса актавых пячатак Старажытнай Русі''' — археалагічны [[Артэфакт (археалогія)|артэфакт]] з [[Ноўгарад]]а, датаваны [[Валянцін Лаўрэнцьевіч Яніным|Валянцінам Яніным]] канцом X ст. і атрыбутаваны як актавая пячатка полацкага князя [[Ізяслаў Уладзіміравіч|Ізяслава Уладзіміравіча]]. Следам за Яніным інтэрпрэтацыя была агульнапрынятая, пячатку лічылі адной з найстаражытнейшых сярод пячатак [[Русь|Русі]] і помнікаў пісьменства [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]]. У 2014 годзе [[Сава Міхайлавіч Міхееў|Сава Міхееў]] прапанаваў іншае прачытанне надпісаў і атрыбуцыю. == Агульныя звесткі == Знойдзена ў кастрычніку 1953 года на Нярэўскім раскопе ў Ноўгарадзе па-за якім-небудзь археалагічным пластом, у 1955 годзе Янін выказаў здагадку, што артэфакт вымыты дажджамі з пласта мяжы XI—XII стст.{{sfn|Янин|1955|с=39}}, у 1956 годзе перадатаваў пласт 1-й чвэрцю XII ст.{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе па дэндрахраналогіі — 1134—1161 гадамі{{sfn|Янин|1977|с=166}}, але прывязка да пласта застаецца толькі здагадкай Яніна{{sfn|Белецкий|2016|с=125-126}}. У зводзе Яніна пячатка атрымала нумар 2{{sfn|Михеев|2014|с=52}}. Захоўваецца ў [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўным гістарычным музеі]] ў Маскве{{sfn|Молчанов|2012|с=440, рис. 5}}{{sfn|Михеев|2014|с= 52, прим. 20}}. Звычайна пячаткі адбівалі на [[Була|булах]] (круглых металічных балванках) і прывешвалі да [[Грамата|грамат]] на матузках. Аднак, гэты артэфакт адбіты на непадрыхтаваным абрубку [[Свінец|свінцу]] і быў прывешаны да дакумента на тонкім [[Скура|скураным]] (магчыма, [[Пергамент|пергаментным]]) раменьчыку. Памеры свінцовай палоскі ўздоўж канала раменьчыка — 24-30 мм, упоперак каналу — 38 мм, таўшчыня — 11 мм, у месцы адбітку 8 мм. На [[Аверс|аверсе]] выява {{нп5|трызуб (геральдыка)|трызуба|uk|Тризуб}} з крыжам на цэнтральным зубе і кругавы надпіс.{{sfn|Михеев|2014|с=52}} Выява трызуба добра адбілася, але невялікі ўчастак у ніжняй левай частцы аверса і адпаведнай ёй частцы [[Рэверс (нумізматыка)|рэверса]] пашкоджаны, выступалыя часткі металу быццам счасаны{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. На думку Яніна гэта актавая княжацкая пячатка. Паводле Міхеева, пячатка належала княжацкаму службоўцу. [[Сяргей Васілевіч Бялецкі|Сяргей Бялецкі]], робіць выснову, што, магчыма, гэта своеасабліва аформленая геральдычная падвеска або, меней імаверна{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}, ''sigillum citationis'' — «пазоўніца», пячатка на позве да суда. Аднак, на думку Бялецкага, адбітак на свінцовым бруску зроблены звычайным булаторыем, што дазваляе захаваць для артэфакта назву «пячатка».{{sfn|Белецкий|2016|с=131}} == Апісанне == === Аверс === ==== Знак ==== У першай публікацыі 1955 года Янін інтэрпрэтаваў княжацкі знак як трызуб з крыжам на цэнтральным зубе{{sfn|Янин|1955|с=41-42}}, пазней у гэтым сумняваўся і сам Янін, і [[Аркадзь Анатолевіч Малчанаў|Аркадзь Малчанаў]]{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. У 1970 годзе Янін ужо бачыў на пячатцы трызуб з акруглым завяршэннем левага зуба, то бок разглядаў крыж як частку кругавога надпісу{{sfn|Янин|1970|с=41}} або трызуб з крыжам на сярэднім зубе і акруглым завяршэннем левага зуба, то бок зноў разглядаў крыж як частку знака, а «о» як элемент выявы{{sfn|Янин|1970|с=166}}. Малчанаў лічыў знак простым трызубам — крыж называў надта «малюсенькім», каб быць індывідуальнай прыкметай, а закругленне разглядаў як літару «о» надпісу{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. Пазней Бялецкі прапанаваў вярнуцца да першай думкі Яніна, пра «кружок» на левым зубе як літару «о», а крыж, на яго думку, арганічна працягвае зубец{{sfn|Белецкий|1997|с=101-102}}{{sfn|Белецкий|2000a|с=36}}{{sfn|Белецкий|2000b|с=382}}{{sfn|Белецкий|2012|с=434}}. На думку Міхеева, у кожным разе немагчыма цалкам апісаць знак, бо ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна{{sfn|Михеев|2014|54}}. ==== Надпіс ==== У 1955 годзе Янін чытаў кругавы надпіс як «Изас[ла]озо»{{sfn|Янин|1955|с=41}}{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе як «Изас[лав]ос». Чытанне надпісу Яніным, а потым падтрымка Бялецкім{{sfn|Белецкий|2016|с=126-128}}, грунтуецца на прачытанні графемы «Ν» як «И»{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Янін разглядаў надпіс як легенду да княжацкага знака, на яго думку надпіс пачынаецца ад крыжа, бо так было на пазнейшых кругавых надпісах княжацкіх пячатках, дзе крыж быў часткай надпісу. Аднак, на пячатцы № 2 крыж не частка надпісу, а элемент княжацкага знака, такую выснову перыядычна рабіў сам Янін{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, чытанне графемы «Ν» як «И» немагчыма ні для ранняга старажытнарускага надпісу, ні для грэчаскага надпісу{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Паводле даследчыка, надпіс і праўда чытаецца па гадзіннікавай стрэлцы, але пачынаецца не зверху справа ад крыжа на цэнтральным зубе, а знізу злева ад ножкі трызуба. Паводле Міхеева, першая літара магла знаходзіцца на пашкоджаным участку і такім чынам надпіс чытаецца як «[*]оzоntαc» («[**]озоИзас» або «[***]осИзас» паводле Яніна), літара «о» выразана майстрам усутыч княжацкага знаку, літара «z» выразана вельмі неахайна, а літары «t» і «α» («з» і «а» паводле Яніна) ідэнтыфікуюцца няпэўна{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. Магчыма, рэзчык капіраваў надпіс, якога не разумеў. На думку Міхеева, калі на пячатцы і было княжацкае імя, то пэўна не «Изѧславъ».{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}} Паводле даследчыка, імаверна на пячатцы напісана грэчаскае імя Σώζων — Сазонт{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, такую думку падтрымаў [[Андрэй Юр'евіч Вінаградаў|Андрэй Вінаградаў]], але ў яго трактоўцы поўны тэкст надпісу «Cоzоntα» — імя ў вінавальным склоне, працяг не цалкам напісанай формулы тыпу «Госпадзе, выратуй Сазонта», але маладасведчаны майстар-рэзчык першую «сігму» імя Сазонт прыляпіў да яго канца, т.б. на думку Вінаградава ні адна літара надпісу не страчана{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 21}}. === Рэверс === ==== Знак ==== Да 2014 годзе рэверс ніхто не каментаваў. Паводле Міхеева, па цэнтры бачны фрагмент няяснай выявы, магчыма, арнаментальнай. Бялецкі выказваецца пра выяву як няясную — не выключае, што выяўлена птушка з доўгай прамой дзюбай, але характарызуе гэта не болей як сваю здагадку.{{sfn|Белецкий|2016|с=130}} ==== Надпіс ==== На думку Міхеева, упэўнена чытаюцца літары «γρα». Апроч гэтага, бачны фрагмент імаверна яшчэ адной літары. Паводле даследчыка, надпіс змяшчае скарот ад нейкай формы словаў «γράμμα» (пісьмо, ліст), «γραμματεύς» або «γραμματικόϛ» (пісар, сакратар). Так «γραμματικόϛ» было назва ўраду на візантыйскіх пячатках, большасць якіх датавана XI ст.{{sfn|Михеев|2014|с=54, прим. 27}}. На думку Бялецкага, надпіс на рэверсе мусіць быць як і на аверсе — кірылічны{{sfn|Белецкий|2016|с=129}} і абмяжоўваўся чатырма літарамі «ГРАД», бо слядоў іншых літар не бачна, пры тым, што кропкавы абадок захаваўся амаль па ўсім перыметры пячаткі{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Паводле Бялецкага, магчыма, літары ёсць часткай адзінай легенды, пачатак якой на аверсе, а на рэсерсе заканчэнне, напрыклад, «Град Изяслава» або «Изяславов град». Таксама Бялецкі не выключае, што літары на рэверсе ёсць чымсьці ўзору абрэвіятуры, у такім разе, магчыма, гэта «Г(лаголи) Р(ьцы) А(зъ) Д(обро)»{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Даследчык адзначае, што ў старажытнарускай сфрагістычнай традыцыі не вядома пячатак сакратароў, а таксама не вядома пра княжацкіх сакратароў з крыніц{{sfn|Белецкий|2016|с=129}}. == Атрыбуцыя == Атрыбуцыю пячаткі № 2 Янін абгрунтоўваў прачытаннем імя на кругавым надпісе і тым, што полацкі князь Ізяслаў Уладзіміравіч (978—1001) адзіны князь Ізяслаў у акрэсленым часе. Належнасць пячаткі менавіта князю даследчык выводзіў з наяўнасці на ёй княжацкага знаку і кругавога надпісу, бо на яго думку кругавыя надпісы ўласцівы менавіта княжацкім пячаткам. Пры гэтым, думку пра такую ўласцівасць Янін грунтаваў на ўласнай атрыбуцыі князям пячатак № 1 і № 2 у сваім зводзе. Атрыбуцыя ж пячаткі № 1 таксама дыскусійная, яна як і № 2 знойдзена па-за археалагічнымі пластамі, таму яе датыроўка толькі здагадкавая і грунтуецца на тыпалогіі знака — двузуба, а надпіс практычна не чытаецца. На пэўна ж атрыбутаваных князям пячатках таго і пазнейшага часу надпісы радковыя і калонкавыя, а артэфакты з кругавымі надпісамі не пячаткі, а манеты і брактэаты.{{sfn|Михеев|2014|с=54-57}} Бялецкі таксама канстатуе, што іншых (апроч № 1) ранніх княжацкіх пячатак з кругавымі надпісамі няма, а тыя, што і лічацца такімі, на праўдзе радковыя або калонкавыя.{{sfn|Белецкий|2016|с=128-129}} Малчанаў пагаджаўся з атрыбуцыяй Яніна пячаткі полацкаму князю Ізяславу, але знак на ёй, на думку даследчыка, не меў значных адрозненняў ад простага трызуба і належаў [[Уладзімір Святаславіч|Уладзіміру Святаславічу]] «як бацьку і сюзерэну»{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, магчыма, пячатка належала Сазонту, сакратару князя, чый знак выяўлены на аверсе пячаткі{{sfn|Михеев|2014|с=54}}, але ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна, таму атоесніць знак з пэўным князем немагчыма{{sfn|Михеев|2014|54}}. Вядомы прынамсі адзін наўгародзец XII ст. з імем Сазонт (Созонтъ), ён пакінуў два аўтографы на сцяне лесвічнай вежы Георгіеўскага сабора Юр’ева манастыра — «а се Созонте ѱлъ лютыи | а се Сьрь[г]и[и ѱ]лъ [т]атив[ы](и)» і «а се (С)озонте ѱлъ»{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, — надпісы размешчаны адзін паблізу другога на сцяне над 24-й прыступкай{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 23}}. Нестандартнасць формулы «а се N пьсалъ», ужыванне незвычайных лігатур: «те» ў першым радку і «ти» ў другім радку першага надпісу, вычварных прыніжальных эпітэтаў, рэдкага слова «тативыи» (зладзеяваты), некалькі глагалічных літар пад гэтым надпісам дазваляюць думаць пра Сазонта «лютага» як пра аднаго з найадукаванейшых людзей свайго часу{{sfn|Михеев|2014|с=53-54}}. Нейкі Сазонт, наўгародзец XII ст., мог быць датычны будаўніцтву царквы Спаса Праабражэння на Нярэдзіцы ў 1198 годзе або да яе роспісу ў 1199 годзе, бо сярод патранальных выяў у царкве ёсць невялікі фрэскавы абраз святога Сазонта. Магчыма, гэты другі Сазонт тоесны першаму, але сцвярджаць так пэўна немагчыма, ёсць і іншыя думкі наконт асобы другога Сазонта.{{sfn|Михеев|2014|с=54}} {{зноскі}} == Літаратура == * {{h|Белецкий|1997|}}''Белецкий С. В.'' Начало русской геральдики (знаки Рюриковичей X—XI вв.) // У источника: 1: Сб. статей в честь чл.-корр. РАН Сергея Михайловича Каштанова. М., 1997. Ч. I. — С. 93-171. * {{h|Белецкий|2000a|}}''Белецкий С. В.'' Знаки Рюриковичей: Часть первая: X—XI вв. СПб., 2000. (Исследования и музеефикация древностей Северо-Запада. Вып. 2.) * {{h|Белецкий|2000b|}}''Белецкий С. В.'' Зарождение русской геральдики // Stratum plus: Cultural Anthropology. Archaeology. СПб.; Кишинев; Одесса; Бухарест, 2000. № 6. — С. 366—424. * {{h|Белецкий|2012|}}''Белецкий С. В.'' Древнейшая геральдика Руси // Повесть временных лет / Пер. Д. С. Лихачева, О. В. Творогова, комментарии А. Г. Боброва, С. Л. Николаева, А. Ю. Чернова при участии А. М. Введенского и Л. В. Войтовича, 129 илл. М. Мечева. СПб., 2012. — С. 431—465. * {{h|Белецкий|2016|}}''Белецкий С. В.'' О печати № 2 Корпуса печатей Древней Руси // Записки Института истории материальной культуры. [http://archeo.ru/izdaniya-1/zapiski-iimk/zapiski-instituta-istorii-materialnoi-kultury-ran/pdf/Zapiski13.pdf 2016. № 13]. — С. 123—133. * {{h|Михеев|2014|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2014_4/part_4.pdf К проблеме атрибуции знаков Рюриковичей] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. — М., 2014. 4 (58). — С. 45-63. * {{h|Михеев|2017|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2017_4/part_2.pdf Княжеские печати с тамгами и атрибуция знаков Рюриковичей XI—XII в.] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. М., 2017. 4 (70). — С. 17-41. * {{h|Молчанов|1982|}}''Молчанов А. А.'' Еще раз о таманском бронзовом «брактеате» // Советская археология. [https://www.archaeolog.ru/media/books_sov_archaeology/1982_book03.pdf 1982. № 3]. — С. 223—226. * {{h|Молчанов|2012|}}''Молчанов А. А.'' Знаки Рюриковичей: древнерусская княжеская эмблематика // Русь в IX—X веках: Археологическая панорама / Отв. ред. Н. А. Макаров. М.; Вологда, 2012. — С. 436—447. * {{h|Янин|1955|}}''Янин В. Л.'' Древнейшая русская печать X века // Краткие сообщения о докладах и полевых исследованиях Института истории материальной культуры. М., 1955. [Вып.] 57. — С. 39-46. * {{h|Янин|1956|}}''Янин В. Л.'' Вислые печати из новгородских раскопок 1951—1954 гг. // Труды Новгородской археологической экспедиции. М., 1956. Т. I. (Материалы и исследования по археологии СССР. № 55.) — С. 138—163. * {{h|Янин|1970|}}''Янин В. Л.'' Актовые печати Древней Руси X—XV вв. — Т. I: Печати X — начала XIII в. — М., 1970. [[Катэгорыя:Ізяслаў Уладзіміравіч]] [[Катэгорыя:Гісторыя Полацка]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў X стагоддзі]] [[Катэгорыя:Археалагічныя артэфакты]] [[Катэгорыя:Беларуская сфрагістыка]] [[Катэгорыя:Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусі]] l9w0z0rpxeuhcozde9tbevdkkjpc81l 4187141 4187078 2022-08-15T09:35:37Z Maksim L. 13 /* Надпіс */ wikitext text/x-wiki [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp avers.jpg|thumb|Аверс адбітка]] [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp revers.jpg|thumb|Рэверс адбітка]] '''Пячатка № 2 корпуса актавых пячатак Старажытнай Русі''' — археалагічны [[Артэфакт (археалогія)|артэфакт]] з [[Ноўгарад]]а, датаваны [[Валянцін Лаўрэнцьевіч Яніным|Валянцінам Яніным]] канцом X ст. і атрыбутаваны як актавая пячатка полацкага князя [[Ізяслаў Уладзіміравіч|Ізяслава Уладзіміравіча]]. Следам за Яніным інтэрпрэтацыя была агульнапрынятая, пячатку лічылі адной з найстаражытнейшых сярод пячатак [[Русь|Русі]] і помнікаў пісьменства [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]]. У 2014 годзе [[Сава Міхайлавіч Міхееў|Сава Міхееў]] прапанаваў іншае прачытанне надпісаў і атрыбуцыю. == Агульныя звесткі == Знойдзена ў кастрычніку 1953 года на Нярэўскім раскопе ў Ноўгарадзе па-за якім-небудзь археалагічным пластом, у 1955 годзе Янін выказаў здагадку, што артэфакт вымыты дажджамі з пласта мяжы XI—XII стст.{{sfn|Янин|1955|с=39}}, у 1956 годзе перадатаваў пласт 1-й чвэрцю XII ст.{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе па дэндрахраналогіі — 1134—1161 гадамі{{sfn|Янин|1977|с=166}}, але прывязка да пласта застаецца толькі здагадкай Яніна{{sfn|Белецкий|2016|с=125-126}}. У зводзе Яніна пячатка атрымала нумар 2{{sfn|Михеев|2014|с=52}}. Захоўваецца ў [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўным гістарычным музеі]] ў Маскве{{sfn|Молчанов|2012|с=440, рис. 5}}{{sfn|Михеев|2014|с= 52, прим. 20}}. Звычайна пячаткі адбівалі на [[Була|булах]] (круглых металічных балванках) і прывешвалі да [[Грамата|грамат]] на матузках. Аднак, гэты артэфакт адбіты на непадрыхтаваным абрубку [[Свінец|свінцу]] і быў прывешаны да дакумента на тонкім [[Скура|скураным]] (магчыма, [[Пергамент|пергаментным]]) раменьчыку. Памеры свінцовай палоскі ўздоўж канала раменьчыка — 24-30 мм, упоперак каналу — 38 мм, таўшчыня — 11 мм, у месцы адбітку 8 мм. На [[Аверс|аверсе]] выява {{нп5|трызуб (геральдыка)|трызуба|uk|Тризуб}} з крыжам на цэнтральным зубе і кругавы надпіс.{{sfn|Михеев|2014|с=52}} Выява трызуба добра адбілася, але невялікі ўчастак у ніжняй левай частцы аверса і адпаведнай ёй частцы [[Рэверс (нумізматыка)|рэверса]] пашкоджаны, выступалыя часткі металу быццам счасаны{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. На думку Яніна гэта актавая княжацкая пячатка. Паводле Міхеева, пячатка належала княжацкаму службоўцу. [[Сяргей Васілевіч Бялецкі|Сяргей Бялецкі]], робіць выснову, што, магчыма, гэта своеасабліва аформленая геральдычная падвеска або, меней імаверна{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}, ''sigillum citationis'' — «пазоўніца», пячатка на позве да суда. Аднак, на думку Бялецкага, адбітак на свінцовым бруску зроблены звычайным булаторыем, што дазваляе захаваць для артэфакта назву «пячатка».{{sfn|Белецкий|2016|с=131}} == Апісанне == === Аверс === ==== Знак ==== У першай публікацыі 1955 года Янін інтэрпрэтаваў княжацкі знак як трызуб з крыжам на цэнтральным зубе{{sfn|Янин|1955|с=41-42}}, пазней у гэтым сумняваўся і сам Янін, і [[Аркадзь Анатолевіч Малчанаў|Аркадзь Малчанаў]]{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. У 1970 годзе Янін ужо бачыў на пячатцы трызуб з акруглым завяршэннем левага зуба, то бок разглядаў крыж як частку кругавога надпісу{{sfn|Янин|1970|с=41}} або трызуб з крыжам на сярэднім зубе і акруглым завяршэннем левага зуба, то бок зноў разглядаў крыж як частку знака, а «о» як элемент выявы{{sfn|Янин|1970|с=166}}. Малчанаў лічыў знак простым трызубам — крыж называў надта «малюсенькім», каб быць індывідуальнай прыкметай, а закругленне разглядаў як літару «о» надпісу{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. Пазней Бялецкі прапанаваў вярнуцца да першай думкі Яніна, пра «кружок» на левым зубе як літару «о», а крыж, на яго думку, арганічна працягвае зубец{{sfn|Белецкий|1997|с=101-102}}{{sfn|Белецкий|2000a|с=36}}{{sfn|Белецкий|2000b|с=382}}{{sfn|Белецкий|2012|с=434}}. На думку Міхеева, у кожным разе немагчыма цалкам апісаць знак, бо ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна{{sfn|Михеев|2014|54}}. ==== Надпіс ==== У 1955 годзе Янін чытаў кругавы надпіс як «Изас[ла]озо»{{sfn|Янин|1955|с=41}}{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе як «Изас[лав]ос». Чытанне надпісу Яніным, а потым падтрымка Бялецкім{{sfn|Белецкий|2016|с=126-128}}, грунтуецца на прачытанні графемы «Ν» як «И»{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Янін разглядаў надпіс як легенду да княжацкага знака, на яго думку надпіс пачынаецца ад крыжа, бо так было на пазнейшых кругавых надпісах княжацкіх пячатках, дзе крыж быў часткай надпісу. Аднак, на пячатцы № 2 крыж не частка надпісу, а элемент княжацкага знака, такую выснову перыядычна рабіў сам Янін{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, чытанне графемы «Ν» як «И» немагчыма ні для ранняга старажытнарускага надпісу, ні для грэчаскага надпісу{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Паводле даследчыка, надпіс і праўда чытаецца па гадзіннікавай стрэлцы, але пачынаецца не зверху справа ад крыжа на цэнтральным зубе, а знізу злева ад ножкі трызуба. Паводле Міхеева, першая літара магла знаходзіцца на пашкоджаным участку і такім чынам надпіс чытаецца як «[*]оzоntαc» («[**]озоИзас» або «[***]осИзас» паводле Яніна), літара «о» выразана майстрам усутыч княжацкага знаку, літара «z» выразана вельмі неахайна, а літары «t» і «α» («з» і «а» паводле Яніна) ідэнтыфікуюцца няпэўна{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. Магчыма, рэзчык капіраваў надпіс, якога не разумеў. На думку Міхеева, калі на пячатцы і было княжацкае імя, то пэўна не «Изѧславъ».{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}} Паводле даследчыка, імаверна на пячатцы напісана грэчаскае імя Σώζων — Сазонт{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, такую думку падтрымаў [[Андрэй Юр’евіч Вінаградаў|Андрэй Вінаградаў]], але ў яго трактоўцы поўны тэкст надпісу «Cоzоntα» — імя ў вінавальным склоне, працяг не цалкам напісанай формулы тыпу «Госпадзе, выратуй Сазонта», але маладасведчаны майстар-рэзчык першую «сігму» імя Сазонт прыляпіў да яго канца, т.б. на думку Вінаградава ні адна літара надпісу не страчана{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 21}}. === Рэверс === ==== Знак ==== Да 2014 годзе рэверс ніхто не каментаваў. Паводле Міхеева, па цэнтры бачны фрагмент няяснай выявы, магчыма, арнаментальнай. Бялецкі выказваецца пра выяву як няясную — не выключае, што выяўлена птушка з доўгай прамой дзюбай, але характарызуе гэта не болей як сваю здагадку.{{sfn|Белецкий|2016|с=130}} ==== Надпіс ==== На думку Міхеева, упэўнена чытаюцца літары «γρα». Апроч гэтага, бачны фрагмент імаверна яшчэ адной літары. Паводле даследчыка, надпіс змяшчае скарот ад нейкай формы словаў «γράμμα» (пісьмо, ліст), «γραμματεύς» або «γραμματικόϛ» (пісар, сакратар). Так «γραμματικόϛ» было назва ўраду на візантыйскіх пячатках, большасць якіх датавана XI ст.{{sfn|Михеев|2014|с=54, прим. 27}}. На думку Бялецкага, надпіс на рэверсе мусіць быць як і на аверсе — кірылічны{{sfn|Белецкий|2016|с=129}} і абмяжоўваўся чатырма літарамі «ГРАД», бо слядоў іншых літар не бачна, пры тым, што кропкавы абадок захаваўся амаль па ўсім перыметры пячаткі{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Паводле Бялецкага, магчыма, літары ёсць часткай адзінай легенды, пачатак якой на аверсе, а на рэсерсе заканчэнне, напрыклад, «Град Изяслава» або «Изяславов град». Таксама Бялецкі не выключае, што літары на рэверсе ёсць чымсьці ўзору абрэвіятуры, у такім разе, магчыма, гэта «Г(лаголи) Р(ьцы) А(зъ) Д(обро)»{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Даследчык адзначае, што ў старажытнарускай сфрагістычнай традыцыі не вядома пячатак сакратароў, а таксама не вядома пра княжацкіх сакратароў з крыніц{{sfn|Белецкий|2016|с=129}}. == Атрыбуцыя == Атрыбуцыю пячаткі № 2 Янін абгрунтоўваў прачытаннем імя на кругавым надпісе і тым, што полацкі князь Ізяслаў Уладзіміравіч (978—1001) адзіны князь Ізяслаў у акрэсленым часе. Належнасць пячаткі менавіта князю даследчык выводзіў з наяўнасці на ёй княжацкага знаку і кругавога надпісу, бо на яго думку кругавыя надпісы ўласцівы менавіта княжацкім пячаткам. Пры гэтым, думку пра такую ўласцівасць Янін грунтаваў на ўласнай атрыбуцыі князям пячатак № 1 і № 2 у сваім зводзе. Атрыбуцыя ж пячаткі № 1 таксама дыскусійная, яна як і № 2 знойдзена па-за археалагічнымі пластамі, таму яе датыроўка толькі здагадкавая і грунтуецца на тыпалогіі знака — двузуба, а надпіс практычна не чытаецца. На пэўна ж атрыбутаваных князям пячатках таго і пазнейшага часу надпісы радковыя і калонкавыя, а артэфакты з кругавымі надпісамі не пячаткі, а манеты і брактэаты.{{sfn|Михеев|2014|с=54-57}} Бялецкі таксама канстатуе, што іншых (апроч № 1) ранніх княжацкіх пячатак з кругавымі надпісамі няма, а тыя, што і лічацца такімі, на праўдзе радковыя або калонкавыя.{{sfn|Белецкий|2016|с=128-129}} Малчанаў пагаджаўся з атрыбуцыяй Яніна пячаткі полацкаму князю Ізяславу, але знак на ёй, на думку даследчыка, не меў значных адрозненняў ад простага трызуба і належаў [[Уладзімір Святаславіч|Уладзіміру Святаславічу]] «як бацьку і сюзерэну»{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, магчыма, пячатка належала Сазонту, сакратару князя, чый знак выяўлены на аверсе пячаткі{{sfn|Михеев|2014|с=54}}, але ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна, таму атоесніць знак з пэўным князем немагчыма{{sfn|Михеев|2014|54}}. Вядомы прынамсі адзін наўгародзец XII ст. з імем Сазонт (Созонтъ), ён пакінуў два аўтографы на сцяне лесвічнай вежы Георгіеўскага сабора Юр’ева манастыра — «а се Созонте ѱлъ лютыи | а се Сьрь[г]и[и ѱ]лъ [т]атив[ы](и)» і «а се (С)озонте ѱлъ»{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, — надпісы размешчаны адзін паблізу другога на сцяне над 24-й прыступкай{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 23}}. Нестандартнасць формулы «а се N пьсалъ», ужыванне незвычайных лігатур: «те» ў першым радку і «ти» ў другім радку першага надпісу, вычварных прыніжальных эпітэтаў, рэдкага слова «тативыи» (зладзеяваты), некалькі глагалічных літар пад гэтым надпісам дазваляюць думаць пра Сазонта «лютага» як пра аднаго з найадукаванейшых людзей свайго часу{{sfn|Михеев|2014|с=53-54}}. Нейкі Сазонт, наўгародзец XII ст., мог быць датычны будаўніцтву царквы Спаса Праабражэння на Нярэдзіцы ў 1198 годзе або да яе роспісу ў 1199 годзе, бо сярод патранальных выяў у царкве ёсць невялікі фрэскавы абраз святога Сазонта. Магчыма, гэты другі Сазонт тоесны першаму, але сцвярджаць так пэўна немагчыма, ёсць і іншыя думкі наконт асобы другога Сазонта.{{sfn|Михеев|2014|с=54}} {{зноскі}} == Літаратура == * {{h|Белецкий|1997|}}''Белецкий С. В.'' Начало русской геральдики (знаки Рюриковичей X—XI вв.) // У источника: 1: Сб. статей в честь чл.-корр. РАН Сергея Михайловича Каштанова. М., 1997. Ч. I. — С. 93-171. * {{h|Белецкий|2000a|}}''Белецкий С. В.'' Знаки Рюриковичей: Часть первая: X—XI вв. СПб., 2000. (Исследования и музеефикация древностей Северо-Запада. Вып. 2.) * {{h|Белецкий|2000b|}}''Белецкий С. В.'' Зарождение русской геральдики // Stratum plus: Cultural Anthropology. Archaeology. СПб.; Кишинев; Одесса; Бухарест, 2000. № 6. — С. 366—424. * {{h|Белецкий|2012|}}''Белецкий С. В.'' Древнейшая геральдика Руси // Повесть временных лет / Пер. Д. С. Лихачева, О. В. Творогова, комментарии А. Г. Боброва, С. Л. Николаева, А. Ю. Чернова при участии А. М. Введенского и Л. В. Войтовича, 129 илл. М. Мечева. СПб., 2012. — С. 431—465. * {{h|Белецкий|2016|}}''Белецкий С. В.'' О печати № 2 Корпуса печатей Древней Руси // Записки Института истории материальной культуры. [http://archeo.ru/izdaniya-1/zapiski-iimk/zapiski-instituta-istorii-materialnoi-kultury-ran/pdf/Zapiski13.pdf 2016. № 13]. — С. 123—133. * {{h|Михеев|2014|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2014_4/part_4.pdf К проблеме атрибуции знаков Рюриковичей] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. — М., 2014. 4 (58). — С. 45-63. * {{h|Михеев|2017|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2017_4/part_2.pdf Княжеские печати с тамгами и атрибуция знаков Рюриковичей XI—XII в.] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. М., 2017. 4 (70). — С. 17-41. * {{h|Молчанов|1982|}}''Молчанов А. А.'' Еще раз о таманском бронзовом «брактеате» // Советская археология. [https://www.archaeolog.ru/media/books_sov_archaeology/1982_book03.pdf 1982. № 3]. — С. 223—226. * {{h|Молчанов|2012|}}''Молчанов А. А.'' Знаки Рюриковичей: древнерусская княжеская эмблематика // Русь в IX—X веках: Археологическая панорама / Отв. ред. Н. А. Макаров. М.; Вологда, 2012. — С. 436—447. * {{h|Янин|1955|}}''Янин В. Л.'' Древнейшая русская печать X века // Краткие сообщения о докладах и полевых исследованиях Института истории материальной культуры. М., 1955. [Вып.] 57. — С. 39-46. * {{h|Янин|1956|}}''Янин В. Л.'' Вислые печати из новгородских раскопок 1951—1954 гг. // Труды Новгородской археологической экспедиции. М., 1956. Т. I. (Материалы и исследования по археологии СССР. № 55.) — С. 138—163. * {{h|Янин|1970|}}''Янин В. Л.'' Актовые печати Древней Руси X—XV вв. — Т. I: Печати X — начала XIII в. — М., 1970. [[Катэгорыя:Ізяслаў Уладзіміравіч]] [[Катэгорыя:Гісторыя Полацка]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў X стагоддзі]] [[Катэгорыя:Археалагічныя артэфакты]] [[Катэгорыя:Беларуская сфрагістыка]] [[Катэгорыя:Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусі]] ti7tc3hi7p6u8eo0fo3e3s1g6intvfp 0 207257 4186641 4062374 2022-08-14T14:16:42Z Mashkawat.ahsan 107415 відэа #WPWP wikitext text/x-wiki {{Інфармацыя пра мову | колер=аўстранезійскія| Назва мовы = Фіджыйская | Назва мовы ў арыгінале = Na Vosa Vakaviti | Краіны ўжывання = [[Фіджы]]| Рэгіён = | Афіцыйная мова ў = [[Фіджы]] | Колькасць носьбітаў = 437000 (2014) | Класіфікацыя = Аўстранезійская<br/> &nbsp;Малайска-палінезійская<br/> &nbsp;&nbsp; акіянійская| &nbsp;&nbsp;&nbsp; усходне-фіджыйская| Рэгулюецца = — |ISO1=fj |ISO2=fij |ISO3=fij }} [[File:WIKITONGUES- Mila speaking Fijian.webm|thumb|Фіджыйская мова]] '''Фіджы́йская мова''' (саманазва: ''Na Vosa Vakaviti'') — [[аўстранезійцы|аўстранезійская мова]], родная мова [[фіджыйцы|фіджыйцаў]]. Распаўсюджана і мае афіцыйны статус у [[Фіджы]]. Агульная колькасць носьбітаў ([[2014]] г.) - каля 437 тысяч чал.<ref>[http://joshuaproject.net/languages/fij Language: Fijian]</ref> ==Гісторыя== На астравах Фіджы здаўна існавалі 2 асноўныя [[мова|моўныя]] кластары — заходні і ўсходні, якія ў сваю чаргу падзяляліся на рэгіянальныя і племянныя [[дыялект]]ы. У [[19 стагоддзе|XIX]] ст. [[шатландцы|шатландскі]] місіянер Дэвід Каргіл ([[1809]] - [[1843]] гг.) распрацаваў [[граматыка|граматыку]] на аснове ўсходнефіджыйскага дыялекта [[востраў Мбау|вострава Бау]]. Яна легла ў аснову сучаснай фіджыйскай [[літаратурная мова|літаратурнай мовы]]. У [[1997]] г. фіджыйская мова разам з [[англійская мова|англійскай]] і фіджыйскім дыялектам [[хіндзі]] была абвешчана афіцыйнай мовай Фіджы. Яна выкарыстоўваецца ў школьным навучанні, а таксама ў [[сродкі масавай інфармацыі|сродках масавай інфармацыі]]. ==Алфавіт== Фіджыйскі [[алфавіт]] створаны ў [[19 стагоддзе|XIX]] ст. на аснове [[Лацінскі алфавіт|лацінкі]]. Мае 23 [[літара|літары]]: '''A B C D E F G I J K L M N O P Q R S T U V W Y'''. Літары '''B''', '''D''', '''J''', '''N''', '''T''' фактычна адлюстроўваюць у пісьме па 2 розныя [[гук]]і. Літара '''Y''' можа чытацца як [j], або не чытацца ці значыць пропуск у вымаўленні. ==Кароткі размоўнік== {| class="wikitable" |- ! Фіджыйская мова !! Беларуская мова |- | Bula || Прывітанне |- | Ni sa yadra || Добрай раніцы |- | Ni sa Bula || Добры дзень (вечар) |- | O cei na yacamu? || Як тваё імя? |- | Na yacaqu o Mikalay || Мяне завуць Мікалай |- | O yau mai Belarus || Я з Беларусі |- | Vinaka vaka levu || Вялікі дзякуй |- | Yalo vinaka || Калі ласка |- | Au sega ni taura rawa || Не разумею |- | Au lomani iko || Я цябе кахаю |- | Biuti au tu madaga || Пакінь мяне! |- | Ko via meke kei au? || Патанцуем? |- | E vica na kena i-sau? || Колькі гэта каштуе? |- | Kere veivuke! || Дапамажыце! |- |Kele! || Спыніся! |- | Vanuinui vinaka || Усяго найлепшага |- | E vei na vale-lailai? || Дзе знаходзіцца туалет? |} {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.omniglot.com/writing/fijian.htm Fijian (Vakaviti)] * [http://fiji-language.com/ fiji-language.com] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20141109154257/http://www.fiji-language.com/ |date=9 лістапада 2014 }} * [http://www.omniglot.com/language/phrases/fijian.php Useful Fijian phrases] * [http://gohawaii.about.com/od/fijiculture/a/speak-fijian.htm Speak Fijian — A Glossary of Common Words and Phrases in the Fijian Language] [[Катэгорыя:Аўстранезійскія мовы]] [[Катэгорыя:Акіянійскія мовы]] [[Катэгорыя:Мовы Фіджы]] 7r2o7be3ot7xxb1rmwx4tjhi0flw2w3 0 208554 4186804 3980127 2022-08-14T19:23:44Z Kiryienka 26582 /* Біяграфія */ wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Царук}} {{Ваенны дзеяч |імя = Уладзімір Зянонавіч Царук |дата нараджэння = 20.12.1899 |месца нараджэння = |дата смерці = 27.01.1957 |месца смерці = |выява = |шырыня = |апісанне выявы = |мянушка = |прыналежнасць = {{сцягафікацыя|СССР}} |гады службы = |званне = |род войскаў = |камандаваў = |частка = |бітвы = [[Вялікая Айчынная вайна]] |узнагароды = {{{!}} style="background:transparent" {{!}} {{Медаль Залатая Зорка}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}} {{Ордэн Леніна}} {{!}}{{!}} {{Ордэн Чырвонага Сцяга}} {{!}}{{!}} {{Ордэн Чырвонай Зоркі}} {{!}}- {{!}}} |сувязі = |у адстаўцы = |вікісховішча = |аўтограф = }} '''Уладзімір Зянонавіч Царук''' ({{ДН|20|12|1899}}, [[вёска Вялікая Вобрына]], [[Карэліцкі раён]] — {{ДС|27|1|1957}}, [[Баранавічы]]) — удзельнік Камуністычнай партыі Заходняй Беларусі, арганізатар і актыўны ўдзельнік партызанскага і падпольнага руху на тэрыторыі Беларусі, партыйны работнік, [[Герой Савецкага Саюза]]. == Біяграфія == Удзельнік Грамадзянскай вайны ў Расіі. У 1920 годзе далучыўся да падпольнай барацьбы на тэрыторыі Заходняй Беларусі. У 1924 годзе яго прызначылі сакратаром Мірскага падпольнага райкама Камуністычнай партыі Заходняй Беларусі. У 1927 Царук быў арыштаваны польскімі ўладамі і знаходзіўся ў зняволенні да 1939 года. На пачатку Вялікай Айчыннай вайны накіраваны ў Паўночна-Заходнюю аператыўную групу ЦК КП(б)Б, дзе яму даручылі пытанні забеспячэння партызан зброяй. У 1943 годзе накіраваны ў варожы тыл на тэрыторыю Баранавіцкай вобласці ў якасці памочніка ўпаўнаважанага ЦК КП(б)Б і БШПР. Член Баранавіцкага падпольнага абкама партыі. Першы сакратар Стаўбцоўскага падпольнага раённага камітэта партыі. З кастрычніка 1943 па красавік 1944 камандаваў Стаўбцоўскім партызанскім злучэннем. Меў мянушку «Дзядзя Валодзя». Улетку 1943 падчас [[Карная аперацыя «Herman»|нямецкай аперацыі «Герман»]] (блакада Налібоцкай пушчы 50-тысячным карацельным корпусам) рака Нёман стала рубяжом, дзе партызаны «дзядзі Валодзі» вялі зацятыя баі, і не далі нацыстам перабрацца праз раку. Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 15 жніўня 1944 года за ўмелае камандаванне партызанскім аб’яднаннем, выдатнае выкананне баявых заданняў камандавання нададзена званне Героя Савецкага Саюза з узнагароджаннем ордэнам Леніна і медалём «Залатая Зорка» (№ 4063). Пасля вайны знаходзіўся на партыйнай працы, быў першым сакратаром Стаўбцоўскага райкама КП(б)Б, намеснікам старшыні Баранавіцкага аблвыканкама, старшынёй Баранавіцкага гарвыканкама, быў абраны дэпутатам Вярхоўнага Савета СССР 2-га і 3-га скліканняў і ВС БССР 1-га і 4-га скліканняў. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|17}} == Спасылкі == {{Warheroes| id=5887| name=Уладзімір Зянонавіч Царук| accessdate =2014-06-29}} * [https://partizany.by/partisan-hero/vladimir-tsaryuk/ Царюк Владимир]{{ref-ru}} // Праект «Партизаны Беларуси» {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Царук Уладзімір Зянонавіч}} [[Катэгорыя:Удзельнікі Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Ганаровыя грамадзяне Баранавічаў]] [[Катэгорыя:Старшыні Баранавіцкага гарадскога выканаўчага камітэта]] [[Катэгорыя:Першыя сакратары райкамаў КПБ]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Вярхоўнага Савета СССР 2 склікання]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Вярхоўнага Савета СССР 3 склікання]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Вярхоўнага Савета БССР 1-га склікання]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Вярхоўнага Савета БССР 4-га склікання]] [[Катэгорыя:Камандзіры партызанскіх злучэнняў, брыгад і атрадаў у гады Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Карэліцкім раёне]] 3oi0k7k4of51zkps41w4hlr0ct70fr0 0 209824 4187050 3625853 2022-08-15T07:18:11Z Artsiom91 31770 /* Вядомыя носьбіты */ wikitext text/x-wiki '''Гедройц''' — прозвішча, паходзіць ад [[Род Гедройцаў|роду Гедройцаў]]. == Вядомыя носьбіты == * [[Аляксандр Гедройц (нар. 1777)|Аляксандр Гедройц]] (1777 — ?) — дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, [[абозны польны літоўскі]] * [[Аляксандр Вацлававіч Гедройц]] (1935—1999) — беларускі архітэктар. * [[Антон Эдмундавіч Гедройц]], геолаг, даследчык Забайкалля, Аму-Дар’і і краін Балтыі * [[Вера Ігнатаўна Гедройц]], адна з першых у Расійскай імперыі жанчын-[[хірург]]аў, [[паэтэса]] і пісьменніца. * [[Ежы Гедройц]], польскі публіцыст, палітык * [[Кокі Гедройц]], брытанскі рэжысёр * [[Марцін Гедройц]], дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага * [[Мельхіёр Гедройц]], вялікалітоўскі магнат і рэлігійны дзеяч * [[Міхал Гедройц]], каталіцкі манах, прадстаўнік роду Гедройцаў {{спіс цёзак2}} jeoznkew4ikug6b0u2cnspikup8nfv8 0 210384 4187057 3990331 2022-08-15T07:26:39Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Мозер}} {{навуковец}} '''Май-Брыт Мозер''' ({{lang-no|May-Britt Moser}}; нар. {{ДН|||1963}}, Фаснавог) — нарвежскі нейрабіёлаг. == Біяграфія == Скончыла ў 1992 годзе [[універсітэт Осла|ўніверсітэт Осла]]. Разам са сваім мужам Эдвардам Мозерам вядомая дзякуючы працам у галіне прасторавай арыентацыі і прасторавай памяці. Лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне|Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне]] (2014). {{зноскі}} {{Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне Лаўрэаты 2001-2025}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Мозер Май-Брыт}} [[Катэгорыя:Нейрабіёлагі Нарвегіі]] [[Катэгорыя:Псіхолагі Нарвегіі]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты Нобелеўскай прэміі з Нарвегіі]] [[Катэгорыя:Жанчыны-вучоныя]] civ4pj0xxlphqhjqx1riai6bdcf3559 0 210385 4187059 3990340 2022-08-15T07:27:44Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Мозер}} {{навуковец}} '''Эдвард Мозер''' ({{lang-no|Edvard Moser}}; нар. {{ДН|27|4|1962}}, [[Олесун]]) — нарвежскі нейрабіёлаг. == Біяграфія == Скончыў у 1992 годзе [[універсітэт Осла|ўніверсітэт Осла]]. Разам са сваёй жонкай Май-Брыт вядомы дзякуючы працам у галіне прасторавай арыентацыі і прасторавай памяці. Лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне|Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне]] (2014). {{зноскі}} {{Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне Лаўрэаты 2001-2025}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Мозер Эдвард}} [[Катэгорыя:Нейрабіёлагі Нарвегіі]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты Нобелеўскай прэміі з Нарвегіі]] 2wdij9760bbbyowowsnxf2p74aehz6c 10 215060 4186962 3752873 2022-08-15T01:55:17Z Rkt2312 118603 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца | імя = Пячаткі ЗША | navbar = | state = <includeonly>{{{state|collapsed}}}</includeonly> | стыль_асноўнага_загалоўка = | загаловак = [[Пячаткі штатаў ЗША]] | выява = [[Выява:Great Seal of the United States (obverse).svg|80px|Вялікая пячатка ЗША]] | стыль_загалоўкаў = | стыль_спісаў = | загаловак1 = [[Штаты ЗША|Штаты]] | спіс1 = <div> {{nobr|[[Пячатка Айдаха|Айдаха]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Аёвы|Аёва]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Алабамы|Алабама]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Аляскі|Аляска]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Арызоны|Арызона]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Арканзаса|Арканзас]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Ваёмінга|Ваёмінг]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Вашынгтона|Вашынгтон]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Вермонта|Вермонт]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Віргініі|Вірджынія]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Вісконсіна|Вісконсін]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Гаваяў|Гаваі]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Дэлавэра|Дэлавэр]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Джорджыі|Джорджыя]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Заходняй Вірджыніі|Заходняя Вірджынія]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Ілінойса|Ілінойс]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Індыяны|Індыяна]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Каліфорніі|Каліфорнія]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Канзаса|Канзас]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Кентукі|Кентукі]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Каларада|Каларада]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Канектыкута|Канектыкут]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Луізіяны|Луізіяна]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Масачусетса|Масачусетс]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Мінесоты|Мінесота]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Місісіпі|Місісіпі]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Місуры|Місуры]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Мічыгана|Мічыган]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Мантаны|Мантана]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Мэна|Мэн]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Мэрыленда|Мэрыленд]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Небраскі|Небраска]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Невады|Невада]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Нью-Гэмпшыра|Нью-Гэмпшыр]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Нью-Джэрсі|Нью-Джэрсі]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка штата Нью-Ёрк|Нью-Ёрк]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Нью-Мексіка|Нью-Мексіка]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Агая|Агая]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Аклахомы|Аклахома]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Арэгона|Арэгон]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Пенсільваніі|Пенсільванія]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Род-Айленда|Род-Айленд]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Паўночнай Дакоты|Паўночная Дакота]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Паўночнай Караліны|Паўночная Караліна]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Тэнесі|Тэнесі]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Тэхаса|Тэхас]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Фларыды|Фларыда]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Паўднёвай Дакоты|Паўднёвая Дакота]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Паўднёвай Караліны|Паўднёвая Караліна]]}}{{*}} {{nobr|[[Пячатка Юты|Юта]]}} </div> | загаловак2 = {{d-|[[Федэральная акруга|Федэральны <br />акруга]]}} | спіс2 = [[Пячатка акругі Калумбія|Акруга Калумбія]] | загаловак3 = [[Астраўныя тэрыторыі ЗША|Астраўныя <br />тэрыторыі]] | спіс3 = [[Пячатка Амерыканскага Самоа|Амерыканскае Самоа]]{{*}} [[Пячатка Віргінскіх Астравоў, ЗША|Віргінскія Астравы]]{{*}} [[Пячатка Гуама|Гуам]]{{*}} [[Пячатка Паўночных Марыянскіх астравоў|Паўночныя Марыянскія астравы]]{{*}} [[Пячатка Пуэрта-Рыка|Пуэрта-Рыка]] | загаловак4 = Гл. таксама | спіс4 = [[Пячатка Канфедэратыўных Штатаў Амерыкі|Канфедэратыўныя Штаты Амерыкі]]{{*}} [[Вялікая пячатка ЗША]] }}<includeonly>[[Катэгорыя:Пячаткі штатаў ЗША]]</includeonly><noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Пячаткі штатаў ЗША]] </noinclude> 4z4g2n1ua7gd0xsa7qh8jkbi4polmhq 0 220457 4186693 3453744 2022-08-14T15:33:44Z CommonsDelinker 151 Removing [[:c:File:King_Mindaugas_Monument.jpg|King_Mindaugas_Monument.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Rosenzweig|Rosenzweig]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/Files in Category:Mindaugas Monument in Vilnius|]]. wikitext text/x-wiki {{Помнік |Беларуская назва = Помнік Міндоўгу |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс выявы = Помнік Міндоўгу ў Вільні |Шырыня выявы = |Сучасны статус = |Краіна = Літва |Краіна2 = |Архітэктурны стыль = |Назва месцазнаходжання = Горад |Месцазнаходжанне = Вільнюс |lat_dir = |lat_deg = 54.685317|lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = 25.288592|lon_min = |lon_sec = |region = |CoordScale = |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекту = |Архітэктар = {{нп3|Альгімантас Насвіціс||ru|Насвитис, Альгимантас}}, {{нп3|Рычардас Крыштапавічус||lt|Ričardas Krištapavičius}}, [[Іняса Алістратавайце|Іняса Алістратавайце]] |Скульптар = {{нп3|Рэгімантас Мідзвікіс||lt|Regimantas Midvikis}} |Будаўнік = |Заснавальнік = |Пачатак будаўніцтва = 2003 |Заканчэнне будаўніцтва = 2003 |Стан = |Вышыня = 3,5 |Матэрыял = [[граніт]] |Сайт = |Commons = Mindaugas Monument in Vilnius }} '''Помнік Міндоўгу''' — помнік [[Вялікі князь літоўскі|каралю]] [[Міндоўг]]у ў [[Вільнюс]]е. Помнік размешчаны перад галоўным будынкам [[Нацыянальны музей Літвы|Нацыянальнага музея Літвы]]. Помнік створаны вядомым скульптарам {{нп3|Рэгімантас Мідзвікіс|Рэгімантасам Мідзвікісам|lt|Regimantas Midvikis}} і архітэктарамі {{нп3|Альгімантас Насвіціс|Альгімантасам Насвіцісам|ru|Насвитис, Альгимантас}}, {{нп3|Рычардас Крыштапавічус|Рычардасам Крыштапавічусам|lt|Ričardas Krištapavičius}}, [[Іняса Алістратавайце|Інясай Алістратавайце]]<!--(Inesa Alistratovaitė)-->. Урачыста адкрыты [[6 ліпеня]] [[2003]] года падчас святкавання 750-годдзя каранацыі Міндоўга. Гранітная фігура караля Міндоўга вышынёй тры з паловай метры сядзіць на троне, трымаючы ў руках сімвалы каралеўскай улады — [[дзяржава, сімвал|дзяржаву]] і [[скіпетр]]. Каралеўскі трон усталяваны на круглым шэрым пастаменце, абрамленым [[сонечны каляндар|сонечным календаром]], на якім адзначаны найважнейшыя язычніцкія балцкія і хрысціянскія святы. == Гл. таксама == * [[Помнік Міндоўгу, Навагрудак]] == Спасылкі == {{Commons|Category:Mindaugas Monument in Vilnius}} * [http://litbook.lt/2013/03/king-mindaugas/ Помнік каралю Миндаўгасу, Вільнюс] {{ref-ru}} * [http://www.vilnius-tourism.lt/ru/tourism/places-to-visit/monuments/monument-to-king-mindaugas/ Помнік каралю Миндаўгасу] // Інфармацыйна-турыстычны цэнтр Вільнюса {{ref-ru}} [[Катэгорыя:Помнікі Вільнюса]] [[Катэгорыя:Міндоўг]] pptq1bp3a3f2ycspxwoqkp317nrv2a1 0 221112 4186967 4162969 2022-08-15T03:24:44Z VladimirZhV 9113 вікіфікацыя, афармленне, катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Рака |Назва = Запалічная |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 12 |Плошча басейна = 37 |Басейн = Гурыстая/Убарць/Прыпяць/Дняпро/Чорнае мора |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir =N |s_lat_deg = 51|s_lat_min = 54|s_lat_sec = 36.84 |s_lon_dir =E |s_lon_deg = 28|s_lon_min = 37|s_lon_sec = 45.40 |Вусце = Гурыстая |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir =N |m_lat_deg = 51|m_lat_min = 57|m_lat_sec = 19.94 |m_lon_dir =E |m_lon_deg = 28|m_lon_min = 31|m_lon_sec = 22.25 |Ухіл ракі = 1,7 |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Гомельская вобласць |Раён = Лельчыцкі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Запалі́чная''', '''Крымка''', '''Крынка''' — [[рака]] ў [[Лельчыцкі раён|Лельчыцкім]] раёне [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], левы [[прыток]] ракі [[Гурыстая]] (басейн [[Прыпяць|Прыпяці]]). Даўжыня ракі 12 км<ref>[http://www.cricuwr.by/static/INVENT_VO/Text/PDF/RAZD1/Gomel/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Гомельскай вобласці // Даведнік «Водныя аб’екты Рэспублікі Беларусь»] {{ref-ru}}</ref>. Плошча [[вадазбор]]у 37 км². Сярэдні [[Ухіл ракі|нахіл воднай паверхні]] 1,7 ‰. Пачынаецца за 4 км на поўдзень, вусце за 4 км на паўночны захад ад вёскі [[Зарубанае]]. Цячэ па забалочанай лясістай мясцовасці. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Блакітная}} * {{Крыніцы/ЭПБ|2|||334}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Гомельская область. Лельчицкий район: карта. Лельчицы: план|адказны=Ред. В.А. Змачинская.|месца=Минск|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2007|тыраж=3000}} {{ref-ru}} [[Катэгорыя:Рэкі Лельчыцкага раёна]] [[Катэгорыя:Басейн Убарці]] b041irh01nzdfhkpjp0f2ysm34j04vh 0 222005 4186996 3988072 2022-08-15T05:50:46Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Брама */ wikitext text/x-wiki {{Храм |Тып = Каталіцкі храм |Беларуская назва = Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў |Арыгінальная назва = |Выява =Мсціслаў. Касцёл Узнясення Дзевы Марыі.jpg |Подпіс выявы = |Шырыня выявы = |Статус = {{ГККРБ 4|511Г000504}} |Краіна = Беларусь |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = Горад |Месцазнаходжанне = |lat_dir = N|lat_deg = 54.02391|lat_min = |lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 31.72688|lon_min = |lon_sec = |region = BY |CoordScale = |На карце =Беларусь Мсціслаў |Канфесія = |Епархія = |Добрапрыстойнасць = |Ордэнская прыналежнасць = |Тып кляштара = |Тып будынка = |Архітэктурны стыль = [[барока]], [[ракако]] |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадванне = |Заснаванне = |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = 1614 |Заканчэнне будаўніцтва = |Будынкі = {{Славутасць/Будынкі|касцёл|брама|кляштарны корпус|||}} |Вядомыя жыхары = |Рэліквіі = |Настаяцель = |Стан = |Сайт = |Commons = }} {{Значэнні|Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі}} '''Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў''' — сакральны комплекс у г. [[горад Мсціслаў|Мсціславе]]. Помнік архітэктуры [[барока]] і [[ракако]] рэспубліканскага значэння. == Гісторыя == [[Файл:Amścisłaŭ, Karmelicki. Амсьціслаў, Кармэліцкі (1912).jpg|міні|злева|Касцёл у пач. XX ст.]] Першым у Мсціславе прывілеем караля [[Жыгімонт III Ваза|Жыгімонта III Вазы]] ў [[1614]] г. быў заснаваны фарны касцёл ля падножжа Замкавай гары, пры якім ў [[1637]] г. быў заснаваны кляштар кармелітаў<ref name="kom">{{крыніцы/Мураваныя харалы беларускага барока|}}</ref>. Касцёл пры манастыры першапачаткова быў драўляным і непрыкметным. [[Файл:Фундатарскі надпіс на фасадзе касьцёла.jpg|міні|злева|Фундатарскі надпіс на фасадзе касцёла]] Аб даце будаўніцтва Успенскага кляштара і мураванага касцёла кармелітаў у Мсціславе можна меркаваць толькі па ўскосных даных, а дакладней, толькі па спасылках на ўжо не існуючыя дакументы [[XVII]] і [[XVIII]] стст. Закладзены касцёл у 1-й палове [[XVII ст.]] на месцы старога драўлянага храма, узводзіўся Караля Якуба Мадалінскага. З [[1648]] года Мсціслаў быў ахоплены казацкімі хваляваннямі, у [[1654]] годзе пасля [[Узяцце Мсціслава, 1654|ўзяцця Мсціслава]] маскоўскімі войскамі манахі-кармеліты былі перабіты, гэтай падзеі прысвечаны дзве цэнтральныя фрэскі храма. Дабудоўваўся касцёл значна пазней, праз некалькі дзесяцігоддзяў, у другой палове XVII ст<ref name="kom"/>. Касцёл фундаментальна перабудаваны ў [[1746]]—[[1750]] гг. архітэктарам [[І. К. Глаўбіц]]ам (перайначаныя форма даху, дэкор галоўнага фасада і [[інтэр'ер]]а, завяршэнні трох'ярусных вежаў) і часткова ў [[1887]] г. == Архітэктура == === Касцёл === [[Файл:Кармяліцкі касьцёл 2.jpg|міні|злева|Від на касцёл з Замкавай гары]] Касцёл — мураваная трохнефная шасцістаўповая [[базіліка]] з дзвюхвежавым фасадам і пяціграннай [[алтар]]най [[апсіда]]й, да якой з поўдня прылягае кляштар — двухпавярховы прамавугольны ў плане мураваны будынак, накрыты [[вальмавы дах|вальмавым дахам]] (у [[інтэр'ер]]ы збераглася размалёўка [[XIX ст.]]). Сцены касцёла [[тынкоўка|атынкаваныя]] і аздобленыя [[пілястра]]мі. Драўляныя скляпенні ўнутры больш познія. [[Файл:Укрыжаваньне з кармяліцкага касьцёла ў раённым музэі.jpg|міні|Укрыжаванне з касцёла ў раённым музеі]] ==== Інтэр'ер ==== Інтэр'ер багата аздоблены лепкай і [[фрэска]]мі (сярэдзіна [[XVIII ст.]]), якія размешчаныя на паўднёвай, паўночнай і [[алтар]]най сценах галоўнага нефа і на скляпеннях бакавых нефаў. Збераглося каля дваццаці кампазіцый, з якіх найбольшую мастацкую каштоўнасць маюць партрэт фундатара і сюжэты на гістарычную тэматыку: «Узяцце Мсціслава маскалямі ў 1654 г.» і «[[Трубяцкая разня|Забойства ксяндзоў]]». Гістарычную цікавасць мае панарама камяніц тагачаснага Мсціслава. Каляровая гама размалёвак на рэлігійныя тэмы мяккая, пабудаваная пераважна на жоўта-карычневых і шэра-блакітных колерах. Сцэны на гістарычныя сюжэты маюць больш разнастайную каляровую гаму. У кампазіцыі адчуваецца перспектыўна-прасторавы план, аб'ём. <center><gallery mode=packed caption="Інтэр'ер " heights= "200px" widths= "180px" > Выява:Amścisłaŭ, Trubiackaja raźnia. Амсьціслаў, Трубяцкая разьня (1654, 1912).jpg|Забойства ксяндзоў Выява:Amścisłaŭski zamak. Амсьціслаўскі замак (1654, 1912).jpg|Узяцце Мсціслава маскалямі ў 1654 г. Выява:Amścisłaŭ, Karmelicki. Амсьціслаў, Кармэліцкі (1913) (2).jpg|Галоўны алтар у 1913 годзе Выява:Галоўны алтар касьцёла.jpg|Галоўны алтар у наш час Выява:Інтэр'ер касьцёла, выгляд з хораў.jpg|Інтэр'ер у наш час, выгляд з хораў </gallery></center> === Брама === [[Файл:03 alefirenko.JPG|міні|злева|Брама касцёла]] Каля касцёла пабудаваная цагляная [[брама]], якая вырашаная ў выглядзе рознавялікіх паўцыркульных арак. Па баках [[брама|брамы]] ўзвышаюцца невялікія [[пінакль|пінаклі]]. Над шырокай цэнтральнай аркай размешчаны ступеньчаты [[атык]]. == Святары == * Спірыдон Стаюр; * 1887—1896 — [[Пётр Язэпавіч Аўгло]]; * 1903—1916? — [[Антоні Вікенцевіч Матусевіч]]; * 1916? — [[Уладзіслаў Гжэбала]]; * 1917—1928? — [[Віктар Янавіч Валентыновіч]]; * 1936—1937 — [[Міхал Ігнатавіч Варнас]]. {{зноскі}} == Літаратура == [[Выява:1995. Stamp of Belarus 0111.jpg|180пкс|right|thumb|Касцёл кармелітаў на паштовай марцы Беларусі]] * {{Крыніцы/Архітэктура Беларусі (1993)|}} * {{крыніцы/ЗП|}} * {{крыніцы/Мураваныя харалы беларускага барока|}} == Спасылкі == {{ГККРБ|511Г000504}} * {{Commons|Category:Church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary in Mscislaŭ}} * {{radzima|2742}} * {{ГБ|http://globustut.by/mstislavl/index.htm#karmel_main}} * {{catholic.by|http://catholic.by/2/belarus/dioceses/minsk-mohilev/100357.html}} {{Магілёўскі дэканат}} [[Катэгорыя:Касцёлы Мсціслава]] [[Катэгорыя:Збудаванні Беларусі ў стылі ракако]] [[Катэгорыя:Збудаванні Мсціслава ў стылі барока]] [[Катэгорыя:Кармеліцкія кляштары Беларусі]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў XVII стагоддзі]] [[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні Іагана Глаўбіца]] [[Катэгорыя:Касцёлы Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі]] ti8prdav2f72zrgxyv3cibdd3x0uo4u 4186997 4186996 2022-08-15T05:51:22Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Святары */ wikitext text/x-wiki {{Храм |Тып = Каталіцкі храм |Беларуская назва = Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў |Арыгінальная назва = |Выява =Мсціслаў. Касцёл Узнясення Дзевы Марыі.jpg |Подпіс выявы = |Шырыня выявы = |Статус = {{ГККРБ 4|511Г000504}} |Краіна = Беларусь |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = Горад |Месцазнаходжанне = |lat_dir = N|lat_deg = 54.02391|lat_min = |lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 31.72688|lon_min = |lon_sec = |region = BY |CoordScale = |На карце =Беларусь Мсціслаў |Канфесія = |Епархія = |Добрапрыстойнасць = |Ордэнская прыналежнасць = |Тып кляштара = |Тып будынка = |Архітэктурны стыль = [[барока]], [[ракако]] |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадванне = |Заснаванне = |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = 1614 |Заканчэнне будаўніцтва = |Будынкі = {{Славутасць/Будынкі|касцёл|брама|кляштарны корпус|||}} |Вядомыя жыхары = |Рэліквіі = |Настаяцель = |Стан = |Сайт = |Commons = }} {{Значэнні|Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі}} '''Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў''' — сакральны комплекс у г. [[горад Мсціслаў|Мсціславе]]. Помнік архітэктуры [[барока]] і [[ракако]] рэспубліканскага значэння. == Гісторыя == [[Файл:Amścisłaŭ, Karmelicki. Амсьціслаў, Кармэліцкі (1912).jpg|міні|злева|Касцёл у пач. XX ст.]] Першым у Мсціславе прывілеем караля [[Жыгімонт III Ваза|Жыгімонта III Вазы]] ў [[1614]] г. быў заснаваны фарны касцёл ля падножжа Замкавай гары, пры якім ў [[1637]] г. быў заснаваны кляштар кармелітаў<ref name="kom">{{крыніцы/Мураваныя харалы беларускага барока|}}</ref>. Касцёл пры манастыры першапачаткова быў драўляным і непрыкметным. [[Файл:Фундатарскі надпіс на фасадзе касьцёла.jpg|міні|злева|Фундатарскі надпіс на фасадзе касцёла]] Аб даце будаўніцтва Успенскага кляштара і мураванага касцёла кармелітаў у Мсціславе можна меркаваць толькі па ўскосных даных, а дакладней, толькі па спасылках на ўжо не існуючыя дакументы [[XVII]] і [[XVIII]] стст. Закладзены касцёл у 1-й палове [[XVII ст.]] на месцы старога драўлянага храма, узводзіўся Караля Якуба Мадалінскага. З [[1648]] года Мсціслаў быў ахоплены казацкімі хваляваннямі, у [[1654]] годзе пасля [[Узяцце Мсціслава, 1654|ўзяцця Мсціслава]] маскоўскімі войскамі манахі-кармеліты былі перабіты, гэтай падзеі прысвечаны дзве цэнтральныя фрэскі храма. Дабудоўваўся касцёл значна пазней, праз некалькі дзесяцігоддзяў, у другой палове XVII ст<ref name="kom"/>. Касцёл фундаментальна перабудаваны ў [[1746]]—[[1750]] гг. архітэктарам [[І. К. Глаўбіц]]ам (перайначаныя форма даху, дэкор галоўнага фасада і [[інтэр'ер]]а, завяршэнні трох'ярусных вежаў) і часткова ў [[1887]] г. == Архітэктура == === Касцёл === [[Файл:Кармяліцкі касьцёл 2.jpg|міні|злева|Від на касцёл з Замкавай гары]] Касцёл — мураваная трохнефная шасцістаўповая [[базіліка]] з дзвюхвежавым фасадам і пяціграннай [[алтар]]най [[апсіда]]й, да якой з поўдня прылягае кляштар — двухпавярховы прамавугольны ў плане мураваны будынак, накрыты [[вальмавы дах|вальмавым дахам]] (у [[інтэр'ер]]ы збераглася размалёўка [[XIX ст.]]). Сцены касцёла [[тынкоўка|атынкаваныя]] і аздобленыя [[пілястра]]мі. Драўляныя скляпенні ўнутры больш познія. [[Файл:Укрыжаваньне з кармяліцкага касьцёла ў раённым музэі.jpg|міні|Укрыжаванне з касцёла ў раённым музеі]] ==== Інтэр'ер ==== Інтэр'ер багата аздоблены лепкай і [[фрэска]]мі (сярэдзіна [[XVIII ст.]]), якія размешчаныя на паўднёвай, паўночнай і [[алтар]]най сценах галоўнага нефа і на скляпеннях бакавых нефаў. Збераглося каля дваццаці кампазіцый, з якіх найбольшую мастацкую каштоўнасць маюць партрэт фундатара і сюжэты на гістарычную тэматыку: «Узяцце Мсціслава маскалямі ў 1654 г.» і «[[Трубяцкая разня|Забойства ксяндзоў]]». Гістарычную цікавасць мае панарама камяніц тагачаснага Мсціслава. Каляровая гама размалёвак на рэлігійныя тэмы мяккая, пабудаваная пераважна на жоўта-карычневых і шэра-блакітных колерах. Сцэны на гістарычныя сюжэты маюць больш разнастайную каляровую гаму. У кампазіцыі адчуваецца перспектыўна-прасторавы план, аб'ём. <center><gallery mode=packed caption="Інтэр'ер " heights= "200px" widths= "180px" > Выява:Amścisłaŭ, Trubiackaja raźnia. Амсьціслаў, Трубяцкая разьня (1654, 1912).jpg|Забойства ксяндзоў Выява:Amścisłaŭski zamak. Амсьціслаўскі замак (1654, 1912).jpg|Узяцце Мсціслава маскалямі ў 1654 г. Выява:Amścisłaŭ, Karmelicki. Амсьціслаў, Кармэліцкі (1913) (2).jpg|Галоўны алтар у 1913 годзе Выява:Галоўны алтар касьцёла.jpg|Галоўны алтар у наш час Выява:Інтэр'ер касьцёла, выгляд з хораў.jpg|Інтэр'ер у наш час, выгляд з хораў </gallery></center> === Брама === [[Файл:03 alefirenko.JPG|міні|злева|Брама касцёла]] Каля касцёла пабудаваная цагляная [[брама]], якая вырашаная ў выглядзе рознавялікіх паўцыркульных арак. Па баках [[брама|брамы]] ўзвышаюцца невялікія [[пінакль|пінаклі]]. Над шырокай цэнтральнай аркай размешчаны ступеньчаты [[атык]]. == Святары<ref name="Рэп">{{крыніцы/Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917-1964|с=567}}</ref> == * Спірыдон Стаюр; * 1887—1896 — [[Пётр Язэпавіч Аўгло]]; * 1903—1916? — [[Антоні Вікенцевіч Матусевіч]]; * 1916? — [[Уладзіслаў Гжэбала]]; * 1917—1928? — [[Віктар Янавіч Валентыновіч]]; * 1936—1937 — [[Міхал Ігнатавіч Варнас]]. {{зноскі}} == Літаратура == [[Выява:1995. Stamp of Belarus 0111.jpg|180пкс|right|thumb|Касцёл кармелітаў на паштовай марцы Беларусі]] * {{Крыніцы/Архітэктура Беларусі (1993)|}} * {{крыніцы/ЗП|}} * {{крыніцы/Мураваныя харалы беларускага барока|}} == Спасылкі == {{ГККРБ|511Г000504}} * {{Commons|Category:Church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary in Mscislaŭ}} * {{radzima|2742}} * {{ГБ|http://globustut.by/mstislavl/index.htm#karmel_main}} * {{catholic.by|http://catholic.by/2/belarus/dioceses/minsk-mohilev/100357.html}} {{Магілёўскі дэканат}} [[Катэгорыя:Касцёлы Мсціслава]] [[Катэгорыя:Збудаванні Беларусі ў стылі ракако]] [[Катэгорыя:Збудаванні Мсціслава ў стылі барока]] [[Катэгорыя:Кармеліцкія кляштары Беларусі]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў XVII стагоддзі]] [[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні Іагана Глаўбіца]] [[Катэгорыя:Касцёлы Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі]] dqkg6foeja9cei28a4pho5dkwu6dih7 0 223013 4186605 2458936 2022-08-14T12:27:46Z D.L.M.I. Bel 33064 /* Беларусь */ wikitext text/x-wiki Назву '''Прудзе́ц''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Віцебская вобласць]]: ** [[Прудзец (Талачынскі сельсавет)|Прудзец]] — былая вёска ў [[Талачынскі сельсавет|Талачынскім сельсавеце]] [[Талачынскі раён|Талачынскага раёна]] ** [[Прудзец (Талачынскі раён)|Прудзец]] — вёска ў [[Талачынскі сельсавет|Талачынскім сельсавеце]] [[Талачынскі раён|Талачынскага раёна]] (да 2013 года ўваходзіла ў склад [[Азярэцкі сельсавет (Талачынскі раён)|Азярэцкага сельсавета]]) * [[Мінская вобласць]]: ** [[Прудзец (Крупскі раён)|Прудзец]] — вёска ў [[Крупскі раён|Крупскім раёне]] {{Неадназначнасць}} j2ceu80glpfaoh4wjkmmxbr9vts0ycx 0 224732 4186835 4178539 2022-08-14T20:05:15Z Artsiom91 31770 вікіфікацыя wikitext text/x-wiki '''Адміністрацыйная рэформа ў Польшчы''' — рэформа [[Адміністрацыйны падзел Польшчы|адміністрацыйна тэрытарыяльнага падзелу Польшчы]], якая набыла ў сілу з [[1 студзеня]] [[1999]] года. Сама структура тэрытарыяльнага падзелу [[Ваяводствы Польшчы|ваяводства]]-[[Паветы Польшчы|павет]]-[[гміна]] была захавана, аднак колькасць ваяводстваў паменшана з 49 да 16. Следствам рэформы было таксама памяншэнне ўлады [[Ваявода|ваяводы]], які з гэтага часу з’яўляецца прадстаўніком цэнтральнай улады, і павелічэнне ролі самакіравання на ваяводскім і мясцовым узроўні. Большасць гарадоў, якія страцілі статус цэнтраў ваяводстваў (акрамя гарадоў [[Цяханаў]], [[Серадз]] і [[Піла (горад)|Піла]]), атрымалі статус [[Горад на правах павета|гарадоў на правах павета]]. == Утвораныя ваяводствы == '''[[Вармінска-Мазурскае ваяводства]]''' ўтворана з былога ваяводства * [[Альштынскае ваяводства (1975—1998)|Альштынскага]] і частак былых ваяводстваў * [[Сувалкскае ваяводства|Сувалкскага]] * [[Эльблёнгскае ваяводства|Эльблёнгскага]] * [[Цеханаўскае ваяводства|Цеханаўскага]] * [[Торунскае ваяводства|Торунскага]] * [[Астралэнцкае ваяводства|Астралэнцкага]] '''[[Велікапольскае ваяводства]]''' ўтворана з былога ваяводства * [[Пазнаньскае ваяводства, 1975—1998|Пазнаньскага]] і частак былых ваяводстваў * [[Канінскае ваяводства|Канінскага]] * [[Пільскае ваяводства|Пільскага]] * [[Ляшчынскае ваяводства|Ляшчынскага]] * [[Калішскае ваяводства, 1975—1998|Калішскага]] * [[Зяленагурскае ваяводства|Зяленагурскага]] * [[Гожаўскае ваяводства|Гожаўскага]] * [[Быдгашчскае ваяводства (1975—1998)|Быдгашчскага]] '''[[Заходнепаморскае ваяводства]]''' ўтворана з былых ваяводстваў * [[Шчэцінскае ваяводства, 1975—1998|Шчэцінскага]] * [[Кашалінскае ваяводства, 1975—1998|Кашалінскага]] і частак былых ваяводстваў * [[Гожаўскае ваяводства|Гожаўскага]] * [[Пільскае ваяводства|Пільскага]] * [[Слупскае ваяводства|Слупскага]] '''[[Куяўска-Паморскае ваяводства]]''' ўтворана з былога ваяводства * [[Улацлаўскае ваяводства|Улацлаўскага]] і частак былых ваяводстваў * [[Торунскае ваяводства|Торунскага]] * [[Быдгашчскае ваяводства (1975—1998)|Быдгашчскага]] '''[[Лодзьскае ваяводства]]''' ўтворана з былых ваяводстваў * [[Лодзьскае гарадское ваяводства|Лодзьскага]] * [[Сярадзкае ваяводства (1975—1998)|Сярадзкага]] і частак былых ваяводстваў * [[Пятркоўскае ваяводства|Пятркоўскага]] * [[Скернявіцкае ваяводства|Скернявіцкага]] * [[Плоцкае ваяводства, 1975—1998|Плоцкага]] * [[Калішскае ваяводства, 1975—1998|Калішскага]] * [[Чэнстахоўскае ваяводства|Чэнстахоўскага]] * [[Канінскае ваяводства|Канінскага]] * [[Радамскае ваяводства|Радамскага]] '''[[Люблінскае ваяводства]]''' ўтворана з былых ваяводстваў * [[Люблінскае ваяводства, 1975—1998|Люблінскага]] * [[Замойскае ваяводства|Замойскага]] * [[Хэлмскае ваяводства|Хэлмскага]] і частак былых ваяводстваў * [[Бяльскападляскае ваяводства|Бяльскападляскага]] * [[Тарнабжэгскае ваяводства|Тарнабжэгскага]] * [[Сядлецкае ваяводства|Сядлецкага]] '''[[Любушскае ваяводства]]''' ўтворана з частак былых ваяводстваў * [[Зяленагурскае ваяводства|Зяленагурскага]] * [[Гожаўскае ваяводства|Гожаўскага]] * [[Ляшчынскае ваяводства|Ляшчынскага]] '''[[Мазавецкае ваяводства]]''' ўтворана з былога ваяводства * [[Варшаўскае сталічнае ваяводства|Варшаўскага]] і частак былых ваяводстваў * [[Астралэнцкае ваяводства|Астралэнцкага]] * [[Радамскае ваяводства|Радамскага]] * [[Цеханаўскае ваяводства|Цеханаўскага]] * [[Сядлецкае ваяводства|Сядлецкага]] * [[Плоцкае ваяводства, 1975—1998|Плоцкага]] * [[Скернявіцкае ваяводства|Скернявіцкага]] * [[Бяльскападляскае ваяводства|Бяльскападляскага]] * [[Ломжынскае ваяводства|Ломжынскага]] '''[[Малапольскае ваяводства]]''' ўтворана з былых ваяводстваў * [[Кракаўскае гарадское ваяводства|Кракаўскага]] * [[Новасандэцкае ваяводства|Новасандэцкага]] і частак былых ваяводстваў * [[Тарноўскае ваяводства|Тарноўскага]] * [[Бельскае ваяводства|Бельскага]] * [[Катавіцкае ваяводства, 1975—1998|Катавіцкага]] * [[Келецкае ваяводства (1975—1998)|Келецкага]] * [[Кросненскае ваяводства|Кросненскага]] '''[[Ніжнесілезскае ваяводства]]''' ўтворана з былых ваяводстваў * [[Валбжыхскае ваяводства|Валбжыхскага]] * [[Уроцлаўскае ваяводства, 1975—1998|Уроцлаўскага]] * [[Еленягурскае ваяводства|Еленягурскага]] * [[Легніцкае ваяводства|Легніцкага]] і частак былых ваяводстваў * [[Ляшчынскае ваяводства|Ляшчынскага]] * [[Калішскае ваяводства, 1975—1998|Калішскага]] '''[[Апольскае ваяводства]]''' ўтворана з былога ваяводства * [[Апольскае ваяводства|Апольскага]] і часткі былога ваяводства * [[Чэнстахоўскае ваяводства|Чэнстахоўскага]] '''[[Падкарпацкае ваяводства]]''' ўтворана з былых ваяводстваў * [[Жэшоўскае ваяводства (1975—1998)|Жэшоўскага]] * [[Пшэмысльскае ваяводства|Пшэмысльскага]] і частак былых ваяводстваў * [[Кросненскае ваяводства|Кросненскага]] * [[Тарнабжэгскае ваяводства|Тарнабжэгскага]] * [[Тарноўскае ваяводства|Тарноўскага]] '''[[Падляскае ваяводства]]''' ўтворана з былога ваяводства * [[Беластоцкае ваяводства, 1975—1998|Беластоцкага]] і частак былых ваяводстваў * [[Ломжынскае ваяводства|Ломжынскага]] * [[Сувалкскае ваяводства|Сувалкскага]] '''[[Паморскае ваяводства]]''' ўтворана з былых ваяводстваў * [[Гданьскае ваяводства (1975—1998)|Гданьскага]] і частак былых ваяводстваў * [[Слупскае ваяводства|Слупскага]] * [[Эльблёнгскае ваяводства|Эльблёнгскага]] * [[Быдгашчскае ваяводства (1975—1998)|Быдгашчскага]] '''[[Свентакшыскае ваяводства]]''' ўтворана з частак былых ваяводстваў * [[Келецкае ваяводства (1975—1998)|Келецкага]] * [[Тарнабжэгскае ваяводства|Тарнабжэгскага]] * [[Чэнстахоўскае ваяводства|Чэнстахоўскага]] * [[Пятркоўскае ваяводства|Пятркоўскага]] * [[Радамскае ваяводства|Радамскага]] '''[[Сілезскае ваяводства]]''' ўтворана з частак былых ваяводстваў * [[Катавіцкае ваяводства, 1975—1998|Катавіцкага]] * [[Бельскае ваяводства|Бельскага]] * [[Чэнстахоўскае ваяводства|Чэнстахоўскага]] == Спасылкі == * ''[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19980960603 Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa]'' [[Катэгорыя:Гісторыя адміністрацыйнага падзелу Польшчы]] [[Катэгорыя:1998 год у Польшчы]] 876v7vra7rzxhbxfdqehoamz77ud8r8 10 229004 4186963 3752508 2022-08-15T01:55:40Z Rkt2312 118603 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца |імя = Экспансія ЗША |navbar = |state = <includeonly>{{{state|autocollapsed}}}</includeonly> |стыль = |стыль_асноўнага_загалоўка = |загаловак = {{Сцяг|ЗША}} Экспансія [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] |выява = <div style="padding-left:5px; padding-right:10px;">[[Выява:Great Seal of the United States (obverse).svg|90px|link=Вялікі друк ЗША]]</div> |стыль_загалоўкаў = |стыль_спісаў = |стыль_уверсе = |уверсе =<small>'''''[[Дактрына адкрыцця]] • [[Відавочнае наканаванне]] • [[Амерыканская выключнасць]] • [[Амерыканскі імперыялізм]] • [[Дактрына Манро]] • [[Pax Americana]]'''''</small> |загаловак1 = [[Кантынентальная экспансія ЗША|Кантынентальная<br />экспансія]] |спіс1 =<div style="padding-left:5px; padding-right:8px; text-align:justify;"> [[Трынаццаць калоній|Трынаццаць калоній (1776)]] • [[Парыжскі мір (1783)]] • [[Луізіянская купля|Луізіянская купля (1803)]] • [[Англа-амерыканская канвенцыя (1818)|Мяжа па 49-й паралелі (1818)]] • [[Дагавор Адамса — Аніса|Далучэнне Фларыды (1819)]] • [[Далучэнне Тэхаса да ЗША|Далучэнне Тэхаса (1845)]] • [[Арэгонскі дагавор|Арэгонскі дагавор (1846)]] • [[Дагавор Гвадалупэ-Ідальга|Мексіканская саступка (1848)]] • [[Купля Гадсдена|Купля Гадсдена (1853)]] • [[Продаж Аляскі|Купля Аляскі (1867)]] </div> |загаловак2 = [[Заморская экспансія ЗША|Заморская<br />экспансія]] |спіс2 =<div style="padding-left:5px; padding-right:8px; text-align:justify;"> [[Закон аб гуана|Закон аб гуанавых астравах (1856)]] • [[Рэзалюцыя Ньюлэндса|Анексія Гаваяў (1898)]] • [[Парыжскі мірны дагавор, 1898|Анексія Іспанскай Вест-Індыі, Філіпінаў і Гуама (1898)]] • [[:en:Tripartite Convention|Анексія Самоа (1899)]] • [[:en:Hay–Bunau-Varilla Treaty|Арэнда Зоны Панамскага канала (1903)]] • [[Ваенная база Гуантанама|Арэнда Гуантанама (1903)]] • [[Дагавор Браяна — Чамора|Арэнда а-воў Корн (1914)]] • [[:en:Treaty of the Danish West Indies|Купля Віргінскіх астравоў (1917)]] • [[:en:United States Military Government of the Ryukyu Islands|Акупацыя Рукю (1945)]] • [[Падапечная тэрыторыя Ціхаакіянскія астравы|Апека Ціхаакіянскіх астравоў (1947)]] </div> |загаловак3 = Дэкаланізацыя |спіс3 =<div style="padding-left:5px; padding-right:8px; text-align:justify;"> [[:en:Hay-Quesada Treaty|Адмова ад в. Пінас (1925)]] • [[Cuban–American Treaty of Relations|Замацаванне суверэнітэту Кубы (1934)]] • [[:en:Treaty of Manila (1946)|Прызнанне незалежнасці Філіпінаў (1946)]] • [[Сіснэ|Вяртанне Лебядзіных а-воў (1971)]] • [[Дагавор Браяна — Чамора|Вяртанне а-воў Корн (1971)]] • [[:en:United States Civil Administration of the Ryukyu Islands|Зварот Рукю (1972)]] • [[:en:Torrijos–Carter Treaties|Вяртанне Зоны Панамскага канала (1979)]] • [[:en:Treaty of Tarawa|Вяртанне 14 а-воў Лайн (1979)]] • [[Сан-Андрэс-і-Правідэнсія|Вяртанне трох рыфаў Сан-Андрэс-і-Правідэнсія (1981)]] • [[Дагавор аб свабоднай асацыяцыі|Спыненне апекі Ціхаакіянскіх астравоў (1994)]] </div> |стыль_унізе = |унізе = '''Гл. таксама:''' [[Шаблон:Акупацыі ЗША|Акупацыі і ўварванні ЗША]] • [[Ваенныя базы ЗША]] }}<noinclude>[[Катэгорыя:Навігацыйныя шаблоны:Палітыка ЗША]] [[Катэгорыя:Навігацыйныя шаблоны:Гісторыя ЗША]] [[Катэгорыя:Навігацыйныя шаблоны:Экспансіянізм]] </noinclude> edsqyyafihdad7pyjldclg7gmxgw507 10 229009 4186964 3750446 2022-08-15T01:55:57Z Rkt2312 118603 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная паласа |імя = Інкарпараваныя тэрыторыі ЗША |колер = |выява = |выява2 = [[Выява:Great Seal of the United States (obverse).svg|80px|Вялікі Друк ЗША]] |загаловак = [[Тэрыторыі ЗША]] |state = autocollapse |утрыманне = {{nobr|[[Стары Паўночны Захад|Паўночна-Заходняя тэрыторыя]]{{*}}}} {{nobr|[[Паўднёва-Заходнія тэрыторыі ЗША, 1790—1796|Паўднёва-Заходняя тэрыторыя]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Місісіпі]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Індыяна]]{{*}}}} {{nobr|[[Арлеанская тэрыторыя]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Мічыган]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Луізіяна]]}} / {{nobr|[[Тэрыторыя Місуры]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Ілінойс]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Алабама]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Арканзас]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Фларыда]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Вісконсін]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Аёва]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Арэгон]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Мінесота]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Нью-Мексіка]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Юта]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Вашынгтон]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Канзас]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Небраска]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Каларада]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Невада]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Дакота]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Арызона]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Айдаха]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Мантана]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Ваёмінг]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Аклахома]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Гаваі]]{{*}}}} {{nobr|[[Тэрыторыя Аляска]]}} }}<noinclude> [[Катэгорыя:Навігацыйныя шаблоны:ЗША]] [[Катэгорыя:Тэрыторыі ЗША|*]]</noinclude> az9ot7d2lg1wuxyloc9yu9cixbwe8li 0 233267 4187122 2821054 2022-08-15T08:59:43Z JerzyKundrat 174 JerzyKundrat перанёс старонку [[Сен-Жэрменскі мір (1570)]] у [[Сен-Жэрменскі мір]] wikitext text/x-wiki {{значэнні|Сен-Жэрменскі мір}} '''Сен-Жэрменскі мір''' ({{lang-fr|Paix de Saint-Germain-en-Laye}}) — мірны дагавор паміж [[Гугеноты|гугенотамі]] і каталікамі, які завяршыў трацінай [[Рэлігійныя войны ў Францыі|Рэлігійную вайну ў Францыі]]. Падпісаны ў [[Сен-Жэрмен-ан-Ле]] (каля Парыжа) [[15 жніўня]] [[1570]] года. Падаў гугенотам свабоду веравызнання ва ўсёй [[Францыя|Францыі]], акрамя [[Парыж]]а, з правам на кальвінісцкае набажэнства ў межах двух гарадоў кожнага губернатарства Францыі і права займаць дзяржаўныя пасады. У рамках дагавора гугеноты атрымалі чатыры крэпасці — [[Ла-Рашэль]], [[Мантабан]], [[горад Каньяк|Каньяк]] і [[Ла-Шарытэ]]. [[Катэгорыя:1570]] [[Катэгорыя:Пратэстанцтва ў Францыі]] [[Катэгорыя:Каталіцтва ў Францыі]] [[Катэгорыя:Гугеноцкія войны]] [[Катэгорыя:Мірныя дагаворы XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Падзеі 15 жніўня]] [[Катэгорыя:Сен-Жэрмен-ан-Ле]] [[Катэгорыя:Дагаворы паводле алфавіта]] lwp1fpgby8w20wz081yzp2hggvjvzz8 4187131 4187122 2022-08-15T09:05:48Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Сен-Жэрменскі дагавор}} '''Сен-Жэрменскі мір''' ({{lang-fr|Paix de Saint-Germain-en-Laye}}) — мірны дагавор паміж [[Гугеноты|гугенотамі]] і каталікамі, які завяршыў трацінай [[Рэлігійныя войны ў Францыі|Рэлігійную вайну ў Францыі]]. Падпісаны ў [[Сен-Жэрмен-ан-Ле]] (каля Парыжа) [[15 жніўня]] [[1570]] года. Падаў гугенотам свабоду веравызнання ва ўсёй [[Францыя|Францыі]], акрамя [[Парыж]]а, з правам на кальвінісцкае набажэнства ў межах двух гарадоў кожнага губернатарства Францыі і права займаць дзяржаўныя пасады. У рамках дагавора гугеноты атрымалі чатыры крэпасці — [[Ла-Рашэль]], [[Мантабан]], [[горад Каньяк|Каньяк]] і [[Ла-Шарытэ]]. [[Катэгорыя:1570]] [[Катэгорыя:Пратэстанцтва ў Францыі]] [[Катэгорыя:Каталіцтва ў Францыі]] [[Катэгорыя:Гугеноцкія войны]] [[Катэгорыя:Мірныя дагаворы XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Падзеі 15 жніўня]] [[Катэгорыя:Сен-Жэрмен-ан-Ле]] [[Катэгорыя:Дагаворы паводле алфавіта]] nz1mlloebk1p4ct2hxzgvbzg6j96739 0 233876 4186847 3698624 2022-08-14T20:11:53Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = хутар |беларуская назва = Белы Засценак |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Відзаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Бе́лы Засце́нак'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Biely Zascienak}}, {{lang-ru|Белый Застенок}}) — [[хутар]] у [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Відзаўскі сельсавет|Відзаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Гмінa Відзы|гміны Відзы]] [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 9 жыхароў, 1 двор<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 17.</ref>. * 1931 год — 3 жыхары, 1 двор<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 14</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Відзаўскі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Відзаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] 41oij93q9sfp25s96tctl9xei9cmnf1 0 233897 4186849 3704180 2022-08-14T20:12:13Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Германоўшчына |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 20|lat_sec = 08 |lon_dir = |lon_deg = 26|lon_min = 37|lon_sec = 37 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Відзаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243004506 }} {{значэнні|Спасылка=Германоўшчына}} '''Германо́ўшчына'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}. Сустракаецца таксама варыянт '''Германаўшчы́на'''</ref> ({{lang-be-trans|Hiermanoŭščyna}}, {{lang-ru|Германовщина}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Відзаўскі сельсавет|Відзаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Гмінa Відзы|гміны Відзы]] [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 142 жыхары, 27 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 17.</ref>. * 1931 год — 161 жыхар, 32 двары<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 14</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Відзаўскі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Відзаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] ggt5bz0u18zajsm1w97zmt8vnkxo42v 0 233953 4186846 3707553 2022-08-14T20:11:44Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Паўлаўка}} {{НП-Беларусь |статус = хутар |беларуская назва = Паўлаўка |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 25|lat_sec = 27 |lon_dir = |lon_deg = 26|lon_min = 40|lon_sec = 09 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Відзаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243004658 }} '''Па́ўлаўка'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Paŭlaŭka}}, {{lang-ru|Павловка}}) — [[хутар]] у [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Відзаўскі сельсавет|Відзаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Гмінa Відзы|гміны Відзы]] [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 4 жыхары, 1 двор<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 19.</ref>. * 1931 год — 25 жыхароў, 6 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 15</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Відзаўскі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Відзаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] f8ax9oxuj352y3ybfjg4jvyzm0ubrtl 0 233966 4186848 3708780 2022-08-14T20:12:03Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Скрабэні |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 22|lat_sec = 07 |lon_dir = |lon_deg = 26|lon_min = 35|lon_sec = 35 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Відзаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243004542 }} '''Скрабэ́ні'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}. Сустракаецца таксама варыянт '''Скрабе́ні'''</ref> ({{lang-be-trans|Skrabeni}}, {{lang-ru|Скребени}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Відзаўскі сельсавет|Відзаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Гмінa Відзы|гміны Відзы]] [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 80 жыхароў, 17 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 19.</ref>. * 1931 год — 87 жыхароў, 20 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 15</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Відзаўскі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Відзаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] fudhy4bsmnz341vwaaq6k5wij00kqok 0 233968 4186855 3708781 2022-08-14T20:13:04Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Стары Двор}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Стары Двор |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 24|lat_sec = 57 |lon_dir = |lon_deg = 26|lon_min = 38|lon_sec = 59 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Відзаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243004643 }} '''Стары́ Двор'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Stary Dvor}}, {{lang-ru|Старый Двор}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Відзаўскі сельсавет|Відзаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Гмінa Відзы|гміны Відзы]] [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 43 жыхары, 8 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 19.</ref>. * 1931 год — 77 жыхароў, 12 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 15</ref>. == Славутасці == * [[Старадворскі валун]] — геалагічны помнік рэспубліканскага значэння {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Відзаўскі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Відзаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Стары Двор (Браслаўскі раён)]] hfef10bbd3go9i9otptjbl782cexgos 0 233980 4186852 3698614 2022-08-14T20:12:34Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Чыжэўшчына}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Чыжэўшчына |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 26|lat_sec = 18 |lon_dir = |lon_deg = 26|lon_min = 35|lon_sec = 31 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Відзаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243004689 }} '''Чыжэ́ўшчына'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}. Сустракаецца таксама варыянт '''Чыжо́ўшчына, Чыжаўшчы́зна'''</ref> ({{lang-be-trans|Čyžeŭščyna}}, {{lang-ru|Чижевщина}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Відзаўскі сельсавет|Відзаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Гмінa Відзы|гміны Відзы]] [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 26 жыхароў, 6 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 17.</ref>. * 1931 год — 34 жыхары, 8 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 14</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Відзаўскі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Відзаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] 1e7wy5bp703wrgrzc73pcojkzcnc3mo 0 234249 4186851 3677605 2022-08-14T20:12:25Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Антоненкі}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Антоненкі |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 46|lat_sec = 04 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 12|lon_sec = 49 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Плюскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Анто́ненкі'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Antonienki}}, {{lang-ru|Антоненки}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Плюскі сельсавет|Плюскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 12</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 39 жыхароў, 9 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 12.</ref>. * 1931 год — 48 жыхароў, 11 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 12</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Плюскі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Плюскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] do4nsms1zd7n9xeq7462gxkcy47ui1b 0 234277 4186869 3681799 2022-08-14T20:16:41Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Дундзеры |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 46|lat_sec = 17 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 12|lon_sec = 07 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет = Плюскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243012142 }} '''Ду́ндзеры'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}. Сустракаецца таксама варыянт '''Ду́ндары'''</ref> ({{lang-be-trans|Dundziery}}, {{lang-ru|Дундеры}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Плюскі сельсавет|Плюскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. Да 1939 года тут знаходзілася пагранічная кампанія [[Корпус аховы памежжа|KOP]] «Dundery». == Насельніцтва == * 1921 год — 163 жыхары, 29 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 13.</ref>. * 1931 год — 139 жыхароў, 27 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 13</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Плюскі сельсавет}} {{Браслаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Плюскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] 7pem2afy6cfvd5t3tet0wfx9ibr2gyh 0 234341 4186864 3679178 2022-08-14T20:15:49Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Боханы |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет2 = Слабодкаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Бо́ханы'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Bochany}}, {{lang-ru|Боханы}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Слабодкаўскі сельсавет, Браслаўскі раён|Слабодкаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 47 жыхароў, 6 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 12.</ref>. * 1931 год — 40 жыхароў, 8 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 12</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Слабодкаўскі сельсавет, Браслаўскі раён}} {{Браслаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Слабодкаўскі сельсавет (Браслаўскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] lvbp5f3phwkkp0uq7bltkqal2rjl8z3 0 234345 4186862 3687351 2022-08-14T20:15:30Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{Значэнні|Вусце}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Вусце |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет2 = Слабодкаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Ву́сце'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Vuscie}}, {{lang-ru|Устье}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Слабодкаўскі сельсавет, Браслаўскі раён|Слабодкаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Гмінa Слабодка|гміны Слабодка]] [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 146 жыхароў, 29 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 13.</ref>. * 1931 год — 160 жыхароў, 34 двары<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 13</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Слабодкаўскі сельсавет, Браслаўскі раён}} {{Браслаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Слабодкаўскі сельсавет (Браслаўскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] o8b81br6026wjnrpyo1qk2me1xamhvl 0 234347 4186870 3681874 2022-08-14T20:16:50Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Гавейкі |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 43|lat_sec = 06 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 13|lon_sec = 15 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет2 = Слабодкаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243012167 }} '''Гаве́йкі'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Haviejki}}, {{lang-ru|Говейки}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Слабодкаўскі сельсавет, Браслаўскі раён|Слабодкаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 118 жыхароў, 20 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 13.</ref>. * 1931 год — 123 жыхары, 23 двары<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 13</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Слабодкаўскі сельсавет, Браслаўскі раён}} {{Браслаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Слабодкаўскі сельсавет (Браслаўскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] mqnajm5x2pbl54hgc2irh0t45csbnp3 0 234382 4186861 3685195 2022-08-14T20:15:20Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Петкуны}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Петкуны |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет2 = Слабодкаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Петкуны́'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Pietkuny}}, {{lang-ru|Петкуны}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Слабодкаўскі сельсавет, Браслаўскі раён|Слабодкаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Гмінa Слабодка|гміны Слабодка]] [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 73 жыхары, 16 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 13.</ref>. * 1931 год — 85 жыхароў, 17 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 13</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Слабодкаўскі сельсавет, Браслаўскі раён}} {{Браслаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Слабодкаўскі сельсавет (Браслаўскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] 24bdez59gqjms2mb7mfxtwl8vo2tos8 0 234392 4186866 3681865 2022-08-14T20:16:08Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Філіпаўшчына |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Браслаўскі |сельсавет2 = Слабодкаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Філі́паўшчына'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}. Сустракаецца таксама варыянт '''Філіпо́ўшчына'''</ref> ({{lang-be-trans|Filipaŭščyna}}, {{lang-ru|Филипповщина}}) — [[вёска]] ў [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Слабодкаўскі сельсавет, Браслаўскі раён|Слабодкаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 91 жыхар, 13 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 13.</ref>. * 1931 год — 58 жыхароў, 12 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 13</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Слабодкаўскі сельсавет, Браслаўскі раён}} {{Браслаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Слабодкаўскі сельсавет (Браслаўскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Браслаўскага раёна]] 5oaew752ge4mi70xjmca73ouqzvap7j 0 234904 4186689 2903532 2022-08-14T15:22:58Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Калінка}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Калінка |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 29|lat_sec = 16 |lon_dir = |lon_deg = 30|lon_min = 37|lon_sec = 19 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Віцебскі |сельсавет2 = Запольскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243042733 }} '''Калі́нка'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Kalinka}}, {{lang-ru|Калинка}}) — [[вёска]] ў [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Запольскі сельсавет (Віцебскі раён)|Запольскага сельсавета]]. Да 27 снежня 1962 года вёска ўваходзіла ў склад [[Курынскі сельсавет|Курынскага сельсавета]]<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 27 снежня 1962 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Запольскі сельсавет, Віцебскі раён}} {{Віцебскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Запольскі сельсавет (Віцебскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Віцебскага раёна]] gv2sw86sl8k6zgw45kwbg185a5w50q9 0 235917 4186792 4183042 2022-08-14T19:09:18Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Адамаўцы}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Адамаўцы |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 10|lat_sec = 53 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 26|lon_sec = 28 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Глыбоцкі |сельсавет = Удзелаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243014266 }} '''Ада́маўцы'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Adamaŭcy}}, {{lang-ru|Адамовцы}}) — [[вёска]] ў [[Глыбоцкі раён|Глыбоцкім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Удзелаўскі сельсавет|Удзелаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Верхняе (гміна)|гміны Верхняе]], пазней (1929) у складзе [[Казлоўшчына (гміна)|гміны Казлоўшчына]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 100 жыхароў, 21 двор<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref>. * 1931 год — 92 жыхары, 23 двары<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{SgKP|XV_cz.1|9|Adamowce, wieś, powiat dzisieński, gmina Wierzchnie}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Удзелаўскі сельсавет}} {{Глыбоцкі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Удзелаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Глыбоцкага раёна]] 7y6y77ryl58d5jnyc6n8rghbhgb6x07 0 235919 4186791 4183423 2022-08-14T19:09:02Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Бервякі |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 10|lat_sec = 51 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 31|lon_sec = 41 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Глыбоцкі |сельсавет = Удзелаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243013260 }} '''Бервякі́'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Bierviaki}}, {{lang-ru|Бервяки}}) — [[вёска]] ў [[Глыбоцкі раён|Глыбоцкім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Удзелаўскі сельсавет|Удзелаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Верхняе (гміна)|гміны Верхняе]], пазней у складзе [[Глыбокае (гміна)|гміны Глыбокае]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 219 жыхароў, 45 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref>. * 1931 год — 234 жыхары, 48 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Удзелаўскі сельсавет}} {{Глыбоцкі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Удзелаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Глыбоцкага раёна]] 6d855o7l3zzugfb6jfa98a92gmwl1np 0 235931 4186782 2784366 2022-08-14T19:04:29Z Pierre L'iserois 100315 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Лазічы |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 12|lat_sec = 29 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 32|lon_sec = 26 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Глыбоцкі |сельсавет = Удзелаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243013263 }} '''Лазічы́'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Lazičy}}, {{lang-ru|Лозичи}}) — [[вёска]] ў [[Глыбоцкі раён|Глыбоцкім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Удзелаўскі сельсавет|Удзелаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1945 гадах вёска ў складзе [[Верхняе (гміна)|гміны Верхняе]], пазней у складзе гміны [[Глыбокае (гміна)|гміны Глыбокае]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 351 жыхар, 73 двары<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref>. * 1931 год — 358 жыхароў, 81 двор<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{SgKP|V|764|Łozicze, wieś, powiat dzisieński}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Удзелаўскі сельсавет}} {{Глыбоцкі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Удзелаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Глыбоцкага раёна]] ouy9jcbyd27k33vmut3cv9ek0yovf01 4186880 4186782 2022-08-14T20:24:06Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Лазічы |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 12|lat_sec = 29 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 32|lon_sec = 26 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Глыбоцкі |сельсавет = Удзелаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243013263 }} '''Лазічы́'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Lazičy}}, {{lang-ru|Лозичи}}) — [[вёска]] ў [[Глыбоцкі раён|Глыбоцкім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Удзелаўскі сельсавет|Удзелаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1945 гадах вёска ў складзе [[Верхняе (гміна)|гміны Верхняе]], пазней у складзе [[Глыбокае (гміна)|гміны Глыбокае]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 351 жыхар, 73 двары<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref>. * 1931 год — 358 жыхароў, 81 двор<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{SgKP|V|764|Łozicze, wieś, powiat dzisieński}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Удзелаўскі сельсавет}} {{Глыбоцкі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Удзелаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Глыбоцкага раёна]] 5nnzcaqxw3ntkoa175kf4j2o709xthg 0 235934 4186829 2756310 2022-08-14T19:58:49Z Pierre L'iserois 100315 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Мацясы}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Мацясы |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Глыбоцкі |сельсавет = Удзелаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Мацясы́'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Maciasy}}, {{lang-ru|Матясы}}) — [[вёска]] ў [[Глыбоцкі раён|Глыбоцкім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Удзелаўскі сельсавет|Удзелаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1945 гадах вёска ў складзе [[Верхняе (гміна)|гміны Верхняе]], пазней у складзе гміны [[Глыбокае (гміна)|гміны Глыбокае]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 88 жыхароў, 17 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref>. * 1931 год — 88 жыхароў, 17 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{SgKP|V|882|Maciasy, wieś, powiat dzisieński}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Удзелаўскі сельсавет}} {{Глыбоцкі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Удзелаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Глыбоцкага раёна]] 9divo9lfqja5uyoir8vrvhpo2ug8p2q 4186891 4186829 2022-08-14T20:39:54Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Мацясы}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Мацясы |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Глыбоцкі |сельсавет = Удзелаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Мацясы́'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Maciasy}}, {{lang-ru|Матясы}}) — [[вёска]] ў [[Глыбоцкі раён|Глыбоцкім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Удзелаўскі сельсавет|Удзелаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1945 гадах вёска ў складзе [[Верхняе (гміна)|гміны Верхняе]], пазней у складзе [[Глыбокае (гміна)|гміны Глыбокае]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 88 жыхароў, 17 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref>. * 1931 год — 88 жыхароў, 17 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{SgKP|V|882|Maciasy, wieś, powiat dzisieński}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Удзелаўскі сельсавет}} {{Глыбоцкі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Удзелаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Глыбоцкага раёна]] e2vnoho6wfl6iic0fi82it7ub1a8dqf 0 235950 4186790 4183553 2022-08-14T19:08:50Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Хоцькі |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 08|lat_sec = 35 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 28|lon_sec = 46 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Глыбоцкі |сельсавет = Удзелаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243013202 }} '''Хо́цькі'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Choćki}}, {{lang-ru|Хотьки}}) — [[вёска]] ў [[Глыбоцкі раён|Глыбоцкім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Удзелаўскі сельсавет|Удзелаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Верхняе (гміна)|гміны Верхняе]], пазней у складзе [[Глыбокае (гміна)|гміны Глыбокае]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 297 жыхароў, 61 двор<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref>. * 1931 год — 290 жыхароў, 59 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Удзелаўскі сельсавет}} {{Глыбоцкі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Удзелаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Глыбоцкага раёна]] jrivg5fnwb4yqbhoy369sb3939ibr9v 0 237027 4186820 4111030 2022-08-14T19:47:09Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Масеўцы |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 37|lat_sec = 14 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 40|lon_sec = 37 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Мёрскі |сельсавет = Мёрскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243018178 }} '''Ма́сеўцы'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Masieŭcy}}, {{lang-ru|Масевцы}}) — [[вёска]] ў [[Мёрскі раён|Мёрскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Мёрскі сельсавет|Мёрскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе гміны Чарасы [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга]] (з 1926 года [[Браслаўскі павет (1921—1940)|Браслаўскaга]]) павета [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 43</ref>. З 1939 года ў БССР. У 1941-44 акупавана нацыстамі. У брацкай магіле пахаваны 51 савецкі воін і партызан, якія загінулі ў баях супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў. У 1956 годзе на магіле пастаўлены абеліск. Да 2004 года вёска ўваходзіла ў склад [[Чэраскі сельсавет|Чэраскага сельсавета]]<ref>[http://www.pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83/2004-83(003-027).pdf&oldDocPage=1 Решение Витебского областного Совета депутатов от 8 апреля 2004 г. № 55 Об изменении административно-территориального устройства районов Витебской области] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211005192131/https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83%2F2004-83%28003-027%29.pdf&oldDocPage=1 |date=5 кастрычніка 2021}}</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 124 жыхары, 21 двор<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 41.</ref>. * 1931 год — 142 жыхары, 28 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 8</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|VI|163|Masiowce, wieś, powiat dzisieński, gmina Czeress}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Мёрскі сельсавет}} {{Мёрскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Мёрскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мёрскага раёна]] mrz39r9iba6oopvap2nz1ju8hr38925 4186884 4186820 2022-08-14T20:32:21Z Artsiom91 31770 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Масеўцы |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 37|lat_sec = 14 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 40|lon_sec = 37 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Мёрскі |сельсавет = Мёрскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243018178 }} '''Ма́сеўцы'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Masieŭcy}}, {{lang-ru|Масевцы}}) — [[вёска]] ў [[Мёрскі раён|Мёрскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Мёрскі сельсавет|Мёрскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе гміны Чарасы [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга]] (з 1926 года [[Браслаўскі павет (1921—1940)|Браслаўскaга]]) павета [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 43</ref>. З 1939 года ў БССР. У 1941—1944 гадах акупавана нацыстамі. У брацкай магіле пахаваны 51 савецкі воін і партызан, якія загінулі ў баях супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў. У 1956 годзе на магіле пастаўлены абеліск. Да 2004 года вёска ўваходзіла ў склад [[Чэраскі сельсавет|Чэраскага сельсавета]]<ref>[http://www.pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83/2004-83(003-027).pdf&oldDocPage=1 Решение Витебского областного Совета депутатов от 8 апреля 2004 г. № 55 Об изменении административно-территориального устройства районов Витебской области] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211005192131/https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83%2F2004-83%28003-027%29.pdf&oldDocPage=1 |date=5 кастрычніка 2021}}</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 124 жыхары, 21 двор<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 41.</ref>. * 1931 год — 142 жыхары, 28 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 8</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|VI|163|Masiowce, wieś, powiat dzisieński, gmina Czeress}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Мёрскі сельсавет}} {{Мёрскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Мёрскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мёрскага раёна]] ebdwef3i3l7rpp9syy92upu3aya5e34 0 237142 4186825 3668249 2022-08-14T19:55:34Z JerzyKundrat 174 /* Славутасці */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Новы Пагост |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = Новы Пагост. Свята-Мікалаеўская царква.jpg |подпіс = [[Свята-Мікалаеўская царква (Новы Пагост)|Свята-Мікалаеўская царква]] |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 29|lat_sec = 45 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 28|lon_sec = 47 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Мёрскі |сельсавет = Новапагосцкі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Novy Pahost |сайт = |мова сайта = |OpenStreetMap = 243013435 }} '''Но́вы Паго́ст'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Novy Pahost}}, {{lang-ru|Новый Погост}}) — [[вёска]] ў [[Мёрскі раён|Мёрскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Новапагосцкі сельсавет|Новапагосцкага сельсавета]]. == Славутасці == * [[Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (Новы Пагост)|Касцёл Найсвяцейшай Тройцы]] (1766 год). {{ГККРБ 4|213Г000566}} * [[Свята-Мікалаеўская царква (Новы Пагост)|Свята-Мікалаеўская царква]] (1878 год). * Брацкая магіла 1941—1944 гадоў. Пахаваны 98 воінаў і партызан, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны ў баях супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў. У 1956 годзе на магіле пастаўлены абеліск. {{ГККРБ 4|213Д000567}} == Вядомыя асобы == * [[Анда Міронаўна Дрэйзеншток]] ([[1896]]—[[1975]]) — савецкі дзяржаўны і партыйны дзеяч. * [[Генадзь Іванавіч Цітовіч]] ([[1910]]—[[1986]]) — беларускі музыказнаўца, этнограф і харавы дырыжор. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:Novy Pahost}} {{Новапагосцкі сельсавет}} {{Мёрскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Новапагосцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мёрскага раёна]] [[Катэгорыя:Новы Пагост| ]] [[Катэгорыя:Мястэчкі Віленскага ваяводства]] 39dwh79fb5l5vne5ruk6g7jtanhrvxk 4186826 4186825 2022-08-14T19:56:06Z JerzyKundrat 174 /* Вядомыя асобы */ вікіфікацыя дат wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Новы Пагост |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = Новы Пагост. Свята-Мікалаеўская царква.jpg |подпіс = [[Свята-Мікалаеўская царква (Новы Пагост)|Свята-Мікалаеўская царква]] |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 29|lat_sec = 45 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 28|lon_sec = 47 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Мёрскі |сельсавет = Новапагосцкі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Novy Pahost |сайт = |мова сайта = |OpenStreetMap = 243013435 }} '''Но́вы Паго́ст'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Novy Pahost}}, {{lang-ru|Новый Погост}}) — [[вёска]] ў [[Мёрскі раён|Мёрскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Новапагосцкі сельсавет|Новапагосцкага сельсавета]]. == Славутасці == * [[Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (Новы Пагост)|Касцёл Найсвяцейшай Тройцы]] (1766 год). {{ГККРБ 4|213Г000566}} * [[Свята-Мікалаеўская царква (Новы Пагост)|Свята-Мікалаеўская царква]] (1878 год). * Брацкая магіла 1941—1944 гадоў. Пахаваны 98 воінаў і партызан, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны ў баях супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў. У 1956 годзе на магіле пастаўлены абеліск. {{ГККРБ 4|213Д000567}} == Вядомыя асобы == * [[Анда Міронаўна Дрэйзеншток]] (1896—1975) — савецкі дзяржаўны і партыйны дзеяч. * [[Генадзь Іванавіч Цітовіч]] (1910—1986) — беларускі музыказнаўца, этнограф і харавы дырыжор. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:Novy Pahost}} {{Новапагосцкі сельсавет}} {{Мёрскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Новапагосцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мёрскага раёна]] [[Катэгорыя:Новы Пагост| ]] [[Катэгорыя:Мястэчкі Віленскага ваяводства]] tw1vk4lvw5gimcl3hpj09qf15tg1zpb 0 237187 4186817 3834577 2022-08-14T19:41:24Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Лупаўшчына |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 42|lat_sec = 21 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 39|lon_sec = 55 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Мёрскі |сельсавет = Павяцкі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243018291 }} '''Лу́паўшчына'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Lupaŭščyna}}, {{lang-ru|Луповщина}}) — [[вёска]] ў [[Мёрскі раён|Мёрскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Павяцкі сельсавет|Павяцкага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Друя (гміна)|гміны Друя]], пазней у складзе [[Лявонпаль (гміна)|гміны Лявонпаль]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] (з 1926 года [[Браслаўскі павет (1921—1940)|Браслаўскaга павета]]) [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 5</ref>. З 1939 года ў БССР. У 1941-44 акупавана нацыстамі. Брацкая магіла савецкіх воінаў знаходзіцца за 0,6 км на поўдзень ад вёскі. Пахаваны 3 воіны, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. У 1969 годзе на магіле пастаўлены абеліск. == Насельніцтва == * 1921 год — 36 жыхароў, 6 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 44.</ref>. * 1931 год — 43 жыхары, 8 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 7</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{SgKP|V|831|Łupowszczyzna, powiat dzisieński, gm. Druja}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Павяцкі сельсавет}} {{Мёрскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Павяцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мёрскага раёна]] ghotglabij19x8x9x0rfjizaudtstxj 4186887 4186817 2022-08-14T20:33:55Z Artsiom91 31770 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Лупаўшчына |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 42|lat_sec = 21 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 39|lon_sec = 55 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Мёрскі |сельсавет = Павяцкі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243018291 }} '''Лу́паўшчына'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Lupaŭščyna}}, {{lang-ru|Луповщина}}) — [[вёска]] ў [[Мёрскі раён|Мёрскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Павяцкі сельсавет|Павяцкага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Друя (гміна)|гміны Друя]], пазней у складзе [[Лявонпаль (гміна)|гміны Лявонпаль]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] (з 1926 года [[Браслаўскі павет (1921—1940)|Браслаўскaга павета]]) [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 5</ref>. З 1939 года ў БССР. У 1941—1944 гадах акупавана нацыстамі. Брацкая магіла савецкіх воінаў знаходзіцца за 0,6 км на поўдзень ад вёскі. Пахаваны 3 воіны, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. У 1969 годзе на магіле пастаўлены абеліск. == Насельніцтва == * 1921 год — 36 жыхароў, 6 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 44.</ref>. * 1931 год — 43 жыхары, 8 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 7</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{SgKP|V|831|Łupowszczyzna, powiat dzisieński, gm. Druja}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Павяцкі сельсавет}} {{Мёрскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Павяцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мёрскага раёна]] 2s3ai3luqus06llsnfef7vixi00g1o1 0 237395 4186868 3716178 2022-08-14T20:16:29Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Анкуды}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Анкуды |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Пастаўскі |сельсавет = Варапаеўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Анку́ды'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Ankudy}}, {{lang-ru|Анкуды}}) — [[вёска]] ў [[Пастаўскі раён|Пастаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Варапаеўскі сельсавет|Варапаеўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе гміны Казлоўшчына [[Пастаўскі павет (1926—1940)|Пастаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 131 жыхар, 29 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 23.</ref>. * 1931 год — 174 жыхары, 34 двары<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 42</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Варапаеўскі сельсавет}} {{Пастаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Варапаеўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Пастаўскага раёна]] rrvql68y3sd9ph6blilh1fi2bux57qe 0 237599 4186788 4184354 2022-08-14T19:07:26Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Губіна}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Губіна |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Пастаўскі |сельсавет2 = Казлоўшчынскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Гу́біна'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Hubina}}, {{lang-ru|Губино}}) — [[вёска]] ў [[Пастаўскі раён|Пастаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Казлоўшчынскі сельсавет, Пастаўскі раён|Казлоўшчынскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Верхняе (гміна)|гміны Верхняе]], пазней у складзе [[Казлоўшчына (гміна)|гміны Казлоўшчына]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 96 жыхароў, 19 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref>. * 1931 год — 102 жыхары, 18 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{SgKP|XV_cz.1|598|Hubino, wieś, powiat dzisieński, gmina Wierzchnie}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Казлоўшчынскі сельсавет, Пастаўскі раён}} {{Пастаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Казлоўшчынскі сельсавет (Пастаўскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Пастаўскага раёна]] ojcxlllgico47tsxvm650acwnv1xuwp 0 237836 4186865 3725894 2022-08-14T20:16:00Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = хутар |беларуская назва = Багданова |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 55|lat_min = 06|lat_sec = 39.6 |lon_dir = E|lon_deg = 27|lon_min = 04|lon_sec = 11.2 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Пастаўскі |сельсавет2 = Навасёлкаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} {{значэнні2|Багданова}} '''Багдано́ва'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Bahdanova}}, {{lang-ru|Богданово}}) — [[хутар]] у [[Пастаўскі раён|Пастаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Навасёлкаўскі сельсавет, Пастаўскі раён|Навасёлкаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе гміны Лучай [[Пастаўскі павет (1926—1940)|Пастаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 20 жыхароў, 3 двары<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 25.</ref>. * 1931 год — 11 жыхароў, 3 двары<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 41</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Навасёлкаўскі сельсавет, Пастаўскі раён}} {{Пастаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Навасёлкаўскі сельсавет (Пастаўскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Пастаўскага раёна]] 6u3lnduml1pxzw2benid730t9j64u2r 0 237852 4186871 3726428 2022-08-14T20:16:59Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Каменка |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 02|lat_sec = 16 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 07|lon_sec = 03 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Пастаўскі |сельсавет2 = Навасёлкаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243011631 }} {{значэнні|Спасылка=Каменка}} '''Ка́менка'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Kamienka}}, {{lang-ru|Каменка}}) — [[вёска]] ў [[Пастаўскі раён|Пастаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Навасёлкаўскі сельсавет, Пастаўскі раён|Навасёлкаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе гміны Лучай [[Пастаўскі павет (1926—1940)|Пастаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 13 жыхароў, 2 двары<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 25.</ref>. * 1931 год — 16 жыхароў, 2 двары<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 41</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Навасёлкаўскі сельсавет, Пастаўскі раён}} {{Пастаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Навасёлкаўскі сельсавет (Пастаўскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Пастаўскага раёна]] 3vbrc8eeqt3017vl24t80ez7htg8krs 0 237864 4186860 3815127 2022-08-14T20:15:10Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Лукашова |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 02|lat_sec = 45 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 02|lon_sec = 40 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Пастаўскі |сельсавет2 = Навасёлкаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243008808 }} '''Лукашо́ва'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Lukašova}}, {{lang-ru|Лукашово}}) — [[вёска]] ў [[Пастаўскі раён|Пастаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Навасёлкаўскі сельсавет, Пастаўскі раён|Навасёлкаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе гміны Груздава [[Пастаўскі павет (1926—1940)|Пастаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]]. У 1985—1992 гадах цэнтр [[Лукашоўскі сельсавет|Лукашоўскага сельсавета]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 114 жыхароў, 25 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 27.</ref>. * 1931 год — 124 жыхары, 25 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 38</ref>. == Вядомыя асобы == * [[Аляксей Лявонавіч Ластоўскі]] (нар. 1979) — беларускі сацыёлаг. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|V|810|Łukaszewo}} {{Навасёлкаўскі сельсавет, Пастаўскі раён}} {{Пастаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Навасёлкаўскі сельсавет (Пастаўскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Пастаўскага раёна]] i11vsg2c7zds948mlnsrgqtscrtq6pu 0 237881 4186867 3722054 2022-08-14T20:16:17Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Слабада |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 10|lat_sec = 00 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 01|lon_sec = 26 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Пастаўскі |сельсавет2 = Навасёлкаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243008520 }} {{значэнні2|тып=тапонім|Слабада}} '''Слабада́'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Slabada}}, {{lang-ru|Слобода}}) — [[вёска]] ў [[Пастаўскі раён|Пастаўскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Навасёлкаўскі сельсавет (Пастаўскі раён)|Навасёлкаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе гміны Лучай [[Пастаўскі павет (1926—1940)|Пастаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]]<ref name=":0">Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 41</ref> == Насельніцтва == * 1921 год — 77 жыхароў, 14 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 25.</ref>. * 1931 год — 74 жыхары, 17 двароў<ref name=":0" />. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Навасёлкаўскі сельсавет, Пастаўскі раён}} {{Пастаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Навасёлкаўскі сельсавет (Пастаўскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Пастаўскага раёна]] 1kxxegxg4a9vsfkw62rmjxobnsw3qzx 0 238545 4186630 4168432 2022-08-14T13:35:21Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Замошша}} {{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = вёска |беларуская назва = Замошша |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 50|lat_sec = 43 |lon_dir = |lon_deg = 28|lon_min = 43|lon_sec = 18 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Расонскі |сельсавет = Янкавіцкі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243026433 }} '''Замо́шша'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Zamošša}}, {{lang-ru|Замошье}}) — былая [[вёска]] ў [[Расонскі раён|Расонскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіла ў склад [[Янкавіцкі сельсавет|Янкавіцкага сельсавета]]. Да 23 лістапада 1959 года вёска ўваходзіла ў склад [[Сяляўшчынскі сельсавет|Сяляўшчынскага сельсавета]]<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 23 лістапада 1959 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1959, № 16.</ref>, да 27 снежня 1962 года — у склад [[Клясціцкі сельсавет|Клясціцкага сельсавета]]<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога (сельскага) Савета дэпутатаў працоўных ад 27 снежня 1962 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).</ref>. Ліквідавана ў 2011 годзе<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2012-10/2012_10_9_46969.pdf Решение Россонского районного Совета депутатов от 27 декабря 2011 г. № 115 Об упразднении населенного пункта Замошье Янковичского сельсовета Россонского района]</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Расонскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} bx60b74gdmbfuqgu96boaafvex3c6yc 0 239006 4186603 2759193 2022-08-14T12:25:56Z D.L.M.I. Bel 33064 Перасылае да [[Прудзец (Талачынскі раён)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Прудзец (Талачынскі раён)]] 4kgq1muu2duupfow5fc3quevvf4f1kg 0 239146 4186602 3564970 2022-08-14T12:25:39Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Прудзец}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Прудзец |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Талачынскі |сельсавет = Талачынскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Прудзе́ц'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Prudziec}}, {{lang-ru|Прудец}}) — [[вёска]] ў [[Талачынскі раён|Талачынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Талачынскі сельсавет|Талачынскага сельсавета]]. Да 10 кастрычніка 2013 года вёска ўваходзіла ў склад [[Азярэцкі сельсавет (Талачынскі раён)|Азярэцкага сельсавета]]<ref>[http://pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=D913v0060692&p1=1 Решение Витебского областного Совета депутатов от 10 октября 2013 г. № 292 Об изменении административно-территориального устройства некоторых районов Витебской области]</ref>. == Вядомыя асобы == * [[Пётр Азаравіч Дубавец]] (1931—2013) — беларускі вучоны ў галіне [[Юрыспрудэнцыя|юрыспрудэнцыі]]. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Талачынскі сельсавет}} {{Талачынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Талачынскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Талачынскага раёна]] 9fn0c3zt2io8eki5t22gt8bcq7npfhq 0 239688 4186794 4181256 2022-08-14T19:09:37Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Зарэчча}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Зарэчча |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет = Більдзюгскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Зарэ́чча'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Zarečča}}, {{lang-ru|Заречье}}) — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Більдзюгскі сельсавет|Більдзюгскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Шаркаўшчына (гміна)|гміны Шаркаўшчына]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. Да 10 кастрычніка 2013 года вёска ўваходзіла ў склад [[Валожынскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён|Валожынскага сельсавета]]<ref>[http://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913v0060692&p1=1 Решение Витебского областного Совета депутатов от 10 октября 2013 г. № 292 Об изменении административно-территориального устройства некоторых районов Витебской области] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210511010538/https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913v0060692&p1=1 |date=11 мая 2021 }}</ref>. == Насельніцтва == * 1931 год — 94 жыхары, 20 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Більдзюгскі сельсавет}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Більдзюгскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] dlfz2k966kidub46qks331nqfhae6kp 0 239746 4186784 4178548 2022-08-14T19:06:46Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{Значэнні|Ручай (значэнні)}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Ручай |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 24|lat_sec = 18 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 32|lon_sec = 54 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет = Германавіцкі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |OpenStreetMap = 243013484 }} '''Руча́й'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Ručaj}}, {{lang-ru|Ручай}}) — [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], у [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Германавіцкі сельсавет|Германавіцкага сельсавета]]. == Геаграфія == Знаходзіцца за 8 км у напрамку на паўночны ўсход ад гарадскога пасёлка [[Шаркаўшчына]], за 210 км ад [[Віцебск]]а, за 8 км ад чыгуначнай станцыі [[Шаркаўшчына (станцыя)|Шаркаўшчына]]{{sfn|БелЭн|2001}}. На поўдзень ад вёскі працякае рака [[Ручай (рака)|Ручай]] (прыток [[Маціца|Маціцы]]). == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Шаркаўшчына (гміна)|гміны Шаркаўшчына]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. Да 2004 года цэнтр [[Ручайскі сельсавет|Ручайскага сельсавета]]<ref>[http://www.pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83/2004-83(003-027).pdf&oldDocPage=1 Решение Витебского областного Совета депутатов от 8 апреля 2004 г. № 55 Об изменении административно-территориального устройства районов Витебской области] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211005192131/https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83%2F2004-83%28003-027%29.pdf&oldDocPage=1 |date=5 кастрычніка 2021 }}</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 165 жыхароў, 32 двары<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref>. * 1931 год — 217 жыхароў, 39 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. * 2001 год — 90 жыхароў, 43 двары{{sfn|БелЭн|2001}}. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|13|Ручай||478}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область|адказны=Редактор Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2010|старонкі=18|старонак=72|isbn=978-985-508-136-5|тыраж=10&nbsp;000}}{{ref-ru}} * Ліст карты N-35-20. Выданне 1984 года. Стан мясцовасці на 1982 год.{{ref-ru}} * {{SgKP|IX|883|Ruczaj, wieś, powiat dzisieński, gmina Ihumenowo}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Германавіцкі сельсавет}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Германавіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] 82dsolyd13v8v2sivdke7az0khlgllv 0 239753 4186787 4179760 2022-08-14T19:07:16Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Шкялі |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 22|lat_sec = 17 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 32|lon_sec = 18 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет = Германавіцкі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243013481 }} '''Шкялі́'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Škiali}}, {{lang-ru|Шкели}}) — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Германавіцкі сельсавет|Германавіцкага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Шаркаўшчына (гміна)|гміны Шаркаўшчына]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. Да [[2004]] года ўваходзіла ў склад [[Ручайскі сельсавет|Ручайскага сельсавета]]<ref>[http://www.pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83/2004-83(003-027).pdf&oldDocPage=1 Решение Витебского областного Совета депутатов от 8 апреля 2004 г. № 55 Об изменении административно-территориального устройства районов Витебской области] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211005192131/https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83%2F2004-83%28003-027%29.pdf&oldDocPage=1 |date=5 кастрычніка 2021 }}</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 77 жыхароў, 12 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref>. * 1931 год — 66 жыхароў, 14 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{SgKP|XI|918|Szkiele, wieś, powiat dzisieński}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Германавіцкі сельсавет}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Германавіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] cj0fy2j647s3bcw9cbv1au32ml9gd8j 0 239798 4186806 4048388 2022-08-14T19:28:54Z JerzyKundrat 174 /* Славутасці */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Гарадзец}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Гарадзец |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 20|lat_sec = 57 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 52|lon_sec = 42 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет2 = Лужкоўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243021087 }} '''Гарадзе́ц'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Haradziec}}, {{lang-ru|Городец}}, з 1969 да 1994 — '''Дзіўная''') — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён|Лужкоўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1945 гадах маёнтак ў складзе [[Лужкі (гміна)|гміны Лужкі]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 207 жыхароў, 31 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 56.</ref>. * 1931 год — 215 жыхароў, 12 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 19</ref>. == Культура == У вёсцы дзейнічаў [[Гарадзецкі музей мастацтва і этнаграфіі]], філіял [[Германавіцкі музей культуры і побыту|Германавіцкага музея культуры і побыту]]. == Славутасці == * Гарадзішча каля вёскі (непрацяглы час яно мела назву Дзіўная) знаходзіцца на высокім беразе р. [[Мнюта]]<ref>[http://vlib.by/pridvinie/index.php/sharkayshchinski-raion/145-pomniki-gistoryi-i-arxitektyre-sharkovshchinskiiy-raion/1502-pomniki-arxeologii-sharkavshchinskiy-raion Помнікі гісторыі і архітэктуры Шаркаўшчынскага раёна. Помнікі археалогіі]{{Недаступная спасылка}}</ref>. * [[Сядзібна-паркавы комплекс Зіберг-Плятэра]]: палац, капліца, гаспадарчыя пабудовы, уязная брама, парк (XVIII—XIX стст.). {{ГККРБ 4|212Г000836}} * Прыдарожная капліца (кан. XVIII ст.). * Брацкая магіла (1941—1944) знаходзіцца ў цэнтры вёскі. Пахаваны 9 савецкіх ваеннапалонных, расстраляных нямецка-фашысцкімі акупантамі ў 1942 годзе, і партызанская разведчыца А. Д. Бельская. У 1957 годзе на магіле пастаўлены стэла, 2 абеліскі, побач гармата. {{ГККРБ 4|213Д000837}} <gallery> Капліца ў в. Гарадзец.jpg|Прыдарожная капліца Каталіцкія могілкі. Гарадзец.jpg|Каталіцкія могілкі Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 1.JPG|Капліца Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 4.JPG|Палац </gallery> {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * {{ГБ|http://globustut.by/gorodec_sh/index.htm}} {{Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Лужкоўскі сельсавет (Шаркаўшчынскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] [[Катэгорыя:Гарадзец (Шаркаўшчынскі раён)]] o9hpuj1zinl38mnxl4yjuv93q692d02 4186807 4186806 2022-08-14T19:29:13Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Гарадзец}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Гарадзец |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 20|lat_sec = 57 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 52|lon_sec = 42 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет2 = Лужкоўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243021087 }} '''Гарадзе́ц'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Haradziec}}, {{lang-ru|Городец}}, з 1969 да 1994 — '''Дзіўная''') — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён|Лужкоўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах маёнтак ў складзе [[Лужкі (гміна)|гміны Лужкі]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 207 жыхароў, 31 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 56.</ref>. * 1931 год — 215 жыхароў, 12 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 19</ref>. == Культура == У вёсцы дзейнічаў [[Гарадзецкі музей мастацтва і этнаграфіі]], філіял [[Германавіцкі музей культуры і побыту|Германавіцкага музея культуры і побыту]]. == Славутасці == * Гарадзішча каля вёскі (непрацяглы час яно мела назву Дзіўная) знаходзіцца на высокім беразе р. [[Мнюта]]<ref>[http://vlib.by/pridvinie/index.php/sharkayshchinski-raion/145-pomniki-gistoryi-i-arxitektyre-sharkovshchinskiiy-raion/1502-pomniki-arxeologii-sharkavshchinskiy-raion Помнікі гісторыі і архітэктуры Шаркаўшчынскага раёна. Помнікі археалогіі]{{Недаступная спасылка}}</ref>. * [[Сядзібна-паркавы комплекс Зіберг-Плятэра]]: палац, капліца, гаспадарчыя пабудовы, уязная брама, парк (XVIII—XIX стст.). {{ГККРБ 4|212Г000836}} * Прыдарожная капліца (кан. XVIII ст.). * Брацкая магіла (1941—1944) знаходзіцца ў цэнтры вёскі. Пахаваны 9 савецкіх ваеннапалонных, расстраляных нямецка-фашысцкімі акупантамі ў 1942 годзе, і партызанская разведчыца А. Д. Бельская. У 1957 годзе на магіле пастаўлены стэла, 2 абеліскі, побач гармата. {{ГККРБ 4|213Д000837}} <gallery> Капліца ў в. Гарадзец.jpg|Прыдарожная капліца Каталіцкія могілкі. Гарадзец.jpg|Каталіцкія могілкі Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 1.JPG|Капліца Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 4.JPG|Палац </gallery> {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * {{ГБ|http://globustut.by/gorodec_sh/index.htm}} {{Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Лужкоўскі сельсавет (Шаркаўшчынскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] [[Катэгорыя:Гарадзец (Шаркаўшчынскі раён)]] fzctj4x1tgmhp7meheccjc4otdvp2ye 4186809 4186807 2022-08-14T19:31:52Z JerzyKundrat 174 /* Славутасці */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Гарадзец}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Гарадзец |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 20|lat_sec = 57 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 52|lon_sec = 42 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет2 = Лужкоўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243021087 }} '''Гарадзе́ц'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Haradziec}}, {{lang-ru|Городец}}, з 1969 да 1994 — '''Дзіўная''') — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён|Лужкоўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах маёнтак ў складзе [[Лужкі (гміна)|гміны Лужкі]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 207 жыхароў, 31 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 56.</ref>. * 1931 год — 215 жыхароў, 12 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 19</ref>. == Культура == У вёсцы дзейнічаў [[Гарадзецкі музей мастацтва і этнаграфіі]], філіял [[Германавіцкі музей культуры і побыту|Германавіцкага музея культуры і побыту]]. == Славутасці == * Гарадзішча знаходзіцца каля вёскі, на высокім беразе р. [[Мнюта]]<ref>[http://vlib.by/pridvinie/index.php/sharkayshchinski-raion/145-pomniki-gistoryi-i-arxitektyre-sharkovshchinskiiy-raion/1502-pomniki-arxeologii-sharkavshchinskiy-raion Помнікі гісторыі і архітэктуры Шаркаўшчынскага раёна. Помнікі археалогіі]{{Недаступная спасылка}}</ref>. * [[Сядзібна-паркавы комплекс Зіберг-Плятэра]]: палац, капліца, гаспадарчыя пабудовы, уязная брама, парк (XVIII—XIX стст.). {{ГККРБ 4|212Г000836}} * Прыдарожная капліца (кан. XVIII ст.). * Брацкая магіла (1941—1944) знаходзіцца ў цэнтры вёскі. Пахаваны 9 савецкіх ваеннапалонных, расстраляных нямецка-фашысцкімі акупантамі ў 1942 годзе, і партызанская разведчыца А. Д. Бельская. У 1957 годзе на магіле пастаўлены стэла, 2 абеліскі, побач гармата. {{ГККРБ 4|213Д000837}} <gallery> Капліца ў в. Гарадзец.jpg|Прыдарожная капліца Каталіцкія могілкі. Гарадзец.jpg|Каталіцкія могілкі Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 1.JPG|Капліца Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 4.JPG|Палац </gallery> {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * {{ГБ|http://globustut.by/gorodec_sh/index.htm}} {{Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Лужкоўскі сельсавет (Шаркаўшчынскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] [[Катэгорыя:Гарадзец (Шаркаўшчынскі раён)]] qudng37uc711zu80qgsx8vj1l9yigqg 4186811 4186809 2022-08-14T19:34:00Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Гарадзец}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Гарадзец |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 20|lat_sec = 57 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 52|lon_sec = 42 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет2 = Лужкоўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243021087 }} '''Гарадзе́ц'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Haradziec}}, {{lang-ru|Городец}}, з 1969 да 1994 — '''Дзіўная''') — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён|Лужкоўскага сельсавета]]. == Гісторыя == Даныя раскопак дазваляюць сцвярджаць, што ў VІІІ–ІХ стст. на беразе р. Мнюта знаходзілася ўмацаванае паселішча [[палачане|полацкіх крывічоў]], росквіт якога прыпадае на Х – першую палову ХІ стст. Доказаў існавання горада ў ХІІ – ХІІІ стст. не выяўлена. У ХV–ХVІІІ стст. тут знаходзілася сядзіба феадала. У 1921—1939 гадах маёнтак ў складзе [[Лужкі (гміна)|гміны Лужкі]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 207 жыхароў, 31 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 56.</ref>. * 1931 год — 215 жыхароў, 12 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 19</ref>. == Культура == У вёсцы дзейнічаў [[Гарадзецкі музей мастацтва і этнаграфіі]], філіял [[Германавіцкі музей культуры і побыту|Германавіцкага музея культуры і побыту]]. == Славутасці == * Гарадзішча знаходзіцца каля вёскі, на высокім беразе р. [[Мнюта]]<ref>[http://vlib.by/pridvinie/index.php/sharkayshchinski-raion/145-pomniki-gistoryi-i-arxitektyre-sharkovshchinskiiy-raion/1502-pomniki-arxeologii-sharkavshchinskiy-raion Помнікі гісторыі і архітэктуры Шаркаўшчынскага раёна. Помнікі археалогіі]{{Недаступная спасылка}}</ref>. * [[Сядзібна-паркавы комплекс Зіберг-Плятэра]]: палац, капліца, гаспадарчыя пабудовы, уязная брама, парк (XVIII—XIX стст.). {{ГККРБ 4|212Г000836}} * Прыдарожная капліца (кан. XVIII ст.). * Брацкая магіла (1941—1944) знаходзіцца ў цэнтры вёскі. Пахаваны 9 савецкіх ваеннапалонных, расстраляных нямецка-фашысцкімі акупантамі ў 1942 годзе, і партызанская разведчыца А. Д. Бельская. У 1957 годзе на магіле пастаўлены стэла, 2 абеліскі, побач гармата. {{ГККРБ 4|213Д000837}} <gallery> Капліца ў в. Гарадзец.jpg|Прыдарожная капліца Каталіцкія могілкі. Гарадзец.jpg|Каталіцкія могілкі Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 1.JPG|Капліца Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 4.JPG|Палац </gallery> {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * {{ГБ|http://globustut.by/gorodec_sh/index.htm}} {{Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Лужкоўскі сельсавет (Шаркаўшчынскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] [[Катэгорыя:Гарадзец (Шаркаўшчынскі раён)]] ni73zggzpx07xo2l5x23tukb3h2qa1f 4186812 4186811 2022-08-14T19:35:22Z JerzyKundrat 174 /* Спасылкі */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Гарадзец}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Гарадзец |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 20|lat_sec = 57 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 52|lon_sec = 42 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет2 = Лужкоўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243021087 }} '''Гарадзе́ц'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Haradziec}}, {{lang-ru|Городец}}, з 1969 да 1994 — '''Дзіўная''') — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён|Лужкоўскага сельсавета]]. == Гісторыя == Даныя раскопак дазваляюць сцвярджаць, што ў VІІІ–ІХ стст. на беразе р. Мнюта знаходзілася ўмацаванае паселішча [[палачане|полацкіх крывічоў]], росквіт якога прыпадае на Х – першую палову ХІ стст. Доказаў існавання горада ў ХІІ – ХІІІ стст. не выяўлена. У ХV–ХVІІІ стст. тут знаходзілася сядзіба феадала. У 1921—1939 гадах маёнтак ў складзе [[Лужкі (гміна)|гміны Лужкі]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 207 жыхароў, 31 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 56.</ref>. * 1931 год — 215 жыхароў, 12 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 19</ref>. == Культура == У вёсцы дзейнічаў [[Гарадзецкі музей мастацтва і этнаграфіі]], філіял [[Германавіцкі музей культуры і побыту|Германавіцкага музея культуры і побыту]]. == Славутасці == * Гарадзішча знаходзіцца каля вёскі, на высокім беразе р. [[Мнюта]]<ref>[http://vlib.by/pridvinie/index.php/sharkayshchinski-raion/145-pomniki-gistoryi-i-arxitektyre-sharkovshchinskiiy-raion/1502-pomniki-arxeologii-sharkavshchinskiy-raion Помнікі гісторыі і архітэктуры Шаркаўшчынскага раёна. Помнікі археалогіі]{{Недаступная спасылка}}</ref>. * [[Сядзібна-паркавы комплекс Зіберг-Плятэра]]: палац, капліца, гаспадарчыя пабудовы, уязная брама, парк (XVIII—XIX стст.). {{ГККРБ 4|212Г000836}} * Прыдарожная капліца (кан. XVIII ст.). * Брацкая магіла (1941—1944) знаходзіцца ў цэнтры вёскі. Пахаваны 9 савецкіх ваеннапалонных, расстраляных нямецка-фашысцкімі акупантамі ў 1942 годзе, і партызанская разведчыца А. Д. Бельская. У 1957 годзе на магіле пастаўлены стэла, 2 абеліскі, побач гармата. {{ГККРБ 4|213Д000837}} <gallery> Капліца ў в. Гарадзец.jpg|Прыдарожная капліца Каталіцкія могілкі. Гарадзец.jpg|Каталіцкія могілкі Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 1.JPG|Капліца Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 4.JPG|Палац </gallery> {{зноскі}} == Літаратура == * Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў і інш. – Мінск: БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. * Памяць: Шаркаўшчынскі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / рэдкал.: Л. М. Драбовіч і інш.; уклад. Л. М. Лабачэўская; мастак Э. Э. Жакевіч. – Мінск: БелТА, 2004. == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * {{ГБ|http://globustut.by/gorodec_sh/index.htm}} {{Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Лужкоўскі сельсавет (Шаркаўшчынскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] [[Катэгорыя:Гарадзец (Шаркаўшчынскі раён)]] dbaonwbtjytrmlfmn26tensbyq5b1ug 4186813 4186812 2022-08-14T19:35:37Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Гарадзец}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Гарадзец |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 20|lat_sec = 57 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 52|lon_sec = 42 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет2 = Лужкоўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243021087 }} '''Гарадзе́ц'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Haradziec}}, {{lang-ru|Городец}}, з 1969 да 1994 — '''Дзіўная''') — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён|Лужкоўскага сельсавета]]. == Гісторыя == Даныя раскопак дазваляюць сцвярджаць, што ў VІІІ-ІХ стст. на беразе р. Мнюта знаходзілася ўмацаванае паселішча [[палачане|полацкіх крывічоў]], росквіт якога прыпадае на Х — першую палову ХІ стст. Доказаў існавання горада ў ХІІ — ХІІІ стст. не выяўлена. У ХV-ХVІІІ стст. тут знаходзілася сядзіба феадала. У 1921—1939 гадах маёнтак ў складзе [[Лужкі (гміна)|гміны Лужкі]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 207 жыхароў, 31 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 56.</ref>. * 1931 год — 215 жыхароў, 12 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 19</ref>. == Культура == У вёсцы дзейнічаў [[Гарадзецкі музей мастацтва і этнаграфіі]], філіял [[Германавіцкі музей культуры і побыту|Германавіцкага музея культуры і побыту]]. == Славутасці == * Гарадзішча знаходзіцца каля вёскі, на высокім беразе р. [[Мнюта]]<ref>[http://vlib.by/pridvinie/index.php/sharkayshchinski-raion/145-pomniki-gistoryi-i-arxitektyre-sharkovshchinskiiy-raion/1502-pomniki-arxeologii-sharkavshchinskiy-raion Помнікі гісторыі і архітэктуры Шаркаўшчынскага раёна. Помнікі археалогіі]{{Недаступная спасылка}}</ref>. * [[Сядзібна-паркавы комплекс Зіберг-Плятэра]]: палац, капліца, гаспадарчыя пабудовы, уязная брама, парк (XVIII—XIX стст.). {{ГККРБ 4|212Г000836}} * Прыдарожная капліца (кан. XVIII ст.). * Брацкая магіла (1941—1944) знаходзіцца ў цэнтры вёскі. Пахаваны 9 савецкіх ваеннапалонных, расстраляных нямецка-фашысцкімі акупантамі ў 1942 годзе, і партызанская разведчыца А. Д. Бельская. У 1957 годзе на магіле пастаўлены стэла, 2 абеліскі, побач гармата. {{ГККРБ 4|213Д000837}} <gallery> Капліца ў в. Гарадзец.jpg|Прыдарожная капліца Каталіцкія могілкі. Гарадзец.jpg|Каталіцкія могілкі Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 1.JPG|Капліца Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 4.JPG|Палац </gallery> {{зноскі}} == Літаратура == * Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў і інш. — Мінск: БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. * Памяць: Шаркаўшчынскі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / рэдкал.: Л. М. Драбовіч і інш.; уклад. Л. М. Лабачэўская; мастак Э. Э. Жакевіч. — Мінск: БелТА, 2004. == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * {{ГБ|http://globustut.by/gorodec_sh/index.htm}} {{Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Лужкоўскі сельсавет (Шаркаўшчынскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] [[Катэгорыя:Гарадзец (Шаркаўшчынскі раён)]] 85ztu9tkxlajohehky5jyreootbrr9h 4186815 4186813 2022-08-14T19:37:00Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Гарадзец}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Гарадзец |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 20|lat_sec = 57 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 52|lon_sec = 42 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет2 = Лужкоўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243021087 }} '''Гарадзе́ц'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Haradziec}}, {{lang-ru|Городец}}, з 1969 да 1994 — '''Дзіўная''') — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён|Лужкоўскага сельсавета]]. == Гісторыя == Даныя раскопак дазваляюць сцвярджаць, што ў VІІІ-ІХ стст. на беразе р. Мнюта знаходзілася ўмацаванае паселішча [[палачане|полацкіх крывічоў]], росквіт якога прыпадае на Х — першую палову ХІ стст. Доказаў існавання горада ў ХІІ — ХІІІ стст. не выяўлена. У ХV-ХVІІІ стст. тут знаходзілася сядзіба феадала. У 1921—1939 гадах маёнтак ў складзе [[Лужкі (гміна)|гміны Лужкі]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 207 жыхароў, 31 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 56.</ref>. * 1931 год — 215 жыхароў, 12 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 19</ref>. == Культура == У вёсцы дзейнічаў [[Гарадзецкі музей мастацтва і этнаграфіі]], філіял [[Германавіцкі музей культуры і побыту|Германавіцкага музея культуры і побыту]]. == Славутасці == * Гарадзішча знаходзіцца каля вёскі, на высокім беразе р. [[Мнюта]]<ref>[http://vlib.by/pridvinie/index.php/sharkayshchinski-raion/145-pomniki-gistoryi-i-arxitektyre-sharkovshchinskiiy-raion/1502-pomniki-arxeologii-sharkavshchinskiy-raion Помнікі гісторыі і архітэктуры Шаркаўшчынскага раёна. Помнікі археалогіі]{{Недаступная спасылка}}</ref>. * [[Сядзібна-паркавы комплекс Зіберг-Плятэра]]: палац, капліца, гаспадарчыя пабудовы, уязная брама, парк (XVIII—XIX стст.). {{ГККРБ 4|212Г000836}} * Прыдарожная капліца (кан. XVIII ст.). * Брацкая магіла (1941—1944) знаходзіцца ў цэнтры вёскі. Пахаваны 9 савецкіх ваеннапалонных, расстраляных нямецка-фашысцкімі акупантамі ў 1942 годзе, і партызанская разведчыца А. Д. Бельская. У 1957 годзе на магіле пастаўлены стэла, 2 абеліскі, побач гармата. {{ГККРБ 4|213Д000837}} <gallery> Капліца ў в. Гарадзец.jpg|Прыдарожная капліца Каталіцкія могілкі. Гарадзец.jpg|Каталіцкія могілкі Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 1.JPG|Капліца Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 4.JPG|Палац </gallery> {{зноскі}} == Літаратура == * Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў і інш. — Мінск: БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. * Памяць: Шаркаўшчынскі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / рэдкал.: Л. М. Драбовіч і інш.; уклад. Л. М. Лабачэўская; мастак Э. Э. Жакевіч. — Мінск: БелТА, 2004. == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * {{ГБ|http://globustut.by/gorodec_sh/index.htm}} {{Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Лужкоўскі сельсавет (Шаркаўшчынскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] [[Катэгорыя:Гарадзец (Шаркаўшчынскі раён)]] gchadfz4isp9b06u2x86o3pwdnkhlsj 4186895 4186815 2022-08-14T20:42:07Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Гарадзец}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Гарадзец |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 20|lat_sec = 57 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 52|lon_sec = 42 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет2 = Лужкоўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243021087 }} '''Гарадзе́ц'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Haradziec}}, {{lang-ru|Городец}}, з 1969 да 1994 — '''Дзіўная''') — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён|Лужкоўскага сельсавета]]. == Гісторыя == Даныя раскопак дазваляюць сцвярджаць, што ў VІІІ—ІХ стст. на беразе р. Мнюта знаходзілася ўмацаванае паселішча [[палачане|полацкіх крывічоў]], росквіт якога прыпадае на Х — першую палову ХІ стст. Доказаў існавання горада ў ХІІ—ХІІІ стст. не выяўлена. У ХV—ХVІІІ стст. тут знаходзілася сядзіба феадала. У 1921—1939 гадах маёнтак у складзе [[Лужкі (гміна)|гміны Лужкі]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 207 жыхароў, 31 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 56.</ref>. * 1931 год — 215 жыхароў, 12 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 19</ref>. == Культура == У вёсцы дзейнічаў [[Гарадзецкі музей мастацтва і этнаграфіі]], філіял [[Германавіцкі музей культуры і побыту|Германавіцкага музея культуры і побыту]]. == Славутасці == * Гарадзішча знаходзіцца каля вёскі, на высокім беразе р. [[Мнюта]]<ref>[http://vlib.by/pridvinie/index.php/sharkayshchinski-raion/145-pomniki-gistoryi-i-arxitektyre-sharkovshchinskiiy-raion/1502-pomniki-arxeologii-sharkavshchinskiy-raion Помнікі гісторыі і архітэктуры Шаркаўшчынскага раёна. Помнікі археалогіі]{{Недаступная спасылка}}</ref>. * [[Сядзібна-паркавы комплекс Зіберг-Плятэра]]: палац, капліца, гаспадарчыя пабудовы, уязная брама, парк (XVIII—XIX стст.). {{ГККРБ 4|212Г000836}} * Прыдарожная капліца (кан. XVIII ст.). * Брацкая магіла (1941—1944) знаходзіцца ў цэнтры вёскі. Пахаваны 9 савецкіх ваеннапалонных, расстраляных нямецка-фашысцкімі акупантамі ў 1942 годзе, і партызанская разведчыца А. Д. Бельская. У 1957 годзе на магіле пастаўлены стэла, 2 абеліскі, побач гармата. {{ГККРБ 4|213Д000837}} <gallery> Капліца ў в. Гарадзец.jpg|Прыдарожная капліца Каталіцкія могілкі. Гарадзец.jpg|Каталіцкія могілкі Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 1.JPG|Капліца Комплекс былой сядзібы Зіберг-Плятэра 4.JPG|Палац </gallery> {{зноскі}} == Літаратура == * Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў і інш. — Мінск: БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. * Памяць: Шаркаўшчынскі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / рэдкал.: Л. М. Драбовіч і інш.; уклад. Л. М. Лабачэўская; мастак Э. Э. Жакевіч. — Мінск: БелТА, 2004. == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * {{ГБ|http://globustut.by/gorodec_sh/index.htm}} {{Лужкоўскі сельсавет, Шаркаўшчынскі раён}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Лужкоўскі сельсавет (Шаркаўшчынскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] [[Катэгорыя:Гарадзец (Шаркаўшчынскі раён)]] o9n6xllz4zuihl0hzpif83zf3b9t5g8 0 239854 4186789 4183665 2022-08-14T19:08:39Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Дуліна}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Дуліна |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 18|lat_sec = 29 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 24|lon_sec = 02 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет = Радзюкоўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243014376 }} '''Ду́ліна'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Dulina}}, {{lang-ru|Дулино}}) — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Радзюкоўскі сельсавет|Радзюкоўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска i засценак у складзе [[Верхняе (гміна)|гміны Верхняе]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]], пазней у складзе [[Казлоўшчына (гміна)|гміны Казлоўшчына]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. У 1954—1987 гадах цэнтр [[Дулінаўскі сельсавет|Дулінаўскага сельсавета]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 227 жыхароў, 36 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref>. * 1931 год — 197 жыхароў, 38 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 40</ref>. == Вядомыя асобы == * [[Язэп Згірскі]] (1895 — ?) — [[Музыкант|музыка]], [[кампазітар]], [[Педагогіка|педагог]]. Выкладчык [[Віленская беларуская гімназія|Віленскай беларускай гімназіі]]. {{зноскі}} == Літаратура == * {{SgKP|II|217|Dulino, wieś i zaścianek, powiat dzisieński}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Радзюкоўскі сельсавет}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Радзюкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] eg7dl3s8holwixrzk64regpo1y84vaa 0 239869 4186785 4179775 2022-08-14T19:06:56Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Савіцкія}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Савіцкія |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 20|lat_sec = 41 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 31|lon_sec = 59 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет = Радзюкоўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243013174 }} '''Саві́цкія'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Savickija}}, {{lang-ru|Савицкие}}) — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Радзюкоўскі сельсавет|Радзюкоўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Шаркаўшчына (гміна)|гміны Шаркаўшчына]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 166 жыхароў, 30 двароў<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref>. * 1931 год — 183 жыхары, 35 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Радзюкоўскі сельсавет}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Радзюкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] gi8c35huko5ybsv153h6em1df4kyj2f 0 239880 4186793 4181509 2022-08-14T19:09:28Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Жданы}} {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Жданы |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 55|lat_min = 19|lat_sec = 34 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 20|lon_sec = 15 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет = Станіславоўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243014290 }} '''Жданы́'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Ždany}}, {{lang-ru|Жданы}}) — [[вёска]] ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Станіславоўскі сельсавет|Станіславоўскага сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска i фальварак у складзе [[Шаркаўшчына (гміна)|гміны Шаркаўшчына]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 177 жыхароў (30 у фальварку), 34 двары (6 у фальварку)<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref>. * 1931 год — 209 жыхароў (6 у фальварку), 32 двары (1 у фальварку)<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{SgKP|XIV|750|Żdany, wieś, powiat dzisieński, gmina Ihumenowo}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Станіславоўскі сельсавет}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Станіславоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шаркаўшчынскага раёна]] g9bybge9g7q95hfmtkfuy8p1007fyga 0 240492 4186953 4056299 2022-08-14T23:32:45Z 2804:14D:78A5:6279:6148:387B:6B92:9C0F wikitext text/x-wiki {{Значэнні2|Оні}} [[выява:Oni.jpg|frame|right|Статуя чырвонага Оні, што ахоўвае Пекла]] [[выява:Han'nya type noh mask, with inscription Omi utsu, Edo period, 1600s-1700s AD, wood, polychromy - Tokyo National Museum - Ueno Park, Tokyo, Japan - DSC08983.jpg|thumb|right|180px]] '''Оні''' ({{lang-jp|鬼}}) — у [[Японія|японскай]] міфалогіі — вялікія злобныя рагатыя чалавекападобныя [[дэман]]ы з ікламі і чырвонай, блакітнай ці чорнай скурай, якія жывуць у [[Дзігоку]], японскім аналагу [[пекла]]. Еўрапейскія аналагі ''оні'' — [[чорт|чэрці]] і [[Бес, хрысціянства|бесы]]. Вельмі моцныя, адсечаныя часткі цела прырастаюць на месца. У баі карыстаюцца жалезнай [[дубіна]]й з шыпамі ([[канаба]]). Носяць [[Сцёгнавая вавязка|Сцёгнавую павязку]] (фундосі) з [[тыгр]]овай шкуры. Нягледзячы на свой прасцячны знешні выгляд, оні вельмі хітрыя і разумныя; могуць пераўтварацца ў людзей. Любяць чалавечае мяса. У некаторых легендах апавядаецца, што оні ненавідзяць [[соя|сою]]. Лічыцца, што людзі, якія не кантралююць свой гнеў, могуць пераўтварыцца ў ''оні''. Часам (выключна рэдка) ''оні'' бываюць добрымі да людзей і нават служаць іх абаронцамі. Раз у год, [[3 лютага]], у Японіі адбываецца цырымонія выгнання ''оні''. Гульня ў [[Квач, гульня|квача]] завецца ў Японіі «онігока» («гульня ''оні''»). Вядучы ў гульні завецца «оні». == Паходжанне == [[Файл:Oni in pilgrim's clothing.jpg|thumb|150px]] Слова «оні» паходзіць ад ''он'ёмі'' (кітайскага чытання) іерогліфа 隠, які значыць ''хавацца'' , а оні першапачаткова ўяўлялі сабой нябачных духаў і [[Камі|багоў]] катастрофаў, хваробаў і іншых непрыемнасцяў. Гэты змрочныя здані таксама могуць прымаць розныя формы, каб падмануць (а часта і ўразіць) людзей. Такім чынам, кітайскі іерогліф ({{Кітайская||鬼|[[гуй|Guǐ]]}}), што значыць «[[прывід]]», пачаў ужывацца для гэтых бясформавых істот. Нябачныя оні, у рэшце рэшт, сталі антропаморфнымі і прынялі сучаснае, [[Огры|огра]]-падобнае аблічча (часткова праз [[Рэлігійны сінкрэтызм|сінкрэтычныя працэсы]]), падобнае з істотамі, перанятымі з [[будызм]]у, такімі, як індыйскія [[ракшасы]] і [[якша]], а таксама галоднымі духамі, званымі [[гакі]], і дэманічнай світай [[Эма, міфалогія|Эмы]], які наказвае грэшнікаў у [[Дзігоку]] (Пекле). == Дэманічная брама == Яшчэ адной крыніцай для выявы оні з'яўляецца звязаная з Кітаем канцэпцыя амёдо — старажытнаяпонскай эзатэрычнай касмалогіі. Паўночна-ўсходні накірунак быў названы '''Кімон''' (鬼门, «дэманічная брама»), і лічыўся нешчаслівым кірункам, праз які прыходзяць злыя духі. На падставе змяшчэння [[Зямныя галіны|дванаццаці жывёл]] [[Кітайскі задыяк|Задыяка]] на кірункі часцін свету, Кімон быў таксама вядомы як '''Ушытора''' (''丑寅''), ці «''бык і тыгр''», і візуальныя дэталі ў вобразе оні, такія як, рогі быка і тыгрыныя клыкі, кіпцюры і сцёгнавая павязка са скуры тыгра з'явіліся з гэтага вызначэння.<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=EEQlVC_clo8C&pg=PA611&dq=kimon+oni&num=100&cd=1#v=onepage&q=kimon%20oni&f=false|title=Encyclopedia of Religion and Ethics |volume=Part 8|first=James |last=Hastings|publisher=Kessinger Publishing|page=611|year=2003|isbn=0-7661-3678-7}}</ref> У працэсе будаўніцтва храмаў з гэтым часта сутыкаюцца, і японскія будынкі часам маюць Г-падобныя нішы на паўночным усходзе, каб прагнаць оні прэч. [[Энр'яку-дзі]], на гары [[Хіэй]], на паўночны ўсход ад цэнтра Кьёта, і [[Кан'эй-дзі]], недалёка ад [[Эда, замак|замка Эда]], з'яўляюцца прыкладамі гэтага. Японская сталіца таксама пераехала на паўднёвы захад з ''Нагаока-ке'' (长冈京) у Кіёта ў 8-м стагоддзі.<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=0DfKzKZlRpIC&pg=PA35&dq=nagaoka+kyoto+demon+gate#v=onepage&q=nagaoka%20kyoto%20demon%20gate&f=false|title=The samurai and the sacred |first=Stephen R. |last=Turnbull|page=35|publisher=Osprey Publishing|year=2006 |isbn=1846030218}}</ref> == Традыцыйная культура == [[Файл:SekienOni.jpg|thumb]] Некаторыя вёскі праводзяць штогадовыя цырымоніі выгнання Оні, асабліва на пачатку вясны. На фестывалі [[Сэцубун]] людзі кідаюць сою за межы свайго дому і крычаць "Оні-ва сото! Фуку-ва уці!" («鬼は外! 福は内!» , «Оні прэч! Шчасце ў дом!»).<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=T2blg2Kw_zcC&pg=PP17&dq=Oni+wa+soto+Fuku+wa+uchi+setsubun#v=onepage&q=Oni%20wa%20soto%20Fuku%20wa%20uchi%20setsubun&f=false|title=Introduction to Japanese culture | first=Daniel |last=Sosnoski|publisher=Charles E. Tuttle Publishing|page=9|year=1966|isbn=0-8048-2056-2}}</ref> Статуя малпы таксама прызначана для абароны ад Oні, бо японскае слова малпа, «сару», з'яўляецца [[амафон]]ам слову «''пакідаць''». Фальклор кажа, што [[падуб]] можа быць выкарыстаны для абароны ад Oні.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=F5e6Zkk8SCk How to Escape a Japanese Oni — YouTube]</ref> У пазнейшыя часы оні страцілі частку сваёй першапачатковы злобы, часам прымаючы на сябе ахоўныя функцыі. Мужчыны у касцюмах оні часта ўдзельнічаюць у японскіх парадах, каб адбіць любыя няўдачы. Японскія будынкі часам уключаюць элемент з выявай твару оні на дахоўцы, называны {{nihongo|''' онігавара '''|鬼瓦}}, які, прадухіляе няўдачы, таксама як [[Хімера, архітэктура|гаргульі]] у заходняй традыцыі.<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=SsmN4jxwnfUC&pg=PA21&dq=onigawara#v=onepage&q=onigawara&f=false|page=21|title=「日本の衣食住」まるごと事典|author= toyozaki, yōko|publisher=IBC PUBLISHING|year=2007|isbn=4896846400}}</ref> Яны займаюць заўважнае месца ў японскай гісторыі аб [[Маматара]] (персікавым хлопчыку), і аповедзе аб Вясёлай Маленькай Жанчыне, што стала асновай для кнігі ''Arlene Mosel'' «''The Funny Little Woman''». Многія японскія ідыёмы і прыказкі таксама спасылаюцца на Oні. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Навігацыя}} * [http://mister.altnet.ru/Statii/Jpon/CRITTERS.htm Істоты ў японскіх легендах] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20071112232909/http://www.mister.altnet.ru/Statii/Jpon/CRITTERS.htm |date=12 лістапада 2007 }} {{ізаляваны артыкул}} [[Катэгорыя:Японскі фальклор]] [[Катэгорыя:Дэманалогія]] [[Катэгорыя:Міфічныя істоты ў японскай міфалогіі]] 88zcfovphjx3b42zst60fl0cqrd1ekg 4186954 4186953 2022-08-14T23:37:01Z 2804:14D:78A5:6279:6148:387B:6B92:9C0F wikitext text/x-wiki {{Значэнні2|Оні}} [[выява:Oni.jpg|frame|right|Статуя чырвонага Оні, што ахоўвае Пекла]] [[выява:Han'nya type noh mask, with inscription Omi utsu, Edo period, 1600s-1700s AD, wood, polychromy - Tokyo National Museum - Ueno Park, Tokyo, Japan - DSC08983.jpg|thumb|right|180px|Драўляная [[маска]] оні, якая выкарыстоўваецца ў японскіх тэатральных п'есах.]] '''Оні''' ({{lang-jp|鬼}}) — у [[Японія|японскай]] міфалогіі — вялікія злобныя рагатыя чалавекападобныя [[дэман]]ы з ікламі і чырвонай, блакітнай ці чорнай скурай, якія жывуць у [[Дзігоку]], японскім аналагу [[пекла]]. Еўрапейскія аналагі ''оні'' — [[чорт|чэрці]] і [[Бес, хрысціянства|бесы]]. Вельмі моцныя, адсечаныя часткі цела прырастаюць на месца. У баі карыстаюцца жалезнай [[дубіна]]й з шыпамі ([[канаба]]). Носяць [[Сцёгнавая вавязка|Сцёгнавую павязку]] (фундосі) з [[тыгр]]овай шкуры. Нягледзячы на свой прасцячны знешні выгляд, оні вельмі хітрыя і разумныя; могуць пераўтварацца ў людзей. Любяць чалавечае мяса. У некаторых легендах апавядаецца, што оні ненавідзяць [[соя|сою]]. Лічыцца, што людзі, якія не кантралююць свой гнеў, могуць пераўтварыцца ў ''оні''. Часам (выключна рэдка) ''оні'' бываюць добрымі да людзей і нават служаць іх абаронцамі. Раз у год, [[3 лютага]], у Японіі адбываецца цырымонія выгнання ''оні''. Гульня ў [[Квач, гульня|квача]] завецца ў Японіі «онігока» («гульня ''оні''»). Вядучы ў гульні завецца «оні». == Паходжанне == [[Файл:Oni in pilgrim's clothing.jpg|thumb|150px]] Слова «оні» паходзіць ад ''он'ёмі'' (кітайскага чытання) іерогліфа 隠, які значыць ''хавацца'' , а оні першапачаткова ўяўлялі сабой нябачных духаў і [[Камі|багоў]] катастрофаў, хваробаў і іншых непрыемнасцяў. Гэты змрочныя здані таксама могуць прымаць розныя формы, каб падмануць (а часта і ўразіць) людзей. Такім чынам, кітайскі іерогліф ({{Кітайская||鬼|[[гуй|Guǐ]]}}), што значыць «[[прывід]]», пачаў ужывацца для гэтых бясформавых істот. Нябачныя оні, у рэшце рэшт, сталі антропаморфнымі і прынялі сучаснае, [[Огры|огра]]-падобнае аблічча (часткова праз [[Рэлігійны сінкрэтызм|сінкрэтычныя працэсы]]), падобнае з істотамі, перанятымі з [[будызм]]у, такімі, як індыйскія [[ракшасы]] і [[якша]], а таксама галоднымі духамі, званымі [[гакі]], і дэманічнай світай [[Эма, міфалогія|Эмы]], які наказвае грэшнікаў у [[Дзігоку]] (Пекле). == Дэманічная брама == Яшчэ адной крыніцай для выявы оні з'яўляецца звязаная з Кітаем канцэпцыя амёдо — старажытнаяпонскай эзатэрычнай касмалогіі. Паўночна-ўсходні накірунак быў названы '''Кімон''' (鬼门, «дэманічная брама»), і лічыўся нешчаслівым кірункам, праз які прыходзяць злыя духі. На падставе змяшчэння [[Зямныя галіны|дванаццаці жывёл]] [[Кітайскі задыяк|Задыяка]] на кірункі часцін свету, Кімон быў таксама вядомы як '''Ушытора''' (''丑寅''), ці «''бык і тыгр''», і візуальныя дэталі ў вобразе оні, такія як, рогі быка і тыгрыныя клыкі, кіпцюры і сцёгнавая павязка са скуры тыгра з'явіліся з гэтага вызначэння.<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=EEQlVC_clo8C&pg=PA611&dq=kimon+oni&num=100&cd=1#v=onepage&q=kimon%20oni&f=false|title=Encyclopedia of Religion and Ethics |volume=Part 8|first=James |last=Hastings|publisher=Kessinger Publishing|page=611|year=2003|isbn=0-7661-3678-7}}</ref> У працэсе будаўніцтва храмаў з гэтым часта сутыкаюцца, і японскія будынкі часам маюць Г-падобныя нішы на паўночным усходзе, каб прагнаць оні прэч. [[Энр'яку-дзі]], на гары [[Хіэй]], на паўночны ўсход ад цэнтра Кьёта, і [[Кан'эй-дзі]], недалёка ад [[Эда, замак|замка Эда]], з'яўляюцца прыкладамі гэтага. Японская сталіца таксама пераехала на паўднёвы захад з ''Нагаока-ке'' (长冈京) у Кіёта ў 8-м стагоддзі.<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=0DfKzKZlRpIC&pg=PA35&dq=nagaoka+kyoto+demon+gate#v=onepage&q=nagaoka%20kyoto%20demon%20gate&f=false|title=The samurai and the sacred |first=Stephen R. |last=Turnbull|page=35|publisher=Osprey Publishing|year=2006 |isbn=1846030218}}</ref> == Традыцыйная культура == [[Файл:SekienOni.jpg|thumb]] Некаторыя вёскі праводзяць штогадовыя цырымоніі выгнання Оні, асабліва на пачатку вясны. На фестывалі [[Сэцубун]] людзі кідаюць сою за межы свайго дому і крычаць "Оні-ва сото! Фуку-ва уці!" («鬼は外! 福は内!» , «Оні прэч! Шчасце ў дом!»).<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=T2blg2Kw_zcC&pg=PP17&dq=Oni+wa+soto+Fuku+wa+uchi+setsubun#v=onepage&q=Oni%20wa%20soto%20Fuku%20wa%20uchi%20setsubun&f=false|title=Introduction to Japanese culture | first=Daniel |last=Sosnoski|publisher=Charles E. Tuttle Publishing|page=9|year=1966|isbn=0-8048-2056-2}}</ref> Статуя малпы таксама прызначана для абароны ад Oні, бо японскае слова малпа, «сару», з'яўляецца [[амафон]]ам слову «''пакідаць''». Фальклор кажа, што [[падуб]] можа быць выкарыстаны для абароны ад Oні.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=F5e6Zkk8SCk How to Escape a Japanese Oni — YouTube]</ref> У пазнейшыя часы оні страцілі частку сваёй першапачатковы злобы, часам прымаючы на сябе ахоўныя функцыі. Мужчыны у касцюмах оні часта ўдзельнічаюць у японскіх парадах, каб адбіць любыя няўдачы. Японскія будынкі часам уключаюць элемент з выявай твару оні на дахоўцы, называны {{nihongo|''' онігавара '''|鬼瓦}}, які, прадухіляе няўдачы, таксама як [[Хімера, архітэктура|гаргульі]] у заходняй традыцыі.<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=SsmN4jxwnfUC&pg=PA21&dq=onigawara#v=onepage&q=onigawara&f=false|page=21|title=「日本の衣食住」まるごと事典|author= toyozaki, yōko|publisher=IBC PUBLISHING|year=2007|isbn=4896846400}}</ref> Яны займаюць заўважнае месца ў японскай гісторыі аб [[Маматара]] (персікавым хлопчыку), і аповедзе аб Вясёлай Маленькай Жанчыне, што стала асновай для кнігі ''Arlene Mosel'' «''The Funny Little Woman''». Многія японскія ідыёмы і прыказкі таксама спасылаюцца на Oні. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Навігацыя}} * [http://mister.altnet.ru/Statii/Jpon/CRITTERS.htm Істоты ў японскіх легендах] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20071112232909/http://www.mister.altnet.ru/Statii/Jpon/CRITTERS.htm |date=12 лістапада 2007 }} {{ізаляваны артыкул}} [[Катэгорыя:Японскі фальклор]] [[Катэгорыя:Дэманалогія]] [[Катэгорыя:Міфічныя істоты ў японскай міфалогіі]] parh0ztxwn6zvvgixloo6l1y2hwyzgp 0 244122 4187045 4118880 2022-08-15T07:14:56Z Паўлюк Шапецька 37440 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = вёска |беларуская назва = Касар |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 53|lat_min = 43|lat_sec = 45 |lon_dir = |lon_deg = 31|lon_min = 10|lon_sec = 45 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Магілёўская |раён = Чэрыкаўскі |сельсавет = Верамейскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243044764 }} '''Каса́р'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Магілёўская вобласць|}}. Сустракаецца таксама варыянт '''Касары́, мн.'''</ref> ({{lang-be-trans|Kasar}}, {{lang-ru|Косарь}}) — былая [[вёска]] ў [[Чэрыкаўскі раён|Чэрыкаўскім раёне]] [[Магілёўская вобласць|Магілёўскай вобласці]]. Уваходзіла ў склад [[Верамейскі сельсавет|Верамейскага сельсавета]]. Ліквідавана [[31 жніўня]] [[2010]] года<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2010-234/2010_234_9_34758.pdf «Об упразднении сельских населенных пунктов Веремейского сельсовета». Решение Чериковского районного Совета депутатов от 31.08.2010 г. № 4-4]{{Недаступная спасылка}}{{Ref-ru}}</ref>. == Вядомыя асобы == * [[Яўген Іванавіч Кудзінаў]] (нар. 1929) — [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1988), [[Заслужаны работнік сельскай гаспадаркі БССР]] (1986). {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Чэрыкаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} cv2i14wvyezojvha1immvldp5shqtao 0 244475 4187039 4163204 2022-08-15T07:05:37Z Artsiom91 31770 + Ешыл, Бардзі, Генч, Бартра, - Эздэмір, Малы, Дэстан wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Трабзанспор |Лагатып = Trabzonspor.png |ПоўнаяНазва = {{lang-tr|Trabzonspor Kulübü}} |Мянушкі = |Горад = [[Трабзон]], [[Турцыя]] |Заснаваны = [[2 жніўня]] [[1967]] |Стадыён = [[Медыкал Парк Арэна]] |Умяшчальнасць = 40 782 |Прэзідэнт = |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Турэцкая Суперліга|Суперліга]] |Сезон = [[Турэцкая Суперліга 2021/2022|2021/22]] |Месца = 1 месца |Сайт = http://www.trabzonspor.org.tr/ | pattern_la1 = _trabzonspor2223h | pattern_b1 = _trabzonspor2223h | pattern_ra1 = _trabzonspor2223h | pattern_sh1 = _trabzonspor2122h | pattern_so1 = | leftarm1 = 660000 | body1 = 660000 | rightarm1 = 660000 | shorts1 = 660000 | socks1 = 660000 | pattern_la2 = _trabzonspor2122a | pattern_b2 = _trabzonspor2122a | pattern_ra2 = _trabzonspor2122a | pattern_sh2 = _trabzonspor2122a | pattern_so2 = | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FFFFFF | socks2 = FFFFFF | pattern_la3 = _trabzonspor2122t | pattern_b3 = _trabzonspor2122t | pattern_ra3 = _trabzonspor2122t | pattern_sh3 = _trabzonspor2122t | pattern_so3 = | leftarm3 = 0c1b32 | body3 = 0c1b32 | rightarm3 = 0c1b32 | shorts3 = 0c1b32 | socks3 = 0c1b32 }} '''«Трабзанспор»''' ({{lang-tr|Trabzonspor Kulübü}}) — [[Турцыя|турэцкі]] [[футбольны клуб]] з горада [[Трабзон]]. == Гісторыя == Пасля [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] футбол у горадзе [[Трабзон]] стаў улюбёным відам спорту і пачаў хутка расці ў 1920-х гадах з дапамогай сярэдніх школ у горадзе. У 1921 годзе быў створаны клуб «Ідманачагі», а ў 1924 годзе паўстаў клуб «Ідмангюджу», якія сталі самымі папулярнымі клубамі горада, пакуль не быў створаны клуб «Трабзанспор». У 1962—1963 гадах прэзідэнт [[Федэрацыя футбола Турцыі|Федэрацыі футбола Турцыі]], [[Архан Шэрэф Апак]], дзеля паляпшэння стандартаў футбола краіны, вырашыў стварыць «Нацыянальную футбольную лігу», у якой бы гулялі каманды, якія павінны прадстаўляць горад. Аднак «Ідманачагі» і «Ідмангюджу» не мелі намеру аб'ядноўвацца, каб прадставіць адзіную каманду з Трабзона. Але пасля некаторага часу, 21 чэрвеня 1966 года, пасля таго, як «Ідманачагі» вырашыў не далучацца ні да адной іншай каманды ў Трабзоне, клубы «Ідмангюджу», «Мартыспор» і «Карадэнізгюджу» сабраліся разам, каб стварыць клуб «Моладзевы клуб Трабзанспор» ({{lang-tr|Trabzonspor Gençlik Kulübü|скарочана}}) з чырвоным і белым як асноўнымі колерамі клуба. [[Алі Асман Улусоў]] стаў першым прэзідэнтам гэтай каманды. Тым не менш, афіцыйная назва каманды была «Трабзанспор 1966» у афіцыйных дакументах. Клуб правёў адзін сезон у лізе, пасля чаго назва была зменена на «Трабзанспор». 2 жніўня 1967 года да клуба далучыўся «Ідманачагі» і каманда пачала выступы ў другой турэцкай лізе<ref>[http://www.karalahana.com/karadeniz/trabzon_futbol_tarihi.htm Mustafa Duman. Trabzon'un spor Tarihinden sayfalar] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20121017141709/http://www.karalahana.com/karadeniz/trabzon_futbol_tarihi.htm |date=17 кастрычніка 2012 }}</ref>. == Дасягненні == '''[[Турэцкая Суперліга|Чэмпіянат Турцыі]]''': : '''Чэмпіён (7):''' 1975/76, 1976/77, 1978/79, 1979/80, 1980/81, 1983/84, 2021/22 : '''2-е месца (9):''' 1977/78, 1981/82, 1982/83, 1994/95, 1995/96, 2003/04, 2004/05, 2010/11, 2019/20 '''[[Кубак Турцыі па футболе|Кубак Турцыі]]''': : '''Пераможца (9):''' 1976/77, 1977/78, 1983/84, 1991/92, 1994/95, 2002/03, 2003/04, 2009/10, 2019/20 : '''Фіналіст (6):''' 1974/75, 1975/76, 1984/85, 1989/90, 1996/97, 2012/13 '''[[Суперкубак Турцыі па футболе|Суперкубак Турцыі]]''': : '''Пераможца (9):''' 1976, 1977, 1978, 1979, 1980, 1983, 1995, 2010, 2020 : '''Фіналіст (3):''' 1981, 1984, 1992 == Склад == ''Станам на жнівень 2022 года.'' {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Турцыя}}|Бр|[[Угурджан Чакыр]] {{капітан}}||1996}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Турцыя}}|Аб|[[Хюсеін Цюркмен]]||1998}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Турцыя}}|Аб|[[Ахметджан Каплан]]||2003}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Маноліс Сіёпіс]]||1994}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Боснія і Герцагавіна}}|ПА|[[Эдзін Вішча]]||1990}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Дарухан Такёз]]||1996}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Абдулкадыр Амюр]]||1999}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Грэцыя}}|Нап|[[Анастасіяс Бакасетас]]||1993}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Хакан Ешыл]]||2002}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Бразілія}}|Аб|[[Вітор Угу]]||1991}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Данія}}|Нап|[[Андрэас Карнеліус]]||1993}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Нарвегія}}|ПА|[[Андэрс Трондсен]]||1995}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Славакія}}|ПА|[[Марак Гамшык]]||1987}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Турцыя}}|Аб|[[Эрэн Эльмалы]]||2000}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Данія}}|Аб|[[Енс Ларсен]]||1991}} <!--{{Ігрок|19|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Сафа Кыналы]]||1999}}--> {{Ігрок|21|{{Сцяг|Каба-Вердэ}}|Нап|[[Джаніні]]||1991}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Турцыя}}|Аб|[[Таха Алтыкардэш]]||2003}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Турцыя}}|Аб|[[Ісмаіл Кёйбашы]]||1989}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Нідэрланды}}|Аб|[[Стэфана Дэнсвіл]]||1993}} <!--{{Ігрок|24|{{Сцяг|Бразілія}}|ПА|[[Флавіу Медэйрус да Сілва|Флавіу]]||1996}}--> {{Ігрок|27|{{Сцяг|Егіпет}}|ПА|[[Трэзегэ]]||1994}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Паўночная Македонія}}|ПА|[[Эніс Бардзі]]||1995}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Юсуф Эрдаган]]||1992}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Бразілія}}|Аб|[[Бруну Перыс]]||1990}} {{Ігрок|34|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Дагуджан Хаспалат]]||2000}} {{Ігрок|37|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Эмрэхан Гедыклі]]||2003}} <!--{{Ігрок|41|{{Сцяг|Азербайджан}}|ПА|[[Мурат Акпынар]]||1999}}--> {{Ігрок|54|{{Сцяг|Турцыя}}|Бр|[[Мухамет Таха Тэпэ]]||2001}} <!--{{Ігрок|59|{{Сцяг|Турцыя}}|Бр|[[Арда Акбулут]]||2001}}--> <!--{{Ігрок|61|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Абдулкадыр Пармак]]||1994}}--> {{Ігрок|75|{{Сцяг|Турцыя}}|Аб|[[Фарук Джан Генч]]||2000}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Кот-д’Івуар}}|Нап|[[Жан Эўрар Куасі]]||1994}} <!--{{Ігрок|77|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Керэм Байкуш]]||2000}}--> <!--{{Ігрок|94|{{Сцяг|Турцыя}}|Нап|[[Эніс Дэстан]]||2002}}--> {{Ігрок|99|{{Сцяг|Турцыя}}|Аб|[[Серкан Асан]]||1999}} {{Ігрок||{{Сцяг|Іспанія}}|Аб|[[Марк Бартра]]||1991}} {{Ігрок||{{Сцяг|Гвінея}}|Нап|[[Бенгалі-Фадэ Кайта]]||1990}} {{Канец складу}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons}} * [http://www.trabzonspor.org.tr/ Афіцыйная старонка] {{Бібліяінфармацыя}} {{Супер Ліга Турцыі}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Турцыі|Трабзанспор]] [[Катэгорыя:ФК Трабзанспор| ]] 7ilaodxeg4j68g5bn89lag3p5w1olty 0 246316 4187101 3988289 2022-08-15T08:32:46Z Паўлюк Шапецька 37440 /* Славутасці */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Агародня Гомельская |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = Агародня Гомельская. Дом купца Кобызева.jpg |подпіс = Дом купца Кобызева |lat_dir = |lat_deg = 52|lat_min = 19|lat_sec = 29 |lon_dir = |lon_deg = 31|lon_min = 32|lon_sec = 45 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Добрушскі |сельсавет2 = Кармянскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Aharodnia Homieĺskaja |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243045642 }} '''Агаро́дня Го́мельская'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Aharodnia Homieĺskaja}}, {{lang-ru|Огородня Гомельская}}) — [[вёска]] ў [[Добрушскі раён|Добрушскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Кармянскі сельсавет, Добрушскі раён|Кармянскага сельсавета]]. У 1926—1991 гадах цэнтр [[Агародня-Гомельскі сельсавет|Агародня-Гомельскага сельсавета]]. == Славутасці == * [[Дом купца Кобызева]] ([[1886]]) * Стараверскія могілкі * [[Брацкая магіла (Агародня Гомельская)|Брацкая магіла]] ([[1943]]) — {{ГККРБ 4|313Д000241}} === Страчаная спадчына === * Свята-Мікалаеўская царква (2-я пал. XIX ст., драўляная) — у царкве ў 1876—1912 гадах служыў [[Іаан Кармянскі]]. <center><gallery mode=packed perrow ="4" heights= "180px"> Агародня Гомельская. Могілкі стараверскія (01).jpg|Могілкі стараверскія Агародня Гомельская. Могілкі стараверскія (02).jpg|Могілкі стараверскія Агародня Гомельская. Руіны.jpg|Руіны </gallery></center> == Вядомыя асобы == * [[Цярэнцій Мітрафанавіч Кушняроў]] (1919—2005) — [[Заслужаны будаўнік БССР]] (1965), [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:Aharodnia Homieĺskaja}} * {{ГБ|http://globustut.by/ogorodnya-gomelskaya/index.htm}} {{Кармянскі сельсавет, Добрушскі раён}} {{Добрушскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Кармянскі сельсавет (Добрушскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Добрушскага раёна]] [[Катэгорыя:Агародня Гомельская| ]] n5dpeauhncj2goe7mndg40i2nq3v4mp 0 247823 4186936 2786364 2022-08-14T21:54:30Z Паўлюк Шапецька 37440 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Махавая |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 53|lat_min = 14|lat_sec = 48 |lon_dir = |lon_deg = 30|lon_min = 39|lon_sec = 14 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Рагачоўскі |сельсавет = Балатнянскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243042301 }} '''Махава́я'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Machavaja}}, {{lang-ru|Моховая}}) — [[вёска]] ў [[Рагачоўскі раён|Рагачоўскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Балатнянскі сельсавет|Балатнянскага сельсавета]]. == Вядомыя асобы == * [[Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка]] (1920—1996) — беларускі кіраўнік калгас, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Балатнянскі сельсавет}} {{Рагачоўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Балатнянскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Рагачоўскага раёна]] hw7j92yegssvuw587mkdmtukak7rfgn 4187047 4186936 2022-08-15T07:15:18Z Artsiom91 31770 /* Вядомыя асобы */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Махавая |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 53|lat_min = 14|lat_sec = 48 |lon_dir = |lon_deg = 30|lon_min = 39|lon_sec = 14 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Рагачоўскі |сельсавет = Балатнянскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243042301 }} '''Махава́я'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Machavaja}}, {{lang-ru|Моховая}}) — [[вёска]] ў [[Рагачоўскі раён|Рагачоўскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Балатнянскі сельсавет|Балатнянскага сельсавета]]. == Вядомыя асобы == * [[Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка]] (1920—1996) — беларускі кіраўнік калгаса, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Балатнянскі сельсавет}} {{Рагачоўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Балатнянскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Рагачоўскага раёна]] k406s1j98hqyjk1n4ag8usjnsv0j64g 0 248312 4187109 3955648 2022-08-15T08:39:28Z Дамінік 95653 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Грачыхіна |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 51|lat_min = 55|lat_sec = 18 |lon_dir = |lon_deg = 29|lon_min = 43|lon_sec = 15 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Хойніцкі |сельсавет = Алексіцкі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = 1789 год |ранейшыя імёны = Багуславец |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243038066 }} {{значэнні|Спасылка=Грачыхіна}} '''Грачы́хіна'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Hračychina}}, {{lang-ru|Гречихино}}) — [[вёска]] ў [[Хойніцкі раён|Хойніцкім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Алексіцкі сельсавет|Алексіцкага сельсавета]]. Да 24 чэрвеня 1977 года вёска мела назву '''Багусла́вец'''. == Гісторыя == [[File:Багуславец у метрычнай кнізе Юравіцкага касцёла. 1789 г.jpg|thumb|left|Багуславец у метрычнай кнізе Юравіцкага касцёла. 1789 г.]][[File:Фальварак і вёска Новы Двор на плане Генеральнага межавання 1797 г.png|thumb|left|Багуславец (Багуслаўцы) на схематычным плане Рэчыцкага павета 1800 г.]]Ці не ўпершыню «villa Bogusławiec» згаданая ў лацінамоўных метрычных кнігах [[Юравічы (Калінкавіцкі раён)|Юравіцкага]] касцёла ў сувязі з хростам у верасні 1789 года дзяцей Мацея і Катарыны з Прыбыткоўскіх Кулешаў. Цікава, што кумамі выступілі [[Караль Прозар]], вялікі абозны літоўскі, і Марыяна Аскерчанка, Фларэнцы Аскерка (сын Багуслава), уладальнік маёнткаў [[Барысаўшчына (Хойніцкі раён)|Барысаўшчына]] і Новы Двор, да якога належаў Багуславец, і Людвіка з князёў Шуйскіх Прозар, уладальніца маёнткаў [[Хойнікі]] і [[Астраглядавічы]]<ref>НГАБ у Мінску. Ф. 937. Воп. 1. Спр. 60. А. 36</ref>. На 1792 г. і 1796 г. тут згаданая капліца Юравіцкага парафіяльнага касцёла<ref>НГАБ. Ф. 937. Воп. 1. Спр. 60. А. 96; Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 74.</ref>. Далей у розных крыніцах пад такой назвай выступалі мястэчка, у якім у 1834 годзе з пяці двароў, у якіх жылі 14 мужчын і 15 жанчын, тры належалі рамеснікам: кавалю, медніку і токару<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 347. А. 1424—1427</ref>, засценак, калі былую фальваркавую зямлю памерам у валоку паны Аскеркі яшчэ да 1811 года падаравалі дзьвюм шляхецкім сем’ям — Бяляцкім і Харэўскім<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 9, 249; Спр. 587. А. 71адв. — 73</ref>, і вёска (пасля таго як мястэчка не спраўдзілася) у маёнтку Новы Двор. Маёнтак паслядоўна належаў панам Аскеркам, Вінчам, Сушчынскім. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело] : 1857 г.» сказана, што 24 жыхары вёскі Багуславец абодвух полаў былі прыхаджанамі Алексіцкай Свята-Мікалаеўскай царквы, а 10 жыхароў мястэчка альбо засценка Багуславец з’яўляліся парафіянамі Юравіцкага касцёла Нараджэння Найсвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 379адв., 725</ref>. У паслярэформенны час засценак (на 1866 год — 4 двары, 12 жыхароў, парафіянаў Астраглядаўскага касцёла Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі<ref>Подробные ведомости приходов римско-католического исповедания по Речицкому уезду Минской губернии. 1866 г.: НГАБ. Ф. 295. Воп. 1. Спр. 1816. А. 404</ref>), паводле спісаў землеўладальнікаў Мінскай губерні 1889, 1911 гадоў, быў уласнасцю мяшчанаў Галубовічаў<ref>Список зелевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366; Список землевладельцев Минской губернии. 1911 г. — Б. м. С. 17</ref>, што паходзілі з ліку «разабранай» шляхты. У вёсцы жылі малазямельныя і беззямельныя сяляне, якія працавалі ў Новым Двары. Паселішча месцілася ў Юравіцкай воласці [[Рэчыцкі павет (Расійская імперыя)|Рэчыцкага павета]] [[Мінская губерня|Мінскай губерні]]. Паводле перапісу 1897 года налічвалася 10 двароў, 55 жыхароў. На 1909 год 14 двароў з 47 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 11</ref>. 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісання [[Брэсцкі мір|Брэсцкага мірнага дагавора]] з бальшавіцкай Расіяй (3 сакавіка), Германія перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Багуславец у складзе Юравіцкай воласці, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губерні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 мая тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павел Скарападскі|Паўла Скарападскага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 згодна з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі Юравіцкая воласць Рэчыцкага павета ўвайшла ў склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня разам з іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да РСФСР. 8 снежня 1926 года Рэчыцкі павет быў вернуты БССР. На 1927 год у Багуслаўцы налічвалася 28 двароў 136 жыхароў<ref>[https://mozyrokrug.blogspot.com/p/blog-page_41.html Юровичский район. Список населённых мест за 1927 год.]</ref>. У 1930 годзе тут ужо 23 двары, 109 жыхароў. У 1931 годзе вяскоўцы ўступілі ў калгас. У лістападзе 1943 года прыкладна за тры-чатыры кіламетры ад вёскі, у баі каля паваротаў на Тунеўшчыну і Глінішча, загінуў будучы Герой Савецкага Саюза старшына [[Мікіта Арцёмавіч Грачыхін|Мікіта Грачыхін]]. 28 вяскоўцаў не вярнуліся з франтоў. Паводле перапісу 1959 года 176 жыхароў. У складзе калгасу «Бальшавіцкая перамога» (цэнтральная сядзіба ў вёсцы Княжыца). 11 чэрвеня 1977 года<ref>І. Лазовік. Новая назва вёскі. // Ленінскі сцяг. 30 чэрвеня 1977. № 76 (5598)</ref> вёска Багуславец, названая ў гонар даўняга ўладальніка маёнткаў [[Алексічы (Хойніцкі раён)|Алексічы]] і [[Вадовічы]] пана [[Багуслаў Леапольд Аскерка|Багуслава Леапольда Аскеркі]], харунжага мазырскага, указам Прэзідыума Вярхоўнага Савету БССР была перайменаваная ў Грачыхіна{{efn-ua|Адбылося гэта амаль праз трыццаць чатыры гады пасля пагібелі М. А. Грачыхіна. Яшчэ імя гераічнага старшыны нададзена вуліцы ў вёсцы Тунеўшчына; да таго ж на ёй і пры павароце да вёскі з трасы Хойнікі – Юравічы (Калінкавічы, Мазыр) усталяваныя абеліскі. Ці ёсць іншыя прыклады падобнага гіперушанавання памяці аднаго чалавека ў сельскай мясцовасці?!..|}}. == Заўвагі == {{Notelist-ua}} {{зноскі}} == Літаратура == * Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т.2, кн.2. Гомельская вобласць/С. В. Марцэлеў; Рэдкалегія: Г. П. Пашкоў (галоўны рэдактар) і інш. — Мн.: БелЭн, 2005. 520с.: іл. Тыраж 4000 экз. ISBN 985-11-0330-6 ISBN 985-11-0302-0 == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Алексіцкі сельсавет}} {{Хойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Алексіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хойніцкага раёна]] [[Катэгорыя:Перайменаваныя населеныя пункты Беларусі]] kdnc97kjbnxiq2lxkgfds16sbn9xbj5 4187116 4187109 2022-08-15T08:54:53Z Дамінік 95653 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Грачыхіна |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 51|lat_min = 55|lat_sec = 18 |lon_dir = |lon_deg = 29|lon_min = 43|lon_sec = 15 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Хойніцкі |сельсавет = Алексіцкі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = 1789 год |ранейшыя імёны = Багуславец |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243038066 }} {{значэнні|Спасылка=Грачыхіна}} '''Грачы́хіна'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Hračychina}}, {{lang-ru|Гречихино}}) — [[вёска]] ў [[Хойніцкі раён|Хойніцкім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Алексіцкі сельсавет|Алексіцкага сельсавета]]. Да 24 чэрвеня 1977 года вёска мела назву '''Багусла́вец'''. == Гісторыя == [[File:Багуславец у метрычнай кнізе Юравіцкага касцёла. 1789 г.jpg|thumb|left|Багуславец у метрычнай кнізе Юравіцкага касцёла. Запіс 9 верасня 1789 г.]][[File:Фальварак і вёска Новы Двор на плане Генеральнага межавання 1797 г.png|thumb|left|Багуславец (Багуслаўцы) на схематычным плане Рэчыцкага павета 1800 г.]]Ці не ўпершыню «villa Bogusławiec» згаданая ў лацінамоўных метрычных кнігах [[Юравічы (Калінкавіцкі раён)|Юравіцкага]] касцёла ў сувязі з хростам у верасні 1789 года дзяцей Мацея і Катарыны з Прыбыткоўскіх Кулешаў. Цікава, што кумамі выступілі [[Караль Прозар]], вялікі абозны літоўскі, і Марыяна Аскерчанка, Фларэнцы Аскерка (сын Багуслава), уладальнік маёнткаў [[Барысаўшчына (Хойніцкі раён)|Барысаўшчына]] і Новы Двор, да якога належаў Багуславец, і Людвіка з князёў Шуйскіх Прозар, уладальніца маёнткаў [[Хойнікі]] і [[Астраглядавічы]]<ref>НГАБ у Мінску. Ф. 937. Воп. 1. Спр. 60. А. 36</ref>. На 1792 г. і 1796 г. тут згаданая капліца Юравіцкага парафіяльнага касцёла<ref>НГАБ. Ф. 937. Воп. 1. Спр. 60. А. 96; Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 74.</ref>. Далей у розных крыніцах пад такой назвай выступалі мястэчка, у якім у 1834 годзе з пяці двароў, у якіх жылі 14 мужчын і 15 жанчын, тры належалі рамеснікам: кавалю, медніку і токару<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 347. А. 1424—1427</ref>, засценак, калі былую фальваркавую зямлю памерам у валоку паны Аскеркі яшчэ да 1811 года падаравалі дзьвюм шляхецкім сем’ям — Бяляцкім і Харэўскім<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 9, 249; Спр. 587. А. 71адв. — 73</ref>, і вёска (пасля таго як мястэчка не спраўдзілася) у маёнтку Новы Двор. Маёнтак паслядоўна належаў панам Аскеркам, Вінчам, Сушчынскім. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело] : 1857 г.» сказана, што 24 жыхары вёскі Багуславец абодвух полаў былі прыхаджанамі Алексіцкай Свята-Мікалаеўскай царквы, а 10 жыхароў мястэчка альбо засценка Багуславец з’яўляліся парафіянамі Юравіцкага касцёла Нараджэння Найсвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 379адв., 725</ref>. У паслярэформенны час засценак (на 1866 год — 4 двары, 12 жыхароў, парафіянаў Астраглядаўскага касцёла Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі<ref>Подробные ведомости приходов римско-католического исповедания по Речицкому уезду Минской губернии. 1866 г.: НГАБ. Ф. 295. Воп. 1. Спр. 1816. А. 404</ref>), паводле спісаў землеўладальнікаў Мінскай губерні 1889, 1911 гадоў, быў уласнасцю мяшчанаў Галубовічаў<ref>Список зелевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366; Список землевладельцев Минской губернии. 1911 г. — Б. м. С. 17</ref>, што паходзілі з ліку «разабранай» шляхты. У вёсцы жылі малазямельныя і беззямельныя сяляне, якія працавалі ў Новым Двары. Паселішча месцілася ў Юравіцкай воласці [[Рэчыцкі павет (Расійская імперыя)|Рэчыцкага павета]] [[Мінская губерня|Мінскай губерні]]. Паводле перапісу 1897 года налічвалася 10 двароў, 55 жыхароў. На 1909 год 14 двароў з 47 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 11</ref>. 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісання [[Брэсцкі мір|Брэсцкага мірнага дагавора]] з бальшавіцкай Расіяй (3 сакавіка), Германія перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Багуславец у складзе Юравіцкай воласці, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губерні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 мая тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павел Скарападскі|Паўла Скарападскага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 згодна з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі Юравіцкая воласць Рэчыцкага павета ўвайшла ў склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня разам з іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да РСФСР. 8 снежня 1926 года Рэчыцкі павет быў вернуты БССР. На 1927 год у Багуслаўцы налічвалася 28 двароў 136 жыхароў<ref>[https://mozyrokrug.blogspot.com/p/blog-page_41.html Юровичский район. Список населённых мест за 1927 год.]</ref>. У 1930 годзе тут ужо 23 двары, 109 жыхароў. У 1931 годзе вяскоўцы ўступілі ў калгас. У лістападзе 1943 года прыкладна за тры-чатыры кіламетры ад вёскі, у баі каля паваротаў на Тунеўшчыну і Глінішча, загінуў будучы Герой Савецкага Саюза старшына [[Мікіта Арцёмавіч Грачыхін|Мікіта Грачыхін]]. 28 вяскоўцаў не вярнуліся з франтоў. Паводле перапісу 1959 года 176 жыхароў. У складзе калгасу «Бальшавіцкая перамога» (цэнтральная сядзіба ў вёсцы Княжыца). 11 чэрвеня 1977 года<ref>І. Лазовік. Новая назва вёскі. // Ленінскі сцяг. 30 чэрвеня 1977. № 76 (5598)</ref> вёска Багуславец, названая ў гонар даўняга ўладальніка маёнткаў [[Алексічы (Хойніцкі раён)|Алексічы]] і [[Вадовічы]] пана [[Багуслаў Леапольд Аскерка|Багуслава Леапольда Аскеркі]], харунжага мазырскага, указам Прэзідыума Вярхоўнага Савету БССР была перайменаваная ў Грачыхіна{{efn-ua|Адбылося гэта амаль праз трыццаць чатыры гады пасля пагібелі М. А. Грачыхіна. Яшчэ імя гераічнага старшыны нададзена вуліцы ў вёсцы Тунеўшчына; да таго ж на ёй і пры павароце да вёскі з трасы Хойнікі – Юравічы (Калінкавічы, Мазыр) усталяваныя абеліскі. Ці ёсць іншыя прыклады падобнага гіперушанавання памяці аднаго чалавека ў сельскай мясцовасці?!..|}}. == Заўвагі == {{Notelist-ua}} {{зноскі}} == Літаратура == * Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т.2, кн.2. Гомельская вобласць/С. В. Марцэлеў; Рэдкалегія: Г. П. Пашкоў (галоўны рэдактар) і інш. — Мн.: БелЭн, 2005. 520с.: іл. Тыраж 4000 экз. ISBN 985-11-0330-6 ISBN 985-11-0302-0 == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Алексіцкі сельсавет}} {{Хойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Алексіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хойніцкага раёна]] [[Катэгорыя:Перайменаваныя населеныя пункты Беларусі]] d1zs2xyd8vn6ac4uo6drv4lymaj006v 0 250214 4186799 2796578 2022-08-14T19:16:14Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Янапаль |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 54|lat_min = 04|lat_sec = 33 |lon_dir = |lon_deg = 25|lon_min = 02|lon_sec = 36 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Гродзенская |раён = Воранаўскі |сельсавет = Радунскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 242988175 }} {{значэнні|Янапаль (значэнні)}} '''Я́напаль'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гродзенская вобласць|}}. Сустракаецца таксама варыянт '''Янапо́ль'''</ref> ({{lang-be-trans|Janapaĺ}}, {{lang-ru|Янополь}}) — [[вёска]] ў [[Воранаўскі раён|Воранаўскім раёне]] [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Радунскі сельсавет|Радунскага сельсавета]]. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Радунскі сельсавет}} {{Воранаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Радунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Воранаўскага раёна]] 3unugnvgm9nrg5at5h0oj24myaaq5jl 10 261659 4187097 4097313 2022-08-15T08:22:50Z Maksim L. 13 сціслей wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Ombox |style = |image = [[файл:Text-x-generic-highlight-blue-marker-round.svg|30px]] |text = '''{{{тэкст паведамлення|Сціслы змест}}}:''' {{#if:{{{2|}}} | * {{{1}}} * {{{2}}} {{#if:{{{3|}}} | * {{{3}}} }} | {{{1}}} }} }}</includeonly><noinclude> {{Дакументацыя}} </noinclude> o7lkxwvpeat2qdvhk80i6a91bla25dg 10 261758 4187099 4097314 2022-08-15T08:29:59Z Maksim L. 13 wikitext text/x-wiki {{docpage}} Шаблон для паказу вельмі кароткага абагульненага зместу [[:Катэгорыя:Вікіпедыя:Правілы|правіла]] Вікіпедыі ўверсе яго старонкі. Шаблон трэба змяшчаць ніжэй за астатнія шаблоны-паведамленні над тэкстам правіла. === Ужыванне === <pre>{{Сцісла|тэкст}}</pre> Выглядае як: {{Сцісла|тэкст}} <pre>{{Сцісла||тэкст}}</pre> Выглядае як: {{Сцісла||тэкст}} <pre>{{Сцісла|тэкст паведамлення=Кароткі змест|тэкст}}</pre> Выглядае як: {{Сцісла|тэкст паведамлення=Кароткі змест|тэкст}} <pre>{{Сцісла|першы пункт|другі пункт|трэці пункт}}</pre> Выглядае як: {{Сцісла|першы пункт|другі пункт|трэці пункт}} <includeonly> [[Катэгорыя:Вікіпедыя:Шаблоны прасторы Вікіпедыя]] </includeonly> 71i7ejrew81xpy84plpogy7itjonor9 10 265617 4186594 4179328 2022-08-14T12:19:51Z D.L.M.I. Bel 33064 - вёскі Дубавое, Жаўна і Шляпіна (скасаваныя ў 2008 годзе http://www.maps.by/upload/docs/pdf/ib/1997-2008/abolition2008.pdf wikitext text/x-wiki {{Навігацыя па сельсавеце |Назва шаблона = Талачынскі сельсавет |Назва = [[Талачынскі сельсавет]] |Краіна = Беларусь |Вобласць = Віцебская |Раён = Талачынскі |Герб = |Цэнтр = * [[Талачын]] ''(не ўваходзіць)'' |Пасёлкі = * [[Відэршчына]] * [[Забалацце (пасёлак, Талачынскі раён)|Забалацце]] * [[Красная Горка (Талачынскі раён)|Красная Горка]] * [[Слабада (Талачынскі сельсавет)|Слабада]] * [[Трацылава]] |Аграгарадкі = * [[Азерцы (Талачынскі раён)|Азерцы]] * [[Друцк]] * [[Заднева]] * [[Райцы]] |Вёскі = * [[Букавіна (Талачынскі раён)|Букавіна]] * [[Букарава 1]] * [[Букарава 2]] * [[Валькі (Талачынскі раён)|Валькі]] * [[Васкрэсенская]] * [[Вугалеўшчына]] * [[Вялікія Барсучыны]] * [[Габрылёва]] * [[Галынка (Талачынскі раён)|Галынка]] * [[Ганчароўка (Талачынскі раён)|Ганчароўка]] * [[Гастынічы]] * [[Гірымшчына]] * [[Дроздава (Талачынскі раён)|Дроздава]] * [[Дунавік]] * [[Еўлахі]] * [[Жураўлі]] * [[Забалацце (вёска, Талачынскі раён)|Забалацце]] * [[Загараддзе]] * [[Зарэчча (Талачынскі сельсавет)|Зарэчча]] * [[Зялёная (Талачынскі раён)|Зялёная]] * [[Зялёныя Дубы]] * [[Ільінка (Талачынскі раён)|Ільінка]] * [[Калюгі (Талачынскі раён)|Калюгі]] * [[Каменнае Крывое]] * [[Канапельчыцы]] * [[Катужына]] * [[Кацэвічы]] * [[Козкі]] * [[Коласава (Талачынскі раён)|Коласава]] * [[Красілава]] * [[Крыніцы (Талачынскі раён)|Крыніцы]] * [[Латышова (Талачынскі раён)|Латышова]] * [[Лісоўшчына]] * [[Лужная]] * [[Лунная]] * [[Малыя Барсучыны]] * [[Маціёва]] * [[Міхайлаўшчына (Талачынскі раён)|Міхайлаўшчына]] * [[Мураўнічы]] * [[Навінка (Талачынскі раён)|Навінка]] * [[Новая Будаўка]] * [[Новы Друцк]] * [[Палявая (Талачынскі раён)|Палявая]] * [[Панькавічы]] * [[Парэчча (Талачынскі раён)|Парэчча]] * [[Піямонт]] * [[Плоскае (Талачынскі раён)|Плоскае]] * [[Прудзец (Талачынскі раён)|Прудзец]] * [[Прудцы (Талачынскі раён)|Прудцы]] * [[Прылессе (Талачынскі раён)|Прылессе]] * [[Равуча]] * [[Раманаўка (Талачынскі раён)|Раманаўка]] * [[Рыжычы]] * [[Сакалянка (вёска)|Сакалянка]] * [[Сані]] * [[Свідэршчына (Талачынскі раён)|Свідэршчына]] * [[Сенчукі]] * [[Скавышкі]] * [[Слабодка (Талачынскі раён)|Слабодка]] * [[Старая Будаўка]] * [[Стары Талачын]] * [[Старынка (Талачынскі раён)|Старынка]] * [[Сурнаўка]] * [[Сялец (Талачынскі раён)|Сялец]] * [[Таласкаўшчына]] |Хутары = }} efdukic2fnu6nzt5c5kp2856wf1q9ax 10 279389 4186750 4178229 2022-08-14T17:16:26Z ElisavetaIvanova 69289 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца |імя = Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Польшчы 1975—1998 |стыль_асноўнага_загалоўка = |загаловак = [[Адміністрацыйны падзел Польшчы (1975—1998)]] |стыль_загалоўкаў = |выява = [[Выява:POL Voivodships 1975.svg|60px]] |клас_спісаў = hlist |загаловак1 = Гарадскія ваяводствы |спіс1 = * [[Варшаўскае ваяводства (1975—1998)|Варшаўскае]] * [[Кракаўскае ваяводства (1975—1998)|Кракаўскае]] * [[Лодзьскае ваяводства (1975—1998)|Лодзьскае]] |загаловак2 = Ваяводствы |спіс2 = * [[Альштынскае ваяводства (1975—1998)|Альштынскае]] * [[Апольскае ваяводства (1975—1998)|Апольскае]] * [[Астралэнцкае ваяводства|Астралэнцкае]] * [[Беластоцкае ваяводства (1975—1998)|Беластоцкае]] * [[Бельскае ваяводства|Бельскае]] * [[Быдгашчскае ваяводства (1975—1998)|Быдгашчскае]] * [[Бяльскападляскае ваяводства|Бяльскападляскае]] * [[Валбжыхскае ваяводства|Валбжыхскае]] * [[Гданьскае ваяводства (1975—1998)|Гданьскае]] * [[Гожаўскае ваяводства|Гожаўскае]] * [[Еленягурскае ваяводства|Еленягурскае]] * [[Жэшоўскае ваяводства (1975—1998)|Жэшоўскае]] * [[Замойскае ваяводства|Замойскае]] * [[Зеленагурскае ваяводства|Зеленагурскае]] * [[Калішскае ваяводства (1975—1998)|Калішскае]] * [[Катавіцкае ваяводства (1975—1998)|Катавіцкае]] * [[Кашалінскае ваяводства (1975—1998)|Кашалінскае]] * [[Келецкае ваяводства (1975—1998)|Келецкае]] * [[Конінскае ваяводства|Конінскае]] * [[Кросненскае ваяводства|Кросненскае]] * [[Ломжынскае ваяводства|Ломжынскае]] * [[Люблінскае ваяводства (1975—1998)|Люблінскае]] * [[Лягніцкае ваяводства|Лягніцкае]] * [[Ляшчынскае ваяводства|Ляшчынскае]] * [[Новасандэцкае ваяводства|Новасандэцкае]] * [[Пазнаньскае ваяводства (1975—1998)|Пазнаньскае]] * [[Пільскае ваяводства|Пільскае]] * [[Плоцкае ваяводства (1975—1998)|Плоцкае]] * [[Пшэмысльскае ваяводства|Пшэмысльскае]] * [[Пятркоўскае ваяводства|Пятркоўскае]] * [[Радамскае ваяводства|Радамскае]] * [[Скернявіцкае ваяводства|Скернявіцкае]] * [[Слупскае ваяводства|Слупскае]] * [[Сувальскае ваяводства|Сувальскае]] * [[Сядлецкае ваяводства|Сядлецкае]] * [[Сярадзкае ваяводства (1975—1998)|Сярадзкае]] * [[Тарнабжэгскае ваяводства|Тарнабжэгскае]] * [[Тарноўскае ваяводства|Тарноўскае]] * [[Таруньскае ваяводства|Таруньскае]] * [[Улацлаўскае ваяводства|Улацлаўскае]] * [[Урацлаўскае ваяводства (1975—1998)|Урацлаўскае]] * [[Хэлмскае ваяводства|Хэлмскае]] * [[Цеханоўскае ваяводства|Цеханоўскае]] * [[Чэнстахоўскае ваяводства|Чэнстахоўскае]] * [[Шчэцінскае ваяводства (1975—1998)|Шчэцінскае]] * [[Эльблёнгскае ваяводства|Эльблёнгскае]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Адміністрацыйны падзел Польшчы]] </noinclude> gnj3o3uqn6cblzdz015o639809h9di1 0 281821 4186872 3741780 2022-08-14T20:17:08Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Слабодка |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 54|lat_min = 58|lat_sec = 29 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 08|lon_sec = 29 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Мінская |раён = Мядзельскі |сельсавет2 = Слабадскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} {{значэнні|Спасылка=Слабодка}} '''Слабо́дка'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Мінская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Slabodka}}, {{lang-ru|Слободка}}) — [[вёска]] ў [[Мядзельскі раён|Мядзельскім раёне]] [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Слабадскі сельсавет, Мядзельскі раён|Слабадскога сельсавета]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе гміны Мядзел [[Пастаўскі павет (1926—1940)|Пастаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 139 жыхароў, 23 двары<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 30.</ref>. * 1931 год — 119 жыхароў, 25 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 42</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Слабадскі сельсавет, Мядзельскі раён}} {{Мядзельскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Слабадскі сельсавет (Мядзельскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мядзельскага раёна]] hjysi3xrrf8ktudc2atksk3lceu0w6b 0 283739 4186911 3903394 2022-08-14T20:50:31Z DBatura 73587 /* Прозвішча */ wikitext text/x-wiki '''Іофэ (Ёфэ)''' — яўрэйскае прозвішча. == Прозвішча == * [[Абрам Фёдаравіч Іофэ]], савецкі фізік * [[Адольф Абрамавіч Іофэ]] (1883—1927), расійскі палітык і дыпламат * [[Кася Іофэ]], беларуская паэтэса, перакладчыца * [[Эмануіл Рыгоравіч Іофэ]] (нар. 1939), беларускі гісторык, доктар навук * [{Зелік Аронавіч Іофэ]], савецкі ваенны дзеяч, генерал-лейтэнант інжынерна-авіяцыйнай службы {{неадназначнасць}} bhg3vbbm7i26rumqrbimzkczkeu7n0p 4186912 4186911 2022-08-14T20:50:43Z DBatura 73587 /* Прозвішча */ wikitext text/x-wiki '''Іофэ (Ёфэ)''' — яўрэйскае прозвішча. == Прозвішча == * [[Абрам Фёдаравіч Іофэ]], савецкі фізік * [[Адольф Абрамавіч Іофэ]] (1883—1927), расійскі палітык і дыпламат * [[Кася Іофэ]], беларуская паэтэса, перакладчыца * [[Эмануіл Рыгоравіч Іофэ]] (нар. 1939), беларускі гісторык, доктар навук * [[Зелік Аронавіч Іофэ]], савецкі ваенны дзеяч, генерал-лейтэнант інжынерна-авіяцыйнай службы {{неадназначнасць}} 0nhx8k91nkvmlj397gmq5bwbbo2tmq8 4186978 4186912 2022-08-15T05:01:36Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki '''Іофэ (Ёфэ)''' — яўрэйскае прозвішча. == Прозвішча == * [[Абрам Фёдаравіч Іофэ]], савецкі фізік * [[Адольф Абрамавіч Іофэ]] (1883—1927), расійскі палітык і дыпламат * [[Зелік Аронавіч Іофэ]], савецкі ваенны дзеяч, генерал-лейтэнант інжынерна-авіяцыйнай службы * [[Кася Іофэ]], беларуская паэтэса, перакладчыца * [[Эмануіл Рыгоравіч Іофэ]] (нар. 1939), беларускі гісторык, доктар навук {{неадназначнасць}} bw0c1duvho621nudnv27o25c447nb42 0 284628 4187027 4108456 2022-08-15T06:51:45Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Трабзанспор» wikitext text/x-wiki {{Футбаліст |імя = Марк Бартра |поўнае імя = Марк Бартра Арэгаль |мянушка = |выява = |апісанне выявы = |месца нараджэння = |грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Іспанія}} |рост = |вага = |пазіцыя = [[Абаронца (футбол)|абаронца]] |цяперашні клуб = {{Сцяг|Турцыя}} [[ФК Трабзанспор|Трабзанспор]] |нумар = |маладзёжныя клубы = {{футбольная кар’ера |2001—2002|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Эспаньёл|Эспаньёл]]| |2002—2009|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Барселона|Барселона]]|}} |клубы = {{футбольная кар’ера |2010—2016|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Барселона|Барселона]]|59 (5) |2009—2012|{{фарм-клуб}} {{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Барселона B|Барселона B]]|75 (2) |2016—2018|{{Сцяг|Германія||20px}} [[ФК Барусія Дортмунд|Барусія (Дортмунд)]]|31 (2) |2018—2022|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Рэал Бетыс|Рэал Бетыс]]|121 (6) |2022—|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Трабзанспор|Трабзанспор]]| }} |нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2009|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[Юнацкая зборная Іспаніі па футболе, да 19 гадоў|Іспанія (да 18)]]|3 (0) |2009—2010|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[Юнацкая зборная Іспаніі па футболе, да 19 гадоў|Іспанія (да 19)]]|11 (0) |2011|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[Маладзёжная зборная Іспаніі па футболе|Іспанія (да 20)]]|7 (0) |2011—2012|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[Маладзёжная зборная Іспаніі па футболе|Іспанія (да 21)]]|9 (2) |2013—2018|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[Зборная Іспаніі па футболе|Іспанія]]|14 (1) |2010—|{{Сцяг|Каталонія||20px}} [[Зборная Каталоніі па футболе|Каталонія]]|6 (0) }} |абнаўленне даных пра клуб = 15 жніўня 2022 |абнаўленне даных пра зборную = 15 жніўня 2022 }} '''Марк Бартра Арэгаль''' ({{lang-es|Marc Bartra Aregall}}; нар. {{ДН|15|1|1991}}, [[Сант-Жаўмэ-дэльс-Даменьс]], [[Іспанія]]) — іспанскі футбаліст, цэнтральны абаронца турэцкага клуба [[ФК Трабзанспор|«Трабзанспор»]] і былы ігрок [[Зборная Іспаніі па футболе|нацыянальнай зборнай Іспаніі]]. == Кар’ера == Да футбольнай акадэміі [[ФК Барселона|«Барселоны»]] Марк далучыўся ў 11 гадоў, пасля таго як некаторы час правёў у футбольнай акадэміі [[ФК Эспаньёл|«Эспаньёла»]]. У 2009 годзе быў прасунуты ў склад клуба «Барселона B»<ref>[http://www.fcbarcelona.com/web/castellano/noticies/futbol_base/temporada09-10/02/13/n100213109288.html Bartra y Muniesa: finura y carácter defensivo] {{Архівавана|url=https://archive.is/20101209165558/http://www.fcbarcelona.com/web/castellano/noticies/futbol_base/temporada09-10/02/13/n100213109288.html |date=9 снежня 2010 }}. FC Barcelona</ref>. 14 лютага 2010 года, праз месяц пасля свайго 19-годдзя, Бартра дэбютаваў у складзе клуба «Барселона», выйшаўшы на замену [[Хефрэн Суарэс|Хефрэну Суарэсу]] на апошнія 30 хвілін матча супраць [[ФК Атлетыка Мадрыд|«Атлетыка»]], які скончыўся паражэннем каталонцаў з лікам 1:2 на стадыёне [[Вісентэ Кальдэрон, стадыён|«Вісентэ Кальдэрон»]]. 4 чэрвеня 2016 года афіцыйна перайшоў у дортмундскую [[ФК Барусія Дортмунд|«Барусію»]], падпісаўшы кантракт да 2020 года<ref>[http://football.by/news/86799.html "Боруссия" объявила о подписании контракта с Бартрой]. football.by</ref>. У студзені 2018 года вярнуўся ў Іспанію, папоўніўшы склад клуба [[ФК Рэал Бетыс|«Рэал Бетыс»]]<ref>[https://by.tribuna.com/football/1059766565.html «Бетис» объявил о переходе Бартры]. by.tribuna.com</ref>. У жніўні 2022 года перабраўся ў турэцкі [[ФК Трабзанспор|«Трабзанспор»]]. == Дасягненні == '''«Барселона»''': * [[Чэмпіянат Іспаніі па футболе|Чэмпіён Іспаніі]] (5): 2010, 2011, 2013, [[Ла Ліга 2014/2015|2015]], [[Ла Ліга 2015/2016|2016]] * Уладальнік [[Кубак Іспаніі па футболе|Кубка Іспаніі]] (3): 2012, 2015, 2016 * Уладальнік [[Суперкубак Іспаніі па футболе|Суперкубка Іспаніі]]: 2013 * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА|Лігі чэмпіёнаў]] (2): 2011, [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА 2014/2015|2015]] * Уладальнік [[Суперкубак УЕФА|Суперкубка УЕФА]]: 2015 * Пераможца [[Клубны чэмпіянат свету па футболе|клубнага чэмпіянату свету]]: 2015 '''«Барусія» Дортмунд''': * Уладальнік [[Кубак Германіі па футболе|Кубка Германіі]]: 2017 '''«Рэал Бетыс»''': * Уладальнік [[Кубак Іспаніі па футболе|Кубка Іспаніі]]: 2022 {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад зборнай Іспаніі па футболе на чэмпіянаце Еўропы 2016}} {{DEFAULTSORT:Бартра Марк}} [[Катэгорыя:Футбалісты Іспаніі]] [[Катэгорыя:Ігракі зборнай Іспаніі па футболе]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Барселона B]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Барселона]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Барусія Дортмунд]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Рэал Бетыс]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Трабзанспор]] ewlckk3yraiell718y26c9zkjt3rpf1 0 289416 4186971 3822996 2022-08-15T03:48:05Z 777sms 9123 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Iljusin Il-28.svg]] → [[File:Ilyushin Il-28 3-view line drawing.svg]] [[c:COM:FR#FR4|Criterion 4]] (harmonizing names of file set) · To conform to WikiProject Aircraft naming conventions/standardize the file names of images in the [[c::Category:Aircraft 3-views|aircraft 3-views category]]. Note: I am not sure what the policy is regarding transliteration of file names. This is simply to make the image files sort correctly. wikitext text/x-wiki {{Картка ЛА | назва = Іл-28 | тып = [[бамбардзіроўшчык]]/[[выведнік, самалёт|выведнік]] | вытворца = {{сцяг СССР}} [[Ракетна-касмічны цэнтр «Прагрэс»|№ 1]], [[Авіакор|№ 18]], [[Сцяг Працы, машынабудаўнічы завод|№30]], [[Варонежскае акцыянернае самалётабудаўнічае таварыства|№ 64]], [[Вытворчае аб'яднанне «Палёт»|№166]],<br />{{сцяг Чэхаславакіі}} [[Avia|«Авіа»]] ([[Чэхаславакія]]) | выява = | подпіс = <center>Іл-28 ВПС Польшчы<center> | распрацоўшчык = {{сцяг СССР}} [[Доследна-Канструктарскае Бюро Ільюшына|ДКБ Ільюшына]] | канструктар = [[Ільюшына Сяргей Уладзіміравіч|С.У. Ільюшына]] | першы палёт = 8 ліпеня [[1948]] | пачатак эксплуатацыі = [[1950]] | канец эксплуатацыі = | статус = Зняты з узбраення | асноўны эксплуатант = {{сцяг ВПС СССР}} [[ВПС СССР]]<br /> {{сцяг ВПС Польшчы}} [[ВПС Польшчы]]<br /> {{сцяг ВПС Кітая}} [[ВПС Кітая]]<br /> Іншыя гл. [[#На ўзбраенні|ніжэй↓]] | гады вытворчасці = 1949—1955 | выпушчана адзінак = 6 316 | кошт распрацоўкі = | кошт адзінкі = | базавая мадэль = [[Іл-2]] | варыянты з асобнымі артыкуламі = [[Harbin H-5]] | катэгорыя на Вікісховішчы = Ilyushin Il-28 }} '''Іл-28''' (па [[Кодавыя пазначэнні НАТА|кадыфікацыі НАТА]]: '''Beagle''' — ''«Ганчак»'') — першы [[СССР|савецкі]] [[Турбарэактыўны рухавік|рэактыўны]] франтавы бамбардзіроўшчык, носьбіт тактычнай ядзернай зброі<ref>[http://www.baikal-daily.ru/news/16/19261/ В Иркутске восстановили самолет Ил-28]</ref>. У сярэдзіне 1950-х быў асноўнай ударнай сілай франтавой авіяцыі СССР і краін [[Варшаўскі дагавор|Варшаўскай дамовы]]. Адрозніваўся выбітнай надзейнасцю і непераборлівасцю ў эксплуатацыі. Браў удзел у мностве лакальных канфліктаў. За стварэнне Іл-28 С. В. Ільюшыну і групе канструктараў ДКБ быў прысуджана [[Сталінская прэмія]]. == Гісторыя стварэння і вытворчасці == Распрацоўка Іл-28, спраектаванага ў ініцыятыўным парадку, ішла ва ўмовах цвёрдай канкурэнцыі з [[Доследна-Канструктарскае Бюро Тупалева|ДКБ Тупалева]]. Пастанова Ураду пра стварэнне франтавога бамбардзіроўшчыка з турбарэактыўнымі рухавікамі ў ДКБ-240 выйшла ў чэрвені 1948 года. Першы палёт машыны з англійскімі рухавікамі «Нін» фірмы «Ролс-Ройс» адбыўся 8 ліпеня 1948 года. Дзяржвыпрабаванні пачаліся ў лютым 1949 года, ужо з айчыннымі рухавікамі ВК-1 (РД-45Ф). Падчас выпрабаванняў у НДІ ВПС выканана 84 палётаў з агульнай працягласцю 75 гадзін. Па выніках выпрабаванняў было запісана 80 канструктыўных дэфектаў, на ліквідацыю якіх пайшло каля чатырох месяцаў. Разам з Іл-28 у выпрабаваннях таксама бралі ўдзел трохрухавіковыя [[Ту-73]] і [[Ту-78]], якія абсталёўваліся шматлікім абарончым узбраеннем аналагічна поршневаму [[Ту-2]]. У параўнанні з Іл-28 у гэтых бамбардзіроўшчыкоў быў большы экіпаж, маса і габарыты пры аналагічнай баявой нагрузцы. Пасля канструктарскім бюро Тупалева быў пададзены Ту-14, двухрухавіковы бамбардзіроўшчык з экіпажам з 3 чалавек і адной кармавой гарматнай устаноўкай. [[Ту-14]] валодаў трохі большай далёкасцю палётаў, але быў значна складаней у вытворчасці і эксплуатацыі. У сярэдзіне траўня 1949 года пытанне прыняцця на ўзбраенне першага рэактыўнага франтавога бамбардзіроўшчыка абмяркоўвалася на адмысловым пасяджэнні ў [[І. В. Сталін]]а. Сталін пасля дэталёвага разгляду прадстаўленых дадзеных, выслухаў пункты погляду вайскоўцаў і прыняў на ўзбраенне Іл-28. Адначасна была прынята пастанова аб павелічэнні хуткасці палётаў Іл-28 да 900 км/г за кошт усталёўкі магутнейшых рухавікоў ВК-1 з узлётнай цягай па 2700 кгс. 8 жніўня 1949 года дапрацаваны самалёт з новымі рухавікамі ВК-1 ізноў выйшаў на выпрабаванні, паводле вынікаў якіх была рэкамендавана прыняць машыну на ўзбраенне і пачаць серыйную пабудову. Вайсковыя выпрабаванні праводзіліся на першых пабудаваных машынах у Маскоўскай ВА. 9 мая 1950 адбыўся публічны паказ Іл-28 — пралёт палка самалётаў над Чырвонай плошчай г. Масквы. Вытворчасць была арганізавана на заводах № 30 у Маскве, № 166 у Омску і № 64 у Варонежы. Дадаткова вытворчасць самалётаў была разгорнута яшчэ на двух авіязаводах — № 1 і № 18. У 1950 годзе быў пабудаваны першы асобнік навучальнага самалёта Іл-28У. У 1951 годзе выйшаў на выпрабаванні [[тарпеданосец, самалёт|тарпеданосец]] Іл-28Т. У 1954 годзе паступіў на ўзбраенне выведнік Іл-28Р. Усяго была выпушчана парадку 6000 асобнікаў. У 1951 годзе Ту-14 быў таксама прыняты на ўзбраенне, але толькі ў якасці тарпеданосца і выведніка для авіяцыі ВМФ. Усяго было пабудавана 147 Ту-14 на заводзе № 39, якія эксплуатаваліся толькі да 1957 года. == Апісанне канструкцыі == [[Выява:Airforce Museum Berlin-Gatow 448.JPG|thumb|200px|Выгляд на самалёт спераду. Добра бачна абцякальнікі скрынкі агрэгатаў рухавікоў [[ВК-1]]]] [[Выява:Iljusyn Il-28nos.jpg|right|]] У канструкцыі самалёта шырока ўжываўся алюмініевы сплаў (дзюраль) Д16Т. Сілавы набор фюзеляжа са шпангоўтаў і стрынгераў. Кабіна герметызавана і гукаізалявана. Крыло простае, трапецападобнае, манаблочнае двухланжэроннае, з кутом усталёўкі 3 град і папярочным V 38 хвіл. Профіль крыла — СР-5С з адноснай таўшчынёй 12 %. Механізаванне крыла — звычайныя закрылкі з кутом адхілення 50 град. на пасадцы і 20 — на ўзлёце. Для кіравання па нахіле выкарыстоўваліся элероны. Кіль і стабілізатар стрэлападобныя, сіметрычнага профілю NACA-00. Вугал стрэлападобнасці кіля па лініі фокусаў — 41 град, стабілізатара — 30 град. Кіраванне трымерам руля кірунку і элеронаў — электрычнае, трымера РВ — механічная тросавая праводка і шасцяроністыя механізмы. Рухавікі ВК-1 усталяваны ў гандолах пад крылом. Кіраванне рухавікамі — з дапамогай тросавай праводкі. Раскрутка рухавікоў пры запуску ад электрастартараў. Паліўная сістэма знаходзіцца з фюзеляжных мяккіх гумовых баках агульнай ёмістасцю 7908 л. [[Шасі]] трох апорнае, з паветрана-алейнай амартызацыяй. Гідраўлічная вадкасць амартызатараў — спірта-гліцэрынавая сумесь Іл-660. Пярэдняя нага прыбіраецца назад у фюзеляж, асноўныя стойкі — наперад, у мотагандолы. Кіраванне прыбіраннем-выпускам шасі — ад паветранай сістэмы, пазней замененае на гідраўліку. Гідрасістэма ўжываецца для прывода тармазоў колаў на асноўных стойках і прывода закрылкаў. Гідрапомпа ўсталяваная толькі на левым рухавіку. В якасці працоўнай вадкасці ўжываецца масла МВП, каля 45 літраў. В выпадку адмовы гідрасістэмы ад пнеўмасістэмы можна выпусціць закрылкі і скарыстаць аварыйнае тармажэнне колаў. Таксама паветрам адкрываліся форткі грузаадсека (бамбалюка). Помпы паветранай сістэмы ўсталяваны на абодвух рухавіках, апроч таго, ёсць аварыйныя балоны са сціснутым паветрам. У якасці крыніц электраэнергіі на самалёце ўсталяваны два стартар-генератары сталага току ГСР-9000 і дзве акумулятарныя батарэі 12-А-30. Радыёабсталяванне самалёта — РЛС ПСБН-Н, радыёкомпас АРК-5, радыёвышынямеры РВ-2 і РВ-10, радыёстанцыя РСИУ-3М, радыёлакацыйны адказнік СРО, перамоўная прылада СПУ-5. Прыборнае абсталяванне — гірапоўкомпас ГПК-46, авіягарызонт АГК-47Б, гірамагнітны компас ДГМК-3, навігацыйны візір АБ-52, магнітны компас ХІ-11, паказальнік павароту УП-2, гадзіннікі АВР-М і АЧХО, вышынямер ВД-17, паказальнік хуткасці КУС-1200, паказальнік ліку М — МА-0,95. Таксама меўся аўтапілот АП-5. На выведніках усталёўвалася фотаабсталяванне: тры АФА-33, АФА-75МК, АФА-БА-40, для перспектыўнай здымкі. Начныя НАФА-31/50 і НАФА-31/25 былі сінхранізаваны з фатаграфічнымі бомбамі ФОТАБ-50-35/100-60 і асвятляльнымі САБ-100-55/1000-35. Інфармацыя з экрана РЛС ПСБН фіксавалася фота-прыстаўкай ФРЛ-1М. Надалей РЛС ПБСН была заменена на РЛС «Курс» (Пастанова Ураду ад 12 снежня 1953 года). На выведнікі таксама ставіўся кантэйнер з дыпольнымі адбівальнікамі тыпу АСО-28 і апаратура перашкод «Натрый». [[Выява:Iljušin IL-28R (NH-4) K-SIM 08.jpg|thumb|Кармавая турэль са спаранымі гарматамі [[НР-23]]]] Бомбавае ўзбраенне самалёта ўлучала 12 бомбаў ФАБ-100 ці 8 ФАБ-250М46 ці дзве ФАБ-500М46 ці адну ФАБ-1500М46 (ФАБ-3000М46), у грузаадсеку. На тарпеданосец Іл-28Т можна была падвесіць адну рэактыўную тарпеду РАТ-52 у груза-адсек ці міны — АМД-500, АМД-1000, «Ліра», «Дзясна» і інш. Надалей ужывалася вонкавая падвеска для дзвюх тарпед. Для тарпедакідання выкарыстоўваўся прыцэл ПТН-45, для ўсталёўкі якога давялося змяніць шкленне кабіны штурмана. Стралковае ўзбраенне ўлучала дзве нерухомыя гарматы НР-23 у насавой частцы фюзеляжа (на тарпеданосцах і выведніках стаяла адна насавая гармата) і дзве гарматы ў кармавой дыстанцыйнай устаноўцы Іл-К6 (Іл-К8) з гідраўлічным прыводам. Усе самалёты афарбоўваліся «серабранкай», пастаўляныя на экспарт — у розныя віды камуфляжу. Прыборныя дошкі чорнага колеру, нішы шасі і грузаадсек фарбаваліся ў шэры колер ці проста не фарбаваліся (толькі грунтоўка светла-зялёнага «травянога» колеру). На стаянцы з-за адсутнасці ціску ў гідрасістэме ствалы гармат у карме самаадвольна апускаліся ўніз. З-за адсутнасці аўтаматыкі запуску і распальвання рухавікоў усе аперацыі даводзілася выконваць ручна, штораз рызыкуючы «спаліць» рухавік. Бо існаваў істотны роскід параметраў для кожнага пэўнага рухавіка, то часта запуск перад вылетам вырабляў не лётчык, а тэхнік, як асоба найболей дасведчаная. == Эксплуатация і баявое ўжыванне== [[Выява:World operators of the Il-28.png|thumb|Краіны-эксплуатанты Іл-28]] [[Выява:Egyptian Il-28 Beagle.JPEG|thumb|Іл-28У ВПС Егіпта, 1981 год]] [[Выява:II-28 Beagle Iraq 2.jpeg|thumb|Іл-28, знаходзіўся на ўзбраенні ВПС Ірака, 2007 год]] [[Выява:Polski bombowiec IŁ-28 ląduje ze spadochronem hamującym - 1959 r.jpg|thumb|Пасадка Іл-28 ВПС [[Польская Народная Рэспубліка|Польскай Народнай Рэспублікі]], 1959 год]] [[Выява:H5 bomber (Chinese version of the IL-28 'Beagle') at Tirana Airport. (11278463955).jpg|thumb|Harbin H-5 на захоўванні на аэрадроме ў [[Тырана|Тыране]], 2007 год]] Першае згадванне пра з'яўленне Іл-28 у зоне вайсковага канфлікту датычыцца да перыяду [[Вайна ў Карэі|вайны ў Карэі (1950-53 гг.)]]. Згодна заходнім крыніцам, на прымежных з [[КНДР]] кітайскіх аэрадромах дыслакавалася каля 70 такіх бамбардзіроўшчыкоў з савецкімі экіпажамі. Меркавалася, што яны маглі выкарыстоўвацца ў выпадку, калі войскі [[ААН]] ізноў перасякуць [[38-я паралель|38-ю паралель]], па якой стабілізавалася лінія фронту. Афіцыйнай інфармацыі пра ўжыванне ў баях самалётаў гэтага тыпу няма. Аднак сам факт іх з'яўлення не застаўся без увагі. Так, амерыканцы, скарыстаючы дыпламатычныя каналы, папярэдзілі Кітай, Што ў выпадку ўжывання Ілаў супраць аб'ектаў на тэрыторыі Паўднёвай Карэі ў адказ будзе нанесены ўдар па аэрадромах на паўночным усходзе КНР - месцам базавання 64-га ІАК і З'яднанага кітайска-карэйскага паветранага войска. У 1955 годзе 30 самалётаў атрымаў [[Егіпет]]. Таксама машына эксплуатавалася ў [[Алжыр]]ы, [[Балгарыя|Балгарыі]], [[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]], [[ГДР]], [[В'етнам]]е, [[Паўночная Карэя|Паўночнай Карэі]], [[Емен]]е, [[Марока]], [[Куба|Кубе]], [[Самалі]], [[Сірыя|Сірыі]], [[Нігерыя|Нігерыі]], [[Інданезія|Інданезіі]]. У [[Афганістан]]е цалкам паспяхова ваявалі афганскія экіпажы 335-га змяшанага авіяпалка, і самалёт выявіў сябе досыць добра ва ўмовах гарыстай мясцовасці. Самалёт пастаўляўся ў [[Кітай]], дзе надалей была засвоена яго вытворчасць на авіязаводзе ў [[Харбін]]е. Кітайская копія атрымала пазначэнне Н-5 (шэсць кітайскіх машын купіла [[Румынія]]). У [[Фінляндыя|Фінляндыі]] лёталі 4 самалёта Іл-28 — буксіроўшчыкаў мішэняў. У СССР Іл-28 даволі хутка, ужо да канца 1950-х гадоў пачаў здымацца з эксплуатацыі і замяняцца на [[Як-28]], у шэрагу палкоў — [[Ту-16]]. Значны лік яшчэ зусім новых машын была экстрана спісана і па-варварску ўтылізавана ў самыя найкароткія тэрміны — падушана трактарамі і бульдозерамі проста на стаянках, што выклікала крыўды, неразуменне і проста рэзка негатыўную рэакцыю сярод асабовага склада авіяпалкоў (у час т.зв. [[Хрушчоўская адліга|«Хрушчоўскай адлігі»]], калі ўзброеныя сілы былі скарочаны на 1,2 млн чалавек). Некаторая частка самалётаў была перададзена ў лётныя вучэльні, у якасці навучальных машын, і атрымала самыя пахвальныя водгукі. Толькі вельмі невялікая частка парка была пераабсталявана ў буксіроўшчыкі мішэняў і праслужыла да пачатку 1980-х гадоў. Таксама частка самалётаў была пераабсталявана ў радыёкіраваныя лятучыя мішэні Іл-28М, якія выкарыстоўваліся пры практычных стрэльбах ракетнікаў СПА. Іл-28 выкарыстоўваўся і ў грамадзянскіх мэтах. Для перападрыхтоўкі пілотаў з поршневай на рэактыўную тэхніку (на [[Ту-104]]) некаторая колькасць Іл-28 была дэмілітарызавана і афарбавана пад стандарт «Аэрафлота», і ўжывалася для перавозкі пошты і матрыц друку з Масквы. Улетку 1979 года такі самалёт можна была рэгулярна бачыць стаячым на пероне ў [[аэрапорт Талмачова|аэрапорце Талмачова]] (г. [[Новасібірск]]). Паштовыя самалёты па дакументацыі праходзілі як [[Іл-20]]. На ўзбраенні [[ВПС Вугоршчыны]] напярэдадні [[Паўстанне 1956 г.|паўстання 1956 г.]] меўся адзін авіяполк, аснашчаны 37 Іл-28. Спасылаючыся на сведчанні эмігрантаў, у заходняй прэсе адзначалася, што лётчыкі, якія перайшлі на бок паўстанцаў, стартуючы з аэрадрома Кунмандарас, выканалі некалькі адзінкавых налётаў на пераправы савецкіх войскаў праз [[Ціса|Цісу]]. Аднак хуткі захоп усіх вугорскіх аэрадромаў звёў на нішто ўсялякую авіяцыйную актыўнасць мадзяраў. У кастрычніку-лістападзе 1956 г. Іл-28, апроч удзелу ў вугорскіх падзеях, "адзначыліся" ў [[Суэцкі крызіс|Суэцкім крызісе]]. За год да гэтых падзей Егіпет закупіў у [[ЧССР]] каля 50-ці Ілаў. Да восені 1956 г. ВПС краіны мелі толькі адну адносна баяздольную эскадрылію , што налічвала 1.2 машын такога тыпу. Яшчэ два падраздзяленні было сфармавана незадоўга да пачатку баявых дзеянняў, і іх экіпажы не паспелі асвоіць новую тэхніку. Самалёты базаваліся на аэрадроме [[Каір-Вест (аэрадром)|Каір-Вест]]. З пачаткам крызісу егіпецкія бамбардзіроўшчыкі здзейснілі некалькі налётаў на аб'екты суперніка. Адзін з іх меў месца ў ноч на 31 кастрычніка - экіпаж Іл-28 скінуў бомбы на ізраільскі кібуц Гезер. Выляцелы на перахоп начны знішчальнік [[Meteor N.F.13]] не змог у цемры адшукаць праціўніка. У той жа дзень некалькі Іл-28 здзейснілі налёт на авіябазу Лод, але няўдала: бомбы ўпалі блізу населенага пункта [[Рамат-Рахіль]]. Камандаванню [[ВПС Егіпта]] ад пачатку баёў была відавочна, што бамбардзіроўшчыкі без добра падрыхтаваных экіпажаў - спакуслівы кавалачак для авіяцыі праціўніка. Таму была вырашана рассяродзіць Ілы на адносна бяспечных авіябазах. Дваццаць машын з дапамогай савецкіх і чэхаславацкіх экіпажаў перагналі ў [[Саудаўская Аравія|Саудаўскую Аравію]] на аэрадром [[Эр-Рыяд]], а астатнія (ад 24 да 28 самалётаў па розных крыніцах) - у [[Луксор]], на самую паўднёвую авіябазу Егіпта. Лічылася, што там іх авіяцыя праціўніка ўжо не дастане. Аднак 4 лістапада на авіябазу здзейснілі налёт брытанскія "Канберы", што спрычынілася перагонкі ў Саудаўскую Аравію яшчэ васьмі Іл-28. Усе самалёты вывесці з-пад удару не паспелі: у той жа дзень Луксор атакавалі знішчальнікі-бамбардзіроўшчыкі [[F-84F Thunderjet]] [[ВПС Францыі]]. Французы заявілі пра поўнае знішчэнне ўсіх самалётаў якія знаходзіліся на зямлі, хоць Егіпет прызнаў страту толькі сямі Ілаў.<br /> Перыяды паміж араба-ізраільскімі войнамі характарызаваліся вялікай колькасцю ўзброеных інцыдэнтаў у рэгіёне, у тым ліку з ужываннем баявой авіяцыі. Так, у снежні 1958 г. Іл-28 ВПС Егіпта выканалі некалькі начных выведпалётаў у раёне ізраільскага порта [[Эйлат]]. У 1962 г. бамбардзіроўшчыкі Ільюшына з'явіліся ў небе [[Емен]]а, дзе была зрынута манархія і пачалася грамадзянская вайна, што доўжылася да 1970 г. У склад пасланага на дапамогу рэспубліканцам егіпецкага вайсковага кантынгенту ўвайшла эскадрылля, абсталяваная Іл-28. Адначасна [[ВПС Емена]] атрымалі партыю Ілаў наўпроста з СССР, на якіх, як адзначалася ў заходнім друку, выконвалі баявыя вылеты і савецкія экіпажы. Праца Іл-28 складалася ў нанясенні бомбавых удараў па апорных пунктах, камунікацыях і месцах дыслакацыі атрадаў манархістаў, а таксама вядзенні тактычнай выведкі. Адзначаліся выпадкі бамбаванняў прымежных з Еменам саудаўскіх гарадоў [[Захран]] і [[Наджран]]. У чэрвені 1966 г. мелі месца налёт адзінкавага Іл-28 у суправаджэнні некалькіх [[МіГ-17]] [[ВПС ААР]] на саудаўскую авіябазу [[Хаміс-Мушайт]] і выведпалёты ў раёне порта [[Джызан]]. Пасля пачатку чарговай араба-ізраільскай вайны ў чэрвені 1967 г. усе егіпецкія часткі была змушаны пакінуць Емен.<br /> [[Выява:EAF IL-28 Attrition.jpg|thumb| Егіпецкі Іл-28 у небе над Сінаем пад час [[Вайна на знясіленне (1967-1970)|Вайны на знясіленне]]]] Напярэдадні [[Шасцідзённая вайна|"Шасцідзённай вайны"]] (5.06 - 10.06.1967 г.) арабскія краіны, што прынялі ўдзел у баях, валодалі наступным паркам Іл-28: ВПС Егіпта -35-40 машын, якімі была ўкамплектаваны чатыры бамбавальных і адна выведэскадрылля, Сірыі - 4-6 самалётаў, Ірака - 10 машын. Ізраільцяне, якія лічылі егіпецкія Іл-28 і Ту-16 галоўнай пагрозай для сваёй краіны, азначылі аэрадромы іх базавання як прыярытэтныя цэлі ў запланаванай серыі паветраных удараў. 5 чэрвеня ізраільскай авіяцыяй на аэрадромах [[Рас-Банас]] і Луксор была спалена 28 егіпецкіх Іл-28. Яшчэ адзін бамбардзіроўшчык такога тыпу і знішчальнік суправаджэння была збіты [[Mirage III|"Міражамі"]] 7 чэрвеня пры спробе здзейсніць удар па населеным пункце [[Эль-Арыш]]. [[ВПС Сірыі]] страцілі два Ілы на зямлі. В перыяд "[[Вайна на знясіленне (1967-1970)|Вайны на знясіленне]]" (1967-70 гг.) экіпажы егіпецкіх "дваццаць восьмых" здзяйснялі налёты на апорныя пункты ізраільцянаў на Сінаі. Яны таксама вялі выведку з сярэдніх вышынь, што рабіла самалёты вельмі ўразлівымі. Па ізраільскіх дадзеных, у перыяд з 10.07 па 1.08.1970 г. была збіта два такіх бамбардзіроўшчыка. Ілы ВПС Егіпта неслі страты і пры выкананні небаявых вылетаў, прытым вядомы выпадак гібелі машыны ад агню свайго СПА. У сакавіку 1970 г. Іл-28, што вырабляў буксоўлю конуса-мішэні для трэнавання зенітчыкаў, быў збіты ракетай комплексу С-125, якім кіраваў савецкі разлік пад камандаваннем Н.М.Кутынцава. У складзе загінулага экіпажа быў прадстаўнік адной з арабскіх каралеўскіх сем'яў. Па іроніі лёсу гэта быў першая перамога дывізіёна Кутынцава. <br /> Яшчэ адным арабскім карыстачом Іл-28 быў Ірак. ВПС гэтай краіны ўжывалі свае бамбардзіроўшчыкі ў канцы 60-х гг. і ў першай палове 1974 г. падчас баёў у [[Іракскі Курдыстан|Іракскім Курдыстане]]. Па заявах курдскіх паўстанцаў, адзін Іл ім атрымалася збіць у красавіку 1974 г. Кітайскія Н-5 знайшлі ўжыванне пры задушэнні паўстання ў [[Тыбет|Тыбеце]] ў 1959 г. і падчас шматлікіх узброеных інцыдэнтаў з чанкайшыстамі (галоўным чынам, у зоне [[Тайванскі праліў|Тайванскага праліва]]). Ёсць сведчанні, што экіпажы HZ-5 вялі выведку наўпроста над [[Тайвань|Тайванем]], прытым некалькі машын было збіты з дапамогай [[MIM-3 Nike Ajax|ЗРК "Найк-Аякс"]]. 11 лістапада 1965 г. з КНР на Тайвань на Н-5 дэзерціраваў лётчык [[ВПС Кітая|ВПС НОАК]]. Пазней гэта машына выкарыстоўвалася гаміньданаўцамі для вядзення выведкі над мацерыковым Кітаем. Яшчэ адзін пералёт меў месца 24 жніўня 1985 г., калі кітайскі экіпаж дасягнуў [[Паўднёвая Карэя|Паўднёвай Карэі]] і зрабіў змушаную пасадку на грунт. В выніку самалёт быў цалкам пабіты, загінулі стралок-радыст і паўднёвакарэйскі фермер. У 1971 г. паўночна-в'етнамскія Іл-28 выканалі шэраг баявых вылетаў над [[Лаос]]ам. Яны бралі ўдзел у паветранай падтрымцы ўзброеных атрадаў руху "Патет-Лао", левых нейтралістаў і паўночна-в'етнамскіх войскаў падчас баёў у [[Даліна Збаноў|Даліне Збаноў]]. Цікава, што шэраг вылетаў здзейснілі савецкія вайсковыя спецыялісты. Некаторыя атрымалі ганаровыя звання Герояў ВНА. Некалькі Іл-28 (напэўна, Н-5) атрымалі ВПС [[Пол Пот|полпатаўскай]] [[Кампучыя|Кампучыі]]. Лёталі на іх, мусібыць, кітайскія або паўночнакарэйскія экіпажы. Гэтыя бамбардзіроўшчыкі ўжываліся супраць паўстанцаў, якія былі ўзначалены будучым кіраўніком краіны [[Ханг-Самрын]]ам. В прэсе паведамлялася, што апазіцыі атрымалася збіць "адзін рэактыўны бамбардзіроўшчык". Пры захопе авіябазы Почэнтонг 7 студзеня 1979 г. два Іл-28 сталі трафеямі в'етнамскіх войскаў, якія дапамагалі паўстанцам. Пабывалі бамбардзіроўшчыкі Ільюшына і ў Афрыцы, узяўшы ўдзел з 1969 г. у [[Грамадзянская вайна ў Нігерыі|грамадзянскай вайне ў Нігерыі (1967-70 гг.)]]. Федэральны ўрад гэтай краіны набыў шэсць такіх самалётаў, прытым, па афіцыйных дадзеных, усё ў СССР, а па брытанскіх - чатыры ў Егіпце, а два ў СССР. Ілы дзейнічалі, галоўным чынам, з аэрадромаў Энгу і Калу бар. З прычыны адсутнасці падрыхтаваных экіпажаў, спачатку баявыя вылеты выконвалі егіпцяне, пазней іх замянілі авіятары з ГДР. Іл-28 ужываліся для ўдараў па войсках і вайсковых аб'ектах сепаратыстаў Б'яфры. У прыватнасці, бамбілі аэрадром Улі - адзіны які знаходзіўся пад кантролем апазіцыі, на які маглі сядаць цяжкія транспартныя самалёты. З прычыны адсутнасці выразнай лініі фронту і дрэннага ўзаемадзеяння ВПС і сухапутных частак урадавых войскаў, мелі месца выпадкі нанясення ўдараў па сваіх аб'ектах. Супраціву ў паветры ўрадавыя ВПС практычна не сустракалі, найвялікую небяспеку для іх уяўлялі дзеянні лётчыкаў-наймітаў на лёгкаматорных самалётах [[SAAB MFI-9 Minicorn]], якімі камандаваў шведскі граф фон Розен. Падчас аднаго з рэйдаў на авіябазу Энгу ў верасні 1969 г. яны агнём 37-мм НАР вывелі з ладу два з трох Іл-28 што знаходзіліся там. Пасля гэтага ўсе астатнія баяздольныя Ілы была выведзеныя з зоны дзеяння "Міні-карнаў". Найміты да канца вайны заявілі пра тры знішчаныя Іл-28. Магчыма, гэта не пазбаўлена падставы - [[ВПС Нігерыі]] да канца канфлікту валодалі ўсяго трыма Іламі. == Мадыфікацыі == === СССР === {| class="wikitable sortable" |- ! Назва мадэлі !! Кароткія характарыстыкі, адрозненні. |- | '''Ил-28''' || Франтавы бамбардзіроўшчык. |- | '''Ил-28А''' || Бамбардзіроўшчык-носьбіт тактычнай ядзернай бомбы [[РДС-4]] магутнасцю 28 кт. |- | '''Ил-28ЗА''' || Зандыроўшчык атмасферы. |- | '''Ил-28ЛЛ''' || Лятучая лабараторыя для даводкі РЛС «Сокал». |- | '''Ил-28М''' || Радыёкіраваны беспілотны самалёт мішэнь. Выкарыстоўваўся на палігонах для трэнавання ракетнікаў СПА. |- | '''Ил-28П''' || Канверсія ў паштовы самалёт. Шырока выкарыстоўваўся для перавучвання (пераходу) на рэактыўную тэхніку ў грамадзянскай авіяцыі. |- | '''Ил-28ПЛ''' || Супрацьлодкавы самалёт. |- | '''Ил-28Р''' || Франтавы выведнік. |- | '''Ил-28РТР''' || Самалёт радыётэхнічнай выведкі. |- | '''Ил-28РЭБ''' || Самалёт радыёэлектроннай барацьбы. |- | '''Ил-28С''' || Доследны, з рухавікамі ВК-5 і стрэлападобным крылом. |- | '''Ил-28Т''' || Тарпеданосец. У сувязі са здыманнем тыпу з узбраення мадыфікацыя даведзена не была, на ўзбраенне не прымалася. |- | '''Ил-28У''' || Навучальна-трэнавальны бамбардзіроўшчык. |- | '''Ил-28Ш''' || Доследны штурмавік. |- | '''Ил-28 на гусенічным шасі''' || Эксперыментальны самалёт для даследавання пашырэння эксплуатацыйных магчымасцяў. |- | '''Ил-28 — буксіроўшчык мішэняў''' || Дэмантавана кармавая стралковая ўстаноўка, замест яе ўсталявана тросавая лябёдка з выпусканым конусам-мішэнню на 2800 метраў. Замест бомбаў вазіў свабоднападальныя мішэні. |} === Кітай === {| class="wikitable sortable" |- ! Назва мадэлі !! Кароткія характарыстыкі, адрозненні. |- | '''[[Harbin H-5|H-5]]''' || Неліцэнзійная копія Іл-28. |- | '''[[Harbin H-5|H-5A]]''' || Бамбардзіроўшчык мадыфікаваны для ўжывання ядзернай зброі. |- | '''[[Harbin H-5|HD-5]]''' || Самалёт радыёэлектроннай барацьбы. |- | '''[[Harbin H-5|HZ-5]]''' || Франтавы выведнік. |- | '''[[Harbin H-5|HJ-5]]''' || Неліцэнзійная копія Іл-28У. |- | '''[[Harbin H-5|B-5]]''' || Экспартнае пазначэнне H-5 |} === Чэхаславакія === У [[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]] Іл-28 будаваўся па ліцэнзіі кампаніяй «Авія». Усяго было пабудавана больш 200 самалётаў. {| class="wikitable sortable" |- ! Назва мадэлі !! Кароткія характарыстыкі, адрозненні. |- | '''B-228''' || Копія Іл-28. |- | '''CB-228''' || Копія Іл-28У. |} == Тактыка-тэхнічныя характарыстыкі == [[Выява:Ilyushin Il-28 3-view line drawing.svg|thumb|Тры праекцыі Іл-28]] === Тэхнічныя характарыстыкі === * '''[[Экіпаж|Экіпаж:]]''' 3 чалавека * '''[[Даўжыня|Даўжыня:]]''' 17,60 м * '''Размах [[крыло (самалёт)|крыла:]]''' 21,50 м * '''[[Вышыня|Вышыня:]]''' 6,70 м * '''Плошча крыла:''' 60,8 м² * '''[[Маса]] пустога:''' 12 890 кг * '''Маса падрыхтаванага:''' 18 400 кг * '''Максімальная ўзлётная маса:''' 23 200 кг * '''[[Рухавік|Рухавікі:]]''' 2 × [[Газатурбінны рухавік#Турбарэактыўны рухавік|ТРР]] ВК-1А * '''[[Цяга (самалёт)|Цяга:]]''' 2 × 26,5 кН (2700 кгс) === Лётныя характарыстыкі === * '''Максімальная [[хуткасць]]:''' 906 км/г * '''[[Крэйсерская хуткасць]]:''' 700 км/г * '''Практычная далёкасць:''' 2 370 км * '''Перагоначная далёкасць:''' 2 460 км * '''[[Практычная столь]]:''' 12 500 м * '''[[Хуткаўздымнасць|Хуткаўздымнасць:]]''' 15 м/с * '''Даўжыня разбегу:''' 965 м * '''Даўжыня прабегу:''' 1700 м * '''Нагрузка на крыло:''' 291 кг/м² * '''[[Цягаўзброенасць|Цягаўзброенасць:]]''' 0,31 === Узбраенне === * '''Гарматнае:''' ** 2 × 23 мм гарматы [[НР-23]] уздоўж бартоў унізе насавой часткі, па 100 снарадаў на ствол ** 2 × 23 мм гарматы [[НР-23]] у кармавой абарончай турэлі Іл-К6, па 225 снарадаў на ствол * '''Бомбавая нагрузка:''' (ва ўнутраным бомбаадсеку) ** нармальная: 1000 кг ** максімальная: 3000 кг == Крыніцы == * [http://army.lv/ru/il-28/primenenie/506/251#info Ил-28] == Спасылкі == * [http://scalemodels.ru/modules/photo/viewcat_cid_258.html Фотаагляд Іл-28 з Хадынскага поля, Масква] * [http://www.geolocation.ws/v/F/%7Cen%7Cilyushin_il-28/ilyushin-il-28/ru Фотаздымкі Іл-28 Creative Commons на сайце Geolocation.ws] {{зноскі}} {{Самалёты ДКБ Ільюшына}} [[Катэгорыя:Самалёты Ільюшына]] [[Катэгорыя:Самалёты СССР]] [[Катэгорыя:Бамбардзіроўшчыкі СССР]] tkrlsg5yqmw4qt5rd31lxz3tdt6tc56 0 294637 4186938 3699292 2022-08-14T21:56:18Z Паўлюк Шапецька 37440 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = аграгарадок |беларуская назва = Любань |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = Liubań,_Luniniec_District_(2).jpg |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 52|lat_min = 13|lat_sec = 07 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 05|lon_sec = 45 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Брэсцкая |раён = Лунінецкі |сельсавет = Лахвенскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243005564 }} {{значэнні}} '''Лю́бань'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Брэсцкая вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Liubań}}, {{lang-ru|Любань}}) — [[аграгарадок]] у [[Лунінецкі раён|Лунінецкім раёне]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Лахвенскі сельсавет|Лахвенскага сельсавета]]. == Гісторыя == У друкаваных крыніцах першае ўпамінанне пра Любань датуецца [[1588]] годам. Вядома, што тады вёска належала маёнтку [[Лахва (Лунінецкі раён)|Лахва]], тут мелася 29 валок зямлі. Аднак яшчэ ў 1523 годзе вёска не існавала. Бо вядома, што калі ў 1523 годзе троцкі кашталян і слонімскі дзяржаўца [[Ян Радзівіл (1474—1522)|Ян Радзівіл]] запатрабаваў ад швагра, уладальніка Лахвы, [[Пётр Станіслававіч Кішка|Пятра Станіслававіча Кішкі]] выдзелу сястры Ганне (жонцы Радзівіла) адпаведнай часткі атчызных, мацярызных земляў, і пагаджэнне было дасягнутае, то пры складзе інвентарызацыі ў спісах вёсак і двароў Любань яшчэ не ўпамінаецца. У далейшых інвентарах лічыцца: у 1672 годзе Любань — сяло маёнтка Лахва, 22 двары і 28,5 валокі (з іх 13 пустых); у 1785 годзе Любань — сяло маёнтка Лахва, 46 двароў. У 1912 годзе ў Любані быў 61 двор. У 1914 годзе на свае сродкі любанцы адкрылі пачатковую школу. На пасады настаўнікаў былі запрошаны вясковыя больш адукаваныя па тым часе хлопцы Іван Караніха, а з 1915 года — Андрэй Шэўчык. Заняткі вяліся ў хатах вяскоўцаў, на [[Руская мова|рускай мове]]. З 1922 года зноў адкрылася школа, і на канец 1930-х гадоў вучобай была задзеяна асноўная колькасць вясковых дзяцей. У 1928 годзе польскія ўлады пачалі масавае перасяленне насельніцтва з вёсак на хутары. Шмат хто з вёскі працаваў на нарыхтоўцы і пасадцы лесу, на будаўніцтве грэблі [[Лахва (Лунінецкі раён)|Лахва]] — [[Давыд-Гарадок]], на копцы канаў і насыпцы дамб у рыбгасе «Лахва». У Любані была пабудавана цагельня, якой кіраваў Янкель Клаз (8 рабочых). У 1934 годзе арганізавана рыбалавецкая арцель. Абслугоўванне паромнай пераправы праз раку [[Прыпяць]] (Лахаўскі перавоз) вялося таксама брыгадай любанцаў. У 1946 годзе пражывала 980 жыхароў (224 гаспадаркі). У 1948—1949 гадах у Любані былі створаны 2 калгасы: імя Панамарэнкі і імя Някрасава. У 1950 годзе гэтыя калгасы і калгасы вёскі [[Лахаўка]] былі аб’яднаныя ў адну гаспадарку «Сцяг камунізму». У верасні 1959 года «Сцяг камунізму» аб’яднаўся з [[Перунова|перуноўскім]] калгасам імя Дзяржынскага ў адну буйную гаспадарку, якая ў 1964 годзе атрымала назву «Новае Палессе». Дзякуючы Уладзіміру Сцепчанку, які ў 1959 годзе ўзначаліў гэтую гаспадарку, калгас за кароткі тэрмін змог з адстаючых выйсці на перадавыя рубяжы не толькі ў раёне, але і ў вобласці. У часы яго кіравання (да 1974 года) «Новае Палессе» — адзін з найбуйнейшых калгасаў (меў 5151 га зямлі, у тым ліку 1864 — ворыва) стаў эканамічна моцнай гаспадаркай. Тут была развіта не толькі мяса-малочная і зерневая галіна, але і [[Свінагадоўля ў Беларусі|свінагадоўля]], [[Птушкагадоўля|птушкагадоўля]], [[пчалярства]], вырошчваліся бульба і буракі. Так, у 1967 годзе ў калгасе мелася 55 трактароў, 18 камбайнаў, больш за 30 аўтамашын і многа іншай сельгастэхнікі. У 1940—1960 гадах цэнтр [[Любанскі сельсавет (Лунінецкі раён)|Любанскага сельсавета]]. У 1960—1970 гадах пабудаваны Дом культуры і сярэдняя школа, КБА з гасцініцай і гандлёвы цэнтр, 2 дзіцячыя садкі і лазнева-пральны камбінат, паштовае аддзяленне і ФАП, праўленне калгаса і ашчадная каса, закладзены вялікі парк і ўзведзены стадыён. Працавалі шматлікія спартыўныя секцыі. А футбольная каманда «Новае Палессе» не аднойчы заваёўвала кубкі раёна, вобласці і нават рэспублікі. У 1960—1980 гадах працавала музычная школа, пры СДК меўся вялікі калектыў мастацкай самадзейнасці; вельмі часта на сцэне ДК выступалі вядомыя хоры, ансамблі і найлепшыя артысты Беларусі. У вёсцы неаднаразова бываў [[Пётр Машэраў]], прыяжджалі [[Ніл Гілевіч]], [[Пімен Панчанка]], [[Іван Шамякін]], [[Анатоль Вярцінскі]] і іншыя, а таксама артысты [[Купалаўскі тэатр|Купалаўскага тэатра]]. А [[Андрэй Макаёнак]] па сямейных абставінах некаторы час жыў тут. У той час ім напісана п’еса «Таблетка пад язык», прататыпам галоўнага героя якой з’яўляецца [[Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка|У. А. Сцепчанка]]<ref>[http://luninec.by2.by/muza/luban.html Любань. Матэрыялы другіх Лунінецкіх краязнаўчых чытанняў 7 снежня 2002 г.], Сцяпан Нефідовіч, Лунінецкі сшытак № 2</ref>. == Вядомыя асобы == * [[Анатоль Васільевіч Насеня]] (нар. 1979) — беларускі палітык. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Лахвенскі сельсавет}} {{Лунінецкі раён}} [[Катэгорыя:Лахвенскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Лунінецкага раёна]] [[Катэгорыя:Любань (Лунінецкі раён)| ]] lewbbrx5udzc2rzj5c6o1f9hkjtdhvk 0 295358 4186928 3793618 2022-08-14T21:39:04Z Паўлюк Шапецька 37440 /* Помнікі гісторыі і культуры */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = аграгарадок |беларуская назва = Рамель |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 52|lat_min = 01|lat_sec = 04 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 21|lon_sec = 06 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Брэсцкая |раён = Столінскі |сельсавет = Рамельскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = 129 |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = 1139 |год перапісу = 2010 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = 225551 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243009629 }} {{значэнні|Рамель (значэнні)}} '''Раме́ль'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Брэсцкая вобласць|}}. Сустракаецца таксама варыянт '''Рэмэ́ль'''</ref> ({{lang-be-trans|Ramieĺ}}, {{lang-ru|Рамель}}) — [[аграгарадок]] у [[Беларусь|Беларусі]], у [[Столінскі раён|Столінскім раёне]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Рамельскі сельсавет|Рамельскага сельсавета]]. Цэнтр сельскагаспадарчага вытворчага кааператыву «Беларуская ніва», былога калгаса «Запаветы Ільіча». == Геаграфія == Знаходзіцца за 43 км у напрамку на паўночны ўсход ад горада [[Столін]], за 288 км ад [[Брэст]]а, за 50 км ад чыгуначнай станцыі [[Гарынь (станцыя)|Гарынь]]{{sfn|БелЭн|2001}}. == Гісторыя == У летапісных крыніцах Рамель вядомы з 1452 года. У XVI—XVIII стагоддзях вёска ў складзе [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. З 1793 года — у складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. У канцы ХVIII стагоддзя землямі ў вёсцы валодалі Гарагляды, Рамульты, Траскоўскія, Шпігановічы. З 1921 года да верасня 1939 года Рамель знаходзіўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]] ([[Хорская гміна]], [[Лунінецкі павет]], [[Палескае ваяводства]]). З 1939 года ў складзе [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]], з 12 кастрычніка 1940 года ў складзе і з’яўляецца цэнтрам [[Рамельскі сельсавет|Рамельскага сельсавета]] [[Давыд-Гарадоцкі раён|Давыд-Гарадоцкага]] (з 19 студзеня 1961 года — Столінскага) раёна [[Пінская вобласць|Пінскай]] (з 8 студзеня 1954 года — Брэсцкай) вобласці<ref>{{ФКДА-с|код=116679|назва=Рамельскі}}</ref>. З 16 ліпеня 1954 года ў складзе [[Альшанскі сельсавет (Столінскі раён)|Альшанскага сельсавета]], з 4 мая 1981 года — зноў цэнтр наноў створанага [[Рамельскі сельсавет|Рамельскага сельсавета]]. == Насельніцтва == * XIX стагоддзе: 1886 год — 22 двары, 260 жыхароў; 1897 год — 100 двароў, 607 насельнікаў (перапіс) * ХХ стагоддзе: пачатак стагоддзя — 127 двароў, 801 жыхар; 30 верасня 1921 года — 117 двароў, 656 жыхароў; 1939 год — 151 двор, 1145 жыхароў; 1980 год — 1298 жыхароў; 1999 год — 1169 жыхароў; 2000 год — 1158 жыхароў * XXI стагоддзе: 2001 год — 1179 чалавек, 404 двары{{sfn|БелЭн|2001}}; 2004 год — 1183 жыхары; 2010 год — 1139 жыхароў == Помнікі гісторыі і культуры == * [[Свята-Міхайлаўская царква, Рамель|Свята-Міхайлаўская царква]] (1762) {{ГККРБ 4|112Г000691}}. * [[Свята-Міхайлаўская царква (Рамель, 1999)|Свята-Міхайлаўская царква]] (1999). * Помнік землякам, якія загінулі ў [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікую Айчынную вайну]]{{sfn|БелЭн|2001}}. * Курганны [[могільнік]] [[Зарубінецкая культура|зарубінецкай культуры]] {{ГККРБ 4|113В000695}}. == Вядомыя асобы == * [[Міхаіл Васільевіч Сядляр]] (1920—2008) — беларусі перадавік сельскагаспадарчай вытворчасці, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/БелЭн|13|Рамель||300—301}} == Спасылкі == * {{Commons|Category:}} * [https://www.youtube.com/watch?v=Ln3NRlQ00FQ Падарожжа з Жыгамонтам — Вёска Рамель] {{Рамельскі сельсавет}} {{Столінскі раён}} [[Катэгорыя:Рамельскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Столінскага раёна]] [[Катэгорыя:Рамель]] jqjbso4wzknxp5b0t83qyy5mf7xdllr 4187051 4186928 2022-08-15T07:22:15Z Artsiom91 31770 /* Вядомыя асобы */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = аграгарадок |беларуская назва = Рамель |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 52|lat_min = 01|lat_sec = 04 |lon_dir = |lon_deg = 27|lon_min = 21|lon_sec = 06 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Брэсцкая |раён = Столінскі |сельсавет = Рамельскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = 129 |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = 1139 |год перапісу = 2010 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = 225551 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243009629 }} {{значэнні|Рамель (значэнні)}} '''Раме́ль'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Брэсцкая вобласць|}}. Сустракаецца таксама варыянт '''Рэмэ́ль'''</ref> ({{lang-be-trans|Ramieĺ}}, {{lang-ru|Рамель}}) — [[аграгарадок]] у [[Беларусь|Беларусі]], у [[Столінскі раён|Столінскім раёне]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Рамельскі сельсавет|Рамельскага сельсавета]]. Цэнтр сельскагаспадарчага вытворчага кааператыву «Беларуская ніва», былога калгаса «Запаветы Ільіча». == Геаграфія == Знаходзіцца за 43 км у напрамку на паўночны ўсход ад горада [[Столін]], за 288 км ад [[Брэст]]а, за 50 км ад чыгуначнай станцыі [[Гарынь (станцыя)|Гарынь]]{{sfn|БелЭн|2001}}. == Гісторыя == У летапісных крыніцах Рамель вядомы з 1452 года. У XVI—XVIII стагоддзях вёска ў складзе [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. З 1793 года — у складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. У канцы ХVIII стагоддзя землямі ў вёсцы валодалі Гарагляды, Рамульты, Траскоўскія, Шпігановічы. З 1921 года да верасня 1939 года Рамель знаходзіўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]] ([[Хорская гміна]], [[Лунінецкі павет]], [[Палескае ваяводства]]). З 1939 года ў складзе [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]], з 12 кастрычніка 1940 года ў складзе і з’яўляецца цэнтрам [[Рамельскі сельсавет|Рамельскага сельсавета]] [[Давыд-Гарадоцкі раён|Давыд-Гарадоцкага]] (з 19 студзеня 1961 года — Столінскага) раёна [[Пінская вобласць|Пінскай]] (з 8 студзеня 1954 года — Брэсцкай) вобласці<ref>{{ФКДА-с|код=116679|назва=Рамельскі}}</ref>. З 16 ліпеня 1954 года ў складзе [[Альшанскі сельсавет (Столінскі раён)|Альшанскага сельсавета]], з 4 мая 1981 года — зноў цэнтр наноў створанага [[Рамельскі сельсавет|Рамельскага сельсавета]]. == Насельніцтва == * XIX стагоддзе: 1886 год — 22 двары, 260 жыхароў; 1897 год — 100 двароў, 607 насельнікаў (перапіс) * ХХ стагоддзе: пачатак стагоддзя — 127 двароў, 801 жыхар; 30 верасня 1921 года — 117 двароў, 656 жыхароў; 1939 год — 151 двор, 1145 жыхароў; 1980 год — 1298 жыхароў; 1999 год — 1169 жыхароў; 2000 год — 1158 жыхароў * XXI стагоддзе: 2001 год — 1179 чалавек, 404 двары{{sfn|БелЭн|2001}}; 2004 год — 1183 жыхары; 2010 год — 1139 жыхароў == Помнікі гісторыі і культуры == * [[Свята-Міхайлаўская царква, Рамель|Свята-Міхайлаўская царква]] (1762) {{ГККРБ 4|112Г000691}}. * [[Свята-Міхайлаўская царква (Рамель, 1999)|Свята-Міхайлаўская царква]] (1999). * Помнік землякам, якія загінулі ў [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікую Айчынную вайну]]{{sfn|БелЭн|2001}}. * Курганны [[могільнік]] [[Зарубінецкая культура|зарубінецкай культуры]] {{ГККРБ 4|113В000695}}. == Вядомыя асобы == * [[Міхаіл Васільевіч Сядляр]] (1920—2008) — беларускі перадавік сельскагаспадарчай вытворчасці, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/БелЭн|13|Рамель||300—301}} == Спасылкі == * {{Commons|Category:}} * [https://www.youtube.com/watch?v=Ln3NRlQ00FQ Падарожжа з Жыгамонтам — Вёска Рамель] {{Рамельскі сельсавет}} {{Столінскі раён}} [[Катэгорыя:Рамельскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Столінскага раёна]] [[Катэгорыя:Рамель]] s4e9g8cmc3wput16nzpx6cl68tc2lzh 0 323613 4186652 4152374 2022-08-14T14:42:24Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Астравец» wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Сарока}} {{футбаліст | імя = Антон Сарока | поўнае імя = Антон Генадзевіч Сарока | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Беларусь}} [[ФК Астравец|Астравец]] | нумар = | пазіцыя = [[нападнік (футбол)|нападнік]] | клубы = {{футбольная кар’ера |2007—2009| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]]|0 (0) |2010—2012| {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Рубін Казань|Рубін (Казань)]]|0 (0) |2011| {{Арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Партызан Мінск|Партызан (Мінск)]]|0 (0) |2011| {{Арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Партызан-2 Мінск|Партызан-2 (Мінск)]]|10 (5) |2012| {{Арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Гарадзея|Гарадзея]]|8 (0) |2013—2016| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Гарадзея|Гарадзея]]|105 (43) |2017—2018| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]]|41 (16) |2018—2019| {{Сцяг|Бельгія||20px}} [[ФК Локерэн|Локерэн]]|17 (1) |2019—2021| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК БАТЭ|БАТЭ (Барысаў)]]|18 (4) |2021| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Нёман Гродна|Нёман (Гродна)]]|7 (0) |2022| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал (Дзяржынск)]]|10 (0) |2022—| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Астравец|Астравец]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2012—2014|{{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|Беларусь (да 21)]]|16 (7) |2017—2019|{{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Зборная Беларусі па футболе|Беларусь]]|15 (7) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 30 чэрвеня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 29 сакавіка 2019 }} '''Антон Сарока''' (нар. {{ДН|5|3|1992}}, {{МН|Мінск}}) — беларускі [[футбол|футбаліст]], [[нападнік (футбол)|нападнік]] клуба [[ФК Астравец|«Астравец»]]. Ігрок [[Зборная Беларусі па футболе|нацыянальнай зборнай Беларусі]] (2017—2019). == Клубная кар’ера == Выхаванец мінскай футбольнай школы [[ФК Змена Мінск|«Змена»]], пазней трапіў у [[ФК Дынама Мінск|«Дынама»]], дзе выступаў за моладзевыя каманды. У пачатку 2010 года, пасля паспяховага выступу за юнацкую зборную на мемарыяле Гранаткіна ў Санкт-Пецярбургу, быў запрошаны ў казанскі [[ФК Рубін Казань|«Рубін»]]<ref>[http://www.football.by/news/21888.html Антон Сарока подписал контракт с "Рубином"]</ref>. У сезоне 2010 выступаў за дубль казанскага клуба, пасля чаго вярнуўся ў Беларусь<ref>[http://www.football.by/news/25475.html "Рубин" одолжил Сароку "Партизану"]</ref><ref>[http://www.football.by/news/25591.html Антон Сарока: Думаю, в "Партизане" игровой практики все же будет побольше, чем в "Рубине"]</ref>, сезон 2011 правёў у складзе [[ФК Партызан-2 Мінск|«Партызана-2»]]<ref>[http://by.tribuna.com/football/156362357.html «Я — не ребенок»]</ref>. У пачатку 2012 года праходзіў прагляд у латвійскім [[ФК Вэнтспілс|«Вэнтспілсе»]] і [[ФК Гарадзея|«Гарадзеі»]]<ref>[http://www.football.by/news/32745.html Антон Сарока, принадлежащий "Рубину", появился в "Городее"]</ref>, аднак толькі ўлетку, уладзіўшы ўсе фармальнасці з «Рубінам», на правах арэнды перайшоў у беларускі клуб<ref>[http://by.tribuna.com/football/156392444.html «Городея» дозаявила Антона Сароку на второй круг чемпионата в первой лиге]</ref>. У 2013 годзе, пакінуўшы «Рубін», стаў іграком «Гарадзеі» на трывалай аснове. З цягам часу замацаваўся ў якасці асноўнага нападніка «цукровых». Па выніках сезона 2015 дапамог клубу выйсці ў Вышэйшую лігу. У сезоне 2016 дэбютаваў у Вышэйшай лізе і стаў адным з найлепшых бамбардзіраў каманды ў сезоне. У снежні 2016 года падпісаў кантракт з мінскім [[ФК Дынама Мінск|«Дынама»]]<ref>[http://football.by/news/94627.html Антон Сарока стал игроком минского "Динамо"]</ref>. У складзе дынамаўцаў стаў асноўным нападнікам, у сезоне 2017 з 12 галамі стаў найлепшым бамбардзірам каманды ў чэмпіянаце. У ліпені 2018 года падпісаў трохгадовы кантракт з бельгійскім клубам [[ФК Локерэн|«Локерэн»]]<ref>[http://football.by/news/115812.html Антон Сарока подписал трехлетний контракт с 13-й командой Бельгии]</ref>. Аднак, не здолеў замацавацца ў стартавым складзе каманды, часцей выхадзіў на замену ці заставаўся на лаўцы запасных. У сакавіку 2019 года, пасля таго як «Локерэн» страціў шанцы на захаванне месца з элітным дывізіёне, разарваў кантракт з клубам і ў якасці свабоднага агента перайшоў у барысаўскі [[ФК БАТЭ|БАТЭ]]<ref>[http://football.by/news/124520.html БАТЭ объявил о подписании контракта с Сарокой]</ref>. Пачынаў сезон асноўным нападнікам каманды, аднак пазней стаў шмат прапускаць з-за траўм, з верасня да канца сезона 2019 не з’яўляўся на полі. 2020 год пачынаў у стартавым складзе каманды, аднак з мая зноў выбыў з-за траўмы, за асноўную каманду наступны раз згуляў толькі ў лістападзе. У 2021 годзе выйшаў на поле за БАТЭ толькі 2 сакавіка ў матчы [[Суперкубак Беларусі па футболе 2021|Суперкубка Беларусі]], пасля чаго чарговы раз выбыў з-за траўмы. У чэрвені 2021 года кантракт з барысаўскім клубам па пагадненні бакоў быў разарваны<ref>[https://football.by/news/152619.html БАТЭ сообщил о расторжении контракта с Сарокой]</ref>. Неўзабаве пасля сыходу з БАТЭ стаў іграком гродзенскага [[ФК Нёман Гродна|«Нёмана»]], падпісаўшы кантракт да канца сезона 2021<ref>[https://football.by/news/153098.html "Неман" объявил о подписании Антона Сароки]</ref>. Не здолеў замацавацца ў асноўным складзе, толькі часам выхадзіў на замену. У студзені 2022 года стала вядома, што нападнік па заканчэнні кантракта пакідае гродзенскі клуб<ref>[https://football.by/news/160372.html Антон Сарока, а также два россиянина покинули "Неман"]</ref>. У лютым 2022 года далучыўся да казахстанскага [[ФК Акжайык Уральск|«Акжайыка»]]<ref>[https://football.by/news/161003.html Антон Сарока перешел в казахстанский "Акжайык"]</ref>, аднак ужо праз некалькі тыдняў пакінуў клуб, так і не згуляўшы за яго ў афіцыйных матчах<ref>[https://football.by/news/161653.html Сотрудничество Сароки и "Акжайыка" не продлилось и трех недель - контракт аннулирован]</ref>. У сакавіку 2022 года падпісаў кантракт з дзяржынскім [[ФК Арсенал Дзяржынск|«Арсеналам»]]<ref>[https://football.by/news/162497.html Антон Сарока - игрок дзержинского "Арсенала"]</ref>, дзе хутка замацаваўся ў стартавым складзе. У чэрвені 2022 года па заканчэнні кантракта пакінуў клуб<ref>[https://football.by/news/165398.html "Арсенал": минус Сарока и Хайманов, плюс Федор Лебедев]</ref>. У ліпені 2022 года стаў трэніравацца з [[ФК Астравец|«Астраўцом»]] і ў выніку папоўніў склад каманды<ref>[https://football.by/news/166294.html Антон Сарока стал игроком "Островца"]</ref>. == Міжнародная кар’ера == У 2012—2014 гадах выступаў за [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|моладзевую зборную Беларусі]], дзе быў асноўным нападнікам. У маі 2017 года быў упершыню выкліканы ў [[Зборная Беларусі па футболе|нацыянальную зборную Беларусі]], аднак тады так і не згуляў за яе з-за ваенных збораў<ref>[http://www.pressball.by/news/football/264967 Футбол. Антон Сарока не поможет сборной Беларуси из-за прохождения сборов в армии]</ref>. Дэбютаваў за зборную 31 жніўня 2017 года ў адборачным матчы [[Чэмпіянат свету па футболе 2018|чэмпіянату свету 2018]] супраць [[Зборная Люксембурга па футболе|Люксембурга]], выйшаўшы на замену ў другім тайме. == Дасягненні == * {{Сцяг|Беларусь||20px}} {{Ср}} Срэбраны прызёр [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]] (3): [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|2017]], [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|2019]], [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] (2): [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|2020]], [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|2021]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} У спісе 22 найлепшых футбалістаў чэмпіянату Беларусі: 2017 == Статыстыка выступленняў == {| cellspacing="0" cellpadding="3" style="border:1px solid #AAAAAA;font-size:95%" |- bgcolor="#E4E4E4" !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=70 |Сезон !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=10 |Дывізіён !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=100 |Клуб !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Краіна !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Матчы !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Галы |- align="center" | 2007 || дубль || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 1 || 0 |- align="center" | 2010 || дубль || [[ФК Рубін Казань|Рубін]] || {{Сцяг|Расія}} || 6 || 1 |- align="center" | [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|2011]] || Д3 || [[ФК Партызан-2 Мінск|Партызан-2]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 10 || 5 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|2012]] (2) || Д2 || [[ФК Гарадзея|Гарадзея]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 8 || 0 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|2013]] || Д2 || [[ФК Гарадзея|Гарадзея]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 23 || 8 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|2014]] || Д2 || [[ФК Гарадзея|Гарадзея]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 29 || 12 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|2015]] || Д2 || [[ФК Гарадзея|Гарадзея]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 28 || 15 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|2016]] || Д1 || [[ФК Гарадзея|Гарадзея]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 25 || 8 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|2017]] || Д1 || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 30 || 12 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]] (1) || Д1 || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 11 || 4 |- align="center" | [[Бельгійскі першы дывізіён A 2018/2019|2018/19]] (1) || Д1 || [[ФК Локерэн|Локерэн]] || {{Сцяг|Бельгія}} || 17 || 1 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|2019]] || Д1 || [[ФК БАТЭ|БАТЭ]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 12 || 2 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] || Д1 || [[ФК БАТЭ|БАТЭ]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 6 || 2 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] (1) || Д1 || [[ФК БАТЭ|БАТЭ]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 0 || 0 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] (2) || Д1 || [[ФК Нёман Гродна|Нёман]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 7 || 0 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|2022]] (1) || Д1 || [[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 10 || 0 |- align="center" |} {{Зноскі}} == Спасылкі == * {{fcbate.by|4522|архіў}} * {{fcneman.by|748}} * {{kick-off.by|saroka|Гарадзея}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Сарока Антон Генадзевіч}} [[Катэгорыя:Футбалісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Ігракі зборнай Беларусі па футболе]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дынама Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Рубін Казань]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Партызан Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Партызан-2 Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Гарадзея]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Локерэн]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК БАТЭ]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Нёман Гродна]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Арсенал Дзяржынск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Астравец]] orw5mb239udlytq0d9yitoxtjsl5l3m 14 330919 4186718 2331340 2022-08-14T16:07:43Z Artsiom91 31770 выдалена [[Катэгорыя:Жывапіс Чарнагорыі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Асноўны артыкул па тэме катэгорыі}} {{commonscat|}} {{Індэкс катэгорыі АБВ}} [[Катэгорыя:Мастакі паводле краін|Чарнагорыя]] [[Катэгорыя:Постаці чарнагорскага мастацтва]] ms4w8un9mtiv2lf8u10jg3r50c718pb 4186719 4186718 2022-08-14T16:07:59Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Мастакі паводле краін|Чарнагорыя]] [[Катэгорыя:Постаці чарнагорскага мастацтва]] 8e1or41kahts0flnot8k02y3wwrel0p 0 345930 4187178 4180115 2022-08-15T10:46:04Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Раздзел Вікіпедыі | код = uz | назва = Узбекская Вікіпедыя | арыгінальная назва = {{lang-uz|Oʻzbekcha Vikipediya / Ўзбекча Википедия}} | скрыншот = | мова = [[Узбекская мова|узбекская мова]] ([[кірыліца]] і [[лацініца]]) | дата пачатку працы = студзень 2004 }} '''Узбе́кская Вікіпе́дыя''' ({{lang-uz|Oʻzbekcha Vikipediya / Ўзбекча Википедия}}) — раздзел [[Вікіпедыя|Вікіпедыі]] на [[Узбекская мова|ўзбекскай мове]], свабодна рэдагуемая [[энцыклапедыя]]. Была заснавана ў [[студзень|студзені]] [[2004]] года. Тады ж з’явілася і стартавая старонка раздзела <ref>[http://stats.wikimedia.org/RU/TablesWikipediaUZ.htm Статыстыка ўзбекскай Вікіпедыі (у табліцах)]</ref>. == Статыстычныя паказчыкі == Па дадзеных статыстыкі [[Alexa Internet | alexa.com]], [[Вікіпедыя]] займае дзесятае месца па наведвальнасці сярод сайтаў ва [[Узбекістан]]е пасля [[Mail.ru]], [[Google]].com, [[Яндэкс|Яndex.ru]], [[Google|Google.co.uz]], Одноклассники.ru, [[Facebook]], [[Google]].ru, і [[YouTube]]<ref>[http://www.alexa.com/topsites/countries/UZ {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20161020061759/http://www.alexa.com/topsites/countries/uz |date=20 кастрычніка 2016 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20161020061759/http://www.alexa.com/topsites/countries/uz |date=20 кастрычніка 2016 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20161020061759/http://www.alexa.com/topsites/countries/uz |date=20 кастрычніка 2016 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20161020061759/http://www.alexa.com/topsites/countries/uz |date=20 кастрычніка 2016 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20161020061759/http://www.alexa.com/topsites/countries/uz |date=20 кастрычніка 2016 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20161020061759/http://www.alexa.com/topsites/countries/uz |date=20 кастрычніка 2016 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20161020061759/http://www.alexa.com/topsites/countries/uz |date=20 кастрычніка 2016 }} Alexa.com: Top-100 самых папулярных сайтаў ва Узбекістане {{ref-en}}]</ref>. Па стане на сёння раздзел змяшчае {{NUMBEROF|ARTICLES|uz|N}} {{plural:{{NUMBEROF|ARTICLES|tg|N}}|артыкул|артыкулы|артыкулаў}}. Агульная колькасць правак складае {{NUMBEROF|EDITS|uz|N}}. Ва ўзбекскім раздзеле Вікіпедыі ёсць 12 [[Вікіпедыя: Выбраныя артыкулы | абраных артыкулаў]] ({{lang-uz|Tanlangan maqolalar}}) і 24 [[Вікіпедыя: Добрыя артыкулы | добрых артыкулаў]] ({{lang-uz|Yaxshi maqolalar}}). Ва ўзбекскай Вікіпедыі зарэгістравана {{NUMBEROF|USERS|uz|N}} удзельнікаў. З іх, 8 удзельнікаў маюць маюць статус адміністратара. Узбекская Вікіпедыя змяшчае сістэму пераўтварэння тэксту і таму любыя артыкул і тэксты можна праглядзець у розных варыянтах — на [[Лацінка|лацінцы]] або [[Кірыліца|кірыліцы]]. Па змаўчанні сайт выкарыстоўвае [[лацінскі алфавіт]]. == Гісторыя == У снежні 2012 года заліванне артыкулаў пра населеныя пункты з дапамогай [[Вікіпедыя:Бот|бота]] прывяла да абгону [[Грузінская Вікіпедыя|грузінскай]] і [[Македонская Вікіпедыя|македонскай]] Вікіпедый па колькасці артыкулаў. У 2013 годзе пачалася заліванне 12-томнай «[[Нацыянальная энцыклапедыя Узбекістана|Нацыянальнай энцыклапедыі Узбекістана]]» і ўзбекская Вікіпедыі рэзка абагнала многія Вікіпедыі. {{Зноскі}} {{Вікіпедыі}} 4qk198l0kplr3kk3zvxskk23ej5yk6t 2 356425 4186955 4179299 2022-08-14T23:56:38Z StachLysy 62453 wikitext text/x-wiki <div style="background:#fff; margin: 0 0 1em 1em; border:solid 1px {{{border|#afcff2}}}; float:right; clear:right; width:18em;"> <div style="text-align:center; font-weight:bold; background:#e8f5ff; line-height:1.3em; padding:0.4em">Удзельнік</div> <div style="padding:0.5em 0.5em 0.3em 0.5em;"> {{Удзельнік:Box/АГ|8}} {{Удзельнік:Box/ВА|4}} {{Удзельнік:Box/ДА|8}} {{Удзельнік:Box/ВСпіс|12}} {{Удзельнік-даглядчык}} {{Удзельнік-аўтадаглядчык}} {{Userbox/занадта мала}} {{Userbox/Wikidays|05|11|2016}} </div></div> {{Заданні для ўдзельнікаў}} {{userlinks-rights|StachLysy}}. [[Адмысловае:CentralAuth/StachLysy|Статыстыка]].<br />'''[[Удзельнік:StachLysyBot|StachLysyBot]]''' — бот, які працуе пад кіраўніцтвам гэтага ўдзельніка. <br/><br/> <div style="text-align:left; position:relative; left:4px; top:2px; margin:0;">[[Файл:Orange-bg rounded.svg|link=|alt=]] <div style="position:absolute; left:5px; top:-6px;">[[Файл:HS Sun Star.png|38px|link=|alt=✯]]</div> <div style="position:absolute; left:40px; top:0px;"><h2 style="font-family:inherit; font-size:120%; font-weight:bold; border-bottom:none; padding:.15em .4em; margin-top: 0">Асабістыя</h2></div></div> <div style="padding:0.2em 0.6em 1em; font-size:95%; overflow: hidden;"> * '''Родзічы''': [[Боткіны]] <small>(верагодна, род маёй бабулі)</small> {{*}} [[Багуміл Ваячак]] <small>(мой прапрадзед)</small> {{*}} [[Павел Іванавіч Бачынін]] <small>(мой стрыечны прадзед)</small> {{*}} [[Уладзімір Пятровіч Кульваноўскі]] <small>(мой дзядуля)</small> {{*}} {{нп5|Святаслаў Леонцьевіч Крутыкаў||uk|Крутиков Святослав Леонтійович}} <small>(мой траюрадны дзядзька)</small> * '''Жыхарства''': [[Цнянская вуліца (Мінск)]] <small>(мая вуліца)</small> {{*}} [[Лугамавічы]] <small>(мая вёска)</small> * '''Рэлігія''': [[Касцёл Найсвяцейшай Тройцы на Залатой Горцы]] <small>(мой касцёл)</small> {{*}} [[Станіслаў са Шчэпанава]], [[Генрых Упсальскі]], [[Святы Дамінік|Дамінік]] <small>(мае святыя апекуны)</small> {{*}} [[Міхал Сапель]] <small>(ксёндз, які мяне хрысціў)</small> * '''Адукацыя''': [[Гімназія № 9 (Мінск)]], [[Гімназія № 23 (Мінск)]] <small>(мае гімназіі)</small> {{*}} [[Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт інфарматыкі і радыёэлектронікі]] <small>(мой універсітэт)</small> * '''Праца''': [[Гімназія № 7 (Мінск)]], [[Аб’яднаны інстытут праблем інфарматыкі НАН Беларусі]] <small>(мае месцы працы)</small> {{*}} [[Барыс Мяфодзьевіч Лабанаў]] <small>(навуковец, з якім я разам працаваў)</small> * '''Творчасць''': [[Арфаэпічны слоўнік беларускай мовы]], [[Універсальная дзесятковая класіфікацыя: звыш 10 000 асноўных і дапаможных класаў]] <small>(кнігі з маім суаўтарствам)</small> {{*}} [[Краіна плачу]] <small>(фільм майго брата)</small> </div> <div style="text-align:left; position:relative; left:4px; top:2px; margin:0;">[[Файл:Yellow-bg rounded.svg|link=|alt=]] <div style="position:absolute; left:5px; top:-6px;">[[Файл:HSutvald2.svg|38px|link=|alt=✯]]</div> <div style="position:absolute; left:40px; top:0px;"><h2 style="font-family:inherit; font-size:120%; font-weight:bold; border-bottom:none; padding:.15em .4em; margin-top: 0">Абраныя</h2></div></div> <div style="padding:0.2em 0.6em 1em; font-size:95%; "> {{Гэта выдатны артыкул}}{{Гэта артыкул года}} [[Збігнеў Прайснер]] {{*}} {{Гэта добры артыкул}}{{Гэта артыкул года}} [[Лабірынт фаўна]] {{*}} {{Гэта добры артыкул}} [[Куб (фільм, 1997)]] {{*}} {{Гэта выдатны спіс}} [[Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму акцёру]] {{*}} {{Гэта выдатны спіс}} [[Еўрапейская кінапрэмія за найлепшы еўрапейскі фільм]] {{*}} {{Гэта выдатны спіс}} [[Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму рэжысёру]] {{*}} {{Гэта выдатны артыкул}}{{Гэта артыкул года}} [[Падвойнае жыццё Веранікі]] {{*}} {{Гэта добры артыкул}}{{Гэта артыкул года}} [[Тры колеры: Сіні]] {{*}} {{Гэта выдатны спіс}} [[Выдатныя фільмы (Роджэр Эберт)]] {{*}} {{Гэта добры артыкул}} [[Кароткі фільм пра забойства]] {{*}} {{Гэта добры артыкул}}{{Гэта артыкул года}} [[Пыха і перадузятасць (міні-серыял, 1995)]] {{*}} {{Гэта выдатны артыкул}}{{Гэта артыкул года}} [[Прывід пяра]] {{*}} {{Гэта выдатны спіс}} [[Сусветная прэмія саўндтрэкаў кінакампазітару года]] {{*}} {{Гэта выдатны спіс}}{{Гэта артыкул года}} [[Сонечныя зацьменні XX стагоддзя]] {{*}} {{Гэта выдатны спіс}} [[Спіс узнагарод і намінацый фільма «Прывід пяра»]] {{*}} {{Гэта выдатны спіс}} [[Сонечныя зацьменні XIX стагоддзя]] {{*}} {{Гэта добры артыкул}}{{Гэта артыкул года}} [[Дзяўчына з жамчужнай завушніцай (фільм)]] {{*}} {{Гэта выдатны спіс}} [[Спіс карцін Яна Вермера]] {{*}} {{Гэта выдатны спіс}} [[Еўрапейская кінапрэмія найлепшай еўрапейскай актрысе]] {{*}} {{Гэта добры артыкул}} [[Гімн любові]] {{*}} {{Гэта выдатны артыкул}} [[Тры колеры: Чырвоны]] {{*}} {{Гэта добры артыкул}} [[Requiem for my friend]] {{*}} {{Гэта выдатны спіс}} [[Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму сцэнарысту]] {{*}} {{Гэта выдатны спіс}} [[Спіс карцін Пітэра Брэйгеля Старэйшага]] </div> <div style="text-align:left; position:relative; left:4px; top:2px; margin:0;">[[Файл:Grey-bg rounded.svg|link=|alt=]] <div style="position:absolute; left:5px; top:-6px;">[[Файл:HSutvald2-Grey.svg|38px|link=|alt=✯]]</div> <div style="position:absolute; left:40px; top:0px;"><h2 style="font-family:inherit; font-size:120%; font-weight:bold; border-bottom:none; padding:.15em .4em; margin-top: 0">Вылучаныя</h2></div></div> <div style="padding:0.2em 0.6em 1em; font-size:95%; overflow: hidden;"> {{Гэта КВС}} [[Спіс узнагарод і намінацый фільма «Розум і пачуцці» (1995)]] {{*}} {{Гэта КВС}} [[Спіс узнагарод і намінацый фільма «Звычайныя падазроныя»]] {{*}} {{Гэта КВА}} [[Раман Паланскі]] </div> <div style="text-align:left; position:relative; left:4px; top:2px; margin:0;">[[Файл:French Beige-bg rounded.svg|link=|alt=]] <div style="position:absolute; left:5px; top:-6px;">[[Файл:HS Article for Improvement.svg|38px|link=|alt=✯]]</div> <div style="position:absolute; left:40px; top:0px;"><h2 style="font-family:inherit; font-size:120%; font-weight:bold; border-bottom:none; padding:.15em .4em; margin-top: 0">Перспектыўныя <small>(>15k)</small></h2></div></div> <div style="padding:0.2em 0.6em 1em; font-size:95%; overflow: hidden;"> <span style="color:#a840ff">фіялетавым колерам — спісы</span><br /><span style="color:#aaa">шэрым колерам — артыкулы пераважна не майго аўтарства</span> {{columns-list|colwidth=25em| * [[Консулы Рымскай імперыі|<span style="color:#aaa">Консулы Рымскай імперыі</span>]] ^(>319k) * [[Прэмія «Оскар» за найлепшы фільм|<span style="color:#aaa">Прэмія «Оскар» за найлепшы фільм</span>]] ^(>179k) * [[Спіс рымскіх імператараў|<span style="color:#aaa">Спіс рымскіх імператараў</span>]] ^{(>126k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Roman_emperors ✯en]''')} * [[Спіс узнагарод і намінацый фільма «Лабірынт фаўна»|<span style="color:#a840ff">Спіс узнагарод і намінацый фільма «Лабірынт фаўна»</span>]] ^(>104k) * [[Віні-Пух|<span style="color:#aaa">Віні-Пух</span>]] ^{(>95k, '''[https://ru.wikipedia.org/wiki/Винни-Пух ✯ru]''')} * [[Еўрапейская кінапрэмія 2018]] ^(>84k) * [[Прэмія «Оскар» за найлепшую рэжысуру|<span style="color:#aaa">Прэмія «Оскар» за найлепшую рэжысуру</span>]] ^{(>81k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/Academy_Award_for_Best_Director ✯en]''')} * [[Сонечныя зацьменні XVIII стагоддзя|<span style="color:#a840ff">Сонечныя зацьменні XVIII стагоддзя</span>]] ^(>80k) * [[Ла-Ла Лэнд|<span style="color:#aaa">Ла-Ла Лэнд</span>]] ^{(>79k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/La_La_Land ✯en]''')} * [[Шахматы|<span style="color:#aaa">Шахматы</span>]] ^{(>78k, '''[https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Шахматы ✯be-tarask]''')} * [[Спіс узнагарод і намінацый Рамана Паланскага|<span style="color:#a840ff">Спіс узнагарод і намінацый Рамана Паланскага</span>]] ^(>78k) * [[Тэнэт (фільм, 2020)|<span style="color:#aaa">Тэнэт (фільм, 2020)</span>]] ^(>70k) * [[Еўрапейская кінапрэмія 2019]] ^(>69k) * [[Маўчанне ягнят (фільм)]] ^{(>67k, '''[https://no.wikipedia.org/wiki/Nattsvermeren_(film) ✯no]''')} * [[Розум і пачуцці (фільм, 1995)]] ^{(>61k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/Sense_and_Sensibility_(film) ✯en]''')} * [[Кінатэатры Мінска|<span style="color:#aaa">Кінатэатры Мінска</span>]] ^{(>61k, '''[https://ru.wikipedia.org/wiki/Список_кинотеатров_Минска ✯ru]''')} * [[Джуд Лоу|<span style="color:#aaa">Джуд Лоу</span>]] ^{(>59k, '''[https://ru.wikipedia.org/wiki/Лоу,_Джуд ✯ru]''')} * [[Дзіўныя рэчы|<span style="color:#aaa">Дзіўныя рэчы</span>]] ^(>59k) * [[Эрыс (карлікавая планета)|<span style="color:#aaa">Эрыс (карлікавая планета)</span>]] ^{(>56k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/Eris_(dwarf_planet) ✯en], [https://ru.wikipedia.org/wiki/Эрида ✯ru]''')} * [[Спіс узнагарод і намінацый Кшыштафа Кеслёўскага|<span style="color:#a840ff">Спіс узнагарод і намінацый Кшыштафа Кеслёўскага</span>]] ^(>55k) * [[Правілы шахматаў|<span style="color:#aaa">Правілы шахматаў</span>]] ^{(>55k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/Rules_of_chess ✯en]''')} * [[Алена (фільм, 2011)]] ^(>55k) * [[Пачатак (фільм, 2010)|<span style="color:#aaa">Пачатак (фільм, 2010)</span>]] ^{(>54k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/Inception ✯en]''')} * [[Барыс Мяфодзьевіч Лабанаў]] ^(>51k) * [[Нелюбоў (фільм, 2017)]] ^{(>48k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/Loveless_(film) ✯en]''')} * [[Канскі кінафестываль 1994]] ^(>46k) * [[Універсальная дзесятковая класіфікацыя]] ^(>45k) * [[Звычайныя падазроныя]] ^{(>45k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/The_Usual_Suspects ✯en]''')} * [[Спіс аб’ектаў, названых у гонар Дж. Р. Р. Толкіна і яго легендарыума|<span style="color:#a840ff">Спіс аб’ектаў, названых у гонар Дж. Р. Р. Толкіна і яго легендарыума</span>]] ^(>44k) * [[Адзінаццаць (Дзіўныя рэчы)]] ^(>42k) <!--* [[Пратэсты ў Мінску 19—25 сакавіка 2006 года]] ^(>41k)--> * [[Прэмія Кола кінакрытыкаў Нью-Ёрка за найлепшы фільм на замежнай мове|<span style="color:#a840ff">Прэмія Кола кінакрытыкаў Нью-Ёрка за найлепшы фільм на замежнай мове</span>]] ^(>39k) * [[Інтэрстэлар|<span style="color:#aaa">Інтэрстэлар</span>]] ^{(>37k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/Interstellar_(film) ✯en]''')} * [[Уладар Пярсцёнкаў|<span style="color:#aaa">Уладар Пярсцёнкаў</span>]] ^{(>37k, '''[https://es.wikipedia.org/wiki/El_Señor_de_los_Anillos ✯es], [https://fr.wikipedia.org/wiki/Le_Seigneur_des_anneaux ✯fr]''')} * [[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую музыку|<span style="color:#a840ff">Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую музыку</span>]] ^(>35k) * [[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшы фільм|<span style="color:#a840ff">Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшы фільм</span>]] ^(>35k) * [[Мілі Бобі Браўн]] ^(>34k) * [[Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму кампазітару|<span style="color:#a840ff">Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму кампазітару</span>]] ^(>34k) * [[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшы фільм на замежнай мове|<span style="color:#a840ff">Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшы фільм на замежнай мове</span>]] ^(>34k) * [[Еўрапейская кінапрэмія 2010]] ^(>34k) * [[Казка казак]] ^(>34k) * [[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса найлепшаму рэжысёру|<span style="color:#a840ff">Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса найлепшаму рэжысёру</span>]] ^(>33k) * [[Смяшарыкі|<span style="color:#aaa">Смяшарыкі</span>]] ^{(>33k, '''[https://tt.wikipedia.org/wiki/Смешариклар ✯tt]''')} * [[Залатая пальмавая галіна]] ^(>33k) * [[Эквілібрыум]] ^(>33k) * [[Спіс узнагарод і намінацый фільма «Я абвінавачваю» (2019)|<span style="color:#a840ff">Спіс узнагарод і намінацый фільма «Я абвінавачваю» (2019)</span>]] ^(>33k) * [[Джон Рональд Руэл Толкін|<span style="color:#aaa">Джон Рональд Руэл Толкін</span>]] ^{(>32k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/J._R._R._Tolkien ✯en]''')} * [[Бягун па лязе 2049|<span style="color:#aaa">Бягун па лязе 2049</span>]] ^{(>32k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/Blade_Runner_2049 ✯en]''')} * [[Уладар пярсцёнкаў: Вяртанне караля]] ^{(>32k, '''[https://fr.wikipedia.org/wiki/Le_Seigneur_des_anneaux_:_Le_Retour_du_roi ✯fr]''')} * [[Польская кінапрэмія «Арлы» за найлепшы еўрапейскі фільм|<span style="color:#a840ff">Польская кінапрэмія «Арлы» за найлепшы еўрапейскі фільм</span>]] ^(>32k) * [[Піяніст (фільм, 2002)]] ^{(>31k, '''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Pianista_(film) ✯pl]''')} * [[Уладар пярсцёнкаў: Брацтва пярсцёнка]] ^{(>31k, '''[https://fr.wikipedia.org/wiki/Le_Seigneur_des_anneaux_:_La_Communauté_de_l%27anneau ✯fr]''')} * [[Вясёлыя рабяты (кніга)]] ^(>30k) * [[Еўрапейская кінапрэмія за найлепшы еўрапейскі анімацыйны поўнаметражны фільм|<span style="color:#a840ff">Еўрапейская кінапрэмія за найлепшы еўрапейскі анімацыйны поўнаметражны фільм</span>]] ^(>32k) * [[Мандалорац|<span style="color:#aaa">Мандалорац</span>]] ^(>30k) * [[Праметэй (фільм, 2012)|<span style="color:#aaa">Праметэй (фільм, 2012)</span>]] ^{(>29k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/Prometheus_(2012_film) ✯en]''')} * [[Уладар пярсцёнкаў: Дзве вежы]] ^{(>29k, '''[https://fr.wikipedia.org/wiki/Le_Seigneur_des_anneaux_:_Les_Deux_Tours ✯fr]''')} * [[Выжылы (фільм, 2015)|<span style="color:#aaa">Выжылы (фільм, 2015)</span>]] ^{(>29k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/The_Revenant_(2015_film) ✯en]''')} * [[Спіс саўндтрэкаў Збігнева Прайснера|<span style="color:#a840ff">Спіс саўндтрэкаў Збігнева Прайснера</span>]] ^(>28k) * [[Сільмарыліян|<span style="color:#aaa">Сільмарыліян</span>]] ^{(>28k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/The_Silmarillion ✯en]''')} * [[Тры колеры]] ^(>28k) * [[Лабірынт фаўна (саўндтрэк)]] ^(>27k) * [[Патэрсан (фільм)]] ^{(>27k, '''[https://ru.wikipedia.org/wiki/Патерсон_(фильм) ✯ru]''')} * [[Оскар (кінапрэмія, 2020)]] ^{(>26k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/92nd_Academy_Awards ✯en]''')} * [[Кароткі фільм пра каханне]] ^{(>26k, '''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Krótki_film_o_miłości ✯pl]''')} <!-- * [[Магутны Божа]] ^(>26k) --> * [[Неверагодны лёс Амэлі Пулен]] ^(>25k) * [[Чарнобыль (міні-серыял)|<span style="color:#aaa">Чарнобыль (міні-серыял)</span>]] ^(>25k) * [[Багуміл Ваячак]] ^(>25k) * [[23-і Мінскі міжнародны кінафестываль «Лістапад»|<span style="color:#aaa">23-і Мінскі міжнародны кінафестываль «Лістапад»</span>]] ^(>25k) * [[Сусветная прэмія саўндтрэкаў за найлепшую арыгінальную музыку да фільма|<span style="color:#a840ff">Сусветная прэмія саўндтрэкаў за найлепшую арыгінальную музыку да фільма</span>]] ^(>24k) * [[Гатэль «Гранд Будапешт»|<span style="color:#aaa">Гатэль «Гранд Будапешт»</span>]] ^{(>23k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/The_Grand_Budapest_Hotel ✯en]''')} * [[Дэкалог, адзін]] ^{(>23k, '''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Dekalog_I ✯pl]''')} * [[Тры колеры: Сіні (саўндтрэк)]] ^(>23k) * [[Прывід пяра (саўндтрэк)]] ^(>23k) * [[Оскар (кінапрэмія, 2007)]] ^{(>22k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/79th_Academy_Awards ✯en]''')} * [[Кшыштаф Кеслёўскі]] ^{(>22k, '''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Kieślowski ✯pl]''')} * [[Галодныя гульні: Сойка-перасмешніца. Частка 1|<span style="color:#aaa">Галодныя гульні: Сойка-перасмешніца. Частка 1</span>]] ^(>22k) * [[Камароўка (Мінск)|<span style="color:#aaa">Камароўка (Мінск)</span>]] ^(>22k) * [[Еўрапейская кінапрэмія]] ^(>21k) * [[Зорныя войны. Эпізод I: Уяўная пагроза|<span style="color:#aaa">Зорныя войны. Эпізод I: Уяўная пагроза</span>]] ^{(>21k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/Star_Wars:_Episode_I_–_The_Phantom_Menace ✯en]''')} * [[Зорныя войны. Эпізод II: Атака клонаў|<span style="color:#aaa">Зорныя войны. Эпізод II: Атака клонаў</span>]] ^{(>21k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/Star_Wars:_Episode_II_–_Attack_of_the_Clones ✯en]''')} * [[Жыццё іншых]] ^{(>21k, '''[https://de.wikipedia.org/wiki/Das_Leben_der_Anderen ✯de]''')} * [[Галактычная рэспубліка|<span style="color:#aaa">Галактычная рэспубліка</span>]] ^(>21k) * [[Preisner’s Music]] ^(>20k) * [[Разня (фільм, 2011)]] ^(>20k) * [[Касцёл Найсвяцейшай Тройцы на Залатой Горцы]] ^(>19k) * [[Прыз журы (Канскі кінафестываль)]] ^(>19k) * [[Тэрмінатар (фільм)|<span style="color:#aaa">Тэрмінатар (фільм)</span>]] ^{(>19k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/The_Terminator ✯en]''')} * [[Пан (раман)]] ^(>19k) * [[Аляксандр Дэспла]] ^(>19k) * [[Штучны розум (фільм)|<span style="color:#aaa">Штучны розум (фільм)</span>]] ^{(>19k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/The_Terminator ✯en], [https://ru.wikipedia.org/wiki/Искусственный_разум_(фильм) ✯ru]''')} * [[Еўрапейская кінапрэмія за найлепшую еўрапейскую камедыю|<span style="color:#a840ff">Еўрапейская кінапрэмія за найлепшую еўрапейскую камедыю</span>]] ^(>19k) * [[Дэкалог, пяць]] ^(>19k) * [[Залатая Горка|<span style="color:#aaa">Залатая Горка</span>]] ^(>18k) * [[Падвойнае жыццё Веранікі (саўндтрэк)]] ^(>18k) * [[Поўнач у Парыжы]] ^(>18k) * [[Прэмія «Оскар» за найлепшы анімацыйны поўнаметражны фільм|<span style="color:#aaa">Прэмія «Оскар» за найлепшы анімацыйны поўнаметражны фільм</span>]] ^(>17k) * [[Хросны бацька 2|<span style="color:#aaa">Хросны бацька 2</span>]] ^(>17k) * [[Прынцэса-нявеста (фільм)]] ^(>17k) * [[Сіндарын|<span style="color:#aaa">Сіндарын</span>]] ^{(>17k, '''[https://fr.wikipedia.org/wiki/Sindarin ✯fr]''')} * [[Колін Фёрт|<span style="color:#aaa">Колін Фёрт</span>]] ^(>17k) * [[Маяк (фільм, 2019)]] ^{(>16k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/The_Lighthouse_(2019_film) ✯en]''')} * [[Гран-пры (Канскі кінафестываль)]] ^(>15k) * [[Дэкалог, два]] ^(>15k) * [[Фактарыял|<span style="color:#aaa">Фактарыял</span>]] ^{(>15k, '''[https://en.wikipedia.org/wiki/Factorial ✯en]''')} }} </div> <div style="text-align:left; position:relative; left:4px; top:2px; margin:0;">[[Файл:French Beige-bg rounded.svg|link=|alt=]] <div style="position:absolute; left:5px; top:-6px;">[[Файл:HS Article for Improvement.svg|38px|link=|alt=✯]]</div> <div style="position:absolute; left:40px; top:0px;"><h2 style="font-family:inherit; font-size:120%; font-weight:bold; border-bottom:none; padding:.15em .4em; margin-top: 0">Перспектыўныя <small>(для перакладу)</small></h2></div></div> <div style="padding:0.2em 0.6em 1em; font-size:95%; overflow: hidden;"> {{columns-list|colwidth=25em| <!-- * [[The Hanging Tree (песня)]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/The_Hanging_Tree_(The_Hunger_Games_song) EN])''' --> * [[Адаптацыя (фільм)]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Adaptation_(film) EN])''' * [[Адзін дома]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Home_Alone EN])''' * [[Аднойчы ў Галівудзе (фільм, 2019)]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Once_Upon_a_Time_in_Hollywood EN])''' * [[Аліса Брунаўна Фрэйндліх]] '''([https://ru.wikipedia.org/wiki/Фрейндлих,_Алиса_Бруновна RU])''' * {{нп5|Аматар (фільм, 1979)||pl|Amator (film 1979)|ДА}} * [[Без канца]] '''([https://pl.wikipedia.org/wiki/Bez_końca PL])''' * {{нп5|Беорн||ru|Беорн|ДА}} * [[Більба Бэгінс]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Bilbo_Baggins EN])''' * [[Борамір]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Boromir EN])''' * [[Вандроўны замак Хаўла]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Howl%27s_Moving_Castle_(film) EN])''' * [[Ведзьміна дастаўка]] '''([https://ru.wikipedia.org/wiki/Ведьмина_служба_доставки RU])''' * {{нп5|Вёска (фільм, 2004)||de|The Village – Das Dorf|ДА}} * [[Віктор Гюго]] '''([https://pl.wikipedia.org/wiki/Victor_Hugo PL])''' * [[Вожык у тумане]] '''([https://ru.wikipedia.org/wiki/Ёжик_в_тумане RU])''' * {{нп5|Выпадак (фільм, 1981)||pl|Przypadek (film)|ДА}} * [[Выратаваць радавога Раяна]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Saving_Private_Ryan EN])''' * {{нп5|Галодныя гульні (раман)||en|The Hunger Games (novel)|ВА}} * [[Герман Гесэ]] '''([https://de.wikipedia.org/wiki/Hermann_Hesse DE])''' * [[Гладыятар (фільм, 2000)]] '''([https://fr.wikipedia.org/wiki/Gladiator_(film,_2000) FR])''' * [[Грогу]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Grogu EN])''' * [[Джокер (фільм, 2019)]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Joker_(2019_film) EN])''' * {{нп5|Дзень сурка (фільм)||ru|День сурка (фильм)|ВА}} * [[Дзіця чалавечае (фільм, 2006)]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Children_of_Men EN])''' * [[Дзяўчына з жамчужнай завушніцай (карціна)]] '''([https://fr.wikipedia.org/wiki/La_Jeune_Fille_à_la_perle FR])''' * [[Дэкалог (тэлецыкл)]] '''([https://pl.wikipedia.org/wiki/Dekalog_(cykl_filmów) PL])''' * {{нп5|Задыяк (фільм, 2007)||en|Zodiac (film)|ВА}} * [[Злаві мяне, калі зможаш]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Catch_Me_If_You_Can EN])''' * {{нп5|Злата (Міжзем’е)||ru|Золотинка (Средиземье)|ДА}} * [[Зорныя войны]] '''([https://fr.wikipedia.org/wiki/Star_Wars FR])''' * [[Зорныя войны. Эпізод III: Помста сітхаў]] '''([https://fr.wikipedia.org/wiki/Star_Wars,_épisode_III_:_La_Revanche_des_Sith FR])''' * [[Зорныя войны. Эпізод IV: Новая надзея]] '''([https://fr.wikipedia.org/wiki/Star_Wars,_épisode_IV_:_Un_nouvel_espoir FR])''' * [[Зорныя войны. Эпізод V: Імперыя наносіць удар у адказ]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/The_Empire_Strikes_Back EN])''' * [[Зорныя войны. Эпізод VI: Вяртанне джэдая]] '''([https://fr.wikipedia.org/wiki/Star_Wars,_épisode_VI_:_Le_Retour_du_Jedi FR])''' * [[Іда (фільм, 2013)]] '''([https://pl.wikipedia.org/wiki/Ida_(film) PL])''' * {{нп5|Кайзер Созе||en|Keyser Söze|ДА}} * [[Каралеўства ўзыходзячага месяца]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Moonrise_Kingdom EN])''' * [[Карусант]] '''([https://fr.wikipedia.org/wiki/Coruscant FR])''' * [[Кейт Бланшэт]] '''([https://ru.wikipedia.org/wiki/Бланшетт,_Кейт RU])''' * [[Кіно маральнага неспакою]] '''([https://pl.wikipedia.org/wiki/Kino_moralnego_niepokoju PL])''' * [[Маленькая міс Шчасце]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Little_Miss_Sunshine EN])''' * {{нп5|Мандалорац (персанаж)||en|Mandalorian (character)|ДА}} * [[Міжзем’е]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Middle-earth EN])''' * [[Мінас Анар]] '''([https://fr.wikipedia.org/wiki/Minas_Tirith FR])''' * {{нп5|Містэр Дарсі||fr|Fitzwilliam Darcy|ВА}} * [[Назад у будучыню]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Back_to_the_Future EN])''' * [[Наўсікая з Даліны вятроў]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Nausicaä_of_the_Valley_of_the_Wind_(film) EN])''' * [[Неба над Берлінам]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Wings_of_Desire EN])''' * {{нп5|Нож у вадзе||pl|Nóż w wodzie|ДА}} * [[Нортэнгерскае абацтва (фільм, 2007)]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Northanger_Abbey_(2007_film) EN])''' * [[Паляванне (фільм, 2012)]] '''([https://ru.wikipedia.org/wiki/Охота_(фильм,_2012) RU])''' * [[Панесеныя прывідамі]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Spirited_Away EN])''' * [[Паразіты (фільм, 2019)]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Parasite_(2019_film) EN])''' * {{нп5|Перакананне (тэлефільм, 1995)||en|Persuasion (1995 film)|ВА}} * [[Піраты Карыбскага мора: Куфар мерцвяка]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Pirates_of_the_Caribbean:_Dead_Man%27s_Chest EN])''' * {{нп5|Піраты Карыбскага мора: На краі свету||en|Pirates of the Caribbean: At World's End|ДА}} * {{нп5|Піраты Карыбскага мора: Праклён «Чорнай пярліны»||en|Pirates of the Caribbean: The Curse of the Black Pearl|ДА}} * [[Прамова караля]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/The_King%27s_Speech EN])''' * [[Праходжанне Венеры па дыску Сонца]] '''([https://ru.wikipedia.org/wiki/Прохождение_Венеры_по_диску_Солнца RU])''' * [[Просты лік]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Prime_number EN])''' * [[Прэстыж (фільм)]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/The_Prestige_(film) EN])''' * [[Пярсцёнак Усеўладдзя]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/One_Ring EN])''' * [[Пярсцёнкі Улады]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Rings_of_Power EN])''' * [[Салярыс (фільм, 1972)]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Solaris_(1972_film) EN])''' * [[Сем (фільм, 1995)]] '''([https://ru.wikipedia.org/wiki/Семь_(фильм) RU])''' * [[Смог (Міжзем’е)]] '''([https://ru.wikipedia.org/wiki/Смауг RU])''' * {{нп5|Сойка-перасмешніца||en|Mockingjay|ДА}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый кінасерыі «Уладар пярсцёнкаў»||en|List of accolades received by The Lord of the Rings film series|ВС}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Гаспадар мораў на краі зямлі»||en|List of accolades received by Master and Commander: The Far Side of the World|ВС}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Дрэва жыцця»||en|List of accolades received by The Tree of Life (film)|ВС}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Старым тут не месца»||en|List of accolades received by No Country for Old Men|ВС}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Цяжкасці перакладу»||en|List of accolades received by Lost in Translation (film)|ВС}} * [[Спіс Шындлера]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Schindler%27s_List EN])''' * [[Схаванае]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Caché_(film) EN])''' * {{нп5|Сэмуайз Гэмджы||ru|Сэмуайз Гэмджи|ДА}} * [[Татуін]] '''([https://fr.wikipedia.org/wiki/Tatooine FR])''' * {{нп5|Толкін і пытанне рас||en|Tolkien and race|ДА}} * [[Томас Ман]] '''([https://de.wikipedia.org/wiki/Thomas_Mann DE])''' * {{нп5|Том Бамбадзіл||ru|Том Бомбадил|ДА}} * {{нп5|Том Шыпі||en|Tom Shippey|ДА}} * {{нп5|Тонкая чырвоная лінія (фільм, 1998)||en|The Thin Red Line (1998 film)|ДА}} * [[Тытанік (фільм, 1997)]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Titanic_(1997_film) EN])''' * [[Тэрмінатар 2: Судны дзень]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Terminator_2:_Judgment_Day EN])''' * {{нп5|Тэрмінатар: Выратаванне||en|Terminator Salvation|ДА}} * {{нп5|Узгаранне||en|Catching Fire|ДА}} * {{нп5|Фані і Аляксандр||en|Fanny and Alexander|ДА}} * [[Фарга (фільм, 1996)]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Fargo_(1996_film) EN])''' * [[Халодная вайна (фільм, 2018)]] '''([https://pl.wikipedia.org/wiki/Zimna_wojna_(film_2018) PL])''' * [[Хан Сола. Зорныя войны: Гісторыі]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Solo:_A_Star_Wars_Story EN])''' * [[Хаяо Міядзакі]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/Hayao_Miyazaki EN])''' * [[Хобіт, або Туды і назад]] '''([https://ru.wikipedia.org/wiki/Хоббит,_или_Туда_и_обратно RU])''' * [[Хросны бацька (фільм)]] '''([https://en.wikipedia.org/wiki/The_Godfather EN])''' * {{нп5|Цяжкасці перакладу||en|Lost in Translation (film)|ВА}} * {{нп5|Шоу Трумана||en|The Truman Show|ДА}} * {{нп5|Элізабэт Бэнэт||fr|Elizabeth Bennet|ВА}} * [[Ян Вермер]] '''([https://de.wikipedia.org/wiki/Jan_Vermeer DE])''' }} </div> <div style="text-align:left; position:relative; left:4px; top:2px; margin:0;">[[Файл:Blue-bg rounded.svg|link=|alt=]] <div style="position:absolute; left:5px; top:-6px;">[[Файл:HSbra2.svg|38px|link=|alt=✯]]</div> <div style="position:absolute; left:40px; top:0px;"><h2 style="font-family:inherit; font-size:120%; font-weight:bold; border-bottom:none; padding:.15em .4em; margin-top: 0">Распачатыя <small>(<15k)</small></h2></div></div> <div style="padding:0.2em 0.6em 1em; font-size:95%; overflow: hidden;"> {{columns-list|colwidth=25em| * [[(174567) Варда]] * [[(2991) Більба]] * [[(378214) Саўран]] * [[(385446) Манвэ]] * [[(418532) Саруман]] * [[(7632) Станіслаў]] * [[10 Easy Pieces for Piano]] * [[14+]] * [[1917 (фільм, 2019)]] * [[1984 (раман)]] * [[2-я вуліца Шостая Лінія (Мінск)]] * [[C-3PO]] * [[CODA: Дзіця глухіх бацькоў]] * [[Diaries of Hope]] * [[Ford супраць Ferrari]] * [[La Valse des Monstres]] * [[Lacrimosa (рэквіем)]] * [[R2-D2]] * [[Silence, Night & Dreams]] * [[The Four Colors of Łódź]] * [[WHL0137-LS]] * [[Агідная васьмёрка]] * [[Адзін дома 2: Згублены ў Нью-Ёрку]] * [[Альберта Іглесіяс]] * [[Альфонса Куарон]] * [[Альфрэд Дрэйфус]] * [[Аляксандр Мікалаевіч Сакураў]] * [[Аляксей Львовіч Рыбнікаў]] * [[Анджэла Бадаламенці]] * [[Андрэй Пятровіч Звягінцаў]] * [[Андуін]] * [[Арва Пярт]] * [[Бацька (фільм Фларыяна Зелера, 2020)]] * [[Белая стужка (фільм)]] * [[Балеро (мультфільм)]] * [[Блакадны дзённік]] * [[Браты Дафер]] * [[Брацтва Пярсцёнка]] * [[Брэд Фідэль]] * [[Бывайце, дзеці]] * [[Валкалата]] * [[Ван дэн Будэнмаер]] * [[Ватыканскі спіс фільмаў]] * [[Венгерскія танцы (Брамс)]] * [[Венецыянскі кінафестываль]] * [[Вечнае вяртанне (фільм, 2012)]] * [[Вім Вендэрс]] * [[Вночі]] * [[Войцех Кіляр]] * [[Востраў сабак]] * [[Восьмая ступень]] * [[Выгнанне (фільм, 2007)]] * [[Выхавацелька (фільм, 2018)]] * [[Вяртанне (фільм, 2003)]] * [[Вяртанне караля]] * [[Габрыэль Ярэд]] * [[Географ глобус прапіў (фільм)]] * [[Гільерма дэль Тора]] * [[Гладыятар (саўндтрэк, 2000)]] * [[Говард Шор]] * [[Говардс Энд (фільм)]] * [[Граф Дуку]] * [[Даліна ценяў]] * [[Даліна ценяў (саўндтрэк)]] * [[Дарт Вейдэр]] * [[Дасканалы лік]] * [[Джон Отман]] * [[Джон Уільямс (кампазітар)]] * [[Джым Джармуш]] * [[Джэдаі]] * [[Джэймс Ньютан Ховард]] * [[Джэймс Хорнер]] * [[Джэніфер Эль]] * [[Дзве вежы]] * [[Дзікія гісторыі]] * [[Дзюна (фільм, 2021)]] * [[Дзяўчына з жамчужнай завушніцай (саўндтрэк)]] * [[Доўгія заручыны]] * [[Другая Эпоха Міжзем’я]] * [[Дрэва жыцця (саўндтрэк)]] * [[Дрэва жыцця (фільм, 2011)]] * [[Дэкалог, восем]] * [[Дэкалог, дзевяць]] * [[Дэкалог, дзесяць]] * [[Дэкалог, сем]] * [[Дэкалог, тры]] * [[Дэкалог, чатыры]] * [[Дэкалог, шэсць]] * [[Еўрапейская кінаакадэмія]] * [[Ёда]] * [[Жан-Луі Трэнціньян]] * [[Жаночая логіка]] * [[Жаночая логіка 2]] * [[Жаночая логіка 3]] * [[Жаночая логіка 4]] * [[Жан-П’ер Жэнэ]] * [[Жульет Бінош]] * [[Задыяк (забойца)]] * [[Залаты леў]] * [[Залішнія лікі]] * [[Званок (фільм, 2002)]] * [[Здарэнне ў краіне Мульці-Пульці]] * [[Змоўкні!]] * [[Золтан Хусарык]] * [[Зора (фільм, 1975)]] * [[Зорка смерці]] * [[Зорныя войны. Эпізод I: Уяўная пагроза (саўндтрэк)]] * [[Зорныя войны. Эпізод II: Атака клонаў (саўндтрэк)]] * [[Зорныя войны. Эпізод III: Помста сітхаў (саўндтрэк)]] * [[Зямля качэўнікаў]] * [[Іб і Хрысціначка]] * [[Іван Леанідавіч Максімаў]] * [[Івана Бакера]] * [[Ілюзіяніст (фільм, 2006)]] * [[Іронія лёсу, альбо З лёгкай парай!]] * [[Ірэн Жакоб]] * [[Канстанцін Мікалаевіч Лаўраненка]] * [[Каркасон (настольная гульня)]] * [[Картэр Бёруэл]] * [[Квадрат (алгебра)]] * [[Квай-Гон Джын]] * [[Кіно пра Аляксеева]] * [[Кніга Бобы Фета]] * [[Кнут Гамсун]] * [[Крамер супраць Крамера]] * [[Куб (алгебра)]] * [[Кур’ер (фільм, 1986)]] * [[Кшыштаф Кеслёўскі: Я так сабе…]] * [[Лея Аргана]] * [[Лікі Фібаначы]] * [[Люк Скайуокер]] * [[Лысая (гара, Мінскі раён)]] * [[Лютневая музыка XVI—XVII стагоддзяў]] * [[Майкл Дана]] * [[Мандалорац (саўндтрэк)]] * [[Марк Корвен]] * [[Марын Карміц]] * [[Масье Ір]] * [[Матрыца (фільм)]] * [[Мёбіус (фільм, 1996)]] * [[Мінас Ітыль]] * [[Міхаіл Юр’евіч Сегал]] * [[Міхал Сапель]] * [[Мой сусед Тотара]] * [[Назад у будучыню 2]] * [[Назад у будучыню 3]] * [[Ніці (мультфільм)]] * [[Новы кінатэатр «Парадыза»]] * [[Обі-Ван Кенобі]] * [[Обі-Ван Кенобі (тэлесерыял)]] * [[Оркі (Міжзем’е)]] * [[Павел Эдэльман]] * [[Падаван]] * [[Падзенне Ізенгарда]] * [[Падымаецца вецер]] <!-- * [[Палац для Пуціна. Гісторыя найбуйнейшага хабару]] --> * [[Палпацін]] * [[Паляўнічыя на снезе]] * [[Патрык Дойл]] * [[Першая Эпоха Міжзем’я]] * [[Піраты Карыбскага мора: Куфар мерцвяка (саўндтрэк)]] * [[Піраты Карыбскага мора: На краі свету (саўндтрэк)]] * [[Піраты Карыбскага мора: Праклён «Чорнай пярліны» (саўндтрэк)]] * [[Пітэр Уір]] * [[Пітэр Уэбер]] * [[Піяніст (саўндтрэк)]] <!-- * [[Плошча (фільм)]] --> * [[Польская кінапрэмія «Арлы»]] * [[Практыкаванні ў цудоўным]] * [[Прачытаўшы, спаліць]] * [[Проста кроў]] * [[Прэмія «Гоя» за найлепшы еўрапейскі фільм]] * [[Прэмія «Сезар» за найлепшую музыку]] * [[Прэмія «Сярэбраны мядзведзь» за найлепшую рэжысуру]] * [[Пятая ступень]] * [[Роберт Харыс]] * [[Розум і пачуцці (саўндтрэк)]] * [[Рома (фільм, 2018)]] * [[Рэйчэл Портман]] * [[Сафія Копала]] * [[Сёмая ступень]] * [[Сіндбад (фільм, 1971)]] * [[Славомір Ідзяк]] * [[Спіс артэфактаў Міжзем’я]] * [[Справа Рычарда Джуэла]] * [[Станіслаў са Шчэпанава]] * [[Становішча рэчаў]] * [[Старым тут не месца (фільм)]] * [[Сусветная прэмія саўндтрэкаў]] * [[Сусветная прэмія саўндтрэкаў за прыжыццёвыя дасягненні]] * [[Схаванае жыццё (фільм, 2019)]] * [[Танцорка ў цемры]] * [[Томас Вінтэрберг]] * [[Транзіт Венеры]] * [[Тры білборды за межамі Эбінга, Місуры]] * [[Тры колеры: Белы]] * [[Тры колеры: Белы (саўндтрэк)]] * [[Тры колеры: Чырвоны (саўндтрэк)]] * [[Трэцяя Эпоха Міжзем’я]] * [[Тува Семінгсен]] * [[Тэзэ]] * [[Тэрмінатар (саўндтрэк)]] * [[Тэрэза Салгейру]] * [[Тэрэнс Малік]] * [[Уладар пярсцёнкаў: Брацтва пярсцёнка (саўндтрэк)]] * [[Уладар пярсцёнкаў: Вяртанне караля (саўндтрэк)]] * [[Уладар пярсцёнкаў: Дзве вежы (саўндтрэк)]] * [[Уладзімір Фёдаравіч Вавілаў]] * [[Уранаграфія]] * [[Урук-хаі]] * [[Уэс Андэрсан]] * [[Франц (фільм, 2016)]] * [[Хаўер Наварэтэ]] * [[Хросны бацька (саўндтрэк)]] * [[Хросны бацька 2 (саўндтрэк)]] * [[Хрыбет д’ябла]] * [[Цягнік на Юму (фільм, 2007)]] * [[Чалавек з жалеза]] * [[Чарадзей (тэлесерыял)]] * [[Чацвёртая ступень]] * [[Чацвёртая Эпоха Міжзем’я]] * [[Чубака]] * [[Чытанне кнігі Быццё на Апалоне-8]] * [[Шостая ступень]] * [[Шчэдрык (Мікалай Леантовіч)]] * [[Эльжбета Таварніцка]] * [[Эма (тэлефільм, 1996)]] * [[Эма (фільм, 1996)]] * [[Эніа Марыконэ]] * [[Энтані Хопкінс]] * [[Эрэбар]] * [[Юрген Кніпер]] * [[Я абвінавачваю]] * [[Я абвінавачваю (фільм, 2019)]] * [[Ян Цьерсен]] * [[Яцак Асташэўскі]] * [[Яшчэ па адной]] }} </div> <div style="text-align:left; position:relative; left:4px; top:2px; margin:0;">[[Файл:Red-bg rounded.svg|link=|alt=]] <div style="position:absolute; left:5px; top:-6px;">[[Файл:Text-x-generic with pencil-2.svg|38px|link=|alt=✯]]</div> <div style="position:absolute; left:40px; top:0px;"><h2 style="font-family:inherit; font-size:120%; font-weight:bold; border-bottom:none; padding:.15em .4em; margin-top: 0">Пажаданыя</h2></div></div> <div style="padding:0.2em 0.6em 1em; font-size:95%; overflow: hidden;"> {{columns-list|colwidth=25em| * {{нп5|(24601) Вальжан||en|(24601) Valjean}} * {{нп5|(2675) Толкін||en|2675 Tolkien}} * {{нп5|(304) Вольга||en|304 Olga}} * {{нп5|24601||en|24601}} * {{нп5|5/4 (мультфільм)||d|Q64153395}} * {{нп5|Across the Stars||fr|Across the Stars}} * {{нп5|Battle of the Heroes||fr|Battle of the Heroes}} * {{нп5|C/2009 R1 (Макнота)||en|C/2009 R1 (McNaught)}} * {{нп5|Chi Mai||en|Chi Mai}} * {{нп5|Colin McRae Rally 2.0||en|Colin McRae Rally 2.0}} * {{нп5|Concerning Hobbits||en|Concerning Hobbits}} * {{нп5|Duel of the Fates||en|Duel of the Fates}} * {{нп5|Elodia||en|Elodia (album)}} * {{нп5|Far From Any Road||en|Far From Any Road}} * {{нп5|Heroes of Might and Magic IV||en|Heroes of Might and Magic IV}} * {{нп5|Into the West (песня)||en|Into the West (song)}} * [[Lacrimosa (Прайснер)]] * {{нп5|May It Be||en|May It Be}} * {{нп5|Mr. Sandman||en|Mr. Sandman}} * {{нп5|O Holy Night||en|O Holy Night}} * {{нп5|Por una Cabeza||en|Por una Cabeza}} * {{нп5|Requiem for a Tower||en|Requiem for a Tower}} * {{нп5|Re-Volt||en|Re-Volt}} * {{нп5|Ricochet Xtreme||zh|星际弹球之终极弹球}} * {{нп5|Running Up That Hill||en|Running Up That Hill}} * [[Song for the Unification of Europe]] * {{нп5|Songs from Liquid Days||en|Songs from Liquid Days}} * {{нп5|Supaplex||en|Supaplex}} * {{нп5|The Hobbit (гульня, 2003)||en|The Hobbit (2003 video game)}} * {{нп5|To ostatnia niedziela||pl|To ostatnia niedziela}} * {{нп5|Агапэ||en|Agape}} * {{нп5|Агідная васьмёрка (саўндтрэк)||en|The Hateful Eight (soundtrack)}} * {{нп5|Адрынутыя||en|Les Misérables}} * {{нп5|Адрынутыя (міні-серыял, 2000)||en|Les Misérables (2000 miniseries)}} * {{нп5|Адрынутыя (фільм, 1998)||en|Les Misérables (1998 film)}} * {{нп5|Аліса ў гарадах||en|Alice in the Cities}} * {{нп5|Апраметная цемра (фільм)||en|Pitch Black (film)}} * {{нп5|Балада пра пеўчых птушак і змей||en|The Ballad of Songbirds and Snakes}} * {{нп5|Балраг (прэмія)||en|Balrog Awards}} * {{нп5|Бандыцкі Пецярбург: Адвакат||ru|Бандитский Петербург. Фильм 2. Адвокат}} * {{нп5|Бандыцкі Пецярбург: Барон||ru|Бандитский Петербург. Фильм 1. Барон}} * {{нп5|Бібліяграфія Джона Рональда Руэла Толкіна||en|J. R. R. Tolkien bibliography}} * {{нп5|Біскуп Мірыэль||en|Bishop Myriel}} * {{нп5|Боба Фет||en|Boba Fett}} * {{нп5|Брандэнбургскі канцэрт № 1||de|1. Brandenburgisches Konzert}} * {{нп5|Будэнброкі||en|Buddenbrooks}} * {{нп5|Вецер уздоўж берага||d|Q64153646}} * [[Вёска (саўндтрэк)]] * {{нп5|Вялікі чырвоны дракон||en|The Great Red Dragon Paintings}} * {{нп5|Вяночак да Божай Міласэрнасці||pl|Koronka do Miłosierdzia Bożego}} * {{нп5|Галодныя гульні (серыя кніг)||en|The Hunger Games}} * {{нп5|Галодныя гульні (серыя фільмаў)||en|The Hunger Games (film series)}} * {{нп5|Голем (раман Майрынка)||en|The Golem (Meyrink novel)}} * {{нп5|Данііл Іванавіч Хармс||ru|Хармс, Даниил Иванович}} * {{нп5|Дарожная трылогія||en|Road Movie trilogy}} * {{нп5|Джанга Фет||en|Jango Fett}} * {{нп5|Джон Тавенер||en|John Tavener}} * {{нп5|Дзё Хісаісі||en|Joe Hisaishi}} * {{нп5|Дні нябёсаў||en|Days of Heaven}} * {{нп5|Добры, дрэнны і агідны (саўндтрэк)||en|The Good, the Bad and the Ugly (soundtrack)}} * {{нп5|Дождж зверху ўніз||d|Q64157047}} * {{нп5|Еўрапейская кінапрэмія за найлепшы нееўрапейскі фільм||en|European Film Award for Best Non-European Film}} * {{нп5|Ён мроіць аб строях нябесных||en|Aedh Wishes for the Cloths of Heaven}} * {{нп5|Жавэр||en|Javert}} * {{нп5|Жан Вальжан||en|Jean Valjean}} * {{нп5|Жыццё цудоўнае (фільм, 1997)||en|Life Is Beautiful}} * {{нп5|З машыны||en|Ex Machina (film)}} * {{нп5|З цягам часу||en|Kings of the Road}} * [[Звычайныя падазроныя (саўндтрэк)]] * {{нп5|Зламаныя кветкі||en|Broken Flowers}} * {{нп5|Знакі (фільм)||en|Signs (film)}} * {{нп5|Зора||en|Zorro}} * {{нп5|Ідыёт (тэлесерыял)||ru|Идиот (телесериал)}} * {{нп5|Імперскі марш||en|The Imperial March}} * {{нп5|Інтэрстэлар (саўндтрэк)||en|Interstellar (soundtrack)}} * {{нп5|Казета||en|Cosette}} * {{нп5|Касмічныя рэйнджары||ru|Космические рейнджеры}} * {{нп5|Куб (серыя фільмаў)||en|Cube (film series)}} * {{нп5|Левіяфан (фільм, 2014)||ru|Левиафан (фильм, 2014)}} * {{нп5|Легендарыум Толкіна||en|Tolkien's legendarium}} * {{нп5|Ліквідацыя (тэлесерыял)||ru|Ликвидация (телесериал)}} * {{нп5|Луна Лаўгуд||en|Luna Lovegood}} * [[Людвік і зорны конь]] * {{нп5|Людзі ў чорным 3||en|Men in Black 3}} * {{нп5|Люсі Грэй (верш)||en|Lucy Gray}} * {{нп5|Меланхолія (фільм, 2011)||en|Melancholia (2011 film)}} * {{нп5|Місія невыканальная: Пратакол Фантом||en|Mission: Impossible – Ghost Protocol}} * {{нп5|Мужчына і жанчына||en|A Man and a Woman}} * {{нп5|Музыка кінасерыі «Уладар пярсцёнкаў»||en|Music of The Lord of the Rings film series}} * {{нп5|Музыка кіно||en|Film score}} * {{нп5|Настройшчык (фільм, 2004)||ru|Настройщик (фильм, 2004)}} * {{нп5|Неверагодны лёс Амэлі Пулен (саўндтрэк)||en|Amélie (soundtrack)}} * {{нп5|Нябесны замак Лапута||en|Castle in the Sky}} * {{нп5|Оўэн Барфілд||en|Owen Barfield}} * {{нп5|Персанал (фільм, 1975)||en|Personnel (film)}} * {{нп5|Поўная труба||ru|Полная труба}} * {{нп5|Прылівы туды-сюды||ru|Приливы туда-сюда}} * {{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшую музыку да фільма||en|Academy Award for Best Original Score}} * {{нп5|Пыха і перадузятасць||en|Pride and Prejudice}} * {{нп5|Радзіма чакае||d|Q4395760}} * {{нп5|Роджэр Дзікінс||en|Roger Deakins}} * {{нп5|Розум і пачуцці||en|Sense and Sensibility}} * {{нп5|Розенкранц і Гільдэнстэрн — мёртвыя (фільм)||en|Rosencrantz & Guildenstern Are Dead (film)}} * {{нп5|Сацьяграха (опера)||en|Satyagraha (opera)}} * {{нп5|Службовы раман||ru|Служебный роман}} * {{нп5|Сонечныя зацьменні ў мастацкіх творах||en|Solar eclipses in fiction}} * {{нп5|Спакой (фільм, 1976)||en|The Calm (film)}} * {{нп5|Спіс астэроідаў (1—1000)||en|List of minor planets: 1–1000}} * {{нп5|Спіс выдуманых прэм’ер-міністраў Вялікабрытаніі||en|List of fictional Prime Ministers of the United Kingdom}} * {{нп5|Спіс серый «Мандалорца»||fi|Luettelo televisiosarjan The Mandalorian jaksoista}} * {{нп5|Спіс серый «Смяшарыкаў»||en|List of Kikoriki episodes}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый кінасерыі «Піраты Карыбскага мора»||en|List of accolades received by the Pirates of the Caribbean film series}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый Пітэра Уіра||en|List of awards and nominations received by Peter Weir}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый Хаяо Міядзакі||en|List of accolades received by Hayao Miyazaki}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Аднойчы ў Галівудзе»||en|List of accolades received by Once Upon a Time in Hollywood}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Блукаючы замак Хаўла»||en|List of accolades received by Howl's Moving Castle (film)}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Гладыятар»||en|List of accolades received by Gladiator}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Джокер» (2019)||en|List of accolades received by Joker (2019 film)}} * [[Спіс узнагарод і намінацый фільма «Дзяўчына з жамчужнай завушніцай»]] * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Жыццё іншых»||en|List of accolades received by The Lives of Others}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Каралеўства ўзыходзячага месяца»||en|List of accolades received by Moonrise Kingdom}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Маленькая міс Шчасце»||en|List of accolades received by Little Miss Sunshine}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Паразіты»||en|List of accolades received by Parasite}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Піяніст»||en|List of accolades received by The Pianist}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Рома»||en|List of accolades received by Roma}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Тры білборды за межамі Эбінга, Місуры»||en|List of accolades received by Three Billboards Outside Ebbing, Missouri}} * {{нп5|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Шлюбная гісторыя»||en|List of accolades received by Marriage Story}} * {{нп5|Спіс фільмаў — лаўрэатаў прэміі «Оскар»||en|List of Academy Award-winning films}} * {{нп5|Спіс фільмаў са сцэнамі пасля цітраў||en|List of films with post-credit scenes}} * {{нп5|Спіс фільмаў, у якіх паказаны зацьменні||en|List of films featuring eclipses}} * {{нп5|Спіс Шындлера (саўндтрэк)||en|Schindler's List (soundtrack)}} * {{нп5|Справа Рамана Паланскага аб сексуальным гвалце||en|Roman Polanski sexual abuse case}} * {{нп5|Страляйце ў піяніста||en|Shoot the Piano Player}} * {{нп5|Сусвет Галодных гульняў||en|Fictional world of The Hunger Games}} * {{нп5|Таварыства мёртвых паэтаў||en|Dead Poets Society}} * {{нп5|Той самы Мюнхгаўзен||ru|Тот самый Мюнхгаузен}} * {{нп5|Трылогія Мэрліна (Мэры Сцюарт)||en|Mary Stewart's Merlin Trilogy}} * {{нп5|Тунэліраванне||d|Q64153686}} * {{нп5|Уладар пярсцёнкаў: кніга і фільм||en|The Lord of the Rings: film versus book}} * {{нп5|Фальшывы рух||en|The Wrong Move}} * {{нп5|Фантазія на тэму Томаса Таліса||en|Fantasia on a Theme by Thomas Tallis}} * {{нп5|Фанціна||en|Fantine}} * {{нп5|Фаўст (фільм, 2011)||en|Faust (2011 film)}} * {{нп5|Філіп Глас||en|Philip Glass}} * {{нп5|Фільмаграфія Кшыштафа Кеслёўскага||fr|Filmographie de Krzysztof Kieślowski}} * {{нп5|Флатландыя||en|Flatland}} * {{нп5|Форт Баяр||en|Fort Boyard (fortification)}} * {{нп5|Форт Баяр (тэлегульня)||en|Fort Boyard (game show)}} * {{нп5|Функцыя дзельнікаў||en|Divisor function}} * {{нп5|Хрысціянства ў Міжзем’і||en|Christianity in Middle-earth}} * {{нп5|Ціхая ноч||en|Silent Night}} * {{нп5|Чарадзей: Краіна Вялікага Дракона||en|Spellbinder: Land of the Dragon Lord}} * {{нп5|Чорная котка, белы кот||en|Black Cat, White Cat}} * {{нп5|Чырвоны дракон (фільм, 2002)||en|Red Dragon (2002 film)}} * {{нп5|Шукайце жанчыну (фільм, 1982)||ru|Ищите женщину (фильм, 1982)}} * {{нп5|Эмануэль Любецкі||en|Emmanuel Lubezki}} * {{нп5|Ягня (верш)||en|The Lamb (poem)}} }} </div> <div style="text-align:left; position:relative; left:4px; top:2px; margin:0;">[[Файл:Purple-bg rounded.svg|link=|alt=]] <div style="position:absolute; left:5px; top:-6px;">[[Файл:HSTemplate.svg|38px|link=|alt=✯]]</div> <div style="position:absolute; left:40px; top:0px;"><h2 style="font-family:inherit; font-size:120%; font-weight:bold; border-bottom:none; padding:.15em .4em; margin-top: 0">Катэгорыі, модулі, шаблоны</h2></div></div> <div style="padding:0.2em 0.6em 1em; font-size:95%; overflow: hidden;"> '''Вікіпедыя''':<br /> * [[Вікіпедыя:Гісторыя беларускай Вікіпедыі]] '''Катэгорыі''':<br /> {{columns-list|colwidth=25em| * {{Cl|2006 год у кіно}} * {{Cl|Астранамічныя аб’екты, названыя ў гонар Толкіна і яго легендарыума}} * {{Cl|Астранамічныя аб’екты паводле гадоў адкрыцця}} * {{Cl|Астранамічныя аб’екты паводле першаадкрывальнікаў}} * {{Cl|Выдатныя фільмы (Роджэр Эберт)}} * {{Cl|Гады ў астраноміі}} * {{Cl|Гады ў кінематографе}} * {{Cl|Еўрапейская кінапрэмія}} * {{Cl|Кінапрэміі за найлепшую музыку}} * {{Cl|Кінасцэны}} ([https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Film_scenes Category:Film scenes]) * {{Cl|Кінематаграфічныя рэйтынгі}} * {{Cl|Музыка да фільмаў паводле кампазітараў}} * {{Cl|Саўндтрэкі}} * {{Cl|Сонечны сарас}} * {{Cl|Сонечныя зацьменні}} * {{Cl|Спісы ўзнагарод і намінацый фільмаў}} * {{Cl|Спісы ўзнагарод паводле лаўрэатаў}} * {{Cl|Тэмы «Уладара пярсцёнкаў»}} ([https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Themes_of_The_Lord_of_the_Rings Category:Themes of The Lord of the Rings]) * {{Cl|Цэлалікавыя паслядоўнасці}} }} '''Модулі''':<br /> {{columns-list|colwidth=25em| * [[Модуль:Сонечнае зацьменне]] * [[Модуль:Спіс роляў]] }} '''Шаблоны''':<br /> {{columns-list|colwidth=25em| * {{Ш|Аляксандр Дэспла}} * '''{{Ш|Берлінскі кінафестываль}}''' ({{Cl|Навігацыйныя шаблоны:Берлінскі кінафестываль}}) * '''{{Ш|Венецыянскі кінафестываль}}''' ({{Cl|Навігацыйныя шаблоны:Венецыянскі кінафестываль}}) * {{Ш|Вуліцы Мінска:Савецкі}} * {{нп5|Шаблон:Ганс Цымер|Ганс Цымер|en|Template:Hans Zimmer}} * {{Ш|Гільерма дэль Тора}} * {{Ш|Дэкалог (тэлецыкл)}} * '''{{Ш|Еўрапейская кінапрэмія}}''' ({{Cl|Навігацыйныя шаблоны:Лаўрэаты «Еўрапейскай кінапрэміі»}}) * {{Ш|Жаночая логіка}} * {{Ш|Збігнеў Прайснер}} * {{Ш|Зорныя войны}} * '''{{Ш|Канскі кінафестываль}}''' ({{Cl|Навігацыйныя шаблоны:Канскі кінафестываль}}) * '''{{Ш|Кінапрэмія «Сезар»}}''' ({{Cl|Навігацыйныя шаблоны:Лаўрэаты прэміі «Сезар»}}) * {{Ш|Кінафестываль «Лістапад»}} * {{Ш|Кнут Гамсун}} * {{Ш|Куб}} * {{Ш|Кшыштаф Кеслёўскі}} * {{Ш|Ларс фон Трыер}} * {{Ш|Мандалорац}} * {{Ш|Месяцы паводле гадоў}} * {{нп5|Шаблон:Музыка «Зорных войнаў»|Музыка «Зорных войнаў»|fr|Modèle:Palette Musique de Star Wars}} * {{Ш|Першы ліст да Карынфян}} * {{Ш|Пітэр Брэйгель Старэйшы}} * {{Ш|Польская кінапрэмія «Арлы» за найлепшы еўрапейскі фільм}} * '''{{Ш|Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса}}''' ({{Cl|Навігацыйныя шаблоны:Лаўрэаты прэміі Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса}}) * {{Ш|Прэмія «Гоя» за найлепшы еўрапейскі фільм}} * {{Ш|Прэмія «Залатыя львы»}} * {{Ш|Прэмія «Імперыя» за найлепшы навукова-фантастычны/фэнтэзійны фільм}} * {{Ш|Прэмія «Оскар» за найлепшую музыку да фільма}} * {{Ш|Прэмія «Незалежны дух» за найлепшы міжнародны фільм}} * {{Ш|Роберт Харыс}} * {{Ш|Свет Міжзем’я}} * {{Ш|Сонечныя зацьменні}} * {{Ш|Сусвет Зорных войнаў}} * '''{{Ш|Сусветная прэмія саўндтрэкаў}}''' ({{Cl|Навігацыйныя шаблоны:Сусветная прэмія саўндтрэкаў}}) * {{Ш|Тры колеры}} * {{Ш|Фільмы Альфонса Куарона}} * {{Ш|Фільмы Андрэя Звягінцава}} * {{Ш|Фільмы Андрэя Таркоўскага}} * {{Ш|Фільмы Віма Вендэрса}} * {{Ш|Фільмы Вінчэнца Наталі}} * {{Ш|Фільмы Джыма Джармуша}} * {{Ш|Фільмы Івана Максімава}} * {{Ш|Фільмы Інгмара Бергмана}} * {{Ш|Фільмы Квенціна Таранціна}} * {{Ш|Фільмы Пітэра Уэбера}} * {{Ш|Фільмы Рамана Паланскага}} * {{Ш|Экранізацыі твораў Джэйн Осцін}} * {{Ш|Юбілейны артыкул}} * {{Ш|Ян Вермер}} }} </div> <div style="text-align:left; position:relative; left:4px; top:2px; margin:0;">[[Файл:Greenbg.png|link=|alt=]] <div style="position:absolute; left:5px; top:-6px;">[[Файл:HSBild.svg|38px|link=|alt=✯]]</div> <div style="position:absolute; left:40px; top:0px;"><h2 style="font-family:inherit; font-size:120%; font-weight:bold; border-bottom:none; padding:.15em .4em; margin-top: 0">Выявы</h2></div></div> <div style="padding:0.2em 0.6em 1em; font-size:95%; overflow: hidden;"> [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/StachLysy Выявы, загружаныя карыстальнікам StachLysy] <gallery mode="packed" heights="150px" style="text-align:left"> File:Bohumil Vojáček.jpg|[[Багуміл Ваячак]]. |[[Уладзімір Пятровіч Кульваноўскі|Уладзімір Кульваноўскі]]. File:Luhamavičy (2010).jpg|Вёска [[Лугамавічы]], 2010 год. File:2014-11-07 Grave of Bohumil Vojáček 1.jpg|Магіла [[Багуміл Ваячак|Багуміла Ваячака]], 07.11.2014. File:2014-11-07 Grave of Bohumil Vojáček 2.jpg|Магіла [[Багуміл Ваячак|Багуміла Ваячака]], 07.11.2014. File:Zbigniew Preisner, Tauron Arena, Kraków.jpg|Канцэрт [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] ў Кракаве, 05.10.2019. </gallery> <br/><br/> {{Змаганне Вікіпедый}} __NOTOC__ 09ju4umknj1mwc4foylkvkuckk0x0hg 0 357829 4186958 4168980 2022-08-15T01:08:37Z Stephan1000000 88014 колькасць wikitext text/x-wiki {{Серыял |Беларуская назва = Свет Дзікага Захаду |Арыгінальная назва = Westworld |Выява = Westworld Logo.svg |жанр = [[Кінафантастыка|фантастыка]]<br>[[Драма, жанр|драма]]<br>[[трылер]]<br>[[Прыгода, фільм|прыгоды]]<br />[[вестэрн]] |заснавана = «[[Заходні свет, фільм|Заходні свет]]» [[Крайтан, Майкл|Майкла Крайтана]] |краіна = {{Сцягафікацыя|ЗША}} |арыгінальная_мова = [[Англійская мова|англійская]] |тэлеканал = [[HBO]] |першы_паказ = 2 кастрычніка 2016 |апошні_паказ = цяперашні час |аўтар = [[Джонатан Нолан]]<br>[[Ліза Джой]] |выканаўчыя_прадзюсары = [[Браян Бёрк]]<br>[[Джэры Вайнтраўб]]<br>Ліза Джой<br>Джонатан Нолан<br>[[Джэфры Джэйкаб Абрамс|Дж. Дж. Абрамс]] |прадзюсар = Афіна Уікхэм |аператар = Брэндан Гэлвін<br>[[Роберт Мак-Лахлан]]<br>[[Пол Кэмеран, кінааператар|Пол Кэмеран]]<br>Дэвід Франка<br>Джэф Джэр |у ролях = [[Эван Рэйчэл Вуд]]<br>[[Тэндзі Ньютан]]<br>[[Джэфры Райт]]<br>[[Джэймс Марсден]]<br>[[Бен Барнс]]<br>[[Інгрыд Бульсё Бердал]]<br>[[Кліфтан Колінз Малодшы|Кліфтан Колінз-мал.]]<br>[[Люк Хемсварт]]<br>[[Сідсэ Бабет Кнудсен]]<br>Сайман Куортэрман<br>[[Радрыгу Сантору]]<br>[[Анджэла Сарафян]]<br>[[Джымі Сімпсан]]<br>[[Тэса Томпсан]]<br>[[Шэнан Вудвард]]<br>[[Эд Харыс]]<br>[[Энтані Хопкінс]] |кампазітар = [[Рамін Джавадзі]] |студыя = [[Warner Bros. Television]]<br>[[Bad Robot Productions]] |сезонаў = 4 |колькасць = 35<!-- Трэба ставіць колькасць эпізодаў па меры іх паступлення--> |спіс_серый = #Эпізоды }} «'''Свет Дзікага Захаду'''», або «'''Заходні свет'''» ({{Lang-en|Westworld}}) — амерыканскі фантастычны серыял тэлеканала [[HBO]], прэм’ера якога адбылася 2 кастрычніка 2016 года<ref>{{cite web|url=http://variety.com/2016/tv/news/westworld-premiere-date-divorce-insecure-hbo-1201827128/|title=‘Westworld,’ ‘Divorce,’ ‘Insecure’ Set HBO Premiere Dates|work=Variety|first=Laura|last=Prudom|date=July 30, 2016|accessdate=July 31, 2016}}</ref>. Гэта адаптацыя аднайменнага фільма «[[Заходні свет, фільм|Заходні свет]]», напісанага і пастаўленага [[Майкл Крайтан|Майклам Крайтанам]] у 1973 годзе. Выканаўчымі [[Кінапрадзюсар|прадзюсарамі]] серыяла сталі [[Джонатан Нолан]], [[Ліза Джой]], [[Джэфры Джэйкаб Абрамс|Дж. Дж. Абрамс]], [[Джэры Вайнтраўб]] і [[Браян Бёрк]]. Нолан таксама выступіў у якасці рэжысёра пілотнай серыі. 14 лістапада 2016 года HBO працягнуў серыял на другі сезон<ref>{{cite web|url=http://deadline.com/2016/11/westworld-divorce-insecure-renewed-season-2-hbo-1201853994/|title=‘Westworld’, ‘Divorce’ & ‘Insecure’ Renewed For Season 2 By HBO|website=[[Deadline.com]]|first=Nellie|last=Andreeva|date=November 14, 2016|accessdate=November 14, 2016}}</ref>. Месца дзеяння — футурыстычны парк атракцыёнаў «Заходні свет», населены [[Андроід|андроідамі]]<ref> {{cite web | title = HBO Greenlights Sci-Fi Pilot Westworld From J.J. Abrams and Jonathan Nolan | url = http://tvline.com/2013/08/31/hbo-westworld-pilot-jj-abrams-jonathan-nolan/ | publisher = TV Line | date = August 31 2013 }}</ref><ref>{{cite web | title = HBO дал зелёный свет сериалу "Westworld" | url = http://channeli.ru/news/hbo-dal-zelenii-svet-serialu-westworld | publisher = Channel i | date = November 19 2014 | accessdate = 14 студзеня 2017 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20161109020758/http://channeli.ru/news/hbo-dal-zelenii-svet-serialu-westworld | archivedate = 9 лістапада 2016 | deadurl = yes }}</ref>. == Акцёры і персанажы == === Асноўны склад === * [[Эван Рэйчэл Вуд]] у ролі Далорэс Абернаці. * [[Тэндзі Ньютан]] у ролі чароўнай і праніклівай красуні Мэйв Мілей<ref> {{cite web | title = Thandie Newton Joins HBO’s ‘Westworld’ | url = http://variety.com/2014/tv/news/thandie-newton-westworld-hbo-1201282260/ | publisher = Variety | date = August 13 2014 }}</ref>. * [[Джэфры Райт]] у ролі Бернарда Лоу, главы праграмнага аддзела Свету Дзікага Захаду. Таксама ў некалькіх серыях мае ролю Арнольда Уэбера, сузаснавальніка парку. * [[Джэймс Марсден]] у ролі Тэдзі Флада, стралка, які прыехаў у пошуку мясцовых прыгажосцяў<ref> {{cite web | title = James Marsden Joins HBO’s ‘Westworld’ | url = http://variety.com/2014/tv/news/james-marsden-westworld-hbo-1201278842/ | publisher = Variety | date = August 8 2014 }}</ref>. * [[Бен Барнс]] у ролі Логана, халасцяка і сталага наведвальніка Свету Дзікага захаду. * [[Інгрыд Бульсё Бердал]] у ролі Амістыс, брутальнай і бязлітаснай бандыткі<ref name="Entertainment Weekly">{{cite web|url=http://insidetv.ew.com/2014/08/06/hunger-games-raising-hope-westworld/|title='Hunger Games,' 'Raising Hope' actors join HBO's 'Westworld'|date=August 6 2014|publisher=Entertainment Weekly}}</ref>. * [[Кліфтан Колінз Малодшы|Кліфтан Колінз-мал.]] у ролі Лоўрэнса, абаяльнага, але небяспечнага злачынца. * [[Люк Хемсварт]] у ролі Эшлі Стабса, начальніка Службы бяспекі. * [[Сідсэ Бабет Кнудсен]] у ролі Тэрэзы Кален, кіраўніка аддзела якасці робатаў парку<ref> {{cite web | title = HBO's Westworld adds cast | url = http://www.ew.com/article/2015/07/13/westworld-cast | date = July 13 2015 }}</ref>. * Сайман Куортэрман у ролі Лі Сайзмара, галоўнага сцэнарыст парку<ref name="Entertainment Weekly"/>. * [[Радрыгу Сантору]] ў ролі Гектара Эскатона, чалавека ў вышуку са схільнасцю да выжывання<ref name="Entertainment Weekly"/>. * [[Анджэла Сарафян]] у ролі Клемянціны Пеніфітэр, галоўнай сэрцаедкі парку<ref name="Entertainment Weekly"/>. * [[Тэса Томпсан]] у ролі Шарлоты Хейл * [[Шэнан Вудвард]] у ролі Элсі Х’юс, таленавітай і адоранай праграмісткі аддзела распрацоўкі<ref name="Entertainment Weekly"/>. * [[Эд Харыс]] у ролі чалавека ў чорным, які ўжо 30 гадоў вандруе па парку ў пошуку лабірынта. * [[Джымі Сімпсан]] у ролі Уільяма, які шукае самога сябе ў парку атракцыёнаў, спадарожнік Логана. * [[Энтані Хопкінс]] у ролі доктара Роберта Форда, творчага дырэктара парку «Заходні свет»<ref name="The Hollywood Reporter">{{cite web | title = Anthony Hopkins, Evan Rachel Wood to Star in HBO's 'Westworld' | url = http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/anthony-hopkins-evan-rachel-wood-676206 | publisher = The Hollywood Reporter | date = Jule 22 2014 }}</ref>. === Другарадны склад === * Лілі Сіманс у ролі Эбігейл * Лена Георгас у ролі Лоры * Кары Грэм у ролі Крэйга * Птолемі Слокам у ролі Сільвестра * Луіс Хертэм у ролі Пітэра Абернаці * Данабела Мартэль у ролі Сафіі * Олівер Бел у ролі маленькага хлопчыка * [[Стывен Ог]] у ролі Рэбуса * [[Майкл Уінкат]] у ролі Старога Біла * [[Эдзі Роўз]] у ролі Кісі * Браян Хоу ў ролі шэрыфа Пікета * [[Дэметрыус Грос]] у ролі намесніка шэрыфа Фоса * Леанарда Нэм у ролі Фелікса * [[Кайл Борнхаймер]] у ролі Кларэнса * Брэдфард Тэйтум у ролі бармэна/новага Абернаці * Цімаці Лі Дэ-Прайст у ролі Уолтэра * [[Талула Райлі]] ў ролі Анджэлы * [[Джына Торэс]] у ролі Лорэн == Вытворчасць == === Задума і распрацоўка === Кампанія [[Warner Bros.]] разглядала планы стварэння поўнаметражнага [[рэмейк]]а фільма «Заходні свет» 1973 года з канца 1990-х гадоў<ref name="thr-exe">{{Cite news|url=http://www.hollywoodreporter.com/blogs/heat-vision/lethal-weapon-wild-bunch-reboots-73493|title=EXCLUSIVE: 'Lethal Weapon,' 'Wild Bunch' Reboots Revived After Warner Bros. Exec Shuffle | work=The Hollywood Reporter | first=Borys|last=Kit}}</ref>. У 2002 годзе часопіс [[Variety]] паведаміў пра падпісанне дагавора паміж [[Warner Bros.]] і акцёрам [[Арнольд Шварцэнэгер|Арнольдам Шварцэнэгерам]], які намерваўся прадзюсаваць фільм і выканаць у ім ролю Стралка, раней сыграную [[Юл Брынер|Юлам Брынерам]]<ref name="var-schwarz">{{cite web|author=Michael Fleming|title=Franky G. gains 'Confidence'; Sanger teams with Elbert|url=http://variety.com/2002/film/columns/arnold-back-for-westworld-conan-redos-1117863930/|date=March 13, 2002|publisher=[[Variety]]|accessdate=2016-11-06|language=en}}</ref>; на працягу некалькіх гадоў кампанія спрабавала прыцягнуць да праекта [[Тарсем Сінгх|Тарсема Сінгха]] як рэжысёра і [[Квенцін Таранціна|Квенціна Таранціна]] ў якасці сцэнарыста<ref name="vul-history">{{cite web|author=Brian Tallerico|title=The Long, Weird History of the Westworld Franchise|url=http://www.vulture.com/2016/09/westworld-franchise-long-weird-history.html|date=September 30, 2016|publisher=Vulture.com|accessdate=2016-11-06|language=en}}</ref>. У 2011 годзе [[Warner Bros.]] усё яшчэ мела планы па стварэнні рэмейку<ref name="thr-exe"/>. У жніўні 2013 года было абвешчана, што кампанія кабельнага тэлебачання [[HBO]] замовіла пілотную серыю тэлесерыяла па матывах фільма — прадзюсарамі праекта выступілі [[Джэфры Джэйкаб Абрамс|Дж. Дж. Абрамс]], [[Джонатан Нолан]] і [[Джэры Вайнтраўб]], прычым Джонатан Нолан выступіў у якасці рэжысёра, а таксама сцэнарыста ў суаўтарстве са сваёй жонкай [[Лізай Джой]]<ref>{{cite web |last=Hertzfeld |first=Laura |date=August 30, 2013|title=HBO orders 'Westworld' adaptation from J.J. Abrams |work=Entertainment Weekly |url=http://insidetv.ew.com/2013/08/30/westworld-jj-abrams-hbo/|accessdate=September 2, 2013}}</ref>. У канцы 2014 года [[HBO]] дала ход стварэнню першага сезона серыяла ў супрацоўніцтве з кінакампаніяй [[Bad Robot Productions]]; прэм’ера серыяла была запланавана на 2015 год<ref name="thr-order">{{cite web|author=Lesley Goldberg|title=HBO's Star-Studded 'Westworld' Adaptation Ordered to Series|url=http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/hbos-westworld-ordered-series-741066|date=November 17, 2014|publisher=[[The Hollywood Reporter]]|accessdate=2016-11-06|language=en}}</ref>. Менавіта [[Джэфры Джэйкаб Абрамс|Дж. Дж. Абрамс]] прапанаваў падаваць сюжэт у серыяле з пункту гледжання андроідаў, а не людзей<ref name="in mind">{{cite web|url=http://www.slashfilm.com/westworld-logistical-questions-answered/|title=Your Westworld Logistical Questions Answered|first=Peter|last=Sciretta|date=October 4, 2016|website=[[/Film]]|accessdate=October 8, 2016}}</ref>. Джонатан Нолан сярод іншых крыніц чэрпаў натхненне ў [[камп’ютарная гульня|камп’ютарных гульнях]], у тым ліку ''[[BioShock Infinite]]'', ''[[Red Dead Redemption]]'' і ''[[The Elder Scrolls V: Skyrim]]'', а таксама гульнях ад кампаніі [[BioWare]], дзе няма строга зададзенай маралі, і маральны складнік знаходзіцца ў межах нейкага спектра, без адназначнага падзелу на чорнае і белае<ref name="violence"/>. Гульня ''[[The Elder Scrolls V: Skyrim]]'' прыводзілася як прыклад свету, у якім [[Негульнявы персанаж|негульнявыя персанажы]], якія кіруюцца камп’ютарам, напрыклад, вясковыя жыхары, жывуць сваім уласным жыццём незалежна ад таго, знаходзіцца побач з імі ігрок ці не<ref name="violence"/>. Менавіта гэтая ідэя персанажаў камп’ютарных гульняў паслужыла ўзорам для запраграмаваных гісторый андроідаў у «Свеце Дзікага Захаду», якія замкнутыя ў пастаяннай пятлі і штораз паўтараюць адны і тыя ж учынкі<ref name="loop">{{cite web|url=http://www.slashfilm.com/westworld-logistical-questions-answered/3/|title=Your Westworld Logistical Questions Answered|first=Peter|last=Sciretta|date=October 4, 2016|website=[[/Film]]|accessdate=October 8, 2016}}</ref>. Каментуючы тэму гвалту ў серыяле, Нолан адзначаў, што «гвалт прысутнічае ў тых гісторыях, якія нам падабаецца глядзець па тэлевізары, але не ў тых, якія нам хацелася б перажыць асабіста»<ref name="violence">{{cite web|url=http://www.vice.com/read/westworld-jonathan-nolan-lisa-joy-interview|title=How the Creators of 'Westworld' Built a Violent World of Robot Cowboys|first=Larry|last=Fitzmaurice|date=September 30, 2016|website=[[Vice (magazine)|Vice]]|accessdate=October 8, 2016}}</ref>. У серыяле гучаць цытаты з класічных п’ес [[Уільям Шэкспір|Уільяма Шэкспіра]], у прыватнасці, фраза «У бурных радасцей канец раптоўны» з ''[[Рамэа і Джульета|Рамэа і Джульеты]]''<ref name="rg-mix">{{cite web|author=Шаміль Керашев|title=Из чего сделан сериал "Мир Дикого Запада"|url=https://rg.ru/2016/12/09/recept-mira-dikogo-zapada-kerroll-shekspir-vesterny-i-da-vinchi.html|date=09.12.2016|publisher=[[Российская газета]]|accessdate=2016-12-15|language=ru}}</ref> — для андроідаў яна з’яўляецца [[Трыгер, псіхалогія|трыгерам]], якія прымушаюць пераацаніць сваё ўспрыманне рэальнасці<ref name="paranoid black paint">{{cite web|url=http://variety.com/2016/tv/news/westworld-video-game-influences-season-2-comic-con-1201883378/|title=‘Westworld’ Showrunners Hint at Season 2, Discuss Show’s Video-Game Influences|first=Todd|last=Spangler|date=October 9, 2016|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|accessdate=October 15, 2016}}</ref>. «Свет Дзікага Захаду» мае шэраг адсылак да «[[Аліса ў Краіне Цудаў|Алісе ў Краіне Цудаў]]» [[Льюіс Кэрал|Льюіса Кэрала]] — да іх адносяцца, напрыклад, сіняя сукенка Далорэс і сцэна чаявання ў пустыні, якая вельмі нагадвае кананічныя ілюстрацыі [[Джон Тэніэл|Джона Тэніэла]] да «Алісы»<ref name="radar-eggs">{{cite web|author=Matthew Turner|title=Every secret Easter egg and hidden reference in Westworld season 1|url=http://www.gamesradar.com/westworld-easter-eggs/|date=2016-12-06|publisher=[[GamesRadar]]|accessdate=2016-12-15|language=en}}</ref>. Паводле слоў Нолана, у серыяле ёсць некалькі відавочных і невідавочных сувязяў паміж галоўнай гераіняй Далорэс і [[Аліса, персанаж Кэрала|Алісай]], галоўнай гераіняй кэралаўскай кнігі; сама кніга Кэрала таксама з’яўляецца ў серыяле, і героі зачытваюць урыўкі з яе<ref>{{cite web|author=James Hibberd|title=Westworld producers on episode 3 burning questions|url=http://www.ew.com/article/2016/10/16/westworld-interview-3-stray|date=2016-10-16|publisher=[[Entertainment Weekly]]|accessdate=2016-12-15|language=en}}</ref>. [[Выява:God2-Sistine Chapel.png|thumb|«Стварэнне Адама», [[фрэска]] [[Сіксцінская капэла|Сіксцінскай капэлы]] працы [[Мікеланджэла]]]] Адсылкі да выяўленчага мастацтва ўключаюць у сябе вобразы, спісаныя з «[[Вітрувіянскі чалавек|Вітрувіянскага чалавека]]» [[Леанарда да Вінчы]], «[[Свет Крысціны|Свету Крысціны]]» [[Эндру Уает]]а і «[[Стварэнне Адама|Стварэння Адама]]» [[Мікеланджэла]] <ref name="rg-mix"/> — рэпрадукцыя «Стварэнні Адама» з’яўляецца ў фінале першага сезона, і адзін з герояў серыяла, доктар Форд, паказвае на яе і пераказвае тэорыю, высунутую ў 1990 годзе амерыканскім урачом Фрэнкам Мешбергерам, пра тое, што ў выяве [[Бог]]а на фрэсцы насамрэч зашыфравана анатамічная выява [[Галаўны мозг чалавека|чалавечага мозгу]]<ref name="verge-brain">{{cite web|author=Rachel Becker|title=Does the Michelangelo painting in the Westworld finale really show a brain — or is it a uterus?|url=http://www.theverge.com/2016/12/6/13852240/westworld-finale-ford-dolores-michelangelo-brain-creation-of-adam|date=2016-12-06|publisher=[[The Verge]]|accessdate=2016-12-15|language=en}}</ref>. У сюжэце серыяла немалое месца займае канцэпцыя «[[Бікамералізм, псіхалогія|бікамералізму]]», ці «двухпалатнага розуму», высунутая амерыканскім псіхолагам [[Джуліян Джэйнс|Джуліянам Джэйнсам]] у 1976 годзе — аб тым, што мысленне старажытных людзей адрознівалася ад мыслення сучасных і некалі чалавечы мозг быў «двухпалатным», падзеленым на дзве часткі, адна з якіх паведамляла іншай, што рабіць, а іншая выконвала загады, успрымаючы голас іншай часткі мозгу як «вонкавы», які належыць вышэйшым сілам — распад гэтай сістэмы, паводле меркавання Джэйнса, прывёў да ўтварэння ўласнага «Я» і свядомасці ў сучасным сэнсе гэтага слова<ref>{{cite web |url=https://www.thrillist.com/entertainment/nation/westworld-bicameral-mind-theory-real |title=Why the Bicameral Mind Theory Is Crucial to Unlocking 'Westworld' |website=Thrillist |first=Matt |last=Patches |date=October 17, 2016 |accessdate=November 17, 2016}}</ref>. У фільме «[[Заходні свет, фільм|Заходні свет]]» 1973 гады фігуравалі і іншыя паркі, аформленыя ў стылі не Дзікага Захаду, а [[Рымская імперыя|Рымскай імперыі]] і [[Сярэднявечча]] — Нолан дапушчаў, што падобныя паркі могуць у далейшым з’явіцца ў серыяле<ref name="middle empire">{{cite web|url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/tv/news/westworld-season-1-and-2-hbo-sky-atlantic-different-themed-worlds-will-feature-just-not-the-medieval-a7361371.html|title=Westworld set to feature different themed worlds, just not the Medieval and Roman ones from the film|first=Christopher|last=Hooton|date=October 14, 2016|website=[[The Independent]]|accessdate=October 15, 2016}}</ref>, і сапраўды, у апошняй серыі першага сезона было паказана закуліссе яшчэ аднаго парку з японскімі самураямі<ref>{{cite web|author=Megan Willett|title=The 'Westworld' finale gave fans a major clue there could be more robot worlds out there|url=http://www.businessinsider.com/westworld-samurai-world-other-parks-2016-12|date=2016-12-05|publisher=Business Insider|accessdate=2016-12-15}}</ref>. Пісьменнік [[Джордж Рэйманд Рычард Марцін|Джордж Марцін]], па чыіх [[Песня Лёду і Агню|кнігах]] у жанры сярэдневяковага [[фэнтэзі]] быў зняты іншы паспяховы серыял [[HBO]] — «[[Гульня тронаў, тэлесерыял|Гульня тронаў]]» — сустракаўся з Ноланам і Джой і прапанаваў ім ідэю магчымага красовера паміж серыяламі — парку з андроідамі, заснаванага на свеце «Гульні тронаў»<ref>{{cite web|url=http://www.indiewire.com/2016/10/game-of-thrones-westworld-crossover-geroge-r-r-martin-jonathan-nolan-1201738623/|title=‘Game of Thrones’ and ‘Westworld’ Crossover: George R. R. Martin Pitched Idea To Showrunners|publisher=''[[IndieWire]]''|last=Murthi|first=Vikram|date=October 20, 2016|accessdate=October 21, 2016}}</ref>. === Кастынг === [[Энтані Хопкінс]] і [[Эван Рэйчэл Вуд]] сталі першымі акцёрамі, з кім дамовіліся прадзюсары серыяла, і былі зацверджаны іх ролі доктара Роберта Форда і Далорэс Абернаці адпаведна. У жніўні 2014 года да праекта далучылася цэлая група акцёраў у складзе: [[Джэфры Райт]], [[Радрыгу Сантору]], [[Інгрыд Бульсё Бердал]], [[Шэнан Вудвард]], Анжэла Сарафян, Сайман Куортэрман і [[Джэймс Марсден]]. === Здымкі === Здымкі пілотнага эпізоду адбыліся ў ліпені і ў жніўні 2014 года ў [[Лос-Анджэлес]]е<ref> {{cite web | title = How HBO's 'Westworld' Became TV's Hottest Project | url = http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/how-hbos-westworld-became-tvs-728698 | publisher = The Hollywood Reporter | date = August 29 2014 }}</ref>. == Крытыка == Першы сезон серыяла атрымаў пераважна станоўчыя водгукі ад крытыкаў. Станоўча быў ацэнены акцёрскі склад<ref name="film" /><ref name="mir" /><ref name="rgrew" />, «годны галівудскага блокбастара»<ref name="rgrew">{{cite web |url=https://rg.ru/2016/10/06/mir-dikogo-zapada-recenziia-na-pilot-novogo-seriala-hbo.html|title=Что тебе снится, блуждающий биоробот?|date=2016-10-06|publisher=[[Российская газета]]|accessdate=2016-12-11|lang=ru}}</ref>, чыя трупа «зрабіла б гонар многім кінастужкам»<ref name="film">{{cite web |url=https://www.film.ru/articles/velikolepnye-shesterki|title=Рецензия на пилот сериала «Мир Дикого Запада»|author=Борис Иванов.|date=2016-10-03|publisher=Film.ru|accessdate=2016-12-11|lang=ru}}</ref>. Запазычваючы асноўную ідэю ад фільма 1973 года серыял не выглядае як рэмейк. Ён кардынальна адрозніваецца з пункту гледжання жанру і ўяўляе сабой фантастычную драму супраць трылера арыгінала. Сюжэт інтрыгуе загадкамі і філасофскімі алюзіямі<ref name="film" />. Серыял ўздымае мноства тэм, у якіх тэматыка штучнага інтэлекту адыгрывае не апошнюю ролю, але і не заўсёды першую<ref name="mir">{{cite web |url=http://www.mirf.ru/serial/mir-dikogo-zapada-westworld|title=Почему «Мир Дикого Запада» — главный сериал сезона|author=Дмитрий Шепелёв.|date=2016-12-07|publisher=[[Мир фантастики]]|accessdate=2016-12-11|lang=ru}}</ref>. Незвычайная і форма падачы апавядання — тры паралельныя «таймлайны», якія разгортваюцца на экране, не адрозныя адзін ад аднаго. «Свет Дзікага Захаду» атрымаўся суцэльным творам, здольным спарадзіць грамадскія дыскусіі, як гэта некалі зрабіў серыял «[[Застацца ў жывых, тэлесерыял|Застацца ў жывых]]»<ref name="daily">{{cite web |url=https://daily.afisha.ru/cinema/3851-kak-stoit-ponimat-serial-mir-dikogo-zapada/|title=Как стоит понимать сериал «Мир Дикого Запада»|author=Максим Сухагузов.|date=2016-12-08|publisher=Афиша. Daily|accessdate=2016-12-11 |lang=ru}}</ref>. З прычыны таго, што ў сюжэце шмат гвалту і аголенай натуры, праект параўноўвалі з «[[Гульня тронаў, тэлесерыял|Гульнёй тронаў]]». Сярод негатыўных водгукаў існавала меркаванне, што па сутнасці серыял не ўяўляе ў сваёй канцэпцыі нічога новага<ref name="rgrew" />. Да мінусаў журналісты таксама адносілі інтэлектуальную безуважлівасць да таго, што адбываецца, асабліва ўласцівае пілотнай серыі<ref name="film" />. «Афіша. Daily» пісала: {{cquote|Серыял, гулец з храналогіяй, на працягу ўсяго сезона сцірае розніцу паміж учора, сёння і заўтра, прад'явіў па-чартоўску нетрывіяльны спосаб апавядання. Пэўна, трэба быць андроідам, каб не ацаніць шоу хоць бы на гэтым узроўні. «Гэта ні да чаго не падобнае», — скажуць адны. «Спыніць маторыку», — скажуць іншыя<ref name="daily" />.}} == Зноскі == {{заўвагі|3}} == Спасылкі == {{навігацыя}} * {{Imdb title|0475784|Свет Дзікага Захаду}} * [http://www.mirf.ru/serial/evan-rachel-wood-interview Как достичь мира? Убить всех людей] / Мир Фантастики, 20.10.2016 * [http://www.mirf.ru/serial/mir-dikogo-zapada-chto-budet-vo-vtorom-sezone «Мир Дикого Запада»: что будет во втором сезоне?] / Мир Фантастики, 16.12.2016 {{Дж. Дж. Абрамс}} [[Катэгорыя:Фільмы ЗША 2016 года]] [[Катэгорыя:Тэлесерыялы 2016 года]] [[Катэгорыя:Тэлесерыялы паводле алфавіта]] [[Катэгорыя:Драматычныя тэлесерыялы ЗША]] [[Катэгорыя:Навукова-фантастычныя тэлесерыялы ЗША]] [[Катэгорыя:Тэлесерыялы на англійскай мове]] [[Катэгорыя:Тэлесерыялы Warner Bros. Television]] 861fajblwpbx24ywwlq028ggnimnh2c 4186959 4186958 2022-08-15T01:08:52Z Stephan1000000 88014 колькасць wikitext text/x-wiki {{Серыял |Беларуская назва = Свет Дзікага Захаду |Арыгінальная назва = Westworld |Выява = Westworld Logo.svg |жанр = [[Кінафантастыка|фантастыка]]<br>[[Драма, жанр|драма]]<br>[[трылер]]<br>[[Прыгода, фільм|прыгоды]]<br />[[вестэрн]] |заснавана = «[[Заходні свет, фільм|Заходні свет]]» [[Крайтан, Майкл|Майкла Крайтана]] |краіна = {{Сцягафікацыя|ЗША}} |арыгінальная_мова = [[Англійская мова|англійская]] |тэлеканал = [[HBO]] |першы_паказ = 2 кастрычніка 2016 |апошні_паказ = цяперашні час |аўтар = [[Джонатан Нолан]]<br>[[Ліза Джой]] |выканаўчыя_прадзюсары = [[Браян Бёрк]]<br>[[Джэры Вайнтраўб]]<br>Ліза Джой<br>Джонатан Нолан<br>[[Джэфры Джэйкаб Абрамс|Дж. Дж. Абрамс]] |прадзюсар = Афіна Уікхэм |аператар = Брэндан Гэлвін<br>[[Роберт Мак-Лахлан]]<br>[[Пол Кэмеран, кінааператар|Пол Кэмеран]]<br>Дэвід Франка<br>Джэф Джэр |у ролях = [[Эван Рэйчэл Вуд]]<br>[[Тэндзі Ньютан]]<br>[[Джэфры Райт]]<br>[[Джэймс Марсден]]<br>[[Бен Барнс]]<br>[[Інгрыд Бульсё Бердал]]<br>[[Кліфтан Колінз Малодшы|Кліфтан Колінз-мал.]]<br>[[Люк Хемсварт]]<br>[[Сідсэ Бабет Кнудсен]]<br>Сайман Куортэрман<br>[[Радрыгу Сантору]]<br>[[Анджэла Сарафян]]<br>[[Джымі Сімпсан]]<br>[[Тэса Томпсан]]<br>[[Шэнан Вудвард]]<br>[[Эд Харыс]]<br>[[Энтані Хопкінс]] |кампазітар = [[Рамін Джавадзі]] |студыя = [[Warner Bros. Television]]<br>[[Bad Robot Productions]] |сезонаў = 4 |колькасць = 36<!-- Трэба ставіць колькасць эпізодаў па меры іх паступлення--> |спіс_серый = #Эпізоды }} «'''Свет Дзікага Захаду'''», або «'''Заходні свет'''» ({{Lang-en|Westworld}}) — амерыканскі фантастычны серыял тэлеканала [[HBO]], прэм’ера якога адбылася 2 кастрычніка 2016 года<ref>{{cite web|url=http://variety.com/2016/tv/news/westworld-premiere-date-divorce-insecure-hbo-1201827128/|title=‘Westworld,’ ‘Divorce,’ ‘Insecure’ Set HBO Premiere Dates|work=Variety|first=Laura|last=Prudom|date=July 30, 2016|accessdate=July 31, 2016}}</ref>. Гэта адаптацыя аднайменнага фільма «[[Заходні свет, фільм|Заходні свет]]», напісанага і пастаўленага [[Майкл Крайтан|Майклам Крайтанам]] у 1973 годзе. Выканаўчымі [[Кінапрадзюсар|прадзюсарамі]] серыяла сталі [[Джонатан Нолан]], [[Ліза Джой]], [[Джэфры Джэйкаб Абрамс|Дж. Дж. Абрамс]], [[Джэры Вайнтраўб]] і [[Браян Бёрк]]. Нолан таксама выступіў у якасці рэжысёра пілотнай серыі. 14 лістапада 2016 года HBO працягнуў серыял на другі сезон<ref>{{cite web|url=http://deadline.com/2016/11/westworld-divorce-insecure-renewed-season-2-hbo-1201853994/|title=‘Westworld’, ‘Divorce’ & ‘Insecure’ Renewed For Season 2 By HBO|website=[[Deadline.com]]|first=Nellie|last=Andreeva|date=November 14, 2016|accessdate=November 14, 2016}}</ref>. Месца дзеяння — футурыстычны парк атракцыёнаў «Заходні свет», населены [[Андроід|андроідамі]]<ref> {{cite web | title = HBO Greenlights Sci-Fi Pilot Westworld From J.J. Abrams and Jonathan Nolan | url = http://tvline.com/2013/08/31/hbo-westworld-pilot-jj-abrams-jonathan-nolan/ | publisher = TV Line | date = August 31 2013 }}</ref><ref>{{cite web | title = HBO дал зелёный свет сериалу "Westworld" | url = http://channeli.ru/news/hbo-dal-zelenii-svet-serialu-westworld | publisher = Channel i | date = November 19 2014 | accessdate = 14 студзеня 2017 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20161109020758/http://channeli.ru/news/hbo-dal-zelenii-svet-serialu-westworld | archivedate = 9 лістапада 2016 | deadurl = yes }}</ref>. == Акцёры і персанажы == === Асноўны склад === * [[Эван Рэйчэл Вуд]] у ролі Далорэс Абернаці. * [[Тэндзі Ньютан]] у ролі чароўнай і праніклівай красуні Мэйв Мілей<ref> {{cite web | title = Thandie Newton Joins HBO’s ‘Westworld’ | url = http://variety.com/2014/tv/news/thandie-newton-westworld-hbo-1201282260/ | publisher = Variety | date = August 13 2014 }}</ref>. * [[Джэфры Райт]] у ролі Бернарда Лоу, главы праграмнага аддзела Свету Дзікага Захаду. Таксама ў некалькіх серыях мае ролю Арнольда Уэбера, сузаснавальніка парку. * [[Джэймс Марсден]] у ролі Тэдзі Флада, стралка, які прыехаў у пошуку мясцовых прыгажосцяў<ref> {{cite web | title = James Marsden Joins HBO’s ‘Westworld’ | url = http://variety.com/2014/tv/news/james-marsden-westworld-hbo-1201278842/ | publisher = Variety | date = August 8 2014 }}</ref>. * [[Бен Барнс]] у ролі Логана, халасцяка і сталага наведвальніка Свету Дзікага захаду. * [[Інгрыд Бульсё Бердал]] у ролі Амістыс, брутальнай і бязлітаснай бандыткі<ref name="Entertainment Weekly">{{cite web|url=http://insidetv.ew.com/2014/08/06/hunger-games-raising-hope-westworld/|title='Hunger Games,' 'Raising Hope' actors join HBO's 'Westworld'|date=August 6 2014|publisher=Entertainment Weekly}}</ref>. * [[Кліфтан Колінз Малодшы|Кліфтан Колінз-мал.]] у ролі Лоўрэнса, абаяльнага, але небяспечнага злачынца. * [[Люк Хемсварт]] у ролі Эшлі Стабса, начальніка Службы бяспекі. * [[Сідсэ Бабет Кнудсен]] у ролі Тэрэзы Кален, кіраўніка аддзела якасці робатаў парку<ref> {{cite web | title = HBO's Westworld adds cast | url = http://www.ew.com/article/2015/07/13/westworld-cast | date = July 13 2015 }}</ref>. * Сайман Куортэрман у ролі Лі Сайзмара, галоўнага сцэнарыст парку<ref name="Entertainment Weekly"/>. * [[Радрыгу Сантору]] ў ролі Гектара Эскатона, чалавека ў вышуку са схільнасцю да выжывання<ref name="Entertainment Weekly"/>. * [[Анджэла Сарафян]] у ролі Клемянціны Пеніфітэр, галоўнай сэрцаедкі парку<ref name="Entertainment Weekly"/>. * [[Тэса Томпсан]] у ролі Шарлоты Хейл * [[Шэнан Вудвард]] у ролі Элсі Х’юс, таленавітай і адоранай праграмісткі аддзела распрацоўкі<ref name="Entertainment Weekly"/>. * [[Эд Харыс]] у ролі чалавека ў чорным, які ўжо 30 гадоў вандруе па парку ў пошуку лабірынта. * [[Джымі Сімпсан]] у ролі Уільяма, які шукае самога сябе ў парку атракцыёнаў, спадарожнік Логана. * [[Энтані Хопкінс]] у ролі доктара Роберта Форда, творчага дырэктара парку «Заходні свет»<ref name="The Hollywood Reporter">{{cite web | title = Anthony Hopkins, Evan Rachel Wood to Star in HBO's 'Westworld' | url = http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/anthony-hopkins-evan-rachel-wood-676206 | publisher = The Hollywood Reporter | date = Jule 22 2014 }}</ref>. === Другарадны склад === * Лілі Сіманс у ролі Эбігейл * Лена Георгас у ролі Лоры * Кары Грэм у ролі Крэйга * Птолемі Слокам у ролі Сільвестра * Луіс Хертэм у ролі Пітэра Абернаці * Данабела Мартэль у ролі Сафіі * Олівер Бел у ролі маленькага хлопчыка * [[Стывен Ог]] у ролі Рэбуса * [[Майкл Уінкат]] у ролі Старога Біла * [[Эдзі Роўз]] у ролі Кісі * Браян Хоу ў ролі шэрыфа Пікета * [[Дэметрыус Грос]] у ролі намесніка шэрыфа Фоса * Леанарда Нэм у ролі Фелікса * [[Кайл Борнхаймер]] у ролі Кларэнса * Брэдфард Тэйтум у ролі бармэна/новага Абернаці * Цімаці Лі Дэ-Прайст у ролі Уолтэра * [[Талула Райлі]] ў ролі Анджэлы * [[Джына Торэс]] у ролі Лорэн == Вытворчасць == === Задума і распрацоўка === Кампанія [[Warner Bros.]] разглядала планы стварэння поўнаметражнага [[рэмейк]]а фільма «Заходні свет» 1973 года з канца 1990-х гадоў<ref name="thr-exe">{{Cite news|url=http://www.hollywoodreporter.com/blogs/heat-vision/lethal-weapon-wild-bunch-reboots-73493|title=EXCLUSIVE: 'Lethal Weapon,' 'Wild Bunch' Reboots Revived After Warner Bros. Exec Shuffle | work=The Hollywood Reporter | first=Borys|last=Kit}}</ref>. У 2002 годзе часопіс [[Variety]] паведаміў пра падпісанне дагавора паміж [[Warner Bros.]] і акцёрам [[Арнольд Шварцэнэгер|Арнольдам Шварцэнэгерам]], які намерваўся прадзюсаваць фільм і выканаць у ім ролю Стралка, раней сыграную [[Юл Брынер|Юлам Брынерам]]<ref name="var-schwarz">{{cite web|author=Michael Fleming|title=Franky G. gains 'Confidence'; Sanger teams with Elbert|url=http://variety.com/2002/film/columns/arnold-back-for-westworld-conan-redos-1117863930/|date=March 13, 2002|publisher=[[Variety]]|accessdate=2016-11-06|language=en}}</ref>; на працягу некалькіх гадоў кампанія спрабавала прыцягнуць да праекта [[Тарсем Сінгх|Тарсема Сінгха]] як рэжысёра і [[Квенцін Таранціна|Квенціна Таранціна]] ў якасці сцэнарыста<ref name="vul-history">{{cite web|author=Brian Tallerico|title=The Long, Weird History of the Westworld Franchise|url=http://www.vulture.com/2016/09/westworld-franchise-long-weird-history.html|date=September 30, 2016|publisher=Vulture.com|accessdate=2016-11-06|language=en}}</ref>. У 2011 годзе [[Warner Bros.]] усё яшчэ мела планы па стварэнні рэмейку<ref name="thr-exe"/>. У жніўні 2013 года было абвешчана, што кампанія кабельнага тэлебачання [[HBO]] замовіла пілотную серыю тэлесерыяла па матывах фільма — прадзюсарамі праекта выступілі [[Джэфры Джэйкаб Абрамс|Дж. Дж. Абрамс]], [[Джонатан Нолан]] і [[Джэры Вайнтраўб]], прычым Джонатан Нолан выступіў у якасці рэжысёра, а таксама сцэнарыста ў суаўтарстве са сваёй жонкай [[Лізай Джой]]<ref>{{cite web |last=Hertzfeld |first=Laura |date=August 30, 2013|title=HBO orders 'Westworld' adaptation from J.J. Abrams |work=Entertainment Weekly |url=http://insidetv.ew.com/2013/08/30/westworld-jj-abrams-hbo/|accessdate=September 2, 2013}}</ref>. У канцы 2014 года [[HBO]] дала ход стварэнню першага сезона серыяла ў супрацоўніцтве з кінакампаніяй [[Bad Robot Productions]]; прэм’ера серыяла была запланавана на 2015 год<ref name="thr-order">{{cite web|author=Lesley Goldberg|title=HBO's Star-Studded 'Westworld' Adaptation Ordered to Series|url=http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/hbos-westworld-ordered-series-741066|date=November 17, 2014|publisher=[[The Hollywood Reporter]]|accessdate=2016-11-06|language=en}}</ref>. Менавіта [[Джэфры Джэйкаб Абрамс|Дж. Дж. Абрамс]] прапанаваў падаваць сюжэт у серыяле з пункту гледжання андроідаў, а не людзей<ref name="in mind">{{cite web|url=http://www.slashfilm.com/westworld-logistical-questions-answered/|title=Your Westworld Logistical Questions Answered|first=Peter|last=Sciretta|date=October 4, 2016|website=[[/Film]]|accessdate=October 8, 2016}}</ref>. Джонатан Нолан сярод іншых крыніц чэрпаў натхненне ў [[камп’ютарная гульня|камп’ютарных гульнях]], у тым ліку ''[[BioShock Infinite]]'', ''[[Red Dead Redemption]]'' і ''[[The Elder Scrolls V: Skyrim]]'', а таксама гульнях ад кампаніі [[BioWare]], дзе няма строга зададзенай маралі, і маральны складнік знаходзіцца ў межах нейкага спектра, без адназначнага падзелу на чорнае і белае<ref name="violence"/>. Гульня ''[[The Elder Scrolls V: Skyrim]]'' прыводзілася як прыклад свету, у якім [[Негульнявы персанаж|негульнявыя персанажы]], якія кіруюцца камп’ютарам, напрыклад, вясковыя жыхары, жывуць сваім уласным жыццём незалежна ад таго, знаходзіцца побач з імі ігрок ці не<ref name="violence"/>. Менавіта гэтая ідэя персанажаў камп’ютарных гульняў паслужыла ўзорам для запраграмаваных гісторый андроідаў у «Свеце Дзікага Захаду», якія замкнутыя ў пастаяннай пятлі і штораз паўтараюць адны і тыя ж учынкі<ref name="loop">{{cite web|url=http://www.slashfilm.com/westworld-logistical-questions-answered/3/|title=Your Westworld Logistical Questions Answered|first=Peter|last=Sciretta|date=October 4, 2016|website=[[/Film]]|accessdate=October 8, 2016}}</ref>. Каментуючы тэму гвалту ў серыяле, Нолан адзначаў, што «гвалт прысутнічае ў тых гісторыях, якія нам падабаецца глядзець па тэлевізары, але не ў тых, якія нам хацелася б перажыць асабіста»<ref name="violence">{{cite web|url=http://www.vice.com/read/westworld-jonathan-nolan-lisa-joy-interview|title=How the Creators of 'Westworld' Built a Violent World of Robot Cowboys|first=Larry|last=Fitzmaurice|date=September 30, 2016|website=[[Vice (magazine)|Vice]]|accessdate=October 8, 2016}}</ref>. У серыяле гучаць цытаты з класічных п’ес [[Уільям Шэкспір|Уільяма Шэкспіра]], у прыватнасці, фраза «У бурных радасцей канец раптоўны» з ''[[Рамэа і Джульета|Рамэа і Джульеты]]''<ref name="rg-mix">{{cite web|author=Шаміль Керашев|title=Из чего сделан сериал "Мир Дикого Запада"|url=https://rg.ru/2016/12/09/recept-mira-dikogo-zapada-kerroll-shekspir-vesterny-i-da-vinchi.html|date=09.12.2016|publisher=[[Российская газета]]|accessdate=2016-12-15|language=ru}}</ref> — для андроідаў яна з’яўляецца [[Трыгер, псіхалогія|трыгерам]], якія прымушаюць пераацаніць сваё ўспрыманне рэальнасці<ref name="paranoid black paint">{{cite web|url=http://variety.com/2016/tv/news/westworld-video-game-influences-season-2-comic-con-1201883378/|title=‘Westworld’ Showrunners Hint at Season 2, Discuss Show’s Video-Game Influences|first=Todd|last=Spangler|date=October 9, 2016|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|accessdate=October 15, 2016}}</ref>. «Свет Дзікага Захаду» мае шэраг адсылак да «[[Аліса ў Краіне Цудаў|Алісе ў Краіне Цудаў]]» [[Льюіс Кэрал|Льюіса Кэрала]] — да іх адносяцца, напрыклад, сіняя сукенка Далорэс і сцэна чаявання ў пустыні, якая вельмі нагадвае кананічныя ілюстрацыі [[Джон Тэніэл|Джона Тэніэла]] да «Алісы»<ref name="radar-eggs">{{cite web|author=Matthew Turner|title=Every secret Easter egg and hidden reference in Westworld season 1|url=http://www.gamesradar.com/westworld-easter-eggs/|date=2016-12-06|publisher=[[GamesRadar]]|accessdate=2016-12-15|language=en}}</ref>. Паводле слоў Нолана, у серыяле ёсць некалькі відавочных і невідавочных сувязяў паміж галоўнай гераіняй Далорэс і [[Аліса, персанаж Кэрала|Алісай]], галоўнай гераіняй кэралаўскай кнігі; сама кніга Кэрала таксама з’яўляецца ў серыяле, і героі зачытваюць урыўкі з яе<ref>{{cite web|author=James Hibberd|title=Westworld producers on episode 3 burning questions|url=http://www.ew.com/article/2016/10/16/westworld-interview-3-stray|date=2016-10-16|publisher=[[Entertainment Weekly]]|accessdate=2016-12-15|language=en}}</ref>. [[Выява:God2-Sistine Chapel.png|thumb|«Стварэнне Адама», [[фрэска]] [[Сіксцінская капэла|Сіксцінскай капэлы]] працы [[Мікеланджэла]]]] Адсылкі да выяўленчага мастацтва ўключаюць у сябе вобразы, спісаныя з «[[Вітрувіянскі чалавек|Вітрувіянскага чалавека]]» [[Леанарда да Вінчы]], «[[Свет Крысціны|Свету Крысціны]]» [[Эндру Уает]]а і «[[Стварэнне Адама|Стварэння Адама]]» [[Мікеланджэла]] <ref name="rg-mix"/> — рэпрадукцыя «Стварэнні Адама» з’яўляецца ў фінале першага сезона, і адзін з герояў серыяла, доктар Форд, паказвае на яе і пераказвае тэорыю, высунутую ў 1990 годзе амерыканскім урачом Фрэнкам Мешбергерам, пра тое, што ў выяве [[Бог]]а на фрэсцы насамрэч зашыфравана анатамічная выява [[Галаўны мозг чалавека|чалавечага мозгу]]<ref name="verge-brain">{{cite web|author=Rachel Becker|title=Does the Michelangelo painting in the Westworld finale really show a brain — or is it a uterus?|url=http://www.theverge.com/2016/12/6/13852240/westworld-finale-ford-dolores-michelangelo-brain-creation-of-adam|date=2016-12-06|publisher=[[The Verge]]|accessdate=2016-12-15|language=en}}</ref>. У сюжэце серыяла немалое месца займае канцэпцыя «[[Бікамералізм, псіхалогія|бікамералізму]]», ці «двухпалатнага розуму», высунутая амерыканскім псіхолагам [[Джуліян Джэйнс|Джуліянам Джэйнсам]] у 1976 годзе — аб тым, што мысленне старажытных людзей адрознівалася ад мыслення сучасных і некалі чалавечы мозг быў «двухпалатным», падзеленым на дзве часткі, адна з якіх паведамляла іншай, што рабіць, а іншая выконвала загады, успрымаючы голас іншай часткі мозгу як «вонкавы», які належыць вышэйшым сілам — распад гэтай сістэмы, паводле меркавання Джэйнса, прывёў да ўтварэння ўласнага «Я» і свядомасці ў сучасным сэнсе гэтага слова<ref>{{cite web |url=https://www.thrillist.com/entertainment/nation/westworld-bicameral-mind-theory-real |title=Why the Bicameral Mind Theory Is Crucial to Unlocking 'Westworld' |website=Thrillist |first=Matt |last=Patches |date=October 17, 2016 |accessdate=November 17, 2016}}</ref>. У фільме «[[Заходні свет, фільм|Заходні свет]]» 1973 гады фігуравалі і іншыя паркі, аформленыя ў стылі не Дзікага Захаду, а [[Рымская імперыя|Рымскай імперыі]] і [[Сярэднявечча]] — Нолан дапушчаў, што падобныя паркі могуць у далейшым з’явіцца ў серыяле<ref name="middle empire">{{cite web|url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/tv/news/westworld-season-1-and-2-hbo-sky-atlantic-different-themed-worlds-will-feature-just-not-the-medieval-a7361371.html|title=Westworld set to feature different themed worlds, just not the Medieval and Roman ones from the film|first=Christopher|last=Hooton|date=October 14, 2016|website=[[The Independent]]|accessdate=October 15, 2016}}</ref>, і сапраўды, у апошняй серыі першага сезона было паказана закуліссе яшчэ аднаго парку з японскімі самураямі<ref>{{cite web|author=Megan Willett|title=The 'Westworld' finale gave fans a major clue there could be more robot worlds out there|url=http://www.businessinsider.com/westworld-samurai-world-other-parks-2016-12|date=2016-12-05|publisher=Business Insider|accessdate=2016-12-15}}</ref>. Пісьменнік [[Джордж Рэйманд Рычард Марцін|Джордж Марцін]], па чыіх [[Песня Лёду і Агню|кнігах]] у жанры сярэдневяковага [[фэнтэзі]] быў зняты іншы паспяховы серыял [[HBO]] — «[[Гульня тронаў, тэлесерыял|Гульня тронаў]]» — сустракаўся з Ноланам і Джой і прапанаваў ім ідэю магчымага красовера паміж серыяламі — парку з андроідамі, заснаванага на свеце «Гульні тронаў»<ref>{{cite web|url=http://www.indiewire.com/2016/10/game-of-thrones-westworld-crossover-geroge-r-r-martin-jonathan-nolan-1201738623/|title=‘Game of Thrones’ and ‘Westworld’ Crossover: George R. R. Martin Pitched Idea To Showrunners|publisher=''[[IndieWire]]''|last=Murthi|first=Vikram|date=October 20, 2016|accessdate=October 21, 2016}}</ref>. === Кастынг === [[Энтані Хопкінс]] і [[Эван Рэйчэл Вуд]] сталі першымі акцёрамі, з кім дамовіліся прадзюсары серыяла, і былі зацверджаны іх ролі доктара Роберта Форда і Далорэс Абернаці адпаведна. У жніўні 2014 года да праекта далучылася цэлая група акцёраў у складзе: [[Джэфры Райт]], [[Радрыгу Сантору]], [[Інгрыд Бульсё Бердал]], [[Шэнан Вудвард]], Анжэла Сарафян, Сайман Куортэрман і [[Джэймс Марсден]]. === Здымкі === Здымкі пілотнага эпізоду адбыліся ў ліпені і ў жніўні 2014 года ў [[Лос-Анджэлес]]е<ref> {{cite web | title = How HBO's 'Westworld' Became TV's Hottest Project | url = http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/how-hbos-westworld-became-tvs-728698 | publisher = The Hollywood Reporter | date = August 29 2014 }}</ref>. == Крытыка == Першы сезон серыяла атрымаў пераважна станоўчыя водгукі ад крытыкаў. Станоўча быў ацэнены акцёрскі склад<ref name="film" /><ref name="mir" /><ref name="rgrew" />, «годны галівудскага блокбастара»<ref name="rgrew">{{cite web |url=https://rg.ru/2016/10/06/mir-dikogo-zapada-recenziia-na-pilot-novogo-seriala-hbo.html|title=Что тебе снится, блуждающий биоробот?|date=2016-10-06|publisher=[[Российская газета]]|accessdate=2016-12-11|lang=ru}}</ref>, чыя трупа «зрабіла б гонар многім кінастужкам»<ref name="film">{{cite web |url=https://www.film.ru/articles/velikolepnye-shesterki|title=Рецензия на пилот сериала «Мир Дикого Запада»|author=Борис Иванов.|date=2016-10-03|publisher=Film.ru|accessdate=2016-12-11|lang=ru}}</ref>. Запазычваючы асноўную ідэю ад фільма 1973 года серыял не выглядае як рэмейк. Ён кардынальна адрозніваецца з пункту гледжання жанру і ўяўляе сабой фантастычную драму супраць трылера арыгінала. Сюжэт інтрыгуе загадкамі і філасофскімі алюзіямі<ref name="film" />. Серыял ўздымае мноства тэм, у якіх тэматыка штучнага інтэлекту адыгрывае не апошнюю ролю, але і не заўсёды першую<ref name="mir">{{cite web |url=http://www.mirf.ru/serial/mir-dikogo-zapada-westworld|title=Почему «Мир Дикого Запада» — главный сериал сезона|author=Дмитрий Шепелёв.|date=2016-12-07|publisher=[[Мир фантастики]]|accessdate=2016-12-11|lang=ru}}</ref>. Незвычайная і форма падачы апавядання — тры паралельныя «таймлайны», якія разгортваюцца на экране, не адрозныя адзін ад аднаго. «Свет Дзікага Захаду» атрымаўся суцэльным творам, здольным спарадзіць грамадскія дыскусіі, як гэта некалі зрабіў серыял «[[Застацца ў жывых, тэлесерыял|Застацца ў жывых]]»<ref name="daily">{{cite web |url=https://daily.afisha.ru/cinema/3851-kak-stoit-ponimat-serial-mir-dikogo-zapada/|title=Как стоит понимать сериал «Мир Дикого Запада»|author=Максим Сухагузов.|date=2016-12-08|publisher=Афиша. Daily|accessdate=2016-12-11 |lang=ru}}</ref>. З прычыны таго, што ў сюжэце шмат гвалту і аголенай натуры, праект параўноўвалі з «[[Гульня тронаў, тэлесерыял|Гульнёй тронаў]]». Сярод негатыўных водгукаў існавала меркаванне, што па сутнасці серыял не ўяўляе ў сваёй канцэпцыі нічога новага<ref name="rgrew" />. Да мінусаў журналісты таксама адносілі інтэлектуальную безуважлівасць да таго, што адбываецца, асабліва ўласцівае пілотнай серыі<ref name="film" />. «Афіша. Daily» пісала: {{cquote|Серыял, гулец з храналогіяй, на працягу ўсяго сезона сцірае розніцу паміж учора, сёння і заўтра, прад'явіў па-чартоўску нетрывіяльны спосаб апавядання. Пэўна, трэба быць андроідам, каб не ацаніць шоу хоць бы на гэтым узроўні. «Гэта ні да чаго не падобнае», — скажуць адны. «Спыніць маторыку», — скажуць іншыя<ref name="daily" />.}} == Зноскі == {{заўвагі|3}} == Спасылкі == {{навігацыя}} * {{Imdb title|0475784|Свет Дзікага Захаду}} * [http://www.mirf.ru/serial/evan-rachel-wood-interview Как достичь мира? Убить всех людей] / Мир Фантастики, 20.10.2016 * [http://www.mirf.ru/serial/mir-dikogo-zapada-chto-budet-vo-vtorom-sezone «Мир Дикого Запада»: что будет во втором сезоне?] / Мир Фантастики, 16.12.2016 {{Дж. Дж. Абрамс}} [[Катэгорыя:Фільмы ЗША 2016 года]] [[Катэгорыя:Тэлесерыялы 2016 года]] [[Катэгорыя:Тэлесерыялы паводле алфавіта]] [[Катэгорыя:Драматычныя тэлесерыялы ЗША]] [[Катэгорыя:Навукова-фантастычныя тэлесерыялы ЗША]] [[Катэгорыя:Тэлесерыялы на англійскай мове]] [[Катэгорыя:Тэлесерыялы Warner Bros. Television]] 9egq37cok6y82fln3d0cmj84emcctst 0 359251 4186627 4186531 2022-08-14T13:27:06Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Славутасць |Тып = |Беларуская назва = Комплекс будынкаў піваварнага завода «Аліварыя» |Арыгінальная назва = |Выява = Minsk. Alivaryja Brewery buildings.jpg |Подпіс выявы = па вул. Кісялёва |Шырыня выявы = |Статус = |Краіна = Беларусь |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = Горад |Месцазнаходжанне = Мінск |lat_dir = |lat_deg = 53.91600|lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = 27.56188|lon_min = |lon_sec = |region = |CoordScale = |Канфесія = |Епархія = |Добрапрыстойнасць = |Ордэнская прыналежнасць = |Тып кляштара = |Тып будынка = |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадванне = |Заснаванне = |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = 1864 |Заканчэнне будаўніцтва = 1864 |Будынкі = {{Славутасць/Будынкі||||||}} |Вядомыя жыхары = |Рэліквіі = |Настаяцель = |Стан = |Сайт = |Commons = }} '''Комплекс будынкаў піваварнага завода «[[Аліварыя]]»''' ў [[Мінск]]у, размешчаны на рагу [[Вуліца Кісялёва, Мінск|вуліц Кісялёва]] (№ 30) і [[Вуліца Максіма Багдановіча, Мінск|Максіма Багдановіча]]. == Архітэктура == Комплекс узведзены ў [[1864]] годзе і складаецца з трох асноўных і некалькіх дапаможных будынкаў, абнесеных глухой [[цэгла|цаглянай]] [[агароджа]]й, размешчаны на тэрыторыі 2,5 [[га]]. Уздоўж вул. Кісялёва вылучаюцца варачны корпус, карпусы саладоўні і [[соладасушня|соладасушні]] (1940 г.). Будынкі складанай аб’ёмна-прасторавай кампазіцыі, завершаны рознымі па вышыні трохвугольнымі [[Шчыт, архітэктура|шчытамі]]. У дэкаратыўным афармленні выкарыстаны плоскія [[Лапатка, архітэктура|лапаткі]], [[карніз]]ныя паяскі. [[Фасад]]ы [[Чляненне, архітэктура|чляняцца]] прамавугольнымі і [[акно|аконнымі]] праёмамі. Па вул. М. Багдановіча размешчаны адміністрацыйна-вытворчы корпус. Будынак двухпавярховы складаны ў плане. Фасад чляніцца прамавугольнымі аконнымі праёмамі і гарызантальнымі цягамі пад вокнамі першага і другога [[паверх]]аў<ref name="ГККРБ">{{крыніцы/ГККРБ-2009|}}</ref>. На будынку ў 1970 годзе ўстаноўлена мемарыяльная дошка падпольшчыкам, абноўленая ў 1984 годзе (архіт. [[Б. Сідарэнка]]; [[сілумін]])<ref name="ЗП">{{крыніцы/ЗП|Мінск}}</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/ГККРБ-2009|}} == Спасылкі == {{ГККРБ|712Г000083}} {{Commons|Category:}} {{Славутасці Мінска}} [[Катэгорыя:Славутасці Мінска]] [[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні Мінска]] [[Катэгорыя:Вуліца Кісялёва (Мінск)]] [[Катэгорыя:Вуліца Максіма Багдановіча (Мінск)]] e125y2lm4z87jk2ygxt5t03btctfdh1 0 359850 4186684 3980118 2022-08-14T15:04:28Z D.L.M.I. Bel 33064 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Запольскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[Беларусь]] |Статут = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Віцебскі раён]] |Уключае = 30 населеных пунктаў |Сталіца = [[Заполле (Віцебскі раён)|Заполле]] |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]] |Глава = Рыгор Іосіфавіч Шлыкаў |Назва главы = Старшыня сельвыканкама |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = 954 |Год перапісу = 2009 |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавы пояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = 2 |Сайт = http://vitebsk.vitebsk-region.gov.by/ru/zapolskiy-selsovet |Заўвагі = }} {{Значэнні2|Запольскі сельсавет}} '''Запо́льскі сельсавет''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Віцебскі раён|Віцебскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Цэнтр — вёска [[Заполле (Віцебскі раён)|Заполле]]. == Гісторыя == Утвораны 20 жніўня 1924 года ў складзе [[Суражскі раён|Суражскага раёна]] [[Віцебская акруга|Віцебскай акругі]] [[БССР]]. Пасля скасавання акруговай сістэмы 26 ліпеня 1930 года ў Суражскім раёне БССР, з 20 лютага 1938 года — Віцебскай вобласці БССР. З 20 студзеня 1960 года сельсавет у складзе Віцебскага раёна. 22 снежня 1960 года да сельсавета далучана тэрыторыя скасаваных [[Навасёлкаўскі сельсавет (Віцебскі раён)|Навасёлкаўскага]] і [[Тарасенскі сельсавет|Тарасенскага]] сельсаветаў<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 22 снежня 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1961, № 4 (924).</ref>. З 25 снежня 1962 года ў складзе [[Лёзненскі раён|Лёзненскага раёна]]. 27 снежня 1962 года ў склад сельсавета ўключаны 10 населеных пунктаў [[Курынскі сельсавет|Курынскага сельсавета]] ([[Астраўскія]], [[Белікава]], [[Брылі (Віцебскі раён)|Брылі]], [[Вайцяхі (Віцебскі раён)|Вайцяхі]], [[Гаркава (Курынскі сельсавет)|Гаркава]], [[Калінка (Віцебскі раён)|Калінка]], [[Лунькі]], [[Сабалёва]], [[Хатоля]] і [[Штанова]]), якія былі перададзены 25 снежня 1962 года ў склад Лёзненскага раёна<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 27 снежня 1962 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).</ref>. З 2 жніўня 1966 года ў складзе Віцебскага раёна<ref>Рашэнне выканкама Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 2 жніўня 1966 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1966, № 26 (1146).</ref>. На 1 студзеня 1974 года ў складзе Запольскага сельсавета 45 населеных пунктаў<ref name="атд74">{{Крыніцы/БССР-АТД (1974)|43}}</ref>. 17 жніўня 2010 года скасаваны вёскі [[Булы]] і [[Дзеснянінава]]<ref>[http://maps.by/upload/docs/pdf/ib/2010/abolition2010.pdf Пералік найменняў геаграфічных аб’ектаў, спыніўшых сваё існаванне за 2010 г.]{{ref-ru}}</ref>, 24 лістапада 2011 года — вёска [[Марковічы]]<ref>[https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2011-137/2011_137_9_45741.pdf&oldDocPage=1 Решение Витебского районного Совета депутатов от 24 ноября 2011 г. № 143 Об упразднении сельского населенного пункта Витебского района Витебской области]</ref>. == Насельніцтва == Перад [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайной]] у сельсавеце пражывала 11 461 чалавек (2 439 двароў). Пасля вайны было адноўлена 1259 двароў, а ў ліпені 1969 года ў сельсавеце пражывала 3 619 чалавек. Падчас вайны нямецкія акупацыйныя ўлады знішчылі 870 чалавек і 2 361 двор; з 443 чалавек, якія былі адпраўлены на прымусовыя працы, вярнуліся 393 чалавекі. На франтах Другой сусветнай вайны загінула 729 жыхароў сельсавета, яшчэ 242 чалавекі загінулі ў савецкіх партызанскіх атрадах<ref>Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь. Ф. 4683. — Воп. 3. — Спр. 749. — Л. 135.</ref>. Насельніцтва сельсавета паводле перапісу 2009 года — 954 чалавекі<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/viciebskaja.htm Колькасць насельніцтва населеных пунктаў Віцебскай вобласці Беларусі паводле перапісу 2009 года]{{ref-ru}}</ref>, з іх 91,8 % — [[беларусы]], 6,1 % — [[рускія ў Беларусі|рускія]], 0,7 % — [[узбекі]], 0,5 % — [[украінцы ў Беларусі|украінцы]]<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic-comm2009.htm Этнічны склад насельніцтва сельсаветаў Беларусі паводле перапісу 2009 года]{{ref-ru}}</ref>. == Населеныя пункты == # [[Бенцяі]] # [[Бярозаўка (Віцебскі раён)|Бярозаўка]] # [[Галінава]] # [[Дземяхі (Віцебскі раён)|Дземяхі]] # [[Дразды (Віцебскі раён)|Дразды]] # [[Заполле (Віцебскі раён)|Заполле]] # [[Засёлак]] # [[Захаронкі]] # [[Кабаны]] # [[Кавалёва (Запольскі сельсавет)|Кавалёва]] # [[Казакова (Віцебскі раён)|Казакова]] # [[Калінка (Віцебскі раён)|Калінка]] # [[Канькі]] # [[Навасёлкі (Запольскі сельсавет)|Навасёлкі]] # [[Нізкабор’е]] # [[Новааляксандраўка (Віцебскі раён)|Новааляксандраўка]] # [[Папаратна]] # [[Партызанаўка (Віцебскі раён)|Партызанаўка]] # [[Парэчча (Віцебскі раён)|Парэчча]] # [[Пруднікі (Запольскі сельсавет)|Пруднікі]] # [[Пудаць]] # [[Пунішча (Віцебскі раён)|Пунішча]] # [[Пухавічы (Віцебскі раён)|Пухавічы]] # [[Сапраны]] # [[Сібякі]] # аграгарадок [[Тарасенкі (Віцебскі раён)|Тарасенкі]] # [[Харпенічы]] # [[Храпакі (Віцебскі раён)|Храпакі]] # [[Шлыкі]] # [[Шчыпечы]] == Населеныя пункты, знішчаныя нямецкімі акупацыйнымі ўладамі<ref>Нямецка-фашысцкі генацыд на Беларусі (1941 —1944): Зборнік / Камітэт па архівах і справаводству, Беларускі навукова-даследчы цэнтр дакументазнаўства, археаграфіі і архіўнай справы, Аддзел навуковай інфармацыі па гуманітарных навуках Акадэміі навук Беларусі, Беларускі рэспубліканскі фонд «Узаемаразуменне і прымірэнне»; [Пад агул. рэд. У. М. Міхнюка]. — Мн.: БелНДЦДААС, 1995. — 411 с., 32 л. iл. — С. 33, 37, 38, 39. — ISBN 985-6099-06-4; Дзяржаўны архіў Віцебскай вобласці. Ф. 1778. — Воп. 3. — Спр. 2.</ref> == * ''Дубавіца'' — вёска, якая знаходзілася за 3 км на ўсход ад [[Вёска Кавалёва, Запольскі сельсавет|в. Кавалёва]]. Перад вайной жыло 193 чал. (42 двары). У кастрычніку [[1943]] г. нямецкія акупацыйныя войскі загубілі 28 чал. і спалілі вёску. * ''Лычнёва'' — вёска, якая знаходзілася за 3 км на ўсход ад аграгар. Тарасенкі. Перад вайной жыло 185 чал. (40 двароў). У ліпені [[1942]] г. нямецкія акупацыйныя войскі загубілі 144 чал. і спалілі вёску. * ''Падзяродня'' — вёска, якая знаходзілася за 1 км на паўночны ўсход ад в. Храпакі. Перад вайной жыло 82 чал. (19 двароў). У ліпені 1942 г. нямецкія акупацыйныя войскі загубілі 21 чал. і спалілі вёску. * ''Плоткі'' — вёска, якая знаходзілася ў сельсавеце. Перад вайной жыло 176 чал. (35 двароў). У лютым 1943 г. нямецкія акупацыйныя войскі загубілі 25 чал. і спалілі вёску. * ''Сазаны'' — вёска, якая знаходзілася за 3 км на паўднёвы ўсход ад в. Сапраны. Перад вайной жыло 220 чал. (40 двароў). У снежні 1942 г. нямецкія акупацыйныя войскі загубілі 21 чал. і спалілі вёску. * ''Стэськава'' — вёска, якая знаходзілася за 1,5 км на паўднёвы ўсход ад в. Храпакі. Перад вайной жыло 46 чал. (11 двароў). У ліпені 1942 г. нямецкія акупацыйныя войскі загубілі 20 чал. і спалілі вёску. * ''Шыцікі'' — вёска, якая знаходзілася за 5 км на поўдзень ад в. Дразды. Перад вайной жыло 145 чал. (38 двароў). У ліпені 1942 г. нямецкія акупацыйныя войскі загубілі 84 чал. і спалілі вёску (38 двароў). На месцы вёскі пастаўлена стэла. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. * Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с. * Тэрыторыя сучаснага Віцебскага раёна ў адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле Віцебшчыны ў паслярэвалюцыйны перыяд / Падрых. У. І. Мезенцаў // Памяць: Віцебскі раён: Гісторыка-дакументальная хроніка гарадоў і раёнаў Беларусі / Рэдкал.: А. П. Красоўскі [і інш.]; Укл. У. І. Мезенцаў; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2004. — 772 с.: іл. — С. 134 — 135. — ISBN 985-02-0647-0. {{Запольскі сельсавет, Віцебскі раён}} {{Віцебскі раён}} [[Катэгорыя:Запольскі сельсавет (Віцебскі раён)| ]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Суражскага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Лёзненскага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] dy1mx1dt9jcs607edh5sxngt7d0dl72 0 400891 4186685 3980481 2022-08-14T15:04:30Z D.L.M.I. Bel 33064 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Курынскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[Беларусь]] |Статут = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Віцебскі раён]] |Уключае = 16 населеных пунктаў |Сталіца = [[Курына]] |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]] |Скасаванне |Глава = Міхаіл Генадзевіч Камандышка |Назва главы = Старшыня сельвыканкама |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = 692 |Год перапісу = 2009 |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавы пояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = 2 |Сайт = http://vitebsk.vitebsk-region.gov.by/ru/kurinskiy-selsovet |Заўвагі = }} '''Ку́рынскі сельсавет''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Віцебскі раён|Віцебскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Цэнтр — вёска [[Курына]]. == Гісторыя == Утвораны 20 жніўня 1924 года як '''Дражнаўскі сельсавет''' у складзе [[Лосвідскі раён|Лосвідскага раёна]] [[Віцебская акруга|Віцебскай акругі]] [[БССР]]. Цэнтр — маёнтак [[Дражна (Віцебскі раён)|Дражна]]. З 29 кастрычніка 1924 года ў [[Кузняцоўскі раён|Кузняцоўскім раёне]]. 21 жніўня 1925 года цэнтр сельсавета перанесены ў вёску Курына, сельсавет перайменаваны ў Курынскі. З 26 сакавіка 1927 года ў складзе Віцебскага раёна. Пасля скасавання акруговай сістэмы 26 ліпеня 1930 года ў Віцебскім раёне БССР. З 15 лютага 1931 года ў складзе [[Суражскі раён|Суражскага раёна]] БССР, з 20 лютага 1938 года — Віцебскай вобласці. З 20 студзеня 1960 года сельсавет у складзе Віцебскага раёна. 22 снежня 1960 года да сельсавета далучана тэрыторыя скасаванага [[Астроўскі сельсавет (Віцебскі раён)|Астроўскага сельсавета]]<ref>Рашэнне выканкама Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 22 снежня 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1961, № 4 (924).</ref>. 25 снежня 1962 года ў склад [[Лёзненскі раён|Лёзненскага раёна]] перададзены 10 населеных пунктаў ([[Астраўскія]], [[Белікава]], [[Брылі (Віцебскі раён)|Брылі]], [[Вайцяхі (Віцебскі раён)|Вайцяхі]], [[Гаркава (Курынскі сельсавет)|Гаркава]], [[Калінка (Віцебскі раён)|Калінка]], [[Лунькі]], [[Сабалёва]], [[Хатоля]] і [[Штанова]])<ref>Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР ад 25 снежня 1962 г. Аб узбуйненні сельскіх раёнаў Беларускай ССР // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1962, № 41 (1000).</ref>, якія 27 снежня 1962 года ўключаны ў склад [[Запольскі сельсавет (Лёзненскі раён)|Запольскага сельсавета]] Лёзненскага раёна<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 27 снежня 1962 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).</ref>. == Насельніцтва == Перад [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайной]] у сельсавеце пражывала 2 832 чалавек (694 двары). Пасля вайны было адноўлена 315 двароў, а ў ліпені [[1969]] года ў сельсавеце пражывала 1 102 чалавекі. Падчас вайны нямецкія акупацыйныя ўлады знішчылі 568 чалавек і 694 двары; з 740 чалавек, якія былі адпраўлены на прымусовыя працы ў [[Трэці Рэйх|нацысцкую Германію]], вярнулася 402 чалавекі. На франтах Другой сусветнай вайны загінула 276 жыхароў сельсавета, яшчэ 214 чалавек загінулі ў савецкіх партызанскіх атрадах<ref>Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь. Ф. 4683. — Воп. 3. — Спр. 749. — Л. 135.</ref>. Насельніцтва сельсавета паводле перапісу 2009 года — 692 чалавекі<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/viciebskaja.htm Колькасць насельніцтва населеных пунктаў Віцебскай вобласці Беларусі паводле перапісу 2009 года]{{ref-ru}}</ref>, з іх 90,2 % — [[беларусы]], 8,5 % — [[рускія ў Беларусі|рускія]], 0,7 % — [[украінцы ў Беларусі|украінцы]]<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic-comm2009.htm Этнічны склад насельніцтва сельсаветаў Беларусі паводле перапісу 2009 года]{{ref-ru}}</ref>. == Населеныя пункты == # [[Астраўскія]] # [[Белікава]] # [[Будзіслава]] # [[Вайцяхі (Віцебскі раён)|Вайцяхі]] # [[Гаркава (Курынскі сельсавет)|Гаркава]] # [[Дражна (Віцебскі раён)|Дражна]] # [[Задзвінне (Віцебскі раён)|Задзвінне]] # [[Кулакова (Віцебскі раён)|Кулакова]] # [[Курына]] # [[Міхалкова]] # [[Пляшкі]] # [[Сабалёва]] # [[Седзенне]] # [[Хамякова (Віцебскі раён)|Хамякова]] # [[Хатоля]] # [[Ходарава (Віцебскі раён)|Ходарава]] == Населеныя пункты, знішчаныя нямецкімі акупацыйнымі ўладамі<ref>Нямецка-фашысцкі генацыд на Беларусі (1941 —1944): Зборнік / Камітэт па архівах і справаводству, Беларускі навукова-даследчы цэнтр дакументазнаўства, археаграфіі і архіўнай справы, Аддзел навуковай інфармацыі па гуманітарных навуках Акадэміі навук Беларусі, Беларускі рэспубліканскі фонд «Узаемаразуменне і прымірэнне»; [Пад агул. рэд. У. М. Міхнюка]. — Мн.: БелНДЦДААС, 1995. — 411 с., 32 л. iл. — С. 33, 37, 38, 39. — ISBN 985-6099-06-4; Дзяржаўны архіў Віцебскай вобласці. Ф. 1778. — Воп. 3. — Спр. 2.</ref> == * ''Подцева'' — вёска, якая знаходзілася за 3 км на захад ад вёскі Курына. Перад вайной жыло 80 чалавек. 23 мая 1943 года нямецкія акупацыйныя войскі загубілі 29 жыхароў і спалілі 8 двароў. У 1958 годзе на месцы вёскі пастаўлены абеліск. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. * Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с. * Тэрыторыя сучаснага Віцебскага раёна ў адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле Віцебшчыны ў паслярэвалюцыйны перыяд / Падрых. У. І. Мезенцаў // Памяць: Віцебскі раён: Гісторыка-дакументальная хроніка гарадоў і раёнаў Беларусі / Рэдкал.: А. П. Красоўскі [і інш.]; Укл. У. І. Мезенцаў; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2004. — 772 с.: іл. — С. 134 — 135. — ISBN 985-02-0647-0. {{Курынскі сельсавет}} {{Віцебскі раён}} [[Катэгорыя:Курынскі сельсавет| ]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Лосвідскага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Кузняцоўскага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Суражскага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] e8icvpvi1o63t5sws5bv2m87i8anguz 0 464558 4187146 4061097 2022-08-15T09:56:51Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki [[Файл:Veszprem_varkapu.jpg|міні|300x300пкс|Вароты герояў у [[Горад Веспрэм|Веспрэме]]]] '''Турызм у Венгрыі''' славіцца багатай гісторыяй.<ref name="Hudman"/> [[Венгрыя]] стала трынаццатай па турыстычнай наведвальнасці краінай свету ў 2002 годзе<ref name="Hall">{{cite book|title=tourism and Transition: Gouvernanse, Transformation and Development|last=Hall|first=Derek R.|url=http://books.google.com/books?id=VWsb148C1zAC|year=2004|publisher=CABI Publishing|isbn=0851997481|pages=74}}</ref>. У 2004 і 2005 годзе колькасць турыстаў, якія прыязджаюць у краіну, павялічылася на 7 працэнтаў.<ref name="Lyman">{{cite news|first=Rick|last=Lyman|title=Budapest Is Stealing Some of Prague's Spotlight|url=http://travel.nytimes.com/2006/09/03/travel/03journey.html?pagewanted=1|wirk=The New York Times|date=2006-09-03|accesdate=2008-05-24}}</ref> 98 працэнтаў турыстаў складаюць жыхары еўрапейскіх краін, большай часткай — [[Аўстрыя|Аўстрыі]], [[Германія|Германіі]] і [[Славакія|Славакіі]].<ref name="Hudman"/> Турыстычны сезон Венгрыі доўжыцца з красавіка па кастрычнік. У ліпені і жніўні назіраецца пік турыстычнай актыўнасці.<ref name="Hudman"/> Самым папулярным месцам Венгрыі для турыстаў з'яўляецца [[Горад Будапешт|Будапешт]].<ref name="Hall"/> == Турызм у [[Горад Будапешт|Будапешце]] == [[Горад Будапешт|Будапешт]] стаў адным з самых папулярных гарадоў цэнтральнай Еўропы сярод турыстаў у 90-я гады. Славутасці горада ўключаюць у сябе замак [[Замак Буда|Буда]], у якім размешчана некалькі музеяў і помнікаў архітэктуры: [[Венгерская нацыянальная галерэя]], [[Музей гісторыі Будапешта]], {{нп3|Царква Святога Мацьяша||ru|Церковь Святого Матьяша}}<ref name="Bachmann"/>, {{нп3|Рыбацкі бастыён||ru|Рыбацкий бастион}}, [[Палац Шандара]] і іншыя. Карыстаюцца папулярнасцю [[Будынак венгерскага парламента]] і парк [[Варашлігет]].<ref name="Hudman">{{cite book|title=Geography of Travel & Tourism|last=Hudman|first=Lloyd E.|coauthors=Eva H. Essa, Richard H. Jackson|year=2002|url=http://books.google.com/books?id=MyGjpyNAur0C|publisher=Thomson Delmar Learning|isbn=0766832562|pages=284–285}}</ref> У горадзе размешчана мноства музеяў і тэатраў.<ref name="Bachmann">{{cite news|first=Helena|last=Bachmann|title=Beauty and the Feast|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,901020325-218419,00.html|work=Time|date=2002-03-18|accessdate=2008-05-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081009060314/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,901020325-218419,00.html|archivedate=9 кастрычніка 2008|deadurl=yes}} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20081009060314/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,901020325-218419,00.html |date=9 кастрычніка 2008 }}</ref> [[Замак Буда]], набярэжныя [[Рака Дунай|Дуная]] і [[Праспект Андрашы|Праспект Андраш]] з'яўляюцца аб'ектам [[Сусветная спадчына|Сусветнай спадчыны]] [[ЮНЕСКА]].<ref name="sights">{{cite web|url=http://www.budapestinfo.hu/en/things_to_see|title=Sights|accessdate=2008-05-24|publisher=Budapest Tourism Office|deadlink=404|archiveurl=https://web.archive.org/web/20051125113843/http://www.budapestinfo.hu/en/things_to_see|archivedate=25 лістапада 2005|deadurl=yes}}</ref> У Венгрыі знаходзіцца каля 1300 геатэрмальных крыніц, якія выкарыстоўваюцца для лячэння і рэлаксацыі з часоў Рымскай Імперыі. Рымляне будавалі свае лазні на беразе Дуная яшчэ ў I стагоддзі н. э. <ref name="seattle">{{cite news|first=Kristen|last=Schweizer|title=Hungary: 'Mediterran' thermal spa water park|url=http://seattletimes.nwsource.com/html/traveloutdoors/201871185_hungarybaths07.html|work=The Seattle Times|date=2004-03-06|accesdate=2008-05-24}}</ref> Больш за 30000 кубічных метраў мінеральнай вады тэмпературай ад 21° да 76 °C працякаюць з 118 тэрмальных крыніц на тэрыторыі Будапешта <ref name="thermal97"/>.<ref name="sights"/><ref name="metro"/> Лазні Будапешта, пабудаваныя ў розныя гістарычныя эпохі, прапануюць турыстам паслугі лячэння, масаж і спа-працэдуры<ref name="thermal97">{{cite book|title=Budapest: Steaming Special section on the Thermal Baths|last=Fallon|first=Steve|year=2003|publisher=Lonely Planet|url=http://books.google.ie/books?id=3wCiLFHUZmYC|isbn=1864503564|pages=97}}</ref><ref name="metro">{{cite news|first=Szonja|last=Krezinger|title=Your tour guide to Budapesy|url=http://www.metronews.ca/vancouver/live/article/5324|work=Metro World News|date=2008-05-24|accesdate=2008-05-24}}{{Недаступная спасылка}}</ref>. Пад Будапештам знаходзіцца каля 200 пячор, некаторыя з якіх адкрыты для турыстаў. <ref>{{cite news|first=Brandon|last=Swanson|title=Digging the way to a new market|url=http://www.praguepost.com/articles/2006/07/05/digging-the-way-to-a-new-market.php|work=The Prague Post|date=2006-06-05|accessdate=2008-05-24}}</ref> Сталакцітавая пячора Палволгі ''(Pálvölgy)'' — вялікі займальны лабірынт, адкрыты ў пачатку XX стагоддзя. Гэта самая вялікая пячорная сістэма пагоркаў Буда.<ref name="Hebbert66-67">{{cite book|title=The Rough Guide to Budapest|last=Hebbert|first=Charles|year=2002|publisher=Rough Guides|url=http://books.google.ie/books?id=H1Z5H9WdqRcC|isbn=1858288894|pages=66–67}}</ref> Іншая пячора — Землохегі ''(Szemlohegy)'' — характэрная прыгожымі сценамі, пакрытымі мінеральнымі солямі і чыстым паветрам.<ref name="Hebbert68">{{cite book|title=The Rough Guide to Budapest|last=Hebbert|first=Charles|year=2002|publisher=Rough Guides|url=http://books.google.ie/books?id=H1Z5H9WdqRcC|isbn=1858288894|pages=68}}</ref> Пячора Маціяс ''(Matyas)'', якая знаходзіцца на ўскраіне горада, складаецца з практычна непраходных праходаў, прыцягвае аматараў экстрэмальнага турызму.<ref>{{cite news|first=Gemma|last=Bowes|title=20 Urban adventures|url=http://www.guardian.co.uk/travel/2006/feb/26/extremesportsholidays.observerescapesection?page=4|work=The Guardian|date=2006-02-26|accessdate=2008-05-24}}</ref> [[Файл:Balaton_Hungary_Landscape.jpg|справа|міні|Возера [[Возера Балатан|Балатон]]]] == Рэгіянальны турызм == Возера [[Возера Балатан|Балатон]] — самае вялікае прэснаводнае [[возера]] цэнтральнай Еўропы. Гэта други па папулярнасці напрамак турызму ў Венгрыі. У 1994 на возеры пабывала 2.5 мільёнаў турыстаў.<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/eb/article-9011913/Lake-Balaton|title=Lake Balaton|accessdate=2008-05-24|publisher=Encyclopædia Britannica|archiveurl=https://www.webcitation.org/67Ho0ctsc?url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/49879/Lake-Balaton|archivedate=29 красавіка 2012|deadurl=no}}</ref><ref name="Hall39">{{cite book|title=Tourism and Sustainable Community Development|last=Hall|first=Derek|year=2003|publisher=Routledge|url=http://books.google.ie/books?id=gWpeoeQ4Pn8C|isbn=0415309158|pages=39}}</ref> Іншымі напрамкамі рэгіянальнага турызму з'яўляюцца спа курорты, актыўны адпачынак і культурныя славутасці.<ref name="Boniface">{{cite book|title=Worldwide Destinations: The Geography of Travel and Tourism|url=https://archive.org/details/worldwidedestina0000boni|last=Boniface|first=Brian G.|coauthors=Christopher P. Cooper|year=2005|publisher=Butterworth-Heinemann|isbn=0750659971|pages=[https://archive.org/details/worldwidedestina0000boni/page/210 210]}}</ref>У Венгрыі створана каля 400 пляцовак для {{нп3|Кемпінг|кемпінгу|ru|Кемпинг}}.<ref name="Johnstone585">{{cite book|title=Europe on a Shoestring|last=Johnstone|first=Sarah|year=2005|publisher=Lonely Planet|url=http://books.google.ie/books?id=vwy8tk9UUMEC|isbn=1740597796|pages=585}}</ref> Пракладзена больш за 2500 км веласіпедных трас.<ref name="Johnstone586">{{cite book|title=Europe on a Shoestring|last=Johnstone|first=Sarah|year=2005|publisher=Lonely Planet|url=http://books.google.ie/books?id=vwy8tk9UUMEC|isbn=1740597796|pages=586}}</ref> Таксама асаблівай папулярнасцю карыстаюцца рыбалка, назіранне за птушкамі, <ref name="Fallon55">{{cite book|title=Hungary|last=Fallon|first=Steve|coauthors=Neal Bedford|year=2003|publisher=Lonely Planet|url=http://books.google.ie/books?id=FfkOpHEUGA0C|isbn=1740591526|pages=55}}</ref> верхавая язда і паляванне.<ref name="Fallon56">{{cite book|title=Hungary|last=Fallon|first=Steve|coauthors=Neal Bedford|year=2003|publisher=Lonely Planet|url=http://books.google.ie/books?id=FfkOpHEUGA0C|isbn=1740591526|pages=56}}</ref> {{зноскі}} {{Венгрыя ў тэмах}} [[Катэгорыя:Турызм у Венгрыі]] l809s57jgokp8jlvvpkzemabt6np2a1 0 477696 4186647 4167121 2022-08-14T14:33:40Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Маладзечна» https://vk.com/wall-102487648_31089 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Высоцкі}} {{футбаліст | імя = Максім Высоцкі | поўнае імя = Максім Сяргеевіч Высоцкі | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Беларусь}} [[ФК Маладзечна|Маладзечна]] | нумар = | пазіцыя = [[брамнік (футбол)|брамнік]] | клубы = {{футбольная кар’ера |2013—2016| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Мінск|Мінск]]|0 (0) |2014| {{Фарм-клуб}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Мінск-2|Мінск-2]]|18 (-26) |2016| {{Арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Тарпеда Мінск|Тарпеда (Мінск)]]|3 (-4) |2017| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Баранавічы|Баранавічы]]|15 (-21) |2017| {{Арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Нафтан|Нафтан (Наваполацк)]]|10 (-21) |2018| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро (Магілёў)]]|13 (-19) |2019| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Гарадзея|Гарадзея]]|4 (-5) |2020| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Хімік Светлагорск|Хімік (Светлагорск)]]|19 (-34) |2021| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Смаргонь|Смаргонь]]|5 (-13) |2021| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Іслач|Іслач (Мінскі раён)]]|1 (-4) |2022| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Белшына|Белшына (Бабруйск)]]|5 (-8) |2022—| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Маладзечна|Маладзечна]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2011|{{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Юнацкая зборная Беларусі па футболе|Беларусь (да 17)]]|1 (-3) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 14 жніўня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 27 жніўня 2017 }} '''Максім Высоцкі''' (нар. {{ДН|29|1|1995}}, {{МН|Мінск}}) — беларускі [[футбол|футбаліст]], [[брамнік (футбол)|брамнік]] клуба [[ФК Маладзечна|«Маладзечна»]]. == Клубная кар’ера == Пачынаў кар’еру ў складзе дубля футбольнага клуба [[ФК Мінск|«Мінск»]], а ў 2014 годзе выступаў за фарм-клуб [[ФК Мінск-2|«Мінск-2»]] у Першай лізе. Па заканчэнні сезона 2014 «Мінск-2» спыніў існаванне, і Максім вярнуўся ў «Мінск», дзе стаў другім брамнікам пасля [[Андрэй Клімовіч|Андрэя Клімовіча]], аднак на полі так і не з’явіўся. У пачатку 2016 года быў аддадзены ў арэнду мінскаму [[ФК Тарпеда Мінск|«Тарпеда»]], аднак не здолеў замацавацца ў складзе, і, згуляўшы ўсяго ў трох матчах, улетку пакінуў каманду. У другой палове 2016 года не гуляў з-за траўмы. У пачатку 2017 года далучыўся да [[ФК Баранавічы|«Баранавічаў»]], дзе здолеў замацавацца ў аснове. У ліпені 2017 года быў аддадзены ў арэнду ў наваполацкі [[ФК Нафтан|«Нафтан»]]. 31 ліпеня 2017 года дэбютаваў у Вышэйшай лізе, адгуляўшы ўсе 90 хвілін у матчы са [[ФК Слуцк|«Слуцкам»]] (1:0). Стаў асноўным брамнікам наваполацкага клуба, толькі ў канцы сезона страціў месца ў складзе. У снежні 2017 года вярнуўся ў «Баранавічы». У студзені 2018 года перайшоў у магілёўскі [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпро»]]<ref>[http://fcdnepr.by/article/detail/id/1024 Четыре футболиста подписали контракты с клубом]</ref>. Пачынаў сезон у якасці асноўнага брамніка, улетку саступіў месца [[Аляксей Бярэзін|Аляксею Бярэзіну]]. У снежні 2018 года пакінуў магілёўскі клуб<ref>[http://football.by/news/120997.html 11 футболистов покинули "Днепр"]</ref>. У студзені 2019 года стаў іграком [[ФК Гарадзея|«Гарадзеі»]]<ref>[http://football.by/news/122106.html Роман Волков и Максим Высоцкий стали игроками "Городеи"]</ref>. На працягу сезона 2019 у асноўным быў другім брамнікам пасля [[Ігар Даўгяла|Ігара Даўгялы]]. У снежні 2019 года па пагадненні бакоў пакінуў «Гарадзею»<ref>[http://football.by/news/134579.html "Городею" покинули Роман Волков и Максим Высоцкий]</ref>. У пачатку 2020 года праходзіў прагляд у [[ФК Віцебск|«Віцебску»]] і [[ФК Смалявічы|«Смалявічах»]], аднак сезон пачаў у складзе светлагорскага [[ФК Хімік Светлагорск|«Хіміка»]]. Спачатку чаргаваўся на поле з [[Аўтандзіл Лабадзэ|Аўтандзілам Лабадзэ]], з верасня трывала заняў месца першага брамніка. У лютым 2021 года стаў іграком [[ФК Смаргонь|«Смаргоні»]], дзе быў другім брамнікам пасля [[Павел Шчарбачэня|Паўла Шчарбачэні]]. У ліпені 2021 года перайшоў у [[ФК Іслач|«Іслач»]]<ref>[https://football.by/news/154235.html Максим Высоцкий сменил "Сморгонь" на "Ислочь"]</ref>. Быў рэзервовым брамнікам, згуляў толькі ў матчы апошняга тура супраць [[ФК Энергетык-БДУ|«Энергетыка-БДУ»]] (0:4). У студзені 2022 года па заканчэнні кантракта пакінуў «Іслач»<ref>[https://football.by/news/160250.html Четыре игрока покинули "Ислочь"]</ref>. Неўзабаве стаў трэніравацца з бабруйскай [[ФК Белшына|«Белшынай»]] і ў лютым падпісаў кантракт<ref>[https://football.by/news/161055.html "Белшина" подписала Высоцкого и продлила контракт с Воловиком]</ref>. Пачынаў сезон 2022 у якасці асноўнага брамніка бабруйчан, але пазней страціў месца ў складзе. У ліпені 2022 года пакінуў «Белшыну»<ref>[https://www.pressball.by/articles/football/belarus/112925 Новости. “Минск” теряет]</ref>. У жніўні 2022 года далучыўся да [[ФК Маладзечна|«Маладзечна»]]. == Міжнародная кар’ера == У верасні 2011 года ў складзе [[Юнацкая зборная Беларусі па футболе|юнацкай зборнай Беларусі]] прымаў удзел у кваліфікацыйным раўндзе чэмпіянату Еўропы. У 2015 годзе выклікаўся ў [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|моладзевую зборную Беларусі]], але так і не згуляў за яе. == Статыстыка выступленняў == {| cellspacing="0" cellpadding="3" style="border:1px solid #AAAAAA;font-size:95%" |- bgcolor="#E4E4E4" !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=50 |Сезон !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=10 |Дывізіён !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=50 |Клуб !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Краіна !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Матчы !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Галы |- align="center" | 2013 || дубль || [[ФК Мінск|Мінск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 4 || -6 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|2014]] || Д2 || [[ФК Мінск-2|Мінск-2]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 18 || -26 |- align="center" | 2015 || дубль || [[ФК Мінск|Мінск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 14 || -12 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|2016]] (1) || Д2 || [[ФК Тарпеда Мінск|Тарпеда]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 3 || -4 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|2017]] (1) || Д2 || [[ФК Баранавічы|Баранавічы]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 15 || -19 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|2017]] (2) || Д1 || [[ФК Нафтан|Нафтан]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 10 || -21 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]] || Д1 || [[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 13 || -19 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|2019]] || Д1 || [[ФК Гарадзея|Гарадзея]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 4 || -5 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] || Д2 || [[ФК Хімік Светлагорск|Хімік]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 19 || -34 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] (1) || Д1 || [[ФК Смаргонь|Смаргонь]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 5 || -13 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] (2) || Д1 || [[ФК Іслач|Іслач]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 1 || -4 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|2022]] (1) || Д1 || [[ФК Белшына|Белшына]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 5 || -8 |- align="center" |} {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Высоцкі Максім Сяргеевіч}} [[Катэгорыя:Футбольныя варатары]] [[Катэгорыя:Футбалісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Мінск-2]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Тарпеда Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Баранавічы]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Нафтан]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дняпро Магілёў]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Гарадзея]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Хімік Светлагорск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Смаргонь]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Іслач]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Белшына]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Маладзечна]] 1icd5azp8vv88c5oo5macedu9n6hdhc 0 480803 4186642 4146701 2022-08-14T14:18:31Z ElisavetaIvanova 69289 wikitext text/x-wiki {{кінематаграфіст}} {{цёзкі2|Прытула}} '''Сяргей Дзмітрыевіч Прытула''' (нар. {{ДН|22|6|1981}}, [[Збараж]], [[Цярнопальская вобласць]], [[Украіна]]) — [[Украіна|украінскі]] [[Вядучы|тэлевядучы]], шоумен, [[грамадскі дзеяч]] і [[валанцёр]]. Аўтар і сапрадзюсар народнага скетч-шоу «Файна Юкрайна», экс-вядучы ранішняга шоу «Пад’ём» і талент-шоу «Украіна слязам не верыць» на [[Новы канал|Новым канале]], вядучы «Педан-Прытула шоу», вядучы пост-шоу «Страсці за Рэвізорам», «Хто зверху?». Вядучы праграмы «Суперінтуіцыя», «[[Вар’яты-шоу]]» на [[Новы канал|Новым канале]]. Балатаваўся ў мэры Кіева ў 2020 годзе. == Біяграфія == У 1997 годзе заняў другое месца па абароне навуковых прац у Малой акадэміі навук Украіны. Школу скончыў з залатым медалём. У 1998 годзе паступіў у [[Цярнопальскі нацыянальны эканамічны ўніверсітэт|Цярнопальскую акадэмію народнай гаспадаркі]]. На працягу навучання ў акадэміі быў актыўным удзельнікам шэрагу моладзевых арганізацый, разам з аднадумцамі стварыў нефармальны саюз «Митці» выдавецтва «Сліна». Паралельна з навучаннем гуляў у КВЗ, прымаў удзел у конкурсах мастацкай самадзейнасці. У 2000—2001 гадах вучыўся ў [[Лондан]]е ў адным з каледжаў. Працаваў у Вялікабрытаніі на розных пасадах: ад будаўніка і грузчыка да афіцыянта і памочніка кухара. Але з-за траўмы быў вымушаны павярнуцца ва Украіну. З 2005 года жыве ў Кіеве. З першай жонкай Юліяй Андрыйчук пазнаёміўся ў 2007 годзе ў Цярнопалі, пасля яны развяліся. Сяргей выхоўвае з Юліяй сына Дзмітрыя (нар. 2008), якога назваў у гонар памерлага бацькі. Летам 2015 года Сяргей ажаніўся другі раз, яго жонкай стала Кацярына Сапельнік з Данецка. Яны пазнаёміліся падчас працы на тэлебачанні. 27 ліпеня 2017 года ў пары нарадзілася дачка Саламея. Займаецца спортам, лічыць спартзалу месцам для падтрымання добрага настрою. Раней актыўна займаўся страйкболам, але пасля быў вымушаны пакінуць хобі, таму што лічыць, што падчас вайны такая забава з’яўляецца недарэчнай. Ад часу расійска-ўкраінскай вайны стаў валанцёрам, дапамагаючы ўкраінскім вайскоўцам. == Кар’ера == === Радыё === У 1998 годзе прайшоў кастынг на пасаду радыёвядучага і пасля працяглай падрыхтоўкі ў студзені наступнага года з’явіўся ў эфіры «Радыё Цярнопаль 106.1 FM» пад псеўданімам «Сірий». Вярнуўшыся ў Цярнопаль з Лондана, займаў пасаду студэнцкага дэкана свайго ВНУ і аднавіў працу на «Радыё Цярнопаль». У 2002 годзе ўзначаліў студэнцкую забастоўку ва ўніверсітэце, абараніў дыплом і застаўся працаваць на пасадзе дырэктара Цэнтра моладзевых ініцыятыў, вучыўся ў магістратуры. Нягледзячы на гэта, актыўна займаўся прома-акцыямі, арганізацыяй канцэртаў, гастраляваў з камандамі КВЗ. У 2004 годзе прайшоў кастынг на пасаду вядучага праграмы «Было ваша, стала наша» і неўзабаве з’явіўся ў эфіры аднаго з агульнанацыянальных каналаў. Атрымаўшы запрашэнне ад сталічнай радыёстанцыі «Music-радыё», у лістападзе 2005 года пераехаў у Кіеў і прыступіў да працы ў эфіры. Паралельна з працай на Новым канале Сяргей працаваў над праектамі на радыё: «Вішнёвая 20-ка» на Люкс FM, і «Файна Юкрайна» на «Наша радыё». === Тэлебачанне === * у 2004—2005 гадах — вядучы праграмы «Было ваша, стала наша» на [[Інтэр (тэлеканал)|Інтэры]] * у 2006—2009 гадах — працуе ва ўкраінскім «Камедзі клаб», тады з’явіўся персанаж Сяргея — «Тернопільський сірий» * з 2012 года — працуе над праграмай «Хто зверху?» на [[Новы канал|Новым канале]] * з сакавіка 2014 года — вядучы тэлешоу «Страсці за Рэвізорам» на [[Новы канал|Новым канале]] * з 2015 года — працуе над шоу «Суперінтуіцыя» на [[Новы канал|Новым канале]] * з 2015 года — вядучы прэміі Тэлетрыумф * з 2016 года — вядучы тэлеверсіі першага ўкраінамоўнага гумарыстычнага шоу «Вар’яты» на [[Новы канал|Новым канале]] * у лютым 2017 года — вядучы ўкраінскага нацыянальнага адбору на песенны конкурс «Еўрабачанне» на [[СТБ (украінскі тэлеканал)|канале СТБ]] ==== Comedy Club UA ==== У 2006—2009 гадах Сяргей працуе рэзідэнтам «Comedy Club UA», прымае ўдзел у штотыднёвых вечарынах і тэлездымках. У рамках праекта стварае ўедлівы саркастычны вобраз, рэзка выказваецца пра ўкраінскіх знакамітасцяў і прысутных у зале. ==== Пад’ём ==== У 2008 годзе разам са сваім калегам па «Камедзі клаб» [[Аляксандр Сяргеевіч Педан|Аляксандрам Педанам]] і [[Вольга Міхайлаўна Фрэймут|Вольгай Фрэймут]] узначальвае ранішні эфір Новага канала — становіцца вядучым тэлешоу «Пад’ём». Працаваў над шоу да 27 мая 2011 года. ==== Файна Юкрайна ==== Ад жніўня 2008 года быў акцёрам, аўтарам і сапрадзюсэрам Народнага скетч-шоу «Файна Юкрайна» на Новым канале. Яго партнёрам па шоу быў Андрэй Малочны. Усяго было знята 100 выпускаў «Файнай Юкрайны», што стала найлепшым паказчыкам сярод усіх скетч-шоу постсавецкай прасторы. ==== КабрыяЛета ==== У рамках тэлевізійнага праекта Сяргей Прытула разам з [[Аляксандр Сяргеевіч Педан|Аляксандрам Педанам]] і [[Вольга Міхайлаўна Фрэймут|Вольгай Фрэймут]] калясіў на сучасным і стыльным аўтамабілі-кабрыялеце па курортных гарадах і мясцінах Украіны, распавядаючы гледачам пра прывабныя месцы для адпачынку, традыцыі адпачынку ў сваіх сем’ях, жартуючы і разважаючы мясцовае насельніцтва. ==== Педан-Прытула шоу ==== 3 лютага 2013 года на тэлеэкранах Украіны з’явілася «Педан-Прытула шоу», у якім прымаў удзел Сяргей Прытула са сваім сябрам Аляксандрам Педанам. Праект трываў два сезоны. ==== Вар’яты ==== Вядучы і творчы кіраўнік гумарыстычнага шоу «Вар’яты». Праект з’явіўся ў 2009 годзе, першае выступленне прайшло 28 мая 2010 года ў Цярнопалі пад назвай «Першае украінскамоўнае гумар-шоу „Вар’яты“». == Узнагароды і намінацыі == * 2014 год — «Тэлезорка» — улюбёны тэлевядучы забаўляльнай праграмы («Хто зверху?», намінацыя) * 2015 год — «Тэлетрыўмф» — вядучы забаўляльнай праграмы («Хто зверху?», намінацыя) * 2015 год — «Тэлетрыўмф» — вядучы ток-шоу («Страсці за Рэвізорам», намінацыя) * 2016 год — «Тэлетрыўмф» — вядучы ток-шоу («Страсці за Рэвізорам», нагарода) * 2016 год — ордэн «Народны герой Украіны» * 2017 год — «Viva! Найкрасивіші 2016» — самы прыгожы мужчына Украіны (намінацыя) * 2019 год — ордэн «За заслугі» ІІІ ступені == Грамадская дзейнасць == Актыўна займаецца валанцёрскай дзейнасцю, збірае матэрыяльную дапамогу ад неабыякавых грамадзян. Разам з тэлевядучым Генадзем Папенка не раз асабіста наведваў прыфрантавыя зоны АТА, дапамагаючы ўкраінскім вайскоўцам. Кожны тыдзень з пачатку 2014 года збірае ў холе Новага канала рэчы для дапамогі ўдзельнікам АТА. Тут збіраюць салдатам ежу, вопратку, іншае. На сабраныя грошы купляе для ваенных патрэб аўтамабілі, лекі, прыборы начнога бачання і іншае вайсковае абсталяванне. Частку грошай, заробленых выступамі, таксама вытрачае на дапамогу арміі. У Цярнопалі ўтрымлівае рэабілітацыйны цэнтр для пацярпелых ад вайны. Таксама арганізуе збор кніг для дзяцей, у снежні 2015 года, у Дзень святога Мікалая, першую частку кніг было адпраўлена маленькім жыхарам акупаванага Крыма — 100 асобнікаў. Сяргей хоча, каб дзеці чыталі на ўкраінскай мове і не забывалі яе. Для гэтага ён працуе над стварэннем рэсурсу для назапашвання заявак з Крыма і пастаўкі літаратуры да акупаванага паўвострава. У 2022 годзе за 3 месяцы вайны яго фонд сабраў 700 мільёнаў грыўняў на патрэбы арміі<ref> {{citeweb|url=https://novy.tv/ua/news/2022/05/19/sergej-prytula-sobral-700-myllyonov-gryven-na-armyyu/|title=Менше ніж за 3 місяці: Сергій Притула зібрав 700 мільйонів гривень на армію|date=2022-05-19}} </ref>. 22 чэрвеня 2022 года ад імя уласнага фонду пачаў збор сродкаў на 3 байрактары для ўкраінскага войска <ref> {{citeweb|url=https://armyinform.com.ua/2022/06/22/v-ukrayini-rozpochavsya-proyekt-narodnyj-bajraktar/|title=В Україні стартував проєкт «Народний Байрактар»|date=2022-06-22}}</ref>. == Цікавыя факты == * Сын Сяргея Дзмітрый таксама прымаў удзел у яго канцэртах: ён гатаваў акцёрам каву, прыносіў ваду, дапамагаў на сцэне, зарабляючы невялікія грошы. * 16 разоў мяняў месца жыхарства. * Любімыя фільмы: «Прапала Грамата», «Цені забытых продкаў», «Крымінальнае чытво». * Падчас здымак прынцыпова не есць: лічыць, што артыст павінен быць галодным. * Падчас здымак у праграме «КабрыяЛета» скокнуў са страхоўкай з 40-метровага моста ў Запарожжы. * Зарэгістраваны ў сацсетках толькі з 2014 года. * Да 31 года не вадзіў аўтамабіля. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Прытула Сяргей}} [[Катэгорыя:Comedy Club]] [[Катэгорыя:Шоумены]] [[Катэгорыя:Сцэнарысты Украіны]] [[Катэгорыя:Гумарысты Украіны]] [[Катэгорыя:Тэлевядучыя Украіны]] 6d2legdxo303ixapd1huhdo0yqrkefk 4186644 4186642 2022-08-14T14:18:52Z ElisavetaIvanova 69289 wikitext text/x-wiki {{кінематаграфіст}} {{цёзкі2|Прытула}} '''Сяргей Дзмітрыевіч Прытула''' (нар. {{ДН|22|6|1981}}, [[Збараж]], [[Цярнопальская вобласць]], [[Украіна]]) — [[Украіна|украінскі]] [[Вядучы|тэлевядучы]], шоумен, [[грамадскі дзеяч]] і [[валанцёр]]. == Біяграфія == У 1997 годзе заняў другое месца па абароне навуковых прац у Малой акадэміі навук Украіны. Школу скончыў з залатым медалём. У 1998 годзе паступіў у [[Цярнопальскі нацыянальны эканамічны ўніверсітэт|Цярнопальскую акадэмію народнай гаспадаркі]]. На працягу навучання ў акадэміі быў актыўным удзельнікам шэрагу моладзевых арганізацый, разам з аднадумцамі стварыў нефармальны саюз «Митці» выдавецтва «Сліна». Паралельна з навучаннем гуляў у КВЗ, прымаў удзел у конкурсах мастацкай самадзейнасці. У 2000—2001 гадах вучыўся ў [[Лондан]]е ў адным з каледжаў. Працаваў у Вялікабрытаніі на розных пасадах: ад будаўніка і грузчыка да афіцыянта і памочніка кухара. Але з-за траўмы быў вымушаны павярнуцца ва Украіну. З 2005 года жыве ў Кіеве. З першай жонкай Юліяй Андрыйчук пазнаёміўся ў 2007 годзе ў Цярнопалі, пасля яны развяліся. Сяргей выхоўвае з Юліяй сына Дзмітрыя (нар. 2008), якога назваў у гонар памерлага бацькі. Летам 2015 года Сяргей ажаніўся другі раз, яго жонкай стала Кацярына Сапельнік з Данецка. Яны пазнаёміліся падчас працы на тэлебачанні. 27 ліпеня 2017 года ў пары нарадзілася дачка Саламея. Займаецца спортам, лічыць спартзалу месцам для падтрымання добрага настрою. Раней актыўна займаўся страйкболам, але пасля быў вымушаны пакінуць хобі, таму што лічыць, што падчас вайны такая забава з’яўляецца недарэчнай. Ад часу расійска-ўкраінскай вайны стаў валанцёрам, дапамагаючы ўкраінскім вайскоўцам. == Кар’ера == === Радыё === У 1998 годзе прайшоў кастынг на пасаду радыёвядучага і пасля працяглай падрыхтоўкі ў студзені наступнага года з’явіўся ў эфіры «Радыё Цярнопаль 106.1 FM» пад псеўданімам «Сірий». Вярнуўшыся ў Цярнопаль з Лондана, займаў пасаду студэнцкага дэкана свайго ВНУ і аднавіў працу на «Радыё Цярнопаль». У 2002 годзе ўзначаліў студэнцкую забастоўку ва ўніверсітэце, абараніў дыплом і застаўся працаваць на пасадзе дырэктара Цэнтра моладзевых ініцыятыў, вучыўся ў магістратуры. Нягледзячы на гэта, актыўна займаўся прома-акцыямі, арганізацыяй канцэртаў, гастраляваў з камандамі КВЗ. У 2004 годзе прайшоў кастынг на пасаду вядучага праграмы «Было ваша, стала наша» і неўзабаве з’явіўся ў эфіры аднаго з агульнанацыянальных каналаў. Атрымаўшы запрашэнне ад сталічнай радыёстанцыі «Music-радыё», у лістападзе 2005 года пераехаў у Кіеў і прыступіў да працы ў эфіры. Паралельна з працай на Новым канале Сяргей працаваў над праектамі на радыё: «Вішнёвая 20-ка» на Люкс FM, і «Файна Юкрайна» на «Наша радыё». === Тэлебачанне === * у 2004—2005 гадах — вядучы праграмы «Было ваша, стала наша» на [[Інтэр (тэлеканал)|Інтэры]] * у 2006—2009 гадах — працуе ва ўкраінскім «Камедзі клаб», тады з’явіўся персанаж Сяргея — «Тернопільський сірий» * з 2012 года — працуе над праграмай «Хто зверху?» на [[Новы канал|Новым канале]] * з сакавіка 2014 года — вядучы тэлешоу «Страсці за Рэвізорам» на [[Новы канал|Новым канале]] * з 2015 года — працуе над шоу «Суперінтуіцыя» на [[Новы канал|Новым канале]] * з 2015 года — вядучы прэміі Тэлетрыумф * з 2016 года — вядучы тэлеверсіі першага ўкраінамоўнага гумарыстычнага шоу «Вар’яты» на [[Новы канал|Новым канале]] * у лютым 2017 года — вядучы ўкраінскага нацыянальнага адбору на песенны конкурс «Еўрабачанне» на [[СТБ (украінскі тэлеканал)|канале СТБ]] ==== Comedy Club UA ==== У 2006—2009 гадах Сяргей працуе рэзідэнтам «Comedy Club UA», прымае ўдзел у штотыднёвых вечарынах і тэлездымках. У рамках праекта стварае ўедлівы саркастычны вобраз, рэзка выказваецца пра ўкраінскіх знакамітасцяў і прысутных у зале. ==== Пад’ём ==== У 2008 годзе разам са сваім калегам па «Камедзі клаб» [[Аляксандр Сяргеевіч Педан|Аляксандрам Педанам]] і [[Вольга Міхайлаўна Фрэймут|Вольгай Фрэймут]] узначальвае ранішні эфір Новага канала — становіцца вядучым тэлешоу «Пад’ём». Працаваў над шоу да 27 мая 2011 года. ==== Файна Юкрайна ==== Ад жніўня 2008 года быў акцёрам, аўтарам і сапрадзюсэрам Народнага скетч-шоу «Файна Юкрайна» на Новым канале. Яго партнёрам па шоу быў Андрэй Малочны. Усяго было знята 100 выпускаў «Файнай Юкрайны», што стала найлепшым паказчыкам сярод усіх скетч-шоу постсавецкай прасторы. ==== КабрыяЛета ==== У рамках тэлевізійнага праекта Сяргей Прытула разам з [[Аляксандр Сяргеевіч Педан|Аляксандрам Педанам]] і [[Вольга Міхайлаўна Фрэймут|Вольгай Фрэймут]] калясіў на сучасным і стыльным аўтамабілі-кабрыялеце па курортных гарадах і мясцінах Украіны, распавядаючы гледачам пра прывабныя месцы для адпачынку, традыцыі адпачынку ў сваіх сем’ях, жартуючы і разважаючы мясцовае насельніцтва. ==== Педан-Прытула шоу ==== 3 лютага 2013 года на тэлеэкранах Украіны з’явілася «Педан-Прытула шоу», у якім прымаў удзел Сяргей Прытула са сваім сябрам Аляксандрам Педанам. Праект трываў два сезоны. ==== Вар’яты ==== Вядучы і творчы кіраўнік гумарыстычнага шоу «Вар’яты». Праект з’явіўся ў 2009 годзе, першае выступленне прайшло 28 мая 2010 года ў Цярнопалі пад назвай «Першае украінскамоўнае гумар-шоу „Вар’яты“». == Узнагароды і намінацыі == * 2014 год — «Тэлезорка» — улюбёны тэлевядучы забаўляльнай праграмы («Хто зверху?», намінацыя) * 2015 год — «Тэлетрыўмф» — вядучы забаўляльнай праграмы («Хто зверху?», намінацыя) * 2015 год — «Тэлетрыўмф» — вядучы ток-шоу («Страсці за Рэвізорам», намінацыя) * 2016 год — «Тэлетрыўмф» — вядучы ток-шоу («Страсці за Рэвізорам», нагарода) * 2016 год — ордэн «Народны герой Украіны» * 2017 год — «Viva! Найкрасивіші 2016» — самы прыгожы мужчына Украіны (намінацыя) * 2019 год — ордэн «За заслугі» ІІІ ступені == Грамадская дзейнасць == Актыўна займаецца валанцёрскай дзейнасцю, збірае матэрыяльную дапамогу ад неабыякавых грамадзян. Разам з тэлевядучым Генадзем Папенка не раз асабіста наведваў прыфрантавыя зоны АТА, дапамагаючы ўкраінскім вайскоўцам. Кожны тыдзень з пачатку 2014 года збірае ў холе Новага канала рэчы для дапамогі ўдзельнікам АТА. Тут збіраюць салдатам ежу, вопратку, іншае. На сабраныя грошы купляе для ваенных патрэб аўтамабілі, лекі, прыборы начнога бачання і іншае вайсковае абсталяванне. Частку грошай, заробленых выступамі, таксама вытрачае на дапамогу арміі. У Цярнопалі ўтрымлівае рэабілітацыйны цэнтр для пацярпелых ад вайны. Таксама арганізуе збор кніг для дзяцей, у снежні 2015 года, у Дзень святога Мікалая, першую частку кніг было адпраўлена маленькім жыхарам акупаванага Крыма — 100 асобнікаў. Сяргей хоча, каб дзеці чыталі на ўкраінскай мове і не забывалі яе. Для гэтага ён працуе над стварэннем рэсурсу для назапашвання заявак з Крыма і пастаўкі літаратуры да акупаванага паўвострава. У 2022 годзе за 3 месяцы вайны яго фонд сабраў 700 мільёнаў грыўняў на патрэбы арміі<ref> {{citeweb|url=https://novy.tv/ua/news/2022/05/19/sergej-prytula-sobral-700-myllyonov-gryven-na-armyyu/|title=Менше ніж за 3 місяці: Сергій Притула зібрав 700 мільйонів гривень на армію|date=2022-05-19}} </ref>. 22 чэрвеня 2022 года ад імя уласнага фонду пачаў збор сродкаў на 3 байрактары для ўкраінскага войска <ref> {{citeweb|url=https://armyinform.com.ua/2022/06/22/v-ukrayini-rozpochavsya-proyekt-narodnyj-bajraktar/|title=В Україні стартував проєкт «Народний Байрактар»|date=2022-06-22}}</ref>. == Цікавыя факты == * Сын Сяргея Дзмітрый таксама прымаў удзел у яго канцэртах: ён гатаваў акцёрам каву, прыносіў ваду, дапамагаў на сцэне, зарабляючы невялікія грошы. * 16 разоў мяняў месца жыхарства. * Любімыя фільмы: «Прапала Грамата», «Цені забытых продкаў», «Крымінальнае чытво». * Падчас здымак прынцыпова не есць: лічыць, што артыст павінен быць галодным. * Падчас здымак у праграме «КабрыяЛета» скокнуў са страхоўкай з 40-метровага моста ў Запарожжы. * Зарэгістраваны ў сацсетках толькі з 2014 года. * Да 31 года не вадзіў аўтамабіля. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Прытула Сяргей}} [[Катэгорыя:Comedy Club]] [[Катэгорыя:Шоумены]] [[Катэгорыя:Сцэнарысты Украіны]] [[Катэгорыя:Гумарысты Украіны]] [[Катэгорыя:Тэлевядучыя Украіны]] rv9qsyw95ore5am2ddmlqz2nxhdvin5 4186645 4186644 2022-08-14T14:20:16Z ElisavetaIvanova 69289 wikitext text/x-wiki {{кінематаграфіст}} {{цёзкі2|Прытула}} '''Сяргей Дзмітрыевіч Прытула''' (нар. {{ДН|22|6|1981}}, [[Збараж]], [[Цярнопальская вобласць]], [[Украіна]]) — [[Украіна|украінскі]] [[Вядучы|тэлевядучы]], шоумен, [[Грамадскі дзеяч|грамадскі]] і [[Палітык|палітычны дзеяч]], [[валанцёр]]. == Біяграфія == У 1997 годзе заняў другое месца па абароне навуковых прац у Малой акадэміі навук Украіны. Школу скончыў з залатым медалём. У 1998 годзе паступіў у [[Цярнопальскі нацыянальны эканамічны ўніверсітэт|Цярнопальскую акадэмію народнай гаспадаркі]]. На працягу навучання ў акадэміі быў актыўным удзельнікам шэрагу моладзевых арганізацый, разам з аднадумцамі стварыў нефармальны саюз «Митці» выдавецтва «Сліна». Паралельна з навучаннем гуляў у КВЗ, прымаў удзел у конкурсах мастацкай самадзейнасці. У 2000—2001 гадах вучыўся ў [[Лондан]]е ў адным з каледжаў. Працаваў у Вялікабрытаніі на розных пасадах: ад будаўніка і грузчыка да афіцыянта і памочніка кухара. Але з-за траўмы быў вымушаны павярнуцца ва Украіну. З 2005 года жыве ў Кіеве. З першай жонкай Юліяй Андрыйчук пазнаёміўся ў 2007 годзе ў Цярнопалі, пасля яны развяліся. Сяргей выхоўвае з Юліяй сына Дзмітрыя (нар. 2008), якога назваў у гонар памерлага бацькі. Летам 2015 года Сяргей ажаніўся другі раз, яго жонкай стала Кацярына Сапельнік з Данецка. Яны пазнаёміліся падчас працы на тэлебачанні. 27 ліпеня 2017 года ў пары нарадзілася дачка Саламея. Займаецца спортам, лічыць спартзалу месцам для падтрымання добрага настрою. Раней актыўна займаўся страйкболам, але пасля быў вымушаны пакінуць хобі, таму што лічыць, што падчас вайны такая забава з’яўляецца недарэчнай. Ад часу расійска-ўкраінскай вайны стаў валанцёрам, дапамагаючы ўкраінскім вайскоўцам. == Кар’ера == === Радыё === У 1998 годзе прайшоў кастынг на пасаду радыёвядучага і пасля працяглай падрыхтоўкі ў студзені наступнага года з’явіўся ў эфіры «Радыё Цярнопаль 106.1 FM» пад псеўданімам «Сірий». Вярнуўшыся ў Цярнопаль з Лондана, займаў пасаду студэнцкага дэкана свайго ВНУ і аднавіў працу на «Радыё Цярнопаль». У 2002 годзе ўзначаліў студэнцкую забастоўку ва ўніверсітэце, абараніў дыплом і застаўся працаваць на пасадзе дырэктара Цэнтра моладзевых ініцыятыў, вучыўся ў магістратуры. Нягледзячы на гэта, актыўна займаўся прома-акцыямі, арганізацыяй канцэртаў, гастраляваў з камандамі КВЗ. У 2004 годзе прайшоў кастынг на пасаду вядучага праграмы «Было ваша, стала наша» і неўзабаве з’явіўся ў эфіры аднаго з агульнанацыянальных каналаў. Атрымаўшы запрашэнне ад сталічнай радыёстанцыі «Music-радыё», у лістападзе 2005 года пераехаў у Кіеў і прыступіў да працы ў эфіры. Паралельна з працай на Новым канале Сяргей працаваў над праектамі на радыё: «Вішнёвая 20-ка» на Люкс FM, і «Файна Юкрайна» на «Наша радыё». === Тэлебачанне === * у 2004—2005 гадах — вядучы праграмы «Было ваша, стала наша» на [[Інтэр (тэлеканал)|Інтэры]] * у 2006—2009 гадах — працуе ва ўкраінскім «Камедзі клаб», тады з’явіўся персанаж Сяргея — «Тернопільський сірий» * з 2012 года — працуе над праграмай «Хто зверху?» на [[Новы канал|Новым канале]] * з сакавіка 2014 года — вядучы тэлешоу «Страсці за Рэвізорам» на [[Новы канал|Новым канале]] * з 2015 года — працуе над шоу «Суперінтуіцыя» на [[Новы канал|Новым канале]] * з 2015 года — вядучы прэміі Тэлетрыумф * з 2016 года — вядучы тэлеверсіі першага ўкраінамоўнага гумарыстычнага шоу «Вар’яты» на [[Новы канал|Новым канале]] * у лютым 2017 года — вядучы ўкраінскага нацыянальнага адбору на песенны конкурс «Еўрабачанне» на [[СТБ (украінскі тэлеканал)|канале СТБ]] ==== Comedy Club UA ==== У 2006—2009 гадах Сяргей працуе рэзідэнтам «Comedy Club UA», прымае ўдзел у штотыднёвых вечарынах і тэлездымках. У рамках праекта стварае ўедлівы саркастычны вобраз, рэзка выказваецца пра ўкраінскіх знакамітасцяў і прысутных у зале. ==== Пад’ём ==== У 2008 годзе разам са сваім калегам па «Камедзі клаб» [[Аляксандр Сяргеевіч Педан|Аляксандрам Педанам]] і [[Вольга Міхайлаўна Фрэймут|Вольгай Фрэймут]] узначальвае ранішні эфір Новага канала — становіцца вядучым тэлешоу «Пад’ём». Працаваў над шоу да 27 мая 2011 года. ==== Файна Юкрайна ==== Ад жніўня 2008 года быў акцёрам, аўтарам і сапрадзюсэрам Народнага скетч-шоу «Файна Юкрайна» на Новым канале. Яго партнёрам па шоу быў Андрэй Малочны. Усяго было знята 100 выпускаў «Файнай Юкрайны», што стала найлепшым паказчыкам сярод усіх скетч-шоу постсавецкай прасторы. ==== КабрыяЛета ==== У рамках тэлевізійнага праекта Сяргей Прытула разам з [[Аляксандр Сяргеевіч Педан|Аляксандрам Педанам]] і [[Вольга Міхайлаўна Фрэймут|Вольгай Фрэймут]] калясіў на сучасным і стыльным аўтамабілі-кабрыялеце па курортных гарадах і мясцінах Украіны, распавядаючы гледачам пра прывабныя месцы для адпачынку, традыцыі адпачынку ў сваіх сем’ях, жартуючы і разважаючы мясцовае насельніцтва. ==== Педан-Прытула шоу ==== 3 лютага 2013 года на тэлеэкранах Украіны з’явілася «Педан-Прытула шоу», у якім прымаў удзел Сяргей Прытула са сваім сябрам Аляксандрам Педанам. Праект трываў два сезоны. ==== Вар’яты ==== Вядучы і творчы кіраўнік гумарыстычнага шоу «Вар’яты». Праект з’явіўся ў 2009 годзе, першае выступленне прайшло 28 мая 2010 года ў Цярнопалі пад назвай «Першае украінскамоўнае гумар-шоу „Вар’яты“». == Узнагароды і намінацыі == * 2014 год — «Тэлезорка» — улюбёны тэлевядучы забаўляльнай праграмы («Хто зверху?», намінацыя) * 2015 год — «Тэлетрыўмф» — вядучы забаўляльнай праграмы («Хто зверху?», намінацыя) * 2015 год — «Тэлетрыўмф» — вядучы ток-шоу («Страсці за Рэвізорам», намінацыя) * 2016 год — «Тэлетрыўмф» — вядучы ток-шоу («Страсці за Рэвізорам», нагарода) * 2016 год — ордэн «Народны герой Украіны» * 2017 год — «Viva! Найкрасивіші 2016» — самы прыгожы мужчына Украіны (намінацыя) * 2019 год — ордэн «За заслугі» ІІІ ступені == Грамадская дзейнасць == Актыўна займаецца валанцёрскай дзейнасцю, збірае матэрыяльную дапамогу ад неабыякавых грамадзян. Разам з тэлевядучым Генадзем Папенка не раз асабіста наведваў прыфрантавыя зоны АТА, дапамагаючы ўкраінскім вайскоўцам. Кожны тыдзень з пачатку 2014 года збірае ў холе Новага канала рэчы для дапамогі ўдзельнікам АТА. Тут збіраюць салдатам ежу, вопратку, іншае. На сабраныя грошы купляе для ваенных патрэб аўтамабілі, лекі, прыборы начнога бачання і іншае вайсковае абсталяванне. Частку грошай, заробленых выступамі, таксама вытрачае на дапамогу арміі. У Цярнопалі ўтрымлівае рэабілітацыйны цэнтр для пацярпелых ад вайны. Таксама арганізуе збор кніг для дзяцей, у снежні 2015 года, у Дзень святога Мікалая, першую частку кніг было адпраўлена маленькім жыхарам акупаванага Крыма — 100 асобнікаў. Сяргей хоча, каб дзеці чыталі на ўкраінскай мове і не забывалі яе. Для гэтага ён працуе над стварэннем рэсурсу для назапашвання заявак з Крыма і пастаўкі літаратуры да акупаванага паўвострава. У 2022 годзе за 3 месяцы вайны яго фонд сабраў 700 мільёнаў грыўняў на патрэбы арміі<ref> {{citeweb|url=https://novy.tv/ua/news/2022/05/19/sergej-prytula-sobral-700-myllyonov-gryven-na-armyyu/|title=Менше ніж за 3 місяці: Сергій Притула зібрав 700 мільйонів гривень на армію|date=2022-05-19}} </ref>. 22 чэрвеня 2022 года ад імя уласнага фонду пачаў збор сродкаў на 3 байрактары для ўкраінскага войска <ref> {{citeweb|url=https://armyinform.com.ua/2022/06/22/v-ukrayini-rozpochavsya-proyekt-narodnyj-bajraktar/|title=В Україні стартував проєкт «Народний Байрактар»|date=2022-06-22}}</ref>. == Цікавыя факты == * Сын Сяргея Дзмітрый таксама прымаў удзел у яго канцэртах: ён гатаваў акцёрам каву, прыносіў ваду, дапамагаў на сцэне, зарабляючы невялікія грошы. * 16 разоў мяняў месца жыхарства. * Любімыя фільмы: «Прапала Грамата», «Цені забытых продкаў», «Крымінальнае чытво». * Падчас здымак прынцыпова не есць: лічыць, што артыст павінен быць галодным. * Падчас здымак у праграме «КабрыяЛета» скокнуў са страхоўкай з 40-метровага моста ў Запарожжы. * Зарэгістраваны ў сацсетках толькі з 2014 года. * Да 31 года не вадзіў аўтамабіля. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Прытула Сяргей}} [[Катэгорыя:Comedy Club]] [[Катэгорыя:Шоумены]] [[Катэгорыя:Сцэнарысты Украіны]] [[Катэгорыя:Гумарысты Украіны]] [[Катэгорыя:Тэлевядучыя Украіны]] t6d3un0rjw739f5s8mrq6gr4y4gcoto 0 535115 4186664 4162333 2022-08-14T14:55:09Z Balachon77 65750 /* Гісторыя */ + структураванне, звесткі 1894 г., версія А. Рогалева wikitext text/x-wiki {{Значэнні}} [[Файл:Каўказ гістарычны раён Гомеля 1910 год.png|міні|264x264пкс|Тэрыторыя гомельскага "Каўказа" (выкарыстаны план 1910 г.).]] '''Каўказ''' — гістарычны раён [[Гомель|Гомеля]], былая ўскраіна ў паўночна-ўсходняй частцы горада, на высокім абрывістым беразе ракі [[Сож]]. Умоўныя межы: вул. [[Вуліца Хатаевіча (Гомель)|Хатаевіча]] (на поўначы); вул. [[Вуліца Падгорная (Гомель)|Падгорная]] (на ўсходзе); вул. [[Вуліца Парыжскай камуны (Гомель)|Парыжскай камуны]] (былая Бульварная) і [[Вуліца Сожская (Гомель)|Сожская вуліца]], якая канчалася стромкім ярам-спускам да ракі (на поўдні і паўднёвым захадзе; гэты яр з'яўляўся мяжой паміж Каўказам і [[Свісток (гістарычны раён Гомеля)|Свістком]]); вул. [[Вуліца Чэхава (Гомель)|Чэхава]] (на захадзе). Асноўныя вуліцы (акрамя пералічаных): [[2-я вуліца Рэвалюцыйная (Гомель)|2-я Рэвалюцыйная]], [[Шпітальнаая вуліца (Гомель)|Шпітальная]] (былая Каўказская), [[Кніжная вуліца (Гомель)|Кніжная]], [[Праезд Кніжны (Гомель)|Кніжны праезд]], [[1-ы завулак Шпітальны|1-ы]] і [[2-і завулак Шпітальны|2-і Шпітальныя завулкі]], [[Вуліца Партовая (Гомель)|Партовая]], [[Вуліца Тэльмана (Гомель)|Тэльмана]]. == Гісторыя == === Час узнікнення і паходжанне тапоніма === Дакладны час ўзнікнення тапоніма «Каўказ» у дачыненні да азначанай мясцовасці невядомы. Пры адсутнасці адпаведных дакументальных сведчанняў (ці ўвагі даследчыкаў да гэтага пытання) даволі праблематычна будаваць абгрунтаваныя версіі аб матывацыйнай базе наменавання гомельскай мясцовасці Каўказам. Сярод уведзенай у зварот інфармацыі гістарычных крыніц ёсць звесткі паліцэйскай справы [[1894]] г. аб пераносе двух гомельскіх [[Публічны дом|публічных дамоў]] са [[Спасава слабада|Спасавай Слабады]] ў «мясцовасць, называную Каўказам»<ref>[https://gp.by/novosti/novosti/news29155.html Пригодич, Н. Кавказские страсти в Гомеле] // Правда Гомель. Новостной портал. — 13.03.2014.</ref>. Філолаг і краязнавец [[Аляксандр Фёдаравіч Рогалеў|А. Ф. Рогалеў]] мяркуе, што назва магла замацавацца, дзякуючы [[Іван Фёдаравіч Паскевіч|І. Ф. Паскевічу]] ў пачатку 1840-х гг.: нібыта палкаводзец, які ваяваў раней на «рэальным Каўказе», ацаніў каларыт тагачаснай паўночна-ўсходняй ускраіны Гомеля, што абумовіла пераасэнсаванне ім гомельскіх рэалій з прыбярэжнымі ярамі і адхіламі, якія нагадвалі яму «каўказскія цясніны ў мініяцюры»<ref>Рогалев, А. Ф. Гомель. Страницы истории, формирование улиц, местные тайны и загадки / А. Ф. Рогалев. — Гомель : Барк, 2014. — С. 143.</ref>. === Асваенне тэрыторыі === У 19 стагоддзі на прыбярэжных рвах і адхілах [[Дзядно (Гомель)|Дзядно]], [[Цыганскі яр (Гомель)|Цыганскі яр]], [[Валатаўскі спуск (Гомель)|Валатаўскі спуск]] густа размяшчаліся хаціны, мазанкі і нават звычайныя пячоры, у якіх жылі рыбакі, прачкі, бедныя рамеснікі. У [[1906]]—[[1908|08]] гадах тэрыторыя Каўказа пашырылася, інтэнсіўна забудоўвалася. У [[1910]]—[[1911|11]] на сродкі Вольнага пажарнага таварыства тут была разбіта плошча і збудаваны трэк для велагонак ([[Максімаўскі парк (Гомель)|Максімаўскі парк]]), зімой заліваўся каток (цяпер Цэнтральны стадыён і гарадскі спартыўны комплекс), былі пабудаваныя дэпо з вялікай пажарнай каланчой, казармы для служыцеляў, летні тэатр з адкрытай сцэнай, ратонда для аркестра, буфет. У будынку пажарнага таварыства размяшчаліся клубы — купецкі і пажарных дзеячоў. У паўночна-заходняй частцы Каўказа знаходзілася папулярнае месца для купання, адпачынка і рыбнай лоўлі (цяпер грузавы порт). Частка Каўказа, што прылягала да Румянцаўскай вуліцы (цяпер [[Вуліца Савецкая (Гомель)|вуліца Савецкая)]], была добраўпарадкавана. У параўнанні з ёй, усходняя частка вылучалася нядобраўпарадкаванасцю і хаатычнасцю забудовы. На абшарах гомельскага Каўказа ў першай трэці ХХ ст. бытавала легенда пра [[Гом|шведскага разбойніка Гомі]], змест якой на сёння страчаны. == Сучасны стан == Цяпер гэтая тэрыторыя ўваходзіць у [[Цэнтральны раён (Гомель)|Цэнтральны раён]] горада. У яе паўночна-ўсходняй частцы засяроджаны прамысловыя прадпрыемствы, арганізацыі і ўстановы; вядзецца будаўніцтва сучасных шматпавярховых будынкаў. У цэнтральнай частцы Каўказа пераважае індывідуальная сядзібная забудова. Унікальны рэльеф надае гэтым раёнам горада асаблівую маляўнічасць. == Галерэя == <gallery mode="packed"> Файл:Homiel, Maksimaŭski. Гомель, Максімаўскі (1901-17) (2).jpg|Максімаўскі сад з велатрэкам на добраўпарадкаванай частцы гомельскага «Каўказа», пачатак ХХ ст. Файл:Homiel, Maksimaŭski. Гомель, Максімаўскі (1912).jpg|Максімаўскі сад з велатрэкам на добраўпарадкаванай частцы гомельскага «Каўказа», пачатак ХХ ст. Файл:Shabunevskij-portret.jpg|Архітэктар [[Станіслаў Данілавіч Шабунеўскі|Станіслаў Шабунеўскі]] на ганку свайго дома на вул. Каўказскай (Шпітальнай), пач. ХХ ст. Файл:Homiel, Prabojnaja, Lankasterskaja. Гомель, Прабойная, Лянкастэрская (11.1898).jpg|Групавое фота на фоне т.зв. «Белых казармаў» (будынак колішняй ланкастарскай школы) на гомельскім «Каўказе», 1898 г. Файл:Homiel, Prabojnaja, Lankasterskaja. Гомель, Прабойная, Лянкастэрская (1918).jpg|«Белыя казармы», 1918 г. Файл:Homieĺ, Ruchavik revalucyi. Гомель, Рухавік рэвалюцыі, 1927 год.jpg|Завод «Рухавік рэвалюцыі» (былы Агроскіна) на паўночным усходзе «Каўказа», 1927 г. Файл:Homiel, Maksimaŭski. Гомель, Максімаўскі (1930-39).jpg|Раён «Каўказа» са стадыёнам на месцы ранейшага трэка, 1930-я гг. Файл:Homiel, Partovaja. Гомель, Партовая (2012 г.).jpg|Партовая – адна з вуліц гомельскага «Каўказа» ў сучаснасці, 2012 г. Файл:Спуск з вуліцы Партовай на вуліцу Падгорную (Гомель), 2012 год.jpg|Спуск з вуліцы Партовай на вуліцу Падгорную, кастрычнік 2012 г. Файл:Homiel, Partovaja. Гомель, Партовая (2020 г.).jpg|Гаспадарчыя пабудовы другой паловы ХХ ст. у двары на вуліцы Партовай, 2020 г. Файл:Вуліца Падгорная, Гомель, 2021 год.jpg|Забудова вуліцы Падгорнай, 2021 г. </gallery> == Вядомыя жыхары == * [[Станіслаў Данілавіч Шабунеўскі]] — гомельскі гарадскі архітэктар, грамадскі дзеяч (рог вул. Румянцаўскай і Шпітальнай (Каўказскай) уласны дом)<ref>Літвінава Т. Ф. Лёс мастака. Гомельскі архітэктар Станіслаў Данілавіч Шабунеўскі (1868—1937) // Зборнік матэрыялаў навукова-практычнай канферэнцыі «Гомельшчына — старонкі мінулага» (15-16 лютага 1996). — Гомель: ГДУ, 1996.</ref>; * [[Хведар Андрэевіч Жудро]] — царкоўны дзеяч, гісторык (вул. Каўказская, дом Бядрыцкага)<ref>Памятная книжка Могилевской губернии на 1913 год. — Могилев губ. : Губернская типография, 1913. — С. 112.</ref>. == Гл. таксама == * Назву Каўказ мае адна з гістарычных мясцовасцей [[Чарнігаў|Чарнігава]] — [[Падол (Чарнігаў)|Падол]]. * Сугучнай назвай — Капказ — у пачатку ХХ ст. абазначаліся рэшткі старажытнага ўмацавання ў вёсцы [[Кіявец (Крупскі раён)|Кіявец]]. {{зноскі}} == Літаратура == * Гомель. Энциклопедический справочник. — Мн.: БелСэ, 1991. — 527 с. *Аллан, Д. «Кавказ» в плену : (История строительства Гомельского порта) / Д. Аллан, Мих. Пирожников, В. Розкин. — Гомель : Белорус. форватер, 1933. — 53 с. == Спасылкі == * [http://nashkraj.info/kaukaz-dumki/ Каўказ — думкі] * [http://nashkraj.info/gomelskij-kavkaz/ Гомельский «Кавказ»] {{Гістарычныя раёны Гомеля}} [[Катэгорыя:Гістарычныя раёны Гомеля]] fi8zj2ye8vvs8hh9wbk8c6trb2gt2h0 4186819 4186664 2022-08-14T19:46:39Z Balachon77 65750 /* Асваенне тэрыторыі */ + перадгісторыя XVI ст. wikitext text/x-wiki {{Значэнні}} [[Файл:Каўказ гістарычны раён Гомеля 1910 год.png|міні|264x264пкс|Тэрыторыя гомельскага "Каўказа" (выкарыстаны план 1910 г.).]] '''Каўказ''' — гістарычны раён [[Гомель|Гомеля]], былая ўскраіна ў паўночна-ўсходняй частцы горада, на высокім абрывістым беразе ракі [[Сож]]. Умоўныя межы: вул. [[Вуліца Хатаевіча (Гомель)|Хатаевіча]] (на поўначы); вул. [[Вуліца Падгорная (Гомель)|Падгорная]] (на ўсходзе); вул. [[Вуліца Парыжскай камуны (Гомель)|Парыжскай камуны]] (былая Бульварная) і [[Вуліца Сожская (Гомель)|Сожская вуліца]], якая канчалася стромкім ярам-спускам да ракі (на поўдні і паўднёвым захадзе; гэты яр з'яўляўся мяжой паміж Каўказам і [[Свісток (гістарычны раён Гомеля)|Свістком]]); вул. [[Вуліца Чэхава (Гомель)|Чэхава]] (на захадзе). Асноўныя вуліцы (акрамя пералічаных): [[2-я вуліца Рэвалюцыйная (Гомель)|2-я Рэвалюцыйная]], [[Шпітальнаая вуліца (Гомель)|Шпітальная]] (былая Каўказская), [[Кніжная вуліца (Гомель)|Кніжная]], [[Праезд Кніжны (Гомель)|Кніжны праезд]], [[1-ы завулак Шпітальны|1-ы]] і [[2-і завулак Шпітальны|2-і Шпітальныя завулкі]], [[Вуліца Партовая (Гомель)|Партовая]], [[Вуліца Тэльмана (Гомель)|Тэльмана]]. == Гісторыя == === Час узнікнення і паходжанне тапоніма === Дакладны час ўзнікнення тапоніма «Каўказ» у дачыненні да азначанай мясцовасці невядомы. Пры адсутнасці адпаведных дакументальных сведчанняў (ці ўвагі даследчыкаў да гэтага пытання) даволі праблематычна будаваць абгрунтаваныя версіі аб матывацыйнай базе наменавання гомельскай мясцовасці Каўказам. Сярод уведзенай у зварот інфармацыі гістарычных крыніц ёсць звесткі паліцэйскай справы [[1894]] г. аб пераносе двух гомельскіх [[Публічны дом|публічных дамоў]] са [[Спасава слабада|Спасавай Слабады]] ў «мясцовасць, называную Каўказам»<ref>[https://gp.by/novosti/novosti/news29155.html Пригодич, Н. Кавказские страсти в Гомеле] // Правда Гомель. Новостной портал. — 13.03.2014.</ref>. Філолаг і краязнавец [[Аляксандр Фёдаравіч Рогалеў|А. Ф. Рогалеў]] мяркуе, што назва магла замацавацца, дзякуючы [[Іван Фёдаравіч Паскевіч|І. Ф. Паскевічу]] ў пачатку 1840-х гг.: нібыта палкаводзец, які ваяваў раней на «рэальным Каўказе», ацаніў каларыт тагачаснай паўночна-ўсходняй ускраіны Гомеля, што абумовіла пераасэнсаванне ім гомельскіх рэалій з прыбярэжнымі ярамі і адхіламі, якія нагадвалі яму «каўказскія цясніны ў мініяцюры»<ref>Рогалев, А. Ф. Гомель. Страницы истории, формирование улиц, местные тайны и загадки / А. Ф. Рогалев. — Гомель : Барк, 2014. — С. 143.</ref>. === Асваенне тэрыторыі === Вядома, што тэрыторыя ў нейкай ступені была асвоена яшчэ ў [[XVI стагоддзе|XVI]] ст. Апісанне земельных граніц у «Рэестры рэвізіі гаспадарскай Гомельскай воласці» [[1560]] г. не дае адназначнага адказу аб уласніцкай прыналежнасці будучага гомельскага Каўказа — мясцовасць знаходзілася або сярод «грунтоў» вёскі [[Урыцкае|Ваўковічы]], або адносілася да «грунту мест и застенков местских» Гомеля<ref>Акты, издаваемые Комиссиею, высочайше учрежденною для разбора древних актов в Вильне : Акты Главного литовского трибунала. — Вильна : Тип. А. Г. Сыркина, 1886. — Т. 13 — С. 364.</ref>. У 19 стагоддзі на прыбярэжных рвах і адхілах [[Дзядно (Гомель)|Дзядно]], [[Цыганскі яр (Гомель)|Цыганскі яр]], [[Валатаўскі спуск (Гомель)|Валатаўскі спуск]] густа размяшчаліся хаціны, мазанкі і нават звычайныя пячоры, у якіх жылі рыбакі, прачкі, бедныя рамеснікі. У [[1906]]—[[1908|08]] гадах тэрыторыя Каўказа пашырылася, інтэнсіўна забудоўвалася. У [[1910]]—[[1911|11]] на сродкі Вольнага пажарнага таварыства тут была разбіта плошча і збудаваны трэк для велагонак ([[Максімаўскі парк (Гомель)|Максімаўскі парк]]), зімой заліваўся каток (цяпер Цэнтральны стадыён і гарадскі спартыўны комплекс), былі пабудаваныя дэпо з вялікай пажарнай каланчой, казармы для служыцеляў, летні тэатр з адкрытай сцэнай, ратонда для аркестра, буфет. У будынку пажарнага таварыства размяшчаліся клубы — купецкі і пажарных дзеячоў. У паўночна-заходняй частцы Каўказа знаходзілася папулярнае месца для купання, адпачынка і рыбнай лоўлі (цяпер грузавы порт). Частка Каўказа, што прылягала да Румянцаўскай вуліцы (цяпер [[Вуліца Савецкая (Гомель)|вуліца Савецкая)]], была добраўпарадкавана. У параўнанні з ёй, усходняя частка вылучалася нядобраўпарадкаванасцю і хаатычнасцю забудовы. На абшарах гомельскага Каўказа ў першай трэці ХХ ст. бытавала легенда пра [[Гом|шведскага разбойніка Гомі]], змест якой на сёння страчаны. == Сучасны стан == Цяпер гэтая тэрыторыя ўваходзіць у [[Цэнтральны раён (Гомель)|Цэнтральны раён]] горада. У яе паўночна-ўсходняй частцы засяроджаны прамысловыя прадпрыемствы, арганізацыі і ўстановы; вядзецца будаўніцтва сучасных шматпавярховых будынкаў. У цэнтральнай частцы Каўказа пераважае індывідуальная сядзібная забудова. Унікальны рэльеф надае гэтым раёнам горада асаблівую маляўнічасць. == Галерэя == <gallery mode="packed"> Файл:Homiel, Maksimaŭski. Гомель, Максімаўскі (1901-17) (2).jpg|Максімаўскі сад з велатрэкам на добраўпарадкаванай частцы гомельскага «Каўказа», пачатак ХХ ст. Файл:Homiel, Maksimaŭski. Гомель, Максімаўскі (1912).jpg|Максімаўскі сад з велатрэкам на добраўпарадкаванай частцы гомельскага «Каўказа», пачатак ХХ ст. Файл:Shabunevskij-portret.jpg|Архітэктар [[Станіслаў Данілавіч Шабунеўскі|Станіслаў Шабунеўскі]] на ганку свайго дома на вул. Каўказскай (Шпітальнай), пач. ХХ ст. Файл:Homiel, Prabojnaja, Lankasterskaja. Гомель, Прабойная, Лянкастэрская (11.1898).jpg|Групавое фота на фоне т.зв. «Белых казармаў» (будынак колішняй ланкастарскай школы) на гомельскім «Каўказе», 1898 г. Файл:Homiel, Prabojnaja, Lankasterskaja. Гомель, Прабойная, Лянкастэрская (1918).jpg|«Белыя казармы», 1918 г. Файл:Homieĺ, Ruchavik revalucyi. Гомель, Рухавік рэвалюцыі, 1927 год.jpg|Завод «Рухавік рэвалюцыі» (былы Агроскіна) на паўночным усходзе «Каўказа», 1927 г. Файл:Homiel, Maksimaŭski. Гомель, Максімаўскі (1930-39).jpg|Раён «Каўказа» са стадыёнам на месцы ранейшага трэка, 1930-я гг. Файл:Homiel, Partovaja. Гомель, Партовая (2012 г.).jpg|Партовая – адна з вуліц гомельскага «Каўказа» ў сучаснасці, 2012 г. Файл:Спуск з вуліцы Партовай на вуліцу Падгорную (Гомель), 2012 год.jpg|Спуск з вуліцы Партовай на вуліцу Падгорную, кастрычнік 2012 г. Файл:Homiel, Partovaja. Гомель, Партовая (2020 г.).jpg|Гаспадарчыя пабудовы другой паловы ХХ ст. у двары на вуліцы Партовай, 2020 г. Файл:Вуліца Падгорная, Гомель, 2021 год.jpg|Забудова вуліцы Падгорнай, 2021 г. </gallery> == Вядомыя жыхары == * [[Станіслаў Данілавіч Шабунеўскі]] — гомельскі гарадскі архітэктар, грамадскі дзеяч (рог вул. Румянцаўскай і Шпітальнай (Каўказскай) уласны дом)<ref>Літвінава Т. Ф. Лёс мастака. Гомельскі архітэктар Станіслаў Данілавіч Шабунеўскі (1868—1937) // Зборнік матэрыялаў навукова-практычнай канферэнцыі «Гомельшчына — старонкі мінулага» (15-16 лютага 1996). — Гомель: ГДУ, 1996.</ref>; * [[Хведар Андрэевіч Жудро]] — царкоўны дзеяч, гісторык (вул. Каўказская, дом Бядрыцкага)<ref>Памятная книжка Могилевской губернии на 1913 год. — Могилев губ. : Губернская типография, 1913. — С. 112.</ref>. == Гл. таксама == * Назву Каўказ мае адна з гістарычных мясцовасцей [[Чарнігаў|Чарнігава]] — [[Падол (Чарнігаў)|Падол]]. * Сугучнай назвай — Капказ — у пачатку ХХ ст. абазначаліся рэшткі старажытнага ўмацавання ў вёсцы [[Кіявец (Крупскі раён)|Кіявец]]. {{зноскі}} == Літаратура == * Гомель. Энциклопедический справочник. — Мн.: БелСэ, 1991. — 527 с. *Аллан, Д. «Кавказ» в плену : (История строительства Гомельского порта) / Д. Аллан, Мих. Пирожников, В. Розкин. — Гомель : Белорус. форватер, 1933. — 53 с. == Спасылкі == * [http://nashkraj.info/kaukaz-dumki/ Каўказ — думкі] * [http://nashkraj.info/gomelskij-kavkaz/ Гомельский «Кавказ»] {{Гістарычныя раёны Гомеля}} [[Катэгорыя:Гістарычныя раёны Гомеля]] oas3lwqfp1edyf1f2oe4ope5b3b1ykx 4186832 4186819 2022-08-14T20:03:13Z Balachon77 65750 /* Асваенне тэрыторыі */ + уладанні 1784 г. wikitext text/x-wiki {{Значэнні}} [[Файл:Каўказ гістарычны раён Гомеля 1910 год.png|міні|264x264пкс|Тэрыторыя гомельскага "Каўказа" (выкарыстаны план 1910 г.).]] '''Каўказ''' — гістарычны раён [[Гомель|Гомеля]], былая ўскраіна ў паўночна-ўсходняй частцы горада, на высокім абрывістым беразе ракі [[Сож]]. Умоўныя межы: вул. [[Вуліца Хатаевіча (Гомель)|Хатаевіча]] (на поўначы); вул. [[Вуліца Падгорная (Гомель)|Падгорная]] (на ўсходзе); вул. [[Вуліца Парыжскай камуны (Гомель)|Парыжскай камуны]] (былая Бульварная) і [[Вуліца Сожская (Гомель)|Сожская вуліца]], якая канчалася стромкім ярам-спускам да ракі (на поўдні і паўднёвым захадзе; гэты яр з'яўляўся мяжой паміж Каўказам і [[Свісток (гістарычны раён Гомеля)|Свістком]]); вул. [[Вуліца Чэхава (Гомель)|Чэхава]] (на захадзе). Асноўныя вуліцы (акрамя пералічаных): [[2-я вуліца Рэвалюцыйная (Гомель)|2-я Рэвалюцыйная]], [[Шпітальнаая вуліца (Гомель)|Шпітальная]] (былая Каўказская), [[Кніжная вуліца (Гомель)|Кніжная]], [[Праезд Кніжны (Гомель)|Кніжны праезд]], [[1-ы завулак Шпітальны|1-ы]] і [[2-і завулак Шпітальны|2-і Шпітальныя завулкі]], [[Вуліца Партовая (Гомель)|Партовая]], [[Вуліца Тэльмана (Гомель)|Тэльмана]]. == Гісторыя == === Час узнікнення і паходжанне тапоніма === Дакладны час ўзнікнення тапоніма «Каўказ» у дачыненні да азначанай мясцовасці невядомы. Пры адсутнасці адпаведных дакументальных сведчанняў (ці ўвагі даследчыкаў да гэтага пытання) даволі праблематычна будаваць абгрунтаваныя версіі аб матывацыйнай базе наменавання гомельскай мясцовасці Каўказам. Сярод уведзенай у зварот інфармацыі гістарычных крыніц ёсць звесткі паліцэйскай справы [[1894]] г. аб пераносе двух гомельскіх [[Публічны дом|публічных дамоў]] са [[Спасава слабада|Спасавай Слабады]] ў «мясцовасць, называную Каўказам»<ref>[https://gp.by/novosti/novosti/news29155.html Пригодич, Н. Кавказские страсти в Гомеле] // Правда Гомель. Новостной портал. — 13.03.2014.</ref>. Філолаг і краязнавец [[Аляксандр Фёдаравіч Рогалеў|А. Ф. Рогалеў]] мяркуе, што назва магла замацавацца, дзякуючы [[Іван Фёдаравіч Паскевіч|І. Ф. Паскевічу]] ў пачатку 1840-х гг.: нібыта палкаводзец, які ваяваў раней на «рэальным Каўказе», ацаніў каларыт тагачаснай паўночна-ўсходняй ускраіны Гомеля, што абумовіла пераасэнсаванне ім гомельскіх рэалій з прыбярэжнымі ярамі і адхіламі, якія нагадвалі яму «каўказскія цясніны ў мініяцюры»<ref>Рогалев, А. Ф. Гомель. Страницы истории, формирование улиц, местные тайны и загадки / А. Ф. Рогалев. — Гомель : Барк, 2014. — С. 143.</ref>. === Асваенне тэрыторыі === Вядома, што тэрыторыя ў нейкай ступені была асвоена яшчэ ў [[XVI стагоддзе|XVI]] ст. Апісанне земельных граніц у «Рэестры рэвізіі гаспадарскай Гомельскай воласці» [[1560]] г. не дае адназначнага адказу аб уласніцкай прыналежнасці будучага гомельскага Каўказа — мясцовасць знаходзілася або сярод «грунтоў» вёскі [[Урыцкае|Ваўковічы]], або адносілася да «грунту мест и застенков местских» Гомеля<ref>Акты, издаваемые Комиссиею, высочайше учрежденною для разбора древних актов в Вильне : Акты Главного литовского трибунала. — Вильна : Тип. А. Г. Сыркина, 1886. — Т. 13 — С. 364.</ref>. Згодна з планамі генеральнага межавання [[1784]] г. мясцоваць адносілася часткова да гомельскіх, часткова да [[Прудок (Гомель)|прудкоўскіх]] уладанняў [[Пётр Аляксандравіч Румянцаў-Задунайскі|П. А. Румянцава-Задунайскага]]<ref>Генеральный план Белицкого уезда / Генеральное межевание Могилевской губернии 1784 г. — Аб'екты 17 і 60.</ref><ref>[http://rgada.info/poisk/index2.php?str=1354-opis_233-1 Планы дач генерального и специального межевания, 1746-1917 гг. (коллекция). Опись 233. Часть 1. Губерния, уезд: Могилевская; Белицкий.] — Л. 4, 14.</ref>. У 19 стагоддзі на прыбярэжных рвах і адхілах [[Дзядно (Гомель)|Дзядно]], [[Цыганскі яр (Гомель)|Цыганскі яр]], [[Валатаўскі спуск (Гомель)|Валатаўскі спуск]] густа размяшчаліся хаціны, мазанкі і нават звычайныя пячоры, у якіх жылі рыбакі, прачкі, бедныя рамеснікі. У [[1906]]—[[1908|08]] гадах тэрыторыя Каўказа пашырылася, інтэнсіўна забудоўвалася. У [[1910]]—[[1911|11]] на сродкі Вольнага пажарнага таварыства тут была разбіта плошча і збудаваны трэк для велагонак ([[Максімаўскі парк (Гомель)|Максімаўскі парк]]), зімой заліваўся каток (цяпер Цэнтральны стадыён і гарадскі спартыўны комплекс), былі пабудаваныя дэпо з вялікай пажарнай каланчой, казармы для служыцеляў, летні тэатр з адкрытай сцэнай, ратонда для аркестра, буфет. У будынку пажарнага таварыства размяшчаліся клубы — купецкі і пажарных дзеячоў. У паўночна-заходняй частцы Каўказа знаходзілася папулярнае месца для купання, адпачынка і рыбнай лоўлі (цяпер грузавы порт). Частка Каўказа, што прылягала да Румянцаўскай вуліцы (цяпер [[Вуліца Савецкая (Гомель)|вуліца Савецкая)]], была добраўпарадкавана. У параўнанні з ёй, усходняя частка вылучалася нядобраўпарадкаванасцю і хаатычнасцю забудовы. На абшарах гомельскага Каўказа ў першай трэці ХХ ст. бытавала легенда пра [[Гом|шведскага разбойніка Гомі]], змест якой на сёння страчаны. == Сучасны стан == Цяпер гэтая тэрыторыя ўваходзіць у [[Цэнтральны раён (Гомель)|Цэнтральны раён]] горада. У яе паўночна-ўсходняй частцы засяроджаны прамысловыя прадпрыемствы, арганізацыі і ўстановы; вядзецца будаўніцтва сучасных шматпавярховых будынкаў. У цэнтральнай частцы Каўказа пераважае індывідуальная сядзібная забудова. Унікальны рэльеф надае гэтым раёнам горада асаблівую маляўнічасць. == Галерэя == <gallery mode="packed"> Файл:Homiel, Maksimaŭski. Гомель, Максімаўскі (1901-17) (2).jpg|Максімаўскі сад з велатрэкам на добраўпарадкаванай частцы гомельскага «Каўказа», пачатак ХХ ст. Файл:Homiel, Maksimaŭski. Гомель, Максімаўскі (1912).jpg|Максімаўскі сад з велатрэкам на добраўпарадкаванай частцы гомельскага «Каўказа», пачатак ХХ ст. Файл:Shabunevskij-portret.jpg|Архітэктар [[Станіслаў Данілавіч Шабунеўскі|Станіслаў Шабунеўскі]] на ганку свайго дома на вул. Каўказскай (Шпітальнай), пач. ХХ ст. Файл:Homiel, Prabojnaja, Lankasterskaja. Гомель, Прабойная, Лянкастэрская (11.1898).jpg|Групавое фота на фоне т.зв. «Белых казармаў» (будынак колішняй ланкастарскай школы) на гомельскім «Каўказе», 1898 г. Файл:Homiel, Prabojnaja, Lankasterskaja. Гомель, Прабойная, Лянкастэрская (1918).jpg|«Белыя казармы», 1918 г. Файл:Homieĺ, Ruchavik revalucyi. Гомель, Рухавік рэвалюцыі, 1927 год.jpg|Завод «Рухавік рэвалюцыі» (былы Агроскіна) на паўночным усходзе «Каўказа», 1927 г. Файл:Homiel, Maksimaŭski. Гомель, Максімаўскі (1930-39).jpg|Раён «Каўказа» са стадыёнам на месцы ранейшага трэка, 1930-я гг. Файл:Homiel, Partovaja. Гомель, Партовая (2012 г.).jpg|Партовая – адна з вуліц гомельскага «Каўказа» ў сучаснасці, 2012 г. Файл:Спуск з вуліцы Партовай на вуліцу Падгорную (Гомель), 2012 год.jpg|Спуск з вуліцы Партовай на вуліцу Падгорную, кастрычнік 2012 г. Файл:Homiel, Partovaja. Гомель, Партовая (2020 г.).jpg|Гаспадарчыя пабудовы другой паловы ХХ ст. у двары на вуліцы Партовай, 2020 г. Файл:Вуліца Падгорная, Гомель, 2021 год.jpg|Забудова вуліцы Падгорнай, 2021 г. </gallery> == Вядомыя жыхары == * [[Станіслаў Данілавіч Шабунеўскі]] — гомельскі гарадскі архітэктар, грамадскі дзеяч (рог вул. Румянцаўскай і Шпітальнай (Каўказскай) уласны дом)<ref>Літвінава Т. Ф. Лёс мастака. Гомельскі архітэктар Станіслаў Данілавіч Шабунеўскі (1868—1937) // Зборнік матэрыялаў навукова-практычнай канферэнцыі «Гомельшчына — старонкі мінулага» (15-16 лютага 1996). — Гомель: ГДУ, 1996.</ref>; * [[Хведар Андрэевіч Жудро]] — царкоўны дзеяч, гісторык (вул. Каўказская, дом Бядрыцкага)<ref>Памятная книжка Могилевской губернии на 1913 год. — Могилев губ. : Губернская типография, 1913. — С. 112.</ref>. == Гл. таксама == * Назву Каўказ мае адна з гістарычных мясцовасцей [[Чарнігаў|Чарнігава]] — [[Падол (Чарнігаў)|Падол]]. * Сугучнай назвай — Капказ — у пачатку ХХ ст. абазначаліся рэшткі старажытнага ўмацавання ў вёсцы [[Кіявец (Крупскі раён)|Кіявец]]. {{зноскі}} == Літаратура == * Гомель. Энциклопедический справочник. — Мн.: БелСэ, 1991. — 527 с. *Аллан, Д. «Кавказ» в плену : (История строительства Гомельского порта) / Д. Аллан, Мих. Пирожников, В. Розкин. — Гомель : Белорус. форватер, 1933. — 53 с. == Спасылкі == * [http://nashkraj.info/kaukaz-dumki/ Каўказ — думкі] * [http://nashkraj.info/gomelskij-kavkaz/ Гомельский «Кавказ»] {{Гістарычныя раёны Гомеля}} [[Катэгорыя:Гістарычныя раёны Гомеля]] pmxzq93zyteyg28z5muyjink2afqhpa 10 547683 4187102 4159449 2022-08-15T08:33:35Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki '''[[15 жніўня]]''' : {{Сцягафікацыя|Індыя}}: Дзень незалежнасці (1947) : {{Сцягафікацыя|Паўднёвая Карэя}}, {{Сцягафікацыя|Паўночная Карэя}}: Дзень вызвалення (1945) : {{Сцягафікацыя|Рэспубліка Конга}}: Дзень незалежнасці (1960) * [[718]]: [[Арабы]] знялі [[Аблога Канстанцінопаля (717—718)|аблогу Канстанцінопаля]] * [[778]]: [[Баскі|Баскскія]] сяляне і знішчылі частку франкскай арміі, загінуў маркграф Хруодланд (''Роланд''), яму прысвечана [[песня пра Роланда]]. * [[927]]: Армія [[Сарацыны|сарацынаў]] дашчэнту знішчыла грэка-рымскі горад [[Гісторыя Таранта|Таранта]]. * [[1007]]: Заснаванне горада [[Ушмаль]], цэнтра [[Цывілізацыя мая|цывілізацыі мая]]. * [[1248]]: Пачынаецца будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабора]]. * [[1537]]: Заснаваны горад [[Асунсьён]], сучасная сталіца [[Парагвай|Парагвая]]. * [[1483]]: Адбылося святочнае адкрыццё [[Сіксцінская капэла|Сіксцінскай капэлы]]. * [[1649]]: [[Олівер Кромвель]] высадзіўся з арміяй у [[Ірландыя|Ірландыі]] для падаўлення паўстання каталіцкіх [[Раялісты|раялістаў]]. * [[1836]]: [[Балівія|Балівійская]] армія на чале з генералам [[Андрэс дэ Санта Крус|А. дэ Санта Крусам]] увайшла ў [[перу]]анскую сталіцу [[Ліма|Ліму]]. * [[1893]]: Адкрыццё [[Дзяржаўная Траццякоўская галерэя|Траццякоўскай галерэі]]. * [[1968]]: Землетрасенне на [[Сулавесі (востраў)|Сулавесі]], загінула {{Num|68200|чалавек}}. * [[1969]]: Пачаўся Фестываль музыкі і мастацтва [[Вудстак (фестываль)|Вудстак]]. * [[1975]]: У выніку дзяржаўнага перавароту ў [[Бангладэш]] забіты прэзідэнт краіны [[Муджыбур Рахман]]. <noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Падзеі паводле дат|815]] </noinclude> ge8bxwk8vwa3q6vdwjqgmf1o498fmub 4187103 4187102 2022-08-15T08:34:39Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki '''[[15 жніўня]]''' : {{Сцягафікацыя|Індыя}}: Дзень незалежнасці (1947) : {{Сцягафікацыя|Паўднёвая Карэя}}, {{Сцягафікацыя|Паўночная Карэя}}: Дзень вызвалення (1945) : {{Сцягафікацыя|Рэспубліка Конга}}: Дзень незалежнасці (1960) * [[718]]: [[Арабы]] знялі [[Аблога Канстанцінопаля (717—718)|аблогу Канстанцінопаля]] * [[778]]: [[Баскі|Баскскія]] сяляне знішчылі ар’ергард франкскай арміі, загінуў маркграф Хруодланд (''Роланд''), яму прысвечана [[песня пра Роланда]]. * [[927]]: Армія [[Сарацыны|сарацынаў]] дашчэнту знішчыла грэка-рымскі горад [[Гісторыя Таранта|Таранта]]. * [[1007]]: Заснаванне горада [[Ушмаль]], цэнтра [[Цывілізацыя мая|цывілізацыі мая]]. * [[1248]]: Пачынаецца будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабора]]. * [[1537]]: Заснаваны горад [[Асунсьён]], сучасная сталіца [[Парагвай|Парагвая]]. * [[1483]]: Адбылося святочнае адкрыццё [[Сіксцінская капэла|Сіксцінскай капэлы]]. * [[1649]]: [[Олівер Кромвель]] высадзіўся з арміяй у [[Ірландыя|Ірландыі]] для падаўлення паўстання каталіцкіх [[Раялісты|раялістаў]]. * [[1836]]: [[Балівія|Балівійская]] армія на чале з генералам [[Андрэс дэ Санта Крус|А. дэ Санта Крусам]] увайшла ў [[перу]]анскую сталіцу [[Ліма|Ліму]]. * [[1893]]: Адкрыццё [[Дзяржаўная Траццякоўская галерэя|Траццякоўскай галерэі]]. * [[1968]]: Землетрасенне на [[Сулавесі (востраў)|Сулавесі]], загінула {{Num|68200|чалавек}}. * [[1969]]: Пачаўся Фестываль музыкі і мастацтва [[Вудстак (фестываль)|Вудстак]]. * [[1975]]: У выніку дзяржаўнага перавароту ў [[Бангладэш]] забіты прэзідэнт краіны [[Муджыбур Рахман]]. <noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Падзеі паводле дат|815]] </noinclude> t3r7of5ve59co2hgyuvag8bg92pagkr 4187119 4187103 2022-08-15T08:59:02Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki '''[[15 жніўня]]''' : {{Сцягафікацыя|Індыя}}: Дзень незалежнасці (1947) : {{Сцягафікацыя|Паўднёвая Карэя}}, {{Сцягафікацыя|Паўночная Карэя}}: Дзень вызвалення (1945) : {{Сцягафікацыя|Рэспубліка Конга}}: Дзень незалежнасці (1960) * [[718]]: [[Арабы]] знялі [[Аблога Канстанцінопаля (717—718)|аблогу Канстанцінопаля]] * [[778]]: [[Баскі|Баскскія]] сяляне знішчылі ар’ергард франкскай арміі, загінуў маркграф Хруодланд (''Роланд''), яму прысвечана [[песня пра Роланда]]. * [[927]]: Армія [[Сарацыны|сарацынаў]] дашчэнту знішчыла грэка-рымскі горад [[Гісторыя Таранта|Таранта]]. * [[1007]]: Заснаванне горада [[Ушмаль]], цэнтра [[Цывілізацыя мая|цывілізацыі мая]]. * [[1248]]: Пачынаецца будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабора]]. * [[1483]]: Адбылося святочнае адкрыццё [[Сіксцінская капэла|Сіксцінскай капэлы]]. * [[1537]]: Заснаваны горад [[Асунсьён]], сучасная сталіца [[Парагвай|Парагвая]]. * [[1570]]: [[Сен-Жэрменскі мір]] завяршыў [[Рэлігійныя войны ў Францыі|рэлігійную вайну ў Францыі]] паміж [[Гугеноты|гугенотамі]] і каталікамі. * [[1649]]: [[Олівер Кромвель]] высадзіўся з арміяй у [[Ірландыя|Ірландыі]] для падаўлення паўстання каталіцкіх [[Раялісты|раялістаў]]. * [[1836]]: [[Балівія|Балівійская]] армія на чале з генералам [[Андрэс дэ Санта Крус|А. дэ Санта Крусам]] увайшла ў [[перу]]анскую сталіцу [[Ліма|Ліму]]. * [[1893]]: Адкрыццё [[Дзяржаўная Траццякоўская галерэя|Траццякоўскай галерэі]]. * [[1968]]: Землетрасенне на [[Сулавесі (востраў)|Сулавесі]], загінула {{Num|68200|чалавек}}. * [[1969]]: Пачаўся Фестываль музыкі і мастацтва [[Вудстак (фестываль)|Вудстак]]. * [[1975]]: У выніку дзяржаўнага перавароту ў [[Бангладэш]] забіты прэзідэнт краіны [[Муджыбур Рахман]]. <noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Падзеі паводле дат|815]] </noinclude> caqkk0glt7vbhdvayhpmteqs3ldwq4j 4187128 4187119 2022-08-15T09:03:05Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki '''[[15 жніўня]]''' : {{Сцягафікацыя|Індыя}}: Дзень незалежнасці (1947) : {{Сцягафікацыя|Паўднёвая Карэя}}, {{Сцягафікацыя|Паўночная Карэя}}: Дзень вызвалення (1945) : {{Сцягафікацыя|Рэспубліка Конга}}: Дзень незалежнасці (1960) * [[718]]: [[Арабы]] знялі [[Аблога Канстанцінопаля (717—718)|аблогу Канстанцінопаля]] * [[778]]: [[Баскі|Баскскія]] сяляне знішчылі ар’ергард франкскай арміі, загінуў маркграф Хруодланд (''Роланд''), яму прысвечана [[песня пра Роланда]]. * [[927]]: Армія [[Сарацыны|сарацынаў]] дашчэнту знішчыла грэка-рымскі горад [[Гісторыя Таранта|Таранта]]. * [[1007]]: Заснаванне горада [[Ушмаль]], цэнтра [[Цывілізацыя мая|цывілізацыі мая]]. * [[1248]]: Пачынаецца будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабора]]. * [[1483]]: Адбылося святочнае адкрыццё [[Сіксцінская капэла|Сіксцінскай капэлы]]. * [[1537]]: Заснаваны горад [[Асунсьён]], сучасная сталіца [[Парагвай|Парагвая]]. * [[1570]]: [[Сен-Жэрменскі мір]] завяршыў [[Рэлігійныя войны ў Францыі|рэлігійную вайну ў Францыі]] паміж [[Гугеноты|гугенотамі]] і каталікамі. * [[1649]]: [[Олівер Кромвель]] высадзіўся з арміяй у [[Ірландыя|Ірландыі]] для падаўлення паўстання каталіцкіх [[Раялісты|раялістаў]]. * [[1836]]: [[Балівія|Балівійская]] армія на чале з генералам [[Андрэс дэ Санта Крус|А. дэ Санта Крусам]] увайшла ў [[перу]]анскую сталіцу [[Ліма|Ліму]]. * [[1893]]: Адкрыццё [[Дзяржаўная Траццякоўская галерэя|Траццякоўскай галерэі]]. * [[1968]]: Землетрасенне на [[Сулавесі (востраў)|Сулавесі]], загінула {{Num|68200|чалавек}}. * [[1969]]: Пачаўся Фестываль музыкі і мастацтва [[Вудстак (фестываль)|Вудстак]]. * [[1975]]: У выніку дзяржаўнага перавароту ў [[Бангладэш]] забіты прэзідэнт краіны [[Муджыбур Рахман]]. * [[2021]]: Сілы [[Талібан]]а ўвайшлі ў [[Кабул]], сталіцу [[Афганістан]]а. <noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Падзеі паводле дат|815]] </noinclude> fb90dlgz0klgf0b4ldssz0bdxp7mdxd 10 547684 4186778 4159014 2022-08-14T19:00:28Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki '''[[14 жніўня]]''' :{{Сцяг Пакістана}} [[Пакістан]]: Дзень незалежнасці (1947) [[Выява:Kölner Dom - Westfassade 2022 ohne Gerüst-0968.jpg|right|100px|Кёльнскі сабор]] * [[1089]]: [[Імператары Свяшчэннай Рымскай імперыі|Імператар]] [[Генрых IV (імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі)|Генрых IV]] ажаніўся ў другі раз з [[Еўпраксія Усеваладаўна|Еўпраксіяй Усеваладаўнай]], дачкой [[Усевалад Яраславіч|Усевалада Яраславіча]]. * [[1248]]: Пачалося будаўніцтва [[Кёльнскі сабор|Кёльнскага сабора]] (''на фота''). * [[1385]]: У [[Крэўскі замак|Крэўскім замку]] падпісаная [[Крэўская унія|персанальная унія]] паміж [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]] і Польшчай. * [[1775]]: Расійскі ўрад ліквідаваў [[Запарожская Сеч|Запарожскую Сеч]]. * [[1920]]: «Цуд над Віслай», пералом у [[Польска-савецкая вайна|савецка-польскай вайне]], пачатак паражэнняў [[Рабоча-сялянская Чырвоная армія|Чырвонай Арміі]]. * [[1928]]: У [[Мінск]]у адбылася прэм’ера фільма «[[Кастусь Каліноўскі (фільм)|Кастусь Каліноўскі]]». * [[1945]]: Японскі імператар [[Хірахіта]] выдаў указ пра безумоўную капітуляцыю [[Японія|Японіі]]. * [[2008]]: [[Грузія]] абвясціла пра выхад з [[Садружнасць Незалежных Дзяржаў|СНД]]. * [[2010]]: У [[Сінгапур]]ы адкрыліся [[Летнія Юнацкія Алімпійскія гульні 2010|I Летнія Юнацкія Алімпійскія гульні]]. <noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Падзеі паводле дат|814]] </noinclude> 42gecns7q9034vne6k6n8mvjvbherz3 0 553218 4186805 4186475 2022-08-14T19:27:22Z Frantishak 22737 wikitext text/x-wiki [[Выява:Polycarbonate Greenhouse-00.jpg|міні|Металічная цяпліца, крытая полікарбанатам]] '''Цяплі́ца''' — збудаванне ахованага грунту са светапразрыстым пакрыццём для вырошчвання [[расліны|раслін]] і [[грыбы|грыбоў]]. == Гісторыя == Першыя цяпліцы-спекулярыі ({{lang-la|specularia}}) узгадваюцца ў перыяд кіравання [[Рымская імперыя|рымскага]] імператара [[Тыберый|Тыберыя]]<ref>[http://www.lapisspecularis.org/publicaciones2_archivos/what%20the%20roman%20emperor%20Tiberius%20grew%20in%20his%20greenhouses.pdf H.S. Paris, J. Janick What the Roman emperor Tiberius grew in his greenhouses]</ref>. Яны былі створаны пры яго [[палац]]ы на [[Капры (востраў)|Капры]] для штодзённага спажывання [[Агурок пасяўны|агуркоў]], знешне нагадвалі воз, які ўдзень вывозілі на [[сонца]], а ў халодную пару зверху накрывалі рамкай з празрыстага [[лазурыт]]у. У эпоху позняга [[Адраджэнне|Адраджэння]], што суправаджалася вялікімі [[Вялікія геаграфічныя адкрыцці|геаграфічнымі адкрыццямі]] і з’яўленнем у [[Еўропа|Еўропе]] новых экзатычных раслін, у [[Італія|італьянскіх]] [[батанічны сад|батанічных садах]] пачалі ўзводзіць пабудовы з шырокімі [[шкло|шклянымі]] [[акно|вокнамі]]. Расліны ў кадках памяшчалі туды толькі ў зімовыя месяцы. Некаторыя з іх ацяпляліся. Асабісты праект такой пабудовы належыў знакамітаму вучонаму [[Галілеа Галілей|Г. Галілею]]<ref>Friedman T. Galilei’s Greenhouse // Garden History. Vol. 7, No. 3 (Winter, 1979), pp. 19 — 28</ref>. У [[Францыя|Францыі]] ў такіх пабудовах вырошчвалі пераважна [[апельсін]]ы ({{lang-fr|oranger}}), і там яны атрымалі назву [[Аранжарэя|аранжарэй]]. Фактычна, аранжарэя і цяпліца — словы-[[сінонім]]ы<ref>Бабровіч Т. Назвы гаспадарчых пабудоў у беларускай мове // Весці БДПУ. Серыя 1. № 4. 2008. С. 54 — 58</ref>, іх пачалі адрозніваць па прызначэнню толькі на мяжы [[18 стагоддзе|XVIII]] ст. і [[19 стагоддзе|XIX]] ст. Адна з найбуйнейшых аранжарэй даўжынёй 150 м была пабудавана ў [[Версаль|Версалі]] ў 1684—1686 гг. для зімавання 1000 апельсінавых дрэў і іншых [[Субтропікі|субтрапічных]] культур. Яна ацяплялася вугальнымі [[печ|пячамі]], аднак такое ацяпленне не было збалансаваным<ref>[https://www.homestratosphere.com/history-of-greenhouses The History of Greenhouses and How They are Built]</ref>. Некаторыя расліны замярзалі, іншыя згаралі, большасць хутка пакрывалася [[сажа]]й, многія да вясны былі напалову мёртвымі. У XIX ст. [[прамысловасць|прамысловая]] вытворчасць шкла зрабіла яго болей дасяжным для пакупнікоў, што паўплывала на распаўсюджанасць цяпліц. Першую практычную цяпліцу з [[метал]]ічным [[каркас]]ам і пераважна шкляным пакрыццём сканструяваў [[Францыя|французскі]] біёлаг [[Шарль Люсьен Банапарт]] (1803—1857 гг.)<ref>Baird C. The Complete Guide to Building Your Own Greenhouse: Everything You Need to Know Explained Simply. — Atlantic Publishing Company, 2011. P. 17</ref>. Яна прызначалася для вырошчвання лекавых раслін і месцілася ў [[Нідэрланды|галандскім]] горадзе [[Лейдэн]]е. Будаўніцтвам буйных шкляных комплексаў праславіўся [[Вялікабрытанія|брытанскі]] інжынер [[Джозеф Пакстан]] (1803—1865 гг.)<ref>[https://doi.org/10.1093/ref:odnb/21634 John Kenworthy-Browne Paxton, Sir Joseph]</ref>. Першапачаткова яны ўяўлялі сабою цяпліцы, аднак у выніку яму даручылі праектаванне і ўзвядзенне [[Крыштальны палац|Крыштальнага палаца]] для [[Сусветная выстаўка (1851)|Сусветнай выстаўкі 1851 г.]] З 1830-х гг. на паўднёвым захадзе Нідэрландаў пачалося будаўніцтва камерцыйных цяпліц для вырошчвання [[Вінаград культурны|вінаграду]]<ref>[https://www.cookipedia.co.uk/recipes_wiki/Westlandse_druif_(Westland_table_grapes) Westlandse druif (Westland table grapes) — Cookipedia]</ref>. Яны мелі нахільныя паўднёвыя сцены, каб расліны маглі атрымоўваць максімум сонечнага свету і цяпла. З 1850 г. выкарыстоўвалі здымныя шкляныя панелі, каб каб [[дождж|дажджы]] маглі перыядычна змываць мінеральныя [[солі]], што назапашваліся ў [[глеба|глебе]]. Пасля 1900 г. у гэтым рэгіёне вырошчванне вінаграду ў адкрытым грунце наогул спынілася. Росквіт цяплічнага [[вінаградарства]] адбыўся ўжо пасля [[Першая сусветная вайна|I Сусветнай вайны]], калі ў 1936 г. у Нідэрландах вырасцілі на продаж 22 тысячы кг вінаграду. Істотныя змены ў канструяванні цяпліц адбыліся ў другой палове XX ст. У 1970 г. быў вынайдзены [[поліэтылен]] з абаронай ад [[Ультрафіялетавае выпраменьванне|ультрафіялетавага выпраменьвання]]<ref>[https://climapod.com/the-history-of-greenhouses/ The History of Greenhouses]</ref>, значна болей лёгкі і танны, чым шкло. З 1990-х гг. для пакрыцця выкарыстоўваюцца [[пластмасы]], асабліва [[полікарбанат]]<ref>[https://doi.org/10.21273/HORTSCI16160-21 Krishna Nemali History of Controlled Environment Horticulture: Greenhouses]</ref>. [[Дызайнер]]ы эксперыментавалі з формамі каркасу, найбольш папулярнымі сталі тунэлі і геадэзічныя купалы. Развіццё [[Навукова-тэхнічная рэвалюцыя|НТР]] садзейнічала [[Аўтаматызацыя|аўтаматызацыі]], спалучэнню з [[гідрапоніка]]й і [[аквапоніка]]й, значнаму выбару матэрыялаў для будаўніцтва, эканоміі [[вада|вады]] і [[энергія|энергетычных]] выдаткаў. <gallery> Orangery in Zalesse.jpg|Аранжарэя ў сядзібе [[Міхал Клеафас Агінскі|М. К. Агінскага]] ў [[Залессе (Смаргонскі раён)|Залессі]], [[19 стагоддзе|XIX]] ст. Гомель. Площадь Ленина 4. Зимний сад (сахарный завод) 01.jpg|Зімовы сад у [[Гомельскі палацава-паркавы ансамбль|Гомельскі палацава-паркавы комплексе]], XIX ст. Amateurs Greenhouse Conservatory-0050.jpg|Аматарская двухнахільная драўляная цяпліца, малюнак [[1873]] г. Eden project.JPG|Цяпліцы ў форме геадэзічнага купалу ў [[Корнуал]]е Polytunnel Balhungie.jpg|Політунельныя цяпліцы, [[Шатландыя]] Greenhouses in Minsk — Ždanovičy p02.jpg|Сучасны цяплічны комплекс у [[Ждановічы (Мінскі раён)|Ждановічах]] </gallery> == Функцыі == Асноўнае прызначэнне цяпліцы — стварэнне знутры яе штучнага мікраклімату, адрознага ад вонкавага асяроддзя, прыдатнага для вырошчвання [[сельская гаспадарка|сельскагаспадарчых]] культур. Звычайна іх выкарыстоўваюць для трымання [[расліны|раслін]] у цяпле, што асабліва актуальна на тэрыторыях з прахалодным [[клімат]]ам. Светапразрыстае пакрыццё прапускае караткахвалевае [[інфрачырвонае выпраменьванне]], якое награвае ўнутраную прастору, а аддача цяпла запаволена з-за скарачэння абмену паветрам з вонкавым асяроддзем. Апроч падвышэння ўнутранай [[Тэмпература|тэмпературы]] адбываецца падвышэнне ўнутранай [[Вільготнасць паветра|вільготнасці]]. Такім чынам знутры цяпліцы ствараецца [[парніковы эфект]], які дзякуючы яго штучнасці можна кантраляваць<ref>[https://www.happysprout.com/outdoor-living/greenhouse-temprature-humidity/ The ideal greenhouse temperature and humidity settings for every season]</ref>. Так, дадатковыя ацяпленне і асвятленне дазваляюць не толькі доўжыць [[вегетацыйны перыяд]], але і вырошчваць цеплалюбівыя расліны ў суровыя [[зіма|зімовыя]] месяцы. {{зноскі}} == Літаратура == * {{кніга|аўтар = Апанасенка, І. П.|частка = |загаловак = Ваш прысядзібны ўчастак|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца =Мінск |выдавецтва =Полымя |год = 1993|том = |старонкі = |старонак = |серыя = |isbn =5-345-00651-2 |тыраж = |ref = }} * {{Крыніцы/БелЭн|17|Цяпліца||195}} * {{кніга|аўтар = Беляев, Н. В.|частка = |загаловак =Самые урожайные теплицы по-умному |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца =Минск |выдавецтва =Харвест |год =2010 |том = |старонкі = |старонак = |серыя = |isbn =978-985-16-3405-3 |тыраж = |ref = }} * {{кніга|аўтар = Казеко, В. Г.|частка = |загаловак =Эффективность овощеводства защищенного грунта |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца =Минск |выдавецтва = Ураджай|год = 1990|том = |старонкі = |старонак = |серыя = |isbn = 5-7860-0366-3|тыраж = |ref = }} * {{кніга|аўтар =Smith, Sh.|частка = |загаловак = Greenhouse Gardener's Companion: Growing Food and Flowers in Your Greenhouse Or Sunspace|арыгінал = |спасылка = https://books.google.by/books?id=Onv60-c6iEIC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|адказны = |выданне = |месца =Golden, Colorado |выдавецтва = Fulcrum Publishing|год = 2000|том = |старонкі = |старонак = |серыя = |isbn =1-55591-450-0|тыраж = |ref = }} == Спасылкі == {{Commonscat|Greenhouses}} * [https://zviazda.by/be/news/20160301/1456841103-nyuansy-vybaru-sotavaga-polikarbanatu-dlya-parnikou-i-cyaplic Нюансы выбару сотавага полікарбанату для парнікоў і цяпліц] * [https://greenhouseemporium.com/blogs/greenhouse-gardening/greenhouse-gardening-for-beginners/ Greenhouse Gardening For Beginners — Where do I start?] * [https://www.epicgardening.com/greenhouse-plans/ 95 DIY Greenhouse Plans: Learn How To Build A Greenhouse] * [https://www.architecturaldigest.com/gallery/most-beautiful-greenhouses-slideshow The Most Beautiful Greenhouses Around the World] * [https://www.nasa.gov/feature/lunar-martian-greenhouses-designed-to-mimic-those-on-earth Lunar, Martian Greenhouses Designed to Mimic Those on Earth] * [https://www.greenhousemag.com/article/technology-the-future-of-greenhouses/ The future of greenhouses] * [https://doi.org/10.3390/app112411816 LEBRE, B. et al. Computational Modeling of the Thermal Behavior of a Greenhouse. Applied Sciences (2076-3417), [s. l.], v. 11, n. 24, p. 11816, 2021] [[Катэгорыя:Гаспадарчыя пабудовы]] [[Катэгорыя:Раслінаводства]] [[Катэгорыя:Садаводства]] 3quvh7soz6cd6gal1jcxkdxcoeclec8 4186827 4186805 2022-08-14T19:56:49Z Frantishak 22737 /* Функцыі */ wikitext text/x-wiki [[Выява:Polycarbonate Greenhouse-00.jpg|міні|Металічная цяпліца, крытая полікарбанатам]] '''Цяплі́ца''' — збудаванне ахованага грунту са светапразрыстым пакрыццём для вырошчвання [[расліны|раслін]] і [[грыбы|грыбоў]]. == Гісторыя == Першыя цяпліцы-спекулярыі ({{lang-la|specularia}}) узгадваюцца ў перыяд кіравання [[Рымская імперыя|рымскага]] імператара [[Тыберый|Тыберыя]]<ref>[http://www.lapisspecularis.org/publicaciones2_archivos/what%20the%20roman%20emperor%20Tiberius%20grew%20in%20his%20greenhouses.pdf H.S. Paris, J. Janick What the Roman emperor Tiberius grew in his greenhouses]</ref>. Яны былі створаны пры яго [[палац]]ы на [[Капры (востраў)|Капры]] для штодзённага спажывання [[Агурок пасяўны|агуркоў]], знешне нагадвалі воз, які ўдзень вывозілі на [[сонца]], а ў халодную пару зверху накрывалі рамкай з празрыстага [[лазурыт]]у. У эпоху позняга [[Адраджэнне|Адраджэння]], што суправаджалася вялікімі [[Вялікія геаграфічныя адкрыцці|геаграфічнымі адкрыццямі]] і з’яўленнем у [[Еўропа|Еўропе]] новых экзатычных раслін, у [[Італія|італьянскіх]] [[батанічны сад|батанічных садах]] пачалі ўзводзіць пабудовы з шырокімі [[шкло|шклянымі]] [[акно|вокнамі]]. Расліны ў кадках памяшчалі туды толькі ў зімовыя месяцы. Некаторыя з іх ацяпляліся. Асабісты праект такой пабудовы належыў знакамітаму вучонаму [[Галілеа Галілей|Г. Галілею]]<ref>Friedman T. Galilei’s Greenhouse // Garden History. Vol. 7, No. 3 (Winter, 1979), pp. 19 — 28</ref>. У [[Францыя|Францыі]] ў такіх пабудовах вырошчвалі пераважна [[апельсін]]ы ({{lang-fr|oranger}}), і там яны атрымалі назву [[Аранжарэя|аранжарэй]]. Фактычна, аранжарэя і цяпліца — словы-[[сінонім]]ы<ref>Бабровіч Т. Назвы гаспадарчых пабудоў у беларускай мове // Весці БДПУ. Серыя 1. № 4. 2008. С. 54 — 58</ref>, іх пачалі адрозніваць па прызначэнню толькі на мяжы [[18 стагоддзе|XVIII]] ст. і [[19 стагоддзе|XIX]] ст. Адна з найбуйнейшых аранжарэй даўжынёй 150 м была пабудавана ў [[Версаль|Версалі]] ў 1684—1686 гг. для зімавання 1000 апельсінавых дрэў і іншых [[Субтропікі|субтрапічных]] культур. Яна ацяплялася вугальнымі [[печ|пячамі]], аднак такое ацяпленне не было збалансаваным<ref>[https://www.homestratosphere.com/history-of-greenhouses The History of Greenhouses and How They are Built]</ref>. Некаторыя расліны замярзалі, іншыя згаралі, большасць хутка пакрывалася [[сажа]]й, многія да вясны былі напалову мёртвымі. У XIX ст. [[прамысловасць|прамысловая]] вытворчасць шкла зрабіла яго болей дасяжным для пакупнікоў, што паўплывала на распаўсюджанасць цяпліц. Першую практычную цяпліцу з [[метал]]ічным [[каркас]]ам і пераважна шкляным пакрыццём сканструяваў [[Францыя|французскі]] біёлаг [[Шарль Люсьен Банапарт]] (1803—1857 гг.)<ref>Baird C. The Complete Guide to Building Your Own Greenhouse: Everything You Need to Know Explained Simply. — Atlantic Publishing Company, 2011. P. 17</ref>. Яна прызначалася для вырошчвання лекавых раслін і месцілася ў [[Нідэрланды|галандскім]] горадзе [[Лейдэн]]е. Будаўніцтвам буйных шкляных комплексаў праславіўся [[Вялікабрытанія|брытанскі]] інжынер [[Джозеф Пакстан]] (1803—1865 гг.)<ref>[https://doi.org/10.1093/ref:odnb/21634 John Kenworthy-Browne Paxton, Sir Joseph]</ref>. Першапачаткова яны ўяўлялі сабою цяпліцы, аднак у выніку яму даручылі праектаванне і ўзвядзенне [[Крыштальны палац|Крыштальнага палаца]] для [[Сусветная выстаўка (1851)|Сусветнай выстаўкі 1851 г.]] З 1830-х гг. на паўднёвым захадзе Нідэрландаў пачалося будаўніцтва камерцыйных цяпліц для вырошчвання [[Вінаград культурны|вінаграду]]<ref>[https://www.cookipedia.co.uk/recipes_wiki/Westlandse_druif_(Westland_table_grapes) Westlandse druif (Westland table grapes) — Cookipedia]</ref>. Яны мелі нахільныя паўднёвыя сцены, каб расліны маглі атрымоўваць максімум сонечнага свету і цяпла. З 1850 г. выкарыстоўвалі здымныя шкляныя панелі, каб каб [[дождж|дажджы]] маглі перыядычна змываць мінеральныя [[солі]], што назапашваліся ў [[глеба|глебе]]. Пасля 1900 г. у гэтым рэгіёне вырошчванне вінаграду ў адкрытым грунце наогул спынілася. Росквіт цяплічнага [[вінаградарства]] адбыўся ўжо пасля [[Першая сусветная вайна|I Сусветнай вайны]], калі ў 1936 г. у Нідэрландах вырасцілі на продаж 22 тысячы кг вінаграду. Істотныя змены ў канструяванні цяпліц адбыліся ў другой палове XX ст. У 1970 г. быў вынайдзены [[поліэтылен]] з абаронай ад [[Ультрафіялетавае выпраменьванне|ультрафіялетавага выпраменьвання]]<ref>[https://climapod.com/the-history-of-greenhouses/ The History of Greenhouses]</ref>, значна болей лёгкі і танны, чым шкло. З 1990-х гг. для пакрыцця выкарыстоўваюцца [[пластмасы]], асабліва [[полікарбанат]]<ref>[https://doi.org/10.21273/HORTSCI16160-21 Krishna Nemali History of Controlled Environment Horticulture: Greenhouses]</ref>. [[Дызайнер]]ы эксперыментавалі з формамі каркасу, найбольш папулярнымі сталі тунэлі і геадэзічныя купалы. Развіццё [[Навукова-тэхнічная рэвалюцыя|НТР]] садзейнічала [[Аўтаматызацыя|аўтаматызацыі]], спалучэнню з [[гідрапоніка]]й і [[аквапоніка]]й, значнаму выбару матэрыялаў для будаўніцтва, эканоміі [[вада|вады]] і [[энергія|энергетычных]] выдаткаў. <gallery> Orangery in Zalesse.jpg|Аранжарэя ў сядзібе [[Міхал Клеафас Агінскі|М. К. Агінскага]] ў [[Залессе (Смаргонскі раён)|Залессі]], [[19 стагоддзе|XIX]] ст. Гомель. Площадь Ленина 4. Зимний сад (сахарный завод) 01.jpg|Зімовы сад у [[Гомельскі палацава-паркавы ансамбль|Гомельскі палацава-паркавы комплексе]], XIX ст. Amateurs Greenhouse Conservatory-0050.jpg|Аматарская двухнахільная драўляная цяпліца, малюнак [[1873]] г. Eden project.JPG|Цяпліцы ў форме геадэзічнага купалу ў [[Корнуал]]е Polytunnel Balhungie.jpg|Політунельныя цяпліцы, [[Шатландыя]] Greenhouses in Minsk — Ždanovičy p02.jpg|Сучасны цяплічны комплекс у [[Ждановічы (Мінскі раён)|Ждановічах]] </gallery> == Функцыі == Асноўнае прызначэнне цяпліцы — стварэнне знутры яе штучнага мікраклімату, адрознага ад вонкавага асяроддзя, прыдатнага для вырошчвання [[сельская гаспадарка|сельскагаспадарчых]] культур. Звычайна іх выкарыстоўваюць для трымання [[расліны|раслін]] у цяпле, што асабліва актуальна на тэрыторыях з прахалодным [[клімат]]ам. Светапразрыстае пакрыццё прапускае караткахвалевае [[інфрачырвонае выпраменьванне]], якое награвае ўнутраную прастору, а аддача цяпла запаволена з-за скарачэння абмену паветрам з вонкавым асяроддзем. Апроч падвышэння ўнутранай [[Тэмпература|тэмпературы]] адбываецца падвышэнне ўнутранай [[Вільготнасць паветра|вільготнасці]]. Такім чынам знутры цяпліцы ствараецца [[парніковы эфект]], які дзякуючы яго штучнасці можна кантраляваць<ref>[https://www.happysprout.com/outdoor-living/greenhouse-temprature-humidity/ The ideal greenhouse temperature and humidity settings for every season]</ref>. Так, дадатковыя ацяпленне і асвятленне дазваляюць не толькі доўжыць [[вегетацыйны перыяд]], але і вырошчваць цеплалюбівыя расліны ў суровыя [[зіма|зімовыя]] месяцы. Закрытасць цяпліцы ад вонкавых умоў дазваляе болей эфектыўна выкарыстоўваць яе ўнутраную прастору, суадносна павялічваць вытворчасць, мінімізаваць рызыкі, павялічваць прыбытак, праводзіць болей дзейсную прафілактыку [[хвароба|хвароб]] і шкоднікаў<ref>[https://blog.growlink.com/benefits-of-greenhouse-farming Benefits of Greenhouse Farming]</ref>. Дзякуючы магчымасці кантролю мікраклімату цяпліцы ўзводзяць у [[пустыня]]х для абароны парасткаў ад абязвожвання і траваедных істот, эканоміі [[вада|вады]] пры абрашэнні, паляпшэння апустыненых [[глеба]]ў<ref>[https://agri.com.sa/blog/the-potential-of-desert-greenhouses The potential of desert greenhouses - Agri]</ref><ref>[https://tucson.com/lifestyles/greenhouses-in-the-desert-are-they-useful/article_a808bd50-a2de-11eb-9bca-2f271ec3d864.html Greenhouses in the desert: Are they useful? - Arizona Daily Star]</ref><ref>[https://empowering-people-network.siemens-stiftung.org/solutions/desert-greenhouse/ Desert Greenhouse - empowering people. Network]</ref>, а таксама ў [[Тропікі|тропіках]]<ref>[http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:791509/ATTACHMENT01.pdf Closed Greenhouses in Tropical Climate - DiVA Portal]</ref>, дзе цяпліцы ахоўваюць расліны ад вільгаці, залішніх [[Атмасферныя ападкі|ападкаў]], [[Фітапаталогія|патагенаў]] і г. д. {{зноскі}} == Літаратура == * {{кніга|аўтар = Апанасенка, І. П.|частка = |загаловак = Ваш прысядзібны ўчастак|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца =Мінск |выдавецтва =Полымя |год = 1993|том = |старонкі = |старонак = |серыя = |isbn =5-345-00651-2 |тыраж = |ref = }} * {{Крыніцы/БелЭн|17|Цяпліца||195}} * {{кніга|аўтар = Беляев, Н. В.|частка = |загаловак =Самые урожайные теплицы по-умному |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца =Минск |выдавецтва =Харвест |год =2010 |том = |старонкі = |старонак = |серыя = |isbn =978-985-16-3405-3 |тыраж = |ref = }} * {{кніга|аўтар = Казеко, В. Г.|частка = |загаловак =Эффективность овощеводства защищенного грунта |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца =Минск |выдавецтва = Ураджай|год = 1990|том = |старонкі = |старонак = |серыя = |isbn = 5-7860-0366-3|тыраж = |ref = }} * {{кніга|аўтар =Smith, Sh.|частка = |загаловак = Greenhouse Gardener's Companion: Growing Food and Flowers in Your Greenhouse Or Sunspace|арыгінал = |спасылка = https://books.google.by/books?id=Onv60-c6iEIC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|адказны = |выданне = |месца =Golden, Colorado |выдавецтва = Fulcrum Publishing|год = 2000|том = |старонкі = |старонак = |серыя = |isbn =1-55591-450-0|тыраж = |ref = }} == Спасылкі == {{Commonscat|Greenhouses}} * [https://zviazda.by/be/news/20160301/1456841103-nyuansy-vybaru-sotavaga-polikarbanatu-dlya-parnikou-i-cyaplic Нюансы выбару сотавага полікарбанату для парнікоў і цяпліц] * [https://greenhouseemporium.com/blogs/greenhouse-gardening/greenhouse-gardening-for-beginners/ Greenhouse Gardening For Beginners — Where do I start?] * [https://www.epicgardening.com/greenhouse-plans/ 95 DIY Greenhouse Plans: Learn How To Build A Greenhouse] * [https://www.architecturaldigest.com/gallery/most-beautiful-greenhouses-slideshow The Most Beautiful Greenhouses Around the World] * [https://www.nasa.gov/feature/lunar-martian-greenhouses-designed-to-mimic-those-on-earth Lunar, Martian Greenhouses Designed to Mimic Those on Earth] * [https://www.greenhousemag.com/article/technology-the-future-of-greenhouses/ The future of greenhouses] * [https://doi.org/10.3390/app112411816 LEBRE, B. et al. Computational Modeling of the Thermal Behavior of a Greenhouse. Applied Sciences (2076-3417), [s. l.], v. 11, n. 24, p. 11816, 2021] [[Катэгорыя:Гаспадарчыя пабудовы]] [[Катэгорыя:Раслінаводства]] [[Катэгорыя:Садаводства]] j6665y6evwuwl5dkhdc2e6z9blzaf5j 14 556705 4186662 3132224 2022-08-14T14:50:59Z Artsiom91 31770 выдалена [[Катэгорыя:Іркуцкая губерня]]; дададзена [[Катэгорыя:Постаці Іркуцкай губерні]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Расійскай імперыі|Іркуцкая губерня]] [[Катэгорыя:Постаці Іркуцкай губерні]] q8ec7qb65yx0mqrq6c7ddnffl5vmzjo 0 560925 4186626 4168407 2022-08-14T13:26:21Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Баеўскі сельсавет}} {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Баеўскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[Беларусь]] |Статут = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Дубровенскі раён]] |Уключае = 7 населеных пунктаў |Сталіца = [[Баева]] |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]] |Скасаванне = [[8 красавіка]] [[2004]] |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часовыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = 2 |Сайт = |Заўвагі = }} '''Ба́еўскі сельсавет''' — былая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Дубровенскі раён|Дубровенскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Адміністрацыйны цэнтр — вёска [[Баева]]. == Гісторыя == Утвораны 20 жніўня 1924 года ў складзе [[Ляднянскі раён|Ляднянскага раёна]] [[Аршанская акруга|Аршанскай акругі]] [[БССР]]. Цэнтр — вёска Баева. Пасля скасавання акруговай сістэмы 26 ліпеня 1930 года сельсавет у Ляднянскім раёне БССР. З 8 ліпеня 1931 года ў складзе Дубровенскага раёна БССР, з 20 лютага 1938 года — Віцебскай вобласці. 16 ліпеня 1954 года цэнтр сельсавета перанесены ў вёску [[Асташкавічы (Дубровенскі раён)|Асташкавічы]], сельсавет перайменаваны ў '''Асташкавіцкі сельсавет'''<ref>Указ Президиума Верховного Совета БССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Витебской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.</ref>. 25 снежня 1959 года цэнтр сельсавета перанесены ў вёску Баева<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 25 снежня 1959 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 4.</ref>. З 25 снежня 1962 года сельсавет у складзе [[Аршанскі раён|Аршанскага раёна]], з 6 студзеня 1965 года — у складзе адноўленага Дубровенскага раёна. 24 мая 1968 года перайменаваны ў Баеўскі. 8 красавіка 2004 года скасаваны, тэрыторыя далучана да [[Зарубскі сельсавет|Зарубскага сельсавета]]<ref>[http://www.pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83/2004-83(003-027).pdf&oldDocPage=1 Решение Витебского областного Совета депутатов от 8 апреля 2004 г. № 55 Об изменении административно-территориального устройства районов Витебской области] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211005192131/https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83%2F2004-83%28003-027%29.pdf&oldDocPage=1|date=5 кастрычніка 2021}}</ref>. == Населеныя пункты == * 1 студзеня 1947 года — 11 * 8 красавіка 2004 года — 7: [[Асташкавічы (Дубровенскі раён)|Асташкавічы]], [[Баева]], [[Ірвяніца]], [[Казлы (Дубровенскі раён)|Казлы]], [[Лапыроўшчына]], [[Панізоўе (Дубровенскі раён)|Панізоўе]] і [[Рудашкова]]. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. * Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. * {{Літаратура/ЭГБ|3}} С. 309 * {{Літаратура/ЭГБ|4}} С. 422 * {{Літаратура/БССР. Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел на 1.1.1947}} С. 79 {{Дубровенскі раён}} [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Дубровенскага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Ляднянскага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Аршанскага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, скасаваныя ў 2004 годзе]] 1pjxc29gecssf5es4viea4jxb7hkdzw 0 561389 4186589 4172377 2022-08-14T12:18:08Z StachLysy 62453 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом | Назва = Дэкалог | Арыгінальная назва = ''Dekalog'' | Вокладка = Dekalog (Muzyka Filmowa).jpg | Тып = [[Саўндтрэк]] | Аўтар = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Выдадзены = [[1991]] | Запісаны = [[Снежань]] [[1984]]<ref name="AllMusic" /> | Працягласць = 52:29<ref name="AllMusic" /> або 52:43 | Лэйбл = [[Amplitude]] | Агляды = * {{нп5|Rate Your Music||en|Rate Your Music}} {{Рэйтынг-5|3.83}}<ref name="Rate Your Music" /> * {{нп5|SensCritique||fr|SensCritique}} {{Рэйтынг-10|6.9}}<ref name="SensCritique" /> | Храналогія = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Папярэдні альбом = — | Пап_год = | Гэты альбом = Дэкалог | Год = 1991 | Наступны альбом = [[Падвойнае жыццё Веранікі (саўндтрэк)|Падвойнае жыццё Веранікі]] | Наст_год = 1991 | Іншае = }} «'''Дэкало́г'''» — [[саўндтрэк]] дзесяцісерыйнага [[тэлецыкл]]а «''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалог]]''», знятага [[Польшча|польскім]] [[кінарэжысёр]]ам [[Кшыштаф Кеслёўскі|Кшыштафам Кеслёўскім]]. Першы альбом [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]]. Выдадзены ў [[1991]] годзе [[Лэйбл гуказапісу|лэйблам]] «''Amplitude''». Пазней неаднойчы перавыдаваўся іншымі лэйбламі<ref name="Discogs" /><ref name="Preisner.com" />. == Спіс кампазіцый == {{Track listing | collapsed = no |extra_column = Фільм | title1 = Dekalog I — Part 6 | extra1 = «[[Дэкалог, адзін]]» | length1 = 02:13 | title2 = Dekalog I — Part 5 | extra2 = «[[Дэкалог, адзін]]» | length2 = 03:40 | title3 = Dekalog II — Part 1 | extra3 = «[[Дэкалог, два]]» | length3 = 01:18 | title4 = Dekalog II — Part 2 | extra4 = «[[Дэкалог, два]]» | length4 = 03:57 | title5 = Dekalog III — Part 2 | extra5 = «[[Дэкалог, тры]]» | length5 = 02:28 | title6 = Dekalog III — Part 3 | extra6 = «[[Дэкалог, тры]]» | length6 = 02:34 | title7 = Dekalog IV — Part 1 | extra7 = «[[Дэкалог, чатыры]]» | length7 = 02:15 | title8 = Dekalog IV — Part 2 | extra8 = «[[Дэкалог, чатыры]]» | length8 = 02:25 | title9 = Dekalog V — Part 1 | extra9 = «[[Дэкалог, пяць]]» | length9 = 01:41 | title10 = Dekalog V — Part 6 | extra10 = «[[Дэкалог, пяць]]» | length10 = 01:39 | title11 = Dekalog V — Part 9 | extra11 = «[[Дэкалог, пяць]]» | length11 = 01:10 | title12 = Dekalog V — Part 12 | extra12 = «[[Дэкалог, пяць]]» | length12 = 01:24 | title13 = Dekalog VI — Part 1 | extra13 = «[[Дэкалог, шэсць]]» | length13 = 01:47 | title14 = Dekalog VI — Part 2 | extra14 = «[[Дэкалог, шэсць]]» | length14 = 01:35 | title15 = Dekalog VI — Part 3 | extra15 = «[[Дэкалог, шэсць]]» | length15 = 00:48 | title16 = Dekalog VI — Part 4 | extra16 = «[[Дэкалог, шэсць]]» | length16 = 03:03 | title17 = Dekalog VII — Part 6 | extra17 = «[[Дэкалог, сем]]» | length17 = 02:41 | title18 = Dekalog VII — Part 8 | extra18 = «[[Дэкалог, сем]]» | length18 = 01:50 | title19 = Dekalog VIII — Part 1 | extra19 = «[[Дэкалог, восем]]» | length19 = 01:07 | title20 = Dekalog VIII — Part 4 | extra20 = «[[Дэкалог, восем]]» | length20 = 03:34 | title21 = Dekalog VIII — Part 7 | extra21 = «[[Дэкалог, восем]]» | length21 = 01:48 | title22 = Dekalog IX — Part 3 | extra22 = «[[Дэкалог, дзевяць]]» | length22 = 02:14 | title23 = Dekalog IX — Part 7 | extra23 = «[[Дэкалог, дзевяць]]» | length23 = 01:03 | title24 = Dekalog IX — Part 12 | extra24 = «[[Дэкалог, дзевяць]]» | length24 = 01:05 | title25 = Dekalog IX — Part 13 | extra25 = «[[Дэкалог, дзевяць]]» | length25 = 02:10 }} == Выканаўцы == * Аркестр — [[Катавіцы|Катавіцкі]] сімфанічны аркестр * Дырыжор — [[Здзіслаў Шостак]] * Салісты — [[Эльжбета Таварніцка]] ([[сапрана]]), [[Яцак Асташэўскі]] ([[блокфлейта]]), [[Конрад Мастыла]] ([[фартэпіяна]]), [[Анджэй Маджэеўскі]] ([[гітара]]) == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="AllMusic">{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/dekalog-original-film-soundtrack--mw0000005199|title=Katowice Radio Symphony Orchestra / Zbigniew Preisner / Zdzislaw Szostak – Dekalog (Original Film Soundtrack)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMusic]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-11|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/master/335815-Zbigniew-Preisner-Le-Décalogue|title=Zbigniew Preisner – Le Décalogue|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-11|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Preisner.com">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=127|title=Zbigniew Preisner – Le Décalogue|author=|date=|publisher=Сайт [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]]|lang=en|accessdate=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190917095244/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=127|archivedate=2019-09-17|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Rate Your Music">{{cite web|url=https://rateyourmusic.com/release/album/zbigniew_preisner/les_dix_commandements__le_decalogue.p/|title=Les dix commandements: Le décalogue|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|Rate Your Music||en|Rate Your Music}}''»|lang=en|accessdate=2022-01-11|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="SensCritique">{{cite web|url=https://www.senscritique.com/album/Les_Dix_Commandements_Le_Decalogue_Bande_Originale/1349340|title=Les Dix Commandements: Le Décalogue (OST) (1991)|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|SensCritique||fr|SensCritique}}''»|lang=fr|accessdate=2022-01-11|archiveurl=|archivedate=}}</ref> }} == Спасылкі == * [https://www.allmusic.com/album/mw0000005199 «Дэкалог»] на сайце «''[[AllMusic]]''» {{ref-en}} * [https://www.discogs.com/master/335815 «Дэкалог»] на сайце «''[[Discogs]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrack.net/album/dekalog-miniseries/ «Дэкалог»] на сайце «''[[Soundtrack.net]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrackcollector.com/title/10414/Dekalog «Дэкалог»] на сайце «''[[Soundtrack Collector]]''» {{ref-en}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі Збігнева Прайснера]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі 1991 года]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі]] obvckij2j5f3rhdz1p8x06nhbprj3mq 0 564260 4186591 4175365 2022-08-14T12:19:31Z StachLysy 62453 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом | Назва = Падвойнае жыццё Веранікі | Арыгінальная назва = {{lang-fr|la Double Vie de Véronique}}<br />{{lang-en|The Double Life of Veronika}}<br />{{lang-pl|Podwójne Życie Weroniki}} | Тып = [[Саўндтрэк]] | Аўтар = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Вокладка = | Выдадзены = [[1991]]<ref name="AllMusic" /> | Запісаны = | Стыль = [[акадэмічная музыка]], [[саўндтрэк]] | Працягласць = 31:08 або 30:29<ref name="AllMusic" /> | Мова = | Лэйбл = | Прадзюсар = | Храналогія = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Агляды = [[AllMusic]] {{Рэйтынг-5|4}}<ref name="AllMusic" /> | Папярэдні альбом = [[Дэкалог (саўндтрэк)|Дэкалог]] | Пап_год = 1991 | Гэты альбом = Падвойнае жыццё Веранікі | Год = 1991 | Наступны альбом = | Наст_год = | Іншае = }} «'''Падво́йнае жыццё́ Верані́кі'''» — [[саўндтрэк]] фільма «''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''», знятага [[Польшча|польскім]] [[кінарэжысёр]]ам [[Кшыштаф Кеслёўскі|Кшыштафам Кеслёўскім]]. Другі альбом [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]]. Выдадзены ў [[1991]] годзе. Пазней неаднойчы перавыдаваўся іншымі лэйбламі<ref name="Discogs" /><ref name="Soundtrack Collector" />. == Спіс кампазіцый == {{tracklist | collapsed = no | headline = | extra_column = | title1 = Weronika | extra1 = | length1 = 00:38 | title2 = Véronique | extra2 = | length2 = 00:24 | title3 = Tu Viendras | extra3 = | length3 = 02:37 | title4 = L’enfance | extra4 = | length4 = 03:10 | title5 = Van den Budenmayer. Concerto en mi minuer (SBI 152). Version de 1798 | extra5 = | length5 = 04:28 | title6 = Véronique | extra6 = | length6 = 00:35 | title7 = Solitude | extra7 = | length7 = 00:56 | title8 = Les Marionnettes | extra8 = | length8 = 02:28 | title9 = Thème : 1re Transcription | extra9 = | length9 = 00:54 | title10 = L’enfance II | extra10 = | length10 = 00:58 | title11 = Alexandre | extra11 = | length11 = 01:14 | title12 = Alexandre II | extra12 = | length12 = 01:12 | title13 = Thème : 2e Transcription | extra13 = | length13 = 00:54 | title14 = Concerto en mi. Instrumentation contemporaine n° 1 | extra14 = | length14 = 00:38 | title15 = Concerto en mi. Instrumentation contemporaine n° 2 | extra15 = | length15 = 01:13 | title16 = Concerto en mi. Instrumentation contemporaine n° 3 | extra16 = | length16 = 01:25 | title17 = Van den Budenmayer. Concerto en mi minuer (SBI 152). Version de 1802 | extra17 = | length17 = 05:19 | title18 = Générique de fin | extra18 = | length18 = 01:26 }} == Выканаўцы == * Аркестр — Вялікі [[Катавіцы|Катавіцкі]] аркестр, Філарманічны хор Сілезіі * Дырыжор — [[Антоні Віт]] * Салісты — [[Эльжбета Таварніцка]] ([[сапрана]]), [[Яцак Асташэўскі]] ([[блокфлейта]]) == Музычнае суправаджэнне фільма == {{Урэзка | Выраўноўванне = right | Без разрываў = 1 | Загаловак = | Змест = <small>О чытачы, прашу, паверце мне вы,<br /> Чым плыць у лодцы, хісткай і малой,<br /> За караблём маім і слухаць спевы,<br /> <br /> Вяртайцеся хутчэй на бераг свой!<br /> За мною небяспечна плыць па моры —<br /> Згубіцца можна ў далечы марской.<br /> <br /> Плыву я ў невядомыя прасторы.<br /> Спрыяе Апалон, Мінерва дзьме,<br /> дапамагаюць музы бачыць зоры<ref>{{кніга|аўтар=[[Дантэ Аліг’еры]].|назва=[[Боская камедыя]]|арыгінал=La Divina Commedia|спасылка=|адказны=Пер. з іт. [[Уладзімір Максімавіч Скарынкін|У. М. Скарынкіна]]|выданне=|месца=[[Мінск]]|выдавецтва=[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]]|год=1997|старонкі=321|старонак=|серыя=Скарбы сусветнай літаратуры|isbn=|ref=}}</ref>.</small> | Подпіс = <small>[[Дантэ Аліг’еры]], «''[[Боская камедыя]]''» («''Рай''», II, 1-9)</small> }} Альбом «''Падвойнае жыццё Веранікі''» складаецца з кампазіцый, якія былі напісаны ў якасці музычнага суправаджэння да [[Падвойнае жыццё Веранікі|аднайменнага фільма]] польскага рэжысёра [[Кшыштаф Кеслёўскі|Кшыштафа Кеслёўскага]]. У фільме музыка займае вядучае месца, не толькі ствараючы адмысловую атмасферу, але і адыгрываючы істотную ролю ў сюжэце. Абедзве галоўныя гераіні ў фільме адораныя вакалісткі, і адным з цэнтральных момантаў фільма з’яўляецца канцэрт, у якім Вероніка выконвае сольную партыю. Прайснер прыгадвае, што Кеслёўскі дрэнна разбіраўся ў музыцы, але выдатна разумеў яе ролю ў кіно. Так, даючы ўказанне наконт канцэрта, дзе павінна саліраваць Вероніка, Кеслёўскі наступным чынам апісаў неабходную музыку: «''Ведаю, што гэта мусіць быць прыгожая песня. Мы павінны паказаць, што гэта дзяўчына — геній''»<ref name="Criterion, DVD" />. Пры працы над фільмам большая частка музыкі пісалася да пачатку здымкаў. «''Для „Веранікі“ я запісаў каля 80 працэнтаў музыкі да таго, як фільм быў зняты''», — сцвярджае Прайснер<ref>{{артыкул|аўтар=Geoffrey Macnab, Chris Darke.|загаловак=Working with Kieślowski|арыгінал=|спасылка=|выданне=Sight and Sound|тып=|месца=|год=1996|том=6|нумар=5|старонкі=20}}</ref>. Аўтарства вышэй згаданага канцэрта як у сюжэце, так і ў цітрах фільма, а таксама на дыску з саўндтрэкам прыпісваецца выдуманаму галандскаму кампазітару канца XVIII стагоддзя [[Ван дэн Будэнмаер]]у<ref name="Mihnea Manduteanu" />. Апроч «''Падвойнага жыцця Веранікі''» яго музыка гучыць у фільмах «''[[Дэкалог, дзевяць]]''», «''[[Тры колеры: Сіні]]''» і «''[[Тры колеры: Чырвоны]]''». Гаворачы аб адрозненнях паміж уласнай творчасцю і творчасцю створанага ім кампазітара, Прайснер адзначае, што «''Ван дэн Будэнмаер выразна выяўляе сябе слухачам як праз музыку, так і праз выбар тэкстаў''»{{sfn|Contemporary Film Music|2017|с=61-62}}. Так, у аснову канцэрта з «''Падвойнага жыцця Веранікі''» леглі фрагменты з «''[[Боская камедыя|Боскай камедыі]]''» [[Дантэ Аліг’еры|Дантэ]] («''Рай''», II, 1—9; «''Пекла''», III, 4—6). == Крытыка == Саўндтрэк карціны быў выпушчаны ў [[1991]] годзе і сабраў шматлікія хвалебныя водгукі. Так, аглядальнік Міхнэ Мандутэану ў сваёй рэцэнзіі сцвярджае, што «''Падвойнае жыццё Веранікі''» — гэта фільм пра музыку, бо музычнае афармленне тут багатае, поўнае значэння і іграе не менш важную ролю, чым акцёрскае майстэрства. Паводле слоў рэцэнзента гэты фільм можна разглядаць як [[Опера|оперу]] з уласцівымі ёй харавымі спевамі, мелодыямі, што паўтараюцца, і шматчасткавай кампазіцыяй<ref name="Mihnea Manduteanu" />. == Узнагароды і намінацыі == {| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 90%;" |- !scope="col"|Кінафестываль / Кінапрэмія !scope="col" style="width: 80px"|{{Comment|Дата|Спасылкі ў гэтым слупку вядуць на старонкі цырымоній}} !scope="col" style="max-width: 300px"|Прэмія / Катэгорыя !scope="col" style="max-width: 300px"|Намінант(ы) !scope="col"|Вынік !scope="col" class="unsortable"|Спасылкі |- |style="background:#eaecf0;"|[[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]] |align="center" data-sort-value="1991-12-14"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса 1991|14.12.1991]] |[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |data-sort-value="Прайснер Збігнеў"|[[Збігнеў Прайснер]]<ref group="~">За фільмы «''[[Еўропа Еўропа]]''», «''Падвойнае жыццё Веранікі''», «''[[Гульні ў палях Госпада]]''»</ref> |{{won}} |<ref name="LAFCA 1991" /><ref name="Los Angeles Times, LAFCA Awards" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Сезар]] |align="center" data-sort-value="1992-02-22"|[[Сезар (прэмія, 1992)|22.02.1992]] |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |data-sort-value="Прайснер Збігнеў"|Збігнеў Прайснер |{{nom}} |<ref name="Cesar 1992" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Залатая качка||en|Złota Kaczka}} |align="center" data-sort-value="2007-??-??"|[[Залатая качка (прэмія, 2007)|2007]] |Найлепшая музыка |data-sort-value="Прайснер Збігнеў"|Збігнеў Прайснер |{{nom}} |<ref name="Filmweb, Złote Kaczki 2007" /> |} {{Заўвагі|group=~}} == Выкарыстанне музыкі == === Уключэнне ў іншыя альбомы === {|class="wikitable sortable" style="font-size: 90%;" |- style="background:#ccc; text-align:center;" !align="center"|Год !Альбом !Кампазіцыі !Discogs |- |align="center"|[[1996 год у гісторыі музыкі|1996]] |«''Nagrody Polskiego Przemysłu Fonograficznego Fryderyk '94 I '95''» |«''Enfer''» |[https://www.discogs.com/release/8463834 Discogs] |- |align="center"|[[1997 год у гісторыі музыкі|1997]] |«''Cannes 50ème''» |«''Générique De Fin''» |[https://www.discogs.com/release/11980983 Discogs] |- |align="center"|[[1997 год у гісторыі музыкі|1997]] |«''Cinema Choral Classics II''» |«''Concerto In E Minor''» |[https://www.discogs.com/release/7309861 Discogs] |- |align="center"|[[1998 год у гісторыі музыкі|1998]] |«''cinema café: The European Film Music Album''» |«''Concerto in e-minor''» |[https://www.discogs.com/release/10865280 Discogs] |- |align="center"|[[1998 год у гісторыі музыкі|1998]] |«''Harmonia: Le Chant Des Rêves''» |«''Fashon Show 1''», «''Concerto En Mi Mineur''» |[https://www.discogs.com/release/5087578 Discogs] |- |align="center"|[[1998 год у гісторыі музыкі|1998]] |«''The Man With 100 Pets and no tv''» |«''The puppets''» |[https://www.discogs.com/release/5451261 Discogs] |- |align="center"|[[2000 год у гісторыі музыкі|2000]] |«''Harmony Cinema: Le Chant Des Rêves''» |«''Concerto En Mi Mineur''» |[https://www.discogs.com/release/7018707 Discogs] |- |align="center"|[[2000 год у гісторыі музыкі|2000]] |«''Pottþétt: Vitund 2''» |«''Les Morionnettes''» |[https://www.discogs.com/release/4985747 Discogs] |- |align="center"|[[2001 год у гісторыі музыкі|2001]] |«''Harmonia''» |«''Concerto En Mi Mineur''» |[https://www.discogs.com/release/878314 Discogs] |- |align="center"|[[2001 год у гісторыі музыкі|2001]] |«''Traveling''» |«''Concerto En Mi Mineur''» |[https://www.discogs.com/release/12914586 Discogs] |- |align="center"|[[2006 год у гісторыі музыкі|2006]] |«''the lounge classics: volume 1''» |«''Enfer''» (Live), «''Damage Fatale''» (Live) |[https://www.discogs.com/release/12133588 Discogs] |- |align="center"|[[2007 год у гісторыі музыкі|2007]] |«''Spying Imagination''» |«''Marionettes''» |[https://www.discogs.com/release/988310 Discogs] |- |align="center"|[[2008 год у гісторыі музыкі|2008]] |«''The Essential Guide To World Cinema''» |«''Concerto In E Minor''» |[https://www.discogs.com/release/4350369 Discogs] |- |align="center"|[[2016 год у гісторыі музыкі|2016]] |«''Only The Flies''» |«''Solus''» |[https://www.discogs.com/release/11841034 Discogs] |} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="AllMusic">{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/mw0000562168|title=La Double Vie de Veronique (Original Soundtrack) — Zbigniew Preisner|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMusic]]''»|lang=en|accessdate=2021-05-18}}</ref> <ref name="Cesar 1992">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-1992/|title=La Cérémonie des César 1992|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2021-05-18}}</ref> <ref name="Criterion, DVD">Інтэрв’ю з кампазітарам Збігневам Прайснерам. «''Double Life of Veronique''», Criterion Collection DVD, 2006. Выток: http://cinema-translations.blogspot.com.by/2011/06/zbigniew-preisner-working-with.html</ref> <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/master/98701|title=Zbigniew Preisner – La Double Vie De Véronique = The Double Life Of Veronika (Original Motion Picture Sound Track)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2021-05-18}}</ref> <ref name="Filmweb, Złote Kaczki 2007">{{cite web|url=https://www.filmweb.pl/awards/Z%C5%82ote+Kaczki/2007|title=Złote Kaczki 2007|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|Filmweb||en|Filmweb}}''»|lang=pl|accessdate=2021-05-18}}</ref> <ref name="LAFCA 1991">{{cite web|url=http://www.lafca.net/Years/1991.php|title=17th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса|Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]]|lang=en|accessdate=2021-05-18}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, LAFCA Awards">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1991-12-16-ca-556-story.html|title=‘Bugsy’ Top Film for L.A. Critics : Movies: The film takes 3 awards, including best director; Nick Nolte, Mercedes Ruehl earn top acting honors|author=David J. Fox|date=1991-12-16|publisher=Сайт «''[[Los Angeles Times]]''»|lang=en|accessdate=2021-05-18}}</ref> <ref name="Mihnea Manduteanu">{{cite web|url=https://www.soundtrackdreams.com/2014/11/soundtrack-review-la-double-vie-de-veronique-zbigniew-preisner-1991/|title=Soundtrack review: La double vie de Veronique (Zbigniew Preisner – 1991)|author=Mihnea Manduteanu|date=2017-11-18|publisher=Сайт «''SoundtrackDreams.com''»|lang=en|accessdate=2019-02-09}}</ref> <ref name="Soundtrack Collector">{{cite web|url=https://www.soundtrackcollector.com/title/6479/|title=Double Vie De Véronique, La (1991)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Soundtrack Collector]]''»|lang=en|accessdate=2021-05-18}}</ref> }} == Спасылкі == * [https://www.allmusic.com/album/mw0000562168 Cаўндтрэк] на сайце «''[[AllMusic]]''» {{ref-en}} * [https://www.discogs.com/master/98701 Cаўндтрэк] на сайце «''[[Discogs]]''» {{ref-en}} * [https://moviemusicuk.us/2021/05/06/the-double-life-of-veronika-zbigniew-preisner/ Cаўндтрэк] на сайце «''[[Movie Music UK]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrack.net/album/la-double-vie-de-veronique/ Cаўндтрэк] на сайце «''[[Soundtrack.net]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrackcollector.com/title/6479/ Cаўндтрэк] на сайце «''[[Soundtrack Collector]]''» {{ref-en}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі Збігнева Прайснера]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі 1991 года]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі]] theuvnd03a0ozpi170sq10d82c4zj09 10 572464 4187114 4184125 2022-08-15T08:54:37Z Maksim L. 13 wikitext text/x-wiki {{Ombox |image = [[Файл:OOjs UI icon check-constructive.svg|40px|alt=✔]] |text = '''Старонка ёсць часткай [[Вікіпедыя:Правілы#Прызначэнне|правілаў]] Вікіпедыі.'''</br> <small>Пададзеных тут нормаў павінны трымацца ўсе ўдзельнікі. Перад праўкай упэўніцеся, што змены адпавядаюць пагадненню. Калі ёсць сумневы, спачатку абмяркуйце змены на [[{{TALKPAGENAME}}|старонцы размоў]].</small> }}<includeonly>[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Правілы|{{PAGENAME}}]]</includeonly><noinclude> {{Дакументацыя}} [[Катэгорыя:Шаблоны:Правілы і рэкамендацыі Вікіпедыі|Правіла]] </noinclude> 5p2hiwini6t11ne0j0jvjzef7fz6dh9 4187115 4187114 2022-08-15T08:54:51Z Maksim L. 13 wikitext text/x-wiki {{Ombox |image = [[Файл:OOjs UI icon check-constructive.svg|40px|alt=✔]] |text = '''Старонка ёсць часткай [[Вікіпедыя:Правілы#Прызначэнне|правіл]] Вікіпедыі.'''</br> <small>Пададзеных тут нормаў павінны трымацца ўсе ўдзельнікі. Перад праўкай упэўніцеся, што змены адпавядаюць пагадненню. Калі ёсць сумневы, спачатку абмяркуйце змены на [[{{TALKPAGENAME}}|старонцы размоў]].</small> }}<includeonly>[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Правілы|{{PAGENAME}}]]</includeonly><noinclude> {{Дакументацыя}} [[Катэгорыя:Шаблоны:Правілы і рэкамендацыі Вікіпедыі|Правіла]] </noinclude> 33hpc47apqlwnkw2vyn6v8gfnsakknu 10 573029 4187113 4152785 2022-08-15T08:53:30Z Maksim L. 13 скланенне правіл wikitext text/x-wiki {{Ombox |image = [[Файл:OOjs UI icon check-progressive.svg|40px|alt=✔]] |text = '''Старонка ёсць часткай [[Вікіпедыя:Правілы#Прызначэнне|правіл і рэкамендацый]] Вікіпедыі.'''<br> <small>Пададзеных тут норм пажадана трымацца ўсім удзельнікам. Аднак, нормы — не догма. [[Вікіпедыя:Ігнаруйце правілы|Кіруйцеся здаровым сэнсам]]. Перад рэдагаваннем упэўніцеся, што змены адпавядаюць пагадненню. Калі ёсць сумневы, спачатку абмяркуйце іх на [[{{TALKPAGENAME}}|старонцы размоў]].</small> }}<includeonly>[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Рэкамендацыі|{{PAGENAME}}]]</includeonly><noinclude> {{Дакументацыя}} [[Катэгорыя:Шаблоны:Правілы і рэкамендацыі Вікіпедыі|Рэкамендацыя]] </noinclude> mxqt3bp84jiklyvn0jprhovfrajsq3l 0 576835 4186881 4111067 2022-08-14T20:28:10Z JerzyKundrat 174 неа wikitext text/x-wiki {{Узброены канфлікт |канфлікт = Французска-івуарскі канфлікт |частка = [[Першая Івуарыйская вайна]] |выява = |загаловак = |дата = [[6 лістапада|6]]—[[7 лістапада]] [[2004]] |месца = [[Кот-д’Івуар]] |прычына = *• выпадковы <small>(афіцыйная пазіцыя французскіх і івуарыйскіх уладаў)</small> альбо наўмысны <small>(пазіцыя следства)</small> напад *• падстроеная французская правакацыя з мэтай змяніць кіраўніцтва афрыканскай рэспублікі <small>(адна з прадстаўленых версій у газеце «Ле Монд» і позняя пазіцыя Гбагбо)</small> альбо стварэння падставы для выхаду Францыі з вайны <small>(версія адваката сем’яў загінуўшых ваенных Жана Балана)</small> |змены = |вынік = антыфранцузскія пратэсты, знішчэнне ВПС Кот-д’Івуара французскай авіяцыяй, страта ўрадам Гбагбо лаяльнасці Францыі |праціўнік1 = {{CIV}}<br>{{Сцяг|Беларусь|1995|26px}} [[Беларусь]] |праціўнік2 = [[File:Flag of France.svg|26px]] [[Францыя]] |сілы1 = [[Ваенна-паветраныя сілы Кот-д’Івуара]], [[апалчэнне]], замежныя ваенныя спецыялісты |сілы2 = [[Аперацыя «Аднарог»|Ваенны кантынгент аперацыі «Аднарог»]] |камандзір1 = [[Ларан Гбагбо]] |камандзір2 = [[Жак Шырак]] |страты1 = {{Сцяг|Кот-д’Івуар}} 20—60 забітых<br>{{Сцяг|Беларусь|1995}} 12 арыштаваных{{ref+|1 (па дадзеных [[WikiLeaks]]) альбо 2 (па дадзеных [[Міжнароднае французскае радыё|RFI]]) лётчыка і ад 6 (RFI) да 8 (WikiLeaks) тэхнікаў затрыманыя 16 лістапада ў Тагалезскай Рэспубліцы. Чацвёра арыштаваных 12-га чысла ў Абіджане. Першыя вызвалены праз два тыдні, а другія — чатыры дні.|К}} ---- {{Сцяг|Украіна}} {{Сцяг|Расія}} 11 арыштаваных{{ref+|Восем украінцаў і трое расіян разам з чатырма беларусамі затрыманы ў Абіджане 12 лістапада. З’яўляліся членамі экіпажа грузавога самалёта і тэхнічнага персаналу, працуючы на ВПС. Вызвалены праз чатыры дні.|К}} ---- знішчана на зямлі 2 самалёта і 3 верталёта, 2 верталёта збіты ў паветры |страты2 = [[File:Flag of France.svg|22px]] 9 забітых, 38 параненых, некалькі тысяч грамадзян беглі з Кот-д’Івуара ---- {{Сцяг|ЗША}} 1 забіты{{ref+|Член гуманітарнай місіі, які загінуў у ходзе авіяўдару па французскай базе ў Буаке.|К}} ---- 1 джып знішчаны, 1 БТР і 1 самалёт пашкоджаны |агульныя страты = }} '''Французска-івуарскі канфлікт''' — кароткачасовы ўзброены канфлікт на тэрыторыі [[Кот-д’Івуар]]а ў лістападзе [[2004]] года, які выліўся ў абмене авіяцыйнымі ўдарамі паміж івуарскімі і французскімі ваенна-паветранымі сіламі і беспарадкамі ў [[Абіджан]]е. Падзеі пачаліся з інцыдэнту ў Буаке, калі два штурмавыя самалёты са змяшанымі беларуска-івуарыйскімі экіпажамі памылкова атакавалі пазіцыі французскіх вайскоўцаў. У ваенна-палітычным плане канфлікт развіцця не атрымаў. Галоўнымі наступствамі сталі ўвядзенне [[Савет Бяспекі ААН|Саветам Бяспекі ААН]] эмбарга ўзбраенняў і ваенную дапамогу Кот-д’Івуару, некаторае пагаршэнне французска-івуарскіх адносін і ўзбуджэнне крымінальнай справа ў дачыненні да чатырох асоб: [[Юрый Леанідавіч Сушкін|Юрыя Сушкіна]], Барыса Смахіна, Патрыса Уэя і Анжа Гнандуета{{ref+|Таксама згадваўся як Анж Н’яндуле і Анжэл Маглуар Гнандуе Атуалі.|К}}. Пазней Смахін быў выключаны з ліку абвінавачаных, а астатнія фігуранты завочна прысуджаны да пажыццёвага зняволення. [[Міністэрства замежных спраў Рэспублікі Беларусь]] афіцыйна адмаўляе ўдзел у гэтых падзеях не толькі вайскоўцаў, але і беларускіх грамадзян наогул. == Абстаноўка == У [[2002]] годзе ў [[Кот-д’Івуар]]ы ўспыхнула [[Першая Івуарыйская вайна|грамадзянская вайна]] паміж урадам [[Ларан Гбагбо|Ларана Гбагбо]] і групоўкай «[[Новыя сілы (групоўка)|Новая сіла]]». Фактычнай сталіцай паўстанцкай кааліцыі стаў горад [[Буаке]]. Ён меў выгаднае стратэгічнае становішча — населены пункт звязаны [[чыгунка|чыгункай]] з [[Буркіна-Фасо]] і аўтамабільнымі дарогамі з гарадамі [[Абіджан]] і [[Ямусукра]], а таксама суседнімі дзяржавамі [[Малі]], [[Гана]] і тым жа Буркіна-Фасо<ref name="Алексеев"/>. Канфлікт насіў вялацякучы характар, у выніку чаго краіна была падзелена на дзве часткі, з паўстанцамі на поўначы і ўрадавымі войскамі на поўдні. У той час у Кот-д’Івуары былі разгорнутыя [[міратворчыя сілы ААН]], а таксама французскія войскі, якім было даручана абараніць замежных грамадзян і дапамагчы ўрэгуляваць канфлікт. Замежныя сілы размясціліся прама ўздоўж лініі фронту, што прадухіляла прамыя ўзброеныя сутыкненні паміж двума бакамі. Быў зроблены шэраг крокаў у кірунку мірнага уз’яднання, у прыватнасці пачаты працэс па раззбраенні апазіцыі, але [[13 кастрычніка]] [[2004]] года кіраўніцтва «Новай сілы» абвясціла аб выхадзе з дадзенай ініцыятывы, паколькі недалёка ад дэмаркацыйнай лініі паўстанцы перахапілі два грузавікі са зброяй, прызначаных для івуарыйскай арміі. [[28 кастрычніка]] на кантраляваных мяцежнікамі паўночных тэрыторыях было абвешчана надзвычайнае становішча. [[4 лістапада]] прэзідэнт Гбагбо аддаў распараджэнне нанесці серыю ўдараў па паўстанцам<ref name=WSWS>Ann Talbot, [http://www.wsws.org/articles/2004/nov2004/ivor-n09.shtml «Ivory Coast: protests erupt vs. French military strikes»], World Socialist Web Site, 9 November 2004.</ref><ref name="conflictologist">[http://conflictologist.org/grajdanskaya-vojna-bereg-slonovoj-costi-cote-d-ivoire.htm Грамадзянская вайна ў Кот-д’Івуар] {{ref-ru}}</ref>. У той жа дзень авіяцыя ажыццявіла першы ўдар па пазіцыях праціўніка. Удары былі нанесены па складах боепрыпасаў і хованках лідараў паўстанцаў. У выніку паветраных нападаў пацярпела і мірнае насельніцтва<ref name="агляд">[https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again]</ref>. == Ход падзей == {{external media |topic = Фатаграфіі, зробленыя не пазней за 6 лістапада 2004. |subtopic = Аўтарства AFP. |image1 = [https://s.rfi.fr/media/display/b5bfcdfe-1652-11ea-a06c-005056a99247/000_par2004111068774_0.webp Вынікі авіяўдару па французскім пазіцыях у Буаке.] |image2 = [https://1.bp.blogspot.com/--Nja7kCDxXQ/YGD4FKvLJHI/AAAAAAAATDs/O6iXAon-mX4zxK-bznQkBxMw33vXgk_qwCLcBGAsYHQ/s1024/1024x538_487607.jpg Івуарыйскі Су-25УБ (бартавы нумар «21») у аэрапорце Ямусукра пасля абстрэлу СТРК «Мілан».] }} [[6 лістапада]] ў 13:20<ref name="сакавік2020"/> два самалёта Су-25 [[Ваенна-паветраныя сілы Кот-д’Івуара|ВПС Кот-д’Івуара]] (бартавыя нумары «20» і «21»<ref name="агляд"/>) нанеслі ўдар па пазіцыях сіл французскага міратворчага кантынгенту побач з горадам Буаке, пераблытаўшы іx з мяцежнікамі{{ref+|Паводле інфармацыі следства, бомбы скінуў толькі адзін самалёт, які пілатавалі Сушкін і Гнандует.|К}}. Было скінута не менш за 18 бомб<ref>Nicolas Jacquard «Bouaké. Une affaire d’Etat ?'» // Le Parisien, 31 janvier 2020</ref>, 10 чалавек загінулі і 38 атрымалі раненні. Сярод загінулых дзевяць французскіх вайскоўцаў (Цьеры Барацье, Філіп Капдэвіль, Фрэнсіс Дэлан, Бенедыкт Марзаіс, Ларан дэ Рамбурэ, Пателіяс Фалевалу, Франк Дзюваль, Эмануэль Цілай і Давід Дэкюпер<ref>[https://www.geo-phile.net/IMG/pdf/Robert_Montoya_le_gendarme_vendeur_de_bombes__L._Leger_.pdf Trafics d’armes] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200927203339/http://geo-phile.net/IMG/pdf/Robert_Montoya_le_gendarme_vendeur_de_bombes__L._Leger_.pdf |date=27 верасня 2020 }}</ref>) і адзін амерыканскі рабочы (аграном Роберт Дж. Карскі<ref>[https://www.jeuneafrique.com/mag/459582/politique/bombardement-a-bouake-robert-j-carsky-lamericain-oublie/ Bombardement à Bouaké : Robert J. Carsky, l’Américain oublié]</ref>). У сродках масавай інфармацыі згадваецца, што самалёты пілатавалі выхадцы з [[Беларусь|Беларусі]]<ref name="Wikileaks"/><ref name="Беларусы"/><ref name="centrasia">[https://centrasia.org/newsA.php?st=1100328180 Белорусские наёмники на Су-25 разбомбили франко-американских «миротворцев» в Кот-д’Ивуар]</ref>. Паводле звестак парыжскага трыбунала, адным самалётам кіраваў Юрый Сушкін, за штурвалам іншага штурмавіка знаходзіўся Барыс Смахін<ref name="RFI">Сергей Дмитриев. [https://www.rfi.fr/ru/%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F/20200320-15-%D0%BB%D0%B5%D1%82-%D0%B1%D0%B5%D0%B7-%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0-%D0%BA%D1%82%D0%BE-%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD-%D0%B2-%D0%B1%D0%BE%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B5-%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85-%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D0%B2-%D0%BA%D0%BE%D1%82-%D0%B4-%D0%B8%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80 15 лет без ответа: кто виновен в бомбардировке французских военных в Кот-д’Ивуар] // RFI, 20 марта 2020</ref>. Пасля самалёты вярнуліся на аэрапорт у Ямусукра, які дзялілі з іншымі французскімі сіламі. Прэзідэнт Францыі [[Жак Шырак]], даведаўшыся пра інцыдэнт, загадаў знішчыць тэхніку на аэрадроме. У 14:15 французскія войскі адкрылі агонь па авіяцыйных машынах з [[Мілан (СТРК)|СТРК «Мілан»]]. У выніку загінуў адзін тэхнік-івуарыец і былі пашкоджаны абодва Су-25, а таксама тры верталёты. Вайскоўцы, узяўшы аэрапорт, затрымалі пілотаў і тэхперсанал. Крыху пазней французы ўсіх адпусцілі<ref name="агляд"/>. У той жа дзень два верталёта збіты падчас бою ў небе над [[Абіджан]]ам<ref name=WSWS/>. [[7 лістапада]] лаяльныя ўраду Гбагбо сілы выйшлі на вуліцы Абіджана пратэставаць супраць Францыі. Падчас пратэстаў яны напалі на французскую ваенную базу. Пасля атакам мясцовага насельніцтва падвергнуўся жылы раён з французскімі грамадзянамі. На абарону французаў былі накіраваны верталёты, бронеаўтамабілі і нават танкі. Пад націскам ваеннай тэхнікі, дэманстранты былі вымушаны адступіць. Тым часам у аэрапорце Абіджана французскія і івуарыйскія войскі ўступілі ў перастрэлку, у выніку чаго адзін французскі ваенны самалёт пашкоджаны<ref name="махач">{{Cite web|url=http://www.france24.com/en/20080614-ivory-coast-bernard-kouchner-gbabgo-france&navi=AFRIQUE |title=French foreign minister's visit is first since 2003 |publisher=France 24 |date=14 June 2008 |accessdate=7 April 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110520122915/http://www.france24.com/en/20080614-ivory-coast-bernard-kouchner-gbabgo-france%26navi%3DAFRIQUE |archivedate=20 May 2011 |deadurl=yes |df=dmy }}</ref>. Паралельна ў Ямусукра і Абіджане былі разрабаваны і спалены дзве французскія школы. Тысячы грамадзян Францыі былі вымушаныя тэрмінова пакінуць краіну<ref name="RFI"/>. У ходзе сутыкненняў у Абіджане загінулі, па дадзеных французскіх вайскоўцаў, 20 дэманстрантаў. У той жа час урад Гбагбо заявіў аб гібелі 60 чалавек<ref name="Алексеев">Алексей Алексеев. [https://www.kommersant.ru/doc/4451514 Кот, ранее известный как Берег] // Коммерсантъ, 15 августа 2020</ref>. Некаторы час напружанасць захоўвалася. [[9 лістапада]] французскія вайскоўцы адкрылі агонь па натоўпе дэманстрантаў каля гасцініцы «Івуар» у Абіджане, падчас чаго загінула ад сямі да шаснаццаці чалавек<ref>[https://www.jeuneafrique.com/217904/archives-thematique/zoom-sur-une-fusillade/ Zoom sur une fusillade]</ref>. == Беларускія лётчыкі == {{Main|Беларусь і івуарыйскі канфлікт}} {{гл. таксама|Ваенныя спецыялісты Беларусі|Авіяспецыялісты былых савецкіх рэспублік у Афрыцы}} {{external media |topic = Фотаздымкі, зробленыя не пазней за 4 лістапада 2004. |subtopic = Апублікаваны ў артыкуле Стэйна Мітцэра і Ёста Аліманса на Oryx Blog. Аўтарства невядома. |image1 = [https://1.bp.blogspot.com/-v22AUu325Nc/YGGihO6QaGI/AAAAAAAATEU/EUCAaDARQ8wYSVlIA2nelJPuoX0OgTo0QCLcBGAsYHQ/s529/444.png Групавое фота беларускіх ваенных спецыялістаў і івуарыйскіх лётчыкаў на фоне Су-25.] |image2 = [https://3.bp.blogspot.com/-Dxw7sWpbTEI/W5-TMcwEFkI/AAAAAAAAKVE/sU6HIxpcSRsmvVzBv-_vQyjmmOkRw3WxgCLcBGAs/s640/54.jpg Івуарыйскія і беларускія тэхнікі разам з чарнаскурым пілотам.] |image3 = [https://2.bp.blogspot.com/-Cwp9k9aPiR4/W5-TNpsyFBI/AAAAAAAAKVM/khC8cnzyRM0W31AA6z_Nsm3bqQgCmTG7ACLcBGAs/s1600/56.jpg Беларускія лётчыкі ў аэрапорце Ямусукра.] |image4 = [https://1.bp.blogspot.com/-uKAFWVMMe9A/XjiHKYa_x3I/AAAAAAAAMJE/Kd606V8kQyEcrt4CQgCJUZAsLuasFEIMwCLcBGAsYHQ/s640/2121.png Узлёт Су-25УБ. У кабіне бачны бледнатвары і чарнаскуры пілоты.] }} Пасля падзей у Кот-д’Івуары з’явілася інфармацыя аб датычнасці Беларусі да авіяналётаў на французскія пазіцыі. Яшчэ [[12 лістапада]] міністр абароны Францыі Мішэль Алія-Мары заявіла, што ў самалётах Кот-д’Івуара знаходзіліся беларускія пілоты-найміты<ref name="kommersant">[https://www.kommersant.ru/doc/979122 Французов разбомбили белорусские пилоты] — ''Коммерсантъ'', 12.11.2004</ref>. Паводле франкамоўных крыніц, беларусаў звалі Ю. Сушкін і Б. Смахін<ref name="RFI"/>. Розныя недзяржаўныя беларускія крыніцы паведамілі, што на івуарыйскіх Су-25 магчыма былі беларускія пілоты, якія з’яўляліся альбо наёмнікамі, альбо дзейнымі беларускімі вайскоўцамі. Самалёты, як паведамлялася, былі таксама накіраваны ў Кот-д’Івуар з Беларусі (па некаторых звестах — з Расіі)<ref name="centrasia"/><ref name="Беларусы">[https://web.archive.org/web/20171008230914/http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/ След белорусского оружия в Кот-д’Ивуар]</ref>. Афіцыйны прадстаўнік [[Міністэрства замежных спраў Рэспублікі Беларусь|МЗС Беларусі]] [[Андрэй Уладзіміравіч Савіных|Андрэй Савіных]] заяўляў аб адсутнасці беларускіх грамадзян, а тым больш вайскоўцаў, у Кот-д’Івуары на момант інцыдэнту<ref name="centrasia"/>. Урад Гбагбо таксама адмаўляў удзел у падзеях беларусаў. Як заявіў тагачасны намеснік камандуючага Ваенна-паветранымі сіламі Кот-д’Івуара палкоўнік Аду Бахіро Дзяніс<ref>[http://kniga.seluk.ru/k-bezopasnost/1279655-1-pismo-predsedatelya-komiteta-soveta-bezopasnosti-uchrezhdennogo-rezolyuciey-1572-2004-kot-divuaru-oktyabrya-2007.php Письмо Председателя Комитета Совета Безопасности, учрежденного резолюцией 1572 (2004) по Кот-д’Ивуару, от 17 октября 2007 года на имя Председателя Совета Безопасности От имени Комитета Совета Безопасности, учрежденного резолюцией 1572 (2004) по Кот-д’Ивуару, и в соответствии с пунктом 2 резолюции 1761 (2007) Совета Безопасности имею честь настоящим препроводить доклад Группы экспертов по Кот-д’Ивуару]</ref>, замежнікі хоць і аказвалі дапамогу і кансультацыі ваеннай авіяцыі, але непасрэдна з тэхнікай не працавалі. У той жа час, у адказ на пытанне адносна тэхнікаў з белым колерам скуры, афіцэр сказаў, што гэтыя асобы з’яўляліся [[мулаты|мулатамі]] або мелі змяшанае паходжанне<ref>Франчук, с. 67</ref>. Юрый Сушкін сапраўды служыў у [[Ваенна-паветраныя сілы і войскі СПА Рэспублікі Беларусь|ВПС Беларусі]]. У беларускіх СМІ ён згадваецца як «воін-інтэрнацыяналіст, аўтарытэтны авіятар, палкоўнік у адстаўцы». На сайце газеты «Во славу родины», ведамаснага выдання [[Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь|Міністэрства абароны]], гаварылася, што той з’яўляецца выкладчыкам [[Ваенная акадэмія Рэспублікі Беларусь|Ваеннай акадэміі Рэспублікі Беларусь]]. Асоба Барыса Смахіна застаецца невядомай<ref name="RFI"/>. Па звестках сайта [[WikiLeaks]], пасля нападу на аэрадром Ямусукра і французскую авіябазу ў Буаке, адзін з лётчыкаў (па іншых дадзеных, абодва<ref name="RFI"/>) і яшчэ некалькі беларускіx грамадзян беглі ў [[Тога]], дзе [[16 лістапада]] іх злавілі мясцовыя ўлады<ref name="сакавік2020"/>, якія ўтрымлівалі беларусаў на працягу двух тыдняў. Гэтыя дадзеныя былі заснаваны на сцвярджэнні тагачаснага міністра ўнутраных спраў краіны Франсуа Бока<ref name="Wikileaks">[https://news.tut.by/society/208026.html Wikileaks: Белорусские летчики бомбили французскую военную базу в Африке] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180719234036/https://news.tut.by/society/208026.html |date=19 ліпеня 2018 }}</ref>. Улады Тога апавясцілі французскіх вайскоўцаў і спецслужбы. Акрамя міністра абароны Францыі Мішэль Алія-Мары гэтую інфармацыю атрымалі кіраўнік МЗС [[Мішэль Барнье]] і міністр унутраных спраў [[Дамінік дэ Вільпен]]. Аднак у Парыжы не праявілі ніякай цікавасці да гэтай інфармацыі і затрыманых адпусцілі. Іх вызвалілі разам з беларусамі. Пазней Мішэль Алія-Мары патлумачыла, што ў Парыжа «не было легальных падстаў» арыштоўваць беларусаў, бо на іх не было міжнароднага ордэра на арышт. Таксама, па словах міністра, не было ўстаноўлена, ці сапраўды затрыманыя мелі дачыненне да бамбардзіроўкі Буаке. Пасля адмовы Францыі дапытваць затрыманых беларускіх лётчыкаў, яны былі хутка эвакуяваныя з Тога пры пасярэдніцтве былога жандарма службы бяспекі [[Елісейскі палац|Елісейскага палаца]] Рабера Мантоя. Мантоя, як паведамляецца, пад патранажам французскага ўрада займаўся ценявой дзейнасцю ў [[Афрыка|Афрыцы]], пастаўкамі зброі і вярбоўкай замежных байцоў<ref name="RFI"/>. Як высветлілася праз шаснаццаць гадоў, замежныя спецыялісты займаліся падрыхтоўкай івуарыйскіх пілотаў да палётаў на Су-25. Яшчэ ў пачатку канфлікту ўрадавыя войскі страцілі аэрапорт у Буаке, дзе грунтаваліся самалёты [[Dassault/Dornier Alpha Jet]]. Тады ўлады пачалі закупку новай тэхнікі. Прадаўцамі сталі Беларусь (чатыры Су-25, адзін [[Мі-8]] і як мінімум два [[Мі-24]]), [[Балгарыя]] (два Мі-8 і два Мі-24) і [[Румынія]] (чатыры верталёта IAR-330). Беларуская партыя Су-25 была прадстаўлена двума аднамеснымі і двума двухмеснымі самалётамі. Першыя атрымалі бартавыя нумары «02» і «03», а другія — «20» і «21». На 2004 год сабранымі і выкарыстоўванымі былі толькі двухмесныя машыны. Разам з тэхнікай у краіну прыбылі інструктары. Яны перанавучалі івуарыйскіх лётчыкаў для эксплуатацыі новых машын. За дзейнасцю замежнікаў актыўна сачыла французская разведка, у прыватнасці [[2-і гусарскі полк]], які базаваўся блізу Ямусукра, падзяляючы мясцовы аэрапорт з беларусамі і івуарыйцамі<ref name="агляд"/>. == Наступныя падзеі == === Палітычныя наступствы === Пасля авіяналётаў на Ямусукра і Буаке Ларан Гбагбо заявіў, што ўдар па пазіцыях міратворцаў быў памылкай, а таксама запэўнілі, што «Кот-д’Івуар не ваюе з Францыяй»<ref name="centrasia"/>. Прэзідэнт выказаў жаданне пачаць мірныя перамовы. Тым часам міністр замежных спраў Францыі Мішэль Барнье абвінаваціў толькі яго «асабіста адказным за тое, што адбылося»<ref name=WSWS/>. Спікер [[Парламент Кот-д’Івуара|парламента Кот-д’Івуара]] Мамаду Кулібалі абвінаваціў Францыю ў распальванні грамадзянскай вайны і дапамаганні паўстанцам. Ён запатрабаваў вываду французскіх сіл з тэрыторыі краіны. Паводле яго слоў, народ і ўрад хочуць, каб «акупацыйная армія сышла»<ref>[https://ria.ru/20041107/727426.html Кот-д’Ивуар обвинил Францию в разжигании гражданской войны]</ref>. 12 лістапада ў аэрапорце горада Абіджан два тыдня пад вартай утрымліваўся экіпаж транспартнага самалёта [[Ан-12]], у складзе якога 15 грамадзян краін [[СНД]], сярод якіх 8 украінцаў, 4 беларуса і 3 расіян<ref>[https://iz.ru/news/296602 Авиаторы СНГ помогают африканцам воевать]</ref>. Тых захапілі байцы французскага Замежнага легіёна. Афіцыйна ім ніякіх абвінавачванняў прад’яўлена не было. Як заявіў прадстаўнік мінабароны Кот-д’Івуара, ніхто з замежнікаў самалётамі не кіраваў, пілатаваннем займаліся толькі івуарыйцы. У той жа час ён дадаў, што ў краіне сапраўды знаходзіліся 15 беларускіх механікаў, якія абслугоўвалі самалёты. Пасля аказалася, што 8 з іх на самай справе з’яўляюцца грамадзянамі [[Украіна|Украіны]]<ref name="захват">[https://news.tut.by/society/46339.html Кот-д’Ивуар: Французы взяли под стражу украинцев и белорусов]{{Недаступная спасылка}} // TUT.BY, 14 ноября 2004</ref>. Праз чатыры дні ўсе замежнікі былі вызвалены<ref name="сакавік2020"/>. У той жа час [[Савет Бяспекі ААН]] наклаў эмбарга на пастаўку ўзбраенняў і любую ваенную дапамогу Кот-д’Івуару. Нягледзячы на ​​гэта, у 2005 годзе для аднаўлення ваенна-паветраных сіл краіны прыбыла група тэхнікаў з Украіны і Беларусі<ref>[https://m.lenta.ru/news/2005/11/14/vvs/ Украина и Белоруссия тайно восстанавливают ВВС Кот-д’Ивуара] // Лента.ру 14 ноября 2005</ref>. === Суд і расследаванне === У [[2006]] годзе, праз 15 месяцаў пасля падзей у Буаке, Парыжскі ваенны суд выдаў ордэр на арышт пілотаў<ref name="Беларусы"/>. Неўзабаве пракурор даў адмоўнае заключэнне на гэты ордэр, паколькі «асоба гэтых наймітаў заставалася пад пытаннем». Пазней выданне Médiapart высветліла, што французскія спецслужбы вялі пастаяннае сачэнне за наймітамі з былога СССР і круглыя суткі назіралі за падрыхтоўкай праўрадавых сіл да наступлення<ref name= "RFI"/>. Хутка парыжскі ваенны трыбунал адмяніў пастанову аб арышце з фармулёўкай «немэтазгодна»<ref name="Беларусы"/>. У [[2016]] годзе Сабін Керыс, якая вяла расследаванне абставін гібелі французскіх вайскоўцаў у Буаке, звярнулася ў Суд Французскай Рэспублікі з патрабаваннем пачаць крымінальную справу ў дачыненні да трох былых міністраў за бяздзейнасць падчас падзей 2004 года. Аднак камісія суда адмовілася ініцыяваць разбіральніцтва, абгрунтаваўшы гэта тым, што бяздзейнасць міністраў не можа быць падставай для іх судовага пераследу<ref name="RFI"/>. [[25 чэрвеня]] [[2018]] года пракуратура Парыжа папрасіла перадаць у суд прысяжных справу па інцыдэнту. Упершыню ў дакументах фігуравалі імёны авіятараў — Юрыя Сушкіна і Барыса Смахіна. Таксама абвінавачванні былі вылучаныя супраць двух афіцэраў івуарыйскай арміі: падпалкоўніка Патрыса Уэя і капітана Анжа Гнандуета<ref>[https://www.lemonde.fr/afrique/article/2018/07/03/bombardement-de-bouake-en-2004-vers-l-ouverture-d-un-proces-en-france_5325294_3212.html Pierre Lepidi et Charlotte Bozonnet, " Bombardement de Bouaké en 2004 : vers l’ouverture d’un procès en France "], Le Monde,‎ 3 juillet 2018</ref>. [[17 сакавіка]] [[2020]] года ў Парыжы меркавалася аднаўленне судовага працэсу па справе аб падзеях у Буаке. Сваякі загінулых французскіх вайскоўцаў заставаліся незадаволеныя, што ўлады Францыі і Кот-д’Івуара за мінулыя 15 гадоў так і не раскрылі абставін падзей і не зрабілі ўсё, што ад іх залежыць, для ўстанаўлення вінаватых<ref name="RFI"/>. Аднак з-за [[Пандэмія COVID-19|пандэміі каранавіруса]] паседжанне было перанесена на [[2 ліпеня]]<ref name="сакавік2020">[https://www.francetvinfo.fr/monde/afrique/politique-africaine/bombardement-de-bouake-en-cote-d-ivoire-le-proces-a-paris-qui-devait-commencer-le-17-mars-est-reporte-au-2-juin_3869693.html Bombardement de Bouaké en Côte d’Ivoire : le procès à Paris, qui devait commencer le 17 mars, est reporté au 2 juin]</ref>. Аднак і ў гэты раз усе было перанесена. [[29 сакавіка]] [[2021]] года судовы працэс аднавіўся. Падчас судовага разгляду паказанні давалі больш за 90 сведак, у тым ліку — былая міністр абароны Францыі Мішэль Аліё-Мары, былыя кіраўнікі МЗС і МУС Мішэль Барнье і Дамінік дэ Вільпен, былы начальнік службы знешняй разведкі краіны, Анры Пансе, камандуючы міратворчай [[Аперацыя «Аднарог»|аперацыяй «Аднарог»]], і камандзір французскай базы ў Буаке. На судзе сведкі паведамлялі, што экіпажы ВПС былі змяшанымі, кожны складаўся з замежніка і мясцовага лётчыка. Патрыс Уэй быў названы пракуратурай каардынатарам аперацыі, а Сушкін ляцеў у пары з Гнандуетам<ref name="rfi2021"/>. На судзе паднялі таксама тэму па тагалезскаму эпізоду. Міністр замежных спраў Мішэль Барнье паведаміў, што прэзідэнт Жак Шырак прасіў яго "не займацца дадзеным пытаннем, бо яно тычыцца вайскоўцаў. Той зразумеў гэта як папярэджанне аб тым, што інцыдэнт вырашае кіраўнік дзяржавы і ваеннае камандаванне. Кіраўнік мінабароны Мішэль Аліё-Мары спаслалася на пазіцыю МЗС і нейкую юрыдычную праблему з перадачай падазраваных Францыі. Яна прызналася, што нават разглядала магчымасць правядзення службай знешняй разведкі [[Генеральны дырэктарат знешняй бяспекі|DGSE]] спецаперацыі па злове падазраваных, але пакуль вяла кансультацыі, улады Тога беларусаў ужо вызвалілі<ref name="rfi2021"/>. [[15 красавіка]] суд завочна прызнаў Сушкіна, Гнандуета і Уэя вінаватымі ў забойстве вайскоўцаў і прысудзіў іх да пажыццёвага зняволення. Смахіна са справы выключылі па невядомых прычынах<ref>Денис Бурковский. [https://42.tut.by/726791?utm_source=42.tut.by&utm_medium=news-bottom-block&utm_campaign=relevant_news_amp Белорус заочно получил пожизненное за убийство французских миротворцев. Рассказываем, что известно] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210421142459/https://42.tut.by/726791?utm_source=42.tut.by&utm_medium=news-bottom-block&utm_campaign=relevant_news_amp |date=21 красавіка 2021 }} // TUT.BY, 16 апреля 2021</ref>. Пры вынясенні прысуду было адзначана, што атака на французскіх вайскоўцаў была ''«вызначана наўмыснай»''. Да гэтага часу адзін з лётчыкаў, Атуалі, ужо сканаў. Ён памёр у 2016 годзе<ref name="rfi2021"/>. Пасля вынясення прысуду адзін з пацярпелых, былы ваенны Т’еры Жардры прызнаўся RFI: ''«Мы чакалі вердыкту, але адчуваем расчараванне. Мы не высветлілі праўду. Нашы вышэйшыя кіраўнікі не распавялі за ўсё — гэта дакладна»''. Адна з адвакатаў пацярпелых Патрысія Кутан лічыла, што завочны прысуд выканаўцам злачынства гэта толькі ''«частка ў вялікай і пакуль не высветленай да канца гісторыі трагедыі»''. Іншы адвакат Жан Балан адзначыў: ''«Праўду мы зможам даведацца праз 10—30 гадоў, калі хтосьці нарэшце загаворыць ці нешта высвятляць гісторыкі»''<ref name="rfi2021">Дмитрий Гусев. [https://www.rfi.fr/ru/%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F/20210416-%D1%82%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D1%8B-%D1%81%D1%83-25-%D0%B8-%D1%8E%D1%80%D0%B8%D1%8F-%D1%81%D1%83%D1%88%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0-%D0%B2-%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B6%D0%B5-%D0%B2%D1%8B%D0%BD%D0%B5%D1%81%D0%BB%D0%B8-%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80-%D0%BF%D0%BE-%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%83-%D0%BE%D0%B1-%D1%83%D0%B1%D0%B8%D0%B9%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5-%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85-%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D0%B2-%D0%BA%D0%BE%D1%82-%D0%B4-%D0%B8%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80 Тайны Су-25 и Юрия Сушкина: в Париже вынесли приговор по делу об убийстве французских военных в Кот-д’Ивуар] // RFI, 16 апреля 2021</ref>. == Іншыя версіі здарэння == У лютым [[2016]] года ў газеце «[[Le Monde|Ле Монд]]» быў апублікаваны артыкул, дзе выказана аб дзівацтвы паводзін французскага кіраўніцтва ў сувязі з бамбаваннямі, якое пачалося з жорсткіх заяў, абвінаваця Кот-д’Івуар у неправамерных дзеяннях, а потым рэзка замяць інцыдэнт. Выданне прадставіла некалькі версій такіх паводзін, якія ўзніклі пасля івуарыйскіх падзей. Па адной з іх, авіяўдар заказаны самой Францыяй, так як Гбагбо французы лічылі няздольным пераадолець крызіс і грамадзянскую вайну, хоць ён паводзіў сябе досыць лаяльна і не даваў фармальнай падставы да адкрыцця ваенных дзеянняў. Таму было вырашана дамовіцца з нейкімі высокімі чынамі ў арміі краіны каб у патрэбны момант штурмавікі ВПС Кот-д’Івуара атакавалі базу ў Буаке, якая на той момант павінна была быць пустой. Але з-за дрэннай каардынацыі войскі адтуль не паспелі вывесці, што і прывяло да ахвяраў. Даведаўшыся пра гэта, французскае кіраўніцтва рэзка пастаралася забыцца пра інцыдэнт. Па іншай версіі, Францыі патрэбна была падстава для сыходу з Кот-д’Івуара, і яна свядома дазволіла Гбагбо парушыць перамір’е, каб сітуацыя хутчэй вырашылася. Пра гэта сцвярджаў адвакат сем’яў загінуўшых ваенных Жан Балан<ref name="RFI"/>. Таксама ёсць меркаванне, што магчымы судовы працэс над беларускімі лётчыкамі ў [[Парыж]]ы мог выявіць непрывабную ролю французскага гандляра зброяй Роберта Мантоя, які ў той час пражываў у Таго і меў непасрэднае дачыненне да пастаўках узбраенняў, у тым ліку з краін былога [[СССР]]. Гэта магло закрануць інтарэсы французскага істэблішменту<ref>[https://www.lemonde.fr/afrique/article/2016/02/24/cote-d-ivoire-comment-la-france-a-laisse-fuir-les-pilotes-du-bombardement-de-bouake_4870768_3212.html Bouaké : pourquoi la juge veut renvoyer Alliot-Marie, Villepin et Barnier devant la Cour de justice]</ref>. У [[2019]] годзе ў артыкуле «[[TUT.BY]]», прысвечанаму 15-годдзю інцыдэнту, акрамя ўсяго іншага, была выказана адна з здагадак, што беларускіх лётчыкаў у самалётах на самой справе не было. Аднак французскае кіраўніцтва было моцна ўпэўнена ва ўдзеле Беларусі, што калі высветлілася адваротнае, вырашыла хутка забыцца пра здарэнне<ref>[https://42.tut.by/660413 15 лет назад Франция обвинила белорусов в бомбардировке в Африке. Рассказываем эту историю] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20191115200703/https://42.tut.by/660413 |date=15 лістапада 2019 }}</ref>. У ходзе судовага працэсу 2021 года былы івуарыйскі лідар Ларан Гбагбо высунуў абвінавачванні ў адрас Жака Шырака. Як нагадаў у сваім дакументальным матэрыяле аб трагедыі ў Буаке тэлеканал [[France 24]], Гбагбо прытрымліваўся ўласнай «[[тэорыя змовы|тэорыі змовы]]», лічачы бамбардзіроўку вынікам маніпуляцый Парыжа з мэтай адхіліць яго ад улады<ref name="rfi2021"/>. == Памяць == {{external media |image1 = [https://s.rfi.fr/media/display/a1a80d7a-9088-11eb-991a-005056bf87d6/w:1280/p:16x9/AP19356507993944.webp А. Уатара і Э. Макрон на адкрыцці памятнага мемарыяла.] Аўтарства Associated Press. }} [[22 снежня]] [[2019]] года прэзідэнты Францыі і Кот-д’Івуара [[Эманюэль Макрон]] і [[Аласан Уатара]] на месцы інцыдэнту адкрылі мемарыял у памяць аб загінулых<ref>[https://www.rfi.fr/ru/%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F/20210329-%D0%BA%D0%BE%D1%82-%D0%B4-%D0%B8%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80-%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F-%D1%81%D1%83%D0%B4-%D0%B3%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8C-9-%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85-%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D0%BD%D0%B0%D0%B5%D0%BC%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C Су-25 и Сушкин: в Париже начался суд по делу о гибели французских военных в Кот-д’Ивуар]</ref>. == Гл. таксама == * [[Беларусь і ўзброеныя канфлікты]] * [[Беларуска-французскія адносіны]] * [[Катастрофа Іл-76 у Магадыша (23 сакавіка 2007)]] * [[Катастрофа двух Мі-24 у Рутшуру (2017)|Катастрофа двух Мі-24 у Рутшуру (27 студзеня 2017)]] == Зноскі == '''Каментарыі''' {{заўвагі|group=К}} '''Крыніцы''' {{Reflist|2}} == Літаратура == * ''Сергей Франчук.'' [https://litvek.com/br/240277?p=63 По следам наших птиц: Война в стране кокао] // История авиации : журнал — № 3. — 2005. — с. 63-68. {{ref-ru}} == Спасылкі == * [http://conflictologist.org/grajdanskaya-vojna-bereg-slonovoj-costi-cote-d-ivoire.htm Гражданская война в Кот-д’Ивуар] * [https://www.washingtonpost.com/ac2/wp-dyn/A31795-2004Nov7?language=printer French Unleash Force Against Chaos in Ivory Coast]{{Недаступная спасылка}} * [http://www.kepi.cncplusplus.com/Ivory_Coast_2004/IC_2004_Air_Force.htm Pictures of French soldiers posing in front of captured Ivorian aircraft and weapons] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160101212121/http://www.kepi.cncplusplus.com/Ivory_Coast_2004/IC_2004_Air_Force.htm |date=1 студзеня 2016 }} * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/3989127.stm «Ivory Coast seethes after attack»], BBC News, 7 November 2004. * Stijn Mitzer and Joost Oliemans. [https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again], Oryx Blog, 31 March 2021. [[Катэгорыя:Ваенна-палітычны крызіс у Кот-д’Івуары]] [[Катэгорыя:Міжнародныя інцыдэнты]] [[Катэгорыя:Канфлікты 2004 года]] [[Катэгорыя:Войны XXI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Войны Францыі]] [[Катэгорыя:2004 год у Францыі]] [[Катэгорыя:Лістапад 2004 года]] 8a96dr4i0uyariqz8at12jzuzt6cp1d 4 577081 4187110 3465783 2022-08-15T08:46:10Z Maksim L. 13 асабістую прастору датычна спісаў правіла не рэгламентуе; стыль wikitext text/x-wiki {{Рэкамендацыя}} {{shortcut|[[ВП:С]]|[[ВП:СПІСЫ]]}} {{сцісла|Спісы павінны быць нейтральнымі, з выразна сфармуляванай тэмай і ўступленнем, якое тлумачыць змест спіса.}} '''Спісы''' — тып артыкулаў Вікіпедыі, пералікі якіх-небудзь аб’ектаў, аб’яднаных пэўнай прыкметай. Рэкамендацыя тычыцца толькі самастойных спісаў. Некаторыя артыкулы могуць змяшчаць у сябе пералічэнні элементаў, пададзеныя спісам, такія спісы падлягаюць патрабаванням да артыкулаў, іх рэкамендацыі ніжэй не тычацца. == Тыпы спісаў == Спісы ў Вікіпедыі дзеляцца на тры віды — інфармацыйныя, каардынацыйныя і храналагічныя. === Інфармацыйныя спісы === Інфармацыйны спіс фактычна з’яўляецца энцыклапедычным артыкулам спецыфічнага выгляду. Ключавыя ўласцівасці інфармацыйнага спіса: * Абавязковае ўступленне, якое апісвае спіс агулам; * Апісанні элементаў спіса (пакуль спіс недапрацаваны, дапушчальна адсутнасць апісанняў для некаторых элементаў). Памер апісання павінен быць дастатковы для разумення сэнсу элемента спіса. У пачатку інфармацыйнага спіса размяшчаецца шаблон {{Ш|Інфармацыйны спіс}}. Добра прапрацаваныя і аформленыя інфармацыйныя спісы могуць намінавацца на статус [[Вікіпедыя:Выдатныя спісы|выдатных]]. === Каардынацыйныя спісы === Каардынацыйны спіс — службовы спіс, які змяшчае назвы артыкулаў па пэўнай тэме. Спіс можа ўключаць як існыя, так і няісныя старонкі («чырвоныя спасылкі»). У пачатку каардынацыйнага спіса размяшчаецца шаблон {{Ш|Службовы спіс}}. Каардынацыйныя спісы могуць знаходзіцца ў асноўнай прасторы назваў, быць падстаронкамі праектаў або знаходзіцца ва ўласнай прасторы ўдзельніка. Знаходжанне ў асноўнай прасторы накладвае дадатковыя патрабаванні да спісаў (апісаны ніжэй), у той час як каардынацыйныя спісы па-за асноўнай прасторай могуць не адпавядаць некаторым з гэтых патрабаванняў. Калі праца над артыкуламі каардынацыйнага спіса скончана, ён страчвае сваю актуальнасць. У такім выпадку ён можа быць ператвораны ў інфармацыйны спіс або выдалены (пры гэтым змест можа быць перанесены ў катэгорыю або шаблон). === Храналагічныя спісы === Храналагічны спіс змяшчае інфармацыю пра энцыклапедычна значныя падзеі за пэўны час. Храналагічныя спісы звычайна ўтвараюць сістэмы, пры гэтым, звычайна, колькасць элементаў у адным спісе не павінна быць меншай за 4-5 — калі гэта не выконваецца, спісы варта аб’ядноўваць у буйнейшыя за даўжэйшы прамежак часу. Храналагічныя спісы не павінны быць пустымі — такія спісы могуць [[Вікіпедыя:Хуткае выдаленне|хутка выдаляць]]. == Агульныя патрабаванні да ўсіх спісаў у асноўнай прасторы назваў == Патрабаванні выцякаюць з агульных правіл і патрабаванняў да артыкулаў, у ніжэйзгаданым спісе даецца толькі іх расшыфроўка ў адносінах да спісаў. * Спіс павінен быць нейтральным, не мусіць аднабакова апісваць той ці іншы прадмет або з’яву. * Спіс мусіць грунтавацца на аўтарытэтных крыніцах. У выпадку, калі маюцца рознагалоссі паміж некалькімі аўтарытэтнымі крыніцамі, то ў спісе павінны быць прадстаўлены меркаванні ўсіх аўтарытэтных крыніц з улікам іх значнасці. * Спіс мусіць выцякаць з крыніц і не грунтавацца на арыгінальнай ідэі. * Спіс павінен мець разумную вобласць ахопу, каб у завершаным выглядзе мець разумныя памеры. * Спіс павінен мець вызначаныя крытэрыі ўключэння. Калі яны невідавочныя з назвы старонкі, то мусяць давацца ў прэамбуле. == Зменлівыя спісы == У выпадку, калі спіс змяшчае ў сабе хутказменлівую інфармацыю, варта выкарыстоўваць шаблон {{ш|Актуальнасць}}. Спіс, які доўгі час не абнаўляецца і не адпавядае сучасным аўтарытэтным крыніцам, можа быць выстаўлены [[Вікіпедыя:Выдаленне старонак|да выдалення]]. == Катэгарызацыя == Спісы ўключаюцца ў падкатэгорыі катэгорыі [[:Катэгорыя:Спісы]]. Каардынацыйныя спісы павінны таксама ўваходзіць у катэгорыю [[:Катэгорыя:Спісы артыкулаў для каардынацыі працы]], а храналагічныя — у катэгорыю [[:Катэгорыя:Усе храналагічныя пералікі]]. {{правілы Вікіпедыі}} 1m536zba8ub7uybmpf7zqh6lx4fmerz 0 579373 4186622 4164217 2022-08-14T13:12:39Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Оршу» wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Кавалёў}} {{футбаліст | імя = Данііл Кавалёў | поўнае імя = Данііл Ігаравіч Кавалёў | выява = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Беларусь}} [[ФК Орша|Орша]] | нумар = | пазіцыя = [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] | клубы = {{футбольная кар’ера |2018| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро (Магілёў)]]|2 (0) |2019| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]]|0 (0) |2020| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро (Магілёў)]]|3 (0) |2020| {{Арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Горкі|Горкі]]|8 (2) |2021| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Смаргонь|Смаргонь]]|5 (1) |2021—2022| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў (Гомель)]]|12 (0) |2022—| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Орша|Орша]]| }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 14 жніўня 2022 }} '''Данііл Кавалёў''' (нар. {{ДН|25|3|2001}}) — беларускі [[футбол|футбаліст]], [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] клуба [[ФК Орша|«Орша»]]. З’яўляецца пасынкам (сынам жонкі ад першага шлюбу) беларускага футбаліста [[Дзмітрый Мікалаевіч Ігнаценка|Дзмітрыя Ігнаценкі]]. == Клубная кар’ера == З 2018 года пачаў выступаць за дубль магілёўскага [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпра»]]. У канцы сезона стаў таксама прыцягвацца да асноўнай каманды. Дэбютаваў у Вышэйшай лізе 24 лістапада 2018 года, выйшаўшы на замену ў другім тайме ў матчы з мінскім [[ФК Дынама Мінск|«Дынама»]] (0:3). У пачатку 2019 года перабраўся ў мінскае [[ФК Дынама Мінск|«Дынама»]]<ref>[http://football.by/news/124058.html Даниил Ковалев сменил "Днепр" на столичное "Динамо"]</ref>, дзе выступаў за дубль. У студзені 2020 года вярнуўся ў «Дняпро», часам выхадзіў на замену. У ліпені 2020 года на правах арэнды далучыўся да [[ФК Горкі|«Горак»]]<ref>[https://fc-dnepr.by/news/daniil-kovalev-otdan-v-arendu Даниил Ковалев отдан в аренду]</ref>. У лютым 2021 года стаў іграком [[ФК Смаргонь|«Смаргоні»]]<ref>[https://football.by/news/148720.html Даниил Ковалев стал игроком "Сморгони"]</ref>. Спачатку выхадзіў у стартавым складзе, але хутка страціў месца ў аснове, стаў заставацца на лаўцы запасных. У ліпені 2021 года пакінуў смаргонскі клуб<ref>[https://football.by/news/153488.html Масловский и Ковалев покидают "Сморгонь"]</ref> і неўзабаве далучыўся да гомельскага [[ФК Лакаматыў Гомель|«Лакаматыва»]], дзе гуляў да чэрвеня 2022 года. У жніўні 2022 года стаў іграком [[ФК Орша|«Оршы»]]. == Статыстыка выступленняў == {| cellspacing="0" cellpadding="3" style="border:1px solid #AAAAAA;font-size:95%" |- bgcolor="#E4E4E4" !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=50 |Сезон !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=10 |Дывізіён !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=100 |Клуб !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Краіна !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Матчы !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Галы |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]] || Д1 || [[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 2 || 0 |- align="center" | 2019 || дубль || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 5 || 0 |- align="center" | [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] (1) || Д3 || [[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 3 || 0 |- align="center" | [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] (2) || Д3 || [[ФК Горкі|Горкі]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 8 || 2 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] (1) || Д1 || [[ФК Смаргонь|Смаргонь]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 5 || 1 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] (2) || Д1 || [[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 9 || 0 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|2022]] (1) || Д1 || [[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 3 || 0 |- align="center" |} {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Кавалёў Данііл Ігаравіч}} [[Катэгорыя:Футбалісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дняпро Магілёў]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дынама Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Горкі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Смаргонь]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Лакаматыў Гомель]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Орша]] fy7boau4rpkhl8w7kqpi9cdrfunz8kf 0 579898 4186660 3991947 2022-08-14T14:49:24Z Artsiom91 31770 +[[Катэгорыя:Пермская губерня]]; ±[[Катэгорыя:Адміністрацыйны падзел Расійскай імперыі]]→[[Катэгорыя:Губерні Расійскай імперыі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Колер1 = |Колер2 = |Беларуская назва = Пермская губерня |Арыгінальная назва = Пермская губернія |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |Сцяг = |Герб = Coat of arms of Perm Governorate 1880 Sukachov.svg |Краіна = [[Расійская імперыя]] |Статут = |Гімн = |Уваходзіць у = |Уключае = |Сталіца = [[Пермь]] }} '''Пермская губерня''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], [[Расійская рэспубліка|Расійскай рэспублікі]] і [[РСФСР]]. Утвораная ў [[1796]] пры падзеле Пермскага і Табольскага генерал-губернатарства, скасаваная ў [[1923]]. {{зноскі}} {{Адміністрацыйны падзел Расійскай імперыі}} [[Катэгорыя:Губерні Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Пермская губерня| ]] 5g2ksjopzrphhl2ojx2cyqce20nmi0n 0 581428 4186620 3796099 2022-08-14T13:06:41Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Пралетарскі сельсавет}} {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Пралетарскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[Беларусь]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Гарадоцкі раён]] |Уключае = |Сталіца = [[Пралетарск (Гарадоцкі раён)|Пралетарск]] |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]] |Скасаванне = [[26 чэрвеня]] [[1997]] |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = 2 |Сайт = |Заўвагі = }} '''Пралета́рскі сельсаве́т''' — былая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Гарадоцкі раён|Гарадоцкага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Цэнтр — вёска [[Пралетарск (Гарадоцкі раён)|Пралетарск]]. Утвораны 20 жніўня 1924 года як '''Іванаўскі сельсавет''' у складзе Гарадоцкага раёна [[Віцебская акруга|Віцебскай акругі]] [[БССР]]. Цэнтр — вёска [[Іванаўка (Гарадоцкі раён)|Іванаўка]]. 9 кастрычніка 1929 года перайменаваны ў Пралетарскі сельсавет. Пасля скасавання акруговай сістэмы з 26 ліпеня 1930 года ў Гарадоцкім раёне БССР, з 20 лютага 1938 года — Віцебскай вобласці. 16 ліпеня 1954 года цэнтр сельсавета перанесены ў вёску Пралетарск<ref>Указ Президиума Верховного Совета Белорусской ССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Витебской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.</ref>. 27 снежня 1962 года ў склад сельсавета ўключаны 20 населеных пунктаў [[Казьянскі сельсавет|Казьянскага сельсавета]] ([[Гарадзішча (Шумілінскі раён)|Гарадзішча]], [[Гарэлая Града]], [[Глушыца (Шумілінскі раён)|Глушыца]], [[Заложнае]], [[Замосце (Шумілінскі раён)|Замосце]], [[Заполле (Шумілінскі раён)|Заполле]], [[Зацішша (Шумілінскі раён)|Зацішша]], [[Калышкі (Шумілінскі раён)|Калышкі]], [[Канцы I|Канцы]], [[Корасць]], [[Куксы]], [[Панамары]], [[Рудня (Шумілінскі раён)|Рудня]], [[Саломенка (Казьянскі сельсавет)|Саломенка]], [[Слесары (Шумілінскі раён)|Слесары]], [[Ставіца]], [[Сураўні]], [[Трухоўка]], [[Хрыпкі]] і [[Шавекі]]), якія былі перададзены ў склад Гарадоцкага раёна падчас скасавання [[Шумілінскі раён|Шумілінскага раёна]]<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога (сельскага) Савета дэпутатаў працоўных ад 27 снежня 1962 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).</ref>. 18 сакавіка 1963 года да сельсавета далучана частка скасаванага [[Казьянскі сельсавет|Казьянскага сельсавета]] [[Полацкі раён|Полацкага раёна]] (8 населеных пунктаў: вёскі [[Гапонава]], [[Гульбішча]], [[Казьяны (Шумілінскі раён)|Казьяны]], [[Карлава]], [[Красамай (вёска)|Красамай]], [[Панячына]], [[Прудок (Шумілінскі раён)|Прудок]] і [[Скаціца]])<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога (сельскага) Савета дэпутатаў працоўных ад 18 сакавіка 1963 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 18 (1018).</ref>. 30 ліпеня 1966 года ў склад адноўленага [[Шумілінскі раён|Шумілінскага раёна]] перададзены 32 населеныя пункты ([[Баравая (Шумілінскі раён)|Баравая]], [[Гапонава (Шумілінскі раён)|Гапонава]], [[Гарадзішча (Шумілінскі раён)|Гарадзішча]], [[Гарэлая Града]], [[Глушыца (Шумілінскі раён)|Глушыца]], [[Гульбішча]], [[Заложнае]], [[Замосце (Шумілінскі раён)|Замосце]], [[Заполле (Шумілінскі раён)|Заполле]], [[Зацішша (Шумілінскі раён)|Зацішша]], [[Казьяны (Шумілінскі раён)|Казьяны]], [[Калышкі (Шумілінскі раён)|Калышкі]], [[Канцы I]], [[Канцы II]], [[Карлава]], [[Корасць]], [[Красамай (вёска)|Красамай]], [[Краснаполле (Шумілінскі раён)|Краснаполле]], [[Куксы]], [[Панамары]], [[Панячына]], [[Прудок (Шумілінскі раён)|Прудок]], [[Рудня (Шумілінскі раён)|Рудня]], [[Саломенка (Казьянскі сельсавет)|Саломенка]], [[Скаціца]], [[Слесары (Шумілінскі раён)|Слесары]], [[Ставіца]], [[Сураўні]], [[Трухоўка]], [[Хрыпкі]], [[Ціжма]] і [[Шавекі]])<ref>Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР ад 30 ліпеня 1966 г. Аб утварэнні новых раёнаў Беларускай ССР // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1966, № 23 (1143).</ref>. У 1971 годзе скасаваны вёскі [[Лясная (Гарадоцкі раён)|Лясная]], [[Любасава]] і [[Маладзішча]]<ref>Рашэнні выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 23 кастрычніка 1970 г. і 4 сакавіка 1971 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1971, № 12 (1314).</ref>. На 1 студзеня 1974 года ў склад сельсавета ўваходзілі 13 населеных пунктаў<ref name="АТД1974">{{Крыніцы/БССР-АТД (1974)|46}}</ref>. 26 чэрвеня 1997 года скасаваны, тэрыторыя далучана да [[Даўгапольскі сельсавет|Даўгапольскага сельсавета]]. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. * Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с. [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Гарадоцкага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, скасаваныя ў 1997 годзе]] p2s7ien8jrtf2qh9cuuiou7w8ajm0uw 0 582102 4186845 3676201 2022-08-14T20:11:34Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Літва |статус = хутар |беларуская назва = Казлупішке II |арыгінальная назва = Kazlupiškė II |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |павет = Уцянскі |раён = Ігналінскі |сянюнія = Наўясісдаўгелішкіская |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Казлу́пішке II'''<ref>{{ТКП-Літва}}</ref> ({{lang-lt|Kazlupiškė II}}) — [[хутар]] у [[Ігналінскі раён|Ігналінскім раёне]] [[Уцянскі павет|Уцянскага павета]] [[Літва|Літвы]]. Уваходзіць у склад [[Наўясісдаўгелішкіская сянюнія|Наўясісдаўгелішкіскай сянюніі]]. Насельніцтва 10 чал. (2001 г.). Размешчаны 3 км на захад ад вёскі [[Мажэнай]]. Недалёка ад хутара знаходзіцца возера [[Дзіснікшціс]]. == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == * 1921 год — 30 жыхароў, 6 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 10.</ref>. * 1931 год — 29 жыхароў, 6 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 12</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Наўясісдаўгелішкіская сянюнія}} {{Ігналінскі раён}} {{Заліўка НП-Літва}} [[Катэгорыя:Наўясісдаўгелішкіская сянюнія]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Ігналінскага раёна]] razdqt1dm6nfdjt9hi3hutyjegfgkv2 0 582454 4186853 3707601 2022-08-14T20:12:44Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Літва |статус = вёска |беларуская назва = Памуне |арыгінальная назва = Pamunė |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |павет = Уцянскі |раён = Ігналінскі |сянюнія = Наўясісдаўгелішкіская |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Паму́не'''<ref>{{ТКП-Літва}}</ref> ({{lang-lt|Pamunė}}) — [[вёска]] ў [[Ігналінскі раён|Ігналінскім раёне]] [[Уцянскі павет|Уцянскага павета]] [[Літва|Літвы]]. Уваходзіць у склад [[Наўясісдаўгелішкіская сянюнія|Наўясісдаўгелішкіскай сянюніі]]. Размешчана за 9 км ад [[Наўясіс Даўгелішкіс]]а, на возеры [[Мунас (возера)|Мунас]]. Насельніцтва 23 чал. (2001 г.). == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Гмінa Відзы|гміны Відзы]] [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == {{dem|kolon=9|till=60|inc=20|incmin=5 |1902|40 |1921|35|r1921=<ref>Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 19.</ref> |1931|52|r1931=<ref>''Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej'', t. 1, Warszawa 1938, s. 14.</ref> |1959|39 |1970|33 |1979|52 |1989|33 |2001|23 |2011|21 }} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Наўясісдаўгелішкіская сянюнія}} {{Ігналінскі раён}} {{Заліўка НП-Літва}} [[Катэгорыя:Наўясісдаўгелішкіская сянюнія]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Ігналінскага раёна]] cmjziebh4ktbtcuoogamovcrrxwx1vk 0 582561 4186854 3709611 2022-08-14T20:12:55Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Літва |статус = вёска |беларуская назва = Смільгінішке |арыгінальная назва = Smilginiškė |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |павет = Уцянскі |раён = Ігналінскі |сянюнія = Рымшэўская |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Смільгі́нішке'''<ref>{{ТКП-Літва}}</ref> ({{lang-lt|Smilginiškė}}) — [[вёска]] ў [[Ігналінскі раён|Ігналінскім раёне]] [[Уцянскі павет|Уцянскага павета]] [[Літва|Літвы]]. Уваходзіць у склад [[Рымшэўская сянюнія|Рымшэўскай сянюніі]]. Размешчана за 6 км ад [[Грышкішке]]. Насельніцтва 11 чал. (2001 г.). == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Гмінa Відзы|гміны Відзы]] [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == {{dem|kolon=8|till=95|inc=20|incmin=5 |1902|71 |1931|91|r1931=<ref>''Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej'', t. 1, Warszawa 1938, s. 15.</ref> |1959|30 |1970|36 |1979|36 |1989|13 |2001|11 |2011|3 }} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Рымшэўская сянюнія}} {{Ігналінскі раён}} {{Заліўка НП-Літва}} [[Катэгорыя:Рымшэўская сянюнія]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Ігналінскага раёна]] 4b7163idvq66t3p69h27du2o644e4pp 0 582600 4186863 3709805 2022-08-14T20:15:38Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Літва |статус = вёска |беларуская назва = Талёцішке |арыгінальная назва = Toliotiškė |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |павет = Уцянскі |раён = Ігналінскі |сянюнія = Рымшэўская |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Талёці́шке'''<ref>{{ТКП-Літва}}</ref> ({{lang-lt|Toliotiškė}}) — [[вёска]] ў [[Ігналінскі раён|Ігналінскім раёне]] [[Уцянскі павет|Уцянскага павета]] [[Літва|Літвы]]. Уваходзіць у склад [[Рымшэўская сянюнія|Рымшэўскай сянюніі]]. Размешчана за 4 км ад [[Грышкішке]]. Насельніцтва 2 чал. (2001 г.). == Гісторыя == У 1921—1939 гадах вёска ў складзе [[Гмінa Відзы|гміны Відзы]] [[Браслаўскі павет (1922—1940)|Браслаўскага павета]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. == Насельніцтва == {{dem|kolon=9|till=60|inc=20|incmin=5 |1902|55 |1921|15|r1921=<ref>Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 19.</ref> |1931|24|r1931=<ref>''Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej'', t. 1, Warszawa 1938, s. 14.</ref> |1959|10 |1970|12 |1979|6 |1989|2 |2001|2 |2011|0 }} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Рымшэўская сянюнія}} {{Ігналінскі раён}} {{Заліўка НП-Літва}} [[Катэгорыя:Рымшэўская сянюнія]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Ігналінскага раёна]] 5t9pt75eaeitwotuvkfn1uggx5xqfww 0 584182 4186760 4143996 2022-08-14T17:34:48Z DBatura 73587 /* Назва */ wikitext text/x-wiki {{Групоўка |назва = Супольнасць прыхільнікаў распаўсюджвання вучэнні прарока і джыхаду |арыгінал = |эмблема = AQMI Flag asymmetric.svg |шырыня = 200px |подпіс = |частка = |ідэалогія = [[Ісламскі фундаменталізм|iсламскі фундаменталізм]] |дэвіз = |нацыянальнасць = кануры, фульбе, хаўса і інш. |лідары = [[Махамед Юсуф]] †<br>[[Абубакар Шэкаў]] |штаб-кватэра = |рэгіён = |сфарміравана = [[2002]]<ref name=autogenerated3>{{cite web|url=http://www.aljazeera.com/news/africa/2009/07/200972913529620235.html|title=Profile: Boko Haram — Africa|publisher=Aljazeera|accessdate=2012-03-13|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/68I9OHLve?url=http://www.aljazeera.com/news/africa/2009/07/200972913529620235.html|archivedate=2012-06-09}}</ref> |расфармавана = |перш = |стала = |саюзнікі = [[Аль-Каіда ў краінах ісламскага Магрыба]], [[Ісламская дзяржава]] |праціўнікі = {{NGR}}, {{CMR}}, {{TCD}}, {{NER}} |колькасць = ад 4 да 6 тысяч<ref>[http://lenta.ru/news/2015/02/07/haramharam/ Американцы подсчитали бойцов «Боко Харам»]</ref> |канфлікты = [[Канфлікт у Нігерыі]], [[Канфлікт у Камеруне (з 2014)]] |акцыі = |сайт = }} '''«Бока харам»''' (з [[2015]] года — '''Заходнеафрыканская правінцыя Ісламскай дзяржавы''') — радыкальная нігерыйская ісламісцкая тэрарыстычная арганізацыя. Вядомая з [[2002]] года, калі яе правадыром стаў Махамед Юсуф. Галоўнай мэтай арганізацыі з’яўляецца ўвядзенне [[шарыят]]у на ўсёй тэрыторыі [[Нігерыя|Нiгерыі]] і выкараненне заходняга ладу жыцця. У ліпені [[2009]] года яны ініцыявалі беспарадкі на поўначы Нігерыі, нападаючы на ​​хрысціянскія цэрквы і паліцэйскія ўчасткі. У маі [[2014]] года ўнесена [[Савет Бяспекі ААН|Саветам Бяспекі ААН]] у спіс тэрарыстычных арганізацый<ref>{{cite web|url=http://www.vesti.ru/doc.html?id=1609377|title=Совбез ООН объявил группировку "Боко харам" террористической|accessdate=2014-05-23}}</ref>. Пасля прысягі на вернасць [[Ісламская дзяржава|IДIЛ]] ў сакавіку [[2015]] года<ref>[http://lenta.ru/news/2015/03/08/haram/ Лидер «Боко Харам» присягнул на верность «Исламскому государству»]</ref> «Бока харам» змяніла назву на «Заходнеафрыканская правінцыя Ісламскай дзяржавы» (Islamic State's West Africa Province, ISWAP)<ref name=autogenerated5>[http://lenta.ru/news/2015/04/27/bokoharamvse/ Группировка «Боко Харам» сменила название]</ref>. == Назва == Афіцыйная назва групоўкі — «Джамаат ахлiс Суна Лiдааваты валь-Джыхад»<ref>{{Cite web|url = http://www.un.org/russian/sc/committees/1267/NSQE13814R.shtml|title = Организации, связанные с «Аль-Каидой». Резюме с изложением оснований для включения в перечень.|author = |date = 22 мая 2014 года|publisher = Организация Объединенных Наций}}</ref> (Jama'atu Ahlis Sunna Lidda'awati wal-Jihad)<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-14136185|title=Nigeria policemen in court trial for Boko Haram killing|publisher=BBC|accessdate=2012-03-10|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/68I9PmZCG?url=http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-14136185|archivedate=2012-06-09}}</ref> (у перакладзе з арабскага — Супольнасць прыхільнікаў распаўсюджвання вучэнні прарока і джыхаду). Назва «Бока харам» ({{lang-ha|Boko haram}}) яна атрымала ад жыхароў горада Майдугуры, у якім знаходзілася база групоўкі<ref name="Islamist">{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-13809501|title=Who are Nigeria’s Boko Haram Islamists?|publisher=BBC|accessdate=2012-03-13|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/68I9RtpKm?url=http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-13809501|archivedate=2012-06-09}}</ref>. «Бока харам» перакладаецца з мовы хаўса як «заходняя адукацыя забаронена»<ref name="Islamist"/> ці «заходняе адукацыя грахоўна»<ref>{{cite web|url=http://articles.cnn.com/2012-01-02/africa/world_africa_boko-haram-nigeria_1_boko-haram-nigerian-state-president-goodluck-jonathan?_s=PM:AFRICA|title=Islamic group spreading terror in Nigeria|publisher=CNN|accessdate=2012-03-21|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/68I9SsxhI?url=http://articles.cnn.com/2012-01-02/africa/world_africa_boko-haram-nigeria_1_boko-haram-nigerian-state-president-goodluck-jonathan?_s=PM:AFRICA|archivedate=2012-06-09|deadlink=yes}}</ref>. Яно складаецца з слоў Boko, якое першапачаткова азначала «ілжывы», але потым стала выкарыстоўвацца для абазначэння заходняя адукацыя, і haram — харам, гэта значыць нешта забароненае<ref name="Islamist"/>. == Iдэалогiя == «Бока харам» выступае супраць заходняй адукацыі, заходняй культуры і навукі<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/8169359.stm|title=Dozens killed in Nigeria clashes|publisher=BBC|accessdate=2012-03-10|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/68I9TTsN1?url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/8169359.stm|archivedate=2012-06-09}}</ref>. Па меркаванні членаў групоўкі, любая грамадская і палітычная дзейнасць, звязаная з заходнімі каштоўнасцямі, павінна быць забароненая, у тым ліку: галасаванне на выбарах, нашэнне кашуль і штаноў, свецкая адукацыя<ref name=autogenerated4>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-16436112|title=Nigeria church hit by deadly gun attack in Gombe|publisher=BBC|accessdate=2012-03-10|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/68I9UbpkR?url=http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-16436112|archivedate=2012-06-09}}</ref>. Урад Нігерыі, з пункту гледжання «Бока харам», «сапсаваны» заходнімі ідэямі<ref name=Fool_Bot2>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-13805688|title=Nigeria’s Boko Haram Islamists 'bombed Abuja police HQ'|publisher=BBC|accessdate=2012-03-18|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/68I9VbpP1?url=http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-13805688|archivedate=2012-06-09}}</ref> і складаецца з «няверуючых», нават калі прэзідэнт фармальна з’яўляецца мусульманінам<ref name=autogenerated4 />, таму яно павінна быць звергнуты, а краіна павінна кіравацца на аснове законаў шарыяту<ref name=Fool_Bot2 />, больш строгіх, чым дзейнічаюць у паўночных штатах Нігерыі<ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2011/12/26/world/africa/explosion-rips-through-catholic-church-in-nigeria.html?_r=1&pagewanted=all|title=Explosion Rips Through Catholic Church in Nigeria|publisher=New York Times|accessdate=2012-03-10|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/68lOwlB0h?url=http://www.nytimes.com/2011/12/26/world/africa/explosion-rips-through-catholic-church-in-nigeria.html?_r=2|archivedate=2012-06-28}}</ref><ref>{{cite web|url=http://articles.cnn.com/2011-08-31/world/nigeria.bombing_1_islamic-law-boko-haram-western-education?_s=PM:WORLD|title=Nigerian bombers blame U.N. for 'oppression' of Muslims|publisher=CNN|accessdate=2012-03-10|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/68I9WOCMh?url=http://articles.cnn.com/2011-08-31/world/nigeria.bombing_1_islamic-law-boko-haram-western-education?_s=PM:WORLD|archivedate=2012-06-09|deadlink=yes}}</ref>. У [[2009]] годзе тагачасны лідар арганiзацыi Махамед Юсуф заявіўшы ў інтэрв’ю, дадзеным ім [[BBC|Бі-бі-сі]], што ідэі заходняй адукацыі (напрыклад, дарвінізм, кругазварот вады ў прыродзе і г.д.) супярэчаць ісламу<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/8172270.stm|title=Nigeria’s 'Taliban' enigma|publisher=BBC|accessdate=2012-03-10|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/68I9Wtfpx?url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/8172270.stm|archivedate=2012-06-09}}</ref>. == Этнiчны склад == Асноўную масу баевікоў «Бока харам» складаюць прадстаўнікі народнасці кануры<ref>[http://www.bbc.com/news/world-africa-13809501 BBC News — Who are Nigeria’s Boko Haram Islamists?]</ref>; нягледзячы на ​​частыя вылазкі за межы этнічнай тэрыторыі кануры, спробы замацавацца ў іх не мелі плёну. У сувязі з малай зразумеласцью мовы кануры для большай часткі нігерыйцаў, у руху шырока выкарыстоўваюцца мовы хаўса і фульбе. {{Зноскі}} [[Катэгорыя:Ісламская дзяржава]] [[Катэгорыя:Ісламісцкія тэрарыстычныя арганізацыі]] [[Катэгорыя:Гісторыя Нігерыі]] [[Катэгорыя:Палітыка Нігерыі]] forcb6r8fvqxfz9bpzltwekf5q672ex 0 596935 4186727 4179338 2022-08-14T16:33:44Z Artsiom91 31770 /* Рэзервовы склад */ нумары wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Арсенал Дзяржынск |Лагатып = ФК Арсенал Дзяржынск.gif |ШырыняЛагатыпа = 185px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = |Горад = [[Дзяржынск]], [[Беларусь]] |Заснаваны = 2019 |Расфармаваны = |Стадыён = [[Гарадзея (стадыён)|«Гарадзея»]], [[Гарадзея]] |Умяшчальнасць = 1500 |Прэзідэнт = |Трэнер = [[Павел Кірыльчык]] |Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] |Сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = {{Рост}} 1 месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]] |Сайт = | pattern_la1 = _jomaessential2rw | pattern_b1 = _jomaessential2rw | pattern_ra1 = _jomaessential2rw | pattern_sh1 = | pattern_so1 = _kappalipeno1wr | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FF0000 | socks1 = FF0000 | pattern_la2 = _jomaessential2wnr | pattern_b2 = _jomaessential2wnr | pattern_ra2 = _jomaessential2wnr | pattern_sh2 = | pattern_so2 = | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FFFFFF | socks2 = FFFFFF | pattern_la3 = _jomaessential1819bbw | pattern_b3 = _jomaessential1819bbw | pattern_ra3 = _jomaessential1819bbw | pattern_sh3 = _jomamaxi20bw | pattern_so3 = | leftarm3 = | body3 = | rightarm3 = | shorts3 = 000000 | socks3 = FFFFFF }} '''«Арсенал»''' — [[Беларусь|беларускі]] [[футбольны клуб]] з горада [[Дзяржынск]], заснаваны ў 2019 годзе. У цяперашні час выступае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == Аб стварэнні новага клуба пад назвай «Арсенал» стала вядома ў студзені 2019 года<ref>[https://by.tribuna.com/football/1070914703.html В Беларуси появится новый футбольный клуб – «Арсенал» из Дзержинска. С командой уже тренируются Вячеслав Глеб и Осипенко]</ref>. Фундатарамі новага клуба сталі беларускі прадпрымальнік [[Аляксей Меляшкевіч]] і шведскі бізнесмен [[Алекс Русхольм]], прэзідэнт шведскага футбольнага клуба [[ФК АФК Эскільстуна|«АФК Эскільстуна»]]<ref>[https://by.tribuna.com/tribuna/blogs/footboll/2359781.html «Арсенал» из Дзержинска – очень амбициозный проект. Клуб заинтересовал даже младшего Глеба]</ref>. Каманда, складзеная ў асноўным з нядаўніх дублёраў клубаў Вышэйшай лігі, а таксама з некалькіх вопытных ветэранаў і мясцовых ігракоў, адразу заявілася ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу чэмпіянату Беларусі]]. Каманда паспяхова прайшла дыстанцыю, выйграла барацьбу з [[ФК Ашмяны-БДУФК|«Ашмянамі-БДУФК»]] за першы радок і стала чэмпіёнам Другой лігі. У 2020 годзе каманда працягвала камплектавацца маладымі ігракамі, а таксама некалькімі вопытнымі выканаўцамі. З-за неадпаведнасці стадыёна ў Дзяржынску патрабаванням хатнія матчы «Арсенал» праводзіў на стадыёне РЦАР-БДУ ў Мінску. Каманда добра пачала выступленне ў Першай лізе, доўгі час вёў барацьбу за высокія месцы і магчымы выхад у Вышэйшую лігу, але пазней стаў саступаць канкурэнтам і ў выніку стаў чацвёртым. У верасні пасаду галоўнага трэнера пакінуў [[Сяргей Ясковіч]], замест яго кіраваць камандай стаў абаронца [[Павел Кірыльчык]]. У сезоне 2021 камандай працягваў кіраваць Павел Кірыльчык. Хатнія матчы «Арсенал» стаў праводзіць на стадыёне [[Гарадзея (стадыён)|«Гарадзея»]]. Каманда хутка захапіла лідарства ў табліцы і, нягледзячы на шэраг няўдалых адрэзкаў, захавала першы радок да канца турніру і выйшла ў Вышэйшую лігу. == Цяперашні склад == ''Станам на жнівень 2022 года''<ref>[https://www.pressball.by/articles/football/belarus/112027 32-й чемпионат. Заявки команд высшей лиги]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Яўген Абрамовіч]]||1995}} {{Ігрок|39|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Аляксей Станкевіч]]||1999}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арцём Сарока]]||1992}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Яўген Гулецкі]]||2001}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Раман Вягера]]||2000}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Дзмітрый Каплуноў]]||1994}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Антон Дзмітрыевіч Абрамовіч|Антон Абрамовіч]]||1999}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Уладзіслаў Лях]]||1999}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Сяргей Канцавы]]||1986}} {{Ігрок|74|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Супрановіч]]||2001}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Гаявой]]||2002}} <!--{{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Кавалевіч]]||2000}}--> {{Падзел складу}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Валерый Сянько]]||1998}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Камерун}}|ПА|[[Фабрыс Будэга]]||1998}} {{Ігрок|51|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Скшынецкі]]||1990}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Асіпенка]] {{капітан}}||1982}} {{Ігрок|79|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Станіслаў Сазановіч]]||1992}} {{Ігрок|91|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Міраеўскі]]||1999}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Руслан Мялкоўскі]]||2006}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Глеб Рассадкін]]||1995}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Арцём Кійко]]||1996}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Дзмітрый Мацяш]]||2000}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Нігерыя}}|Нап|[[Нурадзін Ідрыс]]||2002}} {{Канец складу}} === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Яраслаў Ключнік||1999}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Антон Анцыпяровіч||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Сяргей Волкаў||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Вадзім Гарошка||2005}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксей Арловіч]]||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Станіслаў Атрашкевіч]]||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Мікіта Гузач||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Даніла Дзьячэнка||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікіта Ерамінок]]||2002}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Яўген Ляўданскі||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Узбекістан}}|ПА|Асадбек Мірзажонаў||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Павел Міхайлаў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Даніла Скачко||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Андрэй Сямашка||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Фёдар Лебедзеў]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Ілья Краўцоў||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Андрэй Новік||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Дзмітрый Шунейка||2004}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Кірыльчык]] (нар. 1981) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Тарасевіч]] (нар. 1988) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Ігар Ражкоў]] (нар. 1981) — трэнер * {{Сцяг|Украіна}} [[Ігар Варанкоў]] (нар. 1981) — трэнер * {{Сцяг|Украіна}} [[Ігар Куцепаў]] (нар. 1965) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Ігар Кандрацьеў]] (нар. 1987) — трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Стомаль]] (нар. 1993) — трэнер дубля == Дасягненні == * Пераможца [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|2019]] == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !width=200|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | [[Сезон 2019 ФК Арсенал Дзяржынск|2019]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Другая]] (Д3) ||style="background:gold"|'''1''' || 28 || 25 || 1 || 2 || 119–14 || '''76''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2020 ФК Арсенал Дзяржынск|2020]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першая]] (Д2) || '''4''' || 26 || 13 || 7 || 6 || 41–28 || '''46''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|Чвэрцьфінал]] || | |- | [[Сезон 2021 ФК Арсенал Дзяржынск|2021]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першая]] (Д2) ||style="background:gold"|'''1''' || 33 || 20 || 8 || 5 || 59–22 || '''68''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2022 ФК Арсенал Дзяржынск|2022]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Вышэйшая]] (Д1) || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/8 фіналу]] || |- |} {{Зноскі}} == Галоўныя трэнеры == * [[Сяргей Ясковіч]] (студзень 2019 — верасень 2020) * [[Павел Кірыльчык]] (в.а. у верасні — снежні 2020; са студзеня 2021) == Спасылкі == * {{globalsportsarchive|fk-arsenal-dziarzynsk/40621}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Арсенал Дзяржынск}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Арсенал Дзяржынск]] [[Катэгорыя:ФК Арсенал Дзяржынск| ]] 99zs64rsfjaopck594apxzv4ldv0m0z 0 598637 4186597 4172419 2022-08-14T12:20:52Z StachLysy 62453 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом | Назва = Тры колеры: Сіні | Арыгінальная назва = {{lang-fr|Trois Couleurs: Bleu}} | Тып = [[Саўндтрэк]] | Аўтар = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Вокладка = | Памер = | Выдадзены = [[7 снежня]] [[1993]]<ref name="AllMusic" /> | Запісаны = | Стыль = [[акадэмічная музыка]], [[саўндтрэк]] | Працягласць = 39:41<ref name="Soundtrack Collector" /> | Краіна = | Мова = [[Грэчаская мова|грэчаская]] | Лэйбл = {{нп5|Virgin EMI Records|Virgin|en|Virgin EMI Records}} | Прадзюсар = | Агляды = * [[AllMusic]] {{Рэйтынг-5|4}}<ref name="AllMusic" /> * [[Best Ever Albums]] {{Рэйтынг-10|7.8}}<ref name="Best Ever Albums" /> * {{нп5|Rate Your Music||en|Rate Your Music}} {{Рэйтынг-5|3.75}}<ref name="Rate Your Music" /> * {{нп5|SensCritique||fr|SensCritique}} {{Рэйтынг-10|7.6}}<ref name="SensCritique" /> | Храналогія = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Папярэдні альбом = [[Патаемны сад (саўндтрэк, 1993)|Патаемны сад]] | Пап_год = 1993 | Гэты альбом = Тры колеры: Сіні | Год = 1993 | Наступны альбом = [[Тры колеры: Белы (саўндтрэк)|Тры колеры: Белы]] | Наст_год = 1994 | Іншае = }} {{Іншыя значэнні|Тры колеры (значэнні)}} «'''Тры ко́леры: Сі́ні'''» ({{lang-fr|Trois Couleurs: Bleu}}) — [[саўндтрэк]] [[фільм]]а «''[[Тры колеры: Сіні]]''», знятага [[Польшча|польскім]] [[кінарэжысёр]]ам [[Кшыштаф Кеслёўскі|Кшыштафам Кеслёўскім]]. Сёмы альбом [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]]. Выдадзены [[7 снежня]] [[1993]] года<ref name="AllMusic" />. Пазней неаднойчы перавыдаваўся<ref name="Discogs" />. == Спіс кампазіцый == {{Tracklist | collapsed = no | headline = | title1 = Song for the Unification of Europe (Patrice's version) | length1 = 05:13 | title2 = Van Den Budenmayer - Funeral Music (winds) | length2 = 02:02 | title3 = Julie - Glimpses of Burial | length3 = 00:30 | title4 = Reprise - First appearance | length4 = 00:34 | title5 = The Battle of Carnival and Lent | length5 = 00:56 | title6 = Reprise - Julie with Olivier | length6 = 00:49 | title7 = Ellipsis 1 | length7 = 00:20 | title8 = First flute | length8 = 00:50 | title9 = Julie - in her new apartment | length9 = 01:45 | title10 = Reprise - Julie on the stairs | length10 = 01:05 | title11 = Second flute | length11 = 01:16 | title12 = Ellipsis 2 | length12 = 00:20 | title13 = Van Den Budenmayer - Funeral music (organ) | length13 = 01:59 | title14 = Van Den Budenmayer - Funeral music (full orchestra) | length14 = 01:47 | title15 = The Battle of Carnival and Lent II | length15 = 00:42 | title16 = Reprise - flute (closing credits version) | length16 = 02:19 | title17 = Ellipsis 3 | length17 = 00:22 | title18 = Olivier's theme - piano | length18 = 00:36 | title19 = Olivier and Julie - Trial composition | length19 = 02:01 | title20 = Olivier's theme - finale | length20 = 01:38 | title21 = Bolero - Trailer for "Red" film | length21 = 01:08 | title22 = Song for the Unification of Europe Julie's version (film) | length22 = 06:48 | title23 = Closing credits | length23 = 02:04 | title24 = Reprise - organ | length24 = 01:09 | title25 = Bolero - "Red" film | length25 = 01:28 }} == Выканаўцы == * Аркестр — {{нп5|Sinfonia Varsovia||pl|Sinfonia Varsovia}}, Філарманічны хор Сілезіі<ref name="Preisner.com" /> * Дырыжор — {{нп5|Войцех Міхнеўскі||pl|Wojciech Michniewski}}<ref name="Preisner.com" /> * Салісты: ** [[Эльжбета Таварніцка]] ([[сапрана]])<ref name="Preisner.com" /> ** [[Яцак Асташэўскі]] ([[блокфлейта]])<ref name="Preisner.com" /> ** {{нп5|Конрад Мастыла||pl|Konrad Mastyło}} ([[фартэпіяна]])<ref name="Preisner.com" /> ** {{нп5|Беата Рыбатыцка||pl|Beata Rybotycka}} (вакал)<ref name="Preisner.com" /> == Аналіз і крытыка == Тэс Джэймс у аглядзе для выдання «''{{нп5|Music Theory Online||en|Music Theory Online}}''» апісаў галоўную музычную тэму фільма наступным чынам: {{Цытата|Сімфонія ў цэнтры гісторыі, якая ўсплывала на паверхню толькі фрагментарна, была манументальнай, зусім не падобнай ні на што, створанае ў нашым стагоддзі. Тут прысутнічалі элементы [[Густаў Малер|Малера]] і [[Людвіг ван Бетховен|Бетховена]], але таксама і [[Ян Сібеліус|Сібеліуса]]. Цікава, што простыя драўляныя духавыя запаўнялі сабой прамежкі між фарцісіма і піянісіма. Тут быў прыкметны кантраст з такімі кампазітарамі, як {{нп5|Хенрык Мікалай Гурэцкі|Гурэцкі|en|Henryk Górecki}}, які яўна ідэнтыфікуецца як сучасная імітацыя старых стыляў<ref name="Tess James" />.}} == Узнагароды і намінацыі == {| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 90%;" |- !scope="col"|Кінапрэмія !scope="col"|{{Comment|Дата|Спасылкі ў гэтым слупку вядуць на старонкі цырымоній}} !scope="col"|Прэмія / Катэгорыя !scope="col"|Намінант !scope="col"|Вынік !scope="col" class="unsortable"|Спасылкі |- |style="background:#eaecf0;"|[[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]] |align="center" data-sort-value="1993-12-11"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса 1993|11.12.1993]] |[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |[[Збігнеў Прайснер]] |{{won}} |<ref name="LAFCA 1993" /><ref name="Los Angeles Times, LAFCA 1993" /><ref name="Baltimore Sun, LAFCA 1993" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Залаты глобус]] |align="center" data-sort-value="1994-01-22"|{{нп5|Залаты глобус (прэмія, 1994)|22.01.1994|en|51st Golden Globe Awards}} |{{нп5|Прэмія «Залаты глобус» за найлепшую арыгінальную музыку|Найлепшая арыгінальная музыка|en|Golden Globe Award for Best Original Score}} |Збігнеў Прайснер |{{nom}} |<ref name="Golden Globes 1994" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Сезар]] |align="center" data-sort-value="1994-02-26"|[[Сезар (прэмія, 1994)|26.02.1994]] |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |Збігнеў Прайснер |{{nom}} |<ref name="Cesar 1994" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Тарнаўская кінапрэмія||pl|Tarnowska Nagroda Filmowa}} |align="center" data-sort-value="1994-03-13"|{{нп5|8-я Тарнаўская кінапрэмія|09—13.03.1994|pl|8. Tarnowska Nagroda Filmowa}} |Спецыяльная ўзнагарода маладзёвага журы |Збігнеў Прайснер |{{won}} | |} == Выкарыстанне музыкі == === Уключэнні ў альбомы Прайснера === Асобныя кампазіцыі саўндтрэка сталі неад’емнай часткай канцэртных праграм Прайснера, а таксама ўваходзілі ў канцэртныя і кампіляцыйныя альбомы кампазітара. {|class="wikitable" style="border:1px #aaa solid; font-size:90%;" |- style="background:#ccc; text-align:center;" !align="center"|Год !Альбом !Кампазіцыі !{{abbr|Сп.|спасылкі|0}} |- |align="center"|[[2003 год у гісторыі музыкі|2003]] |«''[[Kieślowski]]''» |«''Van Den Budenmayer — Funeral music (full orchestra)''»<br/>«''Julie — in her new apartment''»<br/>«''Olivier and Julie — Trial composition''»<br/>«''The Battle of Carnival and Lent II''»<br/>«''Song for the unification of Europe (Julie’s version)''» |<ref name="Discogs, Kieślowski" /> |- |align="center"|[[2010 год у гісторыі музыкі|2010]] |«''[[Preisner’s Voices]]''» |«''Song For The Unification Of Europe''» |<ref name="Discogs, Preisner's Voices" /> |- |align="center"|[[2014 год у гісторыі музыкі|2014]] |«''[[The Four Colors of Łódź]]''» |«''Song For The Unification Of Europe''» |<ref name="Discogs, The Four Colors Of Łódź" /> |} === Уключэнні ў альбомы-кампіляцыі === Пачынаючы з наступнага года пасля выпуску альбома, асобныя яго трэкі перыядычна траплялі ў разнастайныя альбомы-кампіляцыі. {|class="wikitable" style="border:1px #aaa solid; font-size:90%;" |- style="background:#ccc; text-align:center;" !align="center"|Год !Альбом !Кампазіцыі !{{abbr|Сп.|спасылкі|0}} |- |align="center"|[[1994 год у гісторыі музыкі|1994]] |Various — «''Bandas Sonoras Originales - Musica De Zine''» |«''Song For The Unification Of Europe''» |<ref name="Discogs, Bandas Sonoras Originales - Musica De Zine" /> |- |align="center"|[[1994 год у гісторыі музыкі|1994]] |Various — «''Cool Feeling''» |«''Song For The Unification Of Europe''» |<ref name="Discogs, Cool Feeling" /> |- |align="center"|[[1995 год у гісторыі музыкі|1995]] |Various — «''Night Collection 3''» |«''Song For The Unification Of Europe''» |<ref name="Discogs, Night Collection 3" /> |- |align="center"|[[1997 год у гісторыі музыкі|1997]] |Various — «''Moods''» |«''Song For The Unification Of Europe''» |<ref name="Discogs, Moods" /> |- |align="center"|[[1998 год у гісторыі музыкі|1998]] |Various — «''Spirits - 14 Songs of Pure Music''» |«''Song For The Unification Of Europe''» |<ref name="Discogs, Spirits: 14 Songs of Pure Music" /> |- |align="center"|[[2000 год у гісторыі музыкі|2000]] |Various — «''Spirits: Music For The Soul Volume Two''» |«''Song For The Unification Of Europe''» |<ref name="Discogs, Spirits: Music For The Soul Volume Two" /> |- |align="center"|[[2002 год у гісторыі музыкі|2002]] |Various — «''The Present Is A Gift From The Past - 20 Years Of Virgin Records In Greece''» |«''Song For The Unification Of Europe (Patrice's Version)''» |<ref name="Discogs, The Present Is A Gift From The Past" /> |- |align="center"|[[2012 год у гісторыі музыкі|2012]] |Various — «''Spirits: Music For The Soul 2012''» |«''Song For The Unification Of Europe''» |<ref name="Discogs, Spirits: Music For The Soul 2012" /> |} === Выкарыстанне ў кіно і на тэлебачанні === Музычныя кампазіцыі з альбома «''Тры колеры: Сіні''» выкарыстоўваліся ў якасці [[саўндтрэк]]а ў іншых фільмах. {|class="wikitable" style="border:1px #aaa solid; font-size:90%;" |- style="background:#ccc; text-align:center;" !align="center"|Год !Фільм !Арыгінальная назва !Рэжысёр !Выкарыстаная кампазіцыя !{{abbr|Сп.|спасылкі|0}} |- |align="center"|[[2012 год у гісторыі кіно|2012]] |«''[[Грань (тэлесерыял)|Грань]]''» <small>(тэлесерыял)</small> |{{lang-en|Fringe}} |{{нп5|Мігель Сапочнік||en|Miguel Sapochnik}}, {{нп5|Жано Шварц||en|Jeannot Szwarc}} |«''Song for the Unification of Europe''» |<ref name="IMDb, Fringe" /> |} 10 снежня 2016 года падчас [[Еўрапейская кінапрэмія 2016|29-й цырымоніі прысуджэння Еўрапейскай кінапрэміі]], якая праходзіла ва [[Уроцлаў|Уроцлаве]], кампазіцыю «''Song For The Unification Of Europe''» выканаў хор [[Эканамічны ўніверсітэт ва Уроцлаве|Эканамічнага ўніверсітэта ва Уроцлаве]]<ref name="Guardian, EFA 2016" />. == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="AllMusic">{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/trois-couleurs-bleu-virgin-mw0000622254|title=Trois Couleurs: Bleu (Original Film Soundtrack) — Zbigniew Preisner|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMusic]]''»|lang=en|accessdate=2021-04-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Baltimore Sun, LAFCA 1993">{{cite web|url=https://www.baltimoresun.com/news/bs-xpm-1993-12-13-1993347094-story.html|title='Schindler,' 'Piano' top L.A. critics' awards|author=|date=1993-12-13|publisher=Сайт «''[[Baltimore Sun]]''»|lang=en|accessdate=2021-04-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Best Ever Albums">{{cite web|url=https://www.besteveralbums.com/thechart.php?a=41251|title=Trois Coleours: Bleu (soundtrack album) by Zbigniew Preisner|author=|date=|publisher=Сайт «''Best Ever Albums''»|lang=en|accessdate=2022-03-28|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Cesar 1994">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-1994/|title=La Cérémonie des César 1994|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2021-04-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Trois-Couleurs-Bleu-Bande-Originale-Du-Film/master/333097|title=Zbigniew Preisner — Trois Couleurs: Bleu (Bande Originale Du Film)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2021-04-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs, Bandas Sonoras Originales - Musica De Zine">{{cite web|url=https://www.discogs.com/release/9025514-Various-Bandas-Sonoras-Originales-Musica-De-Zine|title=Various – Bandas Sonoras Originales - Musica De Zine|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs, Cool Feeling">{{cite web|url=https://www.discogs.com/release/2581395-Various-Cool-Feeling|title=Various – Cool Feeling|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs, Kieślowski">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Kie%C5%9Blowski/master/606901|title=Zbigniew Preisner – Kieślowski|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs, Moods">{{cite web|url=https://www.discogs.com/release/7927317-Various-Moods|title=Various – Moods|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs, Night Collection 3">{{cite web|url=https://www.discogs.com/master/821252-Various-Night-Collection-3|title=Various – Night Collection 3|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs, Preisner's Voices">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Preisners-Voices/release/3507523|title=Zbigniew Preisner – Preisner's Voices|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs, Spirits: 14 Songs of Pure Music">{{cite web|url=https://www.discogs.com/release/12955713-Various-Spirits-14-Songs-of-Pure-Music|title=Various – Spirits - 14 Songs of Pure Music|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs, Spirits: Music For The Soul 2012">{{cite web|url=https://www.discogs.com/release/10496928-Various-Spirits-Music-For-The-Soul-2012|title=Various – Spirits: Music For The Soul 2012|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs, Spirits: Music For The Soul Volume Two">{{cite web|url=https://www.discogs.com/release/11571235-Various-Spirits-Music-For-The-Soul-Volume-Two|title=Various – Spirits: Music For The Soul Volume Two|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs, The Four Colors Of Łódź">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-The-Four-Colors-Of-%C5%81%C3%B3d%C5%BA/release/10019200|title=Zbigniew Preisner – The Four Colors Of Łódź|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs, The Present Is A Gift From The Past">{{cite web|url=https://www.discogs.com/master/1235358-Various-The-Present-Is-A-Gift-From-The-Past-20-Years-Of-Virgin-Records-In-Greece|title=Various – The Present Is A Gift From The Past - 20 Years Of Virgin Records In Greece|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Golden Globes 1994">{{cite web|url=https://www.goldenglobes.com/winners-nominees/1994|title=Winners & Nominees 1994|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Залаты глобус]]''»|lang=en|accessdate=2021-04-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Guardian, EFA 2016">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/film/2016/dec/11/toni-erdmann-sweeps-the-board-at-european-film-awards-2016|title=Toni Erdmann sweeps the board at European film awards 2016|author=Mark Brown|date=2016-12-11|publisher=Сайт газеты «''[[The Guardian]]''»|lang=en|accessdate=2022-06-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Fringe">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt2383819/soundtrack|title=«Fringe» Transilience Thought Unifier Model-11 (TV Episode 2012) — Soundtracks — IMDb|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="LAFCA 1993">{{cite web|url=http://www.lafca.net/Years/1993.php|title=19th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса|Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]]|lang=en|accessdate=2021-04-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, LAFCA 1993">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1993-12-13-ca-1521-story.html|title=L.A. Critics Pick ‘Schindler’s List’ as Best Picture : Awards: Best director honors, however, go to Jane Campion for ‘The Piano,’ which wins in five categories. Anthony Hopkins and Holly Hunter win acting nods.|author=David J. Fox, Charles Champlin|date=1993-12-13|publisher=Сайт «''[[Los Angeles Times]]''»|lang=en|accessdate=2021-04-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Preisner.com">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=128|title=Soundtracks: Three Colours Blue|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]]|lang=en|accessdate=2019-05-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314065648/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=128|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Rate Your Music">{{cite web|url=https://rateyourmusic.com/release/album/zbigniew-preisner/trois-couleurs-bleu.p/|title=Trois couleurs: Bleu|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|Rate Your Music||en|Rate Your Music}}''»|lang=en|accessdate=2022-03-28|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="SensCritique">{{cite web|url=https://www.senscritique.com/album/Trois_couleurs_Bleu_Bande_Originale/1381333|title=Trois couleurs : Bleu (OST)|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|SensCritique||fr|SensCritique}}''»|lang=fr|accessdate=2022-03-28|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Soundtrack Collector">{{cite web|url=http://www.soundtrackcollector.com/title/7830/|title=Trois Couleurs: Bleu — Soundtrack details|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Soundtrack Collector]]''»|lang=en|accessdate=2021-04-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Tess James">{{артыкул|аўтар=Tess James.|загаловак=Review of Zbigniew Preisner, Requiem for my Friend|арыгінал=|спасылка=http://www.mtosmt.org/issues/mto.99.5.4/mto.99.5.4.james.pdf|аўтар выдання=Society for Music Theory.|выданне=Music Theory Online|тып=|месца=|выдавецтва=|год=September 1999|выпуск=|volume=5|нумар=4|старонкі=|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=|archiveurl=|archivedate=}}</ref> }} == Літаратура == * {{кніга|аўтар=Lindsay Coleman, Joakim Tillman.|частка=|загаловак=Contemporary Film Music: Investigating Cinema Narratives and Composition|арыгінал=|спасылка=https://books.google.by/books?id=sAImDwAAQBAJ|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=Palgrave Macmillan UK|год=2017|pages=|allpages=XVI, 272|серыя=|isbn=978-1-137-57374-2|тыраж=|ref=Contemporary Film Music}} * {{артыкул|аўтар=Tess James.|загаловак=Review of Zbigniew Preisner, Requiem for my Friend|арыгінал=|спасылка=http://www.mtosmt.org/issues/mto.99.5.4/mto.99.5.4.james.pdf|аўтар выдання=Society for Music Theory.|выданне=Music Theory Online|тып=|месца=|выдавецтва=|год=September 1999|выпуск=|volume=5|нумар=4|старонкі=|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=|archiveurl=|archivedate=}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі Збігнева Прайснера]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі 1993 года]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі]] dhqkumko6kiya0ep2i9bqvi6gc47s6j 0 609209 4186705 3415567 2022-08-14T15:51:38Z Artsiom91 31770 дапаўненне wikitext text/x-wiki '''Луіс''': * [[Давід Луіс]] — бразільскі футбаліст. * [[Джо Луіс]] — амерыканскі баксёр. * [[Морыс Луіс]] (1912—1962) — грэчаскі лёгкаатлет. * [[Спірыдон Луіс]] — грэчаскі лёгкаатлет. {{неадназначнасць}} hi7xrcgplbrw29n1h0yp4m2upuoeeo9 4186706 4186705 2022-08-14T15:51:51Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki '''Луіс''': * [[Давід Луіс]] — бразільскі футбаліст. * [[Джо Луіс]] — амерыканскі баксёр. * [[Морыс Луіс]] (1912—1962) — амерыканскі мастак. * [[Спірыдон Луіс]] — грэчаскі лёгкаатлет. {{неадназначнасць}} 60bhb7dkf618tnt4mmph2ahmofj4vcu 14 616660 4186663 3457356 2022-08-14T14:51:02Z Artsiom91 31770 выдалена [[Катэгорыя:Іркуцкая губерня]]; дададзена [[Катэгорыя:Постаці Іркуцкай губерні]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Памерлі ў Расійскай імперыі|Іркуцкая губерня]] [[Катэгорыя:Постаці Іркуцкай губерні]] omvtb3qoknxm6bn3dk78a29pdvrwj88 0 617522 4186670 3618552 2022-08-14T14:56:09Z Artsiom91Bot 51617 /* Літаратура */катэгорыя з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{асоба}} '''Мікалай Рыгоравіч Гартынскі''' ([[7 снежня]] [[1799]], [[Магілёў]] — [[1887]], [[Магілёў]]; Крыптанімы: ''Н. Г.'') — [[археограф]]. == Біяграфія == Паходзіў з магілёўскай шляхты. Бацька — Рыгор Іванавіч Гартынскі, кіраўнік Магілёўскай губернскай канцылярыі, затым магілёўскі гарадскі галава. Вучыўся ў лацінскай школе, скончыў [[Магілёўская духоўная семінарыя|Магілёўскую духоўную семінарыю]], затым атрымаў юрыдычную адукацыю ва ўніверсітэце. Служыў перакладчыкам магілёўскага магістрацкага суда. Агулам адслужыў у судовым ведамстве 42 гады, у т.л. перакладчыкам Магілёўскай крымінальнай палаты ў чыне [[Стацкі саветнік|стацкага саветніка]]. Пасля публікацыі першай часткі зборніка «Белорусский архив древних грамот» (Масква, 1824), М. Р. Гартынскага прыцягнулі да пошукаў матэрыялаў для наступных частак. Лютым 1825 года накіраваны ў Мсціслаў для апісання дакументаў мсціслаўскіх архіваў, за некалькі месяцаў апрацаваў 80 дакументаў XVII—XVIII стагоддзяў, затым стаў праглядаць бібліятэкі і архівы мсціслаўскіх касцёлаў і цэркваў, кляштароў. Аглядзеў нумізматычныя калекцыі, сабраныя каля Полацка і Оршы, і купіў іх для [[Румянцаўскі музей|Румянцаўскага музея]]. У гэты ж перыяд зрабіў копіі 45 грамат з магілёўскага гарадскога магістрата. Арыгіналы грамат, напісаныя на пергаміне і з пячаткамі, ахоплівалі перыяд 1561—1661 гадоў, зніклі з магістрата да 1857 года. У 1838 або 1839 годзе на свае сродкі пабудаваў Дом калек пры Магілёўскім Мікалаеўскім прытулку. У 1887 годзе ў Маскве выдадзены ўрыўкі [[Магілёўская хроніка|«Хронікі Магілёва»]], выбраныя і перакладзеныя на рускую мову М. Гартынскім, напэўна, ён не бачыў арыгіналу і працаваў з копіяй, зробленай спецыяльна для яго ў 1822 годзе. Арыгінал хронікі да 1872 года захоўваўся ў сям’і [[род Трубніцкіх|Трубніцкіх]], затым трапіў у [[Імператарская публічная бібліятэка|Імператарскую публічную бібліятэку]] (Санкт-Пецябург) і лічыўся страчаным, пакуль у 1968 годзе не быў знойдзены ў фондах бібліятэкі (тым часам імя Салтыкова-Шчадрына) [[І. Філіповіч]]ам. Таксама М. Р. Гартынскі выдаў кнігу «О евреях», якая мела вялікае значэнне ў абмеркаванні стану яўрэяў Расійскай імперыі. [[Файл:Магілёў. Успенскія могілкі. Мікалай Рыгоравіч Гартынскі.jpg|thumb|Магіла Мікалая Гартынскага на [[Успенскія могілкі (Магілёў)|Успенскіх могілках]]]] Пахаваны ў Магілёве на [[Успенскія могілкі (Магілёў)|Успенскіх могілках]] па [[Вуліца Леванеўскага (Магілёў)|вуліцы Леванеўскага]], дзе захаваліся 11 пахаванняў сям’і Гартынскіх з 1769 года. У 1918 годзе Гартынскія з’ехалі за мяжу. У 1990 годзе ў Магілёў прыязджаў з [[Францыя|Францыі]] прапраўнук М. Гартынскага. Да пачатку XXI ст. па [[вуліца Вароўскага (Магілёў)|вуліцы Вароўскага]] ў Магілёве захаваліся некалькі дамоў, якія належалі сям’і Гартынскіх. == Літаратура == * Мікалай Рыгоравіч Гартынскі — гісторык і археограф / Яцкевіч З. Л. // Шляхі Магілёўскай гісторыі. ― Магілёў, 2005. — С. 159—164. * Николай Григорьевич Гортынский // Міфы і праўда аб Магілёве / І. І. Філіповіч. — Магілёў, 1993. — С. 7—8. * ''Пушкін І.'' Магілёўскі летапісец // Магілёўскія ведамасці. — 1999. — 25 лістап. — С. 5. * Родословное древо Гортынских. Могилёв 27 января 1831 года // Из глубины веков. 1500—2001 / Т. В. Пищикова. — Калуга, 2001. — С. 209—232. {{DEFAULTSORT:Гартынскі Мікалай Рыгоравіч}} [[Катэгорыя:Правадзейныя стацкія саветнікі]] [[Катэгорыя:Археографы Беларусі]] oc589iouio8s321jnx6a9l8pgei51ob 0 617892 4186588 4172374 2022-08-14T12:17:43Z StachLysy 62453 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом | Назва = Даліна ценяў | Арыгінальная назва = {{lang-en|Valley of Shadows}} | Тып = [[саўндтрэк]] | Аўтар = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]]<ref name="AllMusic" /> | Вокладка = | Памер = | Выдадзены = [[17 жніўня]] [[2018]]<ref name="Soundtrack.net, Digital" /><br />[[23 лістапада]] [[2018]] (CD)<ref name="Soundtrack.net, CD" /> | Запісаны = | Стыль = [[акадэмічная музыка]], [[саўндтрэк]] | Працягласць = 1:09:45<ref name="SoundtrackCollector.com" /> | Краіна = | Мова = | Лэйбл = [[Caldera records]] | Прадзюсар = | Агляды = * [[Review Graveyard]] {{Рэйтынг-10|8}}<ref name="Review Graveyard" /> <!-- | Храналогія = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Папярэдні альбом = '''''????''''' | Пап_год = ???? | Гэты альбом = '''''Даліна ценяў''''' | Год = 2018 | Наступны альбом = '''''????''''' | Наст_год = ???? --> | Іншае = }} «'''Даліна ценяў'''» ({{lang-en|Valley of Shadows}}) — [[саўндтрэк]] [[Нарвегія|нарвежскага]] [[фільм]]а «''[[Даліна ценяў]]''» (рэж. [[Ёнас Матсаў Гюльбрандсэн]]), напісаны польскім кампазітарам [[Збігнеў Прайснер|Збігневам Прайснерам]]. Выдадзены ў [[2018]] годзе [[Лэйбл гуказапісу|лэйблам]] «[[Caldera records]]»<ref name="Discogs" />. == Спіс кампазіцый == {{tracklist | collapsed = no | headline = | title1 = Aslak's Dream | length1 = 01:16 | title2 = The Calling | length2 = 09:47 | title3 = The Shadow | length3 = 03:10 | title4 = The Forest Gate | length4 = 03:13 | title5 = Alas | length5 = 03:38 | title6 = Search Of Lost Time | length6 = 04:22 | title7 = Moon | length7 = 01:16 | title8 = Journey In The Woods | length8 = 07:24 | title9 = Before Dawn | length9 = 06:59 | title10 = Valley Of Shadows | length10 = 03:52 | title11 = Odyssey | length11 = 12:07 | title12 = Valley Of Shadows – Wake Up | length12 = 01:20 | title13 = Metamorphosis | length13 = 07:22 | title14 = Afterlife | length14 = 03:59 }} == Выканаўцы == Выканаўцы<ref name="Preisner.com" />: * Аркестр — {{нп5|Варшаўскі філарманічны аркестр||pl|Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej}} * Дырыжор — {{нп5|Давід Рунц||pl|Dawid Runtz}} * Вакал — [[Ліза Джэрард]] * Фартэпіяна — {{нп5|Дамінік Ваня||pl|Dominik Wania}} * Віяланчэль — Магдалена Плута * Арган Хаманда, муг — {{нп5|Юзэф Скршэк||pl|Józef Skrzek}} * Арган Хаманда, вірус, вакал — [[Збігнеў Прайснер]] == Крытыка і ўзнагароды == Аглядальнік саўндтрэкаў Міхнеа Мандэтуану ацаніў альбом на 94 балы са 100<ref name="SoundtrackDreams.com" />. Саўндтрэк быў намініраваны на Прыз глядацкіх сімпатый «''[[Сусветная прэмія саўндтрэкаў|Сусветнай прэміі саўндтрэкаў]]''». == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="AllMusic">{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/valley-of-shadows-original-soundtrack-mw0003232789|title=Valley of Shadows (Original Soundtrack) – Zbigniew Preisner|author=|date=|publisher=[[AllMusic]]|lang=en|accessdate=2019-10-11}}</ref> <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Valley-Of-Shadows/release/12969739|title=Zbigniew Preisner — Valley Of Shadows|author=|date=|publisher=[[Discogs]]|lang=en|accessdate=2019-10-11}}</ref> <ref name="Preisner.com">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=159|title=Soundtracks: Valley of Shadows|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]]|lang=en|accessdate=2019-10-11}}</ref> <ref name="Review Graveyard">{{cite web|url=http://reviewgraveyard.com/00_revs/r2018/music/18-12-03_valley-shadows.html|title=Valley of Shadows: Original Soundtrack — Soundtrack Review|author=Darren Rea|date=|publisher=Сайт «''Review Graveyard''»|lang=en|accessdate=2022-03-11}}</ref> <ref name="Soundtrack.net, CD">{{cite web|url=https://www.soundtrack.net/album/valley-of-shadows-cd/|title=Valley of Shadows Soundtrack (2017)|author=|date=|publisher=Soundtrack.net|lang=en|accessdate=2019-10-11}}</ref> <ref name="Soundtrack.net, Digital">{{cite web|url=https://www.soundtrack.net/album/valley-of-shadows/|title=Valley of Shadows Soundtrack (2017)|author=|date=|publisher=Soundtrack.net|lang=en|accessdate=2019-10-11}}</ref> <ref name="SoundtrackCollector.com">{{cite web|url=http://www.soundtrackcollector.com/title/115010/|title=Skyggenes Dal (2017)|author=|date=|publisher=SoundtrackCollector.com|lang=en|accessdate=2019-10-11}}</ref> <ref name="SoundtrackDreams.com">{{cite web|url=https://www.soundtrackdreams.com/2018/09/soundtrack-review-valley-of-shadows-zbigniew-preisner-2018/|title=Soundtrack review: Valley of shadows (Zbigniew Preisner – 2018)|author=Mihnea Manduteanu|date=2018-09-23|publisher=SoundtrackDreams.com|lang=en|accessdate=2019-10-11}}</ref> }} == Спасылкі == * [https://www.youtube.com/watch?v=ClfJIsQnVtk Фрагмент альбома «''Даліна ценяў''»] на канале «''Preisner Productions''» на [[YouTube]] * [http://caldera-records.com/portfolio/valley-of-shadows/ «''Даліна ценяў''»] на сайце лэйбла «''Caldera Records''» * [http://reviewgraveyard.com/00_revs/r2018/music/18-12-03_valley-shadows.html Агляд «''Даліны ценяў''»] {{ref-en}} на сайце «''Review Graveyard''» * [https://music.apple.com/us/album/valley-of-shadows-original-motion-picture-soundtrack/1421258163 «''Даліна ценяў''»] на сайце «''Apple Music Preview''» {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі Збігнева Прайснера]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі 2018 года]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі]] qv36agnpfqxlt63sey5dfn4n7mavs38 0 631261 4186674 4018573 2022-08-14T14:56:21Z Artsiom91Bot 51617 /* Літаратура */катэгорыя з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Навуковец}} {{Цёзкі2|Радзевіч}} '''Міхаіл Васілевіч Радзевіч''' ({{ДН|14|10|1838}}, [[Мазыр]], [[Мінская губерня]], [[Расійская імперыя]] — {{ДС|||1919}}, [[Міцькі (Мазырскі раён)|Міцькі]], [[Мазырскі павет (Расійская імперыя)|Мазырскі павет]], [[Гомельская губерня]]; псеўданімы: ''Звычайны назіральнік''; ''Р. д. ч.''; '' Р–ч, М. В.'') — [[Беларусь|беларускі]] і [[Расійская імперыя|расійскі]] [[публіцыст]], літаратурны і тэатральны [[крытык]], [[педагог]], [[этнаграфія|этнограф]]. == Біяграфія == Міхаіл Радзевіч нарадзіўся ў сям’і [[праваслаўе|праваслаўнага]] святара. [[Беларусы|Беларус]]<ref>{{Крыніцы/БіЕ|Родевич, Михаил Васильевич}}</ref>. У 1859 годзе скончыў Санкт-Пецярбургскую духоўную семінарыю, потым вучыўся ў [[Санкт-Пецярбургская духоўная акадэмія|духоўнай акадэміі]]. Па завяршэнні [[Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт|ўніверсітэта]] ў 1862 годзе атрымаў пасведчанне настаўніка [[руская мова|рускай мовы]] і славеснасці. У 1862 годзе пазнаёміўся з [[Фёдар Міхайлавіч Дастаеўскі|Ф. М. Дастаеўскім]] і праз год стаў хатнім настаўнікам яго пасынка П. А. Ісаева. У лісце да яго пісьменнік наказваў: ''«Спадзяюся, урэшце, на тваё добрае сэрца і на Міхаіла Васілевіча, жыццё з якім, пэўна, прынясе табе хоць якую-небудзь карысць <…> карыстайся часцей асяроддзем і размовай Міхаіла Васілевіча»''. Але ў выніку адносіны паміж Дастаеўскім і Радзевічам разарваліся, у большай ступені праз адмоўнае стаўленне Ісаева да настаўніка, якога Дастаеўскі называў ''«[[нігілізм|нігілістам]]-паповічам»''<ref name = "dastaeuski">{{кніга|аўтар = Нечаева В. С. |загаловак = Журнал М. М. и Ф. М. Достоевских «Время». 1861−1863| спасылка = https://www.fedordostoevsky.ru/pdf/nechaeva_1972.pdf |месца = Масква |выдавецтва = Наука |год = 1972 |старонкі = 67—68|старонак = 316 |тыраж = 4000}}</ref>. У 1864—1870 гадах працаваў выкладчыкам у [[Вільня|віленскіх]] гімназіях, пасля быў прызначаны інспектарам народных вучылішчаў. У 1873 годзе яму прысвоілі званне [[надворны саветнік|надворнага саветніка]] і накіравалі справаводам у Міністэрства народнай асветы ў Пецярбург. З 1889 па 1894 год у чыне [[Сапраўдны стацкі саветнік|сапраўднага стацкага саветніка]] ўзначальваў Варшаўскую навучальную дырэкцыю. У 1894 годзе выйшаў у адстаўку і пасяліўся ў маёнтку [[Міцькі (Мазырскі раён)|Міцькі]] на Мазыршчыне, дзе заняўся літаратурнай дзейнасцю. Далейшы яго лёс невядомы<ref>{{cite web|url = http://www.person.goub.by/?p=2368 |title = Радзевіч Міхаіл Васілевіч |date = 28.01.2018 |publisher = Знакамітыя людзі Гомельшчыны |language = ru |accessdate = 05.01.2019}}</ref>. == Літаратурная дзейнасць == Са жніўня 1862 года Міхаіл Радзевіч пачаў друкавацца ў часопісе братоў Дастаеўскіх «Время», дзе былі апублікаваныя яго артыкулы сацыяльнай тэматыкі: «Пра сувязь прастытуцыі з буржуазным грамадскім ладам», «Пра ненармальнае становішча жанчыны», «Пра паходжанне жабрацтва і бездапаможнасці прыватнай філантропіі» і іншыя. У 1860-я гады таксама выступаў як публіцыст і тэатральны крытык у часопісах «Искра» і «Русская сцена». Выдаў кнігі «Наша грамадская маральнасць», «Новы Мітрафан», «Рысы пасляпятроўскай рускай гісторыі». У 1864 годзе напісаў [[камедыя|камедыю]] «Мяшчанская нявеста». У 1909 годзе ў сувязі з адлучэннем [[Леў Талстой|Льва Талстога]] ад царквы даслаў яму ліст і вершы, якія прыхільна сустрэў пісьменнік<ref>''Толстой Л. Н.'' Полное собрание сочинений. — М.: Художественная литература, 1955. — Т. 80. — [http://tolstoy-lit.ru/tolstoy/pisma/1909-iyul-dekabr/letter-21.htm С. 20]. — ISBN 978-5-906190-9.</ref>. На думку некаторых даследчыкаў, Радзевіч мог паслужыць прататыпам Міхаіла Ракіціна ў рамане Ф. М. Дастаеўскага «{{нп3|Браты Карамазавы|Браты Карамазавы|ru|Братья Карамазовы}}»<ref name = "dastaeuski"/><ref>{{cite web|url = https://www.fedordostoevsky.ru/around/Rodevich_M_V/ |title = Радзевіч Міхаіл Васілевіч |author = Рублёў С. |date = 2012—2020 |publisher = Фёдар Міхайлавіч Дастаеўскі. Анталогія жыцця і творчасці |language = ru |accessdate = 05.01.2020}}</ref>. == Педагагічная дзейнасць == У [[педагогіка|педагогіцы]] быў прыхільнікам ідэй [[Канстанцін Дзмітрыевіч Ушынскі|Канстанціна Ушынскага]]. Крытыкаваў сістэму ўнутрышкольнага рэжыму, фізічныя пакаранні ў навучальных установах, цяжкае становішча педагогаў. Па яго словах, маральна выхоўваюць вучняў правільная арганізацыя вучобы, умелае прымяненне настаўнікам метадаў пераканання і тлумачэння, дзейнасць і паводзіны выкладчыка<ref name = "radzevich2">{{кніга|аўтар = Чечет В. В. |частка = Михаил Васильевич Родевич | спасылка = http://elib.bspu.by/handle/doc/33434 |загаловак = Антология педагогической мысли Белорусской ССР |адказны = сост. Э. К. Дорошевич [и др.] |месца = Масква |выдавецтва = Педагогика |год = 1986| старонкі = 211—216|старонак = 460 |тыраж = 11000}}</ref>. Аўтар шэрагу артыкулаў пра педагогіку: «Аб шкоднай паліцэйскай абстаноўцы ў сучаснай школе, якая разбэшчвае маральнасць вучняў», «Кветкі на магілу К. Д. Ушынскага», «Купцы — рэфарматары гімназій», «Адзінка», «На ўроках» і інш. На беларускім матэрыяле заснаваны яго педагагічныя і этнаграфічныя [[нарыс]]ы «У народнай школе» і «Старамядзельскія паданні» (1870), «Беларускія народныя школы» (1871), «Халера» і «Хохлік» (1873, пад рубрыкай «З беларускага жыцця»)<ref name = "radzevich2"/>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|13}} * ''[[Генадзь Васілевіч Кісялёў|Кісялёў Г. В.]]'' Героі і музы. Гістарычна-літаратурныя нарысы. — Мн., [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Маст. літ.]] — 1982. — С. 188—212. * Мыслiцелi i асветнiкi Беларусi: Энцыкл. даведнiк / [[Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі|Беларус. Энцыкл.]]; Гал. рэд. «Беларус. Энцыкл.»: [[Б. І. Сачанка]] (гал. рэд) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Радзевіч Міхаіл Васілевіч}} [[Катэгорыя:Педагогі Беларусі]] [[Катэгорыя:Педагогі Расіі]] [[Катэгорыя:Публіцысты Беларусі]] [[Катэгорыя:Публіцысты XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Выпускнікі СПбДУ]] [[Катэгорыя:Правадзейныя стацкія саветнікі]] [[Катэгорыя:Этнографы Беларусі]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Мазырскім раёне]] [[Катэгорыя:Крытыкі Беларусі]] 0s6rsbie2k3b0qhijlbk22okyglmfnn 0 631957 4186621 4186040 2022-08-14T13:07:53Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Белькаўскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[Беларусь]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Пастаўскі раён]] |Уключае = 26 населеных пунктаў |Сталіца = [[Белькі (вёска)|Белькі]] |Датаўтварэння = [[16 ліпеня]] [[1954]] |Скасаванне = [[18 снежня]] [[2009]] |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = 679 |Год перапісу = 2009 |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = 110,665 |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = |Сайт = |Заўвагі = }} '''Бе́лькаўскі сельсавет''' — былая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Пастаўскі раён|Пастаўскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Цэнтр — вёска [[Белькі (вёска)|Белькі]]. Плошча сельсавета складала 11066,5 га<ref name=":0">[http://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2010-37/2010-37(003-017).pdf&oldDocPage=4 Решение Витебского областного Совета депутатов от 18 декабря 2009 г. № 202 Об упразднении Бельковского сельсовета и изменении границ Воропаевского поссовета и Куропольского сельсовета Поставского района] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210518203414/https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2010-37%2F2010-37%28003-017%29.pdf&oldDocPage=4 |date=18 мая 2021 }}</ref>. Утвораны 16 ліпеня 1954 года ў складзе [[Дунілавіцкі раён|Дунілавіцкага раёна]] [[Маладзечанская вобласць|Маладзечанскай вобласці]] шляхам аб’яднання скасаваных [[Тузбіцкі сельсавет|Тузбіцкага]] і [[Галбейскі сельсавет|Галбейскага]] сельсаветаў<ref>Указ Президиума Верховного Совета Белорусской ССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Молодечненской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.</ref>. З 20 студзеня 1960 года ў складзе [[Глыбоцкі раён|Глыбоцкага раёна]] Віцебскай вобласці. 20 мая 1960 года ў склад сельсавета з [[Казлоўшчынскі сельсавет (Глыбоцкі раён)|Казлоўшчынскага сельсавета]] перададзены 5 населеных пунктаў ([[Буда (Пастаўскі раён)|Буда]], [[Масты (Пастаўскі раён)|Масты]], [[Навінкі (Пастаўскі раён)|Навінкі]], [[Піскуны]] і [[Якімаўцы]])<ref>Рашэнне выканаўчага камітэта Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 20 мая 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 16.</ref>. 28 мая 1962 года да сельсавета далучана частка скасаванага [[Жукоўшчынскі сельсавет (Шаркаўшчынскі раён)|Жукоўшчынскага сельсавета]] былога [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскага раёна]] (8 населеных пунктаў: [[Агальніца Малая]], [[Алашкаўшчына]], [[Асіннікі (Пастаўскі раён)|Асіннікі]], [[Вінаграды]], [[Крашнева]], [[Навасёлкі (Курапольскі сельсавет)|Навасёлкі]], [[Полава]], [[Пятровічы (Варапаеўскі сельсавет)|Пятровічы]])<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 28 мая 1962 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1962, № 25 (984).</ref>. З 25 снежня 1962 года сельсавет у складзе Пастаўскага раёна. У 1963 годзе ў склад сельсавета з [[Пяліцкі сельсавет|Пяліцкага сельсавета]] Мёрскага раёна перададзены 11 населеных пунктаў ([[Абалонь (Шаркаўшчынскі раён)|Абалонь]], [[Агальніца Вялікая]], [[Алашкі Вялікія]], [[Алашкі Малыя]], [[Грыблы]], [[Жукоўшчына (Шаркаўшчынскі раён)|Жукоўшчына]], [[Зямцы (Шаркаўшчынскі раён)|Зямцы]], [[Мельніца (Шаркаўшчынскі раён)|Мельніца]], [[Слабада (Станіславоўскі сельсавет)|Слабада]], [[Сямёнавічы (Шаркаўшчынскі раён)|Сямёнавічы]] і [[Халопаўшчына]])<ref>Рашэнні выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 27 снежня 1962 г. і выканкома Віцебскага абласнога (сельскага) Савета дэпутатаў працоўных ад 22 студзеня 1963 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).</ref>. 7 чэрвеня 1966 года ў склад Пяліцкага сельсавета Мёрскага раёна вернуты 11 населеных пунктаў (Абалонь, Агальніца Вялікая, Алашкі Вялікія, Алашкі Малыя, Грыблы, Жукоўшчына, Зямцы, Мельніца, Слабада, Сямёнавічы і Халопаўшчына)<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 7 чэрвеня 1966 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1966, № 22 (1142).</ref>. 18 снежня 2009 года сельсавет скасаваны, яго тэрыторыя далучана да [[Варапаеўскі пассавет|Варапаеўскага пассавета]] (16 населеных пунктаў: [[Аліхверы]], [[Альшнева]], [[Барэйкі (Пастаўскі раён)|Барэйкі]], [[Белькі (вёска)|Белькі]], [[Вайцяхі (Пастаўскі раён)|Вайцяхі]], [[Галбея (вёска)|Галбея]], [[Кеўлічы]], [[Косаўшчына (Пастаўскі раён)|Косаўшчына]], [[Невядомшчына]], [[Паўлюгі]], [[Полава]], [[Пятровічы (Варапаеўскі сельсавет)|Пятровічы]], [[Рагоўскія]], [[Рымкі (Пастаўскі раён)|Рымкі]], [[Стахоўскія]], [[Трумпічы]]) і [[Курапольскі сельсавет|Курапольскага сельсавета]] (10 населеных пунктаў: [[Алашкаўшчына]], [[Асіннікі (Пастаўскі раён)|Асіннікі]], [[Балаі (Пастаўскі раён)|Балаі]], [[Дубрава (Пастаўскі раён)|Дубрава]], [[Казімерцы]], [[Крашнева]], [[Мацейкі (Курапольскі сельсавет)|Мацейкі]], [[Навасёлкі (Курапольскі сельсавет)|Навасёлкі]], [[Тузбіца]], [[Шымукоўшчына]])<ref name=":0"></ref>. Насельніцтва сельсавета паводле перапісу 2009 года складала 679 чалавек<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасць насельніцтва населеных пунктаў Беларусі паводле перапісу 2009 года] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm |date=2 кастрычніка 2019 }}</ref>, з іх 94,4 % — [[беларусы]], 4,0 % — [[рускія ў Беларусі|рускія]], 1,2 % — [[палякі ў Беларусі|палякі]]<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic-comm2009.htm Этнічны склад насельніцтва сельсаветаў Беларусі паводле перапісу 2009 года]</ref>. На момант скасавання ў склад сельсавета ўваходзілі 26 населеных пунктаў. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / С.Д. Гриневич и др. — Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Т. 2: (1944―1980 гг.). — Минск: «Беларусь», 1987. — 283 с. * Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с. {{Пастаўскі раён}} [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Пастаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Дунілавіцкага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Глыбоцкага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1954 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, скасаваныя ў 2009 годзе]] fryywd26357t9w6d0htteud241cc9qo 828 634872 4186956 4185932 2022-08-15T00:00:55Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 114399, admins = 1030, articles = 6564647, edits = 1109548470, files = 896365, pages = 56719198, users = 44290779, depth = 1141.863 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 191, admins = 6, articles = 6125877, edits = 34882314, files = 0, pages = 11232215, users = 93339, depth = 2.157856 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 16793, admins = 191, articles = 2715491, edits = 223830658, files = 128672, pages = 7498625, users = 3976067, depth = 92.6118 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1886, admins = 66, articles = 2552399, edits = 50977523, files = 0, pages = 6119849, users = 831456, depth = 16.27259 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16332, admins = 158, articles = 2445212, edits = 195657588, files = 69001, pages = 12145917, users = 4443254, depth = 253.5362 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3418, admins = 36, articles = 2098022, edits = 62452409, files = 20, pages = 4466166, users = 1224140, depth = 17.81601 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10552, admins = 77, articles = 1845028, edits = 124549954, files = 237614, pages = 7409085, users = 3230565, depth = 152.8819 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13211, admins = 63, articles = 1795303, edits = 144911990, files = 0, pages = 7708934, users = 6614746, depth = 203.959 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7382, admins = 122, articles = 1767039, edits = 128528662, files = 139207, pages = 7491583, users = 2282755, depth = 180.0595 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 203, admins = 7, articles = 1596715, edits = 7338276, files = 1474, pages = 2009901, users = 188496, depth = 0.244487 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 3994, admins = 101, articles = 1532203, edits = 67624333, files = 261, pages = 3556973, users = 1186127, depth = 33.20024 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 15018, admins = 40, articles = 1337749, edits = 90782258, files = 30440, pages = 3952813, users = 1967199, depth = 87.76272 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8643, admins = 66, articles = 1296772, edits = 72904031, files = 60711, pages = 7117687, users = 3251549, depth = 206.3801 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2153, admins = 20, articles = 1275123, edits = 68933252, files = 24513, pages = 19375301, users = 876753, depth = 716.8724 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 85, admins = 3, articles = 1265925, edits = 6287109, files = 42, pages = 2881768, users = 52898, depth = 3.554466 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3105, admins = 46, articles = 1187012, edits = 36772013, files = 110436, pages = 4120122, users = 638805, depth = 54.49464 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4886, admins = 26, articles = 1182303, edits = 58892887, files = 49839, pages = 7804623, users = 2289628, depth = 236.7411 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8461, admins = 56, articles = 1094283, edits = 64017972, files = 58364, pages = 5400621, users = 2791700, depth = 183.5757 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5218, admins = 34, articles = 923247, edits = 35282805, files = 81791, pages = 5339555, users = 1142083, depth = 151.1962 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 988, admins = 30, articles = 707514, edits = 30499777, files = 15558, pages = 1764296, users = 425957, depth = 38.56789 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 737, admins = 18, articles = 661521, edits = 25126255, files = 36348, pages = 3985052, users = 310494, depth = 159.1498 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3193, admins = 41, articles = 626445, edits = 21499033, files = 47593, pages = 3293004, users = 1345690, depth = 118.2941 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1580, admins = 27, articles = 599676, edits = 33077755, files = 12720, pages = 2731143, users = 748502, depth = 153.0085 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 988, admins = 40, articles = 595795, edits = 22830731, files = 4, pages = 1698441, users = 558857, depth = 46.04133 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1593, admins = 30, articles = 535738, edits = 20654297, files = 70039, pages = 1408417, users = 520365, depth = 38.91197 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1507, admins = 24, articles = 509902, edits = 25119907, files = 8426, pages = 1448460, users = 510206, depth = 58.7571 }, ['tr'] = { pos = 27, activeusers = 2996, admins = 23, articles = 509636, edits = 28264160, files = 37515, pages = 2382308, users = 1419203, depth = 160.1922 }, ['cs'] = { pos = 28, activeusers = 2051, admins = 32, articles = 508301, edits = 21549014, files = 1, pages = 1402123, users = 586070, depth = 47.52273 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 58, admins = 3, articles = 481123, edits = 8682063, files = 315, pages = 907855, users = 30718, depth = 7.523234 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 164, admins = 12, articles = 456862, edits = 41241428, files = 10238, pages = 4644240, users = 176272, depth = 745.9905 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 874, admins = 17, articles = 432708, edits = 15006889, files = 116455, pages = 2620735, users = 591619, depth = 146.4142 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 84, admins = 6, articles = 431625, edits = 3132375, files = 362, pages = 1063067, users = 53937, depth = 6.306187 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 81, admins = 5, articles = 417549, edits = 3526285, files = 6091, pages = 564749, users = 43120, depth = 0.7760018 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 242, admins = 12, articles = 397276, edits = 8997542, files = 0, pages = 825234, users = 138605, depth = 12.65215 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 522, admins = 15, articles = 359814, edits = 5629477, files = 19611, pages = 1041646, users = 298436, depth = 19.40647 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 298, admins = 16, articles = 322981, edits = 7666219, files = 11072, pages = 714140, users = 199435, depth = 15.74529 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3116, admins = 32, articles = 320480, edits = 34418879, files = 73849, pages = 1340080, users = 996138, depth = 259.9703 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 426, admins = 11, articles = 293038, edits = 8479154, files = 11343, pages = 988136, users = 123873, depth = 48.28142 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 743, admins = 25, articles = 283591, edits = 11466755, files = 549, pages = 631879, users = 311477, depth = 27.37151 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 744, admins = 25, articles = 283496, edits = 11196567, files = 0, pages = 907716, users = 435435, depth = 59.80209 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 121, admins = 5, articles = 242175, edits = 1522932, files = 246, pages = 571475, users = 37943, depth = 4.92729 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 530, admins = 10, articles = 241643, edits = 7400462, files = 0, pages = 549184, users = 221631, depth = 21.82723 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 199, admins = 16, articles = 231990, edits = 3057565, files = 10539, pages = 587816, users = 120896, depth = 12.23689 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 416, admins = 33, articles = 229583, edits = 6169735, files = 756, pages = 542222, users = 168230, depth = 21.10067 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 41, admins = 5, articles = 225593, edits = 2444284, files = 177, pages = 385406, users = 16127, depth = 3.182777 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 221051, edits = 4178622, files = 3246, pages = 646588, users = 120781, depth = 23.94943 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 942, admins = 17, articles = 216682, edits = 8370166, files = 36, pages = 702340, users = 1223999, depth = 59.86902 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 472, admins = 11, articles = 213010, edits = 6428897, files = 20953, pages = 445368, users = 277895, depth = 17.17642 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1045, admins = 22, articles = 212480, edits = 9601847, files = 18494, pages = 629855, users = 369159, depth = 58.8208 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 318, admins = 10, articles = 203867, edits = 6650530, files = 23847, pages = 500129, users = 166459, depth = 28.08227 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 243, admins = 8, articles = 188091, edits = 6151290, files = 352, pages = 472070, users = 128287, depth = 29.70272 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 639, admins = 17, articles = 186044, edits = 6562149, files = 23755, pages = 510833, users = 251764, depth = 39.1506 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177346, edits = 5721096, files = 8314, pages = 439420, users = 213628, depth = 28.43181 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 309, admins = 11, articles = 174851, edits = 5045810, files = 12534, pages = 994074, users = 149602, depth = 111.4244 }, ['uz'] = { pos = 55, activeusers = 767, admins = 20, articles = 166654, edits = 2777154, files = 2067, pages = 687655, users = 76910, depth = 39.47071 }, ['nn'] = { pos = 56, activeusers = 124, admins = 14, articles = 162636, edits = 3389560, files = 16, pages = 372392, users = 121790, depth = 15.14044 }, ['ka'] = { pos = 57, activeusers = 252, admins = 6, articles = 162300, edits = 4395503, files = 14839, pages = 459764, users = 143123, depth = 32.11481 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1223, admins = 6, articles = 152287, edits = 5604029, files = 3594, pages = 1189924, users = 709340, depth = 218.6485 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 978, admins = 15, articles = 149483, edits = 10229155, files = 27280, pages = 973664, users = 429686, depth = 319.3686 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 340, admins = 31, articles = 147840, edits = 3484177, files = 7720, pages = 465616, users = 207690, depth = 34.57248 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 152, admins = 21, articles = 137126, edits = 3688365, files = 0, pages = 275761, users = 158110, depth = 13.67122 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 116, admins = 16, articles = 135008, edits = 11097557, files = 11271, pages = 275101, users = 73719, depth = 43.43592 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 109, admins = 11, articles = 129958, edits = 3701343, files = 0, pages = 228539, users = 106770, depth = 9.319217 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 222, admins = 12, articles = 129853, edits = 4789694, files = 8678, pages = 524174, users = 103306, depth = 84.2613 }, ['zh-yue'] = { pos = 65, activeusers = 294, admins = 12, articles = 126424, edits = 1860506, files = 2629, pages = 284919, users = 243684, depth = 10.26318 }, ['bn'] = { pos = 66, activeusers = 1111, admins = 14, articles = 126408, edits = 6035582, files = 15322, pages = 990075, users = 384543, depth = 284.5736 }, ['lv'] = { pos = 67, activeusers = 297, admins = 13, articles = 115079, edits = 3662637, files = 25532, pages = 467392, users = 107973, depth = 73.44763 }, ['tg'] = { pos = 68, activeusers = 72, admins = 6, articles = 107733, edits = 1308922, files = 485, pages = 262818, users = 36126, depth = 10.3205 }, ['af'] = { pos = 69, activeusers = 190, admins = 16, articles = 104346, edits = 2514462, files = 9615, pages = 372825, users = 152168, depth = 44.64872 }, ['my'] = { pos = 70, activeusers = 147, admins = 4, articles = 103652, edits = 754371, files = 2980, pages = 216765, users = 103082, depth = 4.144436 }, ['mg'] = { pos = 71, activeusers = 47, admins = 3, articles = 94879, edits = 1045789, files = 3, pages = 245128, users = 28838, depth = 10.69878 }, ['bs'] = { pos = 72, activeusers = 183, admins = 9, articles = 90343, edits = 3415242, files = 5462, pages = 367701, users = 144546, depth = 87.54253 }, ['oc'] = { pos = 73, activeusers = 99, admins = 4, articles = 89797, edits = 2315633, files = 924, pages = 159312, users = 48404, depth = 8.710732 }, ['sq'] = { pos = 74, activeusers = 224, admins = 11, articles = 86097, edits = 2464026, files = 4730, pages = 263293, users = 143827, depth = 39.64038 }, ['mr'] = { pos = 75, activeusers = 169, admins = 12, articles = 85779, edits = 2141870, files = 19140, pages = 284949, users = 145782, depth = 40.52396 }, ['nds'] = { pos = 76, activeusers = 47, admins = 4, articles = 83903, edits = 990065, files = 0, pages = 162320, users = 48995, depth = 5.327913 }, ['ky'] = { pos = 77, activeusers = 86, admins = 2, articles = 81586, edits = 424158, files = 2688, pages = 111345, users = 33176, depth = 0.50683 }, ['ml'] = { pos = 78, activeusers = 266, admins = 15, articles = 78990, edits = 3704767, files = 6966, pages = 488363, users = 163235, depth = 203.7569 }, ['be-tarask'] = { pos = 79, activeusers = 133, admins = 4, articles = 78802, edits = 2325205, files = 1891, pages = 226441, users = 76210, depth = 36.04408 }, ['te'] = { pos = 80, activeusers = 196, admins = 13, articles = 77867, edits = 3605177, files = 12539, pages = 305617, users = 114485, depth = 100.9157 }, ['sw'] = { pos = 81, activeusers = 212, admins = 14, articles = 74532, edits = 1239411, files = 2270, pages = 150318, users = 55117, depth = 8.525046 }, ['br'] = { pos = 82, activeusers = 90, admins = 6, articles = 72407, edits = 2002855, files = 5404, pages = 141844, users = 70165, depth = 12.98552 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 20, admins = 2, articles = 72352, edits = 848785, files = 0, pages = 196959, users = 25050, depth = 12.7822 }, ['jv'] = { pos = 84, activeusers = 102, admins = 4, articles = 70236, edits = 1593453, files = 5430, pages = 178311, users = 53955, depth = 21.15885 }, ['vec'] = { pos = 85, activeusers = 45, admins = 5, articles = 68977, edits = 1100396, files = 724, pages = 140354, users = 32084, depth = 8.395223 }, ['ht'] = { pos = 86, activeusers = 43, admins = 3, articles = 67877, edits = 803510, files = 0, pages = 82075, users = 28521, depth = 0.4283408 }, ['pms'] = { pos = 87, activeusers = 41, admins = 4, articles = 66375, edits = 855401, files = 2069, pages = 101499, users = 25315, depth = 2.359972 }, ['pnb'] = { pos = 88, activeusers = 58, admins = 2, articles = 65802, edits = 606297, files = 225, pages = 113804, users = 32466, depth = 2.8351 }, ['su'] = { pos = 89, activeusers = 38, admins = 7, articles = 61275, edits = 629281, files = 545, pages = 97395, users = 28381, depth = 2.245106 }, ['lb'] = { pos = 90, activeusers = 73, admins = 5, articles = 61008, edits = 2391073, files = 2372, pages = 131459, users = 55161, depth = 24.25511 }, ['ba'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 7, articles = 60369, edits = 1149001, files = 1456, pages = 169932, users = 35452, depth = 22.27128 }, ['lld'] = { pos = 92, activeusers = 13, admins = 2, articles = 59758, edits = 94193, files = 0, pages = 63221, users = 2240, depth = 0.005003456 }, ['ga'] = { pos = 93, activeusers = 93, admins = 7, articles = 57348, edits = 1076933, files = 1123, pages = 96045, users = 52557, depth = 5.105426 }, ['szl'] = { pos = 94, activeusers = 49, admins = 3, articles = 55850, edits = 347624, files = 0, pages = 69135, users = 21783, depth = 0.2845041 }, ['lmo'] = { pos = 95, activeusers = 45, admins = 5, articles = 54946, edits = 1126394, files = 4437, pages = 123895, users = 37752, depth = 14.31596 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 123, admins = 19, articles = 54734, edits = 1760081, files = 3218, pages = 141569, users = 86764, depth = 31.29246 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 93, admins = 3, articles = 53876, edits = 1093643, files = 565, pages = 109164, users = 51843, depth = 10.55036 }, ['cv'] = { pos = 98, activeusers = 54, admins = 2, articles = 49623, edits = 749490, files = 537, pages = 97790, users = 31220, depth = 7.22112 }, ['fy'] = { pos = 99, activeusers = 66, admins = 8, articles = 49289, edits = 1086831, files = 7588, pages = 150405, users = 43478, depth = 30.41162 }, ['vo'] = { pos = 100, activeusers = 35, admins = 2, articles = 43726, edits = 3319950, files = 0, pages = 174290, users = 32367, depth = 169.8347 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 133, admins = 11, articles = 43067, edits = 1956804, files = 1897, pages = 234039, users = 123499, depth = 164.4028 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 50, admins = 4, articles = 42552, edits = 294400, files = 135, pages = 55371, users = 78741, depth = 0.4825294 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 163, admins = 7, articles = 42445, edits = 970269, files = 1617, pages = 185135, users = 51379, depth = 59.22944 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 73, admins = 6, articles = 42190, edits = 1838225, files = 1499, pages = 128482, users = 68386, depth = 59.85196 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40560, edits = 862317, files = 690, pages = 146765, users = 95490, depth = 40.28454 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 34, admins = 3, articles = 40161, edits = 487238, files = 209, pages = 60555, users = 24970, depth = 2.074851 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 110, admins = 9, articles = 38444, edits = 609495, files = 1581, pages = 134377, users = 42335, depth = 28.24387 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34278, edits = 553236, files = 168, pages = 59177, users = 24942, depth = 4.932765 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 56, admins = 5, articles = 33423, edits = 992856, files = 0, pages = 49190, users = 33663, depth = 4.491762 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 114, admins = 5, articles = 32330, edits = 1068348, files = 1258, pages = 103679, users = 58716, depth = 50.18643 }, ['gu'] = { pos = 111, activeusers = 71, admins = 3, articles = 29953, edits = 825372, files = 0, pages = 117706, users = 69126, depth = 60.18585 }, ['als'] = { pos = 112, activeusers = 71, admins = 9, articles = 29020, edits = 1014466, files = 571, pages = 69721, users = 92545, depth = 28.62129 }, ['bar'] = { pos = 113, activeusers = 56, admins = 3, articles = 28589, edits = 835528, files = 1320, pages = 111814, users = 63520, depth = 63.3249 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 165, admins = 3, articles = 28481, edits = 1109338, files = 2595, pages = 130354, users = 76180, depth = 108.8798 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 42, admins = 5, articles = 26213, edits = 732832, files = 1407, pages = 55698, users = 41364, depth = 16.64691 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 17, admins = 3, articles = 25087, edits = 886476, files = 45, pages = 62808, users = 23524, depth = 31.90957 }, ['avk'] = { pos = 117, activeusers = 30, admins = 6, articles = 23967, edits = 114097, files = 0, pages = 29086, users = 3097, depth = 0.1789506 }, ['ia'] = { pos = 118, activeusers = 44, admins = 6, articles = 23775, edits = 641962, files = 4, pages = 37734, users = 44761, depth = 5.864677 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 37, admins = 2, articles = 23067, edits = 650075, files = 0, pages = 55979, users = 27216, depth = 23.64093 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 99, admins = 3, articles = 21364, edits = 707095, files = 1475, pages = 97965, users = 78016, depth = 92.79201 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 14, admins = 2, articles = 20507, edits = 295932, files = 709, pages = 34664, users = 15145, depth = 4.068661 }, ['crh'] = { pos = 122, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19735, edits = 177467, files = 0, pages = 39656, users = 17869, depth = 4.559915 }, ['xmf'] = { pos = 123, activeusers = 27, admins = 3, articles = 19623, edits = 186147, files = 0, pages = 36514, users = 17104, depth = 3.777257 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 79, admins = 3, articles = 18027, edits = 510183, files = 3122, pages = 79892, users = 58410, depth = 75.20831 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 119, admins = 3, articles = 17669, edits = 166028, files = 0, pages = 31224, users = 18460, depth = 3.129449 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 26, admins = 5, articles = 17083, edits = 355483, files = 109, pages = 29092, users = 24183, depth = 6.038522 }, ['os'] = { pos = 127, activeusers = 37, admins = 3, articles = 16163, edits = 524094, files = 164, pages = 60172, users = 22617, depth = 64.57342 }, ['frr'] = { pos = 128, activeusers = 24, admins = 5, articles = 16118, edits = 231465, files = 1323, pages = 41285, users = 18009, depth = 13.6689 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 38, admins = 6, articles = 15909, edits = 566957, files = 347, pages = 32208, users = 25628, depth = 18.47662 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 48, admins = 5, articles = 15893, edits = 461771, files = 125, pages = 71786, users = 31118, depth = 79.55913 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15555, edits = 89597, files = 0, pages = 31363, users = 18986, depth = 2.95046 }, ['ps'] = { pos = 132, activeusers = 49, admins = 1, articles = 15434, edits = 283881, files = 1732, pages = 54421, users = 27852, depth = 33.2853 }, ['bug'] = { pos = 133, activeusers = 17, admins = 1, articles = 15411, edits = 200715, files = 0, pages = 19625, users = 12284, depth = 0.7647114 }, ['yi'] = { pos = 134, activeusers = 49, admins = 3, articles = 15394, edits = 579133, files = 1062, pages = 44211, users = 45487, depth = 45.90316 }, ['ilo'] = { pos = 135, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15362, edits = 391852, files = 0, pages = 70154, users = 16199, depth = 71.05725 }, ['sd'] = { pos = 136, activeusers = 28, admins = 4, articles = 15249, edits = 240171, files = 145, pages = 56238, users = 15791, depth = 30.85621 }, ['ban'] = { pos = 137, activeusers = 34, admins = 3, articles = 15050, edits = 122103, files = 112, pages = 30503, users = 5386, depth = 4.220232 }, ['am'] = { pos = 138, activeusers = 42, admins = 2, articles = 15042, edits = 371613, files = 1765, pages = 45919, users = 39294, depth = 34.10025 }, ['nap'] = { pos = 139, activeusers = 26, admins = 3, articles = 14730, edits = 664691, files = 281, pages = 23709, users = 27743, depth = 10.41734 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 32, admins = 3, articles = 14268, edits = 381639, files = 1765, pages = 47683, users = 22219, depth = 43.89812 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 37, admins = 4, articles = 13823, edits = 377344, files = 133, pages = 35374, users = 23079, depth = 25.92886 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 36, admins = 3, articles = 13776, edits = 368759, files = 0, pages = 40263, users = 26935, depth = 33.85757 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 23, admins = 1, articles = 13751, edits = 213200, files = 462, pages = 30206, users = 14945, depth = 10.10698 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 24, admins = 5, articles = 13722, edits = 229524, files = 115, pages = 39300, users = 11780, depth = 20.29242 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13673, edits = 454300, files = 623, pages = 65533, users = 26544, depth = 99.72869 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 34, admins = 3, articles = 13444, edits = 165790, files = 263, pages = 30427, users = 30221, depth = 8.695028 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 17, admins = 2, articles = 13305, edits = 50767, files = 0, pages = 20827, users = 4044, depth = 0.7790973 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 27, admins = 3, articles = 13011, edits = 152281, files = 2739, pages = 35049, users = 23389, depth = 12.46502 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 30, admins = 3, articles = 12547, edits = 137266, files = 0, pages = 26472, users = 24159, depth = 6.386851 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 38, admins = 3, articles = 12269, edits = 233434, files = 865, pages = 32939, users = 19721, depth = 20.11483 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 59, admins = 4, articles = 11776, edits = 469475, files = 445, pages = 70187, users = 35415, depth = 164.5695 }, ['shn'] = { pos = 152, activeusers = 10, admins = 2, articles = 11619, edits = 55040, files = 60, pages = 27132, users = 3287, depth = 3.616185 }, ['wa'] = { pos = 153, activeusers = 30, admins = 4, articles = 11556, edits = 388521, files = 622, pages = 27263, users = 22273, depth = 26.32766 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11427, edits = 380036, files = 0, pages = 96929, users = 94579, depth = 219.5124 }, ['ie'] = { pos = 155, activeusers = 27, admins = 3, articles = 11055, edits = 151007, files = 0, pages = 14858, users = 16921, depth = 1.20274 }, ['lij'] = { pos = 156, activeusers = 31, admins = 8, articles = 11020, edits = 231794, files = 7, pages = 26616, users = 14508, depth = 17.44306 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 102, admins = 4, articles = 10619, edits = 330290, files = 1704, pages = 73137, users = 34603, depth = 156.5313 }, ['zu'] = { pos = 158, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10579, edits = 96689, files = 0, pages = 23977, users = 17580, depth = 6.468043 }, ['mrj'] = { pos = 159, activeusers = 11, admins = 1, articles = 10426, edits = 100507, files = 0, pages = 18656, users = 9961, depth = 3.356928 }, ['mhr'] = { pos = 160, activeusers = 24, admins = 1, articles = 10425, edits = 184915, files = 0, pages = 27244, users = 13120, depth = 17.66646 }, ['hif'] = { pos = 161, activeusers = 32, admins = 2, articles = 10270, edits = 272241, files = 192, pages = 42220, users = 29605, depth = 62.40741 }, ['hyw'] = { pos = 162, activeusers = 36, admins = 5, articles = 10256, edits = 195171, files = 0, pages = 21580, users = 7347, depth = 11.02574 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 19, admins = 1, articles = 10101, edits = 48808, files = 0, pages = 16220, users = 2208, depth = 1.104262 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 48, admins = 6, articles = 9521, edits = 282075, files = 1101, pages = 33420, users = 36311, depth = 53.1805 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 28, admins = 1, articles = 9445, edits = 122378, files = 0, pages = 18264, users = 30416, depth = 5.84174 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 13, admins = 2, articles = 9306, edits = 140143, files = 288, pages = 17645, users = 10820, depth = 6.377516 }, ['ig'] = { pos = 167, activeusers = 94, admins = 5, articles = 8880, edits = 86672, files = 0, pages = 15314, users = 13849, depth = 2.971162 }, ['pam'] = { pos = 168, activeusers = 22, admins = 2, articles = 8847, edits = 295764, files = 403, pages = 21424, users = 19414, depth = 27.90017 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8524, edits = 49754, files = 0, pages = 10768, users = 5846, depth = 0.3202225 }, ['sn'] = { pos = 170, activeusers = 28, admins = 1, articles = 8491, edits = 97534, files = 0, pages = 16793, users = 15490, depth = 5.552333 }, ['so'] = { pos = 171, activeusers = 63, admins = 1, articles = 8452, edits = 239632, files = 0, pages = 25763, users = 32226, depth = 39.01878 }, ['rue'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8387, edits = 130997, files = 87, pages = 17647, users = 25395, depth = 9.048969 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 36, admins = 2, articles = 8009, edits = 723310, files = 53, pages = 69068, users = 29708, depth = 608.6819 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 20, admins = 6, articles = 7802, edits = 300662, files = 0, pages = 20860, users = 26312, depth = 40.37436 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 28, admins = 4, articles = 7709, edits = 139665, files = 0, pages = 26175, users = 11805, depth = 30.61614 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 24, admins = 5, articles = 7637, edits = 308838, files = 480, pages = 21222, users = 24656, depth = 46.04878 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 15, admins = 6, articles = 7596, edits = 320793, files = 571, pages = 20404, users = 25886, depth = 44.69946 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7423, edits = 153286, files = 0, pages = 13449, users = 16657, depth = 7.511243 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 44, admins = 3, articles = 7408, edits = 97080, files = 0, pages = 16951, users = 5464, depth = 9.50391 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 22, admins = 4, articles = 7330, edits = 177302, files = 150, pages = 16373, users = 21953, depth = 16.48172 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 29, admins = 3, articles = 7193, edits = 501091, files = 170, pages = 19385, users = 20729, depth = 74.26438 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 29, admins = 1, articles = 6697, edits = 151482, files = 0, pages = 31095, users = 14477, depth = 64.65742 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 19, admins = 1, articles = 6489, edits = 394776, files = 146, pages = 33577, users = 38633, depth = 204.8836 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 18, admins = 2, articles = 6436, edits = 105942, files = 0, pages = 15904, users = 12052, depth = 14.41605 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 16, admins = 3, articles = 6427, edits = 62085, files = 807, pages = 13815, users = 14296, depth = 5.938447 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 43, admins = 2, articles = 6354, edits = 230377, files = 319, pages = 15755, users = 24796, depth = 32.00917 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 25, admins = 4, articles = 6243, edits = 176751, files = 196, pages = 12094, users = 13211, depth = 12.83706 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 29, admins = 2, articles = 6205, edits = 379557, files = 0, pages = 14798, users = 19888, depth = 49.19037 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 15, admins = 1, articles = 6012, edits = 139833, files = 0, pages = 17555, users = 26483, depth = 29.36353 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 20, admins = 2, articles = 5987, edits = 118158, files = 9, pages = 20331, users = 17750, depth = 33.36003 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5723, edits = 185515, files = 41, pages = 43552, users = 6351, depth = 186.1115 }, ['gv'] = { pos = 192, activeusers = 21, admins = 3, articles = 5703, edits = 309175, files = 185, pages = 20797, users = 18077, depth = 104.1371 }, ['frp'] = { pos = 193, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5605, edits = 214819, files = 0, pages = 15468, users = 14729, depth = 43.00365 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5518, edits = 199496, files = 6, pages = 11763, users = 13732, depth = 21.72289 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 20, admins = 1, articles = 5480, edits = 139777, files = 0, pages = 16706, users = 13241, depth = 35.11172 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 28, admins = 3, articles = 5433, edits = 185975, files = 0, pages = 8725, users = 15454, depth = 7.825811 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 23, admins = 3, articles = 5410, edits = 68785, files = 49, pages = 10540, users = 15825, depth = 5.868043 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 32, admins = 1, articles = 5348, edits = 153832, files = 282, pages = 14948, users = 19812, depth = 33.16067 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 7, admins = 1, articles = 5232, edits = 26919, files = 0, pages = 5769, users = 1306, depth = 0.04915543 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5180, edits = 120821, files = 9, pages = 17160, users = 13817, depth = 37.65991 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 14, admins = 3, articles = 5060, edits = 119345, files = 1, pages = 9663, users = 12068, depth = 10.22052 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 28, admins = 1, articles = 5027, edits = 95592, files = 0, pages = 8631, users = 15353, depth = 5.692621 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 27, admins = 2, articles = 4900, edits = 121082, files = 0, pages = 11327, users = 16464, depth = 18.39031 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 17, admins = 2, articles = 4833, edits = 219257, files = 0, pages = 10372, users = 12361, depth = 27.76643 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 42, admins = 5, articles = 4746, edits = 278308, files = 1145, pages = 19134, users = 20203, depth = 133.6796 }, ['tum'] = { pos = 206, activeusers = 22, admins = 2, articles = 4727, edits = 31045, files = 0, pages = 6769, users = 7189, depth = 0.8558692 }, ['bjn'] = { pos = 207, activeusers = 24, admins = 2, articles = 4618, edits = 77169, files = 1, pages = 22463, users = 12811, depth = 51.298 }, ['smn'] = { pos = 208, activeusers = 17, admins = 6, articles = 4516, edits = 66542, files = 0, pages = 14240, users = 2304, depth = 21.66546 }, ['lez'] = { pos = 209, activeusers = 18, admins = 3, articles = 4306, edits = 86671, files = 10, pages = 13030, users = 9811, depth = 27.30314 }, ['lfn'] = { pos = 210, activeusers = 26, admins = 1, articles = 4176, edits = 38026, files = 0, pages = 6669, users = 9226, depth = 2.032093 }, ['stq'] = { pos = 211, activeusers = 15, admins = 5, articles = 4066, edits = 121168, files = 429, pages = 10692, users = 12545, depth = 30.09519 }, ['lo'] = { pos = 212, activeusers = 22, admins = 1, articles = 4055, edits = 94926, files = 0, pages = 12339, users = 15439, depth = 32.1073 }, ['mwl'] = { pos = 213, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3881, edits = 98679, files = 0, pages = 10212, users = 12227, depth = 25.71409 }, ['olo'] = { pos = 214, activeusers = 17, admins = 2, articles = 3878, edits = 32123, files = 0, pages = 10642, users = 6020, depth = 9.182998 }, ['fur'] = { pos = 215, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3760, edits = 170361, files = 318, pages = 8588, users = 13226, depth = 32.70672 }, ['rm'] = { pos = 216, activeusers = 18, admins = 3, articles = 3754, edits = 163010, files = 51, pages = 9596, users = 18552, depth = 41.13946 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 39, admins = 2, articles = 3696, edits = 205687, files = 300, pages = 16573, users = 117828, depth = 150.6507 }, ['lad'] = { pos = 218, activeusers = 29, admins = 5, articles = 3603, edits = 208868, files = 23, pages = 12942, users = 19659, depth = 108.4283 }, ['gom'] = { pos = 219, activeusers = 12, admins = 4, articles = 3549, edits = 206371, files = 0, pages = 9039, users = 8643, depth = 54.63374 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 12, admins = 1, articles = 3442, edits = 59740, files = 0, pages = 10997, users = 7896, depth = 26.17208 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3372, edits = 115971, files = 0, pages = 7556, users = 16053, depth = 23.63011 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 11, admins = 1, articles = 3364, edits = 43449, files = 0, pages = 11209, users = 8091, depth = 21.08078 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 21, admins = 1, articles = 3325, edits = 142772, files = 0, pages = 11200, users = 17240, depth = 71.50607 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 29, admins = 1, articles = 3309, edits = 85832, files = 0, pages = 9338, users = 11155, depth = 30.51353 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 12, admins = 3, articles = 3307, edits = 237420, files = 3, pages = 19205, users = 5513, depth = 285.7061 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 29, admins = 4, articles = 3271, edits = 121812, files = 32, pages = 8569, users = 11813, depth = 37.29261 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 19, admins = 2, articles = 3129, edits = 110083, files = 0, pages = 8234, users = 13523, depth = 35.58687 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 27, admins = 2, articles = 3122, edits = 83199, files = 0, pages = 14700, users = 13352, depth = 77.83987 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 20, admins = 3, articles = 3019, edits = 129995, files = 932, pages = 11202, users = 23361, depth = 85.25699 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2915, edits = 1606841, files = 0, pages = 10541, users = 21369, depth = 1043.296 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 24, admins = 1, articles = 2794, edits = 67762, files = 0, pages = 6579, users = 12684, depth = 18.90189 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 19, admins = 1, articles = 2772, edits = 69880, files = 9, pages = 11045, users = 13838, depth = 56.35426 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 20, admins = 4, articles = 2740, edits = 89865, files = 0, pages = 6916, users = 10768, depth = 30.18252 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 15, admins = 5, articles = 2681, edits = 90221, files = 0, pages = 6011, users = 13375, depth = 23.15558 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2576, edits = 73078, files = 0, pages = 8813, users = 7578, depth = 48.60967 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 10, admins = 2, articles = 2547, edits = 101637, files = 0, pages = 4637, users = 6642, depth = 14.75874 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 15, admins = 1, articles = 2456, edits = 96455, files = 0, pages = 5524, users = 15066, depth = 27.2474 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24111, files = 0, pages = 5350, users = 1912, depth = 6.448905 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 9, admins = 0, articles = 2420, edits = 54104, files = 0, pages = 2824, users = 1105, depth = 0.5339452 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2116, edits = 93458, files = 0, pages = 5071, users = 13908, depth = 35.94236 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 12, admins = 2, articles = 2092, edits = 54712, files = 37, pages = 11734, users = 3297, depth = 99.04837 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 14, admins = 2, articles = 2057, edits = 106202, files = 0, pages = 14327, users = 9672, depth = 263.7534 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 13, admins = 1, articles = 2046, edits = 85045, files = 0, pages = 11860, users = 9273, depth = 164.9852 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 7, admins = 1, articles = 2030, edits = 128402, files = 0, pages = 5360, users = 2317, depth = 64.46194 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2010, edits = 39345, files = 0, pages = 4143, users = 9746, depth = 10.69459 }, ['dag'] = { pos = 246, activeusers = 41, admins = 4, articles = 1966, edits = 42228, files = 0, pages = 4405, users = 1815, depth = 14.75405 }, ['kaa'] = { pos = 247, activeusers = 25, admins = 1, articles = 1942, edits = 45858, files = 3, pages = 5099, users = 10240, depth = 23.76735 }, ['pdc'] = { pos = 248, activeusers = 23, admins = 1, articles = 1932, edits = 105127, files = 0, pages = 5835, users = 30371, depth = 73.5286 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 9, admins = 5, articles = 1909, edits = 14696, files = 0, pages = 3017, users = 3692, depth = 1.640935 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1908, edits = 41568, files = 12, pages = 5328, users = 9231, depth = 25.06631 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1902, edits = 64333, files = 0, pages = 11662, users = 8527, depth = 145.2578 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1850, edits = 95322, files = 0, pages = 6421, users = 18791, depth = 90.62948 }, ['tcy'] = { pos = 253, activeusers = 40, admins = 2, articles = 1744, edits = 102852, files = 1, pages = 8980, users = 4931, depth = 197.1699 }, ['kbp'] = { pos = 254, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1698, edits = 16065, files = 0, pages = 3375, users = 3841, depth = 4.64299 }, ['jam'] = { pos = 255, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1685, edits = 20759, files = 0, pages = 3024, users = 7237, depth = 4.334969 }, ['na'] = { pos = 256, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1661, edits = 89532, files = 4, pages = 4884, users = 11479, depth = 69.02144 }, ['wo'] = { pos = 257, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1651, edits = 104429, files = 0, pages = 5367, users = 13938, depth = 98.57047 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 10, admins = 1, articles = 1595, edits = 43685, files = 0, pages = 6742, users = 9142, depth = 67.47308 }, ['nia'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1518, edits = 17544, files = 0, pages = 3606, users = 1210, depth = 9.204927 }, ['nov'] = { pos = 260, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1516, edits = 177708, files = 0, pages = 4408, users = 10832, depth = 146.7113 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20639, files = 0, pages = 3075, users = 7962, depth = 7.323189 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1503, edits = 66592, files = 0, pages = 3910, users = 8921, depth = 43.67969 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1419, edits = 26742, files = 0, pages = 4810, users = 7159, depth = 31.7497 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1395, edits = 41809, files = 0, pages = 3296, users = 12151, depth = 23.55583 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1350, edits = 86608, files = 0, pages = 5679, users = 12370, depth = 156.8172 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1305, edits = 111658, files = 0, pages = 5717, users = 15002, depth = 223.2398 }, ['nqo'] = { pos = 267, activeusers = 24, admins = 1, articles = 1303, edits = 9990, files = 0, pages = 2621, users = 2866, depth = 3.899783 }, ['roa-rup'] = { pos = 268, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1293, edits = 205278, files = 0, pages = 4295, users = 12998, depth = 257.6342 }, ['fj'] = { pos = 269, activeusers = 8, admins = 1, articles = 1274, edits = 35438, files = 0, pages = 3631, users = 8355, depth = 33.40591 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1264, edits = 50236, files = 0, pages = 14660, users = 7799, depth = 384.8905 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1254, edits = 43788, files = 0, pages = 2904, users = 9973, depth = 26.10546 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 34, admins = 1, articles = 1239, edits = 33882, files = 0, pages = 3823, users = 11720, depth = 38.54848 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1229, edits = 33905, files = 0, pages = 4517, users = 2667, depth = 53.72464 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1217, edits = 53088, files = 0, pages = 2993, users = 6859, depth = 37.77413 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 24, admins = 2, articles = 1175, edits = 62331, files = 9, pages = 7813, users = 9363, depth = 254.6156 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 25, admins = 2, articles = 1166, edits = 82619, files = 0, pages = 5568, users = 23043, depth = 211.487 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1152, edits = 33361, files = 0, pages = 3837, users = 1470, depth = 47.23141 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 7, admins = 1, articles = 1112, edits = 39153, files = 0, pages = 2729, users = 7030, depth = 30.33695 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 13, admins = 0, articles = 1110, edits = 85619, files = 0, pages = 2064, users = 1188, depth = 30.64159 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1094, edits = 38034, files = 0, pages = 3739, users = 9465, depth = 59.46114 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1065, edits = 42632, files = 0, pages = 3295, users = 9620, depth = 56.72712 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1050, edits = 16485, files = 0, pages = 2556, users = 2186, depth = 13.26782 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1045, edits = 35925, files = 0, pages = 3712, users = 1639, depth = 63.03798 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 14, admins = 1, articles = 1026, edits = 46154, files = 0, pages = 3904, users = 21809, depth = 93.02215 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 11, admins = 1, articles = 1014, edits = 35315, files = 0, pages = 3223, users = 6690, depth = 52.00132 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 20, admins = 2, articles = 1011, edits = 29117, files = 0, pages = 1766, users = 493, depth = 9.194911 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 15, admins = 1, articles = 918, edits = 37987, files = 0, pages = 4001, users = 9369, depth = 107.0849 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 13, admins = 1, articles = 889, edits = 44150, files = 0, pages = 3326, users = 10478, depth = 99.7507 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 14, admins = 1, articles = 866, edits = 46130, files = 0, pages = 3805, users = 17705, depth = 139.6343 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 18, admins = 0, articles = 860, edits = 8864, files = 0, pages = 1628, users = 1565, depth = 4.342111 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 24, admins = 1, articles = 844, edits = 28408, files = 0, pages = 4255, users = 9433, depth = 109.0485 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 21, admins = 0, articles = 838, edits = 32165, files = 0, pages = 1656, users = 925, depth = 18.50725 }, ['blk'] = { pos = 293, activeusers = 32, admins = 1, articles = 805, edits = 15485, files = 0, pages = 3465, users = 209, depth = 48.79546 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 13, admins = 2, articles = 783, edits = 40185, files = 0, pages = 3145, users = 9864, depth = 116.2732 }, ['tn'] = { pos = 295, activeusers = 21, admins = 2, articles = 776, edits = 28133, files = 0, pages = 3685, users = 9236, depth = 107.2859 }, ['ve'] = { pos = 296, activeusers = 15, admins = 1, articles = 748, edits = 19283, files = 0, pages = 2235, users = 7189, depth = 34.09697 }, ['rmy'] = { pos = 297, activeusers = 16, admins = 1, articles = 730, edits = 50222, files = 0, pages = 2701, users = 16387, depth = 135.5492 }, ['ts'] = { pos = 298, activeusers = 12, admins = 2, articles = 717, edits = 36631, files = 0, pages = 3760, users = 8821, depth = 175.4796 }, ['chy'] = { pos = 299, activeusers = 11, admins = 1, articles = 662, edits = 24107, files = 0, pages = 2258, users = 10599, depth = 62.05388 }, ['rn'] = { pos = 300, activeusers = 11, admins = 1, articles = 620, edits = 23098, files = 0, pages = 2450, users = 8962, depth = 82.13479 }, ['iu'] = { pos = 301, activeusers = 18, admins = 2, articles = 593, edits = 44498, files = 0, pages = 3183, users = 16991, depth = 266.6822 }, ['ak'] = { pos = 302, activeusers = 19, admins = 1, articles = 590, edits = 28897, files = 0, pages = 2441, users = 12464, depth = 116.5182 }, ['ss'] = { pos = 303, activeusers = 10, admins = 3, articles = 574, edits = 38070, files = 0, pages = 2410, users = 7624, depth = 161.6171 }, ['ch'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 543, edits = 22838, files = 0, pages = 2501, users = 14400, depth = 118.7326 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 49, admins = 0, articles = 510, edits = 24868, files = 0, pages = 2465, users = 7875, depth = 148.244 }, ['pnt'] = { pos = 306, activeusers = 9, admins = 1, articles = 481, edits = 35123, files = 0, pages = 2039, users = 9461, depth = 180.7254 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 18, admins = 1, articles = 452, edits = 15931, files = 0, pages = 1994, users = 424, depth = 92.98433 }, ['ady'] = { pos = 308, activeusers = 9, admins = 1, articles = 451, edits = 12058, files = 0, pages = 3096, users = 5982, depth = 133.9592 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 19, admins = 3, articles = 451, edits = 49949, files = 0, pages = 3115, users = 13252, depth = 559.4794 }, ['ik'] = { pos = 310, activeusers = 12, admins = 2, articles = 439, edits = 37930, files = 0, pages = 2611, users = 7936, depth = 355.6039 }, ['din'] = { pos = 311, activeusers = 21, admins = 1, articles = 317, edits = 8049, files = 0, pages = 1086, users = 5681, depth = 43.61604 }, ['sg'] = { pos = 312, activeusers = 12, admins = 2, articles = 300, edits = 20583, files = 0, pages = 1983, users = 5975, depth = 326.6718 }, ['pwn'] = { pos = 313, activeusers = 13, admins = 0, articles = 278, edits = 10971, files = 0, pages = 430, users = 838, depth = 7.627379 }, ['kl'] = { pos = 314, activeusers = 18, admins = 2, articles = 242, edits = 74459, files = 0, pages = 2261, users = 12287, depth = 2292.232 }, ['ti'] = { pos = 315, activeusers = 13, admins = 2, articles = 234, edits = 23837, files = 0, pages = 2731, users = 8462, depth = 993.8831 }, ['dz'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 1, articles = 227, edits = 29388, files = 0, pages = 2282, users = 9204, depth = 1055.422 }, ['cr'] = { pos = 317, activeusers = 18, admins = 2, articles = 158, edits = 37357, files = 0, pages = 2160, users = 16726, depth = 2776.72 }, ['ng'] = { pos = 318, activeusers = 0, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 319, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 323, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 324, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 325, activeusers = 0, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 326, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 280187, admins = 3749, articles = 59264568, edits = 3213747760, files = 2760556, pages = 245003189, users = 103661545, depth = 128.841, date = '@1660521648' }, } return info 1az5ntpd2zzbjdanh5rb2bjqxzmn11k 828 637010 4186572 4186301 2022-08-14T12:00:39Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 114399, admins = 1030, articles = 6564376, edits = 1109467847, files = 896336, pages = 56716911, users = 44288462, depth = 1141.829 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 191, admins = 6, articles = 6125876, edits = 34882295, files = 0, pages = 11232214, users = 93321, depth = 2.157856 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 16793, admins = 191, articles = 2715322, edits = 223815781, files = 128654, pages = 7498181, users = 3975776, depth = 92.612 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1886, admins = 66, articles = 2552433, edits = 50974779, files = 0, pages = 6119755, users = 831390, depth = 16.27036 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16332, admins = 158, articles = 2445070, edits = 195640000, files = 68994, pages = 12144956, users = 4442862, depth = 253.5201 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3418, admins = 36, articles = 2097967, edits = 62448751, files = 20, pages = 4465950, users = 1224037, depth = 17.81434 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10552, admins = 77, articles = 1844880, edits = 124502871, files = 237596, pages = 7440157, users = 3230259, depth = 153.9232 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13211, admins = 63, articles = 1795168, edits = 144898385, files = 0, pages = 7708630, users = 6614327, depth = 203.9669 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7382, admins = 122, articles = 1766928, edits = 128517622, files = 139399, pages = 7491281, users = 2282555, depth = 180.0618 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 203, admins = 7, articles = 1596704, edits = 7338144, files = 1474, pages = 2009889, users = 188461, depth = 0.2444862 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 3994, admins = 101, articles = 1532123, edits = 67620643, files = 261, pages = 3556742, users = 1186027, depth = 33.1991 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 15018, admins = 40, articles = 1337667, edits = 90775386, files = 30536, pages = 3952690, users = 1967052, depth = 87.76681 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8709, admins = 66, articles = 1296707, edits = 72897229, files = 60705, pages = 7117353, users = 3251415, depth = 206.3722 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2122, admins = 20, articles = 1275128, edits = 68931543, files = 24512, pages = 19375202, users = 876689, depth = 716.8444 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 90, admins = 3, articles = 1265925, edits = 6287054, files = 42, pages = 2881768, users = 52895, depth = 3.554435 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3141, admins = 46, articles = 1186809, edits = 36766497, files = 110579, pages = 4119801, users = 638725, depth = 54.50497 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4886, admins = 26, articles = 1182228, edits = 58888623, files = 49822, pages = 7804091, users = 2289397, depth = 236.7375 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8461, admins = 56, articles = 1094236, edits = 64014941, files = 58364, pages = 5400387, users = 2791480, depth = 183.5748 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5218, admins = 34, articles = 923170, edits = 35280071, files = 81780, pages = 5339271, users = 1141926, depth = 151.2036 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 988, admins = 30, articles = 707328, edits = 30497506, files = 15558, pages = 1764018, users = 425927, depth = 38.58467 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 737, admins = 18, articles = 661498, edits = 25124663, files = 36345, pages = 3984929, users = 310468, depth = 159.1461 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3193, admins = 41, articles = 626417, edits = 21497220, files = 47573, pages = 3292907, users = 1345606, depth = 118.2921 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1580, admins = 27, articles = 599618, edits = 33075962, files = 12719, pages = 2730961, users = 748430, depth = 153.0222 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 988, admins = 40, articles = 595727, edits = 22829676, files = 4, pages = 1698324, users = 558820, depth = 46.04879 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1593, admins = 30, articles = 535636, edits = 20653027, files = 70003, pages = 1408244, users = 520329, depth = 38.92285 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1507, admins = 24, articles = 509874, edits = 25118352, files = 8426, pages = 1448395, users = 510162, depth = 58.75792 }, ['tr'] = { pos = 27, activeusers = 2989, admins = 23, articles = 508700, edits = 28252732, files = 37509, pages = 2381286, users = 1419023, depth = 160.7715 }, ['cs'] = { pos = 28, activeusers = 2051, admins = 32, articles = 508271, edits = 21547532, files = 1, pages = 1402060, users = 586001, depth = 47.52371 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 58, admins = 3, articles = 481069, edits = 8681887, files = 315, pages = 907798, users = 30714, depth = 7.525138 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 164, admins = 12, articles = 456860, edits = 41241335, files = 10238, pages = 4644227, users = 176251, depth = 745.9936 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 874, admins = 17, articles = 432676, edits = 15005980, files = 116454, pages = 2620603, users = 591589, depth = 146.4209 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 89, admins = 6, articles = 431624, edits = 3132318, files = 362, pages = 1063061, users = 53930, depth = 6.306037 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 79, admins = 5, articles = 417547, edits = 3526213, files = 6091, pages = 564735, users = 43112, depth = 0.7758861 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 242, admins = 12, articles = 397263, edits = 8996960, files = 0, pages = 825190, users = 138592, depth = 12.651 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 522, admins = 15, articles = 359814, edits = 5629133, files = 19611, pages = 1041612, users = 298413, depth = 19.40398 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 298, admins = 16, articles = 322960, edits = 7665500, files = 11068, pages = 713884, users = 199420, depth = 15.73258 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3116, admins = 32, articles = 320453, edits = 34415260, files = 73834, pages = 1339943, users = 995990, depth = 259.9573 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 426, admins = 11, articles = 293034, edits = 8478914, files = 11342, pages = 988125, users = 123859, depth = 48.28094 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 743, admins = 25, articles = 283578, edits = 11466283, files = 549, pages = 631859, users = 311448, depth = 27.37266 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 744, admins = 25, articles = 283440, edits = 11196197, files = 0, pages = 907647, users = 435405, depth = 59.82581 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 121, admins = 5, articles = 242174, edits = 1522923, files = 246, pages = 571474, users = 37934, depth = 4.92731 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 530, admins = 10, articles = 241636, edits = 7400197, files = 0, pages = 549152, users = 221612, depth = 21.82543 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 199, admins = 16, articles = 231983, edits = 3056909, files = 10539, pages = 587897, users = 120888, depth = 12.23937 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 416, admins = 33, articles = 229555, edits = 6169402, files = 756, pages = 542172, users = 168211, depth = 21.10365 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 41, admins = 5, articles = 225592, edits = 2444273, files = 177, pages = 385402, users = 16126, depth = 3.182704 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 221034, edits = 4178236, files = 3244, pages = 646538, users = 120760, depth = 23.94904 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 942, admins = 17, articles = 216668, edits = 8369590, files = 36, pages = 702272, users = 1223859, depth = 59.86512 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 472, admins = 11, articles = 212997, edits = 6428531, files = 20953, pages = 445342, users = 277864, depth = 17.17662 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1045, admins = 22, articles = 212475, edits = 9600781, files = 18505, pages = 630088, users = 369111, depth = 58.86237 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 318, admins = 10, articles = 203863, edits = 6650015, files = 23841, pages = 500108, users = 166441, depth = 28.07916 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 243, admins = 8, articles = 188065, edits = 6150879, files = 352, pages = 472017, users = 128279, depth = 29.70663 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 639, admins = 17, articles = 186029, edits = 6561681, files = 23755, pages = 510784, users = 251730, depth = 39.14968 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177342, edits = 5720823, files = 8314, pages = 439410, users = 213624, depth = 28.43108 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 174837, edits = 5045313, files = 12531, pages = 994049, users = 149575, depth = 111.431 }, ['uz'] = { pos = 55, activeusers = 766, admins = 20, articles = 166477, edits = 2776048, files = 2066, pages = 687337, users = 76892, depth = 39.53582 }, ['nn'] = { pos = 56, activeusers = 124, admins = 14, articles = 162633, edits = 3389498, files = 16, pages = 372388, users = 121774, depth = 15.14074 }, ['ka'] = { pos = 57, activeusers = 252, admins = 6, articles = 162269, edits = 4395129, files = 14839, pages = 459720, users = 143111, depth = 32.12462 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1223, admins = 6, articles = 152276, edits = 5603625, files = 3591, pages = 1189821, users = 709256, depth = 218.6444 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 986, admins = 15, articles = 149479, edits = 10228340, files = 27278, pages = 973546, users = 429651, depth = 319.3106 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 340, admins = 31, articles = 147835, edits = 3483862, files = 7720, pages = 465593, users = 207676, depth = 34.56948 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 152, admins = 21, articles = 137126, edits = 3688283, files = 0, pages = 275761, users = 158094, depth = 13.67091 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 116, admins = 16, articles = 135007, edits = 11097414, files = 11271, pages = 275083, users = 73711, depth = 43.42831 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 109, admins = 11, articles = 129958, edits = 3701333, files = 0, pages = 228539, users = 106751, depth = 9.319192 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 222, admins = 12, articles = 129848, edits = 4789552, files = 8678, pages = 524166, users = 103296, depth = 84.2653 }, ['zh-yue'] = { pos = 65, activeusers = 306, admins = 12, articles = 126483, edits = 1860181, files = 2629, pages = 284971, users = 243669, depth = 10.24903 }, ['bn'] = { pos = 66, activeusers = 1111, admins = 14, articles = 126394, edits = 6034828, files = 15320, pages = 990023, users = 384474, depth = 284.591 }, ['lv'] = { pos = 67, activeusers = 297, admins = 13, articles = 115064, edits = 3662459, files = 25522, pages = 467344, users = 107964, depth = 73.45699 }, ['tg'] = { pos = 68, activeusers = 72, admins = 6, articles = 107733, edits = 1308915, files = 485, pages = 262818, users = 36124, depth = 10.32045 }, ['af'] = { pos = 69, activeusers = 190, admins = 16, articles = 104336, edits = 2514384, files = 9615, pages = 372814, users = 152139, depth = 44.65688 }, ['my'] = { pos = 70, activeusers = 147, admins = 4, articles = 103647, edits = 754303, files = 2981, pages = 216750, users = 103070, depth = 4.144017 }, ['mg'] = { pos = 71, activeusers = 47, admins = 3, articles = 94879, edits = 1045788, files = 3, pages = 245128, users = 28836, depth = 10.69877 }, ['bs'] = { pos = 72, activeusers = 183, admins = 9, articles = 90340, edits = 3415210, files = 5462, pages = 367698, users = 144532, depth = 87.54823 }, ['oc'] = { pos = 73, activeusers = 99, admins = 4, articles = 89790, edits = 2315526, files = 924, pages = 159298, users = 48396, depth = 8.710699 }, ['sq'] = { pos = 74, activeusers = 224, admins = 11, articles = 86093, edits = 2463957, files = 4730, pages = 263279, users = 143813, depth = 39.64058 }, ['mr'] = { pos = 75, activeusers = 169, admins = 12, articles = 85777, edits = 2141358, files = 19140, pages = 284947, users = 145767, depth = 40.51645 }, ['nds'] = { pos = 76, activeusers = 47, admins = 4, articles = 83890, edits = 990042, files = 0, pages = 162301, users = 48989, depth = 5.329248 }, ['ky'] = { pos = 77, activeusers = 86, admins = 2, articles = 81578, edits = 424121, files = 2688, pages = 111333, users = 33169, depth = 0.5068035 }, ['ml'] = { pos = 78, activeusers = 266, admins = 15, articles = 78987, edits = 3704679, files = 6966, pages = 488346, users = 163221, depth = 203.7607 }, ['be-tarask'] = { pos = 79, activeusers = 133, admins = 4, articles = 78802, edits = 2325161, files = 1891, pages = 226440, users = 76206, depth = 36.04306 }, ['te'] = { pos = 80, activeusers = 196, admins = 13, articles = 77856, edits = 3605046, files = 12534, pages = 305600, users = 114473, depth = 100.9409 }, ['sw'] = { pos = 81, activeusers = 212, admins = 14, articles = 74518, edits = 1239300, files = 2270, pages = 150294, users = 55111, depth = 8.526598 }, ['br'] = { pos = 82, activeusers = 90, admins = 6, articles = 72406, edits = 2002732, files = 5405, pages = 141852, users = 70155, depth = 12.98772 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 20, admins = 2, articles = 72352, edits = 848785, files = 0, pages = 196959, users = 25049, depth = 12.7822 }, ['jv'] = { pos = 84, activeusers = 102, admins = 4, articles = 70236, edits = 1593443, files = 5430, pages = 178310, users = 53948, depth = 21.15844 }, ['vec'] = { pos = 85, activeusers = 44, admins = 5, articles = 68977, edits = 1100366, files = 724, pages = 140354, users = 32080, depth = 8.394993 }, ['ht'] = { pos = 86, activeusers = 43, admins = 3, articles = 67870, edits = 803410, files = 0, pages = 82067, users = 28515, depth = 0.4283573 }, ['pms'] = { pos = 87, activeusers = 41, admins = 4, articles = 66375, edits = 855399, files = 2069, pages = 101499, users = 25313, depth = 2.359967 }, ['pnb'] = { pos = 88, activeusers = 58, admins = 2, articles = 65802, edits = 606295, files = 225, pages = 113804, users = 32463, depth = 2.835091 }, ['su'] = { pos = 89, activeusers = 38, admins = 7, articles = 61275, edits = 629281, files = 545, pages = 97395, users = 28381, depth = 2.245106 }, ['lb'] = { pos = 90, activeusers = 73, admins = 5, articles = 61008, edits = 2391052, files = 2372, pages = 131458, users = 55156, depth = 24.25439 }, ['ba'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 7, articles = 60366, edits = 1148951, files = 1456, pages = 169926, users = 35448, depth = 22.27209 }, ['lld'] = { pos = 92, activeusers = 13, admins = 2, articles = 59757, edits = 94184, files = 0, pages = 63216, users = 2240, depth = 0.00499199 }, ['ga'] = { pos = 93, activeusers = 93, admins = 7, articles = 57350, edits = 1075328, files = 1123, pages = 96025, users = 52550, depth = 5.092727 }, ['szl'] = { pos = 94, activeusers = 49, admins = 3, articles = 55850, edits = 347623, files = 0, pages = 69135, users = 21782, depth = 0.2845033 }, ['is'] = { pos = 95, activeusers = 123, admins = 19, articles = 54733, edits = 1760024, files = 3218, pages = 141568, users = 86753, depth = 31.29281 }, ['lmo'] = { pos = 96, activeusers = 45, admins = 5, articles = 54730, edits = 1126073, files = 4437, pages = 123668, users = 37747, depth = 14.44693 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 93, admins = 3, articles = 53874, edits = 1093568, files = 565, pages = 109162, users = 51831, depth = 10.55061 }, ['cv'] = { pos = 98, activeusers = 54, admins = 2, articles = 49623, edits = 749485, files = 537, pages = 97788, users = 31217, depth = 7.22062 }, ['fy'] = { pos = 99, activeusers = 66, admins = 8, articles = 49281, edits = 1086611, files = 7587, pages = 150380, users = 43474, depth = 30.41016 }, ['vo'] = { pos = 100, activeusers = 35, admins = 2, articles = 45168, edits = 3318461, files = 0, pages = 175732, users = 32365, depth = 157.7869 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 132, admins = 11, articles = 43068, edits = 1956713, files = 1897, pages = 234035, users = 123494, depth = 164.3818 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 52, admins = 4, articles = 42552, edits = 294400, files = 135, pages = 55371, users = 78734, depth = 0.4825294 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 163, admins = 7, articles = 42436, edits = 970079, files = 1617, pages = 185116, users = 51363, depth = 59.24074 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 73, admins = 6, articles = 42190, edits = 1838220, files = 1499, pages = 128482, users = 68377, depth = 59.8518 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40560, edits = 862300, files = 690, pages = 146765, users = 95466, depth = 40.28375 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 34, admins = 3, articles = 40161, edits = 487234, files = 209, pages = 60555, users = 24967, depth = 2.074834 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 110, admins = 9, articles = 38440, edits = 609471, files = 1581, pages = 134370, users = 42332, depth = 28.24834 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 65, admins = 3, articles = 34278, edits = 553205, files = 168, pages = 59176, users = 24941, depth = 4.932174 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 56, admins = 5, articles = 33411, edits = 992764, files = 0, pages = 49177, users = 33661, depth = 4.49519 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 114, admins = 5, articles = 32329, edits = 1068317, files = 1258, pages = 103676, users = 58711, depth = 50.18672 }, ['gu'] = { pos = 111, activeusers = 71, admins = 3, articles = 29953, edits = 825357, files = 0, pages = 117698, users = 69118, depth = 60.17788 }, ['als'] = { pos = 112, activeusers = 71, admins = 9, articles = 29022, edits = 1014456, files = 571, pages = 69723, users = 92537, depth = 28.61625 }, ['bar'] = { pos = 113, activeusers = 56, admins = 3, articles = 28754, edits = 835337, files = 1320, pages = 111981, users = 63512, depth = 62.49558 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 165, admins = 3, articles = 28465, edits = 1109243, files = 2595, pages = 130350, users = 76176, depth = 109.0219 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 42, admins = 5, articles = 26213, edits = 732804, files = 1407, pages = 55698, users = 41363, depth = 16.64627 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 17, admins = 3, articles = 25087, edits = 886475, files = 45, pages = 62808, users = 23523, depth = 31.90953 }, ['avk'] = { pos = 117, activeusers = 30, admins = 6, articles = 23961, edits = 114086, files = 0, pages = 29080, users = 3091, depth = 0.1790599 }, ['ia'] = { pos = 118, activeusers = 44, admins = 6, articles = 23774, edits = 641847, files = 4, pages = 37730, users = 44759, depth = 5.86222 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 37, admins = 2, articles = 23067, edits = 650074, files = 0, pages = 55979, users = 27214, depth = 23.6409 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 99, admins = 3, articles = 21364, edits = 707090, files = 1475, pages = 97964, users = 78010, depth = 92.78988 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 14, admins = 2, articles = 20507, edits = 295929, files = 709, pages = 34664, users = 15145, depth = 4.068619 }, ['crh'] = { pos = 122, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19733, edits = 177461, files = 0, pages = 39652, users = 17867, depth = 4.56023 }, ['xmf'] = { pos = 123, activeusers = 27, admins = 3, articles = 19619, edits = 186075, files = 0, pages = 36510, users = 17104, depth = 3.77775 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 79, admins = 3, articles = 18027, edits = 510126, files = 3122, pages = 79891, users = 58403, depth = 75.19841 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 119, admins = 3, articles = 17659, edits = 165848, files = 0, pages = 31203, users = 18451, depth = 3.126623 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 26, admins = 5, articles = 17083, edits = 355480, files = 109, pages = 29092, users = 24182, depth = 6.038471 }, ['os'] = { pos = 127, activeusers = 37, admins = 3, articles = 16154, edits = 524025, files = 164, pages = 60154, users = 22613, depth = 64.62978 }, ['frr'] = { pos = 128, activeusers = 24, admins = 5, articles = 16118, edits = 231453, files = 1323, pages = 41280, users = 18009, depth = 13.66442 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 38, admins = 6, articles = 15909, edits = 566955, files = 347, pages = 32208, users = 25626, depth = 18.47655 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 48, admins = 5, articles = 15892, edits = 461752, files = 125, pages = 71785, users = 31117, depth = 79.56697 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15555, edits = 89587, files = 0, pages = 31363, users = 18986, depth = 2.950131 }, ['ps'] = { pos = 132, activeusers = 49, admins = 1, articles = 15434, edits = 283878, files = 1732, pages = 54418, users = 27849, depth = 33.28166 }, ['bug'] = { pos = 133, activeusers = 17, admins = 1, articles = 15411, edits = 200715, files = 0, pages = 19625, users = 12284, depth = 0.7647114 }, ['yi'] = { pos = 134, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15393, edits = 579125, files = 1062, pages = 44210, users = 45483, depth = 45.90952 }, ['ilo'] = { pos = 135, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15362, edits = 391852, files = 0, pages = 70154, users = 16198, depth = 71.05725 }, ['sd'] = { pos = 136, activeusers = 28, admins = 4, articles = 15249, edits = 240170, files = 145, pages = 56238, users = 15789, depth = 30.85608 }, ['ban'] = { pos = 137, activeusers = 34, admins = 3, articles = 15050, edits = 122092, files = 112, pages = 30501, users = 5386, depth = 4.219037 }, ['am'] = { pos = 138, activeusers = 42, admins = 2, articles = 15042, edits = 371612, files = 1765, pages = 45919, users = 39292, depth = 34.10015 }, ['nap'] = { pos = 139, activeusers = 26, admins = 3, articles = 14730, edits = 664690, files = 281, pages = 23709, users = 27741, depth = 10.41733 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 32, admins = 3, articles = 14267, edits = 381624, files = 1765, pages = 47680, users = 22217, depth = 43.90006 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 37, admins = 4, articles = 13823, edits = 377342, files = 133, pages = 35374, users = 23077, depth = 25.92873 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 36, admins = 3, articles = 13774, edits = 368740, files = 0, pages = 40257, users = 26935, depth = 33.86047 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 23, admins = 1, articles = 13751, edits = 213200, files = 462, pages = 30206, users = 14945, depth = 10.10698 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 24, admins = 5, articles = 13722, edits = 229523, files = 115, pages = 39299, users = 11779, depth = 20.29126 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13673, edits = 454293, files = 623, pages = 65533, users = 26539, depth = 99.72714 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 34, admins = 3, articles = 13444, edits = 165790, files = 263, pages = 30427, users = 30217, depth = 8.695028 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 17, admins = 2, articles = 13236, edits = 50673, files = 0, pages = 20741, users = 4044, depth = 0.7854794 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 27, admins = 3, articles = 13011, edits = 152270, files = 2739, pages = 35048, users = 23386, depth = 12.46335 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 30, admins = 3, articles = 12547, edits = 137265, files = 0, pages = 26472, users = 24158, depth = 6.386806 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 38, admins = 3, articles = 12269, edits = 233400, files = 865, pages = 32925, users = 19719, depth = 20.0932 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 59, admins = 4, articles = 11776, edits = 469456, files = 445, pages = 70177, users = 35410, depth = 164.53 }, ['shn'] = { pos = 152, activeusers = 10, admins = 2, articles = 11618, edits = 54864, files = 60, pages = 27130, users = 3286, depth = 3.605044 }, ['wa'] = { pos = 153, activeusers = 33, admins = 4, articles = 11555, edits = 388510, files = 622, pages = 27261, users = 22268, depth = 26.33005 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 50, admins = 6, articles = 11425, edits = 380023, files = 0, pages = 96922, users = 94573, depth = 219.5719 }, ['ie'] = { pos = 155, activeusers = 27, admins = 3, articles = 11055, edits = 150999, files = 0, pages = 14858, users = 16919, depth = 1.202677 }, ['lij'] = { pos = 156, activeusers = 31, admins = 8, articles = 11020, edits = 231792, files = 7, pages = 26616, users = 14506, depth = 17.44291 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 102, admins = 4, articles = 10617, edits = 330270, files = 1704, pages = 73131, users = 34597, depth = 156.5736 }, ['zu'] = { pos = 158, activeusers = 48, admins = 1, articles = 10579, edits = 96689, files = 0, pages = 23977, users = 17574, depth = 6.468043 }, ['mrj'] = { pos = 159, activeusers = 11, admins = 1, articles = 10426, edits = 100505, files = 0, pages = 18654, users = 9960, depth = 3.355589 }, ['mhr'] = { pos = 160, activeusers = 24, admins = 1, articles = 10425, edits = 184913, files = 0, pages = 27242, users = 13119, depth = 17.66336 }, ['hif'] = { pos = 161, activeusers = 32, admins = 2, articles = 10270, edits = 272234, files = 192, pages = 42217, users = 29602, depth = 62.39852 }, ['hyw'] = { pos = 162, activeusers = 36, admins = 5, articles = 10256, edits = 195167, files = 0, pages = 21580, users = 7342, depth = 11.02551 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 19, admins = 1, articles = 10101, edits = 48808, files = 0, pages = 16220, users = 2204, depth = 1.104262 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 48, admins = 6, articles = 9521, edits = 282064, files = 1101, pages = 33420, users = 36305, depth = 53.17843 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 28, admins = 1, articles = 9445, edits = 122378, files = 0, pages = 18264, users = 30415, depth = 5.84174 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 13, admins = 2, articles = 9306, edits = 140142, files = 288, pages = 17645, users = 10818, depth = 6.377471 }, ['ig'] = { pos = 167, activeusers = 94, admins = 5, articles = 8880, edits = 86672, files = 0, pages = 15314, users = 13846, depth = 2.971162 }, ['pam'] = { pos = 168, activeusers = 22, admins = 2, articles = 8847, edits = 295761, files = 403, pages = 21423, users = 19413, depth = 27.89675 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8524, edits = 49754, files = 0, pages = 10768, users = 5846, depth = 0.3202225 }, ['sn'] = { pos = 170, activeusers = 28, admins = 1, articles = 8487, edits = 97509, files = 0, pages = 16786, users = 15490, depth = 5.554444 }, ['so'] = { pos = 171, activeusers = 63, admins = 1, articles = 8451, edits = 239606, files = 0, pages = 25759, users = 32221, depth = 39.01631 }, ['rue'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8386, edits = 130989, files = 87, pages = 17643, users = 25394, depth = 9.046763 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 36, admins = 2, articles = 8009, edits = 723293, files = 53, pages = 69061, users = 29701, depth = 608.5898 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 20, admins = 6, articles = 7802, edits = 300660, files = 0, pages = 20860, users = 26311, depth = 40.37409 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 28, admins = 4, articles = 7709, edits = 139665, files = 0, pages = 26175, users = 11804, depth = 30.61614 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 26, admins = 5, articles = 7637, edits = 308837, files = 480, pages = 21222, users = 24655, depth = 46.04863 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 15, admins = 6, articles = 7596, edits = 320793, files = 571, pages = 20404, users = 25886, depth = 44.69946 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7423, edits = 153286, files = 0, pages = 13449, users = 16656, depth = 7.511243 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 44, admins = 3, articles = 7408, edits = 97067, files = 0, pages = 16951, users = 5462, depth = 9.502638 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 22, admins = 4, articles = 7330, edits = 177301, files = 150, pages = 16373, users = 21951, depth = 16.48163 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 29, admins = 3, articles = 7193, edits = 501091, files = 170, pages = 19385, users = 20729, depth = 74.26438 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 28, admins = 1, articles = 6697, edits = 151477, files = 0, pages = 31094, users = 14477, depth = 64.65205 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 19, admins = 1, articles = 6489, edits = 394776, files = 146, pages = 33577, users = 38632, depth = 204.8836 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 18, admins = 2, articles = 6436, edits = 105942, files = 0, pages = 15904, users = 12052, depth = 14.41605 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 16, admins = 3, articles = 6427, edits = 62084, files = 807, pages = 13815, users = 14295, depth = 5.938352 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 40, admins = 2, articles = 6347, edits = 230336, files = 319, pages = 15748, users = 24793, depth = 32.08836 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 25, admins = 4, articles = 6244, edits = 176749, files = 196, pages = 12096, users = 13211, depth = 12.83506 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 29, admins = 2, articles = 6205, edits = 379557, files = 0, pages = 14798, users = 19887, depth = 49.19037 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 15, admins = 1, articles = 6012, edits = 139833, files = 0, pages = 17555, users = 26483, depth = 29.36353 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 20, admins = 2, articles = 5987, edits = 118157, files = 9, pages = 20330, users = 17747, depth = 33.35674 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5716, edits = 184941, files = 41, pages = 43534, users = 6345, depth = 185.959 }, ['gv'] = { pos = 192, activeusers = 21, admins = 3, articles = 5694, edits = 309143, files = 185, pages = 20775, users = 18074, depth = 104.3864 }, ['frp'] = { pos = 193, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5604, edits = 214817, files = 0, pages = 15467, users = 14729, depth = 43.02138 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5518, edits = 199495, files = 6, pages = 11763, users = 13732, depth = 21.72278 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 20, admins = 1, articles = 5480, edits = 139775, files = 0, pages = 16704, users = 13241, depth = 35.10292 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 28, admins = 3, articles = 5433, edits = 185975, files = 0, pages = 8725, users = 15454, depth = 7.825811 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 23, admins = 3, articles = 5410, edits = 68784, files = 49, pages = 10540, users = 15823, depth = 5.867958 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 33, admins = 1, articles = 5348, edits = 153831, files = 282, pages = 14948, users = 19808, depth = 33.16045 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 7, admins = 1, articles = 5232, edits = 26919, files = 0, pages = 5769, users = 1305, depth = 0.04915543 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 22, admins = 4, articles = 5180, edits = 120820, files = 9, pages = 17159, users = 13816, depth = 37.6555 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 18, admins = 3, articles = 5059, edits = 119342, files = 1, pages = 9662, users = 12067, depth = 10.22537 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 28, admins = 1, articles = 5027, edits = 95591, files = 0, pages = 8631, users = 15351, depth = 5.692561 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 27, admins = 2, articles = 4899, edits = 121080, files = 0, pages = 11326, users = 16463, depth = 18.39914 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 17, admins = 2, articles = 4833, edits = 219256, files = 0, pages = 10372, users = 12361, depth = 27.76631 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 42, admins = 5, articles = 4744, edits = 278288, files = 1145, pages = 19132, users = 20203, depth = 133.7968 }, ['tum'] = { pos = 206, activeusers = 23, admins = 2, articles = 4725, edits = 30994, files = 0, pages = 6764, users = 7189, depth = 0.8533061 }, ['bjn'] = { pos = 207, activeusers = 24, admins = 2, articles = 4618, edits = 77169, files = 1, pages = 22463, users = 12810, depth = 51.298 }, ['smn'] = { pos = 208, activeusers = 17, admins = 6, articles = 4516, edits = 66534, files = 0, pages = 14240, users = 2303, depth = 21.66286 }, ['lez'] = { pos = 209, activeusers = 18, admins = 3, articles = 4306, edits = 86671, files = 10, pages = 13030, users = 9811, depth = 27.30314 }, ['lfn'] = { pos = 210, activeusers = 26, admins = 1, articles = 4176, edits = 38026, files = 0, pages = 6669, users = 9226, depth = 2.032093 }, ['stq'] = { pos = 211, activeusers = 15, admins = 5, articles = 4066, edits = 121167, files = 429, pages = 10692, users = 12545, depth = 30.09494 }, ['lo'] = { pos = 212, activeusers = 22, admins = 1, articles = 4061, edits = 94913, files = 0, pages = 12338, users = 15437, depth = 31.95662 }, ['mwl'] = { pos = 213, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3881, edits = 98679, files = 0, pages = 10212, users = 12227, depth = 25.71409 }, ['olo'] = { pos = 214, activeusers = 17, admins = 2, articles = 3878, edits = 32121, files = 0, pages = 10640, users = 6020, depth = 9.17872 }, ['fur'] = { pos = 215, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3759, edits = 170358, files = 318, pages = 8587, users = 13225, depth = 32.72736 }, ['rm'] = { pos = 216, activeusers = 18, admins = 3, articles = 3754, edits = 163010, files = 51, pages = 9596, users = 18551, depth = 41.13946 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 39, admins = 2, articles = 3696, edits = 205687, files = 300, pages = 16573, users = 117820, depth = 150.6507 }, ['lad'] = { pos = 218, activeusers = 29, admins = 5, articles = 3603, edits = 208868, files = 23, pages = 12942, users = 19658, depth = 108.4283 }, ['gom'] = { pos = 219, activeusers = 12, admins = 4, articles = 3549, edits = 206371, files = 0, pages = 9039, users = 8643, depth = 54.63374 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 12, admins = 1, articles = 3442, edits = 59738, files = 0, pages = 10995, users = 7895, depth = 26.16211 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3372, edits = 115964, files = 0, pages = 7555, users = 16052, depth = 23.62051 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3364, edits = 43447, files = 0, pages = 11207, users = 8091, depth = 21.07283 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 21, admins = 1, articles = 3325, edits = 142772, files = 0, pages = 11200, users = 17238, depth = 71.50607 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 29, admins = 1, articles = 3309, edits = 85829, files = 0, pages = 9338, users = 11154, depth = 30.51246 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 12, admins = 3, articles = 3307, edits = 237419, files = 3, pages = 19204, users = 5512, depth = 285.6839 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 29, admins = 4, articles = 3272, edits = 121807, files = 32, pages = 8569, users = 11811, depth = 37.25422 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 19, admins = 2, articles = 3129, edits = 110083, files = 0, pages = 8234, users = 13522, depth = 35.58687 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 27, admins = 2, articles = 3122, edits = 83198, files = 0, pages = 14700, users = 13350, depth = 77.83893 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 20, admins = 3, articles = 3019, edits = 129995, files = 932, pages = 11202, users = 23360, depth = 85.25699 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2915, edits = 1606841, files = 0, pages = 10541, users = 21368, depth = 1043.296 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 24, admins = 1, articles = 2794, edits = 67762, files = 0, pages = 6579, users = 12684, depth = 18.90189 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 19, admins = 1, articles = 2772, edits = 69879, files = 9, pages = 11045, users = 13836, depth = 56.35346 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 20, admins = 4, articles = 2740, edits = 89864, files = 0, pages = 6916, users = 10767, depth = 30.18218 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 15, admins = 5, articles = 2679, edits = 90212, files = 0, pages = 6008, users = 13375, depth = 23.18551 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2576, edits = 73078, files = 0, pages = 8813, users = 7577, depth = 48.60967 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 10, admins = 2, articles = 2547, edits = 101636, files = 0, pages = 4637, users = 6641, depth = 14.7586 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 15, admins = 1, articles = 2456, edits = 96455, files = 0, pages = 5524, users = 15065, depth = 27.2474 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24111, files = 0, pages = 5350, users = 1910, depth = 6.448905 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 9, admins = 0, articles = 2420, edits = 54104, files = 0, pages = 2824, users = 1105, depth = 0.5339452 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 50, admins = 2, articles = 2116, edits = 93423, files = 0, pages = 5071, users = 13908, depth = 35.92889 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 12, admins = 2, articles = 2089, edits = 54648, files = 37, pages = 11723, users = 3297, depth = 99.14525 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 14, admins = 2, articles = 2057, edits = 106202, files = 0, pages = 14327, users = 9672, depth = 263.7534 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 13, admins = 1, articles = 2046, edits = 85044, files = 0, pages = 11859, users = 9273, depth = 164.9635 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 7, admins = 1, articles = 2030, edits = 128401, files = 0, pages = 5360, users = 2317, depth = 64.46144 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2010, edits = 39345, files = 0, pages = 4143, users = 9746, depth = 10.69459 }, ['dag'] = { pos = 246, activeusers = 41, admins = 4, articles = 1966, edits = 42191, files = 0, pages = 4405, users = 1806, depth = 14.74112 }, ['kaa'] = { pos = 247, activeusers = 25, admins = 1, articles = 1942, edits = 45856, files = 3, pages = 5099, users = 10240, depth = 23.76631 }, ['pdc'] = { pos = 248, activeusers = 23, admins = 1, articles = 1932, edits = 105127, files = 0, pages = 5835, users = 30371, depth = 73.5286 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 9, admins = 5, articles = 1909, edits = 14696, files = 0, pages = 3017, users = 3691, depth = 1.640935 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1908, edits = 41568, files = 12, pages = 5328, users = 9231, depth = 25.06631 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1901, edits = 64328, files = 0, pages = 11659, users = 8526, depth = 145.3771 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1850, edits = 95321, files = 0, pages = 6421, users = 18786, depth = 90.62853 }, ['tcy'] = { pos = 253, activeusers = 40, admins = 2, articles = 1743, edits = 102850, files = 1, pages = 8980, users = 4931, depth = 197.4469 }, ['kbp'] = { pos = 254, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1698, edits = 16065, files = 0, pages = 3375, users = 3841, depth = 4.64299 }, ['jam'] = { pos = 255, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1685, edits = 20759, files = 0, pages = 3024, users = 7236, depth = 4.334969 }, ['na'] = { pos = 256, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1661, edits = 89531, files = 4, pages = 4883, users = 11478, depth = 68.99196 }, ['wo'] = { pos = 257, activeusers = 19, admins = 3, articles = 1651, edits = 104429, files = 0, pages = 5367, users = 13938, depth = 98.57047 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 10, admins = 1, articles = 1595, edits = 43685, files = 0, pages = 6742, users = 9139, depth = 67.47308 }, ['nia'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1518, edits = 17540, files = 0, pages = 3606, users = 1210, depth = 9.202828 }, ['nov'] = { pos = 260, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1516, edits = 177708, files = 0, pages = 4408, users = 10832, depth = 146.7113 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20639, files = 0, pages = 3075, users = 7962, depth = 7.323189 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1503, edits = 66589, files = 0, pages = 3910, users = 8921, depth = 43.67773 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1419, edits = 26742, files = 0, pages = 4810, users = 7159, depth = 31.7497 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1395, edits = 41809, files = 0, pages = 3296, users = 12150, depth = 23.55583 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1350, edits = 86608, files = 0, pages = 5679, users = 12369, depth = 156.8172 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1305, edits = 111658, files = 0, pages = 5717, users = 15002, depth = 223.2398 }, ['nqo'] = { pos = 267, activeusers = 24, admins = 1, articles = 1303, edits = 9990, files = 0, pages = 2621, users = 2866, depth = 3.899783 }, ['roa-rup'] = { pos = 268, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1293, edits = 205271, files = 0, pages = 4295, users = 12998, depth = 257.6255 }, ['fj'] = { pos = 269, activeusers = 8, admins = 1, articles = 1274, edits = 35438, files = 0, pages = 3631, users = 8353, depth = 33.40591 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1264, edits = 50234, files = 0, pages = 14658, users = 7799, depth = 384.8127 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1254, edits = 43788, files = 0, pages = 2904, users = 9972, depth = 26.10546 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 32, admins = 1, articles = 1239, edits = 33881, files = 0, pages = 3822, users = 11719, depth = 38.52758 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1229, edits = 33886, files = 0, pages = 4517, users = 2667, depth = 53.69453 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1217, edits = 53088, files = 0, pages = 2993, users = 6858, depth = 37.77413 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 24, admins = 2, articles = 1175, edits = 62325, files = 9, pages = 7813, users = 9361, depth = 254.5911 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 25, admins = 2, articles = 1165, edits = 82611, files = 0, pages = 5565, users = 23042, depth = 211.7513 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1152, edits = 33361, files = 0, pages = 3837, users = 1470, depth = 47.23141 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 7, admins = 1, articles = 1112, edits = 39153, files = 0, pages = 2729, users = 7029, depth = 30.33695 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 17, admins = 0, articles = 1110, edits = 85619, files = 0, pages = 2064, users = 1188, depth = 30.64159 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1094, edits = 38034, files = 0, pages = 3739, users = 9462, depth = 59.46114 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1065, edits = 42632, files = 0, pages = 3295, users = 9620, depth = 56.72712 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1050, edits = 16484, files = 0, pages = 2556, users = 2185, depth = 13.26701 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1045, edits = 35922, files = 0, pages = 3712, users = 1639, depth = 63.03271 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 14, admins = 1, articles = 1026, edits = 46152, files = 0, pages = 3904, users = 21806, depth = 93.01813 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 11, admins = 1, articles = 1014, edits = 35315, files = 0, pages = 3223, users = 6689, depth = 52.00132 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 20, admins = 2, articles = 1011, edits = 29103, files = 0, pages = 1765, users = 491, depth = 9.171354 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 15, admins = 1, articles = 918, edits = 37987, files = 0, pages = 4001, users = 9368, depth = 107.0849 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 13, admins = 1, articles = 889, edits = 44150, files = 0, pages = 3326, users = 10477, depth = 99.7507 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 14, admins = 1, articles = 866, edits = 46130, files = 0, pages = 3805, users = 17705, depth = 139.6343 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 18, admins = 0, articles = 860, edits = 8864, files = 0, pages = 1628, users = 1565, depth = 4.342111 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 24, admins = 1, articles = 843, edits = 28397, files = 0, pages = 4254, users = 9432, depth = 109.2907 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 21, admins = 0, articles = 837, edits = 32159, files = 0, pages = 1656, users = 924, depth = 18.59341 }, ['blk'] = { pos = 293, activeusers = 32, admins = 0, articles = 805, edits = 15433, files = 0, pages = 3422, users = 206, depth = 47.66351 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 13, admins = 2, articles = 783, edits = 40185, files = 0, pages = 3145, users = 9864, depth = 116.2732 }, ['tn'] = { pos = 295, activeusers = 22, admins = 2, articles = 776, edits = 28132, files = 0, pages = 3685, users = 9235, depth = 107.2821 }, ['ve'] = { pos = 296, activeusers = 18, admins = 1, articles = 748, edits = 19283, files = 0, pages = 2235, users = 7189, depth = 34.09697 }, ['rmy'] = { pos = 297, activeusers = 16, admins = 1, articles = 730, edits = 50222, files = 0, pages = 2701, users = 16387, depth = 135.5492 }, ['ts'] = { pos = 298, activeusers = 14, admins = 2, articles = 717, edits = 36631, files = 0, pages = 3760, users = 8820, depth = 175.4796 }, ['chy'] = { pos = 299, activeusers = 11, admins = 1, articles = 662, edits = 24107, files = 0, pages = 2258, users = 10599, depth = 62.05388 }, ['rn'] = { pos = 300, activeusers = 11, admins = 1, articles = 620, edits = 23098, files = 0, pages = 2450, users = 8961, depth = 82.13479 }, ['iu'] = { pos = 301, activeusers = 18, admins = 2, articles = 593, edits = 44498, files = 0, pages = 3183, users = 16990, depth = 266.6822 }, ['ak'] = { pos = 302, activeusers = 19, admins = 1, articles = 590, edits = 28894, files = 0, pages = 2441, users = 12462, depth = 116.5061 }, ['ss'] = { pos = 303, activeusers = 10, admins = 3, articles = 574, edits = 38069, files = 0, pages = 2410, users = 7624, depth = 161.6129 }, ['ch'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 543, edits = 22837, files = 0, pages = 2501, users = 14398, depth = 118.7274 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 49, admins = 0, articles = 508, edits = 24853, files = 0, pages = 2459, users = 7875, depth = 149.0759 }, ['pnt'] = { pos = 306, activeusers = 9, admins = 1, articles = 481, edits = 35123, files = 0, pages = 2039, users = 9456, depth = 180.7254 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 18, admins = 1, articles = 452, edits = 15911, files = 0, pages = 1994, users = 423, depth = 92.8676 }, ['ady'] = { pos = 308, activeusers = 9, admins = 1, articles = 451, edits = 12055, files = 0, pages = 3095, users = 5982, depth = 133.8679 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 19, admins = 3, articles = 451, edits = 49949, files = 0, pages = 3115, users = 13252, depth = 559.4794 }, ['ik'] = { pos = 310, activeusers = 12, admins = 2, articles = 439, edits = 37930, files = 0, pages = 2611, users = 7936, depth = 355.6039 }, ['din'] = { pos = 311, activeusers = 21, admins = 1, articles = 317, edits = 8049, files = 0, pages = 1086, users = 5681, depth = 43.61604 }, ['sg'] = { pos = 312, activeusers = 12, admins = 2, articles = 300, edits = 20583, files = 0, pages = 1983, users = 5975, depth = 326.6718 }, ['pwn'] = { pos = 313, activeusers = 13, admins = 0, articles = 278, edits = 10971, files = 0, pages = 430, users = 838, depth = 7.627379 }, ['kl'] = { pos = 314, activeusers = 18, admins = 2, articles = 242, edits = 74459, files = 0, pages = 2261, users = 12286, depth = 2292.232 }, ['ti'] = { pos = 315, activeusers = 13, admins = 2, articles = 234, edits = 23836, files = 0, pages = 2731, users = 8460, depth = 993.8414 }, ['dz'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 1, articles = 227, edits = 29388, files = 0, pages = 2282, users = 9204, depth = 1055.422 }, ['cr'] = { pos = 317, activeusers = 18, admins = 2, articles = 158, edits = 37357, files = 0, pages = 2160, users = 16725, depth = 2776.72 }, ['ng'] = { pos = 318, activeusers = 0, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 319, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 323, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 324, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 325, activeusers = 0, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 326, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 280314, admins = 3748, articles = 59261986, edits = 3213470730, files = 2760771, pages = 245024537, users = 103654003, depth = 128.8631, date = '@1660478433' }, } return info ch4t0u712x06tys89kmbmylwgi5j8ve 4186636 4186572 2022-08-14T14:00:54Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 114399, admins = 1030, articles = 6564404, edits = 1109480791, files = 896347, pages = 56717186, users = 44288847, depth = 1141.838 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 191, admins = 6, articles = 6125876, edits = 34882295, files = 0, pages = 11232214, users = 93324, depth = 2.157856 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 16793, admins = 191, articles = 2715363, edits = 223818694, files = 128656, pages = 7498274, users = 3975826, depth = 92.61127 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1886, admins = 66, articles = 2552440, edits = 50975489, files = 0, pages = 6119773, users = 831402, depth = 16.27055 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16332, admins = 158, articles = 2445099, edits = 195642917, files = 68994, pages = 12145079, users = 4442935, depth = 253.5202 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3418, admins = 36, articles = 2097985, edits = 62449461, files = 20, pages = 4465995, users = 1224060, depth = 17.81446 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10552, admins = 77, articles = 1844919, edits = 124506384, files = 237599, pages = 7440334, users = 3230322, depth = 153.925 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13211, admins = 63, articles = 1795188, edits = 144899536, files = 0, pages = 7708684, users = 6614384, depth = 203.9649 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7382, admins = 122, articles = 1766946, edits = 128519347, files = 139257, pages = 7491221, users = 2282596, depth = 180.0571 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 203, admins = 7, articles = 1596705, edits = 7338158, files = 1474, pages = 2009891, users = 188464, depth = 0.2444873 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 3994, admins = 101, articles = 1532135, edits = 67621278, files = 261, pages = 3556778, users = 1186050, depth = 33.19934 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 15018, admins = 40, articles = 1337702, edits = 90777687, files = 30536, pages = 3952785, users = 1967083, depth = 87.76637 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8709, admins = 66, articles = 1296733, edits = 72898828, files = 60706, pages = 7117458, users = 3251446, depth = 206.371 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2153, admins = 20, articles = 1275131, edits = 68931895, files = 24513, pages = 19375234, users = 876714, depth = 716.8458 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 85, admins = 3, articles = 1265925, edits = 6287076, files = 42, pages = 2881768, users = 52895, depth = 3.554447 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3105, admins = 46, articles = 1186840, edits = 36767558, files = 110584, pages = 4119916, users = 638737, depth = 54.5053 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4886, admins = 26, articles = 1182243, edits = 58889505, files = 49829, pages = 7804195, users = 2289435, depth = 236.7382 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8461, admins = 56, articles = 1094246, edits = 64015399, files = 58365, pages = 5400438, users = 2791508, depth = 183.5745 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5218, admins = 34, articles = 923185, edits = 35280631, files = 81781, pages = 5339325, users = 1141947, depth = 151.2022 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 988, admins = 30, articles = 707354, edits = 30497864, files = 15558, pages = 1764063, users = 425933, depth = 38.5827 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 737, admins = 18, articles = 661502, edits = 25124938, files = 36345, pages = 3984956, users = 310473, depth = 159.147 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3193, admins = 41, articles = 626424, edits = 21497643, files = 47576, pages = 3292936, users = 1345620, depth = 118.2927 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1580, admins = 27, articles = 599632, edits = 33076432, files = 12720, pages = 2731005, users = 748447, depth = 153.019 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 988, admins = 40, articles = 595749, edits = 22829876, files = 4, pages = 1698364, users = 558825, depth = 46.04621 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1593, admins = 30, articles = 535638, edits = 20653195, files = 70008, pages = 1408251, users = 520336, depth = 38.92313 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1507, admins = 24, articles = 509879, edits = 25118712, files = 8426, pages = 1448411, users = 510171, depth = 58.75833 }, ['tr'] = { pos = 27, activeusers = 2996, admins = 23, articles = 508904, edits = 28255214, files = 37510, pages = 2381496, users = 1419053, depth = 160.6436 }, ['cs'] = { pos = 28, activeusers = 2051, admins = 32, articles = 508277, edits = 21547782, files = 1, pages = 1402074, users = 586014, depth = 47.52351 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 58, admins = 3, articles = 481076, edits = 8681900, files = 315, pages = 907805, users = 30715, depth = 7.524872 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 164, admins = 12, articles = 456860, edits = 41241356, files = 10238, pages = 4644227, users = 176256, depth = 745.994 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 874, admins = 17, articles = 432684, edits = 15006162, files = 116454, pages = 2620630, users = 591595, depth = 146.4183 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 89, admins = 6, articles = 431625, edits = 3132342, files = 362, pages = 1063065, users = 53931, depth = 6.306093 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 81, admins = 5, articles = 417548, edits = 3526217, files = 6091, pages = 564737, users = 43115, depth = 0.775891 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 242, admins = 12, articles = 397269, edits = 8996990, files = 0, pages = 825204, users = 138593, depth = 12.65092 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 522, admins = 15, articles = 359815, edits = 5629303, files = 19611, pages = 1041636, users = 298419, depth = 19.40532 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 298, admins = 16, articles = 322972, edits = 7665838, files = 11068, pages = 714072, users = 199422, depth = 15.74213 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3116, admins = 32, articles = 320459, edits = 34415957, files = 73835, pages = 1339950, users = 996014, depth = 259.952 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 426, admins = 11, articles = 293035, edits = 8478951, files = 11343, pages = 988129, users = 123862, depth = 48.28104 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 743, admins = 25, articles = 283584, edits = 11466422, files = 549, pages = 631870, users = 311458, depth = 27.37214 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 744, admins = 25, articles = 283458, edits = 11196269, files = 0, pages = 907671, users = 435412, depth = 59.81816 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 121, admins = 5, articles = 242174, edits = 1522924, files = 246, pages = 571474, users = 37935, depth = 4.927313 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 530, admins = 10, articles = 241637, edits = 7400253, files = 0, pages = 549160, users = 221614, depth = 21.82609 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 199, admins = 16, articles = 231986, edits = 3057116, files = 10539, pages = 587797, users = 120888, depth = 12.23488 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 416, admins = 33, articles = 229561, edits = 6169477, files = 756, pages = 542185, users = 168214, depth = 21.10325 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 41, admins = 5, articles = 225593, edits = 2444276, files = 177, pages = 385404, users = 16127, depth = 3.182703 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 221037, edits = 4178300, files = 3244, pages = 646546, users = 120765, depth = 23.94902 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 942, admins = 17, articles = 216669, edits = 8369687, files = 36, pages = 702293, users = 1223881, depth = 59.8684 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 472, admins = 11, articles = 212997, edits = 6428572, files = 20953, pages = 445342, users = 277870, depth = 17.17673 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1045, admins = 22, articles = 212478, edits = 9601155, files = 18497, pages = 629832, users = 369118, depth = 58.8139 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 318, admins = 10, articles = 203867, edits = 6650092, files = 23842, pages = 500118, users = 166444, depth = 28.07895 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 243, admins = 8, articles = 188068, edits = 6150931, files = 352, pages = 472034, users = 128282, depth = 29.7078 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 639, admins = 17, articles = 186035, edits = 6561811, files = 23755, pages = 510797, users = 251737, depth = 39.14862 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177343, edits = 5720887, files = 8314, pages = 439414, users = 213624, depth = 28.43147 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 309, admins = 11, articles = 174838, edits = 5045422, files = 12532, pages = 994051, users = 149579, depth = 111.4322 }, ['uz'] = { pos = 55, activeusers = 767, admins = 20, articles = 166503, edits = 2776303, files = 2066, pages = 687387, users = 76893, depth = 39.52787 }, ['nn'] = { pos = 56, activeusers = 124, admins = 14, articles = 162633, edits = 3389498, files = 16, pages = 372388, users = 121780, depth = 15.14074 }, ['ka'] = { pos = 57, activeusers = 252, admins = 6, articles = 162269, edits = 4395255, files = 14839, pages = 459728, users = 143113, depth = 32.12671 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1223, admins = 6, articles = 152272, edits = 5603710, files = 3591, pages = 1189835, users = 709272, depth = 218.6642 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 978, admins = 15, articles = 149481, edits = 10228594, files = 27280, pages = 973597, users = 429662, depth = 319.3312 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 340, admins = 31, articles = 147838, edits = 3484005, files = 7720, pages = 465603, users = 207680, depth = 34.57029 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 152, admins = 21, articles = 137126, edits = 3688302, files = 0, pages = 275761, users = 158097, depth = 13.67098 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 116, admins = 16, articles = 135008, edits = 11097433, files = 11271, pages = 275088, users = 73711, depth = 43.42943 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 109, admins = 11, articles = 129958, edits = 3701335, files = 0, pages = 228539, users = 106751, depth = 9.319198 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 222, admins = 12, articles = 129848, edits = 4789562, files = 8678, pages = 524166, users = 103297, depth = 84.26546 }, ['zh-yue'] = { pos = 65, activeusers = 306, admins = 12, articles = 126485, edits = 1860309, files = 2629, pages = 284979, users = 243674, depth = 10.2499 }, ['bn'] = { pos = 66, activeusers = 1111, admins = 14, articles = 126400, edits = 6034931, files = 15320, pages = 990034, users = 384482, depth = 284.569 }, ['lv'] = { pos = 67, activeusers = 297, admins = 13, articles = 115067, edits = 3662477, files = 25522, pages = 467351, users = 107968, depth = 73.45409 }, ['tg'] = { pos = 68, activeusers = 72, admins = 6, articles = 107733, edits = 1308915, files = 485, pages = 262818, users = 36124, depth = 10.32045 }, ['af'] = { pos = 69, activeusers = 190, admins = 16, articles = 104337, edits = 2514392, files = 9615, pages = 372815, users = 152143, depth = 44.65605 }, ['my'] = { pos = 70, activeusers = 147, admins = 4, articles = 103651, edits = 754327, files = 2981, pages = 216756, users = 103072, depth = 4.14386 }, ['mg'] = { pos = 71, activeusers = 47, admins = 3, articles = 94879, edits = 1045788, files = 3, pages = 245128, users = 28836, depth = 10.69877 }, ['bs'] = { pos = 72, activeusers = 183, admins = 9, articles = 90340, edits = 3415217, files = 5462, pages = 367698, users = 144534, depth = 87.54842 }, ['oc'] = { pos = 73, activeusers = 99, admins = 4, articles = 89790, edits = 2315535, files = 924, pages = 159299, users = 48396, depth = 8.710928 }, ['sq'] = { pos = 74, activeusers = 224, admins = 11, articles = 86092, edits = 2463976, files = 4730, pages = 263282, users = 143816, depth = 39.64315 }, ['mr'] = { pos = 75, activeusers = 169, admins = 12, articles = 85777, edits = 2141371, files = 19140, pages = 284947, users = 145768, depth = 40.51669 }, ['nds'] = { pos = 76, activeusers = 47, admins = 4, articles = 83890, edits = 990043, files = 0, pages = 162302, users = 48990, depth = 5.329358 }, ['ky'] = { pos = 77, activeusers = 86, admins = 2, articles = 81578, edits = 424121, files = 2688, pages = 111333, users = 33170, depth = 0.5068035 }, ['ml'] = { pos = 78, activeusers = 266, admins = 15, articles = 78987, edits = 3704705, files = 6966, pages = 488348, users = 163222, depth = 203.7633 }, ['be-tarask'] = { pos = 79, activeusers = 133, admins = 4, articles = 78802, edits = 2325162, files = 1891, pages = 226440, users = 76207, depth = 36.04308 }, ['te'] = { pos = 80, activeusers = 196, admins = 13, articles = 77856, edits = 3605074, files = 12534, pages = 305601, users = 114475, depth = 100.9422 }, ['sw'] = { pos = 81, activeusers = 212, admins = 14, articles = 74522, edits = 1239327, files = 2270, pages = 150299, users = 55112, depth = 8.525811 }, ['br'] = { pos = 82, activeusers = 90, admins = 6, articles = 72401, edits = 2002767, files = 5405, pages = 141842, users = 70155, depth = 12.98878 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 20, admins = 2, articles = 72352, edits = 848785, files = 0, pages = 196959, users = 25049, depth = 12.7822 }, ['jv'] = { pos = 84, activeusers = 102, admins = 4, articles = 70236, edits = 1593443, files = 5430, pages = 178310, users = 53949, depth = 21.15844 }, ['vec'] = { pos = 85, activeusers = 45, admins = 5, articles = 68977, edits = 1100372, files = 724, pages = 140354, users = 32080, depth = 8.395039 }, ['ht'] = { pos = 86, activeusers = 43, admins = 3, articles = 67871, edits = 803421, files = 0, pages = 82068, users = 28515, depth = 0.4283453 }, ['pms'] = { pos = 87, activeusers = 41, admins = 4, articles = 66375, edits = 855400, files = 2069, pages = 101499, users = 25313, depth = 2.35997 }, ['pnb'] = { pos = 88, activeusers = 58, admins = 2, articles = 65802, edits = 606296, files = 225, pages = 113804, users = 32463, depth = 2.835096 }, ['su'] = { pos = 89, activeusers = 38, admins = 7, articles = 61275, edits = 629281, files = 545, pages = 97395, users = 28381, depth = 2.245106 }, ['lb'] = { pos = 90, activeusers = 73, admins = 5, articles = 61008, edits = 2391052, files = 2372, pages = 131458, users = 55157, depth = 24.25439 }, ['ba'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 7, articles = 60366, edits = 1148962, files = 1456, pages = 169927, users = 35448, depth = 22.27258 }, ['lld'] = { pos = 92, activeusers = 13, admins = 2, articles = 59757, edits = 94187, files = 0, pages = 63219, users = 2240, depth = 0.005000575 }, ['ga'] = { pos = 93, activeusers = 93, admins = 7, articles = 57350, edits = 1076670, files = 1123, pages = 96028, users = 52551, depth = 5.099715 }, ['szl'] = { pos = 94, activeusers = 49, admins = 3, articles = 55850, edits = 347623, files = 0, pages = 69135, users = 21782, depth = 0.2845033 }, ['is'] = { pos = 95, activeusers = 123, admins = 19, articles = 54733, edits = 1760026, files = 3218, pages = 141568, users = 86755, depth = 31.29285 }, ['lmo'] = { pos = 96, activeusers = 45, admins = 5, articles = 54730, edits = 1126073, files = 4437, pages = 123668, users = 37748, depth = 14.44693 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 93, admins = 3, articles = 53875, edits = 1093579, files = 565, pages = 109163, users = 51832, depth = 10.55023 }, ['cv'] = { pos = 98, activeusers = 54, admins = 2, articles = 49623, edits = 749485, files = 537, pages = 97788, users = 31217, depth = 7.22062 }, ['fy'] = { pos = 99, activeusers = 66, admins = 8, articles = 49283, edits = 1086630, files = 7587, pages = 150384, users = 43476, depth = 30.40862 }, ['vo'] = { pos = 100, activeusers = 35, admins = 2, articles = 44387, edits = 3319260, files = 0, pages = 174951, users = 32365, depth = 164.1573 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 133, admins = 11, articles = 43067, edits = 1956770, files = 1897, pages = 234037, users = 123494, depth = 164.3979 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 52, admins = 4, articles = 42552, edits = 294400, files = 135, pages = 55371, users = 78736, depth = 0.4825294 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 163, admins = 7, articles = 42438, edits = 970139, files = 1617, pages = 185121, users = 51365, depth = 59.23972 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 73, admins = 6, articles = 42190, edits = 1838221, files = 1499, pages = 128482, users = 68378, depth = 59.85183 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40560, edits = 862301, files = 690, pages = 146765, users = 95472, depth = 40.2838 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 34, admins = 3, articles = 40161, edits = 487234, files = 209, pages = 60555, users = 24967, depth = 2.074834 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 110, admins = 9, articles = 38440, edits = 609471, files = 1581, pages = 134370, users = 42332, depth = 28.24834 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 65, admins = 3, articles = 34278, edits = 553223, files = 168, pages = 59176, users = 24941, depth = 4.932335 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 56, admins = 5, articles = 33414, edits = 992791, files = 0, pages = 49180, users = 33662, depth = 4.494231 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 114, admins = 5, articles = 32329, edits = 1068323, files = 1258, pages = 103676, users = 58712, depth = 50.18699 }, ['gu'] = { pos = 111, activeusers = 71, admins = 3, articles = 29953, edits = 825363, files = 0, pages = 117700, users = 69120, depth = 60.18004 }, ['als'] = { pos = 112, activeusers = 71, admins = 9, articles = 29022, edits = 1014457, files = 571, pages = 69723, users = 92537, depth = 28.61627 }, ['bar'] = { pos = 113, activeusers = 56, admins = 3, articles = 28754, edits = 835343, files = 1320, pages = 111981, users = 63513, depth = 62.49603 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 165, admins = 3, articles = 28468, edits = 1109250, files = 2595, pages = 130353, users = 76177, depth = 108.9971 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 42, admins = 5, articles = 26213, edits = 732804, files = 1407, pages = 55698, users = 41363, depth = 16.64627 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 17, admins = 3, articles = 25087, edits = 886475, files = 45, pages = 62808, users = 23523, depth = 31.90953 }, ['avk'] = { pos = 117, activeusers = 30, admins = 6, articles = 23967, edits = 114095, files = 0, pages = 29086, users = 3092, depth = 0.1789474 }, ['ia'] = { pos = 118, activeusers = 44, admins = 6, articles = 23774, edits = 641847, files = 4, pages = 37730, users = 44760, depth = 5.86222 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 37, admins = 2, articles = 23067, edits = 650074, files = 0, pages = 55979, users = 27215, depth = 23.6409 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 99, admins = 3, articles = 21364, edits = 707091, files = 1475, pages = 97964, users = 78011, depth = 92.79001 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 14, admins = 2, articles = 20507, edits = 295929, files = 709, pages = 34664, users = 15145, depth = 4.068619 }, ['crh'] = { pos = 122, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19733, edits = 177461, files = 0, pages = 39652, users = 17868, depth = 4.56023 }, ['xmf'] = { pos = 123, activeusers = 27, admins = 3, articles = 19621, edits = 186096, files = 0, pages = 36512, users = 17104, depth = 3.777199 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 79, admins = 3, articles = 18027, edits = 510152, files = 3122, pages = 79891, users = 58406, depth = 75.20225 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 119, admins = 3, articles = 17663, edits = 165861, files = 0, pages = 31207, users = 18453, depth = 3.125051 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 26, admins = 5, articles = 17083, edits = 355480, files = 109, pages = 29092, users = 24182, depth = 6.038471 }, ['os'] = { pos = 127, activeusers = 37, admins = 3, articles = 16156, edits = 524043, files = 164, pages = 60157, users = 22615, depth = 64.61572 }, ['frr'] = { pos = 128, activeusers = 24, admins = 5, articles = 16118, edits = 231465, files = 1323, pages = 41285, users = 18009, depth = 13.6689 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 38, admins = 6, articles = 15909, edits = 566955, files = 347, pages = 32208, users = 25626, depth = 18.47655 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 48, admins = 5, articles = 15892, edits = 461760, files = 125, pages = 71785, users = 31118, depth = 79.56835 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15555, edits = 89587, files = 0, pages = 31363, users = 18986, depth = 2.950131 }, ['ps'] = { pos = 132, activeusers = 49, admins = 1, articles = 15434, edits = 283878, files = 1732, pages = 54418, users = 27849, depth = 33.28166 }, ['bug'] = { pos = 133, activeusers = 17, admins = 1, articles = 15411, edits = 200715, files = 0, pages = 19625, users = 12284, depth = 0.7647114 }, ['yi'] = { pos = 134, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15393, edits = 579125, files = 1062, pages = 44210, users = 45483, depth = 45.90952 }, ['ilo'] = { pos = 135, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15362, edits = 391852, files = 0, pages = 70154, users = 16198, depth = 71.05725 }, ['sd'] = { pos = 136, activeusers = 28, admins = 4, articles = 15249, edits = 240170, files = 145, pages = 56238, users = 15789, depth = 30.85608 }, ['ban'] = { pos = 137, activeusers = 34, admins = 3, articles = 15050, edits = 122095, files = 112, pages = 30502, users = 5386, depth = 4.219549 }, ['am'] = { pos = 138, activeusers = 42, admins = 2, articles = 15042, edits = 371612, files = 1765, pages = 45919, users = 39292, depth = 34.10015 }, ['nap'] = { pos = 139, activeusers = 26, admins = 3, articles = 14730, edits = 664690, files = 281, pages = 23709, users = 27742, depth = 10.41733 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 32, admins = 3, articles = 14267, edits = 381624, files = 1765, pages = 47680, users = 22217, depth = 43.90006 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 37, admins = 4, articles = 13823, edits = 377342, files = 133, pages = 35374, users = 23078, depth = 25.92873 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 36, admins = 3, articles = 13774, edits = 368740, files = 0, pages = 40257, users = 26935, depth = 33.86047 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 23, admins = 1, articles = 13751, edits = 213200, files = 462, pages = 30206, users = 14945, depth = 10.10698 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 24, admins = 5, articles = 13722, edits = 229523, files = 115, pages = 39299, users = 11779, depth = 20.29126 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13673, edits = 454293, files = 623, pages = 65533, users = 26540, depth = 99.72714 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 34, admins = 3, articles = 13444, edits = 165790, files = 263, pages = 30427, users = 30217, depth = 8.695028 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 17, admins = 2, articles = 13236, edits = 50675, files = 0, pages = 20742, users = 4044, depth = 0.7856818 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 27, admins = 3, articles = 13011, edits = 152274, files = 2739, pages = 35049, users = 23386, depth = 12.46445 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 30, admins = 3, articles = 12547, edits = 137265, files = 0, pages = 26472, users = 24158, depth = 6.386806 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 38, admins = 3, articles = 12269, edits = 233413, files = 865, pages = 32931, users = 19719, depth = 20.10233 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 59, admins = 4, articles = 11776, edits = 469457, files = 445, pages = 70177, users = 35410, depth = 164.5303 }, ['shn'] = { pos = 152, activeusers = 10, admins = 2, articles = 11618, edits = 54864, files = 60, pages = 27130, users = 3286, depth = 3.605044 }, ['wa'] = { pos = 153, activeusers = 30, admins = 4, articles = 11555, edits = 388510, files = 622, pages = 27261, users = 22269, depth = 26.33005 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 50, admins = 6, articles = 11426, edits = 380029, files = 0, pages = 96924, users = 94574, depth = 219.5376 }, ['ie'] = { pos = 155, activeusers = 27, admins = 3, articles = 11055, edits = 150999, files = 0, pages = 14858, users = 16919, depth = 1.202677 }, ['lij'] = { pos = 156, activeusers = 31, admins = 8, articles = 11020, edits = 231792, files = 7, pages = 26616, users = 14506, depth = 17.44291 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 102, admins = 4, articles = 10617, edits = 330282, files = 1704, pages = 73133, users = 34599, depth = 156.585 }, ['zu'] = { pos = 158, activeusers = 48, admins = 1, articles = 10579, edits = 96689, files = 0, pages = 23977, users = 17577, depth = 6.468043 }, ['mrj'] = { pos = 159, activeusers = 11, admins = 1, articles = 10426, edits = 100505, files = 0, pages = 18654, users = 9961, depth = 3.355589 }, ['mhr'] = { pos = 160, activeusers = 24, admins = 1, articles = 10425, edits = 184913, files = 0, pages = 27242, users = 13119, depth = 17.66336 }, ['hif'] = { pos = 161, activeusers = 32, admins = 2, articles = 10270, edits = 272234, files = 192, pages = 42217, users = 29602, depth = 62.39852 }, ['hyw'] = { pos = 162, activeusers = 36, admins = 5, articles = 10256, edits = 195167, files = 0, pages = 21580, users = 7343, depth = 11.02551 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 19, admins = 1, articles = 10101, edits = 48808, files = 0, pages = 16220, users = 2204, depth = 1.104262 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 48, admins = 6, articles = 9521, edits = 282066, files = 1101, pages = 33420, users = 36306, depth = 53.17881 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 28, admins = 1, articles = 9445, edits = 122378, files = 0, pages = 18264, users = 30415, depth = 5.84174 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 13, admins = 2, articles = 9306, edits = 140142, files = 288, pages = 17645, users = 10818, depth = 6.377471 }, ['ig'] = { pos = 167, activeusers = 94, admins = 5, articles = 8880, edits = 86672, files = 0, pages = 15314, users = 13847, depth = 2.971162 }, ['pam'] = { pos = 168, activeusers = 22, admins = 2, articles = 8847, edits = 295761, files = 403, pages = 21423, users = 19413, depth = 27.89675 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8524, edits = 49754, files = 0, pages = 10768, users = 5846, depth = 0.3202225 }, ['sn'] = { pos = 170, activeusers = 28, admins = 1, articles = 8489, edits = 97522, files = 0, pages = 16788, users = 15490, depth = 5.551906 }, ['so'] = { pos = 171, activeusers = 63, admins = 1, articles = 8451, edits = 239616, files = 0, pages = 25760, users = 32221, depth = 39.02094 }, ['rue'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8386, edits = 130989, files = 87, pages = 17643, users = 25394, depth = 9.046763 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 36, admins = 2, articles = 8009, edits = 723295, files = 53, pages = 69063, users = 29703, depth = 608.6136 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 20, admins = 6, articles = 7802, edits = 300660, files = 0, pages = 20860, users = 26312, depth = 40.37409 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 28, admins = 4, articles = 7709, edits = 139665, files = 0, pages = 26175, users = 11804, depth = 30.61614 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 24, admins = 5, articles = 7637, edits = 308837, files = 480, pages = 21222, users = 24655, depth = 46.04863 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 15, admins = 6, articles = 7596, edits = 320793, files = 571, pages = 20404, users = 25886, depth = 44.69946 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7423, edits = 153286, files = 0, pages = 13449, users = 16656, depth = 7.511243 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 44, admins = 3, articles = 7408, edits = 97078, files = 0, pages = 16951, users = 5462, depth = 9.503715 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 22, admins = 4, articles = 7330, edits = 177301, files = 150, pages = 16373, users = 21951, depth = 16.48163 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 29, admins = 3, articles = 7193, edits = 501091, files = 170, pages = 19385, users = 20729, depth = 74.26438 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 29, admins = 1, articles = 6697, edits = 151477, files = 0, pages = 31094, users = 14477, depth = 64.65205 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 19, admins = 1, articles = 6489, edits = 394776, files = 146, pages = 33577, users = 38633, depth = 204.8836 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 18, admins = 2, articles = 6436, edits = 105942, files = 0, pages = 15904, users = 12052, depth = 14.41605 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 16, admins = 3, articles = 6427, edits = 62084, files = 807, pages = 13815, users = 14295, depth = 5.938352 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 43, admins = 2, articles = 6347, edits = 230337, files = 319, pages = 15748, users = 24794, depth = 32.0885 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 25, admins = 4, articles = 6244, edits = 176749, files = 196, pages = 12096, users = 13211, depth = 12.83506 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 29, admins = 2, articles = 6205, edits = 379557, files = 0, pages = 14798, users = 19887, depth = 49.19037 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 15, admins = 1, articles = 6012, edits = 139833, files = 0, pages = 17555, users = 26483, depth = 29.36353 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 20, admins = 2, articles = 5987, edits = 118158, files = 9, pages = 20331, users = 17747, depth = 33.36003 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5716, edits = 184967, files = 41, pages = 43534, users = 6345, depth = 185.9852 }, ['gv'] = { pos = 192, activeusers = 21, admins = 3, articles = 5696, edits = 309149, files = 185, pages = 20780, users = 18074, depth = 104.3315 }, ['frp'] = { pos = 193, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5604, edits = 214817, files = 0, pages = 15467, users = 14729, depth = 43.02138 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5518, edits = 199495, files = 6, pages = 11763, users = 13732, depth = 21.72278 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 20, admins = 1, articles = 5480, edits = 139775, files = 0, pages = 16704, users = 13241, depth = 35.10292 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 28, admins = 3, articles = 5433, edits = 185975, files = 0, pages = 8725, users = 15454, depth = 7.825811 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 23, admins = 3, articles = 5410, edits = 68784, files = 49, pages = 10540, users = 15823, depth = 5.867958 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 32, admins = 1, articles = 5348, edits = 153831, files = 282, pages = 14948, users = 19808, depth = 33.16045 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 7, admins = 1, articles = 5232, edits = 26919, files = 0, pages = 5769, users = 1305, depth = 0.04915543 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5180, edits = 120820, files = 9, pages = 17159, users = 13816, depth = 37.6555 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 18, admins = 3, articles = 5060, edits = 119345, files = 1, pages = 9663, users = 12067, depth = 10.22052 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 28, admins = 1, articles = 5027, edits = 95591, files = 0, pages = 8631, users = 15351, depth = 5.692561 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 27, admins = 2, articles = 4899, edits = 121080, files = 0, pages = 11326, users = 16463, depth = 18.39914 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 17, admins = 2, articles = 4833, edits = 219256, files = 0, pages = 10372, users = 12361, depth = 27.76631 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 42, admins = 5, articles = 4745, edits = 278293, files = 1145, pages = 19133, users = 20203, depth = 133.7358 }, ['tum'] = { pos = 206, activeusers = 22, admins = 2, articles = 4726, edits = 31011, files = 0, pages = 6768, users = 7189, depth = 0.8554201 }, ['bjn'] = { pos = 207, activeusers = 24, admins = 2, articles = 4618, edits = 77169, files = 1, pages = 22463, users = 12810, depth = 51.298 }, ['smn'] = { pos = 208, activeusers = 17, admins = 6, articles = 4516, edits = 66534, files = 0, pages = 14240, users = 2304, depth = 21.66286 }, ['lez'] = { pos = 209, activeusers = 18, admins = 3, articles = 4306, edits = 86671, files = 10, pages = 13030, users = 9811, depth = 27.30314 }, ['lfn'] = { pos = 210, activeusers = 26, admins = 1, articles = 4176, edits = 38026, files = 0, pages = 6669, users = 9226, depth = 2.032093 }, ['stq'] = { pos = 211, activeusers = 15, admins = 5, articles = 4066, edits = 121167, files = 429, pages = 10692, users = 12545, depth = 30.09494 }, ['lo'] = { pos = 212, activeusers = 22, admins = 1, articles = 4061, edits = 94913, files = 0, pages = 12338, users = 15437, depth = 31.95662 }, ['mwl'] = { pos = 213, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3881, edits = 98679, files = 0, pages = 10212, users = 12227, depth = 25.71409 }, ['olo'] = { pos = 214, activeusers = 17, admins = 2, articles = 3878, edits = 32121, files = 0, pages = 10640, users = 6020, depth = 9.17872 }, ['fur'] = { pos = 215, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3759, edits = 170358, files = 318, pages = 8587, users = 13225, depth = 32.72736 }, ['rm'] = { pos = 216, activeusers = 18, admins = 3, articles = 3754, edits = 163010, files = 51, pages = 9596, users = 18551, depth = 41.13946 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 39, admins = 2, articles = 3696, edits = 205687, files = 300, pages = 16573, users = 117821, depth = 150.6507 }, ['lad'] = { pos = 218, activeusers = 29, admins = 5, articles = 3603, edits = 208868, files = 23, pages = 12942, users = 19659, depth = 108.4283 }, ['gom'] = { pos = 219, activeusers = 12, admins = 4, articles = 3549, edits = 206371, files = 0, pages = 9039, users = 8643, depth = 54.63374 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 12, admins = 1, articles = 3442, edits = 59738, files = 0, pages = 10995, users = 7895, depth = 26.16211 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3372, edits = 115964, files = 0, pages = 7555, users = 16052, depth = 23.62051 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 11, admins = 1, articles = 3364, edits = 43447, files = 0, pages = 11207, users = 8091, depth = 21.07283 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 21, admins = 1, articles = 3325, edits = 142772, files = 0, pages = 11200, users = 17240, depth = 71.50607 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 29, admins = 1, articles = 3309, edits = 85829, files = 0, pages = 9338, users = 11154, depth = 30.51246 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 12, admins = 3, articles = 3307, edits = 237420, files = 3, pages = 19205, users = 5513, depth = 285.7061 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 29, admins = 4, articles = 3272, edits = 121810, files = 32, pages = 8569, users = 11811, depth = 37.25514 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 19, admins = 2, articles = 3129, edits = 110083, files = 0, pages = 8234, users = 13522, depth = 35.58687 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 27, admins = 2, articles = 3122, edits = 83198, files = 0, pages = 14700, users = 13351, depth = 77.83893 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 20, admins = 3, articles = 3019, edits = 129995, files = 932, pages = 11202, users = 23360, depth = 85.25699 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2915, edits = 1606841, files = 0, pages = 10541, users = 21368, depth = 1043.296 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 24, admins = 1, articles = 2794, edits = 67762, files = 0, pages = 6579, users = 12684, depth = 18.90189 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 19, admins = 1, articles = 2772, edits = 69879, files = 9, pages = 11045, users = 13836, depth = 56.35346 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 20, admins = 4, articles = 2740, edits = 89864, files = 0, pages = 6916, users = 10767, depth = 30.18218 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 15, admins = 5, articles = 2680, edits = 90214, files = 0, pages = 6009, users = 13375, depth = 23.16486 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2576, edits = 73078, files = 0, pages = 8813, users = 7577, depth = 48.60967 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 10, admins = 2, articles = 2547, edits = 101636, files = 0, pages = 4637, users = 6641, depth = 14.7586 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 15, admins = 1, articles = 2456, edits = 96455, files = 0, pages = 5524, users = 15065, depth = 27.2474 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24111, files = 0, pages = 5350, users = 1910, depth = 6.448905 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 9, admins = 0, articles = 2420, edits = 54104, files = 0, pages = 2824, users = 1105, depth = 0.5339452 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2116, edits = 93423, files = 0, pages = 5071, users = 13908, depth = 35.92889 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 12, admins = 2, articles = 2089, edits = 54648, files = 37, pages = 11723, users = 3297, depth = 99.14525 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 14, admins = 2, articles = 2057, edits = 106202, files = 0, pages = 14327, users = 9672, depth = 263.7534 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 13, admins = 1, articles = 2046, edits = 85044, files = 0, pages = 11859, users = 9273, depth = 164.9635 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 7, admins = 1, articles = 2030, edits = 128401, files = 0, pages = 5360, users = 2317, depth = 64.46144 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2010, edits = 39345, files = 0, pages = 4143, users = 9746, depth = 10.69459 }, ['dag'] = { pos = 246, activeusers = 41, admins = 4, articles = 1966, edits = 42195, files = 0, pages = 4405, users = 1813, depth = 14.74252 }, ['kaa'] = { pos = 247, activeusers = 25, admins = 1, articles = 1942, edits = 45856, files = 3, pages = 5099, users = 10240, depth = 23.76631 }, ['pdc'] = { pos = 248, activeusers = 23, admins = 1, articles = 1932, edits = 105127, files = 0, pages = 5835, users = 30371, depth = 73.5286 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 9, admins = 5, articles = 1909, edits = 14696, files = 0, pages = 3017, users = 3692, depth = 1.640935 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1908, edits = 41568, files = 12, pages = 5328, users = 9231, depth = 25.06631 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1901, edits = 64328, files = 0, pages = 11659, users = 8526, depth = 145.3771 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1850, edits = 95321, files = 0, pages = 6421, users = 18786, depth = 90.62853 }, ['tcy'] = { pos = 253, activeusers = 40, admins = 2, articles = 1743, edits = 102850, files = 1, pages = 8980, users = 4931, depth = 197.4469 }, ['kbp'] = { pos = 254, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1698, edits = 16065, files = 0, pages = 3375, users = 3841, depth = 4.64299 }, ['jam'] = { pos = 255, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1685, edits = 20759, files = 0, pages = 3024, users = 7236, depth = 4.334969 }, ['na'] = { pos = 256, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1661, edits = 89531, files = 4, pages = 4883, users = 11478, depth = 68.99196 }, ['wo'] = { pos = 257, activeusers = 19, admins = 3, articles = 1651, edits = 104429, files = 0, pages = 5367, users = 13938, depth = 98.57047 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 10, admins = 1, articles = 1595, edits = 43685, files = 0, pages = 6742, users = 9139, depth = 67.47308 }, ['nia'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1518, edits = 17541, files = 0, pages = 3606, users = 1210, depth = 9.203354 }, ['nov'] = { pos = 260, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1516, edits = 177708, files = 0, pages = 4408, users = 10832, depth = 146.7113 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20639, files = 0, pages = 3075, users = 7962, depth = 7.323189 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1503, edits = 66589, files = 0, pages = 3910, users = 8921, depth = 43.67773 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1419, edits = 26742, files = 0, pages = 4810, users = 7159, depth = 31.7497 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1395, edits = 41809, files = 0, pages = 3296, users = 12151, depth = 23.55583 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1350, edits = 86608, files = 0, pages = 5679, users = 12369, depth = 156.8172 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1305, edits = 111658, files = 0, pages = 5717, users = 15002, depth = 223.2398 }, ['nqo'] = { pos = 267, activeusers = 24, admins = 1, articles = 1303, edits = 9990, files = 0, pages = 2621, users = 2866, depth = 3.899783 }, ['roa-rup'] = { pos = 268, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1293, edits = 205271, files = 0, pages = 4295, users = 12998, depth = 257.6255 }, ['fj'] = { pos = 269, activeusers = 8, admins = 1, articles = 1274, edits = 35438, files = 0, pages = 3631, users = 8354, depth = 33.40591 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1264, edits = 50234, files = 0, pages = 14658, users = 7799, depth = 384.8127 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1254, edits = 43788, files = 0, pages = 2904, users = 9972, depth = 26.10546 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 32, admins = 1, articles = 1239, edits = 33881, files = 0, pages = 3822, users = 11719, depth = 38.52758 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1229, edits = 33891, files = 0, pages = 4517, users = 2667, depth = 53.70246 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1217, edits = 53088, files = 0, pages = 2993, users = 6858, depth = 37.77413 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 24, admins = 2, articles = 1175, edits = 62325, files = 9, pages = 7813, users = 9361, depth = 254.5911 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 25, admins = 2, articles = 1165, edits = 82615, files = 0, pages = 5567, users = 23042, depth = 211.878 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1152, edits = 33361, files = 0, pages = 3837, users = 1470, depth = 47.23141 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 7, admins = 1, articles = 1112, edits = 39153, files = 0, pages = 2729, users = 7029, depth = 30.33695 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 13, admins = 0, articles = 1110, edits = 85619, files = 0, pages = 2064, users = 1188, depth = 30.64159 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1094, edits = 38034, files = 0, pages = 3739, users = 9462, depth = 59.46114 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1065, edits = 42632, files = 0, pages = 3295, users = 9620, depth = 56.72712 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1050, edits = 16484, files = 0, pages = 2556, users = 2185, depth = 13.26701 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1045, edits = 35922, files = 0, pages = 3712, users = 1639, depth = 63.03271 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 14, admins = 1, articles = 1026, edits = 46152, files = 0, pages = 3904, users = 21806, depth = 93.01813 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 11, admins = 1, articles = 1014, edits = 35315, files = 0, pages = 3223, users = 6689, depth = 52.00132 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 20, admins = 2, articles = 1011, edits = 29106, files = 0, pages = 1765, users = 491, depth = 9.172299 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 15, admins = 1, articles = 918, edits = 37987, files = 0, pages = 4001, users = 9368, depth = 107.0849 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 13, admins = 1, articles = 889, edits = 44150, files = 0, pages = 3326, users = 10477, depth = 99.7507 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 14, admins = 1, articles = 866, edits = 46130, files = 0, pages = 3805, users = 17705, depth = 139.6343 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 18, admins = 0, articles = 860, edits = 8864, files = 0, pages = 1628, users = 1565, depth = 4.342111 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 24, admins = 1, articles = 843, edits = 28397, files = 0, pages = 4254, users = 9432, depth = 109.2907 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 21, admins = 0, articles = 837, edits = 32159, files = 0, pages = 1656, users = 924, depth = 18.59341 }, ['blk'] = { pos = 293, activeusers = 32, admins = 0, articles = 805, edits = 15441, files = 0, pages = 3428, users = 206, depth = 47.82329 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 13, admins = 2, articles = 783, edits = 40185, files = 0, pages = 3145, users = 9864, depth = 116.2732 }, ['tn'] = { pos = 295, activeusers = 21, admins = 2, articles = 776, edits = 28132, files = 0, pages = 3685, users = 9236, depth = 107.2821 }, ['ve'] = { pos = 296, activeusers = 15, admins = 1, articles = 748, edits = 19283, files = 0, pages = 2235, users = 7189, depth = 34.09697 }, ['rmy'] = { pos = 297, activeusers = 16, admins = 1, articles = 730, edits = 50222, files = 0, pages = 2701, users = 16387, depth = 135.5492 }, ['ts'] = { pos = 298, activeusers = 12, admins = 2, articles = 717, edits = 36631, files = 0, pages = 3760, users = 8820, depth = 175.4796 }, ['chy'] = { pos = 299, activeusers = 11, admins = 1, articles = 662, edits = 24107, files = 0, pages = 2258, users = 10599, depth = 62.05388 }, ['rn'] = { pos = 300, activeusers = 11, admins = 1, articles = 620, edits = 23098, files = 0, pages = 2450, users = 8961, depth = 82.13479 }, ['iu'] = { pos = 301, activeusers = 18, admins = 2, articles = 593, edits = 44498, files = 0, pages = 3183, users = 16990, depth = 266.6822 }, ['ak'] = { pos = 302, activeusers = 19, admins = 1, articles = 590, edits = 28897, files = 0, pages = 2441, users = 12462, depth = 116.5182 }, ['ss'] = { pos = 303, activeusers = 10, admins = 3, articles = 574, edits = 38069, files = 0, pages = 2410, users = 7624, depth = 161.6129 }, ['ch'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 543, edits = 22837, files = 0, pages = 2501, users = 14398, depth = 118.7274 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 49, admins = 0, articles = 508, edits = 24859, files = 0, pages = 2460, users = 7875, depth = 149.2041 }, ['pnt'] = { pos = 306, activeusers = 9, admins = 1, articles = 481, edits = 35123, files = 0, pages = 2039, users = 9456, depth = 180.7254 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 18, admins = 1, articles = 452, edits = 15911, files = 0, pages = 1994, users = 423, depth = 92.8676 }, ['ady'] = { pos = 308, activeusers = 9, admins = 1, articles = 451, edits = 12055, files = 0, pages = 3095, users = 5982, depth = 133.8679 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 19, admins = 3, articles = 451, edits = 49949, files = 0, pages = 3115, users = 13252, depth = 559.4794 }, ['ik'] = { pos = 310, activeusers = 12, admins = 2, articles = 439, edits = 37930, files = 0, pages = 2611, users = 7936, depth = 355.6039 }, ['din'] = { pos = 311, activeusers = 21, admins = 1, articles = 317, edits = 8049, files = 0, pages = 1086, users = 5681, depth = 43.61604 }, ['sg'] = { pos = 312, activeusers = 12, admins = 2, articles = 300, edits = 20583, files = 0, pages = 1983, users = 5975, depth = 326.6718 }, ['pwn'] = { pos = 313, activeusers = 13, admins = 0, articles = 278, edits = 10971, files = 0, pages = 430, users = 838, depth = 7.627379 }, ['kl'] = { pos = 314, activeusers = 18, admins = 2, articles = 242, edits = 74459, files = 0, pages = 2261, users = 12287, depth = 2292.232 }, ['ti'] = { pos = 315, activeusers = 13, admins = 2, articles = 234, edits = 23836, files = 0, pages = 2731, users = 8460, depth = 993.8414 }, ['dz'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 1, articles = 227, edits = 29388, files = 0, pages = 2282, users = 9204, depth = 1055.422 }, ['cr'] = { pos = 317, activeusers = 18, admins = 2, articles = 158, edits = 37357, files = 0, pages = 2160, users = 16725, depth = 2776.72 }, ['ng'] = { pos = 318, activeusers = 0, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 319, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 323, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 324, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 325, activeusers = 0, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 326, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 280290, admins = 3748, articles = 59262019, edits = 3213517302, files = 2760669, pages = 245025824, users = 103655318, depth = 128.8659, date = '@1660485648' }, } return info 1t6k3cqxybaabnfoxrivjze003hcapp 4186711 4186636 2022-08-14T16:00:41Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 114399, admins = 1030, articles = 6564463, edits = 1109495127, files = 896357, pages = 56717501, users = 44289301, depth = 1141.838 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 191, admins = 6, articles = 6125877, edits = 34882302, files = 0, pages = 11232215, users = 93325, depth = 2.157855 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 16793, admins = 191, articles = 2715416, edits = 223821535, files = 128656, pages = 7498380, users = 3975889, depth = 92.60959 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1886, admins = 66, articles = 2552445, edits = 50975898, files = 0, pages = 6119793, users = 831417, depth = 16.2707 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16332, admins = 158, articles = 2445130, edits = 195646657, files = 69000, pages = 12145346, users = 4443010, depth = 253.5254 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3418, admins = 36, articles = 2097988, edits = 62450134, files = 20, pages = 4466025, users = 1224081, depth = 17.81489 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10552, admins = 77, articles = 1844953, edits = 124509115, files = 237608, pages = 7440499, users = 3230369, depth = 153.9265 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13211, admins = 63, articles = 1795205, edits = 144901645, files = 0, pages = 7708717, users = 6614442, depth = 203.9643 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7382, admins = 122, articles = 1766967, edits = 128522703, files = 139256, pages = 7491360, users = 2282639, depth = 180.0616 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 203, admins = 7, articles = 1596707, edits = 7338182, files = 1474, pages = 2009892, users = 188475, depth = 0.2444862 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 3994, admins = 101, articles = 1532147, edits = 67621884, files = 261, pages = 3556834, users = 1186072, depth = 33.20004 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 15018, admins = 40, articles = 1337725, edits = 90779421, files = 30536, pages = 3952842, users = 1967110, depth = 87.76605 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8643, admins = 66, articles = 1296754, edits = 72901037, files = 60707, pages = 7117548, users = 3251477, depth = 206.3729 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2153, admins = 20, articles = 1275115, edits = 68932500, files = 24513, pages = 19375240, users = 876730, depth = 716.8715 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 85, admins = 3, articles = 1265925, edits = 6287090, files = 42, pages = 2881768, users = 52896, depth = 3.554455 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3105, admins = 46, articles = 1186889, edits = 36768516, files = 110590, pages = 4120047, users = 638752, depth = 54.50353 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4886, admins = 26, articles = 1182258, edits = 58890150, files = 49832, pages = 7804287, users = 2289483, depth = 236.7375 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8461, admins = 56, articles = 1094248, edits = 64015778, files = 58365, pages = 5400489, users = 2791549, depth = 183.5773 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5218, admins = 34, articles = 923199, edits = 35281026, files = 81782, pages = 5339366, users = 1141975, depth = 151.2 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 988, admins = 30, articles = 707362, edits = 30498282, files = 15558, pages = 1764088, users = 425941, depth = 38.58305 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 737, admins = 18, articles = 661504, edits = 25125375, files = 36346, pages = 3984994, users = 310475, depth = 159.1507 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3193, admins = 41, articles = 626431, edits = 21498164, files = 47577, pages = 3292960, users = 1345643, depth = 118.2935 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1580, admins = 27, articles = 599657, edits = 33076951, files = 12720, pages = 2731077, users = 748463, depth = 153.0114 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 988, admins = 40, articles = 595771, edits = 22830084, files = 4, pages = 1698390, users = 558832, depth = 46.04286 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1593, admins = 30, articles = 535645, edits = 20653410, files = 70024, pages = 1408275, users = 520341, depth = 38.92337 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1507, admins = 24, articles = 509889, edits = 25119005, files = 8426, pages = 1448432, users = 510182, depth = 58.75724 }, ['tr'] = { pos = 27, activeusers = 2996, admins = 23, articles = 508994, edits = 28257379, files = 37510, pages = 2381615, users = 1419090, depth = 160.596 }, ['cs'] = { pos = 28, activeusers = 2051, admins = 32, articles = 508285, edits = 21548092, files = 1, pages = 1402095, users = 586025, depth = 47.52337 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 58, admins = 3, articles = 481094, edits = 8681947, files = 315, pages = 907823, users = 30716, depth = 7.524201 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 164, admins = 12, articles = 456861, edits = 41241366, files = 10238, pages = 4644230, users = 176260, depth = 745.9911 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 874, admins = 17, articles = 432686, edits = 15006395, files = 116455, pages = 2620653, users = 591598, depth = 146.4208 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 84, admins = 6, articles = 431625, edits = 3132364, files = 362, pages = 1063067, users = 53932, depth = 6.306164 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 81, admins = 5, articles = 417548, edits = 3526222, files = 6091, pages = 564739, users = 43115, depth = 0.7759104 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 242, admins = 12, articles = 397269, edits = 8997039, files = 0, pages = 825207, users = 138594, depth = 12.65112 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 522, admins = 15, articles = 359815, edits = 5629377, files = 19611, pages = 1041637, users = 298422, depth = 19.40562 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 298, admins = 16, articles = 322974, edits = 7665921, files = 11068, pages = 714080, users = 199426, depth = 15.74241 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3116, admins = 32, articles = 320462, edits = 34416682, files = 73836, pages = 1339968, users = 996042, depth = 259.9567 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 426, admins = 11, articles = 293036, edits = 8479021, files = 11343, pages = 988131, users = 123866, depth = 48.28115 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 743, admins = 25, articles = 283585, edits = 11466464, files = 549, pages = 631871, users = 311462, depth = 27.37201 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 744, admins = 25, articles = 283492, edits = 11196384, files = 0, pages = 907708, users = 435418, depth = 59.80256 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 121, admins = 5, articles = 242174, edits = 1522924, files = 246, pages = 571474, users = 37939, depth = 4.927313 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 530, admins = 10, articles = 241637, edits = 7400317, files = 0, pages = 549169, users = 221620, depth = 21.8272 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 199, admins = 16, articles = 231987, edits = 3057207, files = 10539, pages = 587802, users = 120891, depth = 12.23531 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 416, admins = 33, articles = 229569, edits = 6169547, files = 756, pages = 542198, users = 168222, depth = 21.10218 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 41, admins = 5, articles = 225593, edits = 2444280, files = 177, pages = 385406, users = 16127, depth = 3.182771 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 221038, edits = 4178376, files = 3244, pages = 646558, users = 120767, depth = 23.95003 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 942, admins = 17, articles = 216671, edits = 8369913, files = 36, pages = 702323, users = 1223909, depth = 59.87326 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 472, admins = 11, articles = 213000, edits = 6428666, files = 20953, pages = 445348, users = 277879, depth = 17.17671 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1045, admins = 22, articles = 212480, edits = 9601361, files = 18497, pages = 629840, users = 369127, depth = 58.815 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 318, admins = 10, articles = 203870, edits = 6650168, files = 23842, pages = 500122, users = 166444, depth = 28.07841 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 243, admins = 8, articles = 188063, edits = 6151045, files = 352, pages = 472031, users = 128282, depth = 29.71054 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 639, admins = 17, articles = 186035, edits = 6561925, files = 23755, pages = 510809, users = 251741, depth = 39.15128 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177344, edits = 5720966, files = 8314, pages = 439416, users = 213625, depth = 28.43163 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 309, admins = 11, articles = 174841, edits = 5045531, files = 12532, pages = 994058, users = 149586, depth = 111.4311 }, ['uz'] = { pos = 55, activeusers = 767, admins = 20, articles = 166522, edits = 2776457, files = 2067, pages = 687422, users = 76895, depth = 39.52146 }, ['nn'] = { pos = 56, activeusers = 124, admins = 14, articles = 162635, edits = 3389515, files = 16, pages = 372391, users = 121783, depth = 15.14046 }, ['ka'] = { pos = 57, activeusers = 252, admins = 6, articles = 162269, edits = 4395304, files = 14839, pages = 459730, users = 143113, depth = 32.12736 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1223, admins = 6, articles = 152276, edits = 5603815, files = 3592, pages = 1189861, users = 709293, depth = 218.6613 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 978, admins = 15, articles = 149483, edits = 10228776, files = 27280, pages = 973629, users = 429675, depth = 319.3411 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 340, admins = 31, articles = 147838, edits = 3484067, files = 7720, pages = 465607, users = 207684, depth = 34.57147 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 152, admins = 21, articles = 137126, edits = 3688312, files = 0, pages = 275761, users = 158098, depth = 13.67102 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 116, admins = 16, articles = 135008, edits = 11097485, files = 11271, pages = 275098, users = 73714, depth = 43.43426 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 109, admins = 11, articles = 129958, edits = 3701336, files = 0, pages = 228539, users = 106755, depth = 9.3192 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 222, admins = 12, articles = 129849, edits = 4789570, files = 8678, pages = 524167, users = 103301, depth = 84.26414 }, ['zh-yue'] = { pos = 65, activeusers = 294, admins = 12, articles = 126485, edits = 1860355, files = 2629, pages = 284979, users = 243677, depth = 10.25016 }, ['bn'] = { pos = 66, activeusers = 1111, admins = 14, articles = 126407, edits = 6035125, files = 15322, pages = 990052, users = 384497, depth = 284.5487 }, ['lv'] = { pos = 67, activeusers = 297, admins = 13, articles = 115070, edits = 3662521, files = 25526, pages = 467364, users = 107968, depth = 73.45327 }, ['tg'] = { pos = 68, activeusers = 72, admins = 6, articles = 107733, edits = 1308917, files = 485, pages = 262818, users = 36124, depth = 10.32046 }, ['af'] = { pos = 69, activeusers = 190, admins = 16, articles = 104337, edits = 2514402, files = 9615, pages = 372815, users = 152151, depth = 44.65623 }, ['my'] = { pos = 70, activeusers = 147, admins = 4, articles = 103652, edits = 754357, files = 2980, pages = 216759, users = 103075, depth = 4.144034 }, ['mg'] = { pos = 71, activeusers = 47, admins = 3, articles = 94879, edits = 1045788, files = 3, pages = 245128, users = 28836, depth = 10.69877 }, ['bs'] = { pos = 72, activeusers = 183, admins = 9, articles = 90341, edits = 3415223, files = 5462, pages = 367699, users = 144538, depth = 87.54639 }, ['oc'] = { pos = 73, activeusers = 99, admins = 4, articles = 89792, edits = 2315565, files = 924, pages = 159303, users = 48397, depth = 8.710936 }, ['sq'] = { pos = 74, activeusers = 224, admins = 11, articles = 86092, edits = 2463983, files = 4730, pages = 263282, users = 143818, depth = 39.64326 }, ['mr'] = { pos = 75, activeusers = 169, admins = 12, articles = 85778, edits = 2141820, files = 19140, pages = 284945, users = 145774, depth = 40.52331 }, ['nds'] = { pos = 76, activeusers = 47, admins = 4, articles = 83903, edits = 990057, files = 0, pages = 162315, users = 48990, depth = 5.327355 }, ['ky'] = { pos = 77, activeusers = 86, admins = 2, articles = 81579, edits = 424129, files = 2688, pages = 111334, users = 33172, depth = 0.5067961 }, ['ml'] = { pos = 78, activeusers = 266, admins = 15, articles = 78989, edits = 3704735, files = 6966, pages = 488352, users = 163226, depth = 203.7549 }, ['be-tarask'] = { pos = 79, activeusers = 133, admins = 4, articles = 78802, edits = 2325163, files = 1891, pages = 226440, users = 76207, depth = 36.04309 }, ['te'] = { pos = 80, activeusers = 196, admins = 13, articles = 77859, edits = 3605117, files = 12538, pages = 305608, users = 114477, depth = 100.9369 }, ['sw'] = { pos = 81, activeusers = 212, admins = 14, articles = 74526, edits = 1239343, files = 2270, pages = 150306, users = 55114, depth = 8.525284 }, ['br'] = { pos = 82, activeusers = 90, admins = 6, articles = 72405, edits = 2002796, files = 5405, pages = 141848, users = 70159, depth = 12.98773 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 20, admins = 2, articles = 72352, edits = 848785, files = 0, pages = 196959, users = 25049, depth = 12.7822 }, ['jv'] = { pos = 84, activeusers = 102, admins = 4, articles = 70236, edits = 1593446, files = 5430, pages = 178311, users = 53950, depth = 21.15876 }, ['vec'] = { pos = 85, activeusers = 45, admins = 5, articles = 68977, edits = 1100372, files = 724, pages = 140354, users = 32080, depth = 8.395039 }, ['ht'] = { pos = 86, activeusers = 43, admins = 3, articles = 67872, edits = 803435, files = 0, pages = 82069, users = 28516, depth = 0.4283349 }, ['pms'] = { pos = 87, activeusers = 41, admins = 4, articles = 66375, edits = 855400, files = 2069, pages = 101499, users = 25313, depth = 2.35997 }, ['pnb'] = { pos = 88, activeusers = 58, admins = 2, articles = 65802, edits = 606296, files = 225, pages = 113804, users = 32464, depth = 2.835096 }, ['su'] = { pos = 89, activeusers = 38, admins = 7, articles = 61275, edits = 629281, files = 545, pages = 97395, users = 28381, depth = 2.245106 }, ['lb'] = { pos = 90, activeusers = 73, admins = 5, articles = 61008, edits = 2391060, files = 2372, pages = 131458, users = 55157, depth = 24.25447 }, ['ba'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 7, articles = 60366, edits = 1148962, files = 1456, pages = 169927, users = 35449, depth = 22.27258 }, ['lld'] = { pos = 92, activeusers = 13, admins = 2, articles = 59758, edits = 94193, files = 0, pages = 63221, users = 2240, depth = 0.005003456 }, ['ga'] = { pos = 93, activeusers = 93, admins = 7, articles = 57350, edits = 1076826, files = 1123, pages = 96027, users = 52551, depth = 5.100243 }, ['szl'] = { pos = 94, activeusers = 49, admins = 3, articles = 55850, edits = 347623, files = 0, pages = 69135, users = 21782, depth = 0.2845033 }, ['lmo'] = { pos = 95, activeusers = 45, admins = 5, articles = 54840, edits = 1126217, files = 4437, pages = 123787, users = 37750, depth = 14.38079 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 123, admins = 19, articles = 54733, edits = 1760039, files = 3218, pages = 141568, users = 86755, depth = 31.29308 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 93, admins = 3, articles = 53876, edits = 1093612, files = 565, pages = 109164, users = 51835, depth = 10.55006 }, ['cv'] = { pos = 98, activeusers = 54, admins = 2, articles = 49623, edits = 749485, files = 537, pages = 97788, users = 31218, depth = 7.22062 }, ['fy'] = { pos = 99, activeusers = 66, admins = 8, articles = 49285, edits = 1086660, files = 7587, pages = 150386, users = 43476, depth = 30.40659 }, ['vo'] = { pos = 100, activeusers = 35, admins = 2, articles = 43718, edits = 3319940, files = 0, pages = 174282, users = 32366, depth = 169.9042 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 133, admins = 11, articles = 43067, edits = 1956788, files = 1897, pages = 234037, users = 123495, depth = 164.3994 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 50, admins = 4, articles = 42552, edits = 294400, files = 135, pages = 55371, users = 78736, depth = 0.4825294 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 163, admins = 7, articles = 42440, edits = 970176, files = 1617, pages = 185124, users = 51371, depth = 59.23626 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 73, admins = 6, articles = 42190, edits = 1838221, files = 1499, pages = 128482, users = 68380, depth = 59.85183 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40560, edits = 862308, files = 690, pages = 146765, users = 95478, depth = 40.28412 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 34, admins = 3, articles = 40161, edits = 487238, files = 209, pages = 60555, users = 24967, depth = 2.074851 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 110, admins = 9, articles = 38443, edits = 609480, files = 1581, pages = 134374, users = 42333, depth = 28.24409 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34278, edits = 553223, files = 168, pages = 59176, users = 24941, depth = 4.932335 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 56, admins = 5, articles = 33416, edits = 992817, files = 0, pages = 49180, users = 33662, depth = 4.492671 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 114, admins = 5, articles = 32330, edits = 1068329, files = 1258, pages = 103677, users = 58713, depth = 50.18369 }, ['gu'] = { pos = 111, activeusers = 71, admins = 3, articles = 29953, edits = 825366, files = 0, pages = 117702, users = 69122, depth = 60.18198 }, ['als'] = { pos = 112, activeusers = 71, admins = 9, articles = 29022, edits = 1014459, files = 571, pages = 69723, users = 92539, depth = 28.61633 }, ['bar'] = { pos = 113, activeusers = 56, admins = 3, articles = 28755, edits = 835351, files = 1320, pages = 111982, users = 63515, depth = 62.49173 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 165, admins = 3, articles = 28481, edits = 1109294, files = 2595, pages = 130351, users = 76180, depth = 108.8716 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 42, admins = 5, articles = 26213, edits = 732832, files = 1407, pages = 55698, users = 41363, depth = 16.64691 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 17, admins = 3, articles = 25087, edits = 886475, files = 45, pages = 62808, users = 23524, depth = 31.90953 }, ['avk'] = { pos = 117, activeusers = 30, admins = 6, articles = 23967, edits = 114096, files = 0, pages = 29086, users = 3092, depth = 0.178949 }, ['ia'] = { pos = 118, activeusers = 44, admins = 6, articles = 23775, edits = 641871, files = 4, pages = 37733, users = 44760, depth = 5.86316 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 37, admins = 2, articles = 23067, edits = 650074, files = 0, pages = 55979, users = 27215, depth = 23.6409 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 99, admins = 3, articles = 21364, edits = 707092, files = 1475, pages = 97964, users = 78013, depth = 92.79014 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 14, admins = 2, articles = 20507, edits = 295929, files = 709, pages = 34664, users = 15145, depth = 4.068619 }, ['crh'] = { pos = 122, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19733, edits = 177461, files = 0, pages = 39652, users = 17868, depth = 4.56023 }, ['xmf'] = { pos = 123, activeusers = 27, admins = 3, articles = 19621, edits = 186108, files = 0, pages = 36512, users = 17104, depth = 3.777443 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 79, admins = 3, articles = 18026, edits = 510157, files = 3122, pages = 79892, users = 58407, depth = 75.21525 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 119, admins = 3, articles = 17663, edits = 165877, files = 0, pages = 31207, users = 18455, depth = 3.125353 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 26, admins = 5, articles = 17083, edits = 355481, files = 109, pages = 29092, users = 24182, depth = 6.038488 }, ['os'] = { pos = 127, activeusers = 37, admins = 3, articles = 16156, edits = 524043, files = 164, pages = 60157, users = 22615, depth = 64.61572 }, ['frr'] = { pos = 128, activeusers = 24, admins = 5, articles = 16118, edits = 231465, files = 1323, pages = 41285, users = 18009, depth = 13.6689 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 38, admins = 6, articles = 15909, edits = 566955, files = 347, pages = 32208, users = 25626, depth = 18.47655 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 48, admins = 5, articles = 15892, edits = 461761, files = 125, pages = 71785, users = 31118, depth = 79.56852 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15555, edits = 89593, files = 0, pages = 31363, users = 18986, depth = 2.950328 }, ['ps'] = { pos = 132, activeusers = 49, admins = 1, articles = 15434, edits = 283878, files = 1732, pages = 54418, users = 27849, depth = 33.28166 }, ['bug'] = { pos = 133, activeusers = 17, admins = 1, articles = 15411, edits = 200715, files = 0, pages = 19625, users = 12284, depth = 0.7647114 }, ['yi'] = { pos = 134, activeusers = 49, admins = 3, articles = 15394, edits = 579127, files = 1062, pages = 44211, users = 45484, depth = 45.90268 }, ['ilo'] = { pos = 135, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15362, edits = 391852, files = 0, pages = 70154, users = 16198, depth = 71.05725 }, ['sd'] = { pos = 136, activeusers = 28, admins = 4, articles = 15249, edits = 240170, files = 145, pages = 56238, users = 15789, depth = 30.85608 }, ['ban'] = { pos = 137, activeusers = 34, admins = 3, articles = 15050, edits = 122102, files = 112, pages = 30503, users = 5386, depth = 4.220198 }, ['am'] = { pos = 138, activeusers = 42, admins = 2, articles = 15042, edits = 371612, files = 1765, pages = 45919, users = 39292, depth = 34.10015 }, ['nap'] = { pos = 139, activeusers = 26, admins = 3, articles = 14730, edits = 664690, files = 281, pages = 23709, users = 27742, depth = 10.41733 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 32, admins = 3, articles = 14267, edits = 381624, files = 1765, pages = 47680, users = 22217, depth = 43.90006 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 37, admins = 4, articles = 13823, edits = 377342, files = 133, pages = 35374, users = 23078, depth = 25.92873 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 36, admins = 3, articles = 13774, edits = 368740, files = 0, pages = 40257, users = 26935, depth = 33.86047 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 23, admins = 1, articles = 13751, edits = 213200, files = 462, pages = 30206, users = 14945, depth = 10.10698 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 24, admins = 5, articles = 13722, edits = 229523, files = 115, pages = 39299, users = 11779, depth = 20.29126 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13673, edits = 454293, files = 623, pages = 65533, users = 26541, depth = 99.72714 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 34, admins = 3, articles = 13444, edits = 165790, files = 263, pages = 30427, users = 30218, depth = 8.695028 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 17, admins = 2, articles = 13267, edits = 50715, files = 0, pages = 20780, users = 4044, depth = 0.7826583 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 27, admins = 3, articles = 13011, edits = 152274, files = 2739, pages = 35049, users = 23386, depth = 12.46445 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 30, admins = 3, articles = 12547, edits = 137265, files = 0, pages = 26472, users = 24158, depth = 6.386806 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 38, admins = 3, articles = 12269, edits = 233433, files = 865, pages = 32939, users = 19719, depth = 20.11474 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 59, admins = 4, articles = 11776, edits = 469464, files = 445, pages = 70180, users = 35412, depth = 164.5427 }, ['shn'] = { pos = 152, activeusers = 10, admins = 2, articles = 11619, edits = 54878, files = 60, pages = 27132, users = 3286, depth = 3.605542 }, ['wa'] = { pos = 153, activeusers = 30, admins = 4, articles = 11555, edits = 388510, files = 622, pages = 27261, users = 22270, depth = 26.33005 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11427, edits = 380032, files = 0, pages = 96927, users = 94576, depth = 219.5044 }, ['ie'] = { pos = 155, activeusers = 27, admins = 3, articles = 11055, edits = 151004, files = 0, pages = 14858, users = 16921, depth = 1.202716 }, ['lij'] = { pos = 156, activeusers = 31, admins = 8, articles = 11020, edits = 231792, files = 7, pages = 26616, users = 14507, depth = 17.44291 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 102, admins = 4, articles = 10618, edits = 330285, files = 1704, pages = 73133, users = 34600, depth = 156.552 }, ['zu'] = { pos = 158, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10579, edits = 96689, files = 0, pages = 23977, users = 17578, depth = 6.468043 }, ['mrj'] = { pos = 159, activeusers = 11, admins = 1, articles = 10426, edits = 100507, files = 0, pages = 18656, users = 9961, depth = 3.356928 }, ['mhr'] = { pos = 160, activeusers = 24, admins = 1, articles = 10425, edits = 184915, files = 0, pages = 27244, users = 13119, depth = 17.66646 }, ['hif'] = { pos = 161, activeusers = 32, admins = 2, articles = 10270, edits = 272234, files = 192, pages = 42217, users = 29602, depth = 62.39852 }, ['hyw'] = { pos = 162, activeusers = 36, admins = 5, articles = 10256, edits = 195167, files = 0, pages = 21580, users = 7344, depth = 11.02551 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 19, admins = 1, articles = 10101, edits = 48808, files = 0, pages = 16220, users = 2204, depth = 1.104262 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 48, admins = 6, articles = 9521, edits = 282066, files = 1101, pages = 33420, users = 36307, depth = 53.17881 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 28, admins = 1, articles = 9445, edits = 122378, files = 0, pages = 18264, users = 30415, depth = 5.84174 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 13, admins = 2, articles = 9306, edits = 140142, files = 288, pages = 17645, users = 10819, depth = 6.377471 }, ['ig'] = { pos = 167, activeusers = 94, admins = 5, articles = 8880, edits = 86672, files = 0, pages = 15314, users = 13847, depth = 2.971162 }, ['pam'] = { pos = 168, activeusers = 22, admins = 2, articles = 8847, edits = 295761, files = 403, pages = 21423, users = 19413, depth = 27.89675 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8524, edits = 49754, files = 0, pages = 10768, users = 5846, depth = 0.3202225 }, ['sn'] = { pos = 170, activeusers = 28, admins = 1, articles = 8491, edits = 97534, files = 0, pages = 16793, users = 15490, depth = 5.552333 }, ['so'] = { pos = 171, activeusers = 63, admins = 1, articles = 8452, edits = 239622, files = 0, pages = 25761, users = 32221, depth = 39.01117 }, ['rue'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8386, edits = 130989, files = 87, pages = 17643, users = 25395, depth = 9.046763 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 36, admins = 2, articles = 8009, edits = 723296, files = 53, pages = 69063, users = 29703, depth = 608.6144 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 20, admins = 6, articles = 7802, edits = 300660, files = 0, pages = 20860, users = 26312, depth = 40.37409 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 28, admins = 4, articles = 7709, edits = 139665, files = 0, pages = 26175, users = 11804, depth = 30.61614 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 24, admins = 5, articles = 7637, edits = 308838, files = 480, pages = 21222, users = 24655, depth = 46.04878 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 15, admins = 6, articles = 7596, edits = 320793, files = 571, pages = 20404, users = 25886, depth = 44.69946 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7423, edits = 153286, files = 0, pages = 13449, users = 16656, depth = 7.511243 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 44, admins = 3, articles = 7408, edits = 97078, files = 0, pages = 16951, users = 5462, depth = 9.503715 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 22, admins = 4, articles = 7330, edits = 177301, files = 150, pages = 16373, users = 21951, depth = 16.48163 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 29, admins = 3, articles = 7193, edits = 501091, files = 170, pages = 19385, users = 20729, depth = 74.26438 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 29, admins = 1, articles = 6697, edits = 151477, files = 0, pages = 31094, users = 14477, depth = 64.65205 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 19, admins = 1, articles = 6489, edits = 394776, files = 146, pages = 33577, users = 38633, depth = 204.8836 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 18, admins = 2, articles = 6436, edits = 105942, files = 0, pages = 15904, users = 12052, depth = 14.41605 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 16, admins = 3, articles = 6427, edits = 62084, files = 807, pages = 13815, users = 14295, depth = 5.938352 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 43, admins = 2, articles = 6352, edits = 230346, files = 319, pages = 15753, users = 24795, depth = 32.02909 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 25, admins = 4, articles = 6244, edits = 176749, files = 196, pages = 12096, users = 13211, depth = 12.83506 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 29, admins = 2, articles = 6205, edits = 379557, files = 0, pages = 14798, users = 19887, depth = 49.19037 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 15, admins = 1, articles = 6012, edits = 139833, files = 0, pages = 17555, users = 26483, depth = 29.36353 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 20, admins = 2, articles = 5987, edits = 118158, files = 9, pages = 20331, users = 17747, depth = 33.36003 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5717, edits = 184981, files = 41, pages = 43536, users = 6345, depth = 185.9355 }, ['gv'] = { pos = 192, activeusers = 21, admins = 3, articles = 5701, edits = 309159, files = 185, pages = 20785, users = 18075, depth = 104.1269 }, ['frp'] = { pos = 193, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5604, edits = 214817, files = 0, pages = 15467, users = 14729, depth = 43.02138 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5518, edits = 199496, files = 6, pages = 11763, users = 13732, depth = 21.72289 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 20, admins = 1, articles = 5480, edits = 139777, files = 0, pages = 16706, users = 13241, depth = 35.11172 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 28, admins = 3, articles = 5433, edits = 185975, files = 0, pages = 8725, users = 15454, depth = 7.825811 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 23, admins = 3, articles = 5410, edits = 68784, files = 49, pages = 10540, users = 15824, depth = 5.867958 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 32, admins = 1, articles = 5348, edits = 153832, files = 282, pages = 14948, users = 19808, depth = 33.16067 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 7, admins = 1, articles = 5232, edits = 26919, files = 0, pages = 5769, users = 1306, depth = 0.04915543 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5180, edits = 120821, files = 9, pages = 17160, users = 13816, depth = 37.65991 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 14, admins = 3, articles = 5060, edits = 119345, files = 1, pages = 9663, users = 12068, depth = 10.22052 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 28, admins = 1, articles = 5027, edits = 95591, files = 0, pages = 8631, users = 15352, depth = 5.692561 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 27, admins = 2, articles = 4899, edits = 121081, files = 0, pages = 11326, users = 16464, depth = 18.39929 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 17, admins = 2, articles = 4833, edits = 219256, files = 0, pages = 10372, users = 12361, depth = 27.76631 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 42, admins = 5, articles = 4746, edits = 278306, files = 1145, pages = 19134, users = 20203, depth = 133.6787 }, ['tum'] = { pos = 206, activeusers = 22, admins = 2, articles = 4726, edits = 31018, files = 0, pages = 6769, users = 7189, depth = 0.8563249 }, ['bjn'] = { pos = 207, activeusers = 24, admins = 2, articles = 4618, edits = 77169, files = 1, pages = 22463, users = 12810, depth = 51.298 }, ['smn'] = { pos = 208, activeusers = 17, admins = 6, articles = 4516, edits = 66534, files = 0, pages = 14240, users = 2304, depth = 21.66286 }, ['lez'] = { pos = 209, activeusers = 18, admins = 3, articles = 4306, edits = 86671, files = 10, pages = 13030, users = 9811, depth = 27.30314 }, ['lfn'] = { pos = 210, activeusers = 26, admins = 1, articles = 4176, edits = 38026, files = 0, pages = 6669, users = 9226, depth = 2.032093 }, ['stq'] = { pos = 211, activeusers = 15, admins = 5, articles = 4066, edits = 121168, files = 429, pages = 10692, users = 12545, depth = 30.09519 }, ['lo'] = { pos = 212, activeusers = 22, admins = 1, articles = 4061, edits = 94913, files = 0, pages = 12338, users = 15437, depth = 31.95662 }, ['mwl'] = { pos = 213, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3881, edits = 98679, files = 0, pages = 10212, users = 12227, depth = 25.71409 }, ['olo'] = { pos = 214, activeusers = 17, admins = 2, articles = 3878, edits = 32123, files = 0, pages = 10642, users = 6020, depth = 9.182998 }, ['fur'] = { pos = 215, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3760, edits = 170361, files = 318, pages = 8588, users = 13225, depth = 32.70672 }, ['rm'] = { pos = 216, activeusers = 18, admins = 3, articles = 3754, edits = 163010, files = 51, pages = 9596, users = 18552, depth = 41.13946 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 39, admins = 2, articles = 3696, edits = 205687, files = 300, pages = 16573, users = 117822, depth = 150.6507 }, ['lad'] = { pos = 218, activeusers = 29, admins = 5, articles = 3603, edits = 208868, files = 23, pages = 12942, users = 19659, depth = 108.4283 }, ['gom'] = { pos = 219, activeusers = 12, admins = 4, articles = 3549, edits = 206371, files = 0, pages = 9039, users = 8643, depth = 54.63374 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 12, admins = 1, articles = 3442, edits = 59740, files = 0, pages = 10997, users = 7896, depth = 26.17208 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3372, edits = 115964, files = 0, pages = 7555, users = 16052, depth = 23.62051 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 11, admins = 1, articles = 3364, edits = 43449, files = 0, pages = 11209, users = 8091, depth = 21.08078 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 21, admins = 1, articles = 3325, edits = 142772, files = 0, pages = 11200, users = 17240, depth = 71.50607 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 29, admins = 1, articles = 3309, edits = 85829, files = 0, pages = 9338, users = 11154, depth = 30.51246 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 12, admins = 3, articles = 3307, edits = 237420, files = 3, pages = 19205, users = 5513, depth = 285.7061 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 29, admins = 4, articles = 3271, edits = 121812, files = 32, pages = 8569, users = 11812, depth = 37.29261 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 19, admins = 2, articles = 3129, edits = 110083, files = 0, pages = 8234, users = 13522, depth = 35.58687 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 27, admins = 2, articles = 3122, edits = 83198, files = 0, pages = 14700, users = 13351, depth = 77.83893 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 20, admins = 3, articles = 3019, edits = 129995, files = 932, pages = 11202, users = 23361, depth = 85.25699 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2915, edits = 1606841, files = 0, pages = 10541, users = 21368, depth = 1043.296 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 24, admins = 1, articles = 2794, edits = 67762, files = 0, pages = 6579, users = 12684, depth = 18.90189 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 19, admins = 1, articles = 2772, edits = 69879, files = 9, pages = 11045, users = 13836, depth = 56.35346 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 20, admins = 4, articles = 2740, edits = 89864, files = 0, pages = 6916, users = 10768, depth = 30.18218 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 15, admins = 5, articles = 2680, edits = 90215, files = 0, pages = 6009, users = 13375, depth = 23.16512 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2576, edits = 73078, files = 0, pages = 8813, users = 7577, depth = 48.60967 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 10, admins = 2, articles = 2547, edits = 101636, files = 0, pages = 4637, users = 6641, depth = 14.7586 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 15, admins = 1, articles = 2456, edits = 96455, files = 0, pages = 5524, users = 15066, depth = 27.2474 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24111, files = 0, pages = 5350, users = 1910, depth = 6.448905 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 9, admins = 0, articles = 2420, edits = 54104, files = 0, pages = 2824, users = 1105, depth = 0.5339452 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2116, edits = 93425, files = 0, pages = 5071, users = 13908, depth = 35.92966 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 12, admins = 2, articles = 2091, edits = 54675, files = 37, pages = 11729, users = 3297, depth = 99.03611 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 14, admins = 2, articles = 2057, edits = 106202, files = 0, pages = 14327, users = 9672, depth = 263.7534 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 13, admins = 1, articles = 2046, edits = 85045, files = 0, pages = 11860, users = 9273, depth = 164.9852 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 7, admins = 1, articles = 2030, edits = 128401, files = 0, pages = 5360, users = 2317, depth = 64.46144 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2010, edits = 39345, files = 0, pages = 4143, users = 9746, depth = 10.69459 }, ['dag'] = { pos = 246, activeusers = 41, admins = 4, articles = 1966, edits = 42200, files = 0, pages = 4405, users = 1813, depth = 14.74426 }, ['kaa'] = { pos = 247, activeusers = 25, admins = 1, articles = 1942, edits = 45856, files = 3, pages = 5099, users = 10240, depth = 23.76631 }, ['pdc'] = { pos = 248, activeusers = 23, admins = 1, articles = 1932, edits = 105127, files = 0, pages = 5835, users = 30371, depth = 73.5286 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 9, admins = 5, articles = 1909, edits = 14696, files = 0, pages = 3017, users = 3692, depth = 1.640935 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1908, edits = 41568, files = 12, pages = 5328, users = 9231, depth = 25.06631 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1901, edits = 64330, files = 0, pages = 11661, users = 8526, depth = 145.4163 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1850, edits = 95321, files = 0, pages = 6421, users = 18787, depth = 90.62853 }, ['tcy'] = { pos = 253, activeusers = 40, admins = 2, articles = 1743, edits = 102850, files = 1, pages = 8980, users = 4931, depth = 197.4469 }, ['kbp'] = { pos = 254, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1698, edits = 16065, files = 0, pages = 3375, users = 3841, depth = 4.64299 }, ['jam'] = { pos = 255, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1685, edits = 20759, files = 0, pages = 3024, users = 7236, depth = 4.334969 }, ['na'] = { pos = 256, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1661, edits = 89532, files = 4, pages = 4884, users = 11478, depth = 69.02144 }, ['wo'] = { pos = 257, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1651, edits = 104429, files = 0, pages = 5367, users = 13938, depth = 98.57047 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 10, admins = 1, articles = 1595, edits = 43685, files = 0, pages = 6742, users = 9139, depth = 67.47308 }, ['nia'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1518, edits = 17541, files = 0, pages = 3606, users = 1210, depth = 9.203354 }, ['nov'] = { pos = 260, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1516, edits = 177708, files = 0, pages = 4408, users = 10832, depth = 146.7113 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20639, files = 0, pages = 3075, users = 7962, depth = 7.323189 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1503, edits = 66589, files = 0, pages = 3910, users = 8921, depth = 43.67773 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1419, edits = 26742, files = 0, pages = 4810, users = 7159, depth = 31.7497 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1395, edits = 41809, files = 0, pages = 3296, users = 12151, depth = 23.55583 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1350, edits = 86608, files = 0, pages = 5679, users = 12369, depth = 156.8172 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1305, edits = 111658, files = 0, pages = 5717, users = 15002, depth = 223.2398 }, ['nqo'] = { pos = 267, activeusers = 24, admins = 1, articles = 1303, edits = 9990, files = 0, pages = 2621, users = 2866, depth = 3.899783 }, ['roa-rup'] = { pos = 268, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1293, edits = 205271, files = 0, pages = 4295, users = 12998, depth = 257.6255 }, ['fj'] = { pos = 269, activeusers = 8, admins = 1, articles = 1274, edits = 35438, files = 0, pages = 3631, users = 8354, depth = 33.40591 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1264, edits = 50234, files = 0, pages = 14658, users = 7799, depth = 384.8127 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1254, edits = 43788, files = 0, pages = 2904, users = 9972, depth = 26.10546 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 34, admins = 1, articles = 1239, edits = 33881, files = 0, pages = 3822, users = 11719, depth = 38.52758 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1229, edits = 33896, files = 0, pages = 4517, users = 2667, depth = 53.71038 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1217, edits = 53088, files = 0, pages = 2993, users = 6858, depth = 37.77413 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 24, admins = 2, articles = 1175, edits = 62331, files = 9, pages = 7813, users = 9362, depth = 254.6156 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 25, admins = 2, articles = 1166, edits = 82619, files = 0, pages = 5568, users = 23042, depth = 211.487 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1152, edits = 33361, files = 0, pages = 3837, users = 1470, depth = 47.23141 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 7, admins = 1, articles = 1112, edits = 39153, files = 0, pages = 2729, users = 7030, depth = 30.33695 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 13, admins = 0, articles = 1110, edits = 85619, files = 0, pages = 2064, users = 1188, depth = 30.64159 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1094, edits = 38034, files = 0, pages = 3739, users = 9463, depth = 59.46114 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1065, edits = 42632, files = 0, pages = 3295, users = 9620, depth = 56.72712 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1050, edits = 16484, files = 0, pages = 2556, users = 2185, depth = 13.26701 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1045, edits = 35924, files = 0, pages = 3712, users = 1639, depth = 63.03622 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 14, admins = 1, articles = 1026, edits = 46152, files = 0, pages = 3904, users = 21807, depth = 93.01813 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 11, admins = 1, articles = 1014, edits = 35315, files = 0, pages = 3223, users = 6689, depth = 52.00132 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 20, admins = 2, articles = 1011, edits = 29113, files = 0, pages = 1765, users = 491, depth = 9.174505 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 15, admins = 1, articles = 918, edits = 37987, files = 0, pages = 4001, users = 9368, depth = 107.0849 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 13, admins = 1, articles = 889, edits = 44150, files = 0, pages = 3326, users = 10477, depth = 99.7507 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 14, admins = 1, articles = 866, edits = 46130, files = 0, pages = 3805, users = 17705, depth = 139.6343 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 18, admins = 0, articles = 860, edits = 8864, files = 0, pages = 1628, users = 1565, depth = 4.342111 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 24, admins = 1, articles = 844, edits = 28408, files = 0, pages = 4255, users = 9432, depth = 109.0485 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 21, admins = 0, articles = 837, edits = 32159, files = 0, pages = 1656, users = 924, depth = 18.59341 }, ['blk'] = { pos = 293, activeusers = 32, admins = 0, articles = 805, edits = 15451, files = 0, pages = 3436, users = 207, depth = 48.03451 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 13, admins = 2, articles = 783, edits = 40185, files = 0, pages = 3145, users = 9864, depth = 116.2732 }, ['tn'] = { pos = 295, activeusers = 21, admins = 2, articles = 776, edits = 28133, files = 0, pages = 3685, users = 9236, depth = 107.2859 }, ['ve'] = { pos = 296, activeusers = 15, admins = 1, articles = 748, edits = 19283, files = 0, pages = 2235, users = 7189, depth = 34.09697 }, ['rmy'] = { pos = 297, activeusers = 16, admins = 1, articles = 730, edits = 50222, files = 0, pages = 2701, users = 16387, depth = 135.5492 }, ['ts'] = { pos = 298, activeusers = 12, admins = 2, articles = 717, edits = 36631, files = 0, pages = 3760, users = 8820, depth = 175.4796 }, ['chy'] = { pos = 299, activeusers = 11, admins = 1, articles = 662, edits = 24107, files = 0, pages = 2258, users = 10599, depth = 62.05388 }, ['rn'] = { pos = 300, activeusers = 11, admins = 1, articles = 620, edits = 23098, files = 0, pages = 2450, users = 8961, depth = 82.13479 }, ['iu'] = { pos = 301, activeusers = 18, admins = 2, articles = 593, edits = 44498, files = 0, pages = 3183, users = 16991, depth = 266.6822 }, ['ak'] = { pos = 302, activeusers = 19, admins = 1, articles = 590, edits = 28897, files = 0, pages = 2441, users = 12463, depth = 116.5182 }, ['ss'] = { pos = 303, activeusers = 10, admins = 3, articles = 574, edits = 38069, files = 0, pages = 2410, users = 7624, depth = 161.6129 }, ['ch'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 543, edits = 22837, files = 0, pages = 2501, users = 14398, depth = 118.7274 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 49, admins = 0, articles = 508, edits = 24859, files = 0, pages = 2460, users = 7875, depth = 149.2041 }, ['pnt'] = { pos = 306, activeusers = 9, admins = 1, articles = 481, edits = 35123, files = 0, pages = 2039, users = 9457, depth = 180.7254 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 18, admins = 1, articles = 452, edits = 15911, files = 0, pages = 1994, users = 423, depth = 92.8676 }, ['ady'] = { pos = 308, activeusers = 9, admins = 1, articles = 451, edits = 12056, files = 0, pages = 3096, users = 5982, depth = 133.937 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 19, admins = 3, articles = 451, edits = 49949, files = 0, pages = 3115, users = 13252, depth = 559.4794 }, ['ik'] = { pos = 310, activeusers = 12, admins = 2, articles = 439, edits = 37930, files = 0, pages = 2611, users = 7936, depth = 355.6039 }, ['din'] = { pos = 311, activeusers = 21, admins = 1, articles = 317, edits = 8049, files = 0, pages = 1086, users = 5681, depth = 43.61604 }, ['sg'] = { pos = 312, activeusers = 12, admins = 2, articles = 300, edits = 20583, files = 0, pages = 1983, users = 5975, depth = 326.6718 }, ['pwn'] = { pos = 313, activeusers = 13, admins = 0, articles = 278, edits = 10971, files = 0, pages = 430, users = 838, depth = 7.627379 }, ['kl'] = { pos = 314, activeusers = 18, admins = 2, articles = 242, edits = 74459, files = 0, pages = 2261, users = 12287, depth = 2292.232 }, ['ti'] = { pos = 315, activeusers = 13, admins = 2, articles = 234, edits = 23836, files = 0, pages = 2731, users = 8461, depth = 993.8414 }, ['dz'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 1, articles = 227, edits = 29388, files = 0, pages = 2282, users = 9204, depth = 1055.422 }, ['cr'] = { pos = 317, activeusers = 18, admins = 2, articles = 158, edits = 37357, files = 0, pages = 2160, users = 16725, depth = 2776.72 }, ['ng'] = { pos = 318, activeusers = 0, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 319, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 323, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 324, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 325, activeusers = 0, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 326, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 280187, admins = 3748, articles = 59262217, edits = 3213566184, files = 2760735, pages = 245027788, users = 103656790, depth = 128.8684, date = '@1660492834' }, } return info ae5302vu2xfd9nr6a593qlrrnt2f0k4 4186762 4186711 2022-08-14T18:00:55Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 114399, admins = 1030, articles = 6564546, edits = 1109509683, files = 896369, pages = 56718035, users = 44289728, depth = 1141.833 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 191, admins = 6, articles = 6125877, edits = 34882304, files = 0, pages = 11232215, users = 93330, depth = 2.157855 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 16793, admins = 191, articles = 2715450, edits = 223824156, files = 128656, pages = 7498461, users = 3975934, depth = 92.60917 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1886, admins = 66, articles = 2552444, edits = 50976239, files = 0, pages = 6119814, users = 831430, depth = 16.27097 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16332, admins = 158, articles = 2445160, edits = 195649726, files = 69000, pages = 12145508, users = 4443075, depth = 253.5267 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3418, admins = 36, articles = 2097995, edits = 62450668, files = 20, pages = 4466065, users = 1224096, depth = 17.81526 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10552, admins = 77, articles = 1844974, edits = 124512104, files = 237609, pages = 7440595, users = 3230427, depth = 153.9288 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13211, admins = 63, articles = 1795213, edits = 144904365, files = 0, pages = 7708744, users = 6614515, depth = 203.9669 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7382, admins = 122, articles = 1766974, edits = 128524566, files = 139258, pages = 7491424, users = 2282674, depth = 180.0649 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 203, admins = 7, articles = 1596707, edits = 7338208, files = 1474, pages = 2009893, users = 188478, depth = 0.2444881 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 3994, admins = 101, articles = 1532163, edits = 67622488, files = 261, pages = 3556873, users = 1186086, depth = 33.20003 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 15018, admins = 40, articles = 1337738, edits = 90780376, files = 30536, pages = 3952865, users = 1967149, depth = 87.76542 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8643, admins = 66, articles = 1296766, edits = 72902018, files = 60710, pages = 7117617, users = 3251498, depth = 206.3738 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2153, admins = 20, articles = 1275117, edits = 68932718, files = 24513, pages = 19375274, users = 876739, depth = 716.8729 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 85, admins = 3, articles = 1265925, edits = 6287093, files = 42, pages = 2881768, users = 52896, depth = 3.554456 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3105, admins = 46, articles = 1186929, edits = 36769537, files = 110591, pages = 4120173, users = 638769, depth = 54.5029 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4886, admins = 26, articles = 1182267, edits = 58890752, files = 49832, pages = 7804371, users = 2289527, depth = 236.7391 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8461, admins = 56, articles = 1094253, edits = 64016286, files = 58364, pages = 5400520, users = 2791593, depth = 183.5783 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5218, admins = 34, articles = 923213, edits = 35281650, files = 81789, pages = 5339424, users = 1142001, depth = 151.1995 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 988, admins = 30, articles = 707418, edits = 30498759, files = 15558, pages = 1764166, users = 425943, depth = 38.57744 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 737, admins = 18, articles = 661511, edits = 25125586, files = 36346, pages = 3985030, users = 310476, depth = 159.1501 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3193, admins = 41, articles = 626437, edits = 21498503, files = 47589, pages = 3292984, users = 1345656, depth = 118.2939 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1580, admins = 27, articles = 599658, edits = 33077324, files = 12720, pages = 2731096, users = 748477, depth = 153.0141 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 988, admins = 40, articles = 595786, edits = 22830254, files = 4, pages = 1698420, users = 558840, depth = 46.04133 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1593, admins = 30, articles = 535728, edits = 20653732, files = 70029, pages = 1408365, users = 520350, depth = 38.91006 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1507, admins = 24, articles = 509891, edits = 25119388, files = 8426, pages = 1448428, users = 510189, depth = 58.75708 }, ['tr'] = { pos = 27, activeusers = 2996, admins = 23, articles = 509163, edits = 28259616, files = 37511, pages = 2381813, users = 1419128, depth = 160.4938 }, ['cs'] = { pos = 28, activeusers = 2051, admins = 32, articles = 508288, edits = 21548301, files = 1, pages = 1402106, users = 586047, depth = 47.52375 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 58, admins = 3, articles = 481110, edits = 8682011, files = 315, pages = 907840, users = 30716, depth = 7.523651 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 164, admins = 12, articles = 456862, edits = 41241372, files = 10238, pages = 4644231, users = 176264, depth = 745.9878 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 874, admins = 17, articles = 432687, edits = 15006537, files = 116455, pages = 2620673, users = 591602, depth = 146.4229 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 84, admins = 6, articles = 431625, edits = 3132374, files = 362, pages = 1063067, users = 53932, depth = 6.306185 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 81, admins = 5, articles = 417548, edits = 3526271, files = 6091, pages = 564746, users = 43116, depth = 0.7759853 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 242, admins = 12, articles = 397273, edits = 8997229, files = 0, pages = 825217, users = 138597, depth = 12.65134 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 522, admins = 15, articles = 359815, edits = 5629413, files = 19611, pages = 1041646, users = 298430, depth = 19.40608 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 298, admins = 16, articles = 322975, edits = 7666003, files = 11068, pages = 714113, users = 199428, depth = 15.74433 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3116, admins = 32, articles = 320466, edits = 34417250, files = 73839, pages = 1339995, users = 996070, depth = 259.961 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 426, admins = 11, articles = 293036, edits = 8479072, files = 11343, pages = 988130, users = 123867, depth = 48.28135 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 743, admins = 25, articles = 283587, edits = 11466555, files = 549, pages = 631875, users = 311465, depth = 27.37197 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 744, admins = 25, articles = 283494, edits = 11196441, files = 0, pages = 907713, users = 435424, depth = 59.80227 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 121, admins = 5, articles = 242174, edits = 1522924, files = 246, pages = 571474, users = 37941, depth = 4.927313 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 530, admins = 10, articles = 241639, edits = 7400355, files = 0, pages = 549172, users = 221625, depth = 21.82697 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 199, admins = 16, articles = 231989, edits = 3057384, files = 10539, pages = 587806, users = 120892, depth = 12.23586 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 416, admins = 33, articles = 229579, edits = 6169627, files = 756, pages = 542215, users = 168222, depth = 21.1009 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 41, admins = 5, articles = 225593, edits = 2444283, files = 177, pages = 385406, users = 16127, depth = 3.182775 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 221042, edits = 4178428, files = 3245, pages = 646576, users = 120771, depth = 23.95037 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 942, admins = 17, articles = 216673, edits = 8369982, files = 36, pages = 702327, users = 1223939, depth = 59.8728 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 472, admins = 11, articles = 213001, edits = 6428720, files = 20953, pages = 445355, users = 277881, depth = 17.17731 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1045, admins = 22, articles = 212482, edits = 9601505, files = 18497, pages = 629848, users = 369137, depth = 58.81572 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 318, admins = 10, articles = 203870, edits = 6650232, files = 23845, pages = 500125, users = 166445, depth = 28.07909 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 243, admins = 8, articles = 188070, edits = 6151172, files = 352, pages = 472044, users = 128283, depth = 29.70937 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 639, admins = 17, articles = 186037, edits = 6562011, files = 23755, pages = 510818, users = 251744, depth = 39.15195 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177344, edits = 5720989, files = 8314, pages = 439416, users = 213625, depth = 28.43175 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 309, admins = 11, articles = 174846, edits = 5045668, files = 12533, pages = 994067, users = 149589, depth = 111.4279 }, ['uz'] = { pos = 55, activeusers = 767, admins = 20, articles = 166588, edits = 2776737, files = 2067, pages = 687526, users = 76904, depth = 39.49392 }, ['nn'] = { pos = 56, activeusers = 124, admins = 14, articles = 162635, edits = 3389537, files = 16, pages = 372391, users = 121783, depth = 15.14056 }, ['ka'] = { pos = 57, activeusers = 252, admins = 6, articles = 162284, edits = 4395328, files = 14839, pages = 459745, users = 143115, depth = 32.12055 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1223, admins = 6, articles = 152282, edits = 5603932, files = 3593, pages = 1189897, users = 709317, depth = 218.6547 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 978, admins = 15, articles = 149483, edits = 10228886, files = 27280, pages = 973653, users = 429681, depth = 319.3553 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 340, admins = 31, articles = 147840, edits = 3484105, files = 7720, pages = 465610, users = 207685, depth = 34.57091 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 152, admins = 21, articles = 137126, edits = 3688320, files = 0, pages = 275761, users = 158102, depth = 13.67105 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 116, admins = 16, articles = 135008, edits = 11097485, files = 11271, pages = 275098, users = 73715, depth = 43.43426 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 109, admins = 11, articles = 129958, edits = 3701337, files = 0, pages = 228539, users = 106758, depth = 9.319201 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 222, admins = 12, articles = 129852, edits = 4789591, files = 8678, pages = 524172, users = 103302, depth = 84.26067 }, ['zh-yue'] = { pos = 65, activeusers = 294, admins = 12, articles = 126424, edits = 1860476, files = 2629, pages = 284919, users = 243681, depth = 10.26301 }, ['bn'] = { pos = 66, activeusers = 1111, admins = 14, articles = 126409, edits = 6035309, files = 15320, pages = 990061, users = 384519, depth = 284.5504 }, ['lv'] = { pos = 67, activeusers = 297, admins = 13, articles = 115078, edits = 3662569, files = 25531, pages = 467380, users = 107968, depth = 73.44484 }, ['tg'] = { pos = 68, activeusers = 72, admins = 6, articles = 107733, edits = 1308917, files = 485, pages = 262818, users = 36125, depth = 10.32046 }, ['af'] = { pos = 69, activeusers = 190, admins = 16, articles = 104337, edits = 2514415, files = 9615, pages = 372815, users = 152157, depth = 44.65646 }, ['my'] = { pos = 70, activeusers = 147, admins = 4, articles = 103652, edits = 754368, files = 2980, pages = 216762, users = 103079, depth = 4.144258 }, ['mg'] = { pos = 71, activeusers = 47, admins = 3, articles = 94879, edits = 1045788, files = 3, pages = 245128, users = 28836, depth = 10.69877 }, ['bs'] = { pos = 72, activeusers = 183, admins = 9, articles = 90342, edits = 3415228, files = 5462, pages = 367700, users = 144540, depth = 87.54434 }, ['oc'] = { pos = 73, activeusers = 99, admins = 4, articles = 89796, edits = 2315598, files = 924, pages = 159310, users = 48399, depth = 8.710653 }, ['sq'] = { pos = 74, activeusers = 224, admins = 11, articles = 86095, edits = 2464002, files = 4730, pages = 263288, users = 143818, depth = 39.64124 }, ['mr'] = { pos = 75, activeusers = 169, admins = 12, articles = 85778, edits = 2141858, files = 19140, pages = 284946, users = 145779, depth = 40.52428 }, ['nds'] = { pos = 76, activeusers = 47, admins = 4, articles = 83903, edits = 990061, files = 0, pages = 162318, users = 48993, depth = 5.327685 }, ['ky'] = { pos = 77, activeusers = 86, admins = 2, articles = 81585, edits = 424140, files = 2688, pages = 111341, users = 33173, depth = 0.506737 }, ['ml'] = { pos = 78, activeusers = 266, admins = 15, articles = 78990, edits = 3704758, files = 6966, pages = 488358, users = 163230, depth = 203.7535 }, ['be-tarask'] = { pos = 79, activeusers = 133, admins = 4, articles = 78802, edits = 2325163, files = 1891, pages = 226440, users = 76208, depth = 36.04309 }, ['te'] = { pos = 80, activeusers = 196, admins = 13, articles = 77867, edits = 3605148, files = 12539, pages = 305617, users = 114481, depth = 100.9149 }, ['sw'] = { pos = 81, activeusers = 212, admins = 14, articles = 74528, edits = 1239362, files = 2270, pages = 150309, users = 55114, depth = 8.525011 }, ['br'] = { pos = 82, activeusers = 90, admins = 6, articles = 72405, edits = 2002817, files = 5405, pages = 141847, users = 70159, depth = 12.98759 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 20, admins = 2, articles = 72352, edits = 848785, files = 0, pages = 196959, users = 25049, depth = 12.7822 }, ['jv'] = { pos = 84, activeusers = 102, admins = 4, articles = 70236, edits = 1593446, files = 5430, pages = 178311, users = 53951, depth = 21.15876 }, ['vec'] = { pos = 85, activeusers = 45, admins = 5, articles = 68977, edits = 1100387, files = 724, pages = 140354, users = 32081, depth = 8.395154 }, ['ht'] = { pos = 86, activeusers = 43, admins = 3, articles = 67873, edits = 803452, files = 0, pages = 82070, users = 28517, depth = 0.4283262 }, ['pms'] = { pos = 87, activeusers = 41, admins = 4, articles = 66375, edits = 855400, files = 2069, pages = 101499, users = 25313, depth = 2.35997 }, ['pnb'] = { pos = 88, activeusers = 58, admins = 2, articles = 65802, edits = 606296, files = 225, pages = 113804, users = 32465, depth = 2.835096 }, ['su'] = { pos = 89, activeusers = 38, admins = 7, articles = 61275, edits = 629281, files = 545, pages = 97395, users = 28381, depth = 2.245106 }, ['lb'] = { pos = 90, activeusers = 73, admins = 5, articles = 61008, edits = 2391061, files = 2372, pages = 131458, users = 55157, depth = 24.25449 }, ['ba'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 7, articles = 60367, edits = 1148974, files = 1456, pages = 169929, users = 35450, depth = 22.27222 }, ['lld'] = { pos = 92, activeusers = 13, admins = 2, articles = 59758, edits = 94193, files = 0, pages = 63221, users = 2240, depth = 0.005003456 }, ['ga'] = { pos = 93, activeusers = 93, admins = 7, articles = 57350, edits = 1076853, files = 1123, pages = 96034, users = 52554, depth = 5.101845 }, ['szl'] = { pos = 94, activeusers = 49, admins = 3, articles = 55850, edits = 347623, files = 0, pages = 69135, users = 21782, depth = 0.2845033 }, ['lmo'] = { pos = 95, activeusers = 45, admins = 5, articles = 54946, edits = 1126332, files = 4437, pages = 123895, users = 37751, depth = 14.31517 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 123, admins = 19, articles = 54733, edits = 1760048, files = 3218, pages = 141568, users = 86756, depth = 31.29324 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 93, admins = 3, articles = 53876, edits = 1093628, files = 565, pages = 109164, users = 51836, depth = 10.55021 }, ['cv'] = { pos = 98, activeusers = 54, admins = 2, articles = 49623, edits = 749485, files = 537, pages = 97788, users = 31219, depth = 7.22062 }, ['fy'] = { pos = 99, activeusers = 66, admins = 8, articles = 49288, edits = 1086676, files = 7587, pages = 150390, users = 43476, depth = 30.40312 }, ['vo'] = { pos = 100, activeusers = 35, admins = 2, articles = 43718, edits = 3319940, files = 0, pages = 174282, users = 32366, depth = 169.9042 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 133, admins = 11, articles = 43067, edits = 1956788, files = 1897, pages = 234037, users = 123496, depth = 164.3994 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 50, admins = 4, articles = 42552, edits = 294400, files = 135, pages = 55371, users = 78738, depth = 0.4825294 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 163, admins = 7, articles = 42440, edits = 970214, files = 1617, pages = 185125, users = 51372, depth = 59.23909 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 73, admins = 6, articles = 42190, edits = 1838224, files = 1499, pages = 128482, users = 68383, depth = 59.85193 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40560, edits = 862310, files = 690, pages = 146765, users = 95482, depth = 40.28422 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 34, admins = 3, articles = 40161, edits = 487238, files = 209, pages = 60555, users = 24968, depth = 2.074851 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 110, admins = 9, articles = 38444, edits = 609489, files = 1581, pages = 134376, users = 42334, depth = 28.24321 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34278, edits = 553223, files = 168, pages = 59176, users = 24941, depth = 4.932335 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 56, admins = 5, articles = 33416, edits = 992824, files = 0, pages = 49180, users = 33662, depth = 4.492702 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 114, admins = 5, articles = 32330, edits = 1068331, files = 1258, pages = 103678, users = 58714, depth = 50.18471 }, ['gu'] = { pos = 111, activeusers = 71, admins = 3, articles = 29953, edits = 825370, files = 0, pages = 117706, users = 69126, depth = 60.18571 }, ['als'] = { pos = 112, activeusers = 71, admins = 9, articles = 29020, edits = 1014461, files = 571, pages = 69721, users = 92541, depth = 28.62115 }, ['bar'] = { pos = 113, activeusers = 56, admins = 3, articles = 28755, edits = 835356, files = 1320, pages = 111982, users = 63517, depth = 62.4921 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 165, admins = 3, articles = 28481, edits = 1109300, files = 2595, pages = 130351, users = 76180, depth = 108.8721 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 42, admins = 5, articles = 26213, edits = 732832, files = 1407, pages = 55698, users = 41363, depth = 16.64691 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 17, admins = 3, articles = 25087, edits = 886475, files = 45, pages = 62808, users = 23524, depth = 31.90953 }, ['avk'] = { pos = 117, activeusers = 30, admins = 6, articles = 23967, edits = 114097, files = 0, pages = 29086, users = 3093, depth = 0.1789506 }, ['ia'] = { pos = 118, activeusers = 44, admins = 6, articles = 23775, edits = 641930, files = 4, pages = 37734, users = 44760, depth = 5.864384 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 37, admins = 2, articles = 23067, edits = 650074, files = 0, pages = 55979, users = 27216, depth = 23.6409 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 99, admins = 3, articles = 21364, edits = 707094, files = 1475, pages = 97965, users = 78015, depth = 92.79187 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 14, admins = 2, articles = 20507, edits = 295929, files = 709, pages = 34664, users = 15145, depth = 4.068619 }, ['crh'] = { pos = 122, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19733, edits = 177461, files = 0, pages = 39652, users = 17868, depth = 4.56023 }, ['xmf'] = { pos = 123, activeusers = 27, admins = 3, articles = 19622, edits = 186130, files = 0, pages = 36513, users = 17104, depth = 3.7774 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 79, admins = 3, articles = 18027, edits = 510170, files = 3122, pages = 79892, users = 58407, depth = 75.20639 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 119, admins = 3, articles = 17665, edits = 165901, files = 0, pages = 31208, users = 18458, depth = 3.124536 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 26, admins = 5, articles = 17083, edits = 355482, files = 109, pages = 29092, users = 24183, depth = 6.038505 }, ['os'] = { pos = 127, activeusers = 37, admins = 3, articles = 16156, edits = 524044, files = 164, pages = 60157, users = 22615, depth = 64.61584 }, ['frr'] = { pos = 128, activeusers = 24, admins = 5, articles = 16118, edits = 231465, files = 1323, pages = 41285, users = 18009, depth = 13.6689 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 38, admins = 6, articles = 15909, edits = 566957, files = 347, pages = 32208, users = 25626, depth = 18.47662 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 48, admins = 5, articles = 15893, edits = 461770, files = 125, pages = 71786, users = 31118, depth = 79.55895 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15555, edits = 89597, files = 0, pages = 31363, users = 18986, depth = 2.95046 }, ['ps'] = { pos = 132, activeusers = 49, admins = 1, articles = 15434, edits = 283878, files = 1732, pages = 54418, users = 27849, depth = 33.28166 }, ['bug'] = { pos = 133, activeusers = 17, admins = 1, articles = 15411, edits = 200715, files = 0, pages = 19625, users = 12284, depth = 0.7647114 }, ['yi'] = { pos = 134, activeusers = 49, admins = 3, articles = 15394, edits = 579130, files = 1062, pages = 44211, users = 45484, depth = 45.90292 }, ['ilo'] = { pos = 135, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15362, edits = 391852, files = 0, pages = 70154, users = 16198, depth = 71.05725 }, ['sd'] = { pos = 136, activeusers = 28, admins = 4, articles = 15249, edits = 240171, files = 145, pages = 56238, users = 15790, depth = 30.85621 }, ['ban'] = { pos = 137, activeusers = 34, admins = 3, articles = 15050, edits = 122102, files = 112, pages = 30503, users = 5386, depth = 4.220198 }, ['am'] = { pos = 138, activeusers = 42, admins = 2, articles = 15042, edits = 371613, files = 1765, pages = 45919, users = 39292, depth = 34.10025 }, ['nap'] = { pos = 139, activeusers = 26, admins = 3, articles = 14730, edits = 664690, files = 281, pages = 23709, users = 27742, depth = 10.41733 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 32, admins = 3, articles = 14267, edits = 381624, files = 1765, pages = 47680, users = 22217, depth = 43.90006 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 37, admins = 4, articles = 13823, edits = 377343, files = 133, pages = 35374, users = 23078, depth = 25.92879 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 36, admins = 3, articles = 13774, edits = 368741, files = 0, pages = 40257, users = 26935, depth = 33.86056 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 23, admins = 1, articles = 13751, edits = 213200, files = 462, pages = 30206, users = 14945, depth = 10.10698 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 24, admins = 5, articles = 13722, edits = 229524, files = 115, pages = 39300, users = 11780, depth = 20.29242 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13673, edits = 454295, files = 623, pages = 65533, users = 26542, depth = 99.72759 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 34, admins = 3, articles = 13444, edits = 165790, files = 263, pages = 30427, users = 30219, depth = 8.695028 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 17, admins = 2, articles = 13279, edits = 50732, files = 0, pages = 20795, users = 4044, depth = 0.7815664 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 27, admins = 3, articles = 13011, edits = 152274, files = 2739, pages = 35049, users = 23386, depth = 12.46445 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 30, admins = 3, articles = 12547, edits = 137265, files = 0, pages = 26472, users = 24159, depth = 6.386806 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 38, admins = 3, articles = 12269, edits = 233433, files = 865, pages = 32939, users = 19719, depth = 20.11474 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 59, admins = 4, articles = 11776, edits = 469471, files = 445, pages = 70185, users = 35415, depth = 164.5616 }, ['shn'] = { pos = 152, activeusers = 10, admins = 2, articles = 11619, edits = 54878, files = 60, pages = 27132, users = 3287, depth = 3.605542 }, ['wa'] = { pos = 153, activeusers = 30, admins = 4, articles = 11555, edits = 388510, files = 622, pages = 27261, users = 22271, depth = 26.33005 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11427, edits = 380032, files = 0, pages = 96927, users = 94576, depth = 219.5044 }, ['ie'] = { pos = 155, activeusers = 27, admins = 3, articles = 11055, edits = 151005, files = 0, pages = 14858, users = 16921, depth = 1.202724 }, ['lij'] = { pos = 156, activeusers = 31, admins = 8, articles = 11020, edits = 231792, files = 7, pages = 26616, users = 14507, depth = 17.44291 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 102, admins = 4, articles = 10618, edits = 330289, files = 1704, pages = 73136, users = 34603, depth = 156.5625 }, ['zu'] = { pos = 158, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10579, edits = 96689, files = 0, pages = 23977, users = 17580, depth = 6.468043 }, ['mrj'] = { pos = 159, activeusers = 11, admins = 1, articles = 10426, edits = 100507, files = 0, pages = 18656, users = 9961, depth = 3.356928 }, ['mhr'] = { pos = 160, activeusers = 24, admins = 1, articles = 10425, edits = 184915, files = 0, pages = 27244, users = 13119, depth = 17.66646 }, ['hif'] = { pos = 161, activeusers = 32, admins = 2, articles = 10270, edits = 272234, files = 192, pages = 42217, users = 29602, depth = 62.39852 }, ['hyw'] = { pos = 162, activeusers = 36, admins = 5, articles = 10256, edits = 195167, files = 0, pages = 21580, users = 7344, depth = 11.02551 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 19, admins = 1, articles = 10101, edits = 48808, files = 0, pages = 16220, users = 2205, depth = 1.104262 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 48, admins = 6, articles = 9521, edits = 282067, files = 1101, pages = 33420, users = 36309, depth = 53.17899 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 28, admins = 1, articles = 9445, edits = 122378, files = 0, pages = 18264, users = 30415, depth = 5.84174 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 13, admins = 2, articles = 9306, edits = 140142, files = 288, pages = 17645, users = 10819, depth = 6.377471 }, ['ig'] = { pos = 167, activeusers = 94, admins = 5, articles = 8880, edits = 86672, files = 0, pages = 15314, users = 13848, depth = 2.971162 }, ['pam'] = { pos = 168, activeusers = 22, admins = 2, articles = 8847, edits = 295762, files = 403, pages = 21424, users = 19414, depth = 27.89998 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8524, edits = 49754, files = 0, pages = 10768, users = 5846, depth = 0.3202225 }, ['sn'] = { pos = 170, activeusers = 28, admins = 1, articles = 8491, edits = 97534, files = 0, pages = 16793, users = 15490, depth = 5.552333 }, ['so'] = { pos = 171, activeusers = 63, admins = 1, articles = 8452, edits = 239622, files = 0, pages = 25761, users = 32223, depth = 39.01117 }, ['rue'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8386, edits = 130993, files = 87, pages = 17646, users = 25395, depth = 9.051365 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 36, admins = 2, articles = 8009, edits = 723305, files = 53, pages = 69067, users = 29707, depth = 608.6666 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 20, admins = 6, articles = 7802, edits = 300660, files = 0, pages = 20860, users = 26312, depth = 40.37409 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 28, admins = 4, articles = 7709, edits = 139665, files = 0, pages = 26175, users = 11804, depth = 30.61614 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 24, admins = 5, articles = 7637, edits = 308838, files = 480, pages = 21222, users = 24655, depth = 46.04878 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 15, admins = 6, articles = 7596, edits = 320793, files = 571, pages = 20404, users = 25886, depth = 44.69946 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7423, edits = 153286, files = 0, pages = 13449, users = 16656, depth = 7.511243 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 44, admins = 3, articles = 7408, edits = 97078, files = 0, pages = 16951, users = 5464, depth = 9.503715 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 22, admins = 4, articles = 7330, edits = 177301, files = 150, pages = 16373, users = 21951, depth = 16.48163 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 29, admins = 3, articles = 7193, edits = 501091, files = 170, pages = 19385, users = 20729, depth = 74.26438 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 29, admins = 1, articles = 6697, edits = 151480, files = 0, pages = 31094, users = 14477, depth = 64.65333 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 19, admins = 1, articles = 6489, edits = 394776, files = 146, pages = 33577, users = 38633, depth = 204.8836 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 18, admins = 2, articles = 6436, edits = 105942, files = 0, pages = 15904, users = 12052, depth = 14.41605 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 16, admins = 3, articles = 6427, edits = 62085, files = 807, pages = 13815, users = 14296, depth = 5.938447 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 43, admins = 2, articles = 6353, edits = 230355, files = 319, pages = 15754, users = 24795, depth = 32.01822 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 25, admins = 4, articles = 6244, edits = 176749, files = 196, pages = 12096, users = 13211, depth = 12.83506 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 29, admins = 2, articles = 6205, edits = 379557, files = 0, pages = 14798, users = 19887, depth = 49.19037 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 15, admins = 1, articles = 6012, edits = 139833, files = 0, pages = 17555, users = 26483, depth = 29.36353 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 20, admins = 2, articles = 5987, edits = 118158, files = 9, pages = 20331, users = 17747, depth = 33.36003 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5719, edits = 185011, files = 41, pages = 43546, users = 6347, depth = 185.8716 }, ['gv'] = { pos = 192, activeusers = 21, admins = 3, articles = 5701, edits = 309160, files = 185, pages = 20786, users = 18076, depth = 104.136 }, ['frp'] = { pos = 193, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5604, edits = 214817, files = 0, pages = 15467, users = 14729, depth = 43.02138 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5518, edits = 199496, files = 6, pages = 11763, users = 13732, depth = 21.72289 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 20, admins = 1, articles = 5480, edits = 139777, files = 0, pages = 16706, users = 13241, depth = 35.11172 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 28, admins = 3, articles = 5433, edits = 185975, files = 0, pages = 8725, users = 15454, depth = 7.825811 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 23, admins = 3, articles = 5410, edits = 68785, files = 49, pages = 10540, users = 15825, depth = 5.868043 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 32, admins = 1, articles = 5348, edits = 153832, files = 282, pages = 14948, users = 19810, depth = 33.16067 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 7, admins = 1, articles = 5232, edits = 26919, files = 0, pages = 5769, users = 1306, depth = 0.04915543 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5180, edits = 120821, files = 9, pages = 17160, users = 13816, depth = 37.65991 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 14, admins = 3, articles = 5060, edits = 119345, files = 1, pages = 9663, users = 12068, depth = 10.22052 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 28, admins = 1, articles = 5027, edits = 95592, files = 0, pages = 8631, users = 15352, depth = 5.692621 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 27, admins = 2, articles = 4899, edits = 121081, files = 0, pages = 11326, users = 16464, depth = 18.39929 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 17, admins = 2, articles = 4833, edits = 219256, files = 0, pages = 10372, users = 12361, depth = 27.76631 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 42, admins = 5, articles = 4746, edits = 278307, files = 1145, pages = 19134, users = 20203, depth = 133.6792 }, ['tum'] = { pos = 206, activeusers = 22, admins = 2, articles = 4726, edits = 31023, files = 0, pages = 6769, users = 7189, depth = 0.8564629 }, ['bjn'] = { pos = 207, activeusers = 24, admins = 2, articles = 4618, edits = 77169, files = 1, pages = 22463, users = 12811, depth = 51.298 }, ['smn'] = { pos = 208, activeusers = 17, admins = 6, articles = 4516, edits = 66534, files = 0, pages = 14240, users = 2304, depth = 21.66286 }, ['lez'] = { pos = 209, activeusers = 18, admins = 3, articles = 4306, edits = 86671, files = 10, pages = 13030, users = 9811, depth = 27.30314 }, ['lfn'] = { pos = 210, activeusers = 26, admins = 1, articles = 4176, edits = 38026, files = 0, pages = 6669, users = 9226, depth = 2.032093 }, ['stq'] = { pos = 211, activeusers = 15, admins = 5, articles = 4066, edits = 121168, files = 429, pages = 10692, users = 12545, depth = 30.09519 }, ['lo'] = { pos = 212, activeusers = 22, admins = 1, articles = 4061, edits = 94913, files = 0, pages = 12338, users = 15437, depth = 31.95662 }, ['mwl'] = { pos = 213, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3881, edits = 98679, files = 0, pages = 10212, users = 12227, depth = 25.71409 }, ['olo'] = { pos = 214, activeusers = 17, admins = 2, articles = 3878, edits = 32123, files = 0, pages = 10642, users = 6020, depth = 9.182998 }, ['fur'] = { pos = 215, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3760, edits = 170361, files = 318, pages = 8588, users = 13225, depth = 32.70672 }, ['rm'] = { pos = 216, activeusers = 18, admins = 3, articles = 3754, edits = 163010, files = 51, pages = 9596, users = 18552, depth = 41.13946 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 39, admins = 2, articles = 3696, edits = 205687, files = 300, pages = 16573, users = 117827, depth = 150.6507 }, ['lad'] = { pos = 218, activeusers = 29, admins = 5, articles = 3603, edits = 208868, files = 23, pages = 12942, users = 19659, depth = 108.4283 }, ['gom'] = { pos = 219, activeusers = 12, admins = 4, articles = 3549, edits = 206371, files = 0, pages = 9039, users = 8643, depth = 54.63374 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 12, admins = 1, articles = 3442, edits = 59740, files = 0, pages = 10997, users = 7896, depth = 26.17208 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3372, edits = 115964, files = 0, pages = 7555, users = 16052, depth = 23.62051 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 11, admins = 1, articles = 3364, edits = 43449, files = 0, pages = 11209, users = 8091, depth = 21.08078 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 21, admins = 1, articles = 3325, edits = 142772, files = 0, pages = 11200, users = 17240, depth = 71.50607 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 29, admins = 1, articles = 3309, edits = 85831, files = 0, pages = 9338, users = 11154, depth = 30.51317 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 12, admins = 3, articles = 3307, edits = 237420, files = 3, pages = 19205, users = 5513, depth = 285.7061 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 29, admins = 4, articles = 3271, edits = 121812, files = 32, pages = 8569, users = 11812, depth = 37.29261 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 19, admins = 2, articles = 3129, edits = 110083, files = 0, pages = 8234, users = 13522, depth = 35.58687 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 27, admins = 2, articles = 3122, edits = 83198, files = 0, pages = 14700, users = 13352, depth = 77.83893 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 20, admins = 3, articles = 3019, edits = 129995, files = 932, pages = 11202, users = 23361, depth = 85.25699 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2915, edits = 1606841, files = 0, pages = 10541, users = 21368, depth = 1043.296 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 24, admins = 1, articles = 2794, edits = 67762, files = 0, pages = 6579, users = 12684, depth = 18.90189 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 19, admins = 1, articles = 2772, edits = 69880, files = 9, pages = 11045, users = 13837, depth = 56.35426 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 20, admins = 4, articles = 2740, edits = 89864, files = 0, pages = 6916, users = 10768, depth = 30.18218 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 15, admins = 5, articles = 2680, edits = 90215, files = 0, pages = 6009, users = 13375, depth = 23.16512 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2576, edits = 73078, files = 0, pages = 8813, users = 7577, depth = 48.60967 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 10, admins = 2, articles = 2547, edits = 101636, files = 0, pages = 4637, users = 6642, depth = 14.7586 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 15, admins = 1, articles = 2456, edits = 96455, files = 0, pages = 5524, users = 15066, depth = 27.2474 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24111, files = 0, pages = 5350, users = 1912, depth = 6.448905 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 9, admins = 0, articles = 2420, edits = 54104, files = 0, pages = 2824, users = 1105, depth = 0.5339452 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2116, edits = 93454, files = 0, pages = 5071, users = 13908, depth = 35.94081 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 12, admins = 2, articles = 2091, edits = 54681, files = 37, pages = 11729, users = 3297, depth = 99.04697 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 14, admins = 2, articles = 2057, edits = 106202, files = 0, pages = 14327, users = 9672, depth = 263.7534 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 13, admins = 1, articles = 2046, edits = 85045, files = 0, pages = 11860, users = 9273, depth = 164.9852 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 7, admins = 1, articles = 2030, edits = 128401, files = 0, pages = 5360, users = 2317, depth = 64.46144 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2010, edits = 39345, files = 0, pages = 4143, users = 9746, depth = 10.69459 }, ['dag'] = { pos = 246, activeusers = 41, admins = 4, articles = 1966, edits = 42202, files = 0, pages = 4405, users = 1814, depth = 14.74496 }, ['kaa'] = { pos = 247, activeusers = 25, admins = 1, articles = 1942, edits = 45856, files = 3, pages = 5099, users = 10240, depth = 23.76631 }, ['pdc'] = { pos = 248, activeusers = 23, admins = 1, articles = 1932, edits = 105127, files = 0, pages = 5835, users = 30371, depth = 73.5286 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 9, admins = 5, articles = 1909, edits = 14696, files = 0, pages = 3017, users = 3692, depth = 1.640935 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1908, edits = 41568, files = 12, pages = 5328, users = 9231, depth = 25.06631 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1901, edits = 64330, files = 0, pages = 11661, users = 8526, depth = 145.4163 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1850, edits = 95322, files = 0, pages = 6421, users = 18790, depth = 90.62948 }, ['tcy'] = { pos = 253, activeusers = 40, admins = 2, articles = 1744, edits = 102852, files = 1, pages = 8980, users = 4931, depth = 197.1699 }, ['kbp'] = { pos = 254, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1698, edits = 16065, files = 0, pages = 3375, users = 3841, depth = 4.64299 }, ['jam'] = { pos = 255, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1685, edits = 20759, files = 0, pages = 3024, users = 7236, depth = 4.334969 }, ['na'] = { pos = 256, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1661, edits = 89532, files = 4, pages = 4884, users = 11478, depth = 69.02144 }, ['wo'] = { pos = 257, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1651, edits = 104429, files = 0, pages = 5367, users = 13938, depth = 98.57047 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 10, admins = 1, articles = 1595, edits = 43685, files = 0, pages = 6742, users = 9139, depth = 67.47308 }, ['nia'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1518, edits = 17541, files = 0, pages = 3606, users = 1210, depth = 9.203354 }, ['nov'] = { pos = 260, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1516, edits = 177708, files = 0, pages = 4408, users = 10832, depth = 146.7113 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20639, files = 0, pages = 3075, users = 7962, depth = 7.323189 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1503, edits = 66590, files = 0, pages = 3910, users = 8921, depth = 43.67838 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1419, edits = 26742, files = 0, pages = 4810, users = 7159, depth = 31.7497 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1395, edits = 41809, files = 0, pages = 3296, users = 12151, depth = 23.55583 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1350, edits = 86608, files = 0, pages = 5679, users = 12369, depth = 156.8172 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1305, edits = 111658, files = 0, pages = 5717, users = 15002, depth = 223.2398 }, ['nqo'] = { pos = 267, activeusers = 24, admins = 1, articles = 1303, edits = 9990, files = 0, pages = 2621, users = 2866, depth = 3.899783 }, ['roa-rup'] = { pos = 268, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1293, edits = 205271, files = 0, pages = 4295, users = 12998, depth = 257.6255 }, ['fj'] = { pos = 269, activeusers = 8, admins = 1, articles = 1274, edits = 35438, files = 0, pages = 3631, users = 8354, depth = 33.40591 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1264, edits = 50234, files = 0, pages = 14658, users = 7799, depth = 384.8127 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1254, edits = 43788, files = 0, pages = 2904, users = 9972, depth = 26.10546 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 34, admins = 1, articles = 1239, edits = 33882, files = 0, pages = 3823, users = 11719, depth = 38.54848 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1229, edits = 33905, files = 0, pages = 4517, users = 2667, depth = 53.72464 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1217, edits = 53088, files = 0, pages = 2993, users = 6858, depth = 37.77413 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 24, admins = 2, articles = 1175, edits = 62331, files = 9, pages = 7813, users = 9362, depth = 254.6156 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 25, admins = 2, articles = 1166, edits = 82619, files = 0, pages = 5568, users = 23043, depth = 211.487 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1152, edits = 33361, files = 0, pages = 3837, users = 1470, depth = 47.23141 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 7, admins = 1, articles = 1112, edits = 39153, files = 0, pages = 2729, users = 7030, depth = 30.33695 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 13, admins = 0, articles = 1110, edits = 85619, files = 0, pages = 2064, users = 1188, depth = 30.64159 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1094, edits = 38034, files = 0, pages = 3739, users = 9465, depth = 59.46114 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1065, edits = 42632, files = 0, pages = 3295, users = 9620, depth = 56.72712 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1050, edits = 16485, files = 0, pages = 2556, users = 2186, depth = 13.26782 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1045, edits = 35925, files = 0, pages = 3712, users = 1639, depth = 63.03798 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 14, admins = 1, articles = 1026, edits = 46152, files = 0, pages = 3904, users = 21807, depth = 93.01813 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 11, admins = 1, articles = 1014, edits = 35315, files = 0, pages = 3223, users = 6689, depth = 52.00132 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 20, admins = 2, articles = 1011, edits = 29113, files = 0, pages = 1765, users = 491, depth = 9.174505 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 15, admins = 1, articles = 918, edits = 37987, files = 0, pages = 4001, users = 9368, depth = 107.0849 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 13, admins = 1, articles = 889, edits = 44150, files = 0, pages = 3326, users = 10478, depth = 99.7507 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 14, admins = 1, articles = 866, edits = 46130, files = 0, pages = 3805, users = 17705, depth = 139.6343 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 18, admins = 0, articles = 860, edits = 8864, files = 0, pages = 1628, users = 1565, depth = 4.342111 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 24, admins = 1, articles = 844, edits = 28408, files = 0, pages = 4255, users = 9432, depth = 109.0485 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 21, admins = 0, articles = 838, edits = 32160, files = 0, pages = 1656, users = 924, depth = 18.50437 }, ['blk'] = { pos = 293, activeusers = 32, admins = 1, articles = 805, edits = 15484, files = 0, pages = 3464, users = 209, depth = 48.76971 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 13, admins = 2, articles = 783, edits = 40185, files = 0, pages = 3145, users = 9864, depth = 116.2732 }, ['tn'] = { pos = 295, activeusers = 21, admins = 2, articles = 776, edits = 28133, files = 0, pages = 3685, users = 9236, depth = 107.2859 }, ['ve'] = { pos = 296, activeusers = 15, admins = 1, articles = 748, edits = 19283, files = 0, pages = 2235, users = 7189, depth = 34.09697 }, ['rmy'] = { pos = 297, activeusers = 16, admins = 1, articles = 730, edits = 50222, files = 0, pages = 2701, users = 16387, depth = 135.5492 }, ['ts'] = { pos = 298, activeusers = 12, admins = 2, articles = 717, edits = 36631, files = 0, pages = 3760, users = 8820, depth = 175.4796 }, ['chy'] = { pos = 299, activeusers = 11, admins = 1, articles = 662, edits = 24107, files = 0, pages = 2258, users = 10599, depth = 62.05388 }, ['rn'] = { pos = 300, activeusers = 11, admins = 1, articles = 620, edits = 23098, files = 0, pages = 2450, users = 8962, depth = 82.13479 }, ['iu'] = { pos = 301, activeusers = 18, admins = 2, articles = 593, edits = 44498, files = 0, pages = 3183, users = 16991, depth = 266.6822 }, ['ak'] = { pos = 302, activeusers = 19, admins = 1, articles = 590, edits = 28897, files = 0, pages = 2441, users = 12463, depth = 116.5182 }, ['ss'] = { pos = 303, activeusers = 10, admins = 3, articles = 574, edits = 38069, files = 0, pages = 2410, users = 7624, depth = 161.6129 }, ['ch'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 543, edits = 22838, files = 0, pages = 2501, users = 14399, depth = 118.7326 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 49, admins = 0, articles = 510, edits = 24862, files = 0, pages = 2462, users = 7875, depth = 147.9338 }, ['pnt'] = { pos = 306, activeusers = 9, admins = 1, articles = 481, edits = 35123, files = 0, pages = 2039, users = 9459, depth = 180.7254 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 18, admins = 1, articles = 452, edits = 15911, files = 0, pages = 1994, users = 424, depth = 92.8676 }, ['ady'] = { pos = 308, activeusers = 9, admins = 1, articles = 451, edits = 12056, files = 0, pages = 3096, users = 5982, depth = 133.937 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 19, admins = 3, articles = 451, edits = 49949, files = 0, pages = 3115, users = 13252, depth = 559.4794 }, ['ik'] = { pos = 310, activeusers = 12, admins = 2, articles = 439, edits = 37930, files = 0, pages = 2611, users = 7936, depth = 355.6039 }, ['din'] = { pos = 311, activeusers = 21, admins = 1, articles = 317, edits = 8049, files = 0, pages = 1086, users = 5681, depth = 43.61604 }, ['sg'] = { pos = 312, activeusers = 12, admins = 2, articles = 300, edits = 20583, files = 0, pages = 1983, users = 5975, depth = 326.6718 }, ['pwn'] = { pos = 313, activeusers = 13, admins = 0, articles = 278, edits = 10971, files = 0, pages = 430, users = 838, depth = 7.627379 }, ['kl'] = { pos = 314, activeusers = 18, admins = 2, articles = 242, edits = 74459, files = 0, pages = 2261, users = 12287, depth = 2292.232 }, ['ti'] = { pos = 315, activeusers = 13, admins = 2, articles = 234, edits = 23837, files = 0, pages = 2731, users = 8462, depth = 993.8831 }, ['dz'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 1, articles = 227, edits = 29388, files = 0, pages = 2282, users = 9204, depth = 1055.422 }, ['cr'] = { pos = 317, activeusers = 18, admins = 2, articles = 158, edits = 37357, files = 0, pages = 2160, users = 16725, depth = 2776.72 }, ['ng'] = { pos = 318, activeusers = 0, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 319, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 323, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 324, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 325, activeusers = 0, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 326, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 280187, admins = 3749, articles = 59263127, edits = 3213609389, files = 2760791, pages = 245030392, users = 103658194, depth = 128.8672, date = '@1660500049' }, } return info pdnubrqrqesx1vy1lobsblxmmknvrb3 4186830 4186762 2022-08-14T20:00:41Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 114399, admins = 1030, articles = 6564593, edits = 1109523943, files = 896387, pages = 56718551, users = 44290133, depth = 1141.843 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 191, admins = 6, articles = 6125877, edits = 34882310, files = 0, pages = 11232215, users = 93334, depth = 2.157856 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 16793, admins = 191, articles = 2715470, edits = 223826742, files = 128661, pages = 7498530, users = 3975983, depth = 92.6099 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1886, admins = 66, articles = 2552430, edits = 50976968, files = 0, pages = 6119846, users = 831441, depth = 16.27172 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16332, admins = 158, articles = 2445177, edits = 195652641, files = 69001, pages = 12145666, users = 4443142, depth = 253.531 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3418, admins = 36, articles = 2098013, edits = 62451426, files = 20, pages = 4466143, users = 1224113, depth = 17.81577 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10552, admins = 77, articles = 1845003, edits = 124525060, files = 237611, pages = 7430235, users = 3230491, depth = 153.5828 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13211, admins = 63, articles = 1795236, edits = 144906748, files = 0, pages = 7708860, users = 6614600, depth = 203.9684 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7382, admins = 122, articles = 1767009, edits = 128526027, files = 139261, pages = 7491512, users = 2282705, depth = 180.061 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 203, admins = 7, articles = 1596707, edits = 7338215, files = 1474, pages = 2009893, users = 188484, depth = 0.2444884 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 3994, admins = 101, articles = 1532179, edits = 67623175, files = 261, pages = 3556905, users = 1186099, depth = 33.19991 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 15018, admins = 40, articles = 1337741, edits = 90780883, files = 30440, pages = 3952781, users = 1967166, depth = 87.76154 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8643, admins = 66, articles = 1296771, edits = 72902772, files = 60710, pages = 7117639, users = 3251530, depth = 206.3749 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2153, admins = 20, articles = 1275120, edits = 68932863, files = 24513, pages = 19375296, users = 876744, depth = 716.8717 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 85, admins = 3, articles = 1265925, edits = 6287103, files = 42, pages = 2881768, users = 52897, depth = 3.554462 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3105, admins = 46, articles = 1186951, edits = 36770355, files = 110593, pages = 4120243, users = 638784, depth = 54.50295 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4886, admins = 26, articles = 1182279, edits = 58891328, files = 49834, pages = 7804457, users = 2289560, depth = 236.7393 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8461, admins = 56, articles = 1094258, edits = 64016754, files = 58366, pages = 5400561, users = 2791628, depth = 183.5796 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5218, admins = 34, articles = 923220, edits = 35282235, files = 81790, pages = 5339480, users = 1142042, depth = 151.2015 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 988, admins = 30, articles = 707460, edits = 30499066, files = 15558, pages = 1764223, users = 425948, depth = 38.57309 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 737, admins = 18, articles = 661514, edits = 25125864, files = 36348, pages = 3985038, users = 310487, depth = 159.1505 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3193, admins = 41, articles = 626442, edits = 21498693, files = 47591, pages = 3292993, users = 1345670, depth = 118.2931 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1580, admins = 27, articles = 599660, edits = 33077516, files = 12720, pages = 2731103, users = 748486, depth = 153.0143 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 988, admins = 40, articles = 595789, edits = 22830427, files = 4, pages = 1698424, users = 558848, depth = 46.04119 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1593, admins = 30, articles = 535731, edits = 20654016, files = 70032, pages = 1408398, users = 520357, depth = 38.91192 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1507, admins = 24, articles = 509894, edits = 25119626, files = 8426, pages = 1448438, users = 510197, depth = 58.75742 }, ['tr'] = { pos = 27, activeusers = 2996, admins = 23, articles = 509340, edits = 28261868, files = 37512, pages = 2382008, users = 1419154, depth = 160.385 }, ['cs'] = { pos = 28, activeusers = 2051, admins = 32, articles = 508292, edits = 21548614, files = 1, pages = 1402105, users = 586059, depth = 47.52319 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 58, admins = 3, articles = 481123, edits = 8682061, files = 315, pages = 907855, users = 30717, depth = 7.523234 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 164, admins = 12, articles = 456862, edits = 41241416, files = 10238, pages = 4644240, users = 176268, depth = 745.9903 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 874, admins = 17, articles = 432688, edits = 15006669, files = 116455, pages = 2620683, users = 591605, depth = 146.4242 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 84, admins = 6, articles = 431625, edits = 3132375, files = 362, pages = 1063067, users = 53935, depth = 6.306187 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 81, admins = 5, articles = 417549, edits = 3526281, files = 6091, pages = 564748, users = 43118, depth = 0.7759917 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 242, admins = 12, articles = 397274, edits = 8997395, files = 0, pages = 825219, users = 138598, depth = 12.65153 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 522, admins = 15, articles = 359815, edits = 5629441, files = 19611, pages = 1041648, users = 298432, depth = 19.40626 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 298, admins = 16, articles = 322977, edits = 7666135, files = 11068, pages = 714130, users = 199430, depth = 15.74524 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3116, admins = 32, articles = 320469, edits = 34418084, files = 73842, pages = 1340036, users = 996100, depth = 259.9738 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 426, admins = 11, articles = 293037, edits = 8479134, files = 11343, pages = 988133, users = 123869, depth = 48.2815 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 743, admins = 25, articles = 283591, edits = 11466645, files = 549, pages = 631882, users = 311469, depth = 27.37159 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 744, admins = 25, articles = 283495, edits = 11196501, files = 0, pages = 907714, users = 435428, depth = 59.8021 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 121, admins = 5, articles = 242175, edits = 1522931, files = 246, pages = 571475, users = 37942, depth = 4.927287 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 530, admins = 10, articles = 241639, edits = 7400407, files = 0, pages = 549178, users = 221627, depth = 21.82774 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 199, admins = 16, articles = 231990, edits = 3057552, files = 10539, pages = 587815, users = 120895, depth = 12.23679 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 416, admins = 33, articles = 229583, edits = 6169686, files = 756, pages = 542222, users = 168224, depth = 21.1005 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 41, admins = 5, articles = 225593, edits = 2444284, files = 177, pages = 385406, users = 16127, depth = 3.182777 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 221049, edits = 4178496, files = 3245, pages = 646584, users = 120775, depth = 23.94906 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 942, admins = 17, articles = 216678, edits = 8370043, files = 36, pages = 702337, users = 1223957, depth = 59.87085 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 472, admins = 11, articles = 213002, edits = 6428772, files = 20953, pages = 445357, users = 277885, depth = 17.17736 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1045, admins = 22, articles = 212483, edits = 9601620, files = 18497, pages = 629851, users = 369145, depth = 58.81615 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 318, admins = 10, articles = 203873, edits = 6650318, files = 23846, pages = 500131, users = 166452, depth = 28.07886 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 243, admins = 8, articles = 188075, edits = 6151205, files = 352, pages = 472049, users = 128284, depth = 29.70764 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 639, admins = 17, articles = 186041, edits = 6562077, files = 23755, pages = 510827, users = 251755, depth = 39.15117 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177345, edits = 5721039, files = 8314, pages = 439418, users = 213625, depth = 28.43176 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 309, admins = 11, articles = 174849, edits = 5045733, files = 12534, pages = 994070, users = 149595, depth = 111.4251 }, ['uz'] = { pos = 55, activeusers = 767, admins = 20, articles = 166634, edits = 2777010, files = 2067, pages = 687619, users = 76907, depth = 39.47778 }, ['nn'] = { pos = 56, activeusers = 124, admins = 14, articles = 162635, edits = 3389553, files = 16, pages = 372391, users = 121785, depth = 15.14063 }, ['ka'] = { pos = 57, activeusers = 252, admins = 6, articles = 162286, edits = 4395417, files = 14839, pages = 459748, users = 143119, depth = 32.12041 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1223, admins = 6, articles = 152287, edits = 5603984, files = 3594, pages = 1189914, users = 709330, depth = 218.6443 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 978, admins = 15, articles = 149483, edits = 10228980, files = 27280, pages = 973657, users = 429685, depth = 319.36 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 340, admins = 31, articles = 147841, edits = 3484142, files = 7720, pages = 465612, users = 207686, depth = 34.57088 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 152, admins = 21, articles = 137126, edits = 3688355, files = 0, pages = 275761, users = 158107, depth = 13.67118 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 116, admins = 16, articles = 135008, edits = 11097533, files = 11271, pages = 275099, users = 73717, depth = 43.43491 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 109, admins = 11, articles = 129958, edits = 3701340, files = 0, pages = 228539, users = 106763, depth = 9.319209 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 222, admins = 12, articles = 129852, edits = 4789629, files = 8678, pages = 524172, users = 103303, depth = 84.26134 }, ['zh-yue'] = { pos = 65, activeusers = 294, admins = 12, articles = 126424, edits = 1860499, files = 2629, pages = 284919, users = 243683, depth = 10.26314 }, ['bn'] = { pos = 66, activeusers = 1111, admins = 14, articles = 126407, edits = 6035484, files = 15321, pages = 990069, users = 384530, depth = 284.5719 }, ['lv'] = { pos = 67, activeusers = 297, admins = 13, articles = 115079, edits = 3662599, files = 25532, pages = 467388, users = 107970, depth = 73.44582 }, ['tg'] = { pos = 68, activeusers = 72, admins = 6, articles = 107733, edits = 1308918, files = 485, pages = 262818, users = 36126, depth = 10.32047 }, ['af'] = { pos = 69, activeusers = 190, admins = 16, articles = 104345, edits = 2514446, files = 9615, pages = 372825, users = 152162, depth = 44.64963 }, ['my'] = { pos = 70, activeusers = 147, admins = 4, articles = 103652, edits = 754368, files = 2980, pages = 216762, users = 103079, depth = 4.144258 }, ['mg'] = { pos = 71, activeusers = 47, admins = 3, articles = 94879, edits = 1045788, files = 3, pages = 245128, users = 28836, depth = 10.69877 }, ['bs'] = { pos = 72, activeusers = 183, admins = 9, articles = 90343, edits = 3415238, files = 5462, pages = 367701, users = 144543, depth = 87.54243 }, ['oc'] = { pos = 73, activeusers = 99, admins = 4, articles = 89797, edits = 2315614, files = 924, pages = 159312, users = 48400, depth = 8.710661 }, ['sq'] = { pos = 74, activeusers = 224, admins = 11, articles = 86096, edits = 2464011, files = 4730, pages = 263290, users = 143822, depth = 39.64061 }, ['mr'] = { pos = 75, activeusers = 169, admins = 12, articles = 85778, edits = 2141861, files = 19140, pages = 284947, users = 145780, depth = 40.52461 }, ['nds'] = { pos = 76, activeusers = 47, admins = 4, articles = 83903, edits = 990063, files = 0, pages = 162319, users = 48994, depth = 5.327799 }, ['ky'] = { pos = 77, activeusers = 86, admins = 2, articles = 81586, edits = 424157, files = 2688, pages = 111345, users = 33176, depth = 0.5068288 }, ['ml'] = { pos = 78, activeusers = 266, admins = 15, articles = 78990, edits = 3704762, files = 6966, pages = 488359, users = 163231, depth = 203.7543 }, ['be-tarask'] = { pos = 79, activeusers = 133, admins = 4, articles = 78802, edits = 2325168, files = 1891, pages = 226440, users = 76208, depth = 36.04317 }, ['te'] = { pos = 80, activeusers = 196, admins = 13, articles = 77867, edits = 3605175, files = 12539, pages = 305617, users = 114485, depth = 100.9157 }, ['sw'] = { pos = 81, activeusers = 212, admins = 14, articles = 74530, edits = 1239372, files = 2270, pages = 150312, users = 55116, depth = 8.524676 }, ['br'] = { pos = 82, activeusers = 90, admins = 6, articles = 72406, edits = 2002839, files = 5404, pages = 141843, users = 70161, depth = 12.98587 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 20, admins = 2, articles = 72352, edits = 848785, files = 0, pages = 196959, users = 25049, depth = 12.7822 }, ['jv'] = { pos = 84, activeusers = 102, admins = 4, articles = 70236, edits = 1593446, files = 5430, pages = 178311, users = 53952, depth = 21.15876 }, ['vec'] = { pos = 85, activeusers = 45, admins = 5, articles = 68977, edits = 1100395, files = 724, pages = 140354, users = 32083, depth = 8.395214 }, ['ht'] = { pos = 86, activeusers = 43, admins = 3, articles = 67874, edits = 803468, files = 0, pages = 82072, users = 28518, depth = 0.428372 }, ['pms'] = { pos = 87, activeusers = 41, admins = 4, articles = 66375, edits = 855401, files = 2069, pages = 101499, users = 25314, depth = 2.359972 }, ['pnb'] = { pos = 88, activeusers = 58, admins = 2, articles = 65802, edits = 606296, files = 225, pages = 113804, users = 32466, depth = 2.835096 }, ['su'] = { pos = 89, activeusers = 38, admins = 7, articles = 61275, edits = 629281, files = 545, pages = 97395, users = 28381, depth = 2.245106 }, ['lb'] = { pos = 90, activeusers = 73, admins = 5, articles = 61008, edits = 2391070, files = 2372, pages = 131459, users = 55159, depth = 24.25508 }, ['ba'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 7, articles = 60368, edits = 1148991, files = 1456, pages = 169930, users = 35452, depth = 22.27168 }, ['lld'] = { pos = 92, activeusers = 13, admins = 2, articles = 59758, edits = 94193, files = 0, pages = 63221, users = 2240, depth = 0.005003456 }, ['ga'] = { pos = 93, activeusers = 93, admins = 7, articles = 57349, edits = 1076874, files = 1123, pages = 96038, users = 52555, depth = 5.10323 }, ['szl'] = { pos = 94, activeusers = 49, admins = 3, articles = 55850, edits = 347624, files = 0, pages = 69135, users = 21782, depth = 0.2845041 }, ['lmo'] = { pos = 95, activeusers = 45, admins = 5, articles = 54946, edits = 1126390, files = 4437, pages = 123895, users = 37751, depth = 14.3159 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 123, admins = 19, articles = 54733, edits = 1760058, files = 3218, pages = 141568, users = 86758, depth = 31.29342 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 93, admins = 3, articles = 53876, edits = 1093637, files = 565, pages = 109164, users = 51839, depth = 10.5503 }, ['cv'] = { pos = 98, activeusers = 54, admins = 2, articles = 49623, edits = 749490, files = 537, pages = 97790, users = 31220, depth = 7.22112 }, ['fy'] = { pos = 99, activeusers = 66, admins = 8, articles = 49289, edits = 1086679, files = 7587, pages = 150391, users = 43477, depth = 30.40178 }, ['vo'] = { pos = 100, activeusers = 35, admins = 2, articles = 43722, edits = 3319945, files = 0, pages = 174286, users = 32367, depth = 169.8694 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 133, admins = 11, articles = 43067, edits = 1956789, files = 1897, pages = 234038, users = 123498, depth = 164.4006 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 50, admins = 4, articles = 42552, edits = 294400, files = 135, pages = 55371, users = 78739, depth = 0.4825294 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 163, admins = 7, articles = 42441, edits = 970232, files = 1617, pages = 185128, users = 51373, depth = 59.23809 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 73, admins = 6, articles = 42190, edits = 1838224, files = 1499, pages = 128482, users = 68384, depth = 59.85193 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40560, edits = 862311, files = 690, pages = 146765, users = 95482, depth = 40.28426 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 34, admins = 3, articles = 40161, edits = 487238, files = 209, pages = 60555, users = 24968, depth = 2.074851 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 110, admins = 9, articles = 38444, edits = 609495, files = 1581, pages = 134377, users = 42335, depth = 28.24387 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34278, edits = 553223, files = 168, pages = 59176, users = 24941, depth = 4.932335 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 56, admins = 5, articles = 33416, edits = 992832, files = 0, pages = 49180, users = 33662, depth = 4.492739 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 114, admins = 5, articles = 32330, edits = 1068332, files = 1258, pages = 103679, users = 58714, depth = 50.18569 }, ['gu'] = { pos = 111, activeusers = 71, admins = 3, articles = 29953, edits = 825372, files = 0, pages = 117706, users = 69126, depth = 60.18585 }, ['als'] = { pos = 112, activeusers = 71, admins = 9, articles = 29020, edits = 1014462, files = 571, pages = 69721, users = 92543, depth = 28.62118 }, ['bar'] = { pos = 113, activeusers = 56, admins = 3, articles = 28589, edits = 835527, files = 1320, pages = 111814, users = 63519, depth = 63.32482 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 165, admins = 3, articles = 28481, edits = 1109304, files = 2595, pages = 130352, users = 76180, depth = 108.8738 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 42, admins = 5, articles = 26213, edits = 732832, files = 1407, pages = 55698, users = 41363, depth = 16.64691 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 17, admins = 3, articles = 25087, edits = 886475, files = 45, pages = 62808, users = 23524, depth = 31.90953 }, ['avk'] = { pos = 117, activeusers = 30, admins = 6, articles = 23967, edits = 114097, files = 0, pages = 29086, users = 3096, depth = 0.1789506 }, ['ia'] = { pos = 118, activeusers = 44, admins = 6, articles = 23775, edits = 641942, files = 4, pages = 37734, users = 44760, depth = 5.864494 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 37, admins = 2, articles = 23067, edits = 650074, files = 0, pages = 55979, users = 27216, depth = 23.6409 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 99, admins = 3, articles = 21364, edits = 707095, files = 1475, pages = 97965, users = 78016, depth = 92.79201 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 14, admins = 2, articles = 20507, edits = 295931, files = 709, pages = 34664, users = 15145, depth = 4.068646 }, ['crh'] = { pos = 122, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19735, edits = 177467, files = 0, pages = 39656, users = 17869, depth = 4.559915 }, ['xmf'] = { pos = 123, activeusers = 27, admins = 3, articles = 19622, edits = 186131, files = 0, pages = 36513, users = 17104, depth = 3.777421 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 79, admins = 3, articles = 18027, edits = 510174, files = 3122, pages = 79892, users = 58409, depth = 75.20698 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 119, admins = 3, articles = 17665, edits = 165902, files = 0, pages = 31208, users = 18458, depth = 3.124555 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 26, admins = 5, articles = 17083, edits = 355482, files = 109, pages = 29092, users = 24183, depth = 6.038505 }, ['os'] = { pos = 127, activeusers = 37, admins = 3, articles = 16159, edits = 524055, files = 164, pages = 60166, users = 22615, depth = 64.60115 }, ['frr'] = { pos = 128, activeusers = 24, admins = 5, articles = 16118, edits = 231465, files = 1323, pages = 41285, users = 18009, depth = 13.6689 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 38, admins = 6, articles = 15909, edits = 566957, files = 347, pages = 32208, users = 25626, depth = 18.47662 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 48, admins = 5, articles = 15893, edits = 461771, files = 125, pages = 71786, users = 31118, depth = 79.55913 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15555, edits = 89597, files = 0, pages = 31363, users = 18986, depth = 2.95046 }, ['ps'] = { pos = 132, activeusers = 49, admins = 1, articles = 15434, edits = 283878, files = 1732, pages = 54418, users = 27849, depth = 33.28166 }, ['bug'] = { pos = 133, activeusers = 17, admins = 1, articles = 15411, edits = 200715, files = 0, pages = 19625, users = 12284, depth = 0.7647114 }, ['yi'] = { pos = 134, activeusers = 49, admins = 3, articles = 15394, edits = 579133, files = 1062, pages = 44211, users = 45485, depth = 45.90316 }, ['ilo'] = { pos = 135, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15362, edits = 391852, files = 0, pages = 70154, users = 16199, depth = 71.05725 }, ['sd'] = { pos = 136, activeusers = 28, admins = 4, articles = 15249, edits = 240171, files = 145, pages = 56238, users = 15790, depth = 30.85621 }, ['ban'] = { pos = 137, activeusers = 34, admins = 3, articles = 15050, edits = 122103, files = 112, pages = 30503, users = 5386, depth = 4.220232 }, ['am'] = { pos = 138, activeusers = 42, admins = 2, articles = 15042, edits = 371613, files = 1765, pages = 45919, users = 39294, depth = 34.10025 }, ['nap'] = { pos = 139, activeusers = 26, admins = 3, articles = 14730, edits = 664690, files = 281, pages = 23709, users = 27743, depth = 10.41733 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 32, admins = 3, articles = 14267, edits = 381626, files = 1765, pages = 47682, users = 22219, depth = 43.9037 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 37, admins = 4, articles = 13823, edits = 377343, files = 133, pages = 35374, users = 23078, depth = 25.92879 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 36, admins = 3, articles = 13776, edits = 368749, files = 0, pages = 40259, users = 26935, depth = 33.84979 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 23, admins = 1, articles = 13751, edits = 213200, files = 462, pages = 30206, users = 14945, depth = 10.10698 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 24, admins = 5, articles = 13722, edits = 229524, files = 115, pages = 39300, users = 11780, depth = 20.29242 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13673, edits = 454296, files = 623, pages = 65533, users = 26543, depth = 99.72781 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 34, admins = 3, articles = 13444, edits = 165790, files = 263, pages = 30427, users = 30220, depth = 8.695028 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 17, admins = 2, articles = 13279, edits = 50733, files = 0, pages = 20795, users = 4044, depth = 0.7815818 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 27, admins = 3, articles = 13011, edits = 152274, files = 2739, pages = 35049, users = 23387, depth = 12.46445 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 30, admins = 3, articles = 12547, edits = 137265, files = 0, pages = 26472, users = 24159, depth = 6.386806 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 38, admins = 3, articles = 12269, edits = 233434, files = 865, pages = 32939, users = 19720, depth = 20.11483 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 59, admins = 4, articles = 11776, edits = 469475, files = 445, pages = 70187, users = 35415, depth = 164.5695 }, ['shn'] = { pos = 152, activeusers = 10, admins = 2, articles = 11619, edits = 54878, files = 60, pages = 27132, users = 3287, depth = 3.605542 }, ['wa'] = { pos = 153, activeusers = 30, admins = 4, articles = 11555, edits = 388511, files = 622, pages = 27261, users = 22272, depth = 26.33012 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11427, edits = 380035, files = 0, pages = 96928, users = 94577, depth = 219.509 }, ['ie'] = { pos = 155, activeusers = 27, admins = 3, articles = 11055, edits = 151007, files = 0, pages = 14858, users = 16921, depth = 1.20274 }, ['lij'] = { pos = 156, activeusers = 31, admins = 8, articles = 11020, edits = 231792, files = 7, pages = 26616, users = 14507, depth = 17.44291 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 102, admins = 4, articles = 10618, edits = 330289, files = 1704, pages = 73136, users = 34603, depth = 156.5625 }, ['zu'] = { pos = 158, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10579, edits = 96689, files = 0, pages = 23977, users = 17580, depth = 6.468043 }, ['mrj'] = { pos = 159, activeusers = 11, admins = 1, articles = 10426, edits = 100507, files = 0, pages = 18656, users = 9961, depth = 3.356928 }, ['mhr'] = { pos = 160, activeusers = 24, admins = 1, articles = 10425, edits = 184915, files = 0, pages = 27244, users = 13119, depth = 17.66646 }, ['hif'] = { pos = 161, activeusers = 32, admins = 2, articles = 10270, edits = 272234, files = 192, pages = 42217, users = 29602, depth = 62.39852 }, ['hyw'] = { pos = 162, activeusers = 36, admins = 5, articles = 10256, edits = 195171, files = 0, pages = 21580, users = 7345, depth = 11.02574 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 19, admins = 1, articles = 10101, edits = 48808, files = 0, pages = 16220, users = 2205, depth = 1.104262 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 48, admins = 6, articles = 9521, edits = 282068, files = 1101, pages = 33420, users = 36310, depth = 53.17918 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 28, admins = 1, articles = 9445, edits = 122378, files = 0, pages = 18264, users = 30416, depth = 5.84174 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 13, admins = 2, articles = 9306, edits = 140142, files = 288, pages = 17645, users = 10819, depth = 6.377471 }, ['ig'] = { pos = 167, activeusers = 94, admins = 5, articles = 8880, edits = 86672, files = 0, pages = 15314, users = 13848, depth = 2.971162 }, ['pam'] = { pos = 168, activeusers = 22, admins = 2, articles = 8847, edits = 295762, files = 403, pages = 21424, users = 19414, depth = 27.89998 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8524, edits = 49754, files = 0, pages = 10768, users = 5846, depth = 0.3202225 }, ['sn'] = { pos = 170, activeusers = 28, admins = 1, articles = 8491, edits = 97534, files = 0, pages = 16793, users = 15490, depth = 5.552333 }, ['so'] = { pos = 171, activeusers = 63, admins = 1, articles = 8452, edits = 239625, files = 0, pages = 25761, users = 32223, depth = 39.01165 }, ['rue'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8387, edits = 130997, files = 87, pages = 17647, users = 25395, depth = 9.048969 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 36, admins = 2, articles = 8009, edits = 723310, files = 53, pages = 69068, users = 29708, depth = 608.6819 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 20, admins = 6, articles = 7802, edits = 300662, files = 0, pages = 20860, users = 26312, depth = 40.37436 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 28, admins = 4, articles = 7709, edits = 139665, files = 0, pages = 26175, users = 11804, depth = 30.61614 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 24, admins = 5, articles = 7637, edits = 308838, files = 480, pages = 21222, users = 24656, depth = 46.04878 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 15, admins = 6, articles = 7596, edits = 320793, files = 571, pages = 20404, users = 25886, depth = 44.69946 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7423, edits = 153286, files = 0, pages = 13449, users = 16657, depth = 7.511243 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 44, admins = 3, articles = 7408, edits = 97078, files = 0, pages = 16951, users = 5464, depth = 9.503715 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 22, admins = 4, articles = 7330, edits = 177302, files = 150, pages = 16373, users = 21952, depth = 16.48172 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 29, admins = 3, articles = 7193, edits = 501091, files = 170, pages = 19385, users = 20729, depth = 74.26438 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 29, admins = 1, articles = 6697, edits = 151482, files = 0, pages = 31095, users = 14477, depth = 64.65742 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 19, admins = 1, articles = 6489, edits = 394776, files = 146, pages = 33577, users = 38633, depth = 204.8836 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 18, admins = 2, articles = 6436, edits = 105942, files = 0, pages = 15904, users = 12052, depth = 14.41605 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 16, admins = 3, articles = 6427, edits = 62085, files = 807, pages = 13815, users = 14296, depth = 5.938447 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 43, admins = 2, articles = 6354, edits = 230359, files = 319, pages = 15755, users = 24796, depth = 32.00667 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 25, admins = 4, articles = 6243, edits = 176751, files = 196, pages = 12094, users = 13211, depth = 12.83706 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 29, admins = 2, articles = 6205, edits = 379557, files = 0, pages = 14798, users = 19888, depth = 49.19037 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 15, admins = 1, articles = 6012, edits = 139833, files = 0, pages = 17555, users = 26483, depth = 29.36353 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 20, admins = 2, articles = 5987, edits = 118158, files = 9, pages = 20331, users = 17747, depth = 33.36003 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5722, edits = 185095, files = 41, pages = 43549, users = 6349, depth = 185.7482 }, ['gv'] = { pos = 192, activeusers = 21, admins = 3, articles = 5701, edits = 309163, files = 185, pages = 20789, users = 18077, depth = 104.1634 }, ['frp'] = { pos = 193, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5604, edits = 214817, files = 0, pages = 15467, users = 14729, depth = 43.02138 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5518, edits = 199496, files = 6, pages = 11763, users = 13732, depth = 21.72289 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 20, admins = 1, articles = 5480, edits = 139777, files = 0, pages = 16706, users = 13241, depth = 35.11172 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 28, admins = 3, articles = 5433, edits = 185975, files = 0, pages = 8725, users = 15454, depth = 7.825811 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 23, admins = 3, articles = 5410, edits = 68785, files = 49, pages = 10540, users = 15825, depth = 5.868043 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 32, admins = 1, articles = 5348, edits = 153832, files = 282, pages = 14948, users = 19812, depth = 33.16067 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 7, admins = 1, articles = 5232, edits = 26919, files = 0, pages = 5769, users = 1306, depth = 0.04915543 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5180, edits = 120821, files = 9, pages = 17160, users = 13817, depth = 37.65991 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 14, admins = 3, articles = 5060, edits = 119345, files = 1, pages = 9663, users = 12068, depth = 10.22052 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 28, admins = 1, articles = 5027, edits = 95592, files = 0, pages = 8631, users = 15352, depth = 5.692621 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 27, admins = 2, articles = 4899, edits = 121081, files = 0, pages = 11326, users = 16464, depth = 18.39929 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 17, admins = 2, articles = 4833, edits = 219257, files = 0, pages = 10372, users = 12361, depth = 27.76643 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 42, admins = 5, articles = 4746, edits = 278308, files = 1145, pages = 19134, users = 20203, depth = 133.6796 }, ['tum'] = { pos = 206, activeusers = 22, admins = 2, articles = 4727, edits = 31032, files = 0, pages = 6769, users = 7189, depth = 0.8555108 }, ['bjn'] = { pos = 207, activeusers = 24, admins = 2, articles = 4618, edits = 77169, files = 1, pages = 22463, users = 12811, depth = 51.298 }, ['smn'] = { pos = 208, activeusers = 17, admins = 6, articles = 4516, edits = 66542, files = 0, pages = 14240, users = 2304, depth = 21.66546 }, ['lez'] = { pos = 209, activeusers = 18, admins = 3, articles = 4306, edits = 86671, files = 10, pages = 13030, users = 9811, depth = 27.30314 }, ['lfn'] = { pos = 210, activeusers = 26, admins = 1, articles = 4176, edits = 38026, files = 0, pages = 6669, users = 9226, depth = 2.032093 }, ['stq'] = { pos = 211, activeusers = 15, admins = 5, articles = 4066, edits = 121168, files = 429, pages = 10692, users = 12545, depth = 30.09519 }, ['lo'] = { pos = 212, activeusers = 22, admins = 1, articles = 4061, edits = 94919, files = 0, pages = 12339, users = 15437, depth = 31.96378 }, ['mwl'] = { pos = 213, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3881, edits = 98679, files = 0, pages = 10212, users = 12227, depth = 25.71409 }, ['olo'] = { pos = 214, activeusers = 17, admins = 2, articles = 3878, edits = 32123, files = 0, pages = 10642, users = 6020, depth = 9.182998 }, ['fur'] = { pos = 215, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3760, edits = 170361, files = 318, pages = 8588, users = 13226, depth = 32.70672 }, ['rm'] = { pos = 216, activeusers = 18, admins = 3, articles = 3754, edits = 163010, files = 51, pages = 9596, users = 18552, depth = 41.13946 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 39, admins = 2, articles = 3696, edits = 205687, files = 300, pages = 16573, users = 117828, depth = 150.6507 }, ['lad'] = { pos = 218, activeusers = 29, admins = 5, articles = 3603, edits = 208868, files = 23, pages = 12942, users = 19659, depth = 108.4283 }, ['gom'] = { pos = 219, activeusers = 12, admins = 4, articles = 3549, edits = 206371, files = 0, pages = 9039, users = 8643, depth = 54.63374 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 12, admins = 1, articles = 3442, edits = 59740, files = 0, pages = 10997, users = 7896, depth = 26.17208 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3372, edits = 115964, files = 0, pages = 7555, users = 16053, depth = 23.62051 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 11, admins = 1, articles = 3364, edits = 43449, files = 0, pages = 11209, users = 8091, depth = 21.08078 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 21, admins = 1, articles = 3325, edits = 142772, files = 0, pages = 11200, users = 17240, depth = 71.50607 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 29, admins = 1, articles = 3309, edits = 85832, files = 0, pages = 9338, users = 11155, depth = 30.51353 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 12, admins = 3, articles = 3307, edits = 237420, files = 3, pages = 19205, users = 5513, depth = 285.7061 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 29, admins = 4, articles = 3271, edits = 121812, files = 32, pages = 8569, users = 11812, depth = 37.29261 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 19, admins = 2, articles = 3129, edits = 110083, files = 0, pages = 8234, users = 13523, depth = 35.58687 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 27, admins = 2, articles = 3122, edits = 83198, files = 0, pages = 14700, users = 13352, depth = 77.83893 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 20, admins = 3, articles = 3019, edits = 129995, files = 932, pages = 11202, users = 23361, depth = 85.25699 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2915, edits = 1606841, files = 0, pages = 10541, users = 21369, depth = 1043.296 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 24, admins = 1, articles = 2794, edits = 67762, files = 0, pages = 6579, users = 12684, depth = 18.90189 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 19, admins = 1, articles = 2772, edits = 69880, files = 9, pages = 11045, users = 13838, depth = 56.35426 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 20, admins = 4, articles = 2740, edits = 89864, files = 0, pages = 6916, users = 10768, depth = 30.18218 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 15, admins = 5, articles = 2680, edits = 90215, files = 0, pages = 6009, users = 13375, depth = 23.16512 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2576, edits = 73078, files = 0, pages = 8813, users = 7578, depth = 48.60967 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 10, admins = 2, articles = 2547, edits = 101636, files = 0, pages = 4637, users = 6642, depth = 14.7586 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 15, admins = 1, articles = 2456, edits = 96455, files = 0, pages = 5524, users = 15066, depth = 27.2474 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24111, files = 0, pages = 5350, users = 1912, depth = 6.448905 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 9, admins = 0, articles = 2420, edits = 54104, files = 0, pages = 2824, users = 1105, depth = 0.5339452 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2116, edits = 93458, files = 0, pages = 5071, users = 13908, depth = 35.94236 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 12, admins = 2, articles = 2091, edits = 54693, files = 37, pages = 11731, users = 3297, depth = 99.09293 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 14, admins = 2, articles = 2057, edits = 106202, files = 0, pages = 14327, users = 9672, depth = 263.7534 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 13, admins = 1, articles = 2046, edits = 85045, files = 0, pages = 11860, users = 9273, depth = 164.9852 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 7, admins = 1, articles = 2030, edits = 128401, files = 0, pages = 5360, users = 2317, depth = 64.46144 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2010, edits = 39345, files = 0, pages = 4143, users = 9746, depth = 10.69459 }, ['dag'] = { pos = 246, activeusers = 41, admins = 4, articles = 1966, edits = 42206, files = 0, pages = 4405, users = 1814, depth = 14.74636 }, ['kaa'] = { pos = 247, activeusers = 25, admins = 1, articles = 1942, edits = 45858, files = 3, pages = 5099, users = 10240, depth = 23.76735 }, ['pdc'] = { pos = 248, activeusers = 23, admins = 1, articles = 1932, edits = 105127, files = 0, pages = 5835, users = 30371, depth = 73.5286 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 9, admins = 5, articles = 1909, edits = 14696, files = 0, pages = 3017, users = 3692, depth = 1.640935 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1908, edits = 41568, files = 12, pages = 5328, users = 9231, depth = 25.06631 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1902, edits = 64333, files = 0, pages = 11662, users = 8526, depth = 145.2578 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1850, edits = 95322, files = 0, pages = 6421, users = 18791, depth = 90.62948 }, ['tcy'] = { pos = 253, activeusers = 40, admins = 2, articles = 1744, edits = 102852, files = 1, pages = 8980, users = 4931, depth = 197.1699 }, ['kbp'] = { pos = 254, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1698, edits = 16065, files = 0, pages = 3375, users = 3841, depth = 4.64299 }, ['jam'] = { pos = 255, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1685, edits = 20759, files = 0, pages = 3024, users = 7236, depth = 4.334969 }, ['na'] = { pos = 256, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1661, edits = 89532, files = 4, pages = 4884, users = 11479, depth = 69.02144 }, ['wo'] = { pos = 257, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1651, edits = 104429, files = 0, pages = 5367, users = 13938, depth = 98.57047 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 10, admins = 1, articles = 1595, edits = 43685, files = 0, pages = 6742, users = 9140, depth = 67.47308 }, ['nia'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1518, edits = 17541, files = 0, pages = 3606, users = 1210, depth = 9.203354 }, ['nov'] = { pos = 260, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1516, edits = 177708, files = 0, pages = 4408, users = 10832, depth = 146.7113 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20639, files = 0, pages = 3075, users = 7962, depth = 7.323189 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1503, edits = 66592, files = 0, pages = 3910, users = 8921, depth = 43.67969 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1419, edits = 26742, files = 0, pages = 4810, users = 7159, depth = 31.7497 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1395, edits = 41809, files = 0, pages = 3296, users = 12151, depth = 23.55583 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1350, edits = 86608, files = 0, pages = 5679, users = 12370, depth = 156.8172 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1305, edits = 111658, files = 0, pages = 5717, users = 15002, depth = 223.2398 }, ['nqo'] = { pos = 267, activeusers = 24, admins = 1, articles = 1303, edits = 9990, files = 0, pages = 2621, users = 2866, depth = 3.899783 }, ['roa-rup'] = { pos = 268, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1293, edits = 205277, files = 0, pages = 4295, users = 12998, depth = 257.633 }, ['fj'] = { pos = 269, activeusers = 8, admins = 1, articles = 1274, edits = 35438, files = 0, pages = 3631, users = 8355, depth = 33.40591 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1264, edits = 50236, files = 0, pages = 14660, users = 7799, depth = 384.8905 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1254, edits = 43788, files = 0, pages = 2904, users = 9972, depth = 26.10546 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 34, admins = 1, articles = 1239, edits = 33882, files = 0, pages = 3823, users = 11719, depth = 38.54848 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1229, edits = 33905, files = 0, pages = 4517, users = 2667, depth = 53.72464 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1217, edits = 53088, files = 0, pages = 2993, users = 6858, depth = 37.77413 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 24, admins = 2, articles = 1175, edits = 62331, files = 9, pages = 7813, users = 9362, depth = 254.6156 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 25, admins = 2, articles = 1166, edits = 82619, files = 0, pages = 5568, users = 23043, depth = 211.487 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1152, edits = 33361, files = 0, pages = 3837, users = 1470, depth = 47.23141 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 7, admins = 1, articles = 1112, edits = 39153, files = 0, pages = 2729, users = 7030, depth = 30.33695 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 13, admins = 0, articles = 1110, edits = 85619, files = 0, pages = 2064, users = 1188, depth = 30.64159 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1094, edits = 38034, files = 0, pages = 3739, users = 9465, depth = 59.46114 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1065, edits = 42632, files = 0, pages = 3295, users = 9620, depth = 56.72712 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1050, edits = 16485, files = 0, pages = 2556, users = 2186, depth = 13.26782 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1045, edits = 35925, files = 0, pages = 3712, users = 1639, depth = 63.03798 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 14, admins = 1, articles = 1026, edits = 46152, files = 0, pages = 3904, users = 21807, depth = 93.01813 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 11, admins = 1, articles = 1014, edits = 35315, files = 0, pages = 3223, users = 6690, depth = 52.00132 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 20, admins = 2, articles = 1011, edits = 29117, files = 0, pages = 1766, users = 492, depth = 9.194911 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 15, admins = 1, articles = 918, edits = 37987, files = 0, pages = 4001, users = 9369, depth = 107.0849 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 13, admins = 1, articles = 889, edits = 44150, files = 0, pages = 3326, users = 10478, depth = 99.7507 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 14, admins = 1, articles = 866, edits = 46130, files = 0, pages = 3805, users = 17705, depth = 139.6343 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 18, admins = 0, articles = 860, edits = 8864, files = 0, pages = 1628, users = 1565, depth = 4.342111 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 24, admins = 1, articles = 844, edits = 28408, files = 0, pages = 4255, users = 9432, depth = 109.0485 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 21, admins = 0, articles = 838, edits = 32160, files = 0, pages = 1656, users = 924, depth = 18.50437 }, ['blk'] = { pos = 293, activeusers = 32, admins = 1, articles = 805, edits = 15485, files = 0, pages = 3465, users = 209, depth = 48.79546 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 13, admins = 2, articles = 783, edits = 40185, files = 0, pages = 3145, users = 9864, depth = 116.2732 }, ['tn'] = { pos = 295, activeusers = 21, admins = 2, articles = 776, edits = 28133, files = 0, pages = 3685, users = 9236, depth = 107.2859 }, ['ve'] = { pos = 296, activeusers = 15, admins = 1, articles = 748, edits = 19283, files = 0, pages = 2235, users = 7189, depth = 34.09697 }, ['rmy'] = { pos = 297, activeusers = 16, admins = 1, articles = 730, edits = 50222, files = 0, pages = 2701, users = 16387, depth = 135.5492 }, ['ts'] = { pos = 298, activeusers = 12, admins = 2, articles = 717, edits = 36631, files = 0, pages = 3760, users = 8821, depth = 175.4796 }, ['chy'] = { pos = 299, activeusers = 11, admins = 1, articles = 662, edits = 24107, files = 0, pages = 2258, users = 10599, depth = 62.05388 }, ['rn'] = { pos = 300, activeusers = 11, admins = 1, articles = 620, edits = 23098, files = 0, pages = 2450, users = 8962, depth = 82.13479 }, ['iu'] = { pos = 301, activeusers = 18, admins = 2, articles = 593, edits = 44498, files = 0, pages = 3183, users = 16991, depth = 266.6822 }, ['ak'] = { pos = 302, activeusers = 19, admins = 1, articles = 590, edits = 28897, files = 0, pages = 2441, users = 12463, depth = 116.5182 }, ['ss'] = { pos = 303, activeusers = 10, admins = 3, articles = 574, edits = 38069, files = 0, pages = 2410, users = 7624, depth = 161.6129 }, ['ch'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 543, edits = 22838, files = 0, pages = 2501, users = 14399, depth = 118.7326 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 49, admins = 0, articles = 510, edits = 24866, files = 0, pages = 2464, users = 7875, depth = 148.1406 }, ['pnt'] = { pos = 306, activeusers = 9, admins = 1, articles = 481, edits = 35123, files = 0, pages = 2039, users = 9460, depth = 180.7254 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 18, admins = 1, articles = 452, edits = 15926, files = 0, pages = 1994, users = 424, depth = 92.95515 }, ['ady'] = { pos = 308, activeusers = 9, admins = 1, articles = 451, edits = 12058, files = 0, pages = 3096, users = 5982, depth = 133.9592 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 19, admins = 3, articles = 451, edits = 49949, files = 0, pages = 3115, users = 13252, depth = 559.4794 }, ['ik'] = { pos = 310, activeusers = 12, admins = 2, articles = 439, edits = 37930, files = 0, pages = 2611, users = 7936, depth = 355.6039 }, ['din'] = { pos = 311, activeusers = 21, admins = 1, articles = 317, edits = 8049, files = 0, pages = 1086, users = 5681, depth = 43.61604 }, ['sg'] = { pos = 312, activeusers = 12, admins = 2, articles = 300, edits = 20583, files = 0, pages = 1983, users = 5975, depth = 326.6718 }, ['pwn'] = { pos = 313, activeusers = 13, admins = 0, articles = 278, edits = 10971, files = 0, pages = 430, users = 838, depth = 7.627379 }, ['kl'] = { pos = 314, activeusers = 18, admins = 2, articles = 242, edits = 74459, files = 0, pages = 2261, users = 12287, depth = 2292.232 }, ['ti'] = { pos = 315, activeusers = 13, admins = 2, articles = 234, edits = 23837, files = 0, pages = 2731, users = 8462, depth = 993.8831 }, ['dz'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 1, articles = 227, edits = 29388, files = 0, pages = 2282, users = 9204, depth = 1055.422 }, ['cr'] = { pos = 317, activeusers = 18, admins = 2, articles = 158, edits = 37357, files = 0, pages = 2160, users = 16725, depth = 2776.72 }, ['ng'] = { pos = 318, activeusers = 0, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 319, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 323, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 324, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 325, activeusers = 0, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 326, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 280187, admins = 3749, articles = 59263602, edits = 3213660433, files = 2760746, pages = 245021885, users = 103659515, depth = 128.8592, date = '@1660507235' }, } return info ha1653f2vfglkh3orotloriyqwneu5l 4186941 4186830 2022-08-14T22:00:39Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 114399, admins = 1030, articles = 6564623, edits = 1109537244, files = 896397, pages = 56718904, users = 44290484, depth = 1141.854 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 191, admins = 6, articles = 6125877, edits = 34882313, files = 0, pages = 11232215, users = 93338, depth = 2.157856 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 16793, admins = 191, articles = 2715488, edits = 223829254, files = 128670, pages = 7498598, users = 3976031, depth = 92.61082 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1886, admins = 66, articles = 2552399, edits = 50977443, files = 0, pages = 6119849, users = 831449, depth = 16.27256 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16332, admins = 158, articles = 2445194, edits = 195655617, files = 69001, pages = 12145831, users = 4443210, depth = 253.5356 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3418, admins = 36, articles = 2098017, edits = 62452058, files = 20, pages = 4466153, users = 1224127, depth = 17.81593 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10552, admins = 77, articles = 1845012, edits = 124542435, files = 237614, pages = 7415034, users = 3230543, depth = 153.0804 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13211, admins = 63, articles = 1795286, edits = 144909781, files = 0, pages = 7708969, users = 6614684, depth = 203.9624 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7382, admins = 122, articles = 1767033, edits = 128527673, files = 139214, pages = 7491537, users = 2282731, depth = 180.0579 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 203, admins = 7, articles = 1596711, edits = 7338248, files = 1474, pages = 2009897, users = 188491, depth = 0.2444877 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 3994, admins = 101, articles = 1532198, edits = 67624010, files = 261, pages = 3556953, users = 1186116, depth = 33.19999 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 15018, admins = 40, articles = 1337744, edits = 90781234, files = 30440, pages = 3952785, users = 1967181, depth = 87.76147 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8643, admins = 66, articles = 1296775, edits = 72903223, files = 60710, pages = 7117659, users = 3251543, depth = 206.3755 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2153, admins = 20, articles = 1275121, edits = 68932985, files = 24513, pages = 19375298, users = 876746, depth = 716.8718 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 85, admins = 3, articles = 1265925, edits = 6287109, files = 42, pages = 2881768, users = 52897, depth = 3.554466 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3105, admins = 46, articles = 1187013, edits = 36771111, files = 110591, pages = 4120328, users = 638797, depth = 54.49811 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4886, admins = 26, articles = 1182296, edits = 58892322, files = 49836, pages = 7804534, users = 2289594, depth = 236.7385 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8461, admins = 56, articles = 1094271, edits = 64017407, files = 58364, pages = 5400568, users = 2791661, depth = 183.5764 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5218, admins = 34, articles = 923233, edits = 35282553, files = 81790, pages = 5339526, users = 1142069, depth = 151.1995 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 988, admins = 30, articles = 707509, edits = 30499375, files = 15558, pages = 1764284, users = 425953, depth = 38.56769 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 737, admins = 18, articles = 661517, edits = 25126150, files = 36348, pages = 3985046, users = 310490, depth = 159.1511 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3193, admins = 41, articles = 626444, edits = 21498854, files = 47593, pages = 3292998, users = 1345679, depth = 118.2933 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1580, admins = 27, articles = 599661, edits = 33077605, files = 12720, pages = 2731108, users = 748495, depth = 153.0145 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 988, admins = 40, articles = 595793, edits = 22830631, files = 4, pages = 1698439, users = 558854, depth = 46.04149 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1593, admins = 30, articles = 535736, edits = 20654242, files = 70038, pages = 1408410, users = 520362, depth = 38.91191 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1507, admins = 24, articles = 509901, edits = 25119819, files = 8426, pages = 1448456, users = 510199, depth = 58.7569 }, ['tr'] = { pos = 27, activeusers = 2996, admins = 23, articles = 509577, edits = 28263790, files = 37514, pages = 2382244, users = 1419183, depth = 160.2307 }, ['cs'] = { pos = 28, activeusers = 2051, admins = 32, articles = 508300, edits = 21548915, files = 1, pages = 1402117, users = 586066, depth = 47.52238 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 58, admins = 3, articles = 481123, edits = 8682063, files = 315, pages = 907855, users = 30717, depth = 7.523234 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 164, admins = 12, articles = 456862, edits = 41241427, files = 10238, pages = 4644240, users = 176269, depth = 745.9905 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 874, admins = 17, articles = 432701, edits = 15006821, files = 116455, pages = 2620713, users = 591611, depth = 146.4174 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 84, admins = 6, articles = 431625, edits = 3132375, files = 362, pages = 1063067, users = 53935, depth = 6.306187 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 81, admins = 5, articles = 417549, edits = 3526285, files = 6091, pages = 564749, users = 43119, depth = 0.7760018 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 242, admins = 12, articles = 397276, edits = 8997515, files = 0, pages = 825229, users = 138603, depth = 12.6519 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 522, admins = 15, articles = 359815, edits = 5629455, files = 19611, pages = 1041648, users = 298433, depth = 19.40631 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 298, admins = 16, articles = 322979, edits = 7666196, files = 11072, pages = 714138, users = 199435, depth = 15.74548 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3116, admins = 32, articles = 320479, edits = 34418634, files = 73847, pages = 1340067, users = 996123, depth = 259.9665 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 426, admins = 11, articles = 293038, edits = 8479151, files = 11343, pages = 988136, users = 123870, depth = 48.2814 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 743, admins = 25, articles = 283594, edits = 11466714, files = 549, pages = 631884, users = 311475, depth = 27.37093 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 744, admins = 25, articles = 283496, edits = 11196563, files = 0, pages = 907716, users = 435431, depth = 59.80207 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 121, admins = 5, articles = 242175, edits = 1522932, files = 246, pages = 571475, users = 37943, depth = 4.92729 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 530, admins = 10, articles = 241641, edits = 7400441, files = 0, pages = 549182, users = 221630, depth = 21.82761 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 199, admins = 16, articles = 231990, edits = 3057565, files = 10539, pages = 587816, users = 120896, depth = 12.23689 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 416, admins = 33, articles = 229583, edits = 6169724, files = 756, pages = 542222, users = 168228, depth = 21.10063 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 41, admins = 5, articles = 225593, edits = 2444284, files = 177, pages = 385406, users = 16127, depth = 3.182777 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 221051, edits = 4178607, files = 3246, pages = 646588, users = 120778, depth = 23.94934 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 942, admins = 17, articles = 216679, edits = 8370126, files = 36, pages = 702337, users = 1223985, depth = 59.87064 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 472, admins = 11, articles = 213009, edits = 6428832, files = 20953, pages = 445364, users = 277891, depth = 17.17612 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1045, admins = 22, articles = 212483, edits = 9601725, files = 18497, pages = 629862, users = 369154, depth = 58.81886 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 318, admins = 10, articles = 203867, edits = 6650431, files = 23846, pages = 500128, users = 166456, depth = 28.08172 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 243, admins = 8, articles = 188086, edits = 6151271, files = 352, pages = 472061, users = 128286, depth = 29.70394 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 639, admins = 17, articles = 186043, edits = 6562116, files = 23755, pages = 510830, users = 251763, depth = 39.15057 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177346, edits = 5721061, files = 8314, pages = 439420, users = 213626, depth = 28.43163 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 309, admins = 11, articles = 174850, edits = 5045786, files = 12534, pages = 994072, users = 149598, depth = 111.4251 }, ['uz'] = { pos = 55, activeusers = 767, admins = 20, articles = 166651, edits = 2777135, files = 2067, pages = 687651, users = 76908, depth = 39.47194 }, ['nn'] = { pos = 56, activeusers = 124, admins = 14, articles = 162636, edits = 3389560, files = 16, pages = 372392, users = 121787, depth = 15.14044 }, ['ka'] = { pos = 57, activeusers = 252, admins = 6, articles = 162300, edits = 4395488, files = 14839, pages = 459762, users = 143121, depth = 32.11441 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1223, admins = 6, articles = 152287, edits = 5603992, files = 3594, pages = 1189918, users = 709334, depth = 218.6456 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 978, admins = 15, articles = 149483, edits = 10229117, files = 27280, pages = 973663, users = 429685, depth = 319.367 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 340, admins = 31, articles = 147841, edits = 3484150, files = 7720, pages = 465616, users = 207689, depth = 34.57153 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 152, admins = 21, articles = 137126, edits = 3688364, files = 0, pages = 275761, users = 158109, depth = 13.67121 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 116, admins = 16, articles = 135008, edits = 11097557, files = 11271, pages = 275101, users = 73719, depth = 43.43592 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 109, admins = 11, articles = 129958, edits = 3701341, files = 0, pages = 228539, users = 106767, depth = 9.319213 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 222, admins = 12, articles = 129851, edits = 4789660, files = 8678, pages = 524172, users = 103303, depth = 84.26362 }, ['zh-yue'] = { pos = 65, activeusers = 294, admins = 12, articles = 126424, edits = 1860501, files = 2629, pages = 284919, users = 243684, depth = 10.26315 }, ['bn'] = { pos = 66, activeusers = 1111, admins = 14, articles = 126408, edits = 6035545, files = 15322, pages = 990074, users = 384540, depth = 284.5715 }, ['lv'] = { pos = 67, activeusers = 297, admins = 13, articles = 115079, edits = 3662619, files = 25532, pages = 467391, users = 107972, depth = 73.44701 }, ['tg'] = { pos = 68, activeusers = 72, admins = 6, articles = 107733, edits = 1308922, files = 485, pages = 262818, users = 36126, depth = 10.3205 }, ['af'] = { pos = 69, activeusers = 190, admins = 16, articles = 104346, edits = 2514459, files = 9615, pages = 372825, users = 152165, depth = 44.64867 }, ['my'] = { pos = 70, activeusers = 147, admins = 4, articles = 103652, edits = 754371, files = 2980, pages = 216765, users = 103082, depth = 4.144436 }, ['mg'] = { pos = 71, activeusers = 47, admins = 3, articles = 94879, edits = 1045789, files = 3, pages = 245128, users = 28836, depth = 10.69878 }, ['bs'] = { pos = 72, activeusers = 183, admins = 9, articles = 90343, edits = 3415240, files = 5462, pages = 367701, users = 144545, depth = 87.54247 }, ['oc'] = { pos = 73, activeusers = 99, admins = 4, articles = 89797, edits = 2315622, files = 924, pages = 159312, users = 48402, depth = 8.71069 }, ['sq'] = { pos = 74, activeusers = 224, admins = 11, articles = 86096, edits = 2464018, files = 4730, pages = 263291, users = 143824, depth = 39.64102 }, ['mr'] = { pos = 75, activeusers = 169, admins = 12, articles = 85778, edits = 2141861, files = 19140, pages = 284947, users = 145781, depth = 40.52461 }, ['nds'] = { pos = 76, activeusers = 47, admins = 4, articles = 83903, edits = 990064, files = 0, pages = 162319, users = 48994, depth = 5.327805 }, ['ky'] = { pos = 77, activeusers = 86, admins = 2, articles = 81586, edits = 424158, files = 2688, pages = 111345, users = 33176, depth = 0.50683 }, ['ml'] = { pos = 78, activeusers = 266, admins = 15, articles = 78990, edits = 3704765, files = 6966, pages = 488362, users = 163234, depth = 203.7562 }, ['be-tarask'] = { pos = 79, activeusers = 133, admins = 4, articles = 78802, edits = 2325193, files = 1891, pages = 226441, users = 76210, depth = 36.04389 }, ['te'] = { pos = 80, activeusers = 196, admins = 13, articles = 77867, edits = 3605177, files = 12539, pages = 305617, users = 114485, depth = 100.9157 }, ['sw'] = { pos = 81, activeusers = 212, admins = 14, articles = 74530, edits = 1239388, files = 2270, pages = 150315, users = 55117, depth = 8.525292 }, ['br'] = { pos = 82, activeusers = 90, admins = 6, articles = 72407, edits = 2002852, files = 5404, pages = 141844, users = 70163, depth = 12.9855 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 20, admins = 2, articles = 72352, edits = 848785, files = 0, pages = 196959, users = 25050, depth = 12.7822 }, ['jv'] = { pos = 84, activeusers = 102, admins = 4, articles = 70236, edits = 1593446, files = 5430, pages = 178311, users = 53953, depth = 21.15876 }, ['vec'] = { pos = 85, activeusers = 45, admins = 5, articles = 68977, edits = 1100396, files = 724, pages = 140354, users = 32084, depth = 8.395223 }, ['ht'] = { pos = 86, activeusers = 43, admins = 3, articles = 67875, edits = 803494, files = 0, pages = 82073, users = 28520, depth = 0.4283679 }, ['pms'] = { pos = 87, activeusers = 41, admins = 4, articles = 66375, edits = 855401, files = 2069, pages = 101499, users = 25315, depth = 2.359972 }, ['pnb'] = { pos = 88, activeusers = 58, admins = 2, articles = 65802, edits = 606297, files = 225, pages = 113804, users = 32466, depth = 2.8351 }, ['su'] = { pos = 89, activeusers = 38, admins = 7, articles = 61275, edits = 629281, files = 545, pages = 97395, users = 28381, depth = 2.245106 }, ['lb'] = { pos = 90, activeusers = 73, admins = 5, articles = 61008, edits = 2391072, files = 2372, pages = 131459, users = 55161, depth = 24.2551 }, ['ba'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 7, articles = 60369, edits = 1149001, files = 1456, pages = 169932, users = 35452, depth = 22.27128 }, ['lld'] = { pos = 92, activeusers = 13, admins = 2, articles = 59758, edits = 94193, files = 0, pages = 63221, users = 2240, depth = 0.005003456 }, ['ga'] = { pos = 93, activeusers = 93, admins = 7, articles = 57349, edits = 1076911, files = 1123, pages = 96041, users = 52556, depth = 5.104037 }, ['szl'] = { pos = 94, activeusers = 49, admins = 3, articles = 55850, edits = 347624, files = 0, pages = 69135, users = 21782, depth = 0.2845041 }, ['lmo'] = { pos = 95, activeusers = 45, admins = 5, articles = 54946, edits = 1126394, files = 4437, pages = 123895, users = 37751, depth = 14.31596 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 123, admins = 19, articles = 54733, edits = 1760070, files = 3218, pages = 141568, users = 86760, depth = 31.29363 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 93, admins = 3, articles = 53876, edits = 1093643, files = 565, pages = 109164, users = 51841, depth = 10.55036 }, ['cv'] = { pos = 98, activeusers = 54, admins = 2, articles = 49623, edits = 749490, files = 537, pages = 97790, users = 31220, depth = 7.22112 }, ['fy'] = { pos = 99, activeusers = 66, admins = 8, articles = 49289, edits = 1086681, files = 7587, pages = 150391, users = 43478, depth = 30.40183 }, ['vo'] = { pos = 100, activeusers = 35, admins = 2, articles = 43726, edits = 3319950, files = 0, pages = 174290, users = 32367, depth = 169.8347 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 133, admins = 11, articles = 43067, edits = 1956803, files = 1897, pages = 234039, users = 123499, depth = 164.4027 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 50, admins = 4, articles = 42552, edits = 294400, files = 135, pages = 55371, users = 78741, depth = 0.4825294 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 163, admins = 7, articles = 42445, edits = 970261, files = 1617, pages = 185135, users = 51378, depth = 59.22895 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 73, admins = 6, articles = 42190, edits = 1838224, files = 1499, pages = 128482, users = 68385, depth = 59.85193 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40560, edits = 862314, files = 690, pages = 146765, users = 95488, depth = 40.2844 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 34, admins = 3, articles = 40161, edits = 487238, files = 209, pages = 60555, users = 24969, depth = 2.074851 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 110, admins = 9, articles = 38444, edits = 609495, files = 1581, pages = 134377, users = 42335, depth = 28.24387 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34278, edits = 553235, files = 168, pages = 59177, users = 24942, depth = 4.932755 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 56, admins = 5, articles = 33416, edits = 992833, files = 0, pages = 49180, users = 33663, depth = 4.492743 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 114, admins = 5, articles = 32330, edits = 1068348, files = 1258, pages = 103679, users = 58715, depth = 50.18643 }, ['gu'] = { pos = 111, activeusers = 71, admins = 3, articles = 29953, edits = 825372, files = 0, pages = 117706, users = 69126, depth = 60.18585 }, ['als'] = { pos = 112, activeusers = 71, admins = 9, articles = 29020, edits = 1014464, files = 571, pages = 69721, users = 92543, depth = 28.62123 }, ['bar'] = { pos = 113, activeusers = 56, admins = 3, articles = 28589, edits = 835527, files = 1320, pages = 111814, users = 63519, depth = 63.32482 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 165, admins = 3, articles = 28481, edits = 1109328, files = 2595, pages = 130354, users = 76180, depth = 108.8788 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 42, admins = 5, articles = 26213, edits = 732832, files = 1407, pages = 55698, users = 41364, depth = 16.64691 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 17, admins = 3, articles = 25087, edits = 886475, files = 45, pages = 62808, users = 23524, depth = 31.90953 }, ['avk'] = { pos = 117, activeusers = 30, admins = 6, articles = 23967, edits = 114097, files = 0, pages = 29086, users = 3096, depth = 0.1789506 }, ['ia'] = { pos = 118, activeusers = 44, admins = 6, articles = 23775, edits = 641962, files = 4, pages = 37734, users = 44761, depth = 5.864677 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 37, admins = 2, articles = 23067, edits = 650075, files = 0, pages = 55979, users = 27216, depth = 23.64093 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 99, admins = 3, articles = 21364, edits = 707095, files = 1475, pages = 97965, users = 78016, depth = 92.79201 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 14, admins = 2, articles = 20507, edits = 295932, files = 709, pages = 34664, users = 15145, depth = 4.068661 }, ['crh'] = { pos = 122, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19735, edits = 177467, files = 0, pages = 39656, users = 17869, depth = 4.559915 }, ['xmf'] = { pos = 123, activeusers = 27, admins = 3, articles = 19623, edits = 186147, files = 0, pages = 36514, users = 17104, depth = 3.777257 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 79, admins = 3, articles = 18027, edits = 510180, files = 3122, pages = 79892, users = 58410, depth = 75.20786 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 119, admins = 3, articles = 17667, edits = 165965, files = 0, pages = 31221, users = 18460, depth = 3.128809 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 26, admins = 5, articles = 17083, edits = 355483, files = 109, pages = 29092, users = 24183, depth = 6.038522 }, ['os'] = { pos = 127, activeusers = 37, admins = 3, articles = 16163, edits = 524094, files = 164, pages = 60172, users = 22617, depth = 64.57342 }, ['frr'] = { pos = 128, activeusers = 24, admins = 5, articles = 16118, edits = 231465, files = 1323, pages = 41285, users = 18009, depth = 13.6689 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 38, admins = 6, articles = 15909, edits = 566957, files = 347, pages = 32208, users = 25627, depth = 18.47662 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 48, admins = 5, articles = 15893, edits = 461771, files = 125, pages = 71786, users = 31118, depth = 79.55913 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15555, edits = 89597, files = 0, pages = 31363, users = 18986, depth = 2.95046 }, ['ps'] = { pos = 132, activeusers = 49, admins = 1, articles = 15434, edits = 283880, files = 1732, pages = 54420, users = 27851, depth = 33.28409 }, ['bug'] = { pos = 133, activeusers = 17, admins = 1, articles = 15411, edits = 200715, files = 0, pages = 19625, users = 12284, depth = 0.7647114 }, ['yi'] = { pos = 134, activeusers = 49, admins = 3, articles = 15394, edits = 579133, files = 1062, pages = 44211, users = 45485, depth = 45.90316 }, ['ilo'] = { pos = 135, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15362, edits = 391852, files = 0, pages = 70154, users = 16199, depth = 71.05725 }, ['sd'] = { pos = 136, activeusers = 28, admins = 4, articles = 15249, edits = 240171, files = 145, pages = 56238, users = 15791, depth = 30.85621 }, ['ban'] = { pos = 137, activeusers = 34, admins = 3, articles = 15050, edits = 122103, files = 112, pages = 30503, users = 5386, depth = 4.220232 }, ['am'] = { pos = 138, activeusers = 42, admins = 2, articles = 15042, edits = 371613, files = 1765, pages = 45919, users = 39294, depth = 34.10025 }, ['nap'] = { pos = 139, activeusers = 26, admins = 3, articles = 14730, edits = 664691, files = 281, pages = 23709, users = 27743, depth = 10.41734 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 32, admins = 3, articles = 14267, edits = 381628, files = 1765, pages = 47682, users = 22219, depth = 43.90393 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 37, admins = 4, articles = 13823, edits = 377343, files = 133, pages = 35374, users = 23079, depth = 25.92879 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 36, admins = 3, articles = 13776, edits = 368759, files = 0, pages = 40263, users = 26935, depth = 33.85757 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 23, admins = 1, articles = 13751, edits = 213200, files = 462, pages = 30206, users = 14945, depth = 10.10698 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 24, admins = 5, articles = 13722, edits = 229524, files = 115, pages = 39300, users = 11780, depth = 20.29242 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13673, edits = 454298, files = 623, pages = 65533, users = 26543, depth = 99.72825 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 34, admins = 3, articles = 13444, edits = 165790, files = 263, pages = 30427, users = 30220, depth = 8.695028 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 17, admins = 2, articles = 13279, edits = 50733, files = 0, pages = 20795, users = 4044, depth = 0.7815818 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 27, admins = 3, articles = 13011, edits = 152280, files = 2739, pages = 35049, users = 23387, depth = 12.46494 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 30, admins = 3, articles = 12547, edits = 137265, files = 0, pages = 26472, users = 24159, depth = 6.386806 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 38, admins = 3, articles = 12269, edits = 233434, files = 865, pages = 32939, users = 19721, depth = 20.11483 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 59, admins = 4, articles = 11776, edits = 469475, files = 445, pages = 70187, users = 35415, depth = 164.5695 }, ['shn'] = { pos = 152, activeusers = 10, admins = 2, articles = 11619, edits = 54878, files = 60, pages = 27132, users = 3287, depth = 3.605542 }, ['wa'] = { pos = 153, activeusers = 30, admins = 4, articles = 11556, edits = 388521, files = 622, pages = 27263, users = 22272, depth = 26.32766 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11427, edits = 380036, files = 0, pages = 96929, users = 94579, depth = 219.5124 }, ['ie'] = { pos = 155, activeusers = 27, admins = 3, articles = 11055, edits = 151007, files = 0, pages = 14858, users = 16921, depth = 1.20274 }, ['lij'] = { pos = 156, activeusers = 31, admins = 8, articles = 11020, edits = 231794, files = 7, pages = 26616, users = 14508, depth = 17.44306 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 102, admins = 4, articles = 10619, edits = 330290, files = 1704, pages = 73137, users = 34603, depth = 156.5313 }, ['zu'] = { pos = 158, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10579, edits = 96689, files = 0, pages = 23977, users = 17580, depth = 6.468043 }, ['mrj'] = { pos = 159, activeusers = 11, admins = 1, articles = 10426, edits = 100507, files = 0, pages = 18656, users = 9961, depth = 3.356928 }, ['mhr'] = { pos = 160, activeusers = 24, admins = 1, articles = 10425, edits = 184915, files = 0, pages = 27244, users = 13120, depth = 17.66646 }, ['hif'] = { pos = 161, activeusers = 32, admins = 2, articles = 10270, edits = 272241, files = 192, pages = 42220, users = 29605, depth = 62.40741 }, ['hyw'] = { pos = 162, activeusers = 36, admins = 5, articles = 10256, edits = 195171, files = 0, pages = 21580, users = 7347, depth = 11.02574 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 19, admins = 1, articles = 10101, edits = 48808, files = 0, pages = 16220, users = 2207, depth = 1.104262 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 48, admins = 6, articles = 9521, edits = 282073, files = 1101, pages = 33420, users = 36310, depth = 53.18013 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 28, admins = 1, articles = 9445, edits = 122378, files = 0, pages = 18264, users = 30416, depth = 5.84174 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 13, admins = 2, articles = 9306, edits = 140142, files = 288, pages = 17645, users = 10819, depth = 6.377471 }, ['ig'] = { pos = 167, activeusers = 94, admins = 5, articles = 8880, edits = 86672, files = 0, pages = 15314, users = 13849, depth = 2.971162 }, ['pam'] = { pos = 168, activeusers = 22, admins = 2, articles = 8847, edits = 295762, files = 403, pages = 21424, users = 19414, depth = 27.89998 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8524, edits = 49754, files = 0, pages = 10768, users = 5846, depth = 0.3202225 }, ['sn'] = { pos = 170, activeusers = 28, admins = 1, articles = 8491, edits = 97534, files = 0, pages = 16793, users = 15490, depth = 5.552333 }, ['so'] = { pos = 171, activeusers = 63, admins = 1, articles = 8452, edits = 239630, files = 0, pages = 25761, users = 32225, depth = 39.01247 }, ['rue'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8387, edits = 130997, files = 87, pages = 17647, users = 25395, depth = 9.048969 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 36, admins = 2, articles = 8009, edits = 723310, files = 53, pages = 69068, users = 29708, depth = 608.6819 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 20, admins = 6, articles = 7802, edits = 300662, files = 0, pages = 20860, users = 26312, depth = 40.37436 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 28, admins = 4, articles = 7709, edits = 139665, files = 0, pages = 26175, users = 11805, depth = 30.61614 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 24, admins = 5, articles = 7637, edits = 308838, files = 480, pages = 21222, users = 24656, depth = 46.04878 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 15, admins = 6, articles = 7596, edits = 320793, files = 571, pages = 20404, users = 25886, depth = 44.69946 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7423, edits = 153286, files = 0, pages = 13449, users = 16657, depth = 7.511243 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 44, admins = 3, articles = 7408, edits = 97079, files = 0, pages = 16951, users = 5464, depth = 9.503813 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 22, admins = 4, articles = 7330, edits = 177302, files = 150, pages = 16373, users = 21953, depth = 16.48172 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 29, admins = 3, articles = 7193, edits = 501091, files = 170, pages = 19385, users = 20729, depth = 74.26438 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 29, admins = 1, articles = 6697, edits = 151482, files = 0, pages = 31095, users = 14477, depth = 64.65742 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 19, admins = 1, articles = 6489, edits = 394776, files = 146, pages = 33577, users = 38633, depth = 204.8836 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 18, admins = 2, articles = 6436, edits = 105942, files = 0, pages = 15904, users = 12052, depth = 14.41605 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 16, admins = 3, articles = 6427, edits = 62085, files = 807, pages = 13815, users = 14296, depth = 5.938447 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 43, admins = 2, articles = 6354, edits = 230370, files = 319, pages = 15755, users = 24796, depth = 32.0082 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 25, admins = 4, articles = 6243, edits = 176751, files = 196, pages = 12094, users = 13211, depth = 12.83706 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 29, admins = 2, articles = 6205, edits = 379557, files = 0, pages = 14798, users = 19888, depth = 49.19037 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 15, admins = 1, articles = 6012, edits = 139833, files = 0, pages = 17555, users = 26483, depth = 29.36353 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 20, admins = 2, articles = 5987, edits = 118158, files = 9, pages = 20331, users = 17748, depth = 33.36003 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5722, edits = 185426, files = 41, pages = 43549, users = 6350, depth = 186.0804 }, ['gv'] = { pos = 192, activeusers = 21, admins = 3, articles = 5703, edits = 309173, files = 185, pages = 20795, users = 18077, depth = 104.1189 }, ['frp'] = { pos = 193, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5604, edits = 214817, files = 0, pages = 15467, users = 14729, depth = 43.02138 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5518, edits = 199496, files = 6, pages = 11763, users = 13732, depth = 21.72289 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 20, admins = 1, articles = 5480, edits = 139777, files = 0, pages = 16706, users = 13241, depth = 35.11172 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 28, admins = 3, articles = 5433, edits = 185975, files = 0, pages = 8725, users = 15454, depth = 7.825811 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 23, admins = 3, articles = 5410, edits = 68785, files = 49, pages = 10540, users = 15825, depth = 5.868043 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 32, admins = 1, articles = 5348, edits = 153832, files = 282, pages = 14948, users = 19812, depth = 33.16067 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 7, admins = 1, articles = 5232, edits = 26919, files = 0, pages = 5769, users = 1306, depth = 0.04915543 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5180, edits = 120821, files = 9, pages = 17160, users = 13817, depth = 37.65991 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 14, admins = 3, articles = 5060, edits = 119345, files = 1, pages = 9663, users = 12068, depth = 10.22052 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 28, admins = 1, articles = 5027, edits = 95592, files = 0, pages = 8631, users = 15352, depth = 5.692621 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 27, admins = 2, articles = 4899, edits = 121081, files = 0, pages = 11326, users = 16464, depth = 18.39929 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 17, admins = 2, articles = 4833, edits = 219257, files = 0, pages = 10372, users = 12361, depth = 27.76643 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 42, admins = 5, articles = 4746, edits = 278308, files = 1145, pages = 19134, users = 20203, depth = 133.6796 }, ['tum'] = { pos = 206, activeusers = 22, admins = 2, articles = 4727, edits = 31039, files = 0, pages = 6769, users = 7189, depth = 0.8557038 }, ['bjn'] = { pos = 207, activeusers = 24, admins = 2, articles = 4618, edits = 77169, files = 1, pages = 22463, users = 12811, depth = 51.298 }, ['smn'] = { pos = 208, activeusers = 17, admins = 6, articles = 4516, edits = 66542, files = 0, pages = 14240, users = 2304, depth = 21.66546 }, ['lez'] = { pos = 209, activeusers = 18, admins = 3, articles = 4306, edits = 86671, files = 10, pages = 13030, users = 9811, depth = 27.30314 }, ['lfn'] = { pos = 210, activeusers = 26, admins = 1, articles = 4176, edits = 38026, files = 0, pages = 6669, users = 9226, depth = 2.032093 }, ['stq'] = { pos = 211, activeusers = 15, admins = 5, articles = 4066, edits = 121168, files = 429, pages = 10692, users = 12545, depth = 30.09519 }, ['lo'] = { pos = 212, activeusers = 22, admins = 1, articles = 4055, edits = 94926, files = 0, pages = 12339, users = 15437, depth = 32.1073 }, ['mwl'] = { pos = 213, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3881, edits = 98679, files = 0, pages = 10212, users = 12227, depth = 25.71409 }, ['olo'] = { pos = 214, activeusers = 17, admins = 2, articles = 3878, edits = 32123, files = 0, pages = 10642, users = 6020, depth = 9.182998 }, ['fur'] = { pos = 215, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3760, edits = 170361, files = 318, pages = 8588, users = 13226, depth = 32.70672 }, ['rm'] = { pos = 216, activeusers = 18, admins = 3, articles = 3754, edits = 163010, files = 51, pages = 9596, users = 18552, depth = 41.13946 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 39, admins = 2, articles = 3696, edits = 205687, files = 300, pages = 16573, users = 117828, depth = 150.6507 }, ['lad'] = { pos = 218, activeusers = 29, admins = 5, articles = 3603, edits = 208868, files = 23, pages = 12942, users = 19659, depth = 108.4283 }, ['gom'] = { pos = 219, activeusers = 12, admins = 4, articles = 3549, edits = 206371, files = 0, pages = 9039, users = 8643, depth = 54.63374 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 12, admins = 1, articles = 3442, edits = 59740, files = 0, pages = 10997, users = 7896, depth = 26.17208 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3372, edits = 115964, files = 0, pages = 7555, users = 16053, depth = 23.62051 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 11, admins = 1, articles = 3364, edits = 43449, files = 0, pages = 11209, users = 8091, depth = 21.08078 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 21, admins = 1, articles = 3325, edits = 142772, files = 0, pages = 11200, users = 17240, depth = 71.50607 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 29, admins = 1, articles = 3309, edits = 85832, files = 0, pages = 9338, users = 11155, depth = 30.51353 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 12, admins = 3, articles = 3307, edits = 237420, files = 3, pages = 19205, users = 5513, depth = 285.7061 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 29, admins = 4, articles = 3271, edits = 121812, files = 32, pages = 8569, users = 11812, depth = 37.29261 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 19, admins = 2, articles = 3129, edits = 110083, files = 0, pages = 8234, users = 13523, depth = 35.58687 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 27, admins = 2, articles = 3122, edits = 83199, files = 0, pages = 14700, users = 13352, depth = 77.83987 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 20, admins = 3, articles = 3019, edits = 129995, files = 932, pages = 11202, users = 23361, depth = 85.25699 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2915, edits = 1606841, files = 0, pages = 10541, users = 21369, depth = 1043.296 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 24, admins = 1, articles = 2794, edits = 67762, files = 0, pages = 6579, users = 12684, depth = 18.90189 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 19, admins = 1, articles = 2772, edits = 69880, files = 9, pages = 11045, users = 13838, depth = 56.35426 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 20, admins = 4, articles = 2740, edits = 89865, files = 0, pages = 6916, users = 10768, depth = 30.18252 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 15, admins = 5, articles = 2680, edits = 90215, files = 0, pages = 6009, users = 13375, depth = 23.16512 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2576, edits = 73078, files = 0, pages = 8813, users = 7578, depth = 48.60967 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 10, admins = 2, articles = 2547, edits = 101637, files = 0, pages = 4637, users = 6642, depth = 14.75874 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 15, admins = 1, articles = 2456, edits = 96455, files = 0, pages = 5524, users = 15066, depth = 27.2474 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24111, files = 0, pages = 5350, users = 1912, depth = 6.448905 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 9, admins = 0, articles = 2420, edits = 54104, files = 0, pages = 2824, users = 1105, depth = 0.5339452 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2116, edits = 93458, files = 0, pages = 5071, users = 13908, depth = 35.94236 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 12, admins = 2, articles = 2092, edits = 54698, files = 37, pages = 11732, users = 3297, depth = 98.99884 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 14, admins = 2, articles = 2057, edits = 106202, files = 0, pages = 14327, users = 9672, depth = 263.7534 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 13, admins = 1, articles = 2046, edits = 85045, files = 0, pages = 11860, users = 9273, depth = 164.9852 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 7, admins = 1, articles = 2030, edits = 128402, files = 0, pages = 5360, users = 2317, depth = 64.46194 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2010, edits = 39345, files = 0, pages = 4143, users = 9746, depth = 10.69459 }, ['dag'] = { pos = 246, activeusers = 41, admins = 4, articles = 1966, edits = 42208, files = 0, pages = 4405, users = 1814, depth = 14.74706 }, ['kaa'] = { pos = 247, activeusers = 25, admins = 1, articles = 1942, edits = 45858, files = 3, pages = 5099, users = 10240, depth = 23.76735 }, ['pdc'] = { pos = 248, activeusers = 23, admins = 1, articles = 1932, edits = 105127, files = 0, pages = 5835, users = 30371, depth = 73.5286 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 9, admins = 5, articles = 1909, edits = 14696, files = 0, pages = 3017, users = 3692, depth = 1.640935 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1908, edits = 41568, files = 12, pages = 5328, users = 9231, depth = 25.06631 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1902, edits = 64333, files = 0, pages = 11662, users = 8527, depth = 145.2578 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1850, edits = 95322, files = 0, pages = 6421, users = 18791, depth = 90.62948 }, ['tcy'] = { pos = 253, activeusers = 40, admins = 2, articles = 1744, edits = 102852, files = 1, pages = 8980, users = 4931, depth = 197.1699 }, ['kbp'] = { pos = 254, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1698, edits = 16065, files = 0, pages = 3375, users = 3841, depth = 4.64299 }, ['jam'] = { pos = 255, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1685, edits = 20759, files = 0, pages = 3024, users = 7236, depth = 4.334969 }, ['na'] = { pos = 256, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1661, edits = 89532, files = 4, pages = 4884, users = 11479, depth = 69.02144 }, ['wo'] = { pos = 257, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1651, edits = 104429, files = 0, pages = 5367, users = 13938, depth = 98.57047 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 10, admins = 1, articles = 1595, edits = 43685, files = 0, pages = 6742, users = 9142, depth = 67.47308 }, ['nia'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1518, edits = 17541, files = 0, pages = 3606, users = 1210, depth = 9.203354 }, ['nov'] = { pos = 260, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1516, edits = 177708, files = 0, pages = 4408, users = 10832, depth = 146.7113 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20639, files = 0, pages = 3075, users = 7962, depth = 7.323189 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1503, edits = 66592, files = 0, pages = 3910, users = 8921, depth = 43.67969 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1419, edits = 26742, files = 0, pages = 4810, users = 7159, depth = 31.7497 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1395, edits = 41809, files = 0, pages = 3296, users = 12151, depth = 23.55583 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1350, edits = 86608, files = 0, pages = 5679, users = 12370, depth = 156.8172 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1305, edits = 111658, files = 0, pages = 5717, users = 15002, depth = 223.2398 }, ['nqo'] = { pos = 267, activeusers = 24, admins = 1, articles = 1303, edits = 9990, files = 0, pages = 2621, users = 2866, depth = 3.899783 }, ['roa-rup'] = { pos = 268, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1293, edits = 205278, files = 0, pages = 4295, users = 12998, depth = 257.6342 }, ['fj'] = { pos = 269, activeusers = 8, admins = 1, articles = 1274, edits = 35438, files = 0, pages = 3631, users = 8355, depth = 33.40591 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1264, edits = 50236, files = 0, pages = 14660, users = 7799, depth = 384.8905 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1254, edits = 43788, files = 0, pages = 2904, users = 9973, depth = 26.10546 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 34, admins = 1, articles = 1239, edits = 33882, files = 0, pages = 3823, users = 11719, depth = 38.54848 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1229, edits = 33905, files = 0, pages = 4517, users = 2667, depth = 53.72464 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1217, edits = 53088, files = 0, pages = 2993, users = 6859, depth = 37.77413 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 24, admins = 2, articles = 1175, edits = 62331, files = 9, pages = 7813, users = 9363, depth = 254.6156 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 25, admins = 2, articles = 1166, edits = 82619, files = 0, pages = 5568, users = 23043, depth = 211.487 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1152, edits = 33361, files = 0, pages = 3837, users = 1470, depth = 47.23141 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 7, admins = 1, articles = 1112, edits = 39153, files = 0, pages = 2729, users = 7030, depth = 30.33695 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 13, admins = 0, articles = 1110, edits = 85619, files = 0, pages = 2064, users = 1188, depth = 30.64159 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1094, edits = 38034, files = 0, pages = 3739, users = 9465, depth = 59.46114 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1065, edits = 42632, files = 0, pages = 3295, users = 9620, depth = 56.72712 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1050, edits = 16485, files = 0, pages = 2556, users = 2186, depth = 13.26782 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1045, edits = 35925, files = 0, pages = 3712, users = 1639, depth = 63.03798 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 14, admins = 1, articles = 1026, edits = 46154, files = 0, pages = 3904, users = 21809, depth = 93.02215 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 11, admins = 1, articles = 1014, edits = 35315, files = 0, pages = 3223, users = 6690, depth = 52.00132 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 20, admins = 2, articles = 1011, edits = 29117, files = 0, pages = 1766, users = 493, depth = 9.194911 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 15, admins = 1, articles = 918, edits = 37987, files = 0, pages = 4001, users = 9369, depth = 107.0849 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 13, admins = 1, articles = 889, edits = 44150, files = 0, pages = 3326, users = 10478, depth = 99.7507 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 14, admins = 1, articles = 866, edits = 46130, files = 0, pages = 3805, users = 17705, depth = 139.6343 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 18, admins = 0, articles = 860, edits = 8864, files = 0, pages = 1628, users = 1565, depth = 4.342111 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 24, admins = 1, articles = 844, edits = 28408, files = 0, pages = 4255, users = 9433, depth = 109.0485 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 21, admins = 0, articles = 838, edits = 32161, files = 0, pages = 1656, users = 925, depth = 18.50494 }, ['blk'] = { pos = 293, activeusers = 32, admins = 1, articles = 805, edits = 15485, files = 0, pages = 3465, users = 209, depth = 48.79546 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 13, admins = 2, articles = 783, edits = 40185, files = 0, pages = 3145, users = 9864, depth = 116.2732 }, ['tn'] = { pos = 295, activeusers = 21, admins = 2, articles = 776, edits = 28133, files = 0, pages = 3685, users = 9236, depth = 107.2859 }, ['ve'] = { pos = 296, activeusers = 15, admins = 1, articles = 748, edits = 19283, files = 0, pages = 2235, users = 7189, depth = 34.09697 }, ['rmy'] = { pos = 297, activeusers = 16, admins = 1, articles = 730, edits = 50222, files = 0, pages = 2701, users = 16387, depth = 135.5492 }, ['ts'] = { pos = 298, activeusers = 12, admins = 2, articles = 717, edits = 36631, files = 0, pages = 3760, users = 8821, depth = 175.4796 }, ['chy'] = { pos = 299, activeusers = 11, admins = 1, articles = 662, edits = 24107, files = 0, pages = 2258, users = 10599, depth = 62.05388 }, ['rn'] = { pos = 300, activeusers = 11, admins = 1, articles = 620, edits = 23098, files = 0, pages = 2450, users = 8962, depth = 82.13479 }, ['iu'] = { pos = 301, activeusers = 18, admins = 2, articles = 593, edits = 44498, files = 0, pages = 3183, users = 16991, depth = 266.6822 }, ['ak'] = { pos = 302, activeusers = 19, admins = 1, articles = 590, edits = 28897, files = 0, pages = 2441, users = 12464, depth = 116.5182 }, ['ss'] = { pos = 303, activeusers = 10, admins = 3, articles = 574, edits = 38070, files = 0, pages = 2410, users = 7624, depth = 161.6171 }, ['ch'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 543, edits = 22838, files = 0, pages = 2501, users = 14399, depth = 118.7326 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 49, admins = 0, articles = 510, edits = 24868, files = 0, pages = 2465, users = 7875, depth = 148.244 }, ['pnt'] = { pos = 306, activeusers = 9, admins = 1, articles = 481, edits = 35123, files = 0, pages = 2039, users = 9461, depth = 180.7254 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 18, admins = 1, articles = 452, edits = 15931, files = 0, pages = 1994, users = 424, depth = 92.98433 }, ['ady'] = { pos = 308, activeusers = 9, admins = 1, articles = 451, edits = 12058, files = 0, pages = 3096, users = 5982, depth = 133.9592 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 19, admins = 3, articles = 451, edits = 49949, files = 0, pages = 3115, users = 13252, depth = 559.4794 }, ['ik'] = { pos = 310, activeusers = 12, admins = 2, articles = 439, edits = 37930, files = 0, pages = 2611, users = 7936, depth = 355.6039 }, ['din'] = { pos = 311, activeusers = 21, admins = 1, articles = 317, edits = 8049, files = 0, pages = 1086, users = 5681, depth = 43.61604 }, ['sg'] = { pos = 312, activeusers = 12, admins = 2, articles = 300, edits = 20583, files = 0, pages = 1983, users = 5975, depth = 326.6718 }, ['pwn'] = { pos = 313, activeusers = 13, admins = 0, articles = 278, edits = 10971, files = 0, pages = 430, users = 838, depth = 7.627379 }, ['kl'] = { pos = 314, activeusers = 18, admins = 2, articles = 242, edits = 74459, files = 0, pages = 2261, users = 12287, depth = 2292.232 }, ['ti'] = { pos = 315, activeusers = 13, admins = 2, articles = 234, edits = 23837, files = 0, pages = 2731, users = 8462, depth = 993.8831 }, ['dz'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 1, articles = 227, edits = 29388, files = 0, pages = 2282, users = 9204, depth = 1055.422 }, ['cr'] = { pos = 317, activeusers = 18, admins = 2, articles = 158, edits = 37357, files = 0, pages = 2160, users = 16725, depth = 2776.72 }, ['ng'] = { pos = 318, activeusers = 0, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 319, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 323, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 324, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 325, activeusers = 0, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 326, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 280187, admins = 3749, articles = 59264278, edits = 3213713797, files = 2760740, pages = 245008357, users = 103660662, depth = 128.8458, date = '@1660514433' }, } return info smzqvjjdearpc0e3kbc7b40gbmkcwdq 4186957 4186941 2022-08-15T00:00:55Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 114399, admins = 1030, articles = 6564647, edits = 1109548470, files = 896365, pages = 56719198, users = 44290779, depth = 1141.863 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 191, admins = 6, articles = 6125877, edits = 34882314, files = 0, pages = 11232215, users = 93339, depth = 2.157856 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 16793, admins = 191, articles = 2715491, edits = 223830658, files = 128672, pages = 7498625, users = 3976067, depth = 92.6118 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1886, admins = 66, articles = 2552399, edits = 50977523, files = 0, pages = 6119849, users = 831456, depth = 16.27259 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16332, admins = 158, articles = 2445212, edits = 195657588, files = 69001, pages = 12145917, users = 4443254, depth = 253.5362 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3418, admins = 36, articles = 2098022, edits = 62452409, files = 20, pages = 4466166, users = 1224140, depth = 17.81601 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10552, admins = 77, articles = 1845028, edits = 124549954, files = 237614, pages = 7409085, users = 3230565, depth = 152.8819 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13211, admins = 63, articles = 1795303, edits = 144911990, files = 0, pages = 7708934, users = 6614746, depth = 203.959 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7382, admins = 122, articles = 1767039, edits = 128528662, files = 139207, pages = 7491583, users = 2282755, depth = 180.0595 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 203, admins = 7, articles = 1596715, edits = 7338276, files = 1474, pages = 2009901, users = 188496, depth = 0.244487 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 3994, admins = 101, articles = 1532203, edits = 67624333, files = 261, pages = 3556973, users = 1186127, depth = 33.20024 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 15018, admins = 40, articles = 1337749, edits = 90782258, files = 30440, pages = 3952813, users = 1967199, depth = 87.76272 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8643, admins = 66, articles = 1296772, edits = 72904031, files = 60711, pages = 7117687, users = 3251549, depth = 206.3801 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2153, admins = 20, articles = 1275123, edits = 68933252, files = 24513, pages = 19375301, users = 876753, depth = 716.8724 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 85, admins = 3, articles = 1265925, edits = 6287109, files = 42, pages = 2881768, users = 52898, depth = 3.554466 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3105, admins = 46, articles = 1187012, edits = 36772013, files = 110436, pages = 4120122, users = 638805, depth = 54.49464 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4886, admins = 26, articles = 1182303, edits = 58892887, files = 49839, pages = 7804623, users = 2289628, depth = 236.7411 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8461, admins = 56, articles = 1094283, edits = 64017972, files = 58364, pages = 5400621, users = 2791700, depth = 183.5757 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5218, admins = 34, articles = 923247, edits = 35282805, files = 81791, pages = 5339555, users = 1142083, depth = 151.1962 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 988, admins = 30, articles = 707514, edits = 30499777, files = 15558, pages = 1764296, users = 425957, depth = 38.56789 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 737, admins = 18, articles = 661521, edits = 25126255, files = 36348, pages = 3985052, users = 310494, depth = 159.1498 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3193, admins = 41, articles = 626445, edits = 21499033, files = 47593, pages = 3293004, users = 1345690, depth = 118.2941 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1580, admins = 27, articles = 599676, edits = 33077755, files = 12720, pages = 2731143, users = 748502, depth = 153.0085 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 988, admins = 40, articles = 595795, edits = 22830731, files = 4, pages = 1698441, users = 558857, depth = 46.04133 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1593, admins = 30, articles = 535738, edits = 20654297, files = 70039, pages = 1408417, users = 520365, depth = 38.91197 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1507, admins = 24, articles = 509902, edits = 25119907, files = 8426, pages = 1448460, users = 510206, depth = 58.7571 }, ['tr'] = { pos = 27, activeusers = 2996, admins = 23, articles = 509636, edits = 28264160, files = 37515, pages = 2382308, users = 1419203, depth = 160.1922 }, ['cs'] = { pos = 28, activeusers = 2051, admins = 32, articles = 508301, edits = 21549014, files = 1, pages = 1402123, users = 586070, depth = 47.52273 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 58, admins = 3, articles = 481123, edits = 8682063, files = 315, pages = 907855, users = 30718, depth = 7.523234 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 164, admins = 12, articles = 456862, edits = 41241428, files = 10238, pages = 4644240, users = 176272, depth = 745.9905 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 874, admins = 17, articles = 432708, edits = 15006889, files = 116455, pages = 2620735, users = 591619, depth = 146.4142 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 84, admins = 6, articles = 431625, edits = 3132375, files = 362, pages = 1063067, users = 53937, depth = 6.306187 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 81, admins = 5, articles = 417549, edits = 3526285, files = 6091, pages = 564749, users = 43120, depth = 0.7760018 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 242, admins = 12, articles = 397276, edits = 8997542, files = 0, pages = 825234, users = 138605, depth = 12.65215 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 522, admins = 15, articles = 359814, edits = 5629477, files = 19611, pages = 1041646, users = 298436, depth = 19.40647 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 298, admins = 16, articles = 322981, edits = 7666219, files = 11072, pages = 714140, users = 199435, depth = 15.74529 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3116, admins = 32, articles = 320480, edits = 34418879, files = 73849, pages = 1340080, users = 996138, depth = 259.9703 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 426, admins = 11, articles = 293038, edits = 8479154, files = 11343, pages = 988136, users = 123873, depth = 48.28142 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 743, admins = 25, articles = 283591, edits = 11466755, files = 549, pages = 631879, users = 311477, depth = 27.37151 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 744, admins = 25, articles = 283496, edits = 11196567, files = 0, pages = 907716, users = 435435, depth = 59.80209 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 121, admins = 5, articles = 242175, edits = 1522932, files = 246, pages = 571475, users = 37943, depth = 4.92729 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 530, admins = 10, articles = 241643, edits = 7400462, files = 0, pages = 549184, users = 221631, depth = 21.82723 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 199, admins = 16, articles = 231990, edits = 3057565, files = 10539, pages = 587816, users = 120896, depth = 12.23689 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 416, admins = 33, articles = 229583, edits = 6169735, files = 756, pages = 542222, users = 168230, depth = 21.10067 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 41, admins = 5, articles = 225593, edits = 2444284, files = 177, pages = 385406, users = 16127, depth = 3.182777 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 221051, edits = 4178622, files = 3246, pages = 646588, users = 120781, depth = 23.94943 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 942, admins = 17, articles = 216682, edits = 8370166, files = 36, pages = 702340, users = 1223999, depth = 59.86902 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 472, admins = 11, articles = 213010, edits = 6428897, files = 20953, pages = 445368, users = 277895, depth = 17.17642 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1045, admins = 22, articles = 212480, edits = 9601847, files = 18494, pages = 629855, users = 369159, depth = 58.8208 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 318, admins = 10, articles = 203867, edits = 6650530, files = 23847, pages = 500129, users = 166459, depth = 28.08227 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 243, admins = 8, articles = 188091, edits = 6151290, files = 352, pages = 472070, users = 128287, depth = 29.70272 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 639, admins = 17, articles = 186044, edits = 6562149, files = 23755, pages = 510833, users = 251764, depth = 39.1506 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177346, edits = 5721096, files = 8314, pages = 439420, users = 213628, depth = 28.43181 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 309, admins = 11, articles = 174851, edits = 5045810, files = 12534, pages = 994074, users = 149602, depth = 111.4244 }, ['uz'] = { pos = 55, activeusers = 767, admins = 20, articles = 166654, edits = 2777154, files = 2067, pages = 687655, users = 76910, depth = 39.47071 }, ['nn'] = { pos = 56, activeusers = 124, admins = 14, articles = 162636, edits = 3389560, files = 16, pages = 372392, users = 121790, depth = 15.14044 }, ['ka'] = { pos = 57, activeusers = 252, admins = 6, articles = 162300, edits = 4395503, files = 14839, pages = 459764, users = 143123, depth = 32.11481 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1223, admins = 6, articles = 152287, edits = 5604029, files = 3594, pages = 1189924, users = 709340, depth = 218.6485 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 978, admins = 15, articles = 149483, edits = 10229155, files = 27280, pages = 973664, users = 429686, depth = 319.3686 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 340, admins = 31, articles = 147840, edits = 3484177, files = 7720, pages = 465616, users = 207690, depth = 34.57248 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 152, admins = 21, articles = 137126, edits = 3688365, files = 0, pages = 275761, users = 158110, depth = 13.67122 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 116, admins = 16, articles = 135008, edits = 11097557, files = 11271, pages = 275101, users = 73719, depth = 43.43592 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 109, admins = 11, articles = 129958, edits = 3701343, files = 0, pages = 228539, users = 106770, depth = 9.319217 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 222, admins = 12, articles = 129853, edits = 4789694, files = 8678, pages = 524174, users = 103306, depth = 84.2613 }, ['zh-yue'] = { pos = 65, activeusers = 294, admins = 12, articles = 126424, edits = 1860506, files = 2629, pages = 284919, users = 243684, depth = 10.26318 }, ['bn'] = { pos = 66, activeusers = 1111, admins = 14, articles = 126408, edits = 6035582, files = 15322, pages = 990075, users = 384543, depth = 284.5736 }, ['lv'] = { pos = 67, activeusers = 297, admins = 13, articles = 115079, edits = 3662637, files = 25532, pages = 467392, users = 107973, depth = 73.44763 }, ['tg'] = { pos = 68, activeusers = 72, admins = 6, articles = 107733, edits = 1308922, files = 485, pages = 262818, users = 36126, depth = 10.3205 }, ['af'] = { pos = 69, activeusers = 190, admins = 16, articles = 104346, edits = 2514462, files = 9615, pages = 372825, users = 152168, depth = 44.64872 }, ['my'] = { pos = 70, activeusers = 147, admins = 4, articles = 103652, edits = 754371, files = 2980, pages = 216765, users = 103082, depth = 4.144436 }, ['mg'] = { pos = 71, activeusers = 47, admins = 3, articles = 94879, edits = 1045789, files = 3, pages = 245128, users = 28838, depth = 10.69878 }, ['bs'] = { pos = 72, activeusers = 183, admins = 9, articles = 90343, edits = 3415242, files = 5462, pages = 367701, users = 144546, depth = 87.54253 }, ['oc'] = { pos = 73, activeusers = 99, admins = 4, articles = 89797, edits = 2315633, files = 924, pages = 159312, users = 48404, depth = 8.710732 }, ['sq'] = { pos = 74, activeusers = 224, admins = 11, articles = 86097, edits = 2464026, files = 4730, pages = 263293, users = 143827, depth = 39.64038 }, ['mr'] = { pos = 75, activeusers = 169, admins = 12, articles = 85779, edits = 2141870, files = 19140, pages = 284949, users = 145782, depth = 40.52396 }, ['nds'] = { pos = 76, activeusers = 47, admins = 4, articles = 83903, edits = 990065, files = 0, pages = 162320, users = 48995, depth = 5.327913 }, ['ky'] = { pos = 77, activeusers = 86, admins = 2, articles = 81586, edits = 424158, files = 2688, pages = 111345, users = 33176, depth = 0.50683 }, ['ml'] = { pos = 78, activeusers = 266, admins = 15, articles = 78990, edits = 3704767, files = 6966, pages = 488363, users = 163235, depth = 203.7569 }, ['be-tarask'] = { pos = 79, activeusers = 133, admins = 4, articles = 78802, edits = 2325205, files = 1891, pages = 226441, users = 76210, depth = 36.04408 }, ['te'] = { pos = 80, activeusers = 196, admins = 13, articles = 77867, edits = 3605177, files = 12539, pages = 305617, users = 114485, depth = 100.9157 }, ['sw'] = { pos = 81, activeusers = 212, admins = 14, articles = 74532, edits = 1239411, files = 2270, pages = 150318, users = 55117, depth = 8.525046 }, ['br'] = { pos = 82, activeusers = 90, admins = 6, articles = 72407, edits = 2002855, files = 5404, pages = 141844, users = 70165, depth = 12.98552 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 20, admins = 2, articles = 72352, edits = 848785, files = 0, pages = 196959, users = 25050, depth = 12.7822 }, ['jv'] = { pos = 84, activeusers = 102, admins = 4, articles = 70236, edits = 1593453, files = 5430, pages = 178311, users = 53955, depth = 21.15885 }, ['vec'] = { pos = 85, activeusers = 45, admins = 5, articles = 68977, edits = 1100396, files = 724, pages = 140354, users = 32084, depth = 8.395223 }, ['ht'] = { pos = 86, activeusers = 43, admins = 3, articles = 67877, edits = 803510, files = 0, pages = 82075, users = 28521, depth = 0.4283408 }, ['pms'] = { pos = 87, activeusers = 41, admins = 4, articles = 66375, edits = 855401, files = 2069, pages = 101499, users = 25315, depth = 2.359972 }, ['pnb'] = { pos = 88, activeusers = 58, admins = 2, articles = 65802, edits = 606297, files = 225, pages = 113804, users = 32466, depth = 2.8351 }, ['su'] = { pos = 89, activeusers = 38, admins = 7, articles = 61275, edits = 629281, files = 545, pages = 97395, users = 28381, depth = 2.245106 }, ['lb'] = { pos = 90, activeusers = 73, admins = 5, articles = 61008, edits = 2391073, files = 2372, pages = 131459, users = 55161, depth = 24.25511 }, ['ba'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 7, articles = 60369, edits = 1149001, files = 1456, pages = 169932, users = 35452, depth = 22.27128 }, ['lld'] = { pos = 92, activeusers = 13, admins = 2, articles = 59758, edits = 94193, files = 0, pages = 63221, users = 2240, depth = 0.005003456 }, ['ga'] = { pos = 93, activeusers = 93, admins = 7, articles = 57348, edits = 1076933, files = 1123, pages = 96045, users = 52557, depth = 5.105426 }, ['szl'] = { pos = 94, activeusers = 49, admins = 3, articles = 55850, edits = 347624, files = 0, pages = 69135, users = 21783, depth = 0.2845041 }, ['lmo'] = { pos = 95, activeusers = 45, admins = 5, articles = 54946, edits = 1126394, files = 4437, pages = 123895, users = 37752, depth = 14.31596 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 123, admins = 19, articles = 54734, edits = 1760081, files = 3218, pages = 141569, users = 86764, depth = 31.29246 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 93, admins = 3, articles = 53876, edits = 1093643, files = 565, pages = 109164, users = 51843, depth = 10.55036 }, ['cv'] = { pos = 98, activeusers = 54, admins = 2, articles = 49623, edits = 749490, files = 537, pages = 97790, users = 31220, depth = 7.22112 }, ['fy'] = { pos = 99, activeusers = 66, admins = 8, articles = 49289, edits = 1086831, files = 7588, pages = 150405, users = 43478, depth = 30.41162 }, ['vo'] = { pos = 100, activeusers = 35, admins = 2, articles = 43726, edits = 3319950, files = 0, pages = 174290, users = 32367, depth = 169.8347 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 133, admins = 11, articles = 43067, edits = 1956804, files = 1897, pages = 234039, users = 123499, depth = 164.4028 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 50, admins = 4, articles = 42552, edits = 294400, files = 135, pages = 55371, users = 78741, depth = 0.4825294 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 163, admins = 7, articles = 42445, edits = 970269, files = 1617, pages = 185135, users = 51379, depth = 59.22944 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 73, admins = 6, articles = 42190, edits = 1838225, files = 1499, pages = 128482, users = 68386, depth = 59.85196 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40560, edits = 862317, files = 690, pages = 146765, users = 95490, depth = 40.28454 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 34, admins = 3, articles = 40161, edits = 487238, files = 209, pages = 60555, users = 24970, depth = 2.074851 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 110, admins = 9, articles = 38444, edits = 609495, files = 1581, pages = 134377, users = 42335, depth = 28.24387 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34278, edits = 553236, files = 168, pages = 59177, users = 24942, depth = 4.932765 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 56, admins = 5, articles = 33423, edits = 992856, files = 0, pages = 49190, users = 33663, depth = 4.491762 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 114, admins = 5, articles = 32330, edits = 1068348, files = 1258, pages = 103679, users = 58716, depth = 50.18643 }, ['gu'] = { pos = 111, activeusers = 71, admins = 3, articles = 29953, edits = 825372, files = 0, pages = 117706, users = 69126, depth = 60.18585 }, ['als'] = { pos = 112, activeusers = 71, admins = 9, articles = 29020, edits = 1014466, files = 571, pages = 69721, users = 92545, depth = 28.62129 }, ['bar'] = { pos = 113, activeusers = 56, admins = 3, articles = 28589, edits = 835528, files = 1320, pages = 111814, users = 63520, depth = 63.3249 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 165, admins = 3, articles = 28481, edits = 1109338, files = 2595, pages = 130354, users = 76180, depth = 108.8798 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 42, admins = 5, articles = 26213, edits = 732832, files = 1407, pages = 55698, users = 41364, depth = 16.64691 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 17, admins = 3, articles = 25087, edits = 886476, files = 45, pages = 62808, users = 23524, depth = 31.90957 }, ['avk'] = { pos = 117, activeusers = 30, admins = 6, articles = 23967, edits = 114097, files = 0, pages = 29086, users = 3097, depth = 0.1789506 }, ['ia'] = { pos = 118, activeusers = 44, admins = 6, articles = 23775, edits = 641962, files = 4, pages = 37734, users = 44761, depth = 5.864677 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 37, admins = 2, articles = 23067, edits = 650075, files = 0, pages = 55979, users = 27216, depth = 23.64093 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 99, admins = 3, articles = 21364, edits = 707095, files = 1475, pages = 97965, users = 78016, depth = 92.79201 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 14, admins = 2, articles = 20507, edits = 295932, files = 709, pages = 34664, users = 15145, depth = 4.068661 }, ['crh'] = { pos = 122, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19735, edits = 177467, files = 0, pages = 39656, users = 17869, depth = 4.559915 }, ['xmf'] = { pos = 123, activeusers = 27, admins = 3, articles = 19623, edits = 186147, files = 0, pages = 36514, users = 17104, depth = 3.777257 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 79, admins = 3, articles = 18027, edits = 510183, files = 3122, pages = 79892, users = 58410, depth = 75.20831 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 119, admins = 3, articles = 17669, edits = 166028, files = 0, pages = 31224, users = 18460, depth = 3.129449 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 26, admins = 5, articles = 17083, edits = 355483, files = 109, pages = 29092, users = 24183, depth = 6.038522 }, ['os'] = { pos = 127, activeusers = 37, admins = 3, articles = 16163, edits = 524094, files = 164, pages = 60172, users = 22617, depth = 64.57342 }, ['frr'] = { pos = 128, activeusers = 24, admins = 5, articles = 16118, edits = 231465, files = 1323, pages = 41285, users = 18009, depth = 13.6689 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 38, admins = 6, articles = 15909, edits = 566957, files = 347, pages = 32208, users = 25628, depth = 18.47662 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 48, admins = 5, articles = 15893, edits = 461771, files = 125, pages = 71786, users = 31118, depth = 79.55913 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15555, edits = 89597, files = 0, pages = 31363, users = 18986, depth = 2.95046 }, ['ps'] = { pos = 132, activeusers = 49, admins = 1, articles = 15434, edits = 283881, files = 1732, pages = 54421, users = 27852, depth = 33.2853 }, ['bug'] = { pos = 133, activeusers = 17, admins = 1, articles = 15411, edits = 200715, files = 0, pages = 19625, users = 12284, depth = 0.7647114 }, ['yi'] = { pos = 134, activeusers = 49, admins = 3, articles = 15394, edits = 579133, files = 1062, pages = 44211, users = 45487, depth = 45.90316 }, ['ilo'] = { pos = 135, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15362, edits = 391852, files = 0, pages = 70154, users = 16199, depth = 71.05725 }, ['sd'] = { pos = 136, activeusers = 28, admins = 4, articles = 15249, edits = 240171, files = 145, pages = 56238, users = 15791, depth = 30.85621 }, ['ban'] = { pos = 137, activeusers = 34, admins = 3, articles = 15050, edits = 122103, files = 112, pages = 30503, users = 5386, depth = 4.220232 }, ['am'] = { pos = 138, activeusers = 42, admins = 2, articles = 15042, edits = 371613, files = 1765, pages = 45919, users = 39294, depth = 34.10025 }, ['nap'] = { pos = 139, activeusers = 26, admins = 3, articles = 14730, edits = 664691, files = 281, pages = 23709, users = 27743, depth = 10.41734 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 32, admins = 3, articles = 14268, edits = 381639, files = 1765, pages = 47683, users = 22219, depth = 43.89812 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 37, admins = 4, articles = 13823, edits = 377344, files = 133, pages = 35374, users = 23079, depth = 25.92886 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 36, admins = 3, articles = 13776, edits = 368759, files = 0, pages = 40263, users = 26935, depth = 33.85757 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 23, admins = 1, articles = 13751, edits = 213200, files = 462, pages = 30206, users = 14945, depth = 10.10698 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 24, admins = 5, articles = 13722, edits = 229524, files = 115, pages = 39300, users = 11780, depth = 20.29242 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13673, edits = 454300, files = 623, pages = 65533, users = 26544, depth = 99.72869 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 34, admins = 3, articles = 13444, edits = 165790, files = 263, pages = 30427, users = 30221, depth = 8.695028 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 17, admins = 2, articles = 13305, edits = 50767, files = 0, pages = 20827, users = 4044, depth = 0.7790973 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 27, admins = 3, articles = 13011, edits = 152281, files = 2739, pages = 35049, users = 23389, depth = 12.46502 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 30, admins = 3, articles = 12547, edits = 137266, files = 0, pages = 26472, users = 24159, depth = 6.386851 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 38, admins = 3, articles = 12269, edits = 233434, files = 865, pages = 32939, users = 19721, depth = 20.11483 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 59, admins = 4, articles = 11776, edits = 469475, files = 445, pages = 70187, users = 35415, depth = 164.5695 }, ['shn'] = { pos = 152, activeusers = 10, admins = 2, articles = 11619, edits = 55040, files = 60, pages = 27132, users = 3287, depth = 3.616185 }, ['wa'] = { pos = 153, activeusers = 30, admins = 4, articles = 11556, edits = 388521, files = 622, pages = 27263, users = 22273, depth = 26.32766 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11427, edits = 380036, files = 0, pages = 96929, users = 94579, depth = 219.5124 }, ['ie'] = { pos = 155, activeusers = 27, admins = 3, articles = 11055, edits = 151007, files = 0, pages = 14858, users = 16921, depth = 1.20274 }, ['lij'] = { pos = 156, activeusers = 31, admins = 8, articles = 11020, edits = 231794, files = 7, pages = 26616, users = 14508, depth = 17.44306 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 102, admins = 4, articles = 10619, edits = 330290, files = 1704, pages = 73137, users = 34603, depth = 156.5313 }, ['zu'] = { pos = 158, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10579, edits = 96689, files = 0, pages = 23977, users = 17580, depth = 6.468043 }, ['mrj'] = { pos = 159, activeusers = 11, admins = 1, articles = 10426, edits = 100507, files = 0, pages = 18656, users = 9961, depth = 3.356928 }, ['mhr'] = { pos = 160, activeusers = 24, admins = 1, articles = 10425, edits = 184915, files = 0, pages = 27244, users = 13120, depth = 17.66646 }, ['hif'] = { pos = 161, activeusers = 32, admins = 2, articles = 10270, edits = 272241, files = 192, pages = 42220, users = 29605, depth = 62.40741 }, ['hyw'] = { pos = 162, activeusers = 36, admins = 5, articles = 10256, edits = 195171, files = 0, pages = 21580, users = 7347, depth = 11.02574 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 19, admins = 1, articles = 10101, edits = 48808, files = 0, pages = 16220, users = 2208, depth = 1.104262 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 48, admins = 6, articles = 9521, edits = 282075, files = 1101, pages = 33420, users = 36311, depth = 53.1805 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 28, admins = 1, articles = 9445, edits = 122378, files = 0, pages = 18264, users = 30416, depth = 5.84174 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 13, admins = 2, articles = 9306, edits = 140143, files = 288, pages = 17645, users = 10820, depth = 6.377516 }, ['ig'] = { pos = 167, activeusers = 94, admins = 5, articles = 8880, edits = 86672, files = 0, pages = 15314, users = 13849, depth = 2.971162 }, ['pam'] = { pos = 168, activeusers = 22, admins = 2, articles = 8847, edits = 295764, files = 403, pages = 21424, users = 19414, depth = 27.90017 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8524, edits = 49754, files = 0, pages = 10768, users = 5846, depth = 0.3202225 }, ['sn'] = { pos = 170, activeusers = 28, admins = 1, articles = 8491, edits = 97534, files = 0, pages = 16793, users = 15490, depth = 5.552333 }, ['so'] = { pos = 171, activeusers = 63, admins = 1, articles = 8452, edits = 239632, files = 0, pages = 25763, users = 32226, depth = 39.01878 }, ['rue'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8387, edits = 130997, files = 87, pages = 17647, users = 25395, depth = 9.048969 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 36, admins = 2, articles = 8009, edits = 723310, files = 53, pages = 69068, users = 29708, depth = 608.6819 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 20, admins = 6, articles = 7802, edits = 300662, files = 0, pages = 20860, users = 26312, depth = 40.37436 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 28, admins = 4, articles = 7709, edits = 139665, files = 0, pages = 26175, users = 11805, depth = 30.61614 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 24, admins = 5, articles = 7637, edits = 308838, files = 480, pages = 21222, users = 24656, depth = 46.04878 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 15, admins = 6, articles = 7596, edits = 320793, files = 571, pages = 20404, users = 25886, depth = 44.69946 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7423, edits = 153286, files = 0, pages = 13449, users = 16657, depth = 7.511243 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 44, admins = 3, articles = 7408, edits = 97080, files = 0, pages = 16951, users = 5464, depth = 9.50391 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 22, admins = 4, articles = 7330, edits = 177302, files = 150, pages = 16373, users = 21953, depth = 16.48172 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 29, admins = 3, articles = 7193, edits = 501091, files = 170, pages = 19385, users = 20729, depth = 74.26438 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 29, admins = 1, articles = 6697, edits = 151482, files = 0, pages = 31095, users = 14477, depth = 64.65742 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 19, admins = 1, articles = 6489, edits = 394776, files = 146, pages = 33577, users = 38633, depth = 204.8836 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 18, admins = 2, articles = 6436, edits = 105942, files = 0, pages = 15904, users = 12052, depth = 14.41605 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 16, admins = 3, articles = 6427, edits = 62085, files = 807, pages = 13815, users = 14296, depth = 5.938447 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 43, admins = 2, articles = 6354, edits = 230377, files = 319, pages = 15755, users = 24796, depth = 32.00917 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 25, admins = 4, articles = 6243, edits = 176751, files = 196, pages = 12094, users = 13211, depth = 12.83706 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 29, admins = 2, articles = 6205, edits = 379557, files = 0, pages = 14798, users = 19888, depth = 49.19037 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 15, admins = 1, articles = 6012, edits = 139833, files = 0, pages = 17555, users = 26483, depth = 29.36353 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 20, admins = 2, articles = 5987, edits = 118158, files = 9, pages = 20331, users = 17750, depth = 33.36003 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5723, edits = 185515, files = 41, pages = 43552, users = 6351, depth = 186.1115 }, ['gv'] = { pos = 192, activeusers = 21, admins = 3, articles = 5703, edits = 309175, files = 185, pages = 20797, users = 18077, depth = 104.1371 }, ['frp'] = { pos = 193, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5605, edits = 214819, files = 0, pages = 15468, users = 14729, depth = 43.00365 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5518, edits = 199496, files = 6, pages = 11763, users = 13732, depth = 21.72289 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 20, admins = 1, articles = 5480, edits = 139777, files = 0, pages = 16706, users = 13241, depth = 35.11172 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 28, admins = 3, articles = 5433, edits = 185975, files = 0, pages = 8725, users = 15454, depth = 7.825811 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 23, admins = 3, articles = 5410, edits = 68785, files = 49, pages = 10540, users = 15825, depth = 5.868043 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 32, admins = 1, articles = 5348, edits = 153832, files = 282, pages = 14948, users = 19812, depth = 33.16067 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 7, admins = 1, articles = 5232, edits = 26919, files = 0, pages = 5769, users = 1306, depth = 0.04915543 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5180, edits = 120821, files = 9, pages = 17160, users = 13817, depth = 37.65991 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 14, admins = 3, articles = 5060, edits = 119345, files = 1, pages = 9663, users = 12068, depth = 10.22052 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 28, admins = 1, articles = 5027, edits = 95592, files = 0, pages = 8631, users = 15353, depth = 5.692621 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 27, admins = 2, articles = 4900, edits = 121082, files = 0, pages = 11327, users = 16464, depth = 18.39031 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 17, admins = 2, articles = 4833, edits = 219257, files = 0, pages = 10372, users = 12361, depth = 27.76643 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 42, admins = 5, articles = 4746, edits = 278308, files = 1145, pages = 19134, users = 20203, depth = 133.6796 }, ['tum'] = { pos = 206, activeusers = 22, admins = 2, articles = 4727, edits = 31045, files = 0, pages = 6769, users = 7189, depth = 0.8558692 }, ['bjn'] = { pos = 207, activeusers = 24, admins = 2, articles = 4618, edits = 77169, files = 1, pages = 22463, users = 12811, depth = 51.298 }, ['smn'] = { pos = 208, activeusers = 17, admins = 6, articles = 4516, edits = 66542, files = 0, pages = 14240, users = 2304, depth = 21.66546 }, ['lez'] = { pos = 209, activeusers = 18, admins = 3, articles = 4306, edits = 86671, files = 10, pages = 13030, users = 9811, depth = 27.30314 }, ['lfn'] = { pos = 210, activeusers = 26, admins = 1, articles = 4176, edits = 38026, files = 0, pages = 6669, users = 9226, depth = 2.032093 }, ['stq'] = { pos = 211, activeusers = 15, admins = 5, articles = 4066, edits = 121168, files = 429, pages = 10692, users = 12545, depth = 30.09519 }, ['lo'] = { pos = 212, activeusers = 22, admins = 1, articles = 4055, edits = 94926, files = 0, pages = 12339, users = 15439, depth = 32.1073 }, ['mwl'] = { pos = 213, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3881, edits = 98679, files = 0, pages = 10212, users = 12227, depth = 25.71409 }, ['olo'] = { pos = 214, activeusers = 17, admins = 2, articles = 3878, edits = 32123, files = 0, pages = 10642, users = 6020, depth = 9.182998 }, ['fur'] = { pos = 215, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3760, edits = 170361, files = 318, pages = 8588, users = 13226, depth = 32.70672 }, ['rm'] = { pos = 216, activeusers = 18, admins = 3, articles = 3754, edits = 163010, files = 51, pages = 9596, users = 18552, depth = 41.13946 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 39, admins = 2, articles = 3696, edits = 205687, files = 300, pages = 16573, users = 117828, depth = 150.6507 }, ['lad'] = { pos = 218, activeusers = 29, admins = 5, articles = 3603, edits = 208868, files = 23, pages = 12942, users = 19659, depth = 108.4283 }, ['gom'] = { pos = 219, activeusers = 12, admins = 4, articles = 3549, edits = 206371, files = 0, pages = 9039, users = 8643, depth = 54.63374 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 12, admins = 1, articles = 3442, edits = 59740, files = 0, pages = 10997, users = 7896, depth = 26.17208 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3372, edits = 115971, files = 0, pages = 7556, users = 16053, depth = 23.63011 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 11, admins = 1, articles = 3364, edits = 43449, files = 0, pages = 11209, users = 8091, depth = 21.08078 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 21, admins = 1, articles = 3325, edits = 142772, files = 0, pages = 11200, users = 17240, depth = 71.50607 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 29, admins = 1, articles = 3309, edits = 85832, files = 0, pages = 9338, users = 11155, depth = 30.51353 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 12, admins = 3, articles = 3307, edits = 237420, files = 3, pages = 19205, users = 5513, depth = 285.7061 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 29, admins = 4, articles = 3271, edits = 121812, files = 32, pages = 8569, users = 11813, depth = 37.29261 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 19, admins = 2, articles = 3129, edits = 110083, files = 0, pages = 8234, users = 13523, depth = 35.58687 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 27, admins = 2, articles = 3122, edits = 83199, files = 0, pages = 14700, users = 13352, depth = 77.83987 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 20, admins = 3, articles = 3019, edits = 129995, files = 932, pages = 11202, users = 23361, depth = 85.25699 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2915, edits = 1606841, files = 0, pages = 10541, users = 21369, depth = 1043.296 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 24, admins = 1, articles = 2794, edits = 67762, files = 0, pages = 6579, users = 12684, depth = 18.90189 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 19, admins = 1, articles = 2772, edits = 69880, files = 9, pages = 11045, users = 13838, depth = 56.35426 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 20, admins = 4, articles = 2740, edits = 89865, files = 0, pages = 6916, users = 10768, depth = 30.18252 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 15, admins = 5, articles = 2681, edits = 90221, files = 0, pages = 6011, users = 13375, depth = 23.15558 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2576, edits = 73078, files = 0, pages = 8813, users = 7578, depth = 48.60967 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 10, admins = 2, articles = 2547, edits = 101637, files = 0, pages = 4637, users = 6642, depth = 14.75874 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 15, admins = 1, articles = 2456, edits = 96455, files = 0, pages = 5524, users = 15066, depth = 27.2474 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24111, files = 0, pages = 5350, users = 1912, depth = 6.448905 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 9, admins = 0, articles = 2420, edits = 54104, files = 0, pages = 2824, users = 1105, depth = 0.5339452 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2116, edits = 93458, files = 0, pages = 5071, users = 13908, depth = 35.94236 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 12, admins = 2, articles = 2092, edits = 54712, files = 37, pages = 11734, users = 3297, depth = 99.04837 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 14, admins = 2, articles = 2057, edits = 106202, files = 0, pages = 14327, users = 9672, depth = 263.7534 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 13, admins = 1, articles = 2046, edits = 85045, files = 0, pages = 11860, users = 9273, depth = 164.9852 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 7, admins = 1, articles = 2030, edits = 128402, files = 0, pages = 5360, users = 2317, depth = 64.46194 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2010, edits = 39345, files = 0, pages = 4143, users = 9746, depth = 10.69459 }, ['dag'] = { pos = 246, activeusers = 41, admins = 4, articles = 1966, edits = 42228, files = 0, pages = 4405, users = 1815, depth = 14.75405 }, ['kaa'] = { pos = 247, activeusers = 25, admins = 1, articles = 1942, edits = 45858, files = 3, pages = 5099, users = 10240, depth = 23.76735 }, ['pdc'] = { pos = 248, activeusers = 23, admins = 1, articles = 1932, edits = 105127, files = 0, pages = 5835, users = 30371, depth = 73.5286 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 9, admins = 5, articles = 1909, edits = 14696, files = 0, pages = 3017, users = 3692, depth = 1.640935 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1908, edits = 41568, files = 12, pages = 5328, users = 9231, depth = 25.06631 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1902, edits = 64333, files = 0, pages = 11662, users = 8527, depth = 145.2578 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1850, edits = 95322, files = 0, pages = 6421, users = 18791, depth = 90.62948 }, ['tcy'] = { pos = 253, activeusers = 40, admins = 2, articles = 1744, edits = 102852, files = 1, pages = 8980, users = 4931, depth = 197.1699 }, ['kbp'] = { pos = 254, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1698, edits = 16065, files = 0, pages = 3375, users = 3841, depth = 4.64299 }, ['jam'] = { pos = 255, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1685, edits = 20759, files = 0, pages = 3024, users = 7237, depth = 4.334969 }, ['na'] = { pos = 256, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1661, edits = 89532, files = 4, pages = 4884, users = 11479, depth = 69.02144 }, ['wo'] = { pos = 257, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1651, edits = 104429, files = 0, pages = 5367, users = 13938, depth = 98.57047 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 10, admins = 1, articles = 1595, edits = 43685, files = 0, pages = 6742, users = 9142, depth = 67.47308 }, ['nia'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1518, edits = 17544, files = 0, pages = 3606, users = 1210, depth = 9.204927 }, ['nov'] = { pos = 260, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1516, edits = 177708, files = 0, pages = 4408, users = 10832, depth = 146.7113 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20639, files = 0, pages = 3075, users = 7962, depth = 7.323189 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1503, edits = 66592, files = 0, pages = 3910, users = 8921, depth = 43.67969 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1419, edits = 26742, files = 0, pages = 4810, users = 7159, depth = 31.7497 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1395, edits = 41809, files = 0, pages = 3296, users = 12151, depth = 23.55583 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1350, edits = 86608, files = 0, pages = 5679, users = 12370, depth = 156.8172 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1305, edits = 111658, files = 0, pages = 5717, users = 15002, depth = 223.2398 }, ['nqo'] = { pos = 267, activeusers = 24, admins = 1, articles = 1303, edits = 9990, files = 0, pages = 2621, users = 2866, depth = 3.899783 }, ['roa-rup'] = { pos = 268, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1293, edits = 205278, files = 0, pages = 4295, users = 12998, depth = 257.6342 }, ['fj'] = { pos = 269, activeusers = 8, admins = 1, articles = 1274, edits = 35438, files = 0, pages = 3631, users = 8355, depth = 33.40591 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1264, edits = 50236, files = 0, pages = 14660, users = 7799, depth = 384.8905 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1254, edits = 43788, files = 0, pages = 2904, users = 9973, depth = 26.10546 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 34, admins = 1, articles = 1239, edits = 33882, files = 0, pages = 3823, users = 11720, depth = 38.54848 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1229, edits = 33905, files = 0, pages = 4517, users = 2667, depth = 53.72464 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1217, edits = 53088, files = 0, pages = 2993, users = 6859, depth = 37.77413 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 24, admins = 2, articles = 1175, edits = 62331, files = 9, pages = 7813, users = 9363, depth = 254.6156 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 25, admins = 2, articles = 1166, edits = 82619, files = 0, pages = 5568, users = 23043, depth = 211.487 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1152, edits = 33361, files = 0, pages = 3837, users = 1470, depth = 47.23141 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 7, admins = 1, articles = 1112, edits = 39153, files = 0, pages = 2729, users = 7030, depth = 30.33695 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 13, admins = 0, articles = 1110, edits = 85619, files = 0, pages = 2064, users = 1188, depth = 30.64159 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1094, edits = 38034, files = 0, pages = 3739, users = 9465, depth = 59.46114 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1065, edits = 42632, files = 0, pages = 3295, users = 9620, depth = 56.72712 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1050, edits = 16485, files = 0, pages = 2556, users = 2186, depth = 13.26782 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1045, edits = 35925, files = 0, pages = 3712, users = 1639, depth = 63.03798 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 14, admins = 1, articles = 1026, edits = 46154, files = 0, pages = 3904, users = 21809, depth = 93.02215 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 11, admins = 1, articles = 1014, edits = 35315, files = 0, pages = 3223, users = 6690, depth = 52.00132 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 20, admins = 2, articles = 1011, edits = 29117, files = 0, pages = 1766, users = 493, depth = 9.194911 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 15, admins = 1, articles = 918, edits = 37987, files = 0, pages = 4001, users = 9369, depth = 107.0849 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 13, admins = 1, articles = 889, edits = 44150, files = 0, pages = 3326, users = 10478, depth = 99.7507 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 14, admins = 1, articles = 866, edits = 46130, files = 0, pages = 3805, users = 17705, depth = 139.6343 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 18, admins = 0, articles = 860, edits = 8864, files = 0, pages = 1628, users = 1565, depth = 4.342111 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 24, admins = 1, articles = 844, edits = 28408, files = 0, pages = 4255, users = 9433, depth = 109.0485 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 21, admins = 0, articles = 838, edits = 32165, files = 0, pages = 1656, users = 925, depth = 18.50725 }, ['blk'] = { pos = 293, activeusers = 32, admins = 1, articles = 805, edits = 15485, files = 0, pages = 3465, users = 209, depth = 48.79546 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 13, admins = 2, articles = 783, edits = 40185, files = 0, pages = 3145, users = 9864, depth = 116.2732 }, ['tn'] = { pos = 295, activeusers = 21, admins = 2, articles = 776, edits = 28133, files = 0, pages = 3685, users = 9236, depth = 107.2859 }, ['ve'] = { pos = 296, activeusers = 15, admins = 1, articles = 748, edits = 19283, files = 0, pages = 2235, users = 7189, depth = 34.09697 }, ['rmy'] = { pos = 297, activeusers = 16, admins = 1, articles = 730, edits = 50222, files = 0, pages = 2701, users = 16387, depth = 135.5492 }, ['ts'] = { pos = 298, activeusers = 12, admins = 2, articles = 717, edits = 36631, files = 0, pages = 3760, users = 8821, depth = 175.4796 }, ['chy'] = { pos = 299, activeusers = 11, admins = 1, articles = 662, edits = 24107, files = 0, pages = 2258, users = 10599, depth = 62.05388 }, ['rn'] = { pos = 300, activeusers = 11, admins = 1, articles = 620, edits = 23098, files = 0, pages = 2450, users = 8962, depth = 82.13479 }, ['iu'] = { pos = 301, activeusers = 18, admins = 2, articles = 593, edits = 44498, files = 0, pages = 3183, users = 16991, depth = 266.6822 }, ['ak'] = { pos = 302, activeusers = 19, admins = 1, articles = 590, edits = 28897, files = 0, pages = 2441, users = 12464, depth = 116.5182 }, ['ss'] = { pos = 303, activeusers = 10, admins = 3, articles = 574, edits = 38070, files = 0, pages = 2410, users = 7624, depth = 161.6171 }, ['ch'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 543, edits = 22838, files = 0, pages = 2501, users = 14400, depth = 118.7326 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 49, admins = 0, articles = 510, edits = 24868, files = 0, pages = 2465, users = 7875, depth = 148.244 }, ['pnt'] = { pos = 306, activeusers = 9, admins = 1, articles = 481, edits = 35123, files = 0, pages = 2039, users = 9461, depth = 180.7254 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 18, admins = 1, articles = 452, edits = 15931, files = 0, pages = 1994, users = 424, depth = 92.98433 }, ['ady'] = { pos = 308, activeusers = 9, admins = 1, articles = 451, edits = 12058, files = 0, pages = 3096, users = 5982, depth = 133.9592 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 19, admins = 3, articles = 451, edits = 49949, files = 0, pages = 3115, users = 13252, depth = 559.4794 }, ['ik'] = { pos = 310, activeusers = 12, admins = 2, articles = 439, edits = 37930, files = 0, pages = 2611, users = 7936, depth = 355.6039 }, ['din'] = { pos = 311, activeusers = 21, admins = 1, articles = 317, edits = 8049, files = 0, pages = 1086, users = 5681, depth = 43.61604 }, ['sg'] = { pos = 312, activeusers = 12, admins = 2, articles = 300, edits = 20583, files = 0, pages = 1983, users = 5975, depth = 326.6718 }, ['pwn'] = { pos = 313, activeusers = 13, admins = 0, articles = 278, edits = 10971, files = 0, pages = 430, users = 838, depth = 7.627379 }, ['kl'] = { pos = 314, activeusers = 18, admins = 2, articles = 242, edits = 74459, files = 0, pages = 2261, users = 12287, depth = 2292.232 }, ['ti'] = { pos = 315, activeusers = 13, admins = 2, articles = 234, edits = 23837, files = 0, pages = 2731, users = 8462, depth = 993.8831 }, ['dz'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 1, articles = 227, edits = 29388, files = 0, pages = 2282, users = 9204, depth = 1055.422 }, ['cr'] = { pos = 317, activeusers = 18, admins = 2, articles = 158, edits = 37357, files = 0, pages = 2160, users = 16726, depth = 2776.72 }, ['ng'] = { pos = 318, activeusers = 0, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 319, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 323, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 324, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 325, activeusers = 0, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 326, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 280187, admins = 3749, articles = 59264568, edits = 3213747760, files = 2760556, pages = 245003189, users = 103661545, depth = 128.841, date = '@1660521648' }, } return info 1az5ntpd2zzbjdanh5rb2bjqxzmn11k 4186965 4186957 2022-08-15T02:00:40Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 114399, admins = 1030, articles = 6564688, edits = 1109561538, files = 896314, pages = 56720103, users = 44291066, depth = 1141.884 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 191, admins = 6, articles = 6125877, edits = 34882314, files = 0, pages = 11232215, users = 93341, depth = 2.157856 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 16793, admins = 191, articles = 2715493, edits = 223831265, files = 128672, pages = 7498637, users = 3976085, depth = 92.61215 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1886, admins = 66, articles = 2552392, edits = 50977650, files = 0, pages = 6119853, users = 831462, depth = 16.27281 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16332, admins = 158, articles = 2445207, edits = 195659022, files = 69003, pages = 12145945, users = 4443284, depth = 253.5402 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3418, admins = 36, articles = 2098022, edits = 62452505, files = 20, pages = 4466168, users = 1224146, depth = 17.81606 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10552, admins = 77, articles = 1845028, edits = 124550747, files = 237614, pages = 7409110, users = 3230583, depth = 152.8838 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13211, admins = 63, articles = 1795330, edits = 144914077, files = 0, pages = 7708993, users = 6614819, depth = 203.9565 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7382, admins = 122, articles = 1767045, edits = 128529097, files = 139207, pages = 7491615, users = 2282775, depth = 180.0597 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 203, admins = 7, articles = 1596715, edits = 7338288, files = 1474, pages = 2009901, users = 188501, depth = 0.2444874 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 3994, admins = 101, articles = 1532204, edits = 67624471, files = 261, pages = 3556977, users = 1186136, depth = 33.20032 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 15018, admins = 40, articles = 1337752, edits = 90783719, files = 30432, pages = 3952823, users = 1967222, depth = 87.76398 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8643, admins = 66, articles = 1296778, edits = 72905198, files = 60698, pages = 7117729, users = 3251568, depth = 206.3829 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2153, admins = 20, articles = 1275124, edits = 68934394, files = 24513, pages = 19375302, users = 876759, depth = 716.8831 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 85, admins = 3, articles = 1265925, edits = 6287109, files = 42, pages = 2881768, users = 52898, depth = 3.554466 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3105, admins = 45, articles = 1187015, edits = 36772356, files = 110436, pages = 4120133, users = 638808, depth = 54.49503 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4886, admins = 26, articles = 1182310, edits = 58893784, files = 49839, pages = 7804661, users = 2289648, depth = 236.743 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8461, admins = 56, articles = 1094285, edits = 64018689, files = 58365, pages = 5400687, users = 2791739, depth = 183.5803 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5218, admins = 34, articles = 923250, edits = 35283020, files = 81792, pages = 5339563, users = 1142092, depth = 151.1963 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 988, admins = 30, articles = 707516, edits = 30499928, files = 15559, pages = 1764307, users = 425960, depth = 38.56829 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 737, admins = 18, articles = 661524, edits = 25126329, files = 36348, pages = 3985059, users = 310497, depth = 159.1489 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3193, admins = 41, articles = 626448, edits = 21499249, files = 47593, pages = 3293012, users = 1345703, depth = 118.2943 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1580, admins = 27, articles = 599695, edits = 33078129, files = 12720, pages = 2731209, users = 748514, depth = 153.0036 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 988, admins = 40, articles = 595805, edits = 22830804, files = 4, pages = 1698454, users = 558861, depth = 46.03983 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1593, admins = 30, articles = 535738, edits = 20654322, files = 70041, pages = 1408419, users = 520367, depth = 38.91215 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1507, admins = 24, articles = 509902, edits = 25120000, files = 8426, pages = 1448462, users = 510209, depth = 58.75748 }, ['tr'] = { pos = 27, activeusers = 2996, admins = 23, articles = 509640, edits = 28264508, files = 37515, pages = 2382317, users = 1419214, depth = 160.1919 }, ['cs'] = { pos = 28, activeusers = 2051, admins = 32, articles = 508302, edits = 21549070, files = 1, pages = 1402124, users = 586073, depth = 47.52264 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 58, admins = 3, articles = 481123, edits = 8682066, files = 315, pages = 907855, users = 30720, depth = 7.523237 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 164, admins = 12, articles = 456862, edits = 41241428, files = 10238, pages = 4644240, users = 176273, depth = 745.9905 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 874, admins = 17, articles = 432708, edits = 15006924, files = 116455, pages = 2620745, users = 591620, depth = 146.4153 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 84, admins = 6, articles = 431625, edits = 3132376, files = 362, pages = 1063067, users = 53937, depth = 6.306189 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 81, admins = 5, articles = 417549, edits = 3526285, files = 6091, pages = 564749, users = 43120, depth = 0.7760018 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 242, admins = 12, articles = 397276, edits = 8997547, files = 0, pages = 825235, users = 138607, depth = 12.6522 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 522, admins = 15, articles = 359817, edits = 5629551, files = 19611, pages = 1041649, users = 298441, depth = 19.40635 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 298, admins = 16, articles = 322981, edits = 7666232, files = 11072, pages = 714140, users = 199438, depth = 15.74531 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3116, admins = 32, articles = 320483, edits = 34419047, files = 73849, pages = 1340084, users = 996149, depth = 259.9665 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 426, admins = 11, articles = 293039, edits = 8479190, files = 11343, pages = 988138, users = 123875, depth = 48.28133 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 743, admins = 25, articles = 283591, edits = 11466815, files = 549, pages = 631882, users = 311478, depth = 27.372 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 744, admins = 25, articles = 283504, edits = 11196584, files = 0, pages = 907724, users = 435438, depth = 59.79829 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 121, admins = 5, articles = 242175, edits = 1522934, files = 246, pages = 571475, users = 37943, depth = 4.927297 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 530, admins = 10, articles = 241643, edits = 7400467, files = 0, pages = 549184, users = 221632, depth = 21.82724 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 199, admins = 16, articles = 231990, edits = 3057567, files = 10539, pages = 587818, users = 120898, depth = 12.237 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 416, admins = 33, articles = 229583, edits = 6169738, files = 756, pages = 542222, users = 168231, depth = 21.10068 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 41, admins = 5, articles = 225593, edits = 2444284, files = 177, pages = 385406, users = 16127, depth = 3.182777 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 221051, edits = 4178631, files = 3246, pages = 646588, users = 120781, depth = 23.94948 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 942, admins = 17, articles = 216683, edits = 8370244, files = 36, pages = 702345, users = 1224020, depth = 59.86958 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 472, admins = 11, articles = 213010, edits = 6428904, files = 20953, pages = 445367, users = 277897, depth = 17.17633 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1045, admins = 22, articles = 212480, edits = 9601913, files = 18494, pages = 629855, users = 369163, depth = 58.82121 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 318, admins = 10, articles = 203868, edits = 6650609, files = 23848, pages = 500132, users = 166460, depth = 28.08254 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 243, admins = 8, articles = 188091, edits = 6151300, files = 352, pages = 472070, users = 128287, depth = 29.70277 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 639, admins = 17, articles = 186040, edits = 6562172, files = 23755, pages = 510828, users = 251766, depth = 39.15256 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177346, edits = 5721114, files = 8314, pages = 439420, users = 213628, depth = 28.4319 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 309, admins = 11, articles = 174853, edits = 5045825, files = 12534, pages = 994076, users = 149605, depth = 111.4219 }, ['uz'] = { pos = 55, activeusers = 767, admins = 20, articles = 166657, edits = 2777172, files = 2067, pages = 687658, users = 76911, depth = 39.46938 }, ['nn'] = { pos = 56, activeusers = 124, admins = 14, articles = 162636, edits = 3389560, files = 16, pages = 372392, users = 121790, depth = 15.14044 }, ['ka'] = { pos = 57, activeusers = 252, admins = 6, articles = 162300, edits = 4395503, files = 14839, pages = 459764, users = 143123, depth = 32.11481 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1223, admins = 6, articles = 152285, edits = 5604049, files = 3594, pages = 1189929, users = 709345, depth = 218.657 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 978, admins = 15, articles = 149486, edits = 10229199, files = 27280, pages = 973668, users = 429690, depth = 319.3566 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 340, admins = 31, articles = 147841, edits = 3484201, files = 7720, pages = 465622, users = 207691, depth = 34.5729 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 152, admins = 21, articles = 137126, edits = 3688365, files = 0, pages = 275761, users = 158112, depth = 13.67122 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 116, admins = 16, articles = 135008, edits = 11097560, files = 11271, pages = 275101, users = 73720, depth = 43.43593 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 109, admins = 11, articles = 129958, edits = 3701348, files = 0, pages = 228539, users = 106771, depth = 9.31923 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 222, admins = 12, articles = 129853, edits = 4789719, files = 8678, pages = 524174, users = 103306, depth = 84.26174 }, ['zh-yue'] = { pos = 65, activeusers = 294, admins = 12, articles = 126425, edits = 1860542, files = 2629, pages = 284921, users = 243686, depth = 10.26327 }, ['bn'] = { pos = 66, activeusers = 1111, admins = 14, articles = 126409, edits = 6035652, files = 15322, pages = 990082, users = 384549, depth = 284.5743 }, ['lv'] = { pos = 67, activeusers = 297, admins = 13, articles = 115079, edits = 3662655, files = 25532, pages = 467394, users = 107975, depth = 73.44851 }, ['tg'] = { pos = 68, activeusers = 72, admins = 6, articles = 107733, edits = 1308927, files = 485, pages = 262818, users = 36126, depth = 10.32054 }, ['af'] = { pos = 69, activeusers = 190, admins = 16, articles = 104346, edits = 2514463, files = 9615, pages = 372825, users = 152169, depth = 44.64874 }, ['my'] = { pos = 70, activeusers = 147, admins = 4, articles = 103652, edits = 754371, files = 2980, pages = 216765, users = 103082, depth = 4.144436 }, ['mg'] = { pos = 71, activeusers = 47, admins = 3, articles = 94879, edits = 1045789, files = 3, pages = 245128, users = 28838, depth = 10.69878 }, ['bs'] = { pos = 72, activeusers = 183, admins = 9, articles = 90343, edits = 3415243, files = 5462, pages = 367701, users = 144547, depth = 87.54255 }, ['oc'] = { pos = 73, activeusers = 99, admins = 4, articles = 89797, edits = 2315633, files = 924, pages = 159312, users = 48404, depth = 8.710732 }, ['sq'] = { pos = 74, activeusers = 224, admins = 11, articles = 86097, edits = 2464035, files = 4730, pages = 263296, users = 143830, depth = 39.64141 }, ['mr'] = { pos = 75, activeusers = 169, admins = 12, articles = 85779, edits = 2141870, files = 19140, pages = 284949, users = 145783, depth = 40.52396 }, ['nds'] = { pos = 76, activeusers = 47, admins = 4, articles = 83903, edits = 990065, files = 0, pages = 162320, users = 48995, depth = 5.327913 }, ['ky'] = { pos = 77, activeusers = 86, admins = 2, articles = 81586, edits = 424158, files = 2688, pages = 111345, users = 33176, depth = 0.50683 }, ['ml'] = { pos = 78, activeusers = 266, admins = 15, articles = 78992, edits = 3704794, files = 6966, pages = 488365, users = 163235, depth = 203.7472 }, ['be-tarask'] = { pos = 79, activeusers = 133, admins = 4, articles = 78802, edits = 2325208, files = 1891, pages = 226441, users = 76211, depth = 36.04412 }, ['te'] = { pos = 80, activeusers = 196, admins = 13, articles = 77867, edits = 3605200, files = 12544, pages = 305633, users = 114486, depth = 100.9253 }, ['sw'] = { pos = 81, activeusers = 212, admins = 14, articles = 74532, edits = 1239411, files = 2270, pages = 150318, users = 55118, depth = 8.525046 }, ['br'] = { pos = 82, activeusers = 90, admins = 6, articles = 72407, edits = 2002855, files = 5404, pages = 141844, users = 70165, depth = 12.98552 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 20, admins = 2, articles = 72352, edits = 848785, files = 0, pages = 196959, users = 25050, depth = 12.7822 }, ['jv'] = { pos = 84, activeusers = 102, admins = 4, articles = 70236, edits = 1593453, files = 5430, pages = 178311, users = 53955, depth = 21.15885 }, ['vec'] = { pos = 85, activeusers = 45, admins = 5, articles = 68977, edits = 1100396, files = 724, pages = 140354, users = 32084, depth = 8.395223 }, ['ht'] = { pos = 86, activeusers = 43, admins = 3, articles = 67878, edits = 803513, files = 0, pages = 82076, users = 28521, depth = 0.4283246 }, ['pms'] = { pos = 87, activeusers = 41, admins = 4, articles = 66375, edits = 855401, files = 2069, pages = 101499, users = 25315, depth = 2.359972 }, ['pnb'] = { pos = 88, activeusers = 58, admins = 2, articles = 65802, edits = 606297, files = 225, pages = 113804, users = 32467, depth = 2.8351 }, ['su'] = { pos = 89, activeusers = 38, admins = 7, articles = 61275, edits = 629281, files = 545, pages = 97395, users = 28381, depth = 2.245106 }, ['lb'] = { pos = 90, activeusers = 73, admins = 5, articles = 61008, edits = 2391073, files = 2372, pages = 131459, users = 55162, depth = 24.25511 }, ['ba'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 7, articles = 60369, edits = 1149008, files = 1456, pages = 169932, users = 35453, depth = 22.27141 }, ['lld'] = { pos = 92, activeusers = 13, admins = 2, articles = 59758, edits = 94193, files = 0, pages = 63221, users = 2240, depth = 0.005003456 }, ['ga'] = { pos = 93, activeusers = 93, admins = 7, articles = 57347, edits = 1076954, files = 1123, pages = 96046, users = 52557, depth = 5.106178 }, ['szl'] = { pos = 94, activeusers = 49, admins = 3, articles = 55850, edits = 347624, files = 0, pages = 69135, users = 21783, depth = 0.2845041 }, ['lmo'] = { pos = 95, activeusers = 45, admins = 5, articles = 54946, edits = 1126395, files = 4437, pages = 123895, users = 37752, depth = 14.31597 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 123, admins = 19, articles = 54734, edits = 1760090, files = 3218, pages = 141569, users = 86764, depth = 31.29262 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 93, admins = 3, articles = 53876, edits = 1093652, files = 565, pages = 109166, users = 51843, depth = 10.55102 }, ['cv'] = { pos = 98, activeusers = 54, admins = 2, articles = 49623, edits = 749490, files = 537, pages = 97790, users = 31220, depth = 7.22112 }, ['fy'] = { pos = 99, activeusers = 66, admins = 8, articles = 49289, edits = 1086833, files = 7588, pages = 150406, users = 43478, depth = 30.41207 }, ['vo'] = { pos = 100, activeusers = 35, admins = 2, articles = 43726, edits = 3319950, files = 0, pages = 174290, users = 32367, depth = 169.8347 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 133, admins = 11, articles = 43067, edits = 1956829, files = 1897, pages = 234041, users = 123499, depth = 164.407 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 50, admins = 4, articles = 42552, edits = 294400, files = 135, pages = 55371, users = 78742, depth = 0.4825294 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 163, admins = 7, articles = 42446, edits = 970288, files = 1617, pages = 185138, users = 51380, depth = 59.22851 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 73, admins = 6, articles = 42190, edits = 1838233, files = 1499, pages = 128482, users = 68389, depth = 59.85223 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40560, edits = 862317, files = 690, pages = 146765, users = 95490, depth = 40.28454 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 34, admins = 3, articles = 40161, edits = 487238, files = 209, pages = 60555, users = 24971, depth = 2.074851 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 110, admins = 9, articles = 38444, edits = 609496, files = 1581, pages = 134378, users = 42336, depth = 28.24429 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34278, edits = 553236, files = 168, pages = 59177, users = 24942, depth = 4.932765 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 56, admins = 5, articles = 33424, edits = 992859, files = 0, pages = 49191, users = 33664, depth = 4.491415 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 114, admins = 5, articles = 32330, edits = 1068349, files = 1258, pages = 103679, users = 58716, depth = 50.18649 }, ['gu'] = { pos = 111, activeusers = 71, admins = 3, articles = 29953, edits = 825372, files = 0, pages = 117706, users = 69126, depth = 60.18585 }, ['als'] = { pos = 112, activeusers = 71, admins = 9, articles = 29020, edits = 1014466, files = 571, pages = 69721, users = 92545, depth = 28.62129 }, ['bar'] = { pos = 113, activeusers = 56, admins = 3, articles = 28589, edits = 835528, files = 1320, pages = 111814, users = 63520, depth = 63.3249 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 165, admins = 3, articles = 28481, edits = 1109338, files = 2595, pages = 130354, users = 76180, depth = 108.8798 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 42, admins = 5, articles = 26213, edits = 732832, files = 1407, pages = 55698, users = 41364, depth = 16.64691 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 17, admins = 3, articles = 25087, edits = 886476, files = 45, pages = 62808, users = 23524, depth = 31.90957 }, ['avk'] = { pos = 117, activeusers = 30, admins = 6, articles = 23967, edits = 114099, files = 0, pages = 29086, users = 3097, depth = 0.1789537 }, ['ia'] = { pos = 118, activeusers = 44, admins = 6, articles = 23775, edits = 641962, files = 4, pages = 37734, users = 44762, depth = 5.864677 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 37, admins = 2, articles = 23067, edits = 650075, files = 0, pages = 55979, users = 27216, depth = 23.64093 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 99, admins = 3, articles = 21364, edits = 707095, files = 1475, pages = 97965, users = 78016, depth = 92.79201 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 14, admins = 2, articles = 20507, edits = 295932, files = 709, pages = 34664, users = 15145, depth = 4.068661 }, ['crh'] = { pos = 122, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19735, edits = 177467, files = 0, pages = 39656, users = 17869, depth = 4.559915 }, ['xmf'] = { pos = 123, activeusers = 27, admins = 3, articles = 19623, edits = 186147, files = 0, pages = 36514, users = 17104, depth = 3.777257 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 79, admins = 3, articles = 18028, edits = 510203, files = 3122, pages = 79901, users = 58410, depth = 75.2139 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 119, admins = 3, articles = 17669, edits = 166035, files = 0, pages = 31224, users = 18460, depth = 3.129581 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 26, admins = 5, articles = 17083, edits = 355483, files = 109, pages = 29092, users = 24183, depth = 6.038522 }, ['os'] = { pos = 127, activeusers = 37, admins = 3, articles = 16163, edits = 524094, files = 164, pages = 60172, users = 22617, depth = 64.57342 }, ['frr'] = { pos = 128, activeusers = 24, admins = 5, articles = 16118, edits = 231465, files = 1323, pages = 41285, users = 18009, depth = 13.6689 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 38, admins = 6, articles = 15909, edits = 566957, files = 347, pages = 32208, users = 25628, depth = 18.47662 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 48, admins = 5, articles = 15893, edits = 461771, files = 125, pages = 71786, users = 31118, depth = 79.55913 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15555, edits = 89597, files = 0, pages = 31363, users = 18986, depth = 2.95046 }, ['ps'] = { pos = 132, activeusers = 49, admins = 1, articles = 15434, edits = 283886, files = 1732, pages = 54422, users = 27853, depth = 33.28698 }, ['bug'] = { pos = 133, activeusers = 17, admins = 1, articles = 15411, edits = 200715, files = 0, pages = 19625, users = 12284, depth = 0.7647114 }, ['yi'] = { pos = 134, activeusers = 49, admins = 3, articles = 15394, edits = 579133, files = 1062, pages = 44211, users = 45487, depth = 45.90316 }, ['ilo'] = { pos = 135, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15362, edits = 391852, files = 0, pages = 70154, users = 16199, depth = 71.05725 }, ['sd'] = { pos = 136, activeusers = 28, admins = 4, articles = 15249, edits = 240172, files = 145, pages = 56239, users = 15791, depth = 30.8573 }, ['ban'] = { pos = 137, activeusers = 34, admins = 3, articles = 15059, edits = 122113, files = 112, pages = 30512, users = 5387, depth = 4.214291 }, ['am'] = { pos = 138, activeusers = 42, admins = 2, articles = 15042, edits = 371613, files = 1765, pages = 45919, users = 39295, depth = 34.10025 }, ['nap'] = { pos = 139, activeusers = 26, admins = 3, articles = 14730, edits = 664691, files = 281, pages = 23709, users = 27743, depth = 10.41734 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 32, admins = 3, articles = 14268, edits = 381655, files = 1765, pages = 47684, users = 22219, depth = 43.90166 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 37, admins = 4, articles = 13823, edits = 377344, files = 133, pages = 35374, users = 23079, depth = 25.92886 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 36, admins = 3, articles = 13776, edits = 368759, files = 0, pages = 40263, users = 26935, depth = 33.85757 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 23, admins = 1, articles = 13751, edits = 213200, files = 462, pages = 30206, users = 14945, depth = 10.10698 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 24, admins = 5, articles = 13722, edits = 229525, files = 115, pages = 39300, users = 11780, depth = 20.29251 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13673, edits = 454300, files = 623, pages = 65533, users = 26544, depth = 99.72869 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 34, admins = 3, articles = 13444, edits = 165790, files = 263, pages = 30427, users = 30222, depth = 8.695028 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 17, admins = 2, articles = 13305, edits = 50767, files = 0, pages = 20827, users = 4044, depth = 0.7790973 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 27, admins = 3, articles = 13011, edits = 152281, files = 2739, pages = 35049, users = 23390, depth = 12.46502 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 30, admins = 3, articles = 12547, edits = 137270, files = 0, pages = 26473, users = 24159, depth = 6.387714 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 38, admins = 3, articles = 12269, edits = 233434, files = 865, pages = 32939, users = 19721, depth = 20.11483 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 59, admins = 4, articles = 11776, edits = 469476, files = 445, pages = 70188, users = 35416, depth = 164.5732 }, ['shn'] = { pos = 152, activeusers = 10, admins = 2, articles = 11620, edits = 55081, files = 60, pages = 27133, users = 3287, depth = 3.618123 }, ['wa'] = { pos = 153, activeusers = 30, admins = 4, articles = 11556, edits = 388521, files = 622, pages = 27263, users = 22273, depth = 26.32766 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11427, edits = 380037, files = 0, pages = 96930, users = 94580, depth = 219.5159 }, ['ie'] = { pos = 155, activeusers = 27, admins = 3, articles = 11055, edits = 151007, files = 0, pages = 14858, users = 16921, depth = 1.20274 }, ['lij'] = { pos = 156, activeusers = 31, admins = 8, articles = 11020, edits = 231794, files = 7, pages = 26616, users = 14508, depth = 17.44306 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 102, admins = 4, articles = 10619, edits = 330290, files = 1704, pages = 73137, users = 34603, depth = 156.5313 }, ['zu'] = { pos = 158, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10579, edits = 96689, files = 0, pages = 23977, users = 17580, depth = 6.468043 }, ['mrj'] = { pos = 159, activeusers = 11, admins = 1, articles = 10426, edits = 100507, files = 0, pages = 18656, users = 9961, depth = 3.356928 }, ['mhr'] = { pos = 160, activeusers = 24, admins = 1, articles = 10425, edits = 184915, files = 0, pages = 27244, users = 13120, depth = 17.66646 }, ['hif'] = { pos = 161, activeusers = 32, admins = 2, articles = 10270, edits = 272242, files = 192, pages = 42221, users = 29606, depth = 62.41006 }, ['hyw'] = { pos = 162, activeusers = 36, admins = 5, articles = 10256, edits = 195171, files = 0, pages = 21580, users = 7347, depth = 11.02574 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 19, admins = 1, articles = 10101, edits = 48810, files = 0, pages = 16220, users = 2208, depth = 1.104308 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 48, admins = 6, articles = 9521, edits = 282075, files = 1101, pages = 33420, users = 36313, depth = 53.1805 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 28, admins = 1, articles = 9445, edits = 122378, files = 0, pages = 18264, users = 30416, depth = 5.84174 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 13, admins = 2, articles = 9306, edits = 140143, files = 288, pages = 17645, users = 10820, depth = 6.377516 }, ['ig'] = { pos = 167, activeusers = 94, admins = 5, articles = 8880, edits = 86672, files = 0, pages = 15314, users = 13849, depth = 2.971162 }, ['pam'] = { pos = 168, activeusers = 22, admins = 2, articles = 8847, edits = 295764, files = 403, pages = 21424, users = 19414, depth = 27.90017 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8524, edits = 49754, files = 0, pages = 10768, users = 5846, depth = 0.3202225 }, ['sn'] = { pos = 170, activeusers = 28, admins = 1, articles = 8492, edits = 97536, files = 0, pages = 16795, users = 15490, depth = 5.551816 }, ['so'] = { pos = 171, activeusers = 63, admins = 1, articles = 8452, edits = 239632, files = 0, pages = 25763, users = 32226, depth = 39.01878 }, ['rue'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8387, edits = 130997, files = 87, pages = 17647, users = 25396, depth = 9.048969 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 36, admins = 2, articles = 8009, edits = 723310, files = 53, pages = 69068, users = 29708, depth = 608.6819 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 20, admins = 6, articles = 7802, edits = 300662, files = 0, pages = 20860, users = 26312, depth = 40.37436 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 28, admins = 4, articles = 7709, edits = 139665, files = 0, pages = 26175, users = 11805, depth = 30.61614 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 24, admins = 5, articles = 7637, edits = 308838, files = 480, pages = 21222, users = 24656, depth = 46.04878 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 15, admins = 6, articles = 7596, edits = 320793, files = 571, pages = 20404, users = 25887, depth = 44.69946 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7423, edits = 153286, files = 0, pages = 13449, users = 16657, depth = 7.511243 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 44, admins = 3, articles = 7408, edits = 97123, files = 0, pages = 16953, users = 5464, depth = 9.510984 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 22, admins = 4, articles = 7330, edits = 177302, files = 150, pages = 16373, users = 21953, depth = 16.48172 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 29, admins = 3, articles = 7193, edits = 501091, files = 170, pages = 19385, users = 20729, depth = 74.26438 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 29, admins = 1, articles = 6697, edits = 151482, files = 0, pages = 31095, users = 14477, depth = 64.65742 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 19, admins = 1, articles = 6489, edits = 394776, files = 146, pages = 33577, users = 38634, depth = 204.8836 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 18, admins = 2, articles = 6436, edits = 105942, files = 0, pages = 15904, users = 12052, depth = 14.41605 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 16, admins = 3, articles = 6427, edits = 62085, files = 807, pages = 13815, users = 14296, depth = 5.938447 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 43, admins = 2, articles = 6354, edits = 230380, files = 319, pages = 15755, users = 24796, depth = 32.00959 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 25, admins = 4, articles = 6243, edits = 176751, files = 196, pages = 12094, users = 13212, depth = 12.83706 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 29, admins = 2, articles = 6205, edits = 379557, files = 0, pages = 14798, users = 19888, depth = 49.19037 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 15, admins = 1, articles = 6012, edits = 139833, files = 0, pages = 17555, users = 26483, depth = 29.36353 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 20, admins = 2, articles = 5987, edits = 118158, files = 9, pages = 20331, users = 17750, depth = 33.36003 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5723, edits = 185515, files = 41, pages = 43552, users = 6351, depth = 186.1115 }, ['gv'] = { pos = 192, activeusers = 21, admins = 3, articles = 5703, edits = 309175, files = 185, pages = 20797, users = 18077, depth = 104.1371 }, ['frp'] = { pos = 193, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5605, edits = 214819, files = 0, pages = 15468, users = 14729, depth = 43.00365 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5518, edits = 199496, files = 6, pages = 11763, users = 13732, depth = 21.72289 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 20, admins = 1, articles = 5480, edits = 139777, files = 0, pages = 16706, users = 13241, depth = 35.11172 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 28, admins = 3, articles = 5433, edits = 185975, files = 0, pages = 8725, users = 15454, depth = 7.825811 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 23, admins = 3, articles = 5410, edits = 68785, files = 49, pages = 10540, users = 15825, depth = 5.868043 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 32, admins = 1, articles = 5348, edits = 153832, files = 282, pages = 14948, users = 19812, depth = 33.16067 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 7, admins = 1, articles = 5232, edits = 26919, files = 0, pages = 5769, users = 1306, depth = 0.04915543 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5180, edits = 120821, files = 9, pages = 17160, users = 13817, depth = 37.65991 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 14, admins = 3, articles = 5060, edits = 119345, files = 1, pages = 9663, users = 12068, depth = 10.22052 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 28, admins = 1, articles = 5027, edits = 95592, files = 0, pages = 8631, users = 15354, depth = 5.692621 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 27, admins = 2, articles = 4900, edits = 121082, files = 0, pages = 11327, users = 16464, depth = 18.39031 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 17, admins = 2, articles = 4833, edits = 219257, files = 0, pages = 10372, users = 12361, depth = 27.76643 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 42, admins = 5, articles = 4746, edits = 278308, files = 1145, pages = 19134, users = 20203, depth = 133.6796 }, ['tum'] = { pos = 206, activeusers = 22, admins = 2, articles = 4727, edits = 31045, files = 0, pages = 6769, users = 7189, depth = 0.8558692 }, ['bjn'] = { pos = 207, activeusers = 24, admins = 2, articles = 4619, edits = 77174, files = 1, pages = 22468, users = 12811, depth = 51.29068 }, ['smn'] = { pos = 208, activeusers = 17, admins = 6, articles = 4516, edits = 66546, files = 0, pages = 14240, users = 2304, depth = 21.66676 }, ['lez'] = { pos = 209, activeusers = 18, admins = 3, articles = 4306, edits = 86671, files = 10, pages = 13030, users = 9811, depth = 27.30314 }, ['lfn'] = { pos = 210, activeusers = 26, admins = 1, articles = 4176, edits = 38026, files = 0, pages = 6669, users = 9226, depth = 2.032093 }, ['stq'] = { pos = 211, activeusers = 15, admins = 5, articles = 4066, edits = 121168, files = 429, pages = 10692, users = 12546, depth = 30.09519 }, ['lo'] = { pos = 212, activeusers = 22, admins = 1, articles = 4055, edits = 94926, files = 0, pages = 12339, users = 15439, depth = 32.1073 }, ['mwl'] = { pos = 213, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3881, edits = 98679, files = 0, pages = 10212, users = 12227, depth = 25.71409 }, ['olo'] = { pos = 214, activeusers = 17, admins = 2, articles = 3878, edits = 32123, files = 0, pages = 10642, users = 6021, depth = 9.182998 }, ['fur'] = { pos = 215, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3760, edits = 170361, files = 318, pages = 8588, users = 13226, depth = 32.70672 }, ['rm'] = { pos = 216, activeusers = 18, admins = 3, articles = 3754, edits = 163010, files = 51, pages = 9596, users = 18552, depth = 41.13946 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 39, admins = 2, articles = 3696, edits = 205687, files = 300, pages = 16573, users = 117830, depth = 150.6507 }, ['lad'] = { pos = 218, activeusers = 29, admins = 5, articles = 3603, edits = 208869, files = 23, pages = 12943, users = 19659, depth = 108.4437 }, ['gom'] = { pos = 219, activeusers = 12, admins = 4, articles = 3549, edits = 206371, files = 0, pages = 9039, users = 8644, depth = 54.63374 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 12, admins = 1, articles = 3442, edits = 59740, files = 0, pages = 10997, users = 7896, depth = 26.17208 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3372, edits = 115971, files = 0, pages = 7556, users = 16053, depth = 23.63011 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 11, admins = 1, articles = 3364, edits = 43449, files = 0, pages = 11209, users = 8091, depth = 21.08078 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 21, admins = 1, articles = 3325, edits = 142772, files = 0, pages = 11200, users = 17240, depth = 71.50607 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 29, admins = 1, articles = 3309, edits = 85832, files = 0, pages = 9338, users = 11155, depth = 30.51353 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 12, admins = 3, articles = 3307, edits = 237420, files = 3, pages = 19205, users = 5513, depth = 285.7061 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 29, admins = 4, articles = 3271, edits = 121812, files = 32, pages = 8569, users = 11813, depth = 37.29261 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 19, admins = 2, articles = 3129, edits = 110083, files = 0, pages = 8234, users = 13523, depth = 35.58687 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 27, admins = 2, articles = 3122, edits = 83199, files = 0, pages = 14700, users = 13352, depth = 77.83987 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 20, admins = 3, articles = 3019, edits = 129997, files = 932, pages = 11203, users = 23361, depth = 85.27151 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2915, edits = 1606841, files = 0, pages = 10541, users = 21369, depth = 1043.296 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 24, admins = 1, articles = 2794, edits = 67762, files = 0, pages = 6579, users = 12684, depth = 18.90189 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 19, admins = 1, articles = 2772, edits = 69880, files = 9, pages = 11045, users = 13838, depth = 56.35426 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 20, admins = 4, articles = 2740, edits = 89865, files = 0, pages = 6916, users = 10768, depth = 30.18252 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 15, admins = 5, articles = 2681, edits = 90221, files = 0, pages = 6011, users = 13375, depth = 23.15558 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2576, edits = 73078, files = 0, pages = 8813, users = 7578, depth = 48.60967 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 10, admins = 2, articles = 2547, edits = 101637, files = 0, pages = 4637, users = 6642, depth = 14.75874 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 15, admins = 1, articles = 2456, edits = 96455, files = 0, pages = 5524, users = 15066, depth = 27.2474 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24111, files = 0, pages = 5350, users = 1912, depth = 6.448905 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 9, admins = 0, articles = 2420, edits = 54104, files = 0, pages = 2824, users = 1105, depth = 0.5339452 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2116, edits = 93459, files = 0, pages = 5071, users = 13908, depth = 35.94274 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 12, admins = 2, articles = 2092, edits = 54712, files = 37, pages = 11734, users = 3297, depth = 99.04837 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 14, admins = 2, articles = 2057, edits = 106202, files = 0, pages = 14327, users = 9672, depth = 263.7534 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 13, admins = 1, articles = 2046, edits = 85045, files = 0, pages = 11860, users = 9273, depth = 164.9852 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 7, admins = 1, articles = 2030, edits = 128402, files = 0, pages = 5360, users = 2317, depth = 64.46194 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2010, edits = 39345, files = 0, pages = 4143, users = 9746, depth = 10.69459 }, ['dag'] = { pos = 246, activeusers = 41, admins = 4, articles = 1966, edits = 42247, files = 0, pages = 4406, users = 1815, depth = 14.76944 }, ['kaa'] = { pos = 247, activeusers = 25, admins = 1, articles = 1942, edits = 45858, files = 3, pages = 5099, users = 10241, depth = 23.76735 }, ['pdc'] = { pos = 248, activeusers = 23, admins = 1, articles = 1932, edits = 105127, files = 0, pages = 5835, users = 30371, depth = 73.5286 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 9, admins = 5, articles = 1909, edits = 14696, files = 0, pages = 3017, users = 3692, depth = 1.640935 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1908, edits = 41568, files = 12, pages = 5328, users = 9231, depth = 25.06631 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1902, edits = 64333, files = 0, pages = 11662, users = 8527, depth = 145.2578 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1850, edits = 95322, files = 0, pages = 6421, users = 18792, depth = 90.62948 }, ['tcy'] = { pos = 253, activeusers = 40, admins = 2, articles = 1744, edits = 102852, files = 1, pages = 8980, users = 4931, depth = 197.1699 }, ['kbp'] = { pos = 254, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1698, edits = 16065, files = 0, pages = 3375, users = 3841, depth = 4.64299 }, ['jam'] = { pos = 255, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1685, edits = 20759, files = 0, pages = 3024, users = 7237, depth = 4.334969 }, ['na'] = { pos = 256, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1661, edits = 89532, files = 4, pages = 4884, users = 11479, depth = 69.02144 }, ['wo'] = { pos = 257, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1651, edits = 104429, files = 0, pages = 5367, users = 13938, depth = 98.57047 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 10, admins = 1, articles = 1595, edits = 43685, files = 0, pages = 6742, users = 9142, depth = 67.47308 }, ['nia'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1518, edits = 17544, files = 0, pages = 3606, users = 1210, depth = 9.204927 }, ['nov'] = { pos = 260, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1516, edits = 177708, files = 0, pages = 4408, users = 10832, depth = 146.7113 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20639, files = 0, pages = 3075, users = 7962, depth = 7.323189 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1503, edits = 66592, files = 0, pages = 3910, users = 8921, depth = 43.67969 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1419, edits = 26742, files = 0, pages = 4810, users = 7159, depth = 31.7497 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1395, edits = 41809, files = 0, pages = 3296, users = 12151, depth = 23.55583 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1350, edits = 86608, files = 0, pages = 5679, users = 12370, depth = 156.8172 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1305, edits = 111658, files = 0, pages = 5717, users = 15002, depth = 223.2398 }, ['nqo'] = { pos = 267, activeusers = 24, admins = 1, articles = 1303, edits = 9990, files = 0, pages = 2621, users = 2866, depth = 3.899783 }, ['roa-rup'] = { pos = 268, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1293, edits = 205278, files = 0, pages = 4295, users = 12998, depth = 257.6342 }, ['fj'] = { pos = 269, activeusers = 8, admins = 1, articles = 1274, edits = 35438, files = 0, pages = 3631, users = 8355, depth = 33.40591 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1264, edits = 50236, files = 0, pages = 14660, users = 7799, depth = 384.8905 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1254, edits = 43788, files = 0, pages = 2904, users = 9973, depth = 26.10546 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 34, admins = 1, articles = 1239, edits = 33882, files = 0, pages = 3823, users = 11720, depth = 38.54848 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1229, edits = 33905, files = 0, pages = 4517, users = 2667, depth = 53.72464 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1217, edits = 53088, files = 0, pages = 2993, users = 6859, depth = 37.77413 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 24, admins = 2, articles = 1175, edits = 62334, files = 9, pages = 7813, users = 9363, depth = 254.6279 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 25, admins = 2, articles = 1166, edits = 82619, files = 0, pages = 5568, users = 23043, depth = 211.487 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1152, edits = 33361, files = 0, pages = 3837, users = 1470, depth = 47.23141 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 7, admins = 1, articles = 1112, edits = 39153, files = 0, pages = 2729, users = 7030, depth = 30.33695 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 13, admins = 0, articles = 1110, edits = 85634, files = 0, pages = 2064, users = 1188, depth = 30.64696 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1094, edits = 38034, files = 0, pages = 3739, users = 9465, depth = 59.46114 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1065, edits = 42632, files = 0, pages = 3295, users = 9620, depth = 56.72712 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1050, edits = 16485, files = 0, pages = 2556, users = 2186, depth = 13.26782 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1045, edits = 35932, files = 0, pages = 3712, users = 1639, depth = 63.05025 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 14, admins = 1, articles = 1026, edits = 46154, files = 0, pages = 3904, users = 21809, depth = 93.02215 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 11, admins = 1, articles = 1014, edits = 35315, files = 0, pages = 3223, users = 6690, depth = 52.00132 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 20, admins = 2, articles = 1011, edits = 29117, files = 0, pages = 1766, users = 493, depth = 9.194911 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 15, admins = 1, articles = 918, edits = 37987, files = 0, pages = 4001, users = 9369, depth = 107.0849 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 13, admins = 1, articles = 889, edits = 44150, files = 0, pages = 3326, users = 10478, depth = 99.7507 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 14, admins = 1, articles = 866, edits = 46130, files = 0, pages = 3805, users = 17705, depth = 139.6343 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 18, admins = 0, articles = 860, edits = 8864, files = 0, pages = 1628, users = 1565, depth = 4.342111 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 24, admins = 1, articles = 844, edits = 28408, files = 0, pages = 4255, users = 9433, depth = 109.0485 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 21, admins = 0, articles = 838, edits = 32165, files = 0, pages = 1656, users = 925, depth = 18.50725 }, ['blk'] = { pos = 293, activeusers = 32, admins = 1, articles = 805, edits = 15485, files = 0, pages = 3465, users = 209, depth = 48.79546 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 13, admins = 2, articles = 783, edits = 40185, files = 0, pages = 3145, users = 9864, depth = 116.2732 }, ['tn'] = { pos = 295, activeusers = 21, admins = 2, articles = 776, edits = 28133, files = 0, pages = 3685, users = 9236, depth = 107.2859 }, ['ve'] = { pos = 296, activeusers = 15, admins = 1, articles = 748, edits = 19283, files = 0, pages = 2235, users = 7189, depth = 34.09697 }, ['rmy'] = { pos = 297, activeusers = 16, admins = 1, articles = 730, edits = 50222, files = 0, pages = 2701, users = 16387, depth = 135.5492 }, ['ts'] = { pos = 298, activeusers = 12, admins = 2, articles = 717, edits = 36631, files = 0, pages = 3760, users = 8821, depth = 175.4796 }, ['chy'] = { pos = 299, activeusers = 11, admins = 1, articles = 662, edits = 24107, files = 0, pages = 2258, users = 10599, depth = 62.05388 }, ['rn'] = { pos = 300, activeusers = 11, admins = 1, articles = 620, edits = 23098, files = 0, pages = 2450, users = 8962, depth = 82.13479 }, ['iu'] = { pos = 301, activeusers = 18, admins = 2, articles = 593, edits = 44498, files = 0, pages = 3183, users = 16991, depth = 266.6822 }, ['ak'] = { pos = 302, activeusers = 19, admins = 1, articles = 590, edits = 28897, files = 0, pages = 2441, users = 12464, depth = 116.5182 }, ['ss'] = { pos = 303, activeusers = 10, admins = 3, articles = 574, edits = 38070, files = 0, pages = 2410, users = 7624, depth = 161.6171 }, ['ch'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 543, edits = 22838, files = 0, pages = 2501, users = 14400, depth = 118.7326 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 49, admins = 0, articles = 511, edits = 24872, files = 0, pages = 2466, users = 7875, depth = 147.6282 }, ['pnt'] = { pos = 306, activeusers = 9, admins = 1, articles = 481, edits = 35123, files = 0, pages = 2039, users = 9461, depth = 180.7254 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 18, admins = 1, articles = 452, edits = 15931, files = 0, pages = 1994, users = 424, depth = 92.98433 }, ['ady'] = { pos = 308, activeusers = 9, admins = 1, articles = 451, edits = 12058, files = 0, pages = 3096, users = 5982, depth = 133.9592 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 19, admins = 3, articles = 451, edits = 49949, files = 0, pages = 3115, users = 13252, depth = 559.4794 }, ['ik'] = { pos = 310, activeusers = 12, admins = 2, articles = 439, edits = 37930, files = 0, pages = 2611, users = 7936, depth = 355.6039 }, ['din'] = { pos = 311, activeusers = 21, admins = 1, articles = 317, edits = 8049, files = 0, pages = 1086, users = 5681, depth = 43.61604 }, ['sg'] = { pos = 312, activeusers = 12, admins = 2, articles = 300, edits = 20583, files = 0, pages = 1983, users = 5975, depth = 326.6718 }, ['pwn'] = { pos = 313, activeusers = 13, admins = 0, articles = 278, edits = 10971, files = 0, pages = 430, users = 838, depth = 7.627379 }, ['kl'] = { pos = 314, activeusers = 18, admins = 2, articles = 242, edits = 74459, files = 0, pages = 2261, users = 12287, depth = 2292.232 }, ['ti'] = { pos = 315, activeusers = 13, admins = 2, articles = 234, edits = 23837, files = 0, pages = 2731, users = 8462, depth = 993.8831 }, ['dz'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 1, articles = 227, edits = 29388, files = 0, pages = 2282, users = 9204, depth = 1055.422 }, ['cr'] = { pos = 317, activeusers = 18, admins = 2, articles = 158, edits = 37357, files = 0, pages = 2160, users = 16726, depth = 2776.72 }, ['ng'] = { pos = 318, activeusers = 0, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 319, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 323, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 324, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 325, activeusers = 0, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 326, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 280187, admins = 3748, articles = 59264740, edits = 3213775300, files = 2760497, pages = 245004693, users = 103662328, depth = 128.8425, date = '@1660528834' }, } return info a6rl1ux1nlkuicfmc2p9bpehohdigns 4186972 4186965 2022-08-15T04:00:56Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 114399, admins = 1030, articles = 6564708, edits = 1109573972, files = 896309, pages = 56720404, users = 44291371, depth = 1141.896 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 191, admins = 6, articles = 6125877, edits = 34882316, files = 0, pages = 11232215, users = 93342, depth = 2.157856 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 16793, admins = 191, articles = 2715492, edits = 223831909, files = 128673, pages = 7498640, users = 3976105, depth = 92.61259 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1886, admins = 66, articles = 2552392, edits = 50977783, files = 0, pages = 6119860, users = 831466, depth = 16.2729 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16332, admins = 158, articles = 2445211, edits = 195659572, files = 69003, pages = 12145956, users = 4443312, depth = 253.5402 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3418, admins = 36, articles = 2098023, edits = 62452548, files = 20, pages = 4466168, users = 1224153, depth = 17.81604 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10552, admins = 77, articles = 1845033, edits = 124551499, files = 237615, pages = 7409125, users = 3230600, depth = 152.8841 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13211, admins = 63, articles = 1795346, edits = 144915966, files = 0, pages = 7709031, users = 6614872, depth = 203.956 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7382, admins = 122, articles = 1767046, edits = 128529320, files = 139207, pages = 7491637, users = 2282788, depth = 180.0606 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 203, admins = 7, articles = 1596715, edits = 7338303, files = 1474, pages = 2009901, users = 188504, depth = 0.2444879 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 3994, admins = 101, articles = 1532206, edits = 67624590, files = 261, pages = 3556972, users = 1186139, depth = 33.20011 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 15018, admins = 40, articles = 1337760, edits = 90785131, files = 30432, pages = 3952856, users = 1967262, depth = 87.76524 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8643, admins = 66, articles = 1296785, edits = 72906733, files = 60707, pages = 7117809, users = 3251604, depth = 206.3878 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2153, admins = 20, articles = 1275129, edits = 68935701, files = 24514, pages = 19375316, users = 876767, depth = 716.8914 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 85, admins = 3, articles = 1265926, edits = 6287409, files = 42, pages = 2881769, users = 52898, depth = 3.554629 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3105, admins = 45, articles = 1187016, edits = 36772553, files = 110437, pages = 4120150, users = 638813, depth = 54.4956 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4886, admins = 26, articles = 1182318, edits = 58894747, files = 49840, pages = 7804693, users = 2289665, depth = 236.7444 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8461, admins = 56, articles = 1094290, edits = 64019156, files = 58363, pages = 5400726, users = 2791763, depth = 183.5815 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5218, admins = 34, articles = 923257, edits = 35283257, files = 81793, pages = 5339583, users = 1142103, depth = 151.1953 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 988, admins = 30, articles = 707516, edits = 30500091, files = 15559, pages = 1764321, users = 425963, depth = 38.56921 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 737, admins = 18, articles = 661524, edits = 25126366, files = 36348, pages = 3985064, users = 310497, depth = 159.1494 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3193, admins = 41, articles = 626449, edits = 21499608, files = 47596, pages = 3293025, users = 1345728, depth = 118.2965 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1580, admins = 27, articles = 599775, edits = 33078933, files = 12720, pages = 2731347, users = 748525, depth = 152.967 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 988, admins = 40, articles = 595826, edits = 22830869, files = 4, pages = 1698485, users = 558862, depth = 46.03671 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1593, admins = 30, articles = 535740, edits = 20654360, files = 70041, pages = 1408421, users = 520368, depth = 38.91188 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1507, admins = 24, articles = 509902, edits = 25120057, files = 8426, pages = 1448463, users = 510213, depth = 58.7577 }, ['tr'] = { pos = 27, activeusers = 2996, admins = 23, articles = 509662, edits = 28264670, files = 37515, pages = 2382339, users = 1419220, depth = 160.1775 }, ['cs'] = { pos = 28, activeusers = 2051, admins = 32, articles = 508303, edits = 21549125, files = 1, pages = 1402126, users = 586076, depth = 47.52261 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 58, admins = 3, articles = 481123, edits = 8682067, files = 315, pages = 907855, users = 30720, depth = 7.523239 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 164, admins = 12, articles = 456862, edits = 41241432, files = 10238, pages = 4644240, users = 176275, depth = 745.9906 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 874, admins = 17, articles = 432709, edits = 15006942, files = 116455, pages = 2620757, users = 591622, depth = 146.4156 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 84, admins = 6, articles = 431625, edits = 3132376, files = 362, pages = 1063067, users = 53937, depth = 6.306189 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 81, admins = 5, articles = 417549, edits = 3526285, files = 6091, pages = 564749, users = 43120, depth = 0.7760018 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 242, admins = 12, articles = 397276, edits = 8997555, files = 0, pages = 825238, users = 138609, depth = 12.65235 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 522, admins = 15, articles = 359826, edits = 5629697, files = 19611, pages = 1041663, users = 298448, depth = 19.4059 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 298, admins = 16, articles = 322981, edits = 7666242, files = 11072, pages = 714140, users = 199439, depth = 15.74533 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3116, admins = 32, articles = 320483, edits = 34419203, files = 73849, pages = 1340089, users = 996156, depth = 259.9692 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 426, admins = 11, articles = 293039, edits = 8479200, files = 11343, pages = 988138, users = 123876, depth = 48.28139 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 743, admins = 25, articles = 283591, edits = 11466826, files = 549, pages = 631882, users = 311479, depth = 27.37202 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 744, admins = 25, articles = 283524, edits = 11196624, files = 0, pages = 907744, users = 435441, depth = 59.78873 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 121, admins = 5, articles = 242175, edits = 1522935, files = 246, pages = 571475, users = 37944, depth = 4.927299 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 530, admins = 10, articles = 241643, edits = 7400474, files = 0, pages = 549185, users = 221633, depth = 21.82736 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 199, admins = 16, articles = 231990, edits = 3057569, files = 10539, pages = 587818, users = 120898, depth = 12.237 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 416, admins = 33, articles = 229583, edits = 6169742, files = 756, pages = 542222, users = 168231, depth = 21.10069 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 41, admins = 5, articles = 225593, edits = 2444284, files = 177, pages = 385406, users = 16127, depth = 3.182777 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 221051, edits = 4178638, files = 3246, pages = 646588, users = 120781, depth = 23.94952 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 942, admins = 17, articles = 216687, edits = 8370409, files = 36, pages = 702377, users = 1224035, depth = 59.87272 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 472, admins = 11, articles = 213010, edits = 6428904, files = 20953, pages = 445367, users = 277898, depth = 17.17633 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1045, admins = 22, articles = 212480, edits = 9601953, files = 18494, pages = 629855, users = 369163, depth = 58.82145 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 318, admins = 10, articles = 203872, edits = 6650658, files = 23850, pages = 500138, users = 166461, depth = 28.08169 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 243, admins = 8, articles = 188091, edits = 6151301, files = 352, pages = 472070, users = 128287, depth = 29.70277 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 639, admins = 17, articles = 186040, edits = 6562181, files = 23755, pages = 510828, users = 251768, depth = 39.15262 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177346, edits = 5721135, files = 8314, pages = 439420, users = 213629, depth = 28.432 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 309, admins = 11, articles = 174856, edits = 5045834, files = 12534, pages = 994079, users = 149607, depth = 111.418 }, ['uz'] = { pos = 55, activeusers = 767, admins = 20, articles = 166666, edits = 2777310, files = 2067, pages = 687672, users = 76912, depth = 39.46703 }, ['nn'] = { pos = 56, activeusers = 124, admins = 14, articles = 162636, edits = 3389560, files = 16, pages = 372392, users = 121791, depth = 15.14044 }, ['ka'] = { pos = 57, activeusers = 252, admins = 6, articles = 162300, edits = 4395504, files = 14839, pages = 459764, users = 143123, depth = 32.11482 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1223, admins = 6, articles = 152286, edits = 5604091, files = 3594, pages = 1189942, users = 709356, depth = 218.6584 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 978, admins = 15, articles = 149486, edits = 10229285, files = 27280, pages = 973675, users = 429697, depth = 319.3625 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 340, admins = 31, articles = 147842, edits = 3484226, files = 7720, pages = 465623, users = 207691, depth = 34.57261 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 152, admins = 21, articles = 137126, edits = 3688371, files = 0, pages = 275761, users = 158113, depth = 13.67124 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 116, admins = 16, articles = 135008, edits = 11097562, files = 11271, pages = 275101, users = 73721, depth = 43.43594 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 109, admins = 11, articles = 129958, edits = 3701348, files = 0, pages = 228539, users = 106774, depth = 9.31923 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 222, admins = 12, articles = 129853, edits = 4789719, files = 8678, pages = 524174, users = 103306, depth = 84.26174 }, ['zh-yue'] = { pos = 65, activeusers = 294, admins = 12, articles = 126427, edits = 1860590, files = 2629, pages = 284923, users = 243688, depth = 10.26314 }, ['bn'] = { pos = 66, activeusers = 1111, admins = 14, articles = 126411, edits = 6035768, files = 15323, pages = 990097, users = 384556, depth = 284.575 }, ['lv'] = { pos = 67, activeusers = 297, admins = 13, articles = 115081, edits = 3662697, files = 25533, pages = 467398, users = 107975, depth = 73.44701 }, ['tg'] = { pos = 68, activeusers = 72, admins = 6, articles = 107733, edits = 1308931, files = 485, pages = 262818, users = 36126, depth = 10.32057 }, ['af'] = { pos = 69, activeusers = 190, admins = 16, articles = 104346, edits = 2514472, files = 9615, pages = 372825, users = 152172, depth = 44.6489 }, ['my'] = { pos = 70, activeusers = 147, admins = 4, articles = 103652, edits = 754375, files = 2980, pages = 216767, users = 103084, depth = 4.144567 }, ['mg'] = { pos = 71, activeusers = 47, admins = 3, articles = 94879, edits = 1045789, files = 3, pages = 245128, users = 28838, depth = 10.69878 }, ['bs'] = { pos = 72, activeusers = 183, admins = 9, articles = 90343, edits = 3415247, files = 5462, pages = 367701, users = 144547, depth = 87.54265 }, ['oc'] = { pos = 73, activeusers = 99, admins = 4, articles = 89797, edits = 2315635, files = 924, pages = 159312, users = 48404, depth = 8.710739 }, ['sq'] = { pos = 74, activeusers = 224, admins = 11, articles = 86097, edits = 2464045, files = 4730, pages = 263296, users = 143830, depth = 39.64157 }, ['mr'] = { pos = 75, activeusers = 169, admins = 12, articles = 85779, edits = 2141874, files = 19140, pages = 284950, users = 145784, depth = 40.5243 }, ['nds'] = { pos = 76, activeusers = 47, admins = 4, articles = 83903, edits = 990065, files = 0, pages = 162320, users = 48995, depth = 5.327913 }, ['ky'] = { pos = 77, activeusers = 86, admins = 2, articles = 81586, edits = 424158, files = 2688, pages = 111345, users = 33176, depth = 0.50683 }, ['ml'] = { pos = 78, activeusers = 266, admins = 15, articles = 78992, edits = 3704810, files = 6966, pages = 488365, users = 163235, depth = 203.7481 }, ['be-tarask'] = { pos = 79, activeusers = 133, admins = 4, articles = 78802, edits = 2325208, files = 1891, pages = 226441, users = 76211, depth = 36.04412 }, ['te'] = { pos = 80, activeusers = 196, admins = 13, articles = 77867, edits = 3605208, files = 12544, pages = 305634, users = 114488, depth = 100.9261 }, ['sw'] = { pos = 81, activeusers = 212, admins = 14, articles = 74532, edits = 1239411, files = 2270, pages = 150318, users = 55120, depth = 8.525046 }, ['br'] = { pos = 82, activeusers = 90, admins = 6, articles = 72407, edits = 2002857, files = 5404, pages = 141844, users = 70165, depth = 12.98553 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 20, admins = 2, articles = 72352, edits = 848785, files = 0, pages = 196959, users = 25050, depth = 12.7822 }, ['jv'] = { pos = 84, activeusers = 102, admins = 4, articles = 70247, edits = 1593466, files = 5430, pages = 178322, users = 53955, depth = 21.15109 }, ['vec'] = { pos = 85, activeusers = 45, admins = 5, articles = 68977, edits = 1100396, files = 724, pages = 140354, users = 32084, depth = 8.395223 }, ['ht'] = { pos = 86, activeusers = 43, admins = 3, articles = 67878, edits = 803513, files = 0, pages = 82076, users = 28521, depth = 0.4283246 }, ['pms'] = { pos = 87, activeusers = 41, admins = 4, articles = 66375, edits = 855401, files = 2069, pages = 101499, users = 25315, depth = 2.359972 }, ['pnb'] = { pos = 88, activeusers = 58, admins = 2, articles = 65802, edits = 606297, files = 225, pages = 113804, users = 32467, depth = 2.8351 }, ['su'] = { pos = 89, activeusers = 38, admins = 7, articles = 61275, edits = 629283, files = 545, pages = 97395, users = 28382, depth = 2.245113 }, ['lb'] = { pos = 90, activeusers = 73, admins = 5, articles = 61008, edits = 2391073, files = 2372, pages = 131459, users = 55162, depth = 24.25511 }, ['ba'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 7, articles = 60369, edits = 1149008, files = 1456, pages = 169932, users = 35454, depth = 22.27141 }, ['lld'] = { pos = 92, activeusers = 13, admins = 2, articles = 59758, edits = 94193, files = 0, pages = 63221, users = 2240, depth = 0.005003456 }, ['ga'] = { pos = 93, activeusers = 93, admins = 7, articles = 57347, edits = 1077249, files = 1123, pages = 96046, users = 52559, depth = 5.107576 }, ['szl'] = { pos = 94, activeusers = 49, admins = 3, articles = 55850, edits = 347624, files = 0, pages = 69135, users = 21783, depth = 0.2845041 }, ['lmo'] = { pos = 95, activeusers = 45, admins = 5, articles = 54946, edits = 1126395, files = 4437, pages = 123895, users = 37752, depth = 14.31597 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 123, admins = 19, articles = 54734, edits = 1760090, files = 3218, pages = 141569, users = 86766, depth = 31.29262 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 93, admins = 3, articles = 53876, edits = 1093653, files = 565, pages = 109166, users = 51843, depth = 10.55102 }, ['cv'] = { pos = 98, activeusers = 54, admins = 2, articles = 49623, edits = 749490, files = 537, pages = 97790, users = 31220, depth = 7.22112 }, ['fy'] = { pos = 99, activeusers = 66, admins = 8, articles = 49290, edits = 1086835, files = 7588, pages = 150407, users = 43478, depth = 30.41069 }, ['vo'] = { pos = 100, activeusers = 35, admins = 2, articles = 43726, edits = 3319950, files = 0, pages = 174290, users = 32367, depth = 169.8347 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 133, admins = 11, articles = 43069, edits = 1956846, files = 1897, pages = 234045, users = 123500, depth = 164.3938 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 50, admins = 4, articles = 42552, edits = 294400, files = 135, pages = 55371, users = 78743, depth = 0.4825294 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 163, admins = 7, articles = 42446, edits = 970302, files = 1617, pages = 185138, users = 51380, depth = 59.22936 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 73, admins = 6, articles = 42190, edits = 1838234, files = 1499, pages = 128482, users = 68389, depth = 59.85226 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40560, edits = 862317, files = 690, pages = 146765, users = 95492, depth = 40.28454 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 34, admins = 3, articles = 40161, edits = 487238, files = 209, pages = 60555, users = 24971, depth = 2.074851 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 110, admins = 9, articles = 38444, edits = 609516, files = 1581, pages = 134379, users = 42336, depth = 28.24559 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34278, edits = 553236, files = 168, pages = 59177, users = 24943, depth = 4.932765 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 56, admins = 5, articles = 33424, edits = 992859, files = 0, pages = 49191, users = 33664, depth = 4.491415 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 114, admins = 5, articles = 32311, edits = 1068385, files = 1258, pages = 103654, users = 58716, depth = 50.25088 }, ['gu'] = { pos = 111, activeusers = 71, admins = 3, articles = 29953, edits = 825374, files = 0, pages = 117708, users = 69128, depth = 60.18772 }, ['als'] = { pos = 112, activeusers = 71, admins = 9, articles = 29020, edits = 1014467, files = 571, pages = 69721, users = 92545, depth = 28.62132 }, ['bar'] = { pos = 113, activeusers = 56, admins = 3, articles = 28589, edits = 835528, files = 1320, pages = 111814, users = 63520, depth = 63.3249 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 165, admins = 3, articles = 28481, edits = 1109339, files = 2595, pages = 130354, users = 76182, depth = 108.8799 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 42, admins = 5, articles = 26213, edits = 732832, files = 1407, pages = 55698, users = 41364, depth = 16.64691 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 17, admins = 3, articles = 25087, edits = 886476, files = 45, pages = 62808, users = 23524, depth = 31.90957 }, ['avk'] = { pos = 117, activeusers = 30, admins = 6, articles = 23967, edits = 114099, files = 0, pages = 29086, users = 3097, depth = 0.1789537 }, ['ia'] = { pos = 118, activeusers = 44, admins = 6, articles = 23775, edits = 641962, files = 4, pages = 37734, users = 44762, depth = 5.864677 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 37, admins = 2, articles = 23067, edits = 650075, files = 0, pages = 55979, users = 27216, depth = 23.64093 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 99, admins = 3, articles = 21364, edits = 707103, files = 1475, pages = 97965, users = 78018, depth = 92.79306 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 14, admins = 2, articles = 20507, edits = 295932, files = 709, pages = 34664, users = 15145, depth = 4.068661 }, ['crh'] = { pos = 122, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19735, edits = 177467, files = 0, pages = 39656, users = 17870, depth = 4.559915 }, ['xmf'] = { pos = 123, activeusers = 27, admins = 3, articles = 19623, edits = 186147, files = 0, pages = 36514, users = 17104, depth = 3.777257 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 79, admins = 3, articles = 18028, edits = 510207, files = 3122, pages = 79901, users = 58410, depth = 75.21449 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 119, admins = 3, articles = 17669, edits = 166035, files = 0, pages = 31224, users = 18460, depth = 3.129581 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 26, admins = 5, articles = 17083, edits = 355483, files = 109, pages = 29092, users = 24183, depth = 6.038522 }, ['os'] = { pos = 127, activeusers = 37, admins = 3, articles = 16163, edits = 524094, files = 164, pages = 60172, users = 22617, depth = 64.57342 }, ['frr'] = { pos = 128, activeusers = 24, admins = 5, articles = 16118, edits = 231465, files = 1323, pages = 41285, users = 18009, depth = 13.6689 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 38, admins = 6, articles = 15909, edits = 566957, files = 347, pages = 32208, users = 25628, depth = 18.47662 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 48, admins = 5, articles = 15893, edits = 461778, files = 125, pages = 71785, users = 31119, depth = 79.55859 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15555, edits = 89597, files = 0, pages = 31363, users = 18986, depth = 2.95046 }, ['ps'] = { pos = 132, activeusers = 49, admins = 1, articles = 15437, edits = 283893, files = 1732, pages = 54427, users = 27853, depth = 33.27522 }, ['bug'] = { pos = 133, activeusers = 17, admins = 1, articles = 15411, edits = 200715, files = 0, pages = 19625, users = 12284, depth = 0.7647114 }, ['yi'] = { pos = 134, activeusers = 49, admins = 3, articles = 15394, edits = 579133, files = 1062, pages = 44211, users = 45487, depth = 45.90316 }, ['ilo'] = { pos = 135, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15362, edits = 391852, files = 0, pages = 70154, users = 16199, depth = 71.05725 }, ['sd'] = { pos = 136, activeusers = 28, admins = 4, articles = 15249, edits = 240172, files = 145, pages = 56239, users = 15791, depth = 30.8573 }, ['ban'] = { pos = 137, activeusers = 34, admins = 3, articles = 15060, edits = 122115, files = 112, pages = 30513, users = 5387, depth = 4.213663 }, ['am'] = { pos = 138, activeusers = 42, admins = 2, articles = 15042, edits = 371613, files = 1765, pages = 45919, users = 39295, depth = 34.10025 }, ['nap'] = { pos = 139, activeusers = 26, admins = 3, articles = 14730, edits = 664691, files = 281, pages = 23709, users = 27743, depth = 10.41734 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 32, admins = 3, articles = 14268, edits = 381657, files = 1765, pages = 47684, users = 22221, depth = 43.9019 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 37, admins = 4, articles = 13823, edits = 377344, files = 133, pages = 35374, users = 23079, depth = 25.92886 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 36, admins = 3, articles = 13776, edits = 368759, files = 0, pages = 40263, users = 26935, depth = 33.85757 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 23, admins = 1, articles = 13751, edits = 213200, files = 462, pages = 30206, users = 14946, depth = 10.10698 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 24, admins = 5, articles = 13722, edits = 229525, files = 115, pages = 39300, users = 11780, depth = 20.29251 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13673, edits = 454300, files = 623, pages = 65533, users = 26545, depth = 99.72869 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 34, admins = 3, articles = 13444, edits = 165790, files = 263, pages = 30427, users = 30223, depth = 8.695028 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 17, admins = 2, articles = 13305, edits = 50767, files = 0, pages = 20827, users = 4044, depth = 0.7790973 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 27, admins = 3, articles = 13011, edits = 152281, files = 2739, pages = 35049, users = 23391, depth = 12.46502 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 30, admins = 3, articles = 12547, edits = 137270, files = 0, pages = 26473, users = 24159, depth = 6.387714 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 38, admins = 3, articles = 12269, edits = 233434, files = 865, pages = 32939, users = 19721, depth = 20.11483 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 59, admins = 4, articles = 11776, edits = 469481, files = 445, pages = 70191, users = 35416, depth = 164.5848 }, ['shn'] = { pos = 152, activeusers = 10, admins = 2, articles = 11624, edits = 55085, files = 60, pages = 27137, users = 3288, depth = 3.615362 }, ['wa'] = { pos = 153, activeusers = 30, admins = 4, articles = 11556, edits = 388521, files = 622, pages = 27263, users = 22274, depth = 26.32766 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11427, edits = 380038, files = 0, pages = 96931, users = 94581, depth = 219.5193 }, ['ie'] = { pos = 155, activeusers = 27, admins = 3, articles = 11055, edits = 151007, files = 0, pages = 14858, users = 16921, depth = 1.20274 }, ['lij'] = { pos = 156, activeusers = 31, admins = 8, articles = 11020, edits = 231794, files = 7, pages = 26616, users = 14508, depth = 17.44306 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 102, admins = 4, articles = 10620, edits = 330297, files = 1704, pages = 73139, users = 34603, depth = 156.5059 }, ['zu'] = { pos = 158, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10579, edits = 96689, files = 0, pages = 23977, users = 17580, depth = 6.468043 }, ['mrj'] = { pos = 159, activeusers = 11, admins = 1, articles = 10426, edits = 100507, files = 0, pages = 18656, users = 9961, depth = 3.356928 }, ['mhr'] = { pos = 160, activeusers = 24, admins = 1, articles = 10425, edits = 184915, files = 0, pages = 27244, users = 13120, depth = 17.66646 }, ['hif'] = { pos = 161, activeusers = 32, admins = 2, articles = 10270, edits = 272242, files = 192, pages = 42221, users = 29606, depth = 62.41006 }, ['hyw'] = { pos = 162, activeusers = 36, admins = 5, articles = 10256, edits = 195171, files = 0, pages = 21580, users = 7348, depth = 11.02574 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 19, admins = 1, articles = 10101, edits = 48812, files = 0, pages = 16222, users = 2208, depth = 1.104939 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 48, admins = 6, articles = 9521, edits = 282077, files = 1101, pages = 33420, users = 36313, depth = 53.18088 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 28, admins = 1, articles = 9445, edits = 122378, files = 0, pages = 18264, users = 30417, depth = 5.84174 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 13, admins = 2, articles = 9306, edits = 140143, files = 288, pages = 17645, users = 10820, depth = 6.377516 }, ['ig'] = { pos = 167, activeusers = 94, admins = 5, articles = 8880, edits = 86672, files = 0, pages = 15314, users = 13849, depth = 2.971162 }, ['pam'] = { pos = 168, activeusers = 22, admins = 2, articles = 8847, edits = 295764, files = 403, pages = 21424, users = 19414, depth = 27.90017 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8524, edits = 49754, files = 0, pages = 10768, users = 5846, depth = 0.3202225 }, ['sn'] = { pos = 170, activeusers = 28, admins = 1, articles = 8495, edits = 97545, files = 0, pages = 16798, users = 15490, depth = 5.547416 }, ['so'] = { pos = 171, activeusers = 63, admins = 1, articles = 8452, edits = 239632, files = 0, pages = 25763, users = 32226, depth = 39.01878 }, ['rue'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8387, edits = 130997, files = 87, pages = 17647, users = 25396, depth = 9.048969 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 36, admins = 2, articles = 8009, edits = 723310, files = 53, pages = 69068, users = 29708, depth = 608.6819 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 20, admins = 6, articles = 7802, edits = 300662, files = 0, pages = 20860, users = 26312, depth = 40.37436 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 28, admins = 4, articles = 7709, edits = 139665, files = 0, pages = 26175, users = 11805, depth = 30.61614 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 24, admins = 5, articles = 7637, edits = 308838, files = 480, pages = 21222, users = 24656, depth = 46.04878 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 15, admins = 6, articles = 7596, edits = 320793, files = 571, pages = 20404, users = 25888, depth = 44.69946 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7423, edits = 153287, files = 0, pages = 13449, users = 16657, depth = 7.511292 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 44, admins = 3, articles = 7409, edits = 97144, files = 0, pages = 16965, users = 5464, depth = 9.525662 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 22, admins = 4, articles = 7330, edits = 177302, files = 150, pages = 16373, users = 21953, depth = 16.48172 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 29, admins = 3, articles = 7193, edits = 501091, files = 170, pages = 19385, users = 20729, depth = 74.26438 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 29, admins = 1, articles = 6697, edits = 151482, files = 0, pages = 31095, users = 14477, depth = 64.65742 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 19, admins = 1, articles = 6489, edits = 394778, files = 146, pages = 33577, users = 38634, depth = 204.8846 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 18, admins = 2, articles = 6436, edits = 105942, files = 0, pages = 15904, users = 12052, depth = 14.41605 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 16, admins = 3, articles = 6427, edits = 62085, files = 807, pages = 13815, users = 14297, depth = 5.938447 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 43, admins = 2, articles = 6354, edits = 230387, files = 319, pages = 15756, users = 24796, depth = 32.01534 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 25, admins = 4, articles = 6243, edits = 176751, files = 196, pages = 12094, users = 13212, depth = 12.83706 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 29, admins = 2, articles = 6205, edits = 379557, files = 0, pages = 14798, users = 19888, depth = 49.19037 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 15, admins = 1, articles = 6012, edits = 139833, files = 0, pages = 17555, users = 26483, depth = 29.36353 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 20, admins = 2, articles = 5987, edits = 118158, files = 9, pages = 20331, users = 17750, depth = 33.36003 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5723, edits = 185515, files = 41, pages = 43552, users = 6351, depth = 186.1115 }, ['gv'] = { pos = 192, activeusers = 21, admins = 3, articles = 5703, edits = 309175, files = 185, pages = 20797, users = 18077, depth = 104.1371 }, ['frp'] = { pos = 193, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5605, edits = 214819, files = 0, pages = 15468, users = 14729, depth = 43.00365 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5518, edits = 199496, files = 6, pages = 11763, users = 13732, depth = 21.72289 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 20, admins = 1, articles = 5480, edits = 139777, files = 0, pages = 16706, users = 13241, depth = 35.11172 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 28, admins = 3, articles = 5433, edits = 185975, files = 0, pages = 8725, users = 15454, depth = 7.825811 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 23, admins = 3, articles = 5410, edits = 68785, files = 49, pages = 10540, users = 15825, depth = 5.868043 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 32, admins = 1, articles = 5348, edits = 153833, files = 282, pages = 14949, users = 19812, depth = 33.16557 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 7, admins = 1, articles = 5232, edits = 26919, files = 0, pages = 5769, users = 1306, depth = 0.04915543 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5180, edits = 120821, files = 9, pages = 17160, users = 13817, depth = 37.65991 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 14, admins = 3, articles = 5060, edits = 119345, files = 1, pages = 9663, users = 12068, depth = 10.22052 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 28, admins = 1, articles = 5027, edits = 95592, files = 0, pages = 8631, users = 15354, depth = 5.692621 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 27, admins = 2, articles = 4900, edits = 121082, files = 0, pages = 11327, users = 16464, depth = 18.39031 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 17, admins = 2, articles = 4833, edits = 219257, files = 0, pages = 10372, users = 12361, depth = 27.76643 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 42, admins = 5, articles = 4746, edits = 278308, files = 1145, pages = 19134, users = 20204, depth = 133.6796 }, ['tum'] = { pos = 206, activeusers = 22, admins = 2, articles = 4727, edits = 31045, files = 0, pages = 6769, users = 7189, depth = 0.8558692 }, ['bjn'] = { pos = 207, activeusers = 24, admins = 2, articles = 4619, edits = 77174, files = 1, pages = 22468, users = 12811, depth = 51.29068 }, ['smn'] = { pos = 208, activeusers = 17, admins = 6, articles = 4516, edits = 66547, files = 0, pages = 14240, users = 2304, depth = 21.66709 }, ['lez'] = { pos = 209, activeusers = 18, admins = 3, articles = 4306, edits = 86671, files = 10, pages = 13030, users = 9811, depth = 27.30314 }, ['lfn'] = { pos = 210, activeusers = 26, admins = 1, articles = 4176, edits = 38026, files = 0, pages = 6669, users = 9226, depth = 2.032093 }, ['stq'] = { pos = 211, activeusers = 15, admins = 5, articles = 4066, edits = 121168, files = 429, pages = 10692, users = 12546, depth = 30.09519 }, ['lo'] = { pos = 212, activeusers = 22, admins = 1, articles = 4055, edits = 94927, files = 0, pages = 12339, users = 15439, depth = 32.10764 }, ['mwl'] = { pos = 213, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3881, edits = 98679, files = 0, pages = 10212, users = 12227, depth = 25.71409 }, ['olo'] = { pos = 214, activeusers = 17, admins = 2, articles = 3878, edits = 32123, files = 0, pages = 10642, users = 6021, depth = 9.182998 }, ['fur'] = { pos = 215, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3760, edits = 170361, files = 318, pages = 8588, users = 13227, depth = 32.70672 }, ['rm'] = { pos = 216, activeusers = 18, admins = 3, articles = 3754, edits = 163010, files = 51, pages = 9596, users = 18552, depth = 41.13946 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 39, admins = 2, articles = 3696, edits = 205687, files = 300, pages = 16573, users = 117830, depth = 150.6507 }, ['lad'] = { pos = 218, activeusers = 29, admins = 5, articles = 3603, edits = 208869, files = 23, pages = 12943, users = 19659, depth = 108.4437 }, ['gom'] = { pos = 219, activeusers = 12, admins = 4, articles = 3549, edits = 206371, files = 0, pages = 9039, users = 8644, depth = 54.63374 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 12, admins = 1, articles = 3442, edits = 59740, files = 0, pages = 10997, users = 7896, depth = 26.17208 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3372, edits = 115971, files = 0, pages = 7556, users = 16053, depth = 23.63011 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 11, admins = 1, articles = 3364, edits = 43449, files = 0, pages = 11209, users = 8091, depth = 21.08078 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 21, admins = 1, articles = 3325, edits = 142772, files = 0, pages = 11200, users = 17240, depth = 71.50607 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 29, admins = 1, articles = 3309, edits = 85832, files = 0, pages = 9338, users = 11155, depth = 30.51353 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 12, admins = 3, articles = 3307, edits = 237420, files = 3, pages = 19205, users = 5513, depth = 285.7061 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 29, admins = 4, articles = 3271, edits = 121812, files = 32, pages = 8569, users = 11813, depth = 37.29261 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 19, admins = 2, articles = 3129, edits = 110083, files = 0, pages = 8234, users = 13523, depth = 35.58687 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 27, admins = 2, articles = 3122, edits = 83199, files = 0, pages = 14700, users = 13352, depth = 77.83987 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 20, admins = 3, articles = 3019, edits = 129997, files = 932, pages = 11203, users = 23361, depth = 85.27151 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2915, edits = 1606841, files = 0, pages = 10541, users = 21369, depth = 1043.296 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 24, admins = 1, articles = 2794, edits = 67762, files = 0, pages = 6579, users = 12684, depth = 18.90189 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 19, admins = 1, articles = 2772, edits = 69880, files = 9, pages = 11045, users = 13839, depth = 56.35426 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 20, admins = 4, articles = 2740, edits = 89865, files = 0, pages = 6916, users = 10768, depth = 30.18252 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 15, admins = 5, articles = 2681, edits = 90221, files = 0, pages = 6011, users = 13375, depth = 23.15558 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2576, edits = 73078, files = 0, pages = 8813, users = 7578, depth = 48.60967 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 10, admins = 2, articles = 2547, edits = 101637, files = 0, pages = 4637, users = 6642, depth = 14.75874 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 15, admins = 1, articles = 2456, edits = 96455, files = 0, pages = 5524, users = 15066, depth = 27.2474 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24111, files = 0, pages = 5350, users = 1912, depth = 6.448905 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 9, admins = 0, articles = 2420, edits = 54104, files = 0, pages = 2824, users = 1105, depth = 0.5339452 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2116, edits = 93459, files = 0, pages = 5071, users = 13908, depth = 35.94274 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 12, admins = 2, articles = 2092, edits = 54712, files = 37, pages = 11734, users = 3297, depth = 99.04837 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 14, admins = 2, articles = 2057, edits = 106202, files = 0, pages = 14327, users = 9672, depth = 263.7534 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 13, admins = 1, articles = 2046, edits = 85047, files = 0, pages = 11860, users = 9273, depth = 164.9891 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 7, admins = 1, articles = 2030, edits = 128402, files = 0, pages = 5360, users = 2317, depth = 64.46194 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2010, edits = 39345, files = 0, pages = 4143, users = 9746, depth = 10.69459 }, ['dag'] = { pos = 246, activeusers = 41, admins = 4, articles = 1966, edits = 42247, files = 0, pages = 4406, users = 1815, depth = 14.76944 }, ['kaa'] = { pos = 247, activeusers = 25, admins = 1, articles = 1943, edits = 45863, files = 3, pages = 5100, users = 10241, depth = 23.74083 }, ['pdc'] = { pos = 248, activeusers = 23, admins = 1, articles = 1932, edits = 105127, files = 0, pages = 5835, users = 30371, depth = 73.5286 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 9, admins = 5, articles = 1909, edits = 14696, files = 0, pages = 3017, users = 3692, depth = 1.640935 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1908, edits = 41568, files = 12, pages = 5328, users = 9231, depth = 25.06631 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1902, edits = 64333, files = 0, pages = 11662, users = 8528, depth = 145.2578 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1850, edits = 95322, files = 0, pages = 6421, users = 18792, depth = 90.62948 }, ['tcy'] = { pos = 253, activeusers = 40, admins = 2, articles = 1744, edits = 102852, files = 1, pages = 8980, users = 4931, depth = 197.1699 }, ['kbp'] = { pos = 254, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1698, edits = 16065, files = 0, pages = 3375, users = 3841, depth = 4.64299 }, ['jam'] = { pos = 255, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1685, edits = 20759, files = 0, pages = 3024, users = 7237, depth = 4.334969 }, ['na'] = { pos = 256, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1661, edits = 89532, files = 4, pages = 4884, users = 11479, depth = 69.02144 }, ['wo'] = { pos = 257, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1651, edits = 104429, files = 0, pages = 5367, users = 13938, depth = 98.57047 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 10, admins = 1, articles = 1595, edits = 43685, files = 0, pages = 6742, users = 9142, depth = 67.47308 }, ['nia'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1518, edits = 17547, files = 0, pages = 3606, users = 1210, depth = 9.206501 }, ['nov'] = { pos = 260, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1516, edits = 177708, files = 0, pages = 4408, users = 10832, depth = 146.7113 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20639, files = 0, pages = 3075, users = 7962, depth = 7.323189 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1503, edits = 66592, files = 0, pages = 3910, users = 8921, depth = 43.67969 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1419, edits = 26742, files = 0, pages = 4810, users = 7159, depth = 31.7497 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1395, edits = 41809, files = 0, pages = 3296, users = 12151, depth = 23.55583 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1350, edits = 86608, files = 0, pages = 5679, users = 12370, depth = 156.8172 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1305, edits = 111658, files = 0, pages = 5717, users = 15003, depth = 223.2398 }, ['nqo'] = { pos = 267, activeusers = 24, admins = 1, articles = 1303, edits = 9990, files = 0, pages = 2621, users = 2866, depth = 3.899783 }, ['roa-rup'] = { pos = 268, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1293, edits = 205278, files = 0, pages = 4295, users = 12998, depth = 257.6342 }, ['fj'] = { pos = 269, activeusers = 8, admins = 1, articles = 1274, edits = 35438, files = 0, pages = 3631, users = 8355, depth = 33.40591 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1264, edits = 50236, files = 0, pages = 14660, users = 7799, depth = 384.8905 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1254, edits = 43788, files = 0, pages = 2904, users = 9973, depth = 26.10546 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 34, admins = 1, articles = 1239, edits = 33882, files = 0, pages = 3823, users = 11720, depth = 38.54848 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1229, edits = 33905, files = 0, pages = 4517, users = 2667, depth = 53.72464 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1217, edits = 53088, files = 0, pages = 2993, users = 6859, depth = 37.77413 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 24, admins = 2, articles = 1175, edits = 62334, files = 9, pages = 7813, users = 9364, depth = 254.6279 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 25, admins = 2, articles = 1166, edits = 82619, files = 0, pages = 5568, users = 23043, depth = 211.487 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1152, edits = 33361, files = 0, pages = 3837, users = 1470, depth = 47.23141 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 7, admins = 1, articles = 1112, edits = 39153, files = 0, pages = 2729, users = 7030, depth = 30.33695 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 13, admins = 0, articles = 1110, edits = 85634, files = 0, pages = 2064, users = 1188, depth = 30.64696 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1094, edits = 38034, files = 0, pages = 3739, users = 9465, depth = 59.46114 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1065, edits = 42632, files = 0, pages = 3295, users = 9620, depth = 56.72712 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1050, edits = 16485, files = 0, pages = 2556, users = 2186, depth = 13.26782 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1045, edits = 35955, files = 0, pages = 3712, users = 1639, depth = 63.09062 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 14, admins = 1, articles = 1026, edits = 46154, files = 0, pages = 3904, users = 21809, depth = 93.02215 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 11, admins = 1, articles = 1014, edits = 35315, files = 0, pages = 3223, users = 6690, depth = 52.00132 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 20, admins = 2, articles = 1011, edits = 29117, files = 0, pages = 1766, users = 493, depth = 9.194911 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 15, admins = 1, articles = 918, edits = 37987, files = 0, pages = 4001, users = 9370, depth = 107.0849 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 13, admins = 1, articles = 889, edits = 44150, files = 0, pages = 3326, users = 10478, depth = 99.7507 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 14, admins = 1, articles = 866, edits = 46130, files = 0, pages = 3805, users = 17705, depth = 139.6343 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 18, admins = 0, articles = 860, edits = 8864, files = 0, pages = 1628, users = 1565, depth = 4.342111 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 24, admins = 1, articles = 844, edits = 28408, files = 0, pages = 4255, users = 9433, depth = 109.0485 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 21, admins = 0, articles = 838, edits = 32165, files = 0, pages = 1656, users = 925, depth = 18.50725 }, ['blk'] = { pos = 293, activeusers = 32, admins = 1, articles = 805, edits = 15490, files = 0, pages = 3468, users = 210, depth = 48.87906 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 13, admins = 2, articles = 783, edits = 40185, files = 0, pages = 3145, users = 9864, depth = 116.2732 }, ['tn'] = { pos = 295, activeusers = 21, admins = 2, articles = 776, edits = 28133, files = 0, pages = 3685, users = 9236, depth = 107.2859 }, ['ve'] = { pos = 296, activeusers = 15, admins = 1, articles = 748, edits = 19283, files = 0, pages = 2235, users = 7189, depth = 34.09697 }, ['rmy'] = { pos = 297, activeusers = 16, admins = 1, articles = 730, edits = 50222, files = 0, pages = 2701, users = 16387, depth = 135.5492 }, ['ts'] = { pos = 298, activeusers = 12, admins = 2, articles = 717, edits = 36631, files = 0, pages = 3760, users = 8821, depth = 175.4796 }, ['chy'] = { pos = 299, activeusers = 11, admins = 1, articles = 662, edits = 24107, files = 0, pages = 2258, users = 10599, depth = 62.05388 }, ['rn'] = { pos = 300, activeusers = 11, admins = 1, articles = 620, edits = 23098, files = 0, pages = 2450, users = 8962, depth = 82.13479 }, ['iu'] = { pos = 301, activeusers = 18, admins = 2, articles = 593, edits = 44498, files = 0, pages = 3183, users = 16992, depth = 266.6822 }, ['ak'] = { pos = 302, activeusers = 19, admins = 1, articles = 590, edits = 28897, files = 0, pages = 2441, users = 12464, depth = 116.5182 }, ['ss'] = { pos = 303, activeusers = 10, admins = 3, articles = 574, edits = 38070, files = 0, pages = 2410, users = 7624, depth = 161.6171 }, ['ch'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 543, edits = 22838, files = 0, pages = 2501, users = 14400, depth = 118.7326 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 49, admins = 0, articles = 511, edits = 24872, files = 0, pages = 2466, users = 7875, depth = 147.6282 }, ['pnt'] = { pos = 306, activeusers = 9, admins = 1, articles = 481, edits = 35123, files = 0, pages = 2039, users = 9461, depth = 180.7254 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 18, admins = 1, articles = 452, edits = 15931, files = 0, pages = 1994, users = 424, depth = 92.98433 }, ['ady'] = { pos = 308, activeusers = 9, admins = 1, articles = 451, edits = 12058, files = 0, pages = 3096, users = 5982, depth = 133.9592 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 19, admins = 3, articles = 451, edits = 49949, files = 0, pages = 3115, users = 13252, depth = 559.4794 }, ['ik'] = { pos = 310, activeusers = 12, admins = 2, articles = 439, edits = 37930, files = 0, pages = 2611, users = 7936, depth = 355.6039 }, ['din'] = { pos = 311, activeusers = 21, admins = 1, articles = 317, edits = 8049, files = 0, pages = 1086, users = 5681, depth = 43.61604 }, ['sg'] = { pos = 312, activeusers = 12, admins = 2, articles = 300, edits = 20583, files = 0, pages = 1983, users = 5975, depth = 326.6718 }, ['pwn'] = { pos = 313, activeusers = 13, admins = 0, articles = 278, edits = 10971, files = 0, pages = 430, users = 838, depth = 7.627379 }, ['kl'] = { pos = 314, activeusers = 18, admins = 2, articles = 242, edits = 74459, files = 0, pages = 2261, users = 12287, depth = 2292.232 }, ['ti'] = { pos = 315, activeusers = 13, admins = 2, articles = 234, edits = 23837, files = 0, pages = 2731, users = 8462, depth = 993.8831 }, ['dz'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 1, articles = 227, edits = 29393, files = 0, pages = 2282, users = 9204, depth = 1055.602 }, ['cr'] = { pos = 317, activeusers = 18, admins = 2, articles = 158, edits = 37357, files = 0, pages = 2160, users = 16726, depth = 2776.72 }, ['ng'] = { pos = 318, activeusers = 0, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 319, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 323, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 324, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 325, activeusers = 0, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 326, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 280187, admins = 3748, articles = 59265024, edits = 3213802092, files = 2760512, pages = 245005737, users = 103663112, depth = 128.8428, date = '@1660536049' }, } return info scg35ij9uzi0w7f00jgfqgy4gw86c9d 4187001 4186972 2022-08-15T06:00:39Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 114399, admins = 1030, articles = 6564691, edits = 1109586974, files = 896308, pages = 56720661, users = 44291699, depth = 1141.923 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 191, admins = 6, articles = 6125876, edits = 34882304, files = 0, pages = 11232215, users = 93341, depth = 2.157857 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 16793, admins = 191, articles = 2715500, edits = 223833123, files = 128673, pages = 7498658, users = 3976132, depth = 92.61272 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1886, admins = 66, articles = 2552392, edits = 50978229, files = 0, pages = 6119863, users = 831470, depth = 16.27306 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16332, admins = 158, articles = 2445220, edits = 195660458, files = 69003, pages = 12145991, users = 4443341, depth = 253.5401 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3418, admins = 36, articles = 2098025, edits = 62452661, files = 20, pages = 4466171, users = 1224157, depth = 17.81604 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10552, admins = 77, articles = 1845033, edits = 124553752, files = 237620, pages = 7409186, users = 3230622, depth = 152.889 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13211, admins = 63, articles = 1795352, edits = 144917290, files = 0, pages = 7709064, users = 6614915, depth = 203.9575 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7382, admins = 122, articles = 1767046, edits = 128530263, files = 139207, pages = 7491649, users = 2282797, depth = 180.0624 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 203, admins = 7, articles = 1596716, edits = 7338288, files = 1474, pages = 2009901, users = 188507, depth = 0.2444859 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 3994, admins = 101, articles = 1532215, edits = 67624822, files = 261, pages = 3556986, users = 1186147, depth = 33.19987 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 15018, admins = 40, articles = 1337773, edits = 90786735, files = 30433, pages = 3952896, users = 1967302, depth = 87.76602 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8643, admins = 66, articles = 1296794, edits = 72908077, files = 60707, pages = 7117877, users = 3251633, depth = 206.391 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2153, admins = 20, articles = 1275133, edits = 68937158, files = 24514, pages = 19375334, users = 876775, depth = 716.9022 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 85, admins = 3, articles = 1265926, edits = 6287418, files = 42, pages = 2881769, users = 52898, depth = 3.554633 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3105, admins = 45, articles = 1187020, edits = 36772991, files = 110438, pages = 4120171, users = 638820, depth = 54.49623 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4886, admins = 26, articles = 1182351, edits = 58893351, files = 49840, pages = 7805224, users = 2289678, depth = 236.7451 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8461, admins = 56, articles = 1094288, edits = 64019822, files = 58363, pages = 5400736, users = 2791780, depth = 183.5848 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5218, admins = 34, articles = 923264, edits = 35283510, files = 81793, pages = 5339608, users = 1142116, depth = 151.1947 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 988, admins = 30, articles = 707538, edits = 30500048, files = 15559, pages = 1764335, users = 425969, depth = 38.56586 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 737, admins = 18, articles = 661524, edits = 25126430, files = 36348, pages = 3985079, users = 310498, depth = 159.1507 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3193, admins = 41, articles = 626455, edits = 21499951, files = 47598, pages = 3293065, users = 1345746, depth = 118.2977 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1580, admins = 27, articles = 599875, edits = 33079847, files = 12720, pages = 2731618, users = 748530, depth = 152.9297 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 988, admins = 40, articles = 595860, edits = 22830976, files = 4, pages = 1698519, users = 558864, depth = 46.03075 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1593, admins = 30, articles = 535739, edits = 20654487, files = 70044, pages = 1408423, users = 520370, depth = 38.91247 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1507, admins = 24, articles = 509903, edits = 25120196, files = 8426, pages = 1448465, users = 510217, depth = 58.75784 }, ['tr'] = { pos = 27, activeusers = 2996, admins = 23, articles = 509664, edits = 28265473, files = 37515, pages = 2382354, users = 1419229, depth = 160.182 }, ['cs'] = { pos = 28, activeusers = 2051, admins = 32, articles = 508305, edits = 21549255, files = 1, pages = 1402139, users = 586083, depth = 47.52325 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 58, admins = 3, articles = 481124, edits = 8682060, files = 315, pages = 907856, users = 30720, depth = 7.523192 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 164, admins = 12, articles = 456862, edits = 41241436, files = 10238, pages = 4644241, users = 176276, depth = 745.9908 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 874, admins = 17, articles = 432711, edits = 15007019, files = 116455, pages = 2620763, users = 591623, depth = 146.4152 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 84, admins = 6, articles = 431625, edits = 3132376, files = 362, pages = 1063067, users = 53937, depth = 6.306189 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 81, admins = 5, articles = 417549, edits = 3526286, files = 6091, pages = 564749, users = 43120, depth = 0.7760019 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 242, admins = 12, articles = 397276, edits = 8997599, files = 0, pages = 825244, users = 138612, depth = 12.65267 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 522, admins = 15, articles = 359828, edits = 5629851, files = 19611, pages = 1041665, users = 298451, depth = 19.40618 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 298, admins = 16, articles = 322984, edits = 7666282, files = 11072, pages = 714145, users = 199441, depth = 15.74517 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3116, admins = 32, articles = 320485, edits = 34419453, files = 73850, pages = 1340098, users = 996167, depth = 259.9697 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 426, admins = 11, articles = 293038, edits = 8479218, files = 11343, pages = 988137, users = 123877, depth = 48.28187 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 743, admins = 25, articles = 283591, edits = 11466760, files = 549, pages = 631884, users = 311482, depth = 27.37209 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 744, admins = 25, articles = 283554, edits = 11196697, files = 0, pages = 907778, users = 435443, depth = 59.77501 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 121, admins = 5, articles = 242175, edits = 1522920, files = 246, pages = 571475, users = 37944, depth = 4.927251 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 530, admins = 10, articles = 241643, edits = 7400521, files = 0, pages = 549185, users = 221634, depth = 21.82751 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 199, admins = 16, articles = 231990, edits = 3057576, files = 10539, pages = 587819, users = 120899, depth = 12.23708 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 416, admins = 33, articles = 229583, edits = 6169757, files = 756, pages = 542222, users = 168234, depth = 21.10074 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 41, admins = 5, articles = 225594, edits = 2444286, files = 177, pages = 385408, users = 16127, depth = 3.182775 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 221057, edits = 4178328, files = 3246, pages = 646596, users = 120784, depth = 23.94637 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 942, admins = 17, articles = 216705, edits = 8370571, files = 36, pages = 702428, users = 1224043, depth = 59.86772 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 472, admins = 11, articles = 213010, edits = 6428912, files = 20953, pages = 445368, users = 277899, depth = 17.17646 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1045, admins = 22, articles = 212486, edits = 9602019, files = 18494, pages = 629866, users = 369167, depth = 58.81892 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 318, admins = 10, articles = 203872, edits = 6650682, files = 23850, pages = 500138, users = 166463, depth = 28.08179 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 243, admins = 8, articles = 188091, edits = 6151302, files = 352, pages = 472070, users = 128288, depth = 29.70278 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 639, admins = 17, articles = 186042, edits = 6561778, files = 23756, pages = 510831, users = 251769, depth = 39.14938 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177346, edits = 5721139, files = 8314, pages = 439420, users = 213629, depth = 28.43202 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 309, admins = 11, articles = 174861, edits = 5045902, files = 12534, pages = 994089, users = 149610, depth = 111.4134 }, ['uz'] = { pos = 55, activeusers = 767, admins = 20, articles = 166702, edits = 2777508, files = 2067, pages = 687724, users = 76920, depth = 39.45224 }, ['nn'] = { pos = 56, activeusers = 124, admins = 14, articles = 162636, edits = 3389560, files = 16, pages = 372392, users = 121791, depth = 15.14044 }, ['ka'] = { pos = 57, activeusers = 252, admins = 6, articles = 162300, edits = 4395514, files = 14839, pages = 459766, users = 143126, depth = 32.11519 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1223, admins = 6, articles = 152288, edits = 5604161, files = 3595, pages = 1189961, users = 709370, depth = 218.6591 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 978, admins = 15, articles = 149487, edits = 10229442, files = 27280, pages = 973702, users = 429710, depth = 319.3744 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 340, admins = 31, articles = 147842, edits = 3484315, files = 7720, pages = 465628, users = 207696, depth = 34.57421 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 152, admins = 21, articles = 137126, edits = 3688372, files = 0, pages = 275761, users = 158113, depth = 13.67124 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 116, admins = 16, articles = 135008, edits = 11097562, files = 11271, pages = 275101, users = 73722, depth = 43.43594 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 109, admins = 11, articles = 129958, edits = 3701336, files = 0, pages = 228539, users = 106775, depth = 9.3192 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 222, admins = 12, articles = 129858, edits = 4789733, files = 8678, pages = 524179, users = 103308, depth = 84.25468 }, ['zh-yue'] = { pos = 65, activeusers = 294, admins = 12, articles = 126429, edits = 1860627, files = 2629, pages = 284927, users = 243696, depth = 10.26313 }, ['bn'] = { pos = 66, activeusers = 1111, admins = 14, articles = 126412, edits = 6035526, files = 15323, pages = 990117, users = 384568, depth = 284.5659 }, ['lv'] = { pos = 67, activeusers = 297, admins = 13, articles = 115083, edits = 3662714, files = 25533, pages = 467400, users = 107976, depth = 73.44448 }, ['tg'] = { pos = 68, activeusers = 72, admins = 6, articles = 107733, edits = 1308931, files = 485, pages = 262818, users = 36126, depth = 10.32057 }, ['af'] = { pos = 69, activeusers = 190, admins = 16, articles = 104348, edits = 2514462, files = 9615, pages = 372827, users = 152174, depth = 44.64677 }, ['my'] = { pos = 70, activeusers = 147, admins = 4, articles = 103651, edits = 754415, files = 2980, pages = 216773, users = 103087, depth = 4.145265 }, ['mg'] = { pos = 71, activeusers = 47, admins = 3, articles = 94879, edits = 1045796, files = 3, pages = 245128, users = 28838, depth = 10.69885 }, ['bs'] = { pos = 72, activeusers = 183, admins = 9, articles = 90343, edits = 3415231, files = 5462, pages = 367704, users = 144548, depth = 87.54342 }, ['oc'] = { pos = 73, activeusers = 99, admins = 4, articles = 89797, edits = 2315635, files = 924, pages = 159312, users = 48405, depth = 8.710739 }, ['sq'] = { pos = 74, activeusers = 224, admins = 11, articles = 86097, edits = 2464048, files = 4730, pages = 263296, users = 143831, depth = 39.64162 }, ['mr'] = { pos = 75, activeusers = 169, admins = 12, articles = 85779, edits = 2142612, files = 19140, pages = 284951, users = 145788, depth = 40.53853 }, ['nds'] = { pos = 76, activeusers = 47, admins = 4, articles = 83903, edits = 990065, files = 0, pages = 162320, users = 48995, depth = 5.327913 }, ['ky'] = { pos = 77, activeusers = 86, admins = 2, articles = 81586, edits = 424162, files = 2688, pages = 111347, users = 33178, depth = 0.5068938 }, ['ml'] = { pos = 78, activeusers = 266, admins = 15, articles = 78997, edits = 3704857, files = 6966, pages = 488382, users = 163240, depth = 203.7297 }, ['be-tarask'] = { pos = 79, activeusers = 133, admins = 4, articles = 78809, edits = 2325201, files = 1891, pages = 226441, users = 76212, depth = 36.0342 }, ['te'] = { pos = 80, activeusers = 196, admins = 13, articles = 77870, edits = 3605274, files = 12545, pages = 305647, users = 114489, depth = 100.9247 }, ['sw'] = { pos = 81, activeusers = 212, admins = 14, articles = 74532, edits = 1239411, files = 2270, pages = 150318, users = 55120, depth = 8.525046 }, ['br'] = { pos = 82, activeusers = 90, admins = 6, articles = 72407, edits = 2002842, files = 5404, pages = 141846, users = 70166, depth = 12.986 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 20, admins = 2, articles = 72352, edits = 848785, files = 0, pages = 196959, users = 25050, depth = 12.7822 }, ['jv'] = { pos = 84, activeusers = 102, admins = 4, articles = 70247, edits = 1593466, files = 5430, pages = 178322, users = 53955, depth = 21.15109 }, ['vec'] = { pos = 85, activeusers = 45, admins = 5, articles = 68977, edits = 1100396, files = 724, pages = 140354, users = 32085, depth = 8.395223 }, ['ht'] = { pos = 86, activeusers = 43, admins = 3, articles = 67878, edits = 803513, files = 0, pages = 82076, users = 28523, depth = 0.4283246 }, ['pms'] = { pos = 87, activeusers = 41, admins = 4, articles = 66375, edits = 855401, files = 2069, pages = 101499, users = 25316, depth = 2.359972 }, ['pnb'] = { pos = 88, activeusers = 58, admins = 2, articles = 65802, edits = 606297, files = 225, pages = 113804, users = 32468, depth = 2.8351 }, ['su'] = { pos = 89, activeusers = 38, admins = 7, articles = 61275, edits = 629284, files = 545, pages = 97395, users = 28383, depth = 2.245116 }, ['lb'] = { pos = 90, activeusers = 73, admins = 5, articles = 61008, edits = 2391074, files = 2372, pages = 131459, users = 55162, depth = 24.25512 }, ['ba'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 7, articles = 60370, edits = 1148995, files = 1456, pages = 169933, users = 35454, depth = 22.27029 }, ['lld'] = { pos = 92, activeusers = 13, admins = 2, articles = 59758, edits = 94193, files = 0, pages = 63221, users = 2240, depth = 0.005003456 }, ['ga'] = { pos = 93, activeusers = 93, admins = 7, articles = 57348, edits = 1077509, files = 1123, pages = 96047, users = 52559, depth = 5.108578 }, ['szl'] = { pos = 94, activeusers = 49, admins = 3, articles = 55850, edits = 347624, files = 0, pages = 69135, users = 21783, depth = 0.2845041 }, ['lmo'] = { pos = 95, activeusers = 45, admins = 5, articles = 54946, edits = 1126395, files = 4437, pages = 123895, users = 37752, depth = 14.31597 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 123, admins = 19, articles = 54734, edits = 1760096, files = 3218, pages = 141569, users = 86766, depth = 31.29273 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 93, admins = 3, articles = 53876, edits = 1093654, files = 565, pages = 109166, users = 51843, depth = 10.55103 }, ['cv'] = { pos = 98, activeusers = 54, admins = 2, articles = 49623, edits = 749490, files = 537, pages = 97790, users = 31220, depth = 7.22112 }, ['fy'] = { pos = 99, activeusers = 66, admins = 8, articles = 49290, edits = 1086845, files = 7588, pages = 150408, users = 43479, depth = 30.41137 }, ['vo'] = { pos = 100, activeusers = 35, admins = 2, articles = 43726, edits = 3319950, files = 0, pages = 174290, users = 32368, depth = 169.8347 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 133, admins = 11, articles = 43075, edits = 1956921, files = 1897, pages = 234077, users = 123500, depth = 164.3765 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 50, admins = 4, articles = 42552, edits = 294400, files = 135, pages = 55371, users = 78745, depth = 0.4825294 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 163, admins = 7, articles = 42447, edits = 970274, files = 1617, pages = 185139, users = 51380, depth = 59.22454 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 73, admins = 6, articles = 42190, edits = 1838226, files = 1499, pages = 128482, users = 68389, depth = 59.852 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40560, edits = 862321, files = 690, pages = 146766, users = 95494, depth = 40.28522 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 34, admins = 3, articles = 40161, edits = 487238, files = 209, pages = 60555, users = 24971, depth = 2.074851 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 110, admins = 9, articles = 38446, edits = 609532, files = 1581, pages = 134384, users = 42338, depth = 28.24411 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34278, edits = 553236, files = 168, pages = 59177, users = 24943, depth = 4.932765 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 56, admins = 5, articles = 33424, edits = 992859, files = 0, pages = 49191, users = 33664, depth = 4.491415 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 114, admins = 5, articles = 32311, edits = 1068389, files = 1258, pages = 103654, users = 58716, depth = 50.25107 }, ['gu'] = { pos = 111, activeusers = 71, admins = 3, articles = 29953, edits = 825375, files = 0, pages = 117709, users = 69129, depth = 60.18865 }, ['als'] = { pos = 112, activeusers = 71, admins = 9, articles = 29020, edits = 1014465, files = 571, pages = 69721, users = 92545, depth = 28.62127 }, ['bar'] = { pos = 113, activeusers = 56, admins = 3, articles = 28589, edits = 830931, files = 1320, pages = 111814, users = 63520, depth = 62.97649 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 165, admins = 3, articles = 28489, edits = 1109366, files = 2595, pages = 130354, users = 76183, depth = 108.8043 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 42, admins = 5, articles = 26213, edits = 732832, files = 1407, pages = 55698, users = 41364, depth = 16.64691 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 17, admins = 3, articles = 25087, edits = 886472, files = 45, pages = 62808, users = 23524, depth = 31.90942 }, ['avk'] = { pos = 117, activeusers = 30, admins = 6, articles = 23967, edits = 114099, files = 0, pages = 29086, users = 3097, depth = 0.1789537 }, ['ia'] = { pos = 118, activeusers = 44, admins = 6, articles = 23775, edits = 641962, files = 4, pages = 37734, users = 44762, depth = 5.864677 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 37, admins = 2, articles = 23067, edits = 650075, files = 0, pages = 55979, users = 27216, depth = 23.64093 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 99, admins = 3, articles = 21364, edits = 707106, files = 1475, pages = 97965, users = 78022, depth = 92.79345 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 14, admins = 2, articles = 20507, edits = 295932, files = 709, pages = 34664, users = 15145, depth = 4.068661 }, ['crh'] = { pos = 122, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19735, edits = 177467, files = 0, pages = 39656, users = 17870, depth = 4.559915 }, ['xmf'] = { pos = 123, activeusers = 27, admins = 3, articles = 19623, edits = 186153, files = 0, pages = 36514, users = 17104, depth = 3.777379 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 79, admins = 3, articles = 18028, edits = 510223, files = 3122, pages = 79901, users = 58412, depth = 75.21684 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 119, admins = 3, articles = 17669, edits = 166038, files = 0, pages = 31224, users = 18460, depth = 3.129637 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 26, admins = 5, articles = 17083, edits = 355483, files = 109, pages = 29092, users = 24183, depth = 6.038522 }, ['os'] = { pos = 127, activeusers = 37, admins = 3, articles = 16163, edits = 524094, files = 164, pages = 60172, users = 22617, depth = 64.57342 }, ['frr'] = { pos = 128, activeusers = 24, admins = 5, articles = 16118, edits = 231467, files = 1323, pages = 41285, users = 18009, depth = 13.66902 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 38, admins = 6, articles = 15909, edits = 566957, files = 347, pages = 32208, users = 25628, depth = 18.47662 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 48, admins = 5, articles = 15893, edits = 461778, files = 125, pages = 71785, users = 31120, depth = 79.55859 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15555, edits = 89598, files = 0, pages = 31363, users = 18986, depth = 2.950493 }, ['ps'] = { pos = 132, activeusers = 49, admins = 1, articles = 15446, edits = 283918, files = 1732, pages = 54437, users = 27854, depth = 33.23498 }, ['bug'] = { pos = 133, activeusers = 17, admins = 1, articles = 15411, edits = 200715, files = 0, pages = 19625, users = 12285, depth = 0.7647114 }, ['yi'] = { pos = 134, activeusers = 49, admins = 3, articles = 15394, edits = 579133, files = 1062, pages = 44211, users = 45487, depth = 45.90316 }, ['ilo'] = { pos = 135, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15362, edits = 391852, files = 0, pages = 70154, users = 16199, depth = 71.05725 }, ['sd'] = { pos = 136, activeusers = 28, admins = 4, articles = 15249, edits = 240172, files = 145, pages = 56239, users = 15791, depth = 30.8573 }, ['ban'] = { pos = 137, activeusers = 34, admins = 3, articles = 15072, edits = 122121, files = 112, pages = 30525, users = 5387, depth = 4.205509 }, ['am'] = { pos = 138, activeusers = 42, admins = 2, articles = 15042, edits = 371607, files = 1765, pages = 45919, users = 39295, depth = 34.09969 }, ['nap'] = { pos = 139, activeusers = 26, admins = 3, articles = 14730, edits = 664691, files = 281, pages = 23709, users = 27743, depth = 10.41734 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 32, admins = 3, articles = 14268, edits = 381657, files = 1765, pages = 47684, users = 22221, depth = 43.9019 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 37, admins = 4, articles = 13823, edits = 377344, files = 133, pages = 35374, users = 23079, depth = 25.92886 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 36, admins = 3, articles = 13776, edits = 368760, files = 0, pages = 40263, users = 26935, depth = 33.85766 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 23, admins = 1, articles = 13751, edits = 213200, files = 462, pages = 30206, users = 14946, depth = 10.10698 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 24, admins = 5, articles = 13722, edits = 229525, files = 115, pages = 39300, users = 11780, depth = 20.29251 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13673, edits = 454301, files = 623, pages = 65533, users = 26545, depth = 99.7289 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 34, admins = 3, articles = 13444, edits = 165790, files = 263, pages = 30427, users = 30223, depth = 8.695028 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 17, admins = 2, articles = 13305, edits = 50767, files = 0, pages = 20827, users = 4044, depth = 0.7790973 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 27, admins = 3, articles = 13011, edits = 152281, files = 2739, pages = 35049, users = 23391, depth = 12.46502 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 30, admins = 3, articles = 12547, edits = 137270, files = 0, pages = 26473, users = 24159, depth = 6.387714 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 38, admins = 3, articles = 12269, edits = 233408, files = 865, pages = 32939, users = 19721, depth = 20.11259 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 59, admins = 4, articles = 11776, edits = 469485, files = 445, pages = 70193, users = 35418, depth = 164.5928 }, ['shn'] = { pos = 152, activeusers = 10, admins = 2, articles = 11624, edits = 55086, files = 60, pages = 27137, users = 3290, depth = 3.615428 }, ['wa'] = { pos = 153, activeusers = 30, admins = 4, articles = 11556, edits = 388521, files = 622, pages = 27263, users = 22274, depth = 26.32766 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11427, edits = 380041, files = 0, pages = 96932, users = 94582, depth = 219.5239 }, ['ie'] = { pos = 155, activeusers = 27, admins = 3, articles = 11055, edits = 151007, files = 0, pages = 14858, users = 16922, depth = 1.20274 }, ['lij'] = { pos = 156, activeusers = 31, admins = 8, articles = 11020, edits = 231794, files = 7, pages = 26616, users = 14508, depth = 17.44306 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 102, admins = 4, articles = 10620, edits = 330288, files = 1704, pages = 73140, users = 34603, depth = 156.5045 }, ['zu'] = { pos = 158, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10579, edits = 96689, files = 0, pages = 23977, users = 17580, depth = 6.468043 }, ['mrj'] = { pos = 159, activeusers = 11, admins = 1, articles = 10426, edits = 100507, files = 0, pages = 18656, users = 9962, depth = 3.356928 }, ['mhr'] = { pos = 160, activeusers = 24, admins = 1, articles = 10425, edits = 184915, files = 0, pages = 27244, users = 13120, depth = 17.66646 }, ['hif'] = { pos = 161, activeusers = 32, admins = 2, articles = 10270, edits = 272242, files = 192, pages = 42221, users = 29606, depth = 62.41006 }, ['hyw'] = { pos = 162, activeusers = 36, admins = 5, articles = 10256, edits = 195173, files = 0, pages = 21580, users = 7349, depth = 11.02585 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 19, admins = 1, articles = 10101, edits = 48812, files = 0, pages = 16222, users = 2208, depth = 1.104939 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 48, admins = 6, articles = 9521, edits = 282078, files = 1101, pages = 33420, users = 36314, depth = 53.18107 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 28, admins = 1, articles = 9445, edits = 122378, files = 0, pages = 18264, users = 30417, depth = 5.84174 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 13, admins = 2, articles = 9306, edits = 140143, files = 288, pages = 17645, users = 10820, depth = 6.377516 }, ['ig'] = { pos = 167, activeusers = 94, admins = 5, articles = 8880, edits = 86672, files = 0, pages = 15314, users = 13849, depth = 2.971162 }, ['pam'] = { pos = 168, activeusers = 22, admins = 2, articles = 8847, edits = 295764, files = 403, pages = 21424, users = 19414, depth = 27.90017 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8524, edits = 49754, files = 0, pages = 10768, users = 5846, depth = 0.3202225 }, ['sn'] = { pos = 170, activeusers = 28, admins = 1, articles = 8497, edits = 97553, files = 0, pages = 16801, users = 15490, depth = 5.545605 }, ['so'] = { pos = 171, activeusers = 63, admins = 1, articles = 8452, edits = 239632, files = 0, pages = 25763, users = 32228, depth = 39.01878 }, ['rue'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8388, edits = 130999, files = 87, pages = 17648, users = 25396, depth = 9.046437 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 36, admins = 2, articles = 8009, edits = 723307, files = 53, pages = 69069, users = 29709, depth = 608.6905 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 20, admins = 6, articles = 7802, edits = 300662, files = 0, pages = 20860, users = 26313, depth = 40.37436 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 28, admins = 4, articles = 7709, edits = 139665, files = 0, pages = 26175, users = 11805, depth = 30.61614 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 24, admins = 5, articles = 7637, edits = 308838, files = 480, pages = 21222, users = 24656, depth = 46.04878 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 15, admins = 6, articles = 7596, edits = 320793, files = 571, pages = 20404, users = 25888, depth = 44.69946 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7423, edits = 153287, files = 0, pages = 13449, users = 16657, depth = 7.511292 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 44, admins = 3, articles = 7409, edits = 97152, files = 0, pages = 16965, users = 5464, depth = 9.526446 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 22, admins = 4, articles = 7330, edits = 177302, files = 150, pages = 16373, users = 21953, depth = 16.48172 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 29, admins = 3, articles = 7193, edits = 501091, files = 170, pages = 19385, users = 20729, depth = 74.26438 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 29, admins = 1, articles = 6697, edits = 151482, files = 0, pages = 31095, users = 14477, depth = 64.65742 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 19, admins = 1, articles = 6489, edits = 394778, files = 146, pages = 33577, users = 38634, depth = 204.8846 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 18, admins = 2, articles = 6436, edits = 105942, files = 0, pages = 15904, users = 12052, depth = 14.41605 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 16, admins = 3, articles = 6427, edits = 62085, files = 807, pages = 13815, users = 14298, depth = 5.938447 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 43, admins = 2, articles = 6354, edits = 230387, files = 319, pages = 15756, users = 24798, depth = 32.01534 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 25, admins = 4, articles = 6243, edits = 176751, files = 196, pages = 12094, users = 13212, depth = 12.83706 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 29, admins = 2, articles = 6205, edits = 379557, files = 0, pages = 14798, users = 19888, depth = 49.19037 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 15, admins = 1, articles = 6012, edits = 139829, files = 0, pages = 17555, users = 26483, depth = 29.36269 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 20, admins = 2, articles = 5987, edits = 118153, files = 9, pages = 20331, users = 17750, depth = 33.35861 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5725, edits = 185522, files = 41, pages = 43552, users = 6351, depth = 185.9688 }, ['gv'] = { pos = 192, activeusers = 21, admins = 3, articles = 5703, edits = 309175, files = 185, pages = 20797, users = 18077, depth = 104.1371 }, ['frp'] = { pos = 193, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5605, edits = 214819, files = 0, pages = 15468, users = 14729, depth = 43.00365 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5518, edits = 199496, files = 6, pages = 11763, users = 13733, depth = 21.72289 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 20, admins = 1, articles = 5480, edits = 139777, files = 0, pages = 16706, users = 13241, depth = 35.11172 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 28, admins = 3, articles = 5433, edits = 185975, files = 0, pages = 8725, users = 15454, depth = 7.825811 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 23, admins = 3, articles = 5410, edits = 68785, files = 49, pages = 10540, users = 15825, depth = 5.868043 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 32, admins = 1, articles = 5348, edits = 153833, files = 282, pages = 14949, users = 19812, depth = 33.16557 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 7, admins = 1, articles = 5232, edits = 26919, files = 0, pages = 5769, users = 1306, depth = 0.04915543 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5180, edits = 120821, files = 9, pages = 17160, users = 13817, depth = 37.65991 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 14, admins = 3, articles = 5060, edits = 119345, files = 1, pages = 9663, users = 12068, depth = 10.22052 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 28, admins = 1, articles = 5027, edits = 95592, files = 0, pages = 8631, users = 15354, depth = 5.692621 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 27, admins = 2, articles = 4900, edits = 121082, files = 0, pages = 11327, users = 16464, depth = 18.39031 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 17, admins = 2, articles = 4833, edits = 219257, files = 0, pages = 10372, users = 12362, depth = 27.76643 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 42, admins = 5, articles = 4746, edits = 278313, files = 1145, pages = 19134, users = 20204, depth = 133.6821 }, ['tum'] = { pos = 206, activeusers = 22, admins = 2, articles = 4727, edits = 31045, files = 0, pages = 6769, users = 7189, depth = 0.8558692 }, ['bjn'] = { pos = 207, activeusers = 24, admins = 2, articles = 4619, edits = 77171, files = 1, pages = 22468, users = 12811, depth = 51.28868 }, ['smn'] = { pos = 208, activeusers = 17, admins = 6, articles = 4516, edits = 66547, files = 0, pages = 14240, users = 2304, depth = 21.66709 }, ['lez'] = { pos = 209, activeusers = 18, admins = 3, articles = 4306, edits = 86671, files = 10, pages = 13030, users = 9811, depth = 27.30314 }, ['lfn'] = { pos = 210, activeusers = 26, admins = 1, articles = 4176, edits = 38026, files = 0, pages = 6669, users = 9226, depth = 2.032093 }, ['stq'] = { pos = 211, activeusers = 15, admins = 5, articles = 4066, edits = 121169, files = 429, pages = 10692, users = 12546, depth = 30.09544 }, ['lo'] = { pos = 212, activeusers = 22, admins = 1, articles = 4055, edits = 94927, files = 0, pages = 12339, users = 15439, depth = 32.10764 }, ['mwl'] = { pos = 213, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3881, edits = 98679, files = 0, pages = 10212, users = 12227, depth = 25.71409 }, ['olo'] = { pos = 214, activeusers = 17, admins = 2, articles = 3878, edits = 32123, files = 0, pages = 10642, users = 6021, depth = 9.182998 }, ['fur'] = { pos = 215, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3760, edits = 170361, files = 318, pages = 8588, users = 13227, depth = 32.70672 }, ['rm'] = { pos = 216, activeusers = 18, admins = 3, articles = 3754, edits = 163010, files = 51, pages = 9596, users = 18552, depth = 41.13946 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 39, admins = 2, articles = 3696, edits = 205687, files = 300, pages = 16573, users = 117831, depth = 150.6507 }, ['lad'] = { pos = 218, activeusers = 29, admins = 5, articles = 3603, edits = 208869, files = 23, pages = 12943, users = 19659, depth = 108.4437 }, ['gom'] = { pos = 219, activeusers = 12, admins = 4, articles = 3549, edits = 206371, files = 0, pages = 9039, users = 8644, depth = 54.63374 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 12, admins = 1, articles = 3442, edits = 59740, files = 0, pages = 10997, users = 7896, depth = 26.17208 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3372, edits = 115971, files = 0, pages = 7556, users = 16053, depth = 23.63011 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 11, admins = 1, articles = 3364, edits = 43449, files = 0, pages = 11209, users = 8091, depth = 21.08078 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 21, admins = 1, articles = 3325, edits = 142772, files = 0, pages = 11200, users = 17240, depth = 71.50607 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 29, admins = 1, articles = 3309, edits = 85832, files = 0, pages = 9338, users = 11155, depth = 30.51353 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 12, admins = 3, articles = 3307, edits = 237420, files = 3, pages = 19205, users = 5513, depth = 285.7061 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 29, admins = 4, articles = 3271, edits = 121812, files = 32, pages = 8569, users = 11813, depth = 37.29261 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 19, admins = 2, articles = 3129, edits = 110081, files = 0, pages = 8234, users = 13523, depth = 35.58622 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 27, admins = 2, articles = 3122, edits = 83196, files = 0, pages = 14700, users = 13352, depth = 77.83706 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 20, admins = 3, articles = 3019, edits = 129997, files = 932, pages = 11203, users = 23362, depth = 85.27151 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2915, edits = 1606841, files = 0, pages = 10541, users = 21369, depth = 1043.296 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 24, admins = 1, articles = 2794, edits = 67762, files = 0, pages = 6579, users = 12685, depth = 18.90189 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 19, admins = 1, articles = 2772, edits = 69880, files = 9, pages = 11045, users = 13839, depth = 56.35426 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 20, admins = 4, articles = 2740, edits = 89865, files = 0, pages = 6916, users = 10768, depth = 30.18252 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 15, admins = 5, articles = 2681, edits = 90221, files = 0, pages = 6011, users = 13375, depth = 23.15558 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2576, edits = 73078, files = 0, pages = 8813, users = 7578, depth = 48.60967 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 10, admins = 2, articles = 2547, edits = 101637, files = 0, pages = 4637, users = 6642, depth = 14.75874 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 15, admins = 1, articles = 2456, edits = 96455, files = 0, pages = 5524, users = 15066, depth = 27.2474 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24111, files = 0, pages = 5350, users = 1912, depth = 6.448905 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 9, admins = 0, articles = 2420, edits = 54104, files = 0, pages = 2824, users = 1105, depth = 0.5339452 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2116, edits = 93459, files = 0, pages = 5071, users = 13908, depth = 35.94274 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 12, admins = 2, articles = 2092, edits = 54715, files = 37, pages = 11734, users = 3297, depth = 99.0538 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 14, admins = 2, articles = 2057, edits = 106202, files = 0, pages = 14327, users = 9672, depth = 263.7534 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 13, admins = 1, articles = 2046, edits = 85047, files = 0, pages = 11860, users = 9273, depth = 164.9891 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 7, admins = 1, articles = 2030, edits = 128402, files = 0, pages = 5360, users = 2317, depth = 64.46194 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2010, edits = 39345, files = 0, pages = 4143, users = 9747, depth = 10.69459 }, ['dag'] = { pos = 246, activeusers = 41, admins = 4, articles = 1966, edits = 42247, files = 0, pages = 4406, users = 1815, depth = 14.76944 }, ['kaa'] = { pos = 247, activeusers = 25, admins = 1, articles = 1943, edits = 45863, files = 3, pages = 5100, users = 10241, depth = 23.74083 }, ['pdc'] = { pos = 248, activeusers = 23, admins = 1, articles = 1932, edits = 105127, files = 0, pages = 5835, users = 30372, depth = 73.5286 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 9, admins = 5, articles = 1909, edits = 14696, files = 0, pages = 3017, users = 3692, depth = 1.640935 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1908, edits = 41568, files = 12, pages = 5328, users = 9231, depth = 25.06631 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1902, edits = 64333, files = 0, pages = 11662, users = 8528, depth = 145.2578 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1850, edits = 95321, files = 0, pages = 6421, users = 18792, depth = 90.62853 }, ['tcy'] = { pos = 253, activeusers = 40, admins = 2, articles = 1744, edits = 102852, files = 1, pages = 8980, users = 4931, depth = 197.1699 }, ['kbp'] = { pos = 254, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1698, edits = 16065, files = 0, pages = 3375, users = 3841, depth = 4.64299 }, ['jam'] = { pos = 255, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1685, edits = 20759, files = 0, pages = 3024, users = 7237, depth = 4.334969 }, ['na'] = { pos = 256, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1661, edits = 89532, files = 4, pages = 4884, users = 11479, depth = 69.02144 }, ['wo'] = { pos = 257, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1651, edits = 104429, files = 0, pages = 5367, users = 13938, depth = 98.57047 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 10, admins = 1, articles = 1595, edits = 43685, files = 0, pages = 6742, users = 9142, depth = 67.47308 }, ['nia'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1518, edits = 17555, files = 0, pages = 3606, users = 1210, depth = 9.210699 }, ['nov'] = { pos = 260, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1516, edits = 177708, files = 0, pages = 4408, users = 10832, depth = 146.7113 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20639, files = 0, pages = 3075, users = 7962, depth = 7.323189 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1503, edits = 66592, files = 0, pages = 3910, users = 8921, depth = 43.67969 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1419, edits = 26742, files = 0, pages = 4810, users = 7159, depth = 31.7497 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1395, edits = 41804, files = 0, pages = 3296, users = 12151, depth = 23.55301 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1350, edits = 86608, files = 0, pages = 5679, users = 12370, depth = 156.8172 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1305, edits = 111658, files = 0, pages = 5717, users = 15003, depth = 223.2398 }, ['nqo'] = { pos = 267, activeusers = 24, admins = 1, articles = 1303, edits = 9990, files = 0, pages = 2621, users = 2866, depth = 3.899783 }, ['roa-rup'] = { pos = 268, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1293, edits = 205278, files = 0, pages = 4295, users = 12998, depth = 257.6342 }, ['fj'] = { pos = 269, activeusers = 8, admins = 1, articles = 1274, edits = 35438, files = 0, pages = 3631, users = 8355, depth = 33.40591 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1264, edits = 50236, files = 0, pages = 14660, users = 7799, depth = 384.8905 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1254, edits = 43788, files = 0, pages = 2904, users = 9974, depth = 26.10546 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 34, admins = 1, articles = 1239, edits = 33882, files = 0, pages = 3823, users = 11721, depth = 38.54848 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1229, edits = 33906, files = 0, pages = 4517, users = 2667, depth = 53.72623 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1217, edits = 53088, files = 0, pages = 2993, users = 6859, depth = 37.77413 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 24, admins = 2, articles = 1175, edits = 62338, files = 9, pages = 7815, users = 9364, depth = 254.7325 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 25, admins = 2, articles = 1166, edits = 82619, files = 0, pages = 5568, users = 23043, depth = 211.487 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1152, edits = 33361, files = 0, pages = 3837, users = 1470, depth = 47.23141 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 7, admins = 1, articles = 1112, edits = 39153, files = 0, pages = 2729, users = 7031, depth = 30.33695 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 13, admins = 0, articles = 1110, edits = 85634, files = 0, pages = 2064, users = 1188, depth = 30.64696 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1094, edits = 38034, files = 0, pages = 3739, users = 9465, depth = 59.46114 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1065, edits = 42632, files = 0, pages = 3295, users = 9620, depth = 56.72712 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1050, edits = 16485, files = 0, pages = 2556, users = 2186, depth = 13.26782 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1045, edits = 35955, files = 0, pages = 3712, users = 1639, depth = 63.09062 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 14, admins = 1, articles = 1026, edits = 46149, files = 0, pages = 3904, users = 21809, depth = 93.01207 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 11, admins = 1, articles = 1014, edits = 35315, files = 0, pages = 3223, users = 6690, depth = 52.00132 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 20, admins = 2, articles = 1011, edits = 29117, files = 0, pages = 1766, users = 493, depth = 9.194911 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 15, admins = 1, articles = 918, edits = 37987, files = 0, pages = 4001, users = 9370, depth = 107.0849 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 13, admins = 1, articles = 889, edits = 44150, files = 0, pages = 3326, users = 10478, depth = 99.7507 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 14, admins = 1, articles = 866, edits = 46130, files = 0, pages = 3805, users = 17705, depth = 139.6343 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 18, admins = 0, articles = 861, edits = 8865, files = 0, pages = 1629, users = 1565, depth = 4.32986 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 24, admins = 1, articles = 844, edits = 28408, files = 0, pages = 4255, users = 9433, depth = 109.0485 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 21, admins = 0, articles = 838, edits = 32163, files = 0, pages = 1656, users = 926, depth = 18.50609 }, ['blk'] = { pos = 293, activeusers = 32, admins = 1, articles = 804, edits = 15472, files = 0, pages = 3468, users = 210, depth = 48.98056 }, ['tn'] = { pos = 294, activeusers = 21, admins = 2, articles = 776, edits = 28133, files = 0, pages = 3685, users = 9236, depth = 107.2859 }, ['bm'] = { pos = 295, activeusers = 13, admins = 2, articles = 775, edits = 40185, files = 0, pages = 3145, users = 9864, depth = 119.4914 }, ['ve'] = { pos = 296, activeusers = 15, admins = 1, articles = 748, edits = 19283, files = 0, pages = 2235, users = 7189, depth = 34.09697 }, ['rmy'] = { pos = 297, activeusers = 16, admins = 1, articles = 730, edits = 50222, files = 0, pages = 2701, users = 16387, depth = 135.5492 }, ['ts'] = { pos = 298, activeusers = 12, admins = 2, articles = 717, edits = 36631, files = 0, pages = 3760, users = 8821, depth = 175.4796 }, ['chy'] = { pos = 299, activeusers = 11, admins = 1, articles = 662, edits = 24106, files = 0, pages = 2258, users = 10599, depth = 62.05132 }, ['rn'] = { pos = 300, activeusers = 11, admins = 1, articles = 620, edits = 23098, files = 0, pages = 2450, users = 8962, depth = 82.13479 }, ['iu'] = { pos = 301, activeusers = 18, admins = 2, articles = 593, edits = 44499, files = 0, pages = 3183, users = 16992, depth = 266.6882 }, ['ak'] = { pos = 302, activeusers = 19, admins = 1, articles = 590, edits = 28896, files = 0, pages = 2441, users = 12463, depth = 116.5142 }, ['ss'] = { pos = 303, activeusers = 10, admins = 3, articles = 574, edits = 38070, files = 0, pages = 2410, users = 7624, depth = 161.6171 }, ['ch'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 543, edits = 22838, files = 0, pages = 2501, users = 14400, depth = 118.7326 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 49, admins = 0, articles = 512, edits = 24875, files = 0, pages = 2467, users = 7876, depth = 147.0102 }, ['pnt'] = { pos = 306, activeusers = 9, admins = 1, articles = 481, edits = 35123, files = 0, pages = 2039, users = 9462, depth = 180.7254 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 18, admins = 1, articles = 452, edits = 15931, files = 0, pages = 1994, users = 424, depth = 92.98433 }, ['ady'] = { pos = 308, activeusers = 9, admins = 1, articles = 451, edits = 12058, files = 0, pages = 3096, users = 5982, depth = 133.9592 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 19, admins = 3, articles = 451, edits = 49949, files = 0, pages = 3115, users = 13252, depth = 559.4794 }, ['ik'] = { pos = 310, activeusers = 12, admins = 2, articles = 439, edits = 37930, files = 0, pages = 2611, users = 7936, depth = 355.6039 }, ['din'] = { pos = 311, activeusers = 21, admins = 1, articles = 317, edits = 8049, files = 0, pages = 1086, users = 5681, depth = 43.61604 }, ['sg'] = { pos = 312, activeusers = 12, admins = 2, articles = 300, edits = 20583, files = 0, pages = 1983, users = 5975, depth = 326.6718 }, ['pwn'] = { pos = 313, activeusers = 13, admins = 0, articles = 278, edits = 10971, files = 0, pages = 430, users = 838, depth = 7.627379 }, ['kl'] = { pos = 314, activeusers = 18, admins = 2, articles = 242, edits = 74459, files = 0, pages = 2261, users = 12287, depth = 2292.232 }, ['ti'] = { pos = 315, activeusers = 13, admins = 2, articles = 234, edits = 23837, files = 0, pages = 2731, users = 8462, depth = 993.8831 }, ['dz'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 1, articles = 227, edits = 29393, files = 0, pages = 2282, users = 9204, depth = 1055.602 }, ['cr'] = { pos = 317, activeusers = 18, admins = 2, articles = 158, edits = 37357, files = 0, pages = 2160, users = 16726, depth = 2776.72 }, ['ng'] = { pos = 318, activeusers = 0, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 319, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 323, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 324, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 325, activeusers = 0, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 326, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 280187, admins = 3748, articles = 59265455, edits = 3213826684, files = 2760527, pages = 245007704, users = 103663967, depth = 128.843, date = '@1660543233' }, } return info 4oeqatqmqewauehs5d101qigcydnpiv 4187083 4187001 2022-08-15T08:00:39Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 114399, admins = 1030, articles = 6564725, edits = 1109598695, files = 896320, pages = 56721005, users = 44292079, depth = 1141.93 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 191, admins = 6, articles = 6125881, edits = 34882349, files = 0, pages = 11232217, users = 93341, depth = 2.157853 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 16793, admins = 191, articles = 2715830, edits = 223844933, files = 128679, pages = 7498962, users = 3976177, depth = 92.59034 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1886, admins = 66, articles = 2552369, edits = 50978849, files = 0, pages = 6119865, users = 831474, depth = 16.27377 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16332, admins = 158, articles = 2445229, edits = 195662153, files = 69003, pages = 12146036, users = 4443377, depth = 253.5414 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3418, admins = 36, articles = 2098028, edits = 62453137, files = 20, pages = 4466183, users = 1224169, depth = 17.81622 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10552, admins = 77, articles = 1845068, edits = 124560547, files = 237628, pages = 7404915, users = 3230661, depth = 152.743 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13211, admins = 63, articles = 1795357, edits = 144918211, files = 0, pages = 7709086, users = 6614949, depth = 203.9583 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7382, admins = 122, articles = 1767061, edits = 128531026, files = 139207, pages = 7491684, users = 2282820, depth = 180.0608 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 203, admins = 7, articles = 1596716, edits = 7338315, files = 1474, pages = 2009902, users = 188510, depth = 0.2444879 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 3994, admins = 101, articles = 1532232, edits = 67625142, files = 261, pages = 3557010, users = 1186158, depth = 33.1993 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 15018, admins = 40, articles = 1337789, edits = 90788399, files = 30415, pages = 3952932, users = 1967341, depth = 87.76608 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8643, admins = 66, articles = 1296830, edits = 72909760, files = 60708, pages = 7118001, users = 3251667, depth = 206.3869 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2153, admins = 20, articles = 1275134, edits = 68939626, files = 24513, pages = 19375345, users = 876796, depth = 716.9273 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 85, admins = 3, articles = 1265926, edits = 6287418, files = 42, pages = 2881769, users = 52898, depth = 3.554633 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3105, admins = 45, articles = 1187029, edits = 36774131, files = 110439, pages = 4120207, users = 638831, depth = 54.49763 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4886, admins = 26, articles = 1182358, edits = 58893723, files = 49840, pages = 7805279, users = 2289703, depth = 236.7455 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8461, admins = 56, articles = 1094290, edits = 64019923, files = 58363, pages = 5400749, users = 2791793, depth = 183.5849 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5218, admins = 34, articles = 923274, edits = 35284035, files = 81793, pages = 5339667, users = 1142141, depth = 151.1953 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 988, admins = 30, articles = 707529, edits = 30500474, files = 15559, pages = 1764334, users = 425972, depth = 38.56799 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 737, admins = 18, articles = 661523, edits = 25126484, files = 36349, pages = 3985079, users = 310501, depth = 159.1516 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3193, admins = 41, articles = 626468, edits = 21500238, files = 47599, pages = 3293097, users = 1345772, depth = 118.2949 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1580, admins = 27, articles = 599844, edits = 33080831, files = 12720, pages = 2731593, users = 748541, depth = 152.9523 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 988, admins = 40, articles = 595886, edits = 22831132, files = 4, pages = 1698550, users = 558874, depth = 46.02663 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1593, admins = 30, articles = 535742, edits = 20654629, files = 70044, pages = 1408430, users = 520379, depth = 38.91246 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1507, admins = 24, articles = 509903, edits = 25120411, files = 8426, pages = 1448468, users = 510220, depth = 58.75859 }, ['tr'] = { pos = 27, activeusers = 2996, admins = 23, articles = 509667, edits = 28266085, files = 37515, pages = 2382374, users = 1419242, depth = 160.1852 }, ['cs'] = { pos = 28, activeusers = 2051, admins = 32, articles = 508307, edits = 21549283, files = 1, pages = 1402195, users = 586088, depth = 47.52679 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 58, admins = 3, articles = 481124, edits = 8682070, files = 315, pages = 907866, users = 30721, depth = 7.523471 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 164, admins = 12, articles = 456862, edits = 41241440, files = 10238, pages = 4644241, users = 176277, depth = 745.9909 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 874, admins = 17, articles = 432713, edits = 15007115, files = 116455, pages = 2620771, users = 591627, depth = 146.4151 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 84, admins = 6, articles = 431626, edits = 3132384, files = 362, pages = 1063068, users = 53937, depth = 6.30617 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 81, admins = 5, articles = 417549, edits = 3526296, files = 6091, pages = 564749, users = 43120, depth = 0.7760042 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 242, admins = 12, articles = 397278, edits = 8997635, files = 0, pages = 825250, users = 138613, depth = 12.65274 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 522, admins = 15, articles = 359827, edits = 5629920, files = 19611, pages = 1041664, users = 298453, depth = 19.40654 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 298, admins = 16, articles = 322985, edits = 7666604, files = 11072, pages = 714393, users = 199443, depth = 15.76016 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3116, admins = 32, articles = 320486, edits = 34419801, files = 73850, pages = 1340105, users = 996190, depth = 259.9724 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 426, admins = 11, articles = 293039, edits = 8479268, files = 11343, pages = 988140, users = 123878, depth = 48.28196 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 743, admins = 25, articles = 283592, edits = 11466821, files = 549, pages = 631886, users = 311485, depth = 27.37211 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 744, admins = 25, articles = 283589, edits = 11196634, files = 0, pages = 907814, users = 435446, depth = 59.75774 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 121, admins = 5, articles = 242175, edits = 1522920, files = 246, pages = 571475, users = 37945, depth = 4.927251 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 530, admins = 10, articles = 241644, edits = 7400530, files = 0, pages = 549186, users = 221635, depth = 21.82731 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 199, admins = 16, articles = 231996, edits = 3057618, files = 10539, pages = 587828, users = 120901, depth = 12.23664 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 416, admins = 33, articles = 229584, edits = 6169793, files = 756, pages = 542223, users = 168236, depth = 21.10065 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 41, admins = 5, articles = 225594, edits = 2444287, files = 177, pages = 385408, users = 16127, depth = 3.182776 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 221070, edits = 4178409, files = 3246, pages = 646614, users = 120784, depth = 23.94392 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 942, admins = 17, articles = 216732, edits = 8370771, files = 36, pages = 702473, users = 1224053, depth = 59.85484 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 472, admins = 11, articles = 213010, edits = 6428917, files = 20953, pages = 445368, users = 277903, depth = 17.17648 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1045, admins = 22, articles = 212495, edits = 9601640, files = 18494, pages = 629879, users = 369173, depth = 58.81153 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 318, admins = 10, articles = 203875, edits = 6650741, files = 23850, pages = 500145, users = 166464, depth = 28.08158 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 243, admins = 8, articles = 188099, edits = 6151333, files = 352, pages = 472078, users = 128288, depth = 29.6999 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 639, admins = 17, articles = 186034, edits = 6561873, files = 23755, pages = 510821, users = 251775, depth = 39.1536 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177347, edits = 5721172, files = 8314, pages = 439422, users = 213631, depth = 28.43196 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 309, admins = 11, articles = 174882, edits = 5046031, files = 12539, pages = 994117, users = 149612, depth = 111.3882 }, ['uz'] = { pos = 55, activeusers = 767, admins = 20, articles = 166732, edits = 2777877, files = 2067, pages = 687782, users = 76923, depth = 39.44419 }, ['nn'] = { pos = 56, activeusers = 124, admins = 14, articles = 162636, edits = 3389578, files = 16, pages = 372393, users = 121794, depth = 15.14062 }, ['ka'] = { pos = 57, activeusers = 252, admins = 6, articles = 162300, edits = 4395537, files = 14839, pages = 459766, users = 143126, depth = 32.11535 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1223, admins = 6, articles = 152291, edits = 5604285, files = 3595, pages = 1189981, users = 709385, depth = 218.6588 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 978, admins = 15, articles = 149489, edits = 10229563, files = 27280, pages = 973709, users = 429713, depth = 319.3712 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 340, admins = 31, articles = 147842, edits = 3484366, files = 7720, pages = 465636, users = 207703, depth = 34.57586 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 152, admins = 21, articles = 137126, edits = 3688376, files = 0, pages = 275761, users = 158116, depth = 13.67126 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 116, admins = 16, articles = 135012, edits = 11097507, files = 11271, pages = 275112, users = 73724, depth = 43.43576 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 109, admins = 11, articles = 129958, edits = 3701336, files = 0, pages = 228539, users = 106776, depth = 9.3192 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 222, admins = 12, articles = 129858, edits = 4789791, files = 8678, pages = 524179, users = 103308, depth = 84.25571 }, ['zh-yue'] = { pos = 65, activeusers = 294, admins = 12, articles = 126433, edits = 1860667, files = 2629, pages = 284931, users = 243699, depth = 10.26256 }, ['bn'] = { pos = 66, activeusers = 1111, admins = 14, articles = 126417, edits = 6035724, files = 15323, pages = 990147, users = 384594, depth = 284.5606 }, ['lv'] = { pos = 67, activeusers = 297, admins = 13, articles = 115083, edits = 3662728, files = 25533, pages = 467401, users = 107977, depth = 73.44502 }, ['tg'] = { pos = 68, activeusers = 72, admins = 6, articles = 107733, edits = 1308948, files = 485, pages = 262818, users = 36126, depth = 10.3207 }, ['af'] = { pos = 69, activeusers = 190, admins = 16, articles = 104350, edits = 2514490, files = 9615, pages = 372830, users = 152177, depth = 44.64553 }, ['my'] = { pos = 70, activeusers = 147, admins = 4, articles = 103651, edits = 754428, files = 2979, pages = 216775, users = 103090, depth = 4.145445 }, ['mg'] = { pos = 71, activeusers = 47, admins = 3, articles = 94879, edits = 1045796, files = 3, pages = 245128, users = 28838, depth = 10.69885 }, ['bs'] = { pos = 72, activeusers = 183, admins = 9, articles = 90343, edits = 3415231, files = 5462, pages = 367704, users = 144548, depth = 87.54342 }, ['oc'] = { pos = 73, activeusers = 99, admins = 4, articles = 89797, edits = 2315642, files = 924, pages = 159312, users = 48405, depth = 8.710766 }, ['sq'] = { pos = 74, activeusers = 224, admins = 11, articles = 86097, edits = 2464048, files = 4730, pages = 263296, users = 143831, depth = 39.64162 }, ['mr'] = { pos = 75, activeusers = 169, admins = 12, articles = 85780, edits = 2142925, files = 19140, pages = 284949, users = 145793, depth = 40.54256 }, ['nds'] = { pos = 76, activeusers = 47, admins = 4, articles = 83903, edits = 990065, files = 0, pages = 162320, users = 48995, depth = 5.327913 }, ['ky'] = { pos = 77, activeusers = 86, admins = 2, articles = 81587, edits = 424178, files = 2688, pages = 111348, users = 33180, depth = 0.506896 }, ['ml'] = { pos = 78, activeusers = 266, admins = 15, articles = 79003, edits = 3704899, files = 6966, pages = 488392, users = 163240, depth = 203.7009 }, ['be-tarask'] = { pos = 79, activeusers = 133, admins = 4, articles = 78809, edits = 2325206, files = 1891, pages = 226441, users = 76212, depth = 36.03427 }, ['te'] = { pos = 80, activeusers = 196, admins = 13, articles = 77871, edits = 3605810, files = 12545, pages = 305649, users = 114497, depth = 100.9374 }, ['sw'] = { pos = 81, activeusers = 212, admins = 14, articles = 74532, edits = 1239417, files = 2270, pages = 150320, users = 55120, depth = 8.525425 }, ['br'] = { pos = 82, activeusers = 90, admins = 6, articles = 72408, edits = 2002847, files = 5404, pages = 141847, users = 70170, depth = 12.98558 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 20, admins = 2, articles = 72352, edits = 848785, files = 0, pages = 196959, users = 25050, depth = 12.7822 }, ['jv'] = { pos = 84, activeusers = 102, admins = 4, articles = 70247, edits = 1593467, files = 5430, pages = 178322, users = 53956, depth = 21.15111 }, ['vec'] = { pos = 85, activeusers = 45, admins = 5, articles = 68977, edits = 1100414, files = 724, pages = 140354, users = 32086, depth = 8.395359 }, ['ht'] = { pos = 86, activeusers = 43, admins = 3, articles = 67878, edits = 803513, files = 0, pages = 82076, users = 28523, depth = 0.4283246 }, ['pms'] = { pos = 87, activeusers = 41, admins = 4, articles = 66375, edits = 855401, files = 2069, pages = 101499, users = 25316, depth = 2.359972 }, ['pnb'] = { pos = 88, activeusers = 58, admins = 2, articles = 65802, edits = 606297, files = 225, pages = 113804, users = 32468, depth = 2.8351 }, ['su'] = { pos = 89, activeusers = 38, admins = 7, articles = 61275, edits = 629284, files = 545, pages = 97395, users = 28383, depth = 2.245116 }, ['lb'] = { pos = 90, activeusers = 73, admins = 5, articles = 61007, edits = 2391084, files = 2372, pages = 131458, users = 55162, depth = 24.2562 }, ['ba'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 7, articles = 60373, edits = 1149003, files = 1456, pages = 169936, users = 35454, depth = 22.26784 }, ['lld'] = { pos = 92, activeusers = 13, admins = 2, articles = 59758, edits = 94242, files = 0, pages = 63246, users = 2240, depth = 0.005076592 }, ['ga'] = { pos = 93, activeusers = 93, admins = 7, articles = 57348, edits = 1077554, files = 1123, pages = 96047, users = 52559, depth = 5.108791 }, ['szl'] = { pos = 94, activeusers = 49, admins = 3, articles = 55850, edits = 347624, files = 0, pages = 69135, users = 21783, depth = 0.2845041 }, ['lmo'] = { pos = 95, activeusers = 45, admins = 5, articles = 54946, edits = 1126395, files = 4437, pages = 123895, users = 37753, depth = 14.31597 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 123, admins = 19, articles = 54734, edits = 1760096, files = 3218, pages = 141569, users = 86766, depth = 31.29273 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 93, admins = 3, articles = 53876, edits = 1093655, files = 565, pages = 109166, users = 51844, depth = 10.55105 }, ['cv'] = { pos = 98, activeusers = 54, admins = 2, articles = 49623, edits = 749490, files = 537, pages = 97790, users = 31220, depth = 7.22112 }, ['fy'] = { pos = 99, activeusers = 66, admins = 8, articles = 49291, edits = 1086847, files = 7588, pages = 150409, users = 43479, depth = 30.40999 }, ['vo'] = { pos = 100, activeusers = 35, admins = 2, articles = 43545, edits = 3320131, files = 0, pages = 174109, users = 32368, depth = 171.4369 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 133, admins = 11, articles = 43075, edits = 1957007, files = 1897, pages = 234077, users = 123502, depth = 164.3838 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 50, admins = 4, articles = 42552, edits = 294400, files = 135, pages = 55371, users = 78745, depth = 0.4825294 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 163, admins = 7, articles = 42452, edits = 970303, files = 1617, pages = 185148, users = 51380, depth = 59.2128 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 73, admins = 6, articles = 42190, edits = 1838226, files = 1499, pages = 128482, users = 68389, depth = 59.852 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40560, edits = 862321, files = 690, pages = 146766, users = 95495, depth = 40.28522 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 34, admins = 3, articles = 40161, edits = 487231, files = 209, pages = 60555, users = 24971, depth = 2.074821 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 110, admins = 9, articles = 38446, edits = 609538, files = 1581, pages = 134386, users = 42339, depth = 28.24515 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34278, edits = 553236, files = 168, pages = 59177, users = 24944, depth = 4.932765 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 56, admins = 5, articles = 33424, edits = 992861, files = 0, pages = 49191, users = 33664, depth = 4.491424 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 114, admins = 5, articles = 32311, edits = 1068390, files = 1258, pages = 103654, users = 58718, depth = 50.25111 }, ['gu'] = { pos = 111, activeusers = 71, admins = 3, articles = 29953, edits = 825378, files = 0, pages = 117710, users = 69130, depth = 60.18973 }, ['als'] = { pos = 112, activeusers = 71, admins = 9, articles = 29020, edits = 1014465, files = 571, pages = 69721, users = 92545, depth = 28.62127 }, ['kn'] = { pos = 113, activeusers = 165, admins = 3, articles = 28496, edits = 1109389, files = 2595, pages = 130354, users = 76184, depth = 108.7382 }, ['bar'] = { pos = 114, activeusers = 56, admins = 3, articles = 27999, edits = 831523, files = 1320, pages = 111223, users = 63521, depth = 66.05288 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 42, admins = 5, articles = 26213, edits = 732832, files = 1407, pages = 55698, users = 41366, depth = 16.64691 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 17, admins = 3, articles = 25087, edits = 886473, files = 45, pages = 62808, users = 23525, depth = 31.90946 }, ['avk'] = { pos = 117, activeusers = 30, admins = 6, articles = 23968, edits = 114104, files = 0, pages = 29087, users = 3097, depth = 0.1789405 }, ['ia'] = { pos = 118, activeusers = 44, admins = 6, articles = 23775, edits = 641962, files = 4, pages = 37734, users = 44762, depth = 5.864677 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 37, admins = 2, articles = 23067, edits = 650075, files = 0, pages = 55979, users = 27216, depth = 23.64093 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 99, admins = 3, articles = 21364, edits = 707127, files = 1475, pages = 97971, users = 78022, depth = 92.80506 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 14, admins = 2, articles = 20507, edits = 295932, files = 709, pages = 34664, users = 15145, depth = 4.068661 }, ['crh'] = { pos = 122, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19735, edits = 177464, files = 0, pages = 39656, users = 17871, depth = 4.559838 }, ['xmf'] = { pos = 123, activeusers = 27, admins = 3, articles = 19623, edits = 186168, files = 0, pages = 36514, users = 17104, depth = 3.777683 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 79, admins = 3, articles = 18028, edits = 510227, files = 3122, pages = 79901, users = 58412, depth = 75.21743 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 119, admins = 3, articles = 17670, edits = 166063, files = 0, pages = 31225, users = 18460, depth = 3.129654 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 26, admins = 5, articles = 17083, edits = 355483, files = 109, pages = 29092, users = 24185, depth = 6.038522 }, ['os'] = { pos = 127, activeusers = 37, admins = 3, articles = 16163, edits = 524094, files = 164, pages = 60172, users = 22618, depth = 64.57342 }, ['frr'] = { pos = 128, activeusers = 24, admins = 5, articles = 16119, edits = 231479, files = 1323, pages = 41287, users = 18009, depth = 13.66846 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 38, admins = 6, articles = 15909, edits = 566957, files = 347, pages = 32208, users = 25628, depth = 18.47662 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 48, admins = 5, articles = 15893, edits = 461779, files = 125, pages = 71786, users = 31121, depth = 79.5605 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15555, edits = 89598, files = 0, pages = 31363, users = 18986, depth = 2.950493 }, ['ps'] = { pos = 132, activeusers = 49, admins = 1, articles = 15446, edits = 283918, files = 1732, pages = 54437, users = 27854, depth = 33.23498 }, ['bug'] = { pos = 133, activeusers = 17, admins = 1, articles = 15411, edits = 200715, files = 0, pages = 19625, users = 12285, depth = 0.7647114 }, ['yi'] = { pos = 134, activeusers = 49, admins = 3, articles = 15394, edits = 579133, files = 1062, pages = 44211, users = 45487, depth = 45.90316 }, ['ilo'] = { pos = 135, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15362, edits = 391853, files = 0, pages = 70154, users = 16199, depth = 71.05743 }, ['sd'] = { pos = 136, activeusers = 28, admins = 4, articles = 15249, edits = 240172, files = 145, pages = 56239, users = 15792, depth = 30.8573 }, ['ban'] = { pos = 137, activeusers = 34, admins = 3, articles = 15072, edits = 122124, files = 112, pages = 30526, users = 5387, depth = 4.206018 }, ['am'] = { pos = 138, activeusers = 42, admins = 2, articles = 15042, edits = 371607, files = 1765, pages = 45919, users = 39296, depth = 34.09969 }, ['nap'] = { pos = 139, activeusers = 26, admins = 3, articles = 14730, edits = 664691, files = 281, pages = 23709, users = 27743, depth = 10.41734 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 32, admins = 3, articles = 14269, edits = 381663, files = 1765, pages = 47685, users = 22221, depth = 43.89552 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 37, admins = 4, articles = 13823, edits = 377344, files = 133, pages = 35374, users = 23080, depth = 25.92886 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 36, admins = 3, articles = 13776, edits = 368760, files = 0, pages = 40263, users = 26935, depth = 33.85766 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 23, admins = 1, articles = 13751, edits = 213200, files = 462, pages = 30206, users = 14946, depth = 10.10698 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 24, admins = 5, articles = 13722, edits = 229526, files = 115, pages = 39300, users = 11780, depth = 20.2926 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13673, edits = 454301, files = 623, pages = 65533, users = 26545, depth = 99.7289 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 34, admins = 3, articles = 13444, edits = 165790, files = 263, pages = 30427, users = 30224, depth = 8.695028 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 17, admins = 2, articles = 13305, edits = 50767, files = 0, pages = 20827, users = 4045, depth = 0.7790973 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 27, admins = 3, articles = 13011, edits = 152281, files = 2739, pages = 35049, users = 23391, depth = 12.46502 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 30, admins = 3, articles = 12547, edits = 137270, files = 0, pages = 26473, users = 24160, depth = 6.387714 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 38, admins = 3, articles = 12269, edits = 233408, files = 865, pages = 32939, users = 19721, depth = 20.11259 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 59, admins = 4, articles = 11776, edits = 469490, files = 445, pages = 70196, users = 35418, depth = 164.6044 }, ['shn'] = { pos = 152, activeusers = 10, admins = 2, articles = 11624, edits = 55086, files = 60, pages = 27137, users = 3290, depth = 3.615428 }, ['wa'] = { pos = 153, activeusers = 30, admins = 4, articles = 11556, edits = 388521, files = 622, pages = 27263, users = 22274, depth = 26.32766 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11427, edits = 380043, files = 0, pages = 96934, users = 94584, depth = 219.5308 }, ['ie'] = { pos = 155, activeusers = 27, admins = 3, articles = 11055, edits = 151007, files = 0, pages = 14858, users = 16922, depth = 1.20274 }, ['lij'] = { pos = 156, activeusers = 31, admins = 8, articles = 11020, edits = 231797, files = 7, pages = 26616, users = 14509, depth = 17.44329 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 102, admins = 4, articles = 10620, edits = 330292, files = 1704, pages = 73140, users = 34605, depth = 156.5064 }, ['zu'] = { pos = 158, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10579, edits = 96689, files = 0, pages = 23977, users = 17580, depth = 6.468043 }, ['mrj'] = { pos = 159, activeusers = 11, admins = 1, articles = 10426, edits = 100507, files = 0, pages = 18656, users = 9962, depth = 3.356928 }, ['mhr'] = { pos = 160, activeusers = 24, admins = 1, articles = 10425, edits = 184915, files = 0, pages = 27244, users = 13120, depth = 17.66646 }, ['hif'] = { pos = 161, activeusers = 32, admins = 2, articles = 10270, edits = 272243, files = 192, pages = 42222, users = 29607, depth = 62.41272 }, ['hyw'] = { pos = 162, activeusers = 36, admins = 5, articles = 10251, edits = 195181, files = 0, pages = 21580, users = 7350, depth = 11.04681 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 19, admins = 1, articles = 10101, edits = 48816, files = 0, pages = 16220, users = 2208, depth = 1.104444 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 48, admins = 6, articles = 9521, edits = 282083, files = 1101, pages = 33420, users = 36316, depth = 53.18201 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 28, admins = 1, articles = 9445, edits = 122378, files = 0, pages = 18264, users = 30417, depth = 5.84174 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 13, admins = 2, articles = 9306, edits = 140143, files = 288, pages = 17645, users = 10820, depth = 6.377516 }, ['ig'] = { pos = 167, activeusers = 94, admins = 5, articles = 8880, edits = 86672, files = 0, pages = 15314, users = 13849, depth = 2.971162 }, ['pam'] = { pos = 168, activeusers = 22, admins = 2, articles = 8847, edits = 295764, files = 403, pages = 21424, users = 19414, depth = 27.90017 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8524, edits = 49754, files = 0, pages = 10768, users = 5846, depth = 0.3202225 }, ['sn'] = { pos = 170, activeusers = 28, admins = 1, articles = 8497, edits = 97553, files = 0, pages = 16801, users = 15490, depth = 5.545605 }, ['so'] = { pos = 171, activeusers = 63, admins = 1, articles = 8454, edits = 239640, files = 0, pages = 25765, users = 32229, depth = 38.9986 }, ['rue'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8388, edits = 130999, files = 87, pages = 17648, users = 25396, depth = 9.046437 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 36, admins = 2, articles = 8009, edits = 723308, files = 53, pages = 69069, users = 29709, depth = 608.6914 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 20, admins = 6, articles = 7802, edits = 300662, files = 0, pages = 20860, users = 26313, depth = 40.37436 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 28, admins = 4, articles = 7709, edits = 139665, files = 0, pages = 26175, users = 11805, depth = 30.61614 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 24, admins = 5, articles = 7637, edits = 308838, files = 480, pages = 21222, users = 24656, depth = 46.04878 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 15, admins = 6, articles = 7596, edits = 320794, files = 571, pages = 20404, users = 25888, depth = 44.6996 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7423, edits = 153287, files = 0, pages = 13449, users = 16657, depth = 7.511292 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 44, admins = 3, articles = 7410, edits = 97171, files = 0, pages = 16966, users = 5466, depth = 9.525177 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 22, admins = 4, articles = 7330, edits = 177302, files = 150, pages = 16373, users = 21954, depth = 16.48172 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 29, admins = 3, articles = 7193, edits = 501091, files = 170, pages = 19385, users = 20729, depth = 74.26438 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 29, admins = 1, articles = 6697, edits = 151492, files = 0, pages = 31095, users = 14478, depth = 64.66168 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 19, admins = 1, articles = 6489, edits = 394778, files = 146, pages = 33577, users = 38634, depth = 204.8846 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 18, admins = 2, articles = 6436, edits = 105942, files = 0, pages = 15904, users = 12052, depth = 14.41605 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 16, admins = 3, articles = 6427, edits = 62085, files = 807, pages = 13815, users = 14298, depth = 5.938447 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 43, admins = 2, articles = 6354, edits = 230391, files = 319, pages = 15757, users = 24798, depth = 32.02067 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 25, admins = 4, articles = 6243, edits = 176751, files = 196, pages = 12094, users = 13212, depth = 12.83706 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 29, admins = 2, articles = 6205, edits = 379553, files = 0, pages = 14798, users = 19888, depth = 49.18985 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 15, admins = 1, articles = 6012, edits = 139829, files = 0, pages = 17555, users = 26483, depth = 29.36269 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 20, admins = 2, articles = 5987, edits = 118153, files = 9, pages = 20331, users = 17750, depth = 33.35861 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5725, edits = 185557, files = 41, pages = 43553, users = 6351, depth = 186.0095 }, ['gv'] = { pos = 192, activeusers = 21, admins = 3, articles = 5703, edits = 309175, files = 185, pages = 20797, users = 18077, depth = 104.1371 }, ['frp'] = { pos = 193, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5605, edits = 214819, files = 0, pages = 15468, users = 14730, depth = 43.00365 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5518, edits = 199496, files = 6, pages = 11763, users = 13733, depth = 21.72289 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 20, admins = 1, articles = 5480, edits = 139777, files = 0, pages = 16706, users = 13241, depth = 35.11172 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 28, admins = 3, articles = 5433, edits = 185975, files = 0, pages = 8725, users = 15455, depth = 7.825811 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 23, admins = 3, articles = 5410, edits = 68785, files = 49, pages = 10540, users = 15826, depth = 5.868043 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 32, admins = 1, articles = 5348, edits = 153833, files = 282, pages = 14949, users = 19812, depth = 33.16557 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 7, admins = 1, articles = 5232, edits = 26919, files = 0, pages = 5769, users = 1306, depth = 0.04915543 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5180, edits = 120821, files = 9, pages = 17160, users = 13817, depth = 37.65991 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 14, admins = 3, articles = 5061, edits = 119354, files = 1, pages = 9664, users = 12068, depth = 10.2162 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 28, admins = 1, articles = 5027, edits = 95592, files = 0, pages = 8631, users = 15354, depth = 5.692621 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 27, admins = 2, articles = 4900, edits = 121082, files = 0, pages = 11327, users = 16464, depth = 18.39031 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 17, admins = 2, articles = 4833, edits = 219257, files = 0, pages = 10372, users = 12362, depth = 27.76643 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 42, admins = 5, articles = 4746, edits = 278328, files = 1145, pages = 19133, users = 20204, depth = 133.6777 }, ['tum'] = { pos = 206, activeusers = 22, admins = 2, articles = 4726, edits = 31049, files = 0, pages = 6769, users = 7189, depth = 0.8571807 }, ['bjn'] = { pos = 207, activeusers = 24, admins = 2, articles = 4619, edits = 77171, files = 1, pages = 22468, users = 12811, depth = 51.28868 }, ['smn'] = { pos = 208, activeusers = 17, admins = 6, articles = 4516, edits = 66547, files = 0, pages = 14240, users = 2304, depth = 21.66709 }, ['lez'] = { pos = 209, activeusers = 18, admins = 3, articles = 4306, edits = 86671, files = 10, pages = 13030, users = 9811, depth = 27.30314 }, ['lfn'] = { pos = 210, activeusers = 26, admins = 1, articles = 4176, edits = 38026, files = 0, pages = 6669, users = 9226, depth = 2.032093 }, ['stq'] = { pos = 211, activeusers = 15, admins = 5, articles = 4066, edits = 121169, files = 429, pages = 10692, users = 12546, depth = 30.09544 }, ['lo'] = { pos = 212, activeusers = 22, admins = 1, articles = 4055, edits = 94927, files = 0, pages = 12339, users = 15439, depth = 32.10764 }, ['mwl'] = { pos = 213, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3881, edits = 98679, files = 0, pages = 10212, users = 12227, depth = 25.71409 }, ['olo'] = { pos = 214, activeusers = 17, admins = 2, articles = 3878, edits = 32123, files = 0, pages = 10642, users = 6021, depth = 9.182998 }, ['fur'] = { pos = 215, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3760, edits = 170361, files = 318, pages = 8588, users = 13227, depth = 32.70672 }, ['rm'] = { pos = 216, activeusers = 18, admins = 3, articles = 3754, edits = 163010, files = 51, pages = 9596, users = 18552, depth = 41.13946 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 39, admins = 2, articles = 3696, edits = 205687, files = 300, pages = 16573, users = 117831, depth = 150.6507 }, ['lad'] = { pos = 218, activeusers = 29, admins = 5, articles = 3603, edits = 208869, files = 23, pages = 12943, users = 19659, depth = 108.4437 }, ['gom'] = { pos = 219, activeusers = 12, admins = 4, articles = 3549, edits = 206372, files = 0, pages = 9040, users = 8645, depth = 54.64787 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 12, admins = 1, articles = 3442, edits = 59740, files = 0, pages = 10997, users = 7896, depth = 26.17208 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3372, edits = 115971, files = 0, pages = 7556, users = 16053, depth = 23.63011 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 11, admins = 1, articles = 3364, edits = 43449, files = 0, pages = 11209, users = 8091, depth = 21.08078 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 21, admins = 1, articles = 3325, edits = 142772, files = 0, pages = 11200, users = 17240, depth = 71.50607 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 29, admins = 1, articles = 3309, edits = 85832, files = 0, pages = 9338, users = 11155, depth = 30.51353 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 12, admins = 3, articles = 3307, edits = 237419, files = 3, pages = 19205, users = 5513, depth = 285.7049 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 29, admins = 4, articles = 3271, edits = 121812, files = 32, pages = 8569, users = 11814, depth = 37.29261 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 19, admins = 2, articles = 3129, edits = 110081, files = 0, pages = 8234, users = 13523, depth = 35.58622 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 27, admins = 2, articles = 3122, edits = 83196, files = 0, pages = 14700, users = 13352, depth = 77.83706 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 20, admins = 3, articles = 3019, edits = 129997, files = 932, pages = 11203, users = 23362, depth = 85.27151 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2915, edits = 1606841, files = 0, pages = 10541, users = 21369, depth = 1043.296 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 24, admins = 1, articles = 2794, edits = 67762, files = 0, pages = 6579, users = 12686, depth = 18.90189 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 19, admins = 1, articles = 2772, edits = 69880, files = 9, pages = 11045, users = 13841, depth = 56.35426 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 20, admins = 4, articles = 2740, edits = 89865, files = 0, pages = 6916, users = 10769, depth = 30.18252 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 15, admins = 5, articles = 2681, edits = 90221, files = 0, pages = 6011, users = 13375, depth = 23.15558 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2576, edits = 73079, files = 0, pages = 8813, users = 7578, depth = 48.61034 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 10, admins = 2, articles = 2547, edits = 101637, files = 0, pages = 4637, users = 6643, depth = 14.75874 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 15, admins = 1, articles = 2456, edits = 96455, files = 0, pages = 5524, users = 15066, depth = 27.2474 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24111, files = 0, pages = 5350, users = 1912, depth = 6.448905 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 9, admins = 0, articles = 2420, edits = 54113, files = 0, pages = 2824, users = 1105, depth = 0.534034 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2116, edits = 93459, files = 0, pages = 5071, users = 13908, depth = 35.94274 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 12, admins = 2, articles = 2092, edits = 54718, files = 37, pages = 11734, users = 3297, depth = 99.05924 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 14, admins = 2, articles = 2057, edits = 106202, files = 0, pages = 14327, users = 9672, depth = 263.7534 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 13, admins = 1, articles = 2046, edits = 85047, files = 0, pages = 11860, users = 9273, depth = 164.9891 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 7, admins = 1, articles = 2030, edits = 128402, files = 0, pages = 5360, users = 2318, depth = 64.46194 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2010, edits = 39345, files = 0, pages = 4143, users = 9747, depth = 10.69459 }, ['dag'] = { pos = 246, activeusers = 41, admins = 4, articles = 1969, edits = 42246, files = 0, pages = 4406, users = 1815, depth = 14.68793 }, ['kaa'] = { pos = 247, activeusers = 25, admins = 1, articles = 1943, edits = 45864, files = 3, pages = 5101, users = 10241, depth = 23.75173 }, ['pdc'] = { pos = 248, activeusers = 23, admins = 1, articles = 1932, edits = 105127, files = 0, pages = 5835, users = 30372, depth = 73.5286 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 9, admins = 5, articles = 1909, edits = 14696, files = 0, pages = 3017, users = 3692, depth = 1.640935 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1908, edits = 41568, files = 12, pages = 5328, users = 9231, depth = 25.06631 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1903, edits = 64336, files = 0, pages = 11664, users = 8528, depth = 145.1168 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1850, edits = 95321, files = 0, pages = 6421, users = 18792, depth = 90.62853 }, ['tcy'] = { pos = 253, activeusers = 40, admins = 2, articles = 1744, edits = 102853, files = 1, pages = 8980, users = 4931, depth = 197.1718 }, ['kbp'] = { pos = 254, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1698, edits = 16065, files = 0, pages = 3375, users = 3841, depth = 4.64299 }, ['jam'] = { pos = 255, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1685, edits = 20759, files = 0, pages = 3024, users = 7237, depth = 4.334969 }, ['na'] = { pos = 256, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1661, edits = 89532, files = 4, pages = 4884, users = 11479, depth = 69.02144 }, ['wo'] = { pos = 257, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1651, edits = 104429, files = 0, pages = 5367, users = 13938, depth = 98.57047 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 10, admins = 1, articles = 1595, edits = 43685, files = 0, pages = 6742, users = 9142, depth = 67.47308 }, ['nia'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1518, edits = 17557, files = 0, pages = 3606, users = 1210, depth = 9.211748 }, ['nov'] = { pos = 260, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1516, edits = 177708, files = 0, pages = 4408, users = 10832, depth = 146.7113 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20639, files = 0, pages = 3075, users = 7962, depth = 7.323189 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1503, edits = 66592, files = 0, pages = 3910, users = 8921, depth = 43.67969 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1419, edits = 26742, files = 0, pages = 4810, users = 7159, depth = 31.7497 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1395, edits = 41804, files = 0, pages = 3296, users = 12151, depth = 23.55301 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1350, edits = 86608, files = 0, pages = 5679, users = 12370, depth = 156.8172 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1305, edits = 111658, files = 0, pages = 5717, users = 15003, depth = 223.2398 }, ['nqo'] = { pos = 267, activeusers = 24, admins = 1, articles = 1303, edits = 9992, files = 0, pages = 2621, users = 2866, depth = 3.900564 }, ['roa-rup'] = { pos = 268, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1293, edits = 205278, files = 0, pages = 4295, users = 12998, depth = 257.6342 }, ['fj'] = { pos = 269, activeusers = 8, admins = 1, articles = 1274, edits = 35438, files = 0, pages = 3631, users = 8355, depth = 33.40591 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1264, edits = 50236, files = 0, pages = 14660, users = 7799, depth = 384.8905 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1254, edits = 43788, files = 0, pages = 2904, users = 9974, depth = 26.10546 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 34, admins = 1, articles = 1239, edits = 33882, files = 0, pages = 3823, users = 11721, depth = 38.54848 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1229, edits = 33906, files = 0, pages = 4517, users = 2667, depth = 53.72623 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1217, edits = 53088, files = 0, pages = 2993, users = 6859, depth = 37.77413 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 24, admins = 2, articles = 1175, edits = 62340, files = 9, pages = 7815, users = 9364, depth = 254.7407 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 25, admins = 2, articles = 1166, edits = 82614, files = 0, pages = 5568, users = 23043, depth = 211.4742 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1152, edits = 33361, files = 0, pages = 3837, users = 1470, depth = 47.23141 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 7, admins = 1, articles = 1112, edits = 39153, files = 0, pages = 2729, users = 7031, depth = 30.33695 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 13, admins = 0, articles = 1110, edits = 85634, files = 0, pages = 2064, users = 1188, depth = 30.64696 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1094, edits = 38034, files = 0, pages = 3739, users = 9465, depth = 59.46114 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1065, edits = 42632, files = 0, pages = 3295, users = 9620, depth = 56.72712 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1050, edits = 16485, files = 0, pages = 2556, users = 2186, depth = 13.26782 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1045, edits = 35955, files = 0, pages = 3712, users = 1639, depth = 63.09062 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 14, admins = 1, articles = 1026, edits = 46149, files = 0, pages = 3904, users = 21809, depth = 93.01207 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 11, admins = 1, articles = 1014, edits = 35315, files = 0, pages = 3223, users = 6690, depth = 52.00132 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 20, admins = 2, articles = 1011, edits = 29119, files = 0, pages = 1766, users = 493, depth = 9.195541 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 15, admins = 1, articles = 918, edits = 37987, files = 0, pages = 4001, users = 9370, depth = 107.0849 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 13, admins = 1, articles = 889, edits = 44150, files = 0, pages = 3326, users = 10478, depth = 99.7507 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 14, admins = 1, articles = 866, edits = 46130, files = 0, pages = 3805, users = 17706, depth = 139.6343 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 18, admins = 0, articles = 861, edits = 8865, files = 0, pages = 1629, users = 1565, depth = 4.32986 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 24, admins = 1, articles = 844, edits = 28408, files = 0, pages = 4255, users = 9433, depth = 109.0485 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 21, admins = 0, articles = 838, edits = 32163, files = 0, pages = 1656, users = 926, depth = 18.50609 }, ['blk'] = { pos = 293, activeusers = 32, admins = 1, articles = 804, edits = 15478, files = 0, pages = 3472, users = 210, depth = 49.09019 }, ['tn'] = { pos = 294, activeusers = 21, admins = 2, articles = 776, edits = 28133, files = 0, pages = 3685, users = 9237, depth = 107.2859 }, ['bm'] = { pos = 295, activeusers = 13, admins = 2, articles = 775, edits = 40185, files = 0, pages = 3145, users = 9864, depth = 119.4914 }, ['ve'] = { pos = 296, activeusers = 15, admins = 1, articles = 748, edits = 19283, files = 0, pages = 2235, users = 7190, depth = 34.09697 }, ['rmy'] = { pos = 297, activeusers = 16, admins = 1, articles = 730, edits = 50222, files = 0, pages = 2701, users = 16387, depth = 135.5492 }, ['ts'] = { pos = 298, activeusers = 12, admins = 2, articles = 717, edits = 36631, files = 0, pages = 3760, users = 8821, depth = 175.4796 }, ['chy'] = { pos = 299, activeusers = 11, admins = 1, articles = 662, edits = 24106, files = 0, pages = 2258, users = 10600, depth = 62.05132 }, ['rn'] = { pos = 300, activeusers = 11, admins = 1, articles = 620, edits = 23098, files = 0, pages = 2450, users = 8962, depth = 82.13479 }, ['iu'] = { pos = 301, activeusers = 18, admins = 2, articles = 593, edits = 44499, files = 0, pages = 3183, users = 16992, depth = 266.6882 }, ['ak'] = { pos = 302, activeusers = 19, admins = 1, articles = 590, edits = 28896, files = 0, pages = 2441, users = 12463, depth = 116.5142 }, ['ss'] = { pos = 303, activeusers = 10, admins = 3, articles = 574, edits = 38070, files = 0, pages = 2410, users = 7624, depth = 161.6171 }, ['ch'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 543, edits = 22838, files = 0, pages = 2501, users = 14400, depth = 118.7326 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 49, admins = 0, articles = 512, edits = 24875, files = 0, pages = 2467, users = 7876, depth = 147.0102 }, ['pnt'] = { pos = 306, activeusers = 9, admins = 1, articles = 481, edits = 35123, files = 0, pages = 2039, users = 9462, depth = 180.7254 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 18, admins = 1, articles = 452, edits = 15931, files = 0, pages = 1994, users = 424, depth = 92.98433 }, ['ady'] = { pos = 308, activeusers = 9, admins = 1, articles = 451, edits = 12058, files = 0, pages = 3096, users = 5982, depth = 133.9592 }, ['ik'] = { pos = 309, activeusers = 12, admins = 2, articles = 439, edits = 37930, files = 0, pages = 2611, users = 7936, depth = 355.6039 }, ['ee'] = { pos = 310, activeusers = 19, admins = 3, articles = 438, edits = 49966, files = 0, pages = 3119, users = 13252, depth = 600.2119 }, ['din'] = { pos = 311, activeusers = 21, admins = 1, articles = 306, edits = 8040, files = 0, pages = 1086, users = 5681, depth = 48.10305 }, ['sg'] = { pos = 312, activeusers = 12, admins = 2, articles = 300, edits = 20583, files = 0, pages = 1983, users = 5975, depth = 326.6718 }, ['pwn'] = { pos = 313, activeusers = 13, admins = 0, articles = 278, edits = 10971, files = 0, pages = 430, users = 838, depth = 7.627379 }, ['kl'] = { pos = 314, activeusers = 18, admins = 2, articles = 242, edits = 74459, files = 0, pages = 2261, users = 12287, depth = 2292.232 }, ['ti'] = { pos = 315, activeusers = 13, admins = 2, articles = 234, edits = 23838, files = 0, pages = 2731, users = 8462, depth = 993.9247 }, ['dz'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 1, articles = 227, edits = 29393, files = 0, pages = 2282, users = 9204, depth = 1055.602 }, ['cr'] = { pos = 317, activeusers = 18, admins = 2, articles = 158, edits = 37355, files = 0, pages = 2160, users = 16727, depth = 2776.572 }, ['ng'] = { pos = 318, activeusers = 0, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 319, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 323, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 324, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 325, activeusers = 0, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 326, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 280187, admins = 3748, articles = 59265383, edits = 3213877289, files = 2760541, pages = 245004584, users = 103665033, depth = 128.8428, date = '@1660550432' }, } return info 6e3790m3imeqfjcglgwinic0dklebub 4187147 4187083 2022-08-15T10:00:39Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 114399, admins = 1030, articles = 6570145, edits = 1112136322, files = 895882, pages = 56781804, users = 44350471, depth = 1143.953 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 191, admins = 6, articles = 6125879, edits = 34882366, files = 0, pages = 11232217, users = 93343, depth = 2.157857 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 16793, admins = 191, articles = 2715858, edits = 223847546, files = 128679, pages = 7499043, users = 3976237, depth = 92.59056 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1886, admins = 66, articles = 2552326, edits = 50978771, files = 0, pages = 6119884, users = 831481, depth = 16.27481 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16332, admins = 158, articles = 2445249, edits = 195660809, files = 69003, pages = 12145957, users = 4443405, depth = 253.532 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3418, admins = 36, articles = 2098050, edits = 62453390, files = 20, pages = 4466222, users = 1224186, depth = 17.81602 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10552, admins = 77, articles = 1845156, edits = 124525190, files = 237632, pages = 7405046, users = 3230700, depth = 152.6848 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13211, admins = 63, articles = 1795371, edits = 144916766, files = 0, pages = 7709110, users = 6614971, depth = 203.9531 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7382, admins = 122, articles = 1767097, edits = 128529701, files = 139207, pages = 7491782, users = 2282849, depth = 180.0532 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 203, admins = 7, articles = 1596716, edits = 7338357, files = 1474, pages = 2009902, users = 188515, depth = 0.2444893 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 3994, admins = 101, articles = 1532304, edits = 67624588, files = 261, pages = 3557057, users = 1186170, depth = 33.19465 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 15018, admins = 40, articles = 1337805, edits = 90787913, files = 30416, pages = 3952974, users = 1967375, depth = 87.76431 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8643, admins = 66, articles = 1296851, edits = 72911498, files = 60715, pages = 7118128, users = 3251715, depth = 206.389 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2153, admins = 20, articles = 1275145, edits = 68941385, files = 24514, pages = 19375377, users = 876817, depth = 716.9337 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 85, admins = 3, articles = 1265926, edits = 6287418, files = 42, pages = 2881769, users = 52899, depth = 3.554633 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3105, admins = 45, articles = 1187048, edits = 36774853, files = 110441, pages = 4120319, users = 638844, depth = 54.49893 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4886, admins = 26, articles = 1182387, edits = 58894328, files = 49847, pages = 7805379, users = 2289734, depth = 236.7384 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8461, admins = 56, articles = 1094292, edits = 64017117, files = 58363, pages = 5400755, users = 2791800, depth = 183.5763 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5218, admins = 34, articles = 923285, edits = 35284153, files = 81794, pages = 5339734, users = 1142174, depth = 151.1941 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 988, admins = 30, articles = 707602, edits = 30501106, files = 15559, pages = 1764422, users = 425976, depth = 38.56001 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 737, admins = 18, articles = 661524, edits = 25126223, files = 36350, pages = 3985081, users = 310504, depth = 159.1494 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3193, admins = 41, articles = 626483, edits = 21500123, files = 47600, pages = 3293120, users = 1345789, depth = 118.2885 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1580, admins = 27, articles = 599869, edits = 33080767, files = 12710, pages = 2731616, users = 748552, depth = 152.9377 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 988, admins = 42, articles = 595897, edits = 22831203, files = 4, pages = 1698562, users = 558885, depth = 46.02483 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1593, admins = 30, articles = 535745, edits = 20654743, files = 70044, pages = 1408441, users = 520386, depth = 38.91266 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1507, admins = 24, articles = 509920, edits = 25120158, files = 8426, pages = 1448492, users = 510227, depth = 58.75399 }, ['tr'] = { pos = 27, activeusers = 2996, admins = 23, articles = 509687, edits = 28264955, files = 37515, pages = 2382441, users = 1419257, depth = 160.1698 }, ['cs'] = { pos = 28, activeusers = 2051, admins = 32, articles = 508313, edits = 21549986, files = 1, pages = 1402300, users = 586101, depth = 47.53418 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 58, admins = 3, articles = 481124, edits = 8682071, files = 315, pages = 907866, users = 30722, depth = 7.523472 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 164, admins = 12, articles = 456862, edits = 41241442, files = 10238, pages = 4644244, users = 176280, depth = 745.9915 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 874, admins = 17, articles = 432714, edits = 15006780, files = 116455, pages = 2620778, users = 591632, depth = 146.4116 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 84, admins = 6, articles = 431627, edits = 3132412, files = 362, pages = 1063074, users = 53939, depth = 6.306262 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 81, admins = 5, articles = 417550, edits = 3526310, files = 6091, pages = 564758, users = 43120, depth = 0.7760754 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 242, admins = 12, articles = 397292, edits = 8997695, files = 0, pages = 825272, users = 138616, depth = 12.65207 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 522, admins = 15, articles = 359838, edits = 5629905, files = 19611, pages = 1041688, users = 298456, depth = 19.4056 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 298, admins = 16, articles = 322989, edits = 7666736, files = 11072, pages = 714403, users = 199445, depth = 15.7603 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3116, admins = 32, articles = 320491, edits = 34419269, files = 73849, pages = 1340129, users = 996218, depth = 259.9653 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 426, admins = 11, articles = 293044, edits = 8479223, files = 11343, pages = 988153, users = 123881, depth = 48.28053 }, ['da'] = { pos = 39, activeusers = 744, admins = 25, articles = 283656, edits = 11196762, files = 0, pages = 907883, users = 435457, depth = 59.72604 }, ['bg'] = { pos = 40, activeusers = 743, admins = 25, articles = 283596, edits = 11466891, files = 549, pages = 631893, users = 311492, depth = 27.37168 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 121, admins = 5, articles = 242175, edits = 1522922, files = 246, pages = 571475, users = 37947, depth = 4.927258 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 530, admins = 10, articles = 241649, edits = 7400510, files = 0, pages = 549191, users = 221637, depth = 21.82615 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 199, admins = 16, articles = 231996, edits = 3057393, files = 10540, pages = 587830, users = 120901, depth = 12.23583 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 416, admins = 33, articles = 229585, edits = 6169814, files = 756, pages = 542229, users = 168240, depth = 21.10098 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 41, admins = 5, articles = 225596, edits = 2444285, files = 177, pages = 385409, users = 16129, depth = 3.182669 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 221077, edits = 4178474, files = 3246, pages = 646624, users = 120786, depth = 23.94274 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 942, admins = 17, articles = 216737, edits = 8370320, files = 36, pages = 702519, users = 1224069, depth = 59.85504 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 472, admins = 11, articles = 213013, edits = 6428780, files = 20953, pages = 445373, users = 277911, depth = 17.17573 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1045, admins = 22, articles = 212497, edits = 9601778, files = 18494, pages = 629864, users = 369183, depth = 58.80787 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 318, admins = 10, articles = 203877, edits = 6650646, files = 23848, pages = 500148, users = 166469, depth = 28.08064 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 243, admins = 8, articles = 188099, edits = 6150845, files = 352, pages = 472078, users = 128290, depth = 29.69754 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 639, admins = 17, articles = 186036, edits = 6561977, files = 23756, pages = 510831, users = 251785, depth = 39.15454 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177348, edits = 5721135, files = 8314, pages = 439423, users = 213633, depth = 28.43139 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 309, admins = 11, articles = 174906, edits = 5046197, files = 12540, pages = 994161, users = 149622, depth = 111.3618 }, ['uz'] = { pos = 55, activeusers = 767, admins = 20, articles = 166789, edits = 2778248, files = 2068, pages = 687863, users = 76926, depth = 39.42149 }, ['nn'] = { pos = 56, activeusers = 124, admins = 14, articles = 162636, edits = 3389549, files = 16, pages = 372394, users = 121795, depth = 15.14059 }, ['ka'] = { pos = 57, activeusers = 252, admins = 6, articles = 162302, edits = 4395461, files = 14839, pages = 459773, users = 143128, depth = 32.1146 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1223, admins = 6, articles = 152292, edits = 5604204, files = 3596, pages = 1190005, users = 709403, depth = 218.6581 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 978, admins = 15, articles = 149489, edits = 10229525, files = 27280, pages = 973718, users = 429711, depth = 319.374 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 340, admins = 31, articles = 147844, edits = 3484090, files = 7720, pages = 465643, users = 207707, depth = 34.57275 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 152, admins = 21, articles = 137126, edits = 3688330, files = 0, pages = 275761, users = 158118, depth = 13.67109 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 116, admins = 16, articles = 135013, edits = 11097548, files = 11271, pages = 275114, users = 73725, depth = 43.43558 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 109, admins = 11, articles = 129958, edits = 3701336, files = 0, pages = 228539, users = 106777, depth = 9.3192 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 222, admins = 12, articles = 129859, edits = 4789783, files = 8678, pages = 524182, users = 103311, depth = 84.25465 }, ['zh-yue'] = { pos = 65, activeusers = 294, admins = 12, articles = 126436, edits = 1860708, files = 2629, pages = 284938, users = 243705, depth = 10.26256 }, ['bn'] = { pos = 66, activeusers = 1111, admins = 14, articles = 126424, edits = 6035955, files = 15325, pages = 990172, users = 384605, depth = 284.5446 }, ['lv'] = { pos = 67, activeusers = 297, admins = 13, articles = 115083, edits = 3662739, files = 25533, pages = 467403, users = 107978, depth = 73.44576 }, ['tg'] = { pos = 68, activeusers = 72, admins = 6, articles = 107733, edits = 1308896, files = 485, pages = 262818, users = 36126, depth = 10.3203 }, ['af'] = { pos = 69, activeusers = 190, admins = 16, articles = 104351, edits = 2514510, files = 9615, pages = 372831, users = 152179, depth = 44.64491 }, ['my'] = { pos = 70, activeusers = 147, admins = 4, articles = 103650, edits = 754399, files = 2979, pages = 216779, users = 103094, depth = 4.145655 }, ['mg'] = { pos = 71, activeusers = 47, admins = 3, articles = 94879, edits = 1045797, files = 3, pages = 245128, users = 28838, depth = 10.69886 }, ['bs'] = { pos = 72, activeusers = 183, admins = 9, articles = 90344, edits = 3415261, files = 5462, pages = 367709, users = 144550, depth = 87.54357 }, ['oc'] = { pos = 73, activeusers = 99, admins = 4, articles = 89798, edits = 2315659, files = 924, pages = 159314, users = 48405, depth = 8.710776 }, ['sq'] = { pos = 74, activeusers = 224, admins = 11, articles = 86097, edits = 2464061, files = 4730, pages = 263299, users = 143833, depth = 39.64272 }, ['mr'] = { pos = 75, activeusers = 169, admins = 12, articles = 85775, edits = 2142937, files = 19140, pages = 284951, users = 145797, depth = 40.55008 }, ['nds'] = { pos = 76, activeusers = 47, admins = 4, articles = 83903, edits = 990066, files = 0, pages = 162321, users = 48996, depth = 5.328022 }, ['ky'] = { pos = 77, activeusers = 86, admins = 2, articles = 81587, edits = 424190, files = 2688, pages = 111349, users = 33180, depth = 0.5069398 }, ['ml'] = { pos = 78, activeusers = 266, admins = 15, articles = 79006, edits = 3705083, files = 6966, pages = 488400, users = 163242, depth = 203.6972 }, ['be-tarask'] = { pos = 79, activeusers = 133, admins = 4, articles = 78809, edits = 2325265, files = 1891, pages = 226444, users = 76215, depth = 36.03617 }, ['te'] = { pos = 80, activeusers = 196, admins = 13, articles = 77871, edits = 3605748, files = 12545, pages = 305659, users = 114498, depth = 100.9412 }, ['sw'] = { pos = 81, activeusers = 212, admins = 14, articles = 74533, edits = 1239381, files = 2270, pages = 150321, users = 55119, depth = 8.524892 }, ['br'] = { pos = 82, activeusers = 90, admins = 6, articles = 72410, edits = 2002885, files = 5404, pages = 141866, users = 70173, depth = 12.98973 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 20, admins = 2, articles = 72352, edits = 848784, files = 0, pages = 196959, users = 25050, depth = 12.78219 }, ['jv'] = { pos = 84, activeusers = 102, admins = 4, articles = 70255, edits = 1593472, files = 5430, pages = 178331, users = 53959, depth = 21.14568 }, ['vec'] = { pos = 85, activeusers = 45, admins = 5, articles = 68977, edits = 1100423, files = 724, pages = 140354, users = 32086, depth = 8.395429 }, ['ht'] = { pos = 86, activeusers = 43, admins = 3, articles = 67878, edits = 803496, files = 0, pages = 82076, users = 28523, depth = 0.4283155 }, ['pms'] = { pos = 87, activeusers = 41, admins = 4, articles = 66375, edits = 855400, files = 2069, pages = 101499, users = 25316, depth = 2.35997 }, ['pnb'] = { pos = 88, activeusers = 58, admins = 2, articles = 65802, edits = 606297, files = 225, pages = 113804, users = 32468, depth = 2.8351 }, ['su'] = { pos = 89, activeusers = 38, admins = 7, articles = 61275, edits = 629281, files = 545, pages = 97395, users = 28384, depth = 2.245106 }, ['lb'] = { pos = 90, activeusers = 73, admins = 5, articles = 61007, edits = 2391088, files = 2372, pages = 131458, users = 55162, depth = 24.25624 }, ['ba'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 7, articles = 60373, edits = 1149009, files = 1456, pages = 169936, users = 35454, depth = 22.26796 }, ['lld'] = { pos = 92, activeusers = 13, admins = 2, articles = 59759, edits = 94367, files = 0, pages = 63307, users = 2240, depth = 0.005254471 }, ['ga'] = { pos = 93, activeusers = 93, admins = 7, articles = 57349, edits = 1077484, files = 1123, pages = 96048, users = 52560, depth = 5.108229 }, ['szl'] = { pos = 94, activeusers = 49, admins = 3, articles = 55850, edits = 347623, files = 0, pages = 69135, users = 21783, depth = 0.2845033 }, ['lmo'] = { pos = 95, activeusers = 45, admins = 5, articles = 54947, edits = 1126391, files = 4437, pages = 123895, users = 37753, depth = 14.31498 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 123, admins = 19, articles = 54734, edits = 1760084, files = 3218, pages = 141569, users = 86767, depth = 31.29251 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 93, admins = 3, articles = 53876, edits = 1093647, files = 565, pages = 109166, users = 51844, depth = 10.55097 }, ['cv'] = { pos = 98, activeusers = 54, admins = 2, articles = 49624, edits = 749495, files = 537, pages = 97791, users = 31220, depth = 7.220803 }, ['fy'] = { pos = 99, activeusers = 66, admins = 8, articles = 49293, edits = 1086897, files = 7588, pages = 150411, users = 43480, depth = 30.40852 }, ['vo'] = { pos = 100, activeusers = 35, admins = 2, articles = 43311, edits = 3320367, files = 0, pages = 173875, users = 32369, depth = 173.5399 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 133, admins = 11, articles = 43076, edits = 1956930, files = 1897, pages = 234078, users = 123503, depth = 164.3689 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 50, admins = 4, articles = 42553, edits = 294403, files = 135, pages = 55372, users = 78747, depth = 0.4825029 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 163, admins = 7, articles = 42452, edits = 970342, files = 1617, pages = 185150, users = 51382, depth = 59.2162 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 73, admins = 6, articles = 42190, edits = 1838226, files = 1499, pages = 128482, users = 68390, depth = 59.852 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40560, edits = 862312, files = 690, pages = 146766, users = 95497, depth = 40.2848 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 34, admins = 3, articles = 40161, edits = 487231, files = 209, pages = 60555, users = 24971, depth = 2.074821 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 110, admins = 9, articles = 38446, edits = 609472, files = 1581, pages = 134386, users = 42339, depth = 28.24209 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34279, edits = 553239, files = 168, pages = 59177, users = 24944, depth = 4.932107 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 56, admins = 5, articles = 33425, edits = 992861, files = 0, pages = 49192, users = 33665, depth = 4.491065 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 114, admins = 5, articles = 32309, edits = 1068990, files = 1258, pages = 103653, users = 58719, depth = 50.28746 }, ['gu'] = { pos = 111, activeusers = 71, admins = 3, articles = 29953, edits = 825376, files = 0, pages = 117713, users = 69132, depth = 60.19217 }, ['als'] = { pos = 112, activeusers = 71, admins = 9, articles = 29020, edits = 1014468, files = 571, pages = 69721, users = 92547, depth = 28.62135 }, ['kn'] = { pos = 113, activeusers = 165, admins = 3, articles = 28467, edits = 1109285, files = 2595, pages = 130354, users = 76183, depth = 109.0116 }, ['bar'] = { pos = 114, activeusers = 56, admins = 3, articles = 27999, edits = 831525, files = 1320, pages = 111223, users = 63521, depth = 66.05304 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 42, admins = 5, articles = 26213, edits = 732872, files = 1407, pages = 55698, users = 41366, depth = 16.64782 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 17, admins = 3, articles = 25087, edits = 886473, files = 45, pages = 62808, users = 23525, depth = 31.90946 }, ['avk'] = { pos = 117, activeusers = 30, admins = 6, articles = 23986, edits = 114148, files = 0, pages = 29114, users = 3098, depth = 0.1792036 }, ['ia'] = { pos = 118, activeusers = 44, admins = 6, articles = 23776, edits = 641961, files = 4, pages = 37738, users = 44762, depth = 5.866073 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 37, admins = 2, articles = 23067, edits = 650075, files = 0, pages = 55979, users = 27217, depth = 23.64093 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 99, admins = 3, articles = 21364, edits = 707122, files = 1475, pages = 97971, users = 78023, depth = 92.80441 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 14, admins = 2, articles = 20507, edits = 295936, files = 709, pages = 34664, users = 15145, depth = 4.068716 }, ['crh'] = { pos = 122, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19735, edits = 177464, files = 0, pages = 39656, users = 17871, depth = 4.559838 }, ['xmf'] = { pos = 123, activeusers = 27, admins = 3, articles = 19623, edits = 186168, files = 0, pages = 36514, users = 17104, depth = 3.777683 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 79, admins = 3, articles = 18028, edits = 510222, files = 3116, pages = 79902, users = 58415, depth = 75.21818 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 119, admins = 3, articles = 17674, edits = 166047, files = 0, pages = 31229, users = 18461, depth = 3.127536 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 26, admins = 5, articles = 17083, edits = 355483, files = 109, pages = 29092, users = 24188, depth = 6.038522 }, ['os'] = { pos = 127, activeusers = 37, admins = 3, articles = 16163, edits = 524089, files = 164, pages = 60172, users = 22618, depth = 64.5728 }, ['frr'] = { pos = 128, activeusers = 24, admins = 5, articles = 16121, edits = 231484, files = 1323, pages = 41288, users = 18010, depth = 13.66394 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 38, admins = 6, articles = 15908, edits = 566957, files = 347, pages = 32208, users = 25628, depth = 18.48121 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 48, admins = 5, articles = 15893, edits = 461768, files = 125, pages = 71786, users = 31121, depth = 79.5586 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15555, edits = 89598, files = 0, pages = 31363, users = 18986, depth = 2.950493 }, ['ps'] = { pos = 132, activeusers = 49, admins = 1, articles = 15446, edits = 283918, files = 1732, pages = 54437, users = 27854, depth = 33.23498 }, ['bug'] = { pos = 133, activeusers = 17, admins = 1, articles = 15411, edits = 200715, files = 0, pages = 19625, users = 12285, depth = 0.7647114 }, ['yi'] = { pos = 134, activeusers = 49, admins = 3, articles = 15394, edits = 579133, files = 1062, pages = 44211, users = 45487, depth = 45.90316 }, ['ilo'] = { pos = 135, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15362, edits = 391852, files = 0, pages = 70154, users = 16199, depth = 71.05725 }, ['sd'] = { pos = 136, activeusers = 28, admins = 4, articles = 15249, edits = 240172, files = 145, pages = 56239, users = 15792, depth = 30.8573 }, ['ban'] = { pos = 137, activeusers = 34, admins = 3, articles = 15078, edits = 122147, files = 112, pages = 30531, users = 5388, depth = 4.20223 }, ['am'] = { pos = 138, activeusers = 42, admins = 2, articles = 15042, edits = 371608, files = 1765, pages = 45919, users = 39297, depth = 34.09979 }, ['nap'] = { pos = 139, activeusers = 26, admins = 3, articles = 14730, edits = 664683, files = 281, pages = 23709, users = 27743, depth = 10.41722 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 32, admins = 3, articles = 14269, edits = 381662, files = 1765, pages = 47685, users = 22222, depth = 43.8954 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 37, admins = 4, articles = 13823, edits = 377343, files = 133, pages = 35374, users = 23080, depth = 25.92879 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 36, admins = 3, articles = 13776, edits = 368759, files = 0, pages = 40263, users = 26935, depth = 33.85757 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 23, admins = 1, articles = 13751, edits = 213200, files = 462, pages = 30206, users = 14946, depth = 10.10698 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 24, admins = 5, articles = 13722, edits = 229526, files = 115, pages = 39300, users = 11780, depth = 20.2926 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13673, edits = 454296, files = 623, pages = 65533, users = 26546, depth = 99.72781 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 34, admins = 3, articles = 13444, edits = 165790, files = 263, pages = 30427, users = 30224, depth = 8.695028 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 17, admins = 2, articles = 13305, edits = 50766, files = 0, pages = 20827, users = 4045, depth = 0.7790819 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 27, admins = 3, articles = 13011, edits = 152281, files = 2739, pages = 35049, users = 23391, depth = 12.46502 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 30, admins = 3, articles = 12547, edits = 137270, files = 0, pages = 26473, users = 24164, depth = 6.387714 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 38, admins = 3, articles = 12269, edits = 233408, files = 865, pages = 32939, users = 19721, depth = 20.11259 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 59, admins = 4, articles = 11776, edits = 469495, files = 445, pages = 70201, users = 35419, depth = 164.6226 }, ['shn'] = { pos = 152, activeusers = 10, admins = 2, articles = 11624, edits = 55085, files = 60, pages = 27137, users = 3290, depth = 3.615362 }, ['wa'] = { pos = 153, activeusers = 30, admins = 4, articles = 11556, edits = 388521, files = 622, pages = 27263, users = 22275, depth = 26.32766 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11430, edits = 380054, files = 0, pages = 96941, users = 94587, depth = 219.4266 }, ['ie'] = { pos = 155, activeusers = 27, admins = 3, articles = 11055, edits = 151000, files = 0, pages = 14858, users = 16922, depth = 1.202685 }, ['lij'] = { pos = 156, activeusers = 31, admins = 8, articles = 11020, edits = 231766, files = 7, pages = 26616, users = 14510, depth = 17.44095 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 102, admins = 4, articles = 10620, edits = 330294, files = 1704, pages = 73140, users = 34606, depth = 156.5073 }, ['zu'] = { pos = 158, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10579, edits = 96690, files = 0, pages = 23977, users = 17580, depth = 6.46811 }, ['mrj'] = { pos = 159, activeusers = 11, admins = 1, articles = 10426, edits = 100506, files = 0, pages = 18656, users = 9962, depth = 3.356894 }, ['mhr'] = { pos = 160, activeusers = 24, admins = 1, articles = 10425, edits = 184915, files = 0, pages = 27244, users = 13121, depth = 17.66646 }, ['hif'] = { pos = 161, activeusers = 32, admins = 2, articles = 10270, edits = 272243, files = 192, pages = 42222, users = 29607, depth = 62.41272 }, ['hyw'] = { pos = 162, activeusers = 36, admins = 5, articles = 10252, edits = 195186, files = 0, pages = 21581, users = 7350, depth = 11.04443 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 19, admins = 1, articles = 10101, edits = 48806, files = 0, pages = 16220, users = 2208, depth = 1.104217 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 48, admins = 6, articles = 9521, edits = 282080, files = 1101, pages = 33420, users = 36317, depth = 53.18145 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 28, admins = 1, articles = 9445, edits = 122378, files = 0, pages = 18264, users = 30417, depth = 5.84174 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 13, admins = 2, articles = 9306, edits = 140143, files = 288, pages = 17645, users = 10820, depth = 6.377516 }, ['ig'] = { pos = 167, activeusers = 94, admins = 5, articles = 8913, edits = 86665, files = 0, pages = 15314, users = 13849, depth = 2.918791 }, ['pam'] = { pos = 168, activeusers = 22, admins = 2, articles = 8847, edits = 295763, files = 403, pages = 21424, users = 19414, depth = 27.90008 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8524, edits = 49751, files = 0, pages = 10768, users = 5846, depth = 0.3202032 }, ['sn'] = { pos = 170, activeusers = 28, admins = 1, articles = 8497, edits = 97551, files = 0, pages = 16801, users = 15492, depth = 5.545492 }, ['so'] = { pos = 171, activeusers = 63, admins = 1, articles = 8453, edits = 239639, files = 0, pages = 25766, users = 32230, depth = 39.01516 }, ['rue'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8388, edits = 131000, files = 87, pages = 17648, users = 25396, depth = 9.046507 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 36, admins = 2, articles = 8009, edits = 723308, files = 53, pages = 69069, users = 29709, depth = 608.6914 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 20, admins = 6, articles = 7802, edits = 300660, files = 0, pages = 20860, users = 26313, depth = 40.37409 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 28, admins = 4, articles = 7709, edits = 139667, files = 0, pages = 26177, users = 11805, depth = 30.62088 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 24, admins = 5, articles = 7637, edits = 308838, files = 480, pages = 21222, users = 24656, depth = 46.04878 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 15, admins = 6, articles = 7596, edits = 320793, files = 571, pages = 20404, users = 25888, depth = 44.69946 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7423, edits = 153273, files = 0, pages = 13449, users = 16657, depth = 7.510606 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 44, admins = 3, articles = 7410, edits = 97170, files = 0, pages = 16967, users = 5466, depth = 9.52651 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 22, admins = 4, articles = 7331, edits = 177302, files = 150, pages = 16374, users = 21954, depth = 16.47622 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 29, admins = 3, articles = 7193, edits = 501088, files = 170, pages = 19385, users = 20729, depth = 74.26394 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 29, admins = 1, articles = 6697, edits = 151492, files = 0, pages = 31095, users = 14479, depth = 64.66168 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 19, admins = 1, articles = 6489, edits = 394778, files = 146, pages = 33577, users = 38634, depth = 204.8846 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 18, admins = 2, articles = 6437, edits = 105940, files = 0, pages = 15904, users = 12052, depth = 14.40825 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 16, admins = 3, articles = 6427, edits = 62083, files = 807, pages = 13815, users = 14298, depth = 5.938257 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 43, admins = 2, articles = 6354, edits = 230348, files = 319, pages = 15758, users = 24798, depth = 32.01947 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 25, admins = 4, articles = 6243, edits = 176729, files = 196, pages = 12094, users = 13213, depth = 12.83546 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 29, admins = 2, articles = 6205, edits = 379553, files = 0, pages = 14798, users = 19888, depth = 49.18985 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 15, admins = 1, articles = 6012, edits = 139829, files = 0, pages = 17555, users = 26484, depth = 29.36269 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 20, admins = 2, articles = 5987, edits = 118153, files = 9, pages = 20331, users = 17751, depth = 33.35861 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5726, edits = 185560, files = 41, pages = 43554, users = 6352, depth = 185.9433 }, ['gv'] = { pos = 192, activeusers = 21, admins = 3, articles = 5703, edits = 309193, files = 185, pages = 20797, users = 18077, depth = 104.1432 }, ['frp'] = { pos = 193, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5605, edits = 214806, files = 0, pages = 15468, users = 14730, depth = 43.00105 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 25, admins = 2, articles = 5518, edits = 199495, files = 6, pages = 11763, users = 13733, depth = 21.72278 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 20, admins = 1, articles = 5480, edits = 139777, files = 0, pages = 16706, users = 13241, depth = 35.11172 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 28, admins = 3, articles = 5433, edits = 185975, files = 0, pages = 8725, users = 15455, depth = 7.825811 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 23, admins = 3, articles = 5410, edits = 68783, files = 49, pages = 10540, users = 15827, depth = 5.867873 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 32, admins = 1, articles = 5348, edits = 153833, files = 282, pages = 14949, users = 19812, depth = 33.16557 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 7, admins = 1, articles = 5232, edits = 26915, files = 0, pages = 5769, users = 1306, depth = 0.04914812 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5180, edits = 120821, files = 9, pages = 17160, users = 13817, depth = 37.65991 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 14, admins = 3, articles = 5061, edits = 119354, files = 1, pages = 9664, users = 12068, depth = 10.2162 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 28, admins = 1, articles = 5027, edits = 95592, files = 0, pages = 8631, users = 15354, depth = 5.692621 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 27, admins = 2, articles = 4901, edits = 121085, files = 0, pages = 11329, users = 16464, depth = 18.38574 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 17, admins = 2, articles = 4833, edits = 219250, files = 0, pages = 10372, users = 12362, depth = 27.76555 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 42, admins = 5, articles = 4746, edits = 278326, files = 1145, pages = 19135, users = 20204, depth = 133.6999 }, ['tum'] = { pos = 206, activeusers = 22, admins = 2, articles = 4726, edits = 31045, files = 0, pages = 6769, users = 7190, depth = 0.8570703 }, ['bjn'] = { pos = 207, activeusers = 24, admins = 2, articles = 4619, edits = 77171, files = 1, pages = 22468, users = 12811, depth = 51.28868 }, ['smn'] = { pos = 208, activeusers = 17, admins = 6, articles = 4517, edits = 66550, files = 0, pages = 14241, users = 2304, depth = 21.65695 }, ['lez'] = { pos = 209, activeusers = 18, admins = 3, articles = 4306, edits = 86671, files = 10, pages = 13030, users = 9811, depth = 27.30314 }, ['lfn'] = { pos = 210, activeusers = 26, admins = 1, articles = 4176, edits = 38018, files = 0, pages = 6669, users = 9226, depth = 2.031665 }, ['stq'] = { pos = 211, activeusers = 15, admins = 5, articles = 4066, edits = 121157, files = 429, pages = 10692, users = 12546, depth = 30.09246 }, ['lo'] = { pos = 212, activeusers = 22, admins = 1, articles = 4055, edits = 94926, files = 0, pages = 12339, users = 15439, depth = 32.1073 }, ['mwl'] = { pos = 213, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3881, edits = 98679, files = 0, pages = 10212, users = 12227, depth = 25.71409 }, ['olo'] = { pos = 214, activeusers = 17, admins = 2, articles = 3880, edits = 32135, files = 0, pages = 10644, users = 6021, depth = 9.175236 }, ['fur'] = { pos = 215, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3760, edits = 170359, files = 318, pages = 8588, users = 13227, depth = 32.70633 }, ['rm'] = { pos = 216, activeusers = 18, admins = 3, articles = 3754, edits = 163010, files = 51, pages = 9596, users = 18553, depth = 41.13946 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 39, admins = 2, articles = 3696, edits = 205687, files = 300, pages = 16573, users = 117831, depth = 150.6507 }, ['lad'] = { pos = 218, activeusers = 29, admins = 5, articles = 3603, edits = 208869, files = 23, pages = 12943, users = 19659, depth = 108.4437 }, ['gom'] = { pos = 219, activeusers = 12, admins = 4, articles = 3549, edits = 206372, files = 0, pages = 9040, users = 8645, depth = 54.64787 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 12, admins = 1, articles = 3442, edits = 59740, files = 0, pages = 10997, users = 7896, depth = 26.17208 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3372, edits = 115968, files = 0, pages = 7556, users = 16053, depth = 23.6295 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 11, admins = 1, articles = 3364, edits = 43449, files = 0, pages = 11209, users = 8091, depth = 21.08078 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 21, admins = 1, articles = 3325, edits = 142772, files = 0, pages = 11200, users = 17240, depth = 71.50607 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 29, admins = 1, articles = 3312, edits = 85841, files = 0, pages = 9340, users = 11155, depth = 30.44484 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 12, admins = 3, articles = 3307, edits = 237419, files = 3, pages = 19205, users = 5513, depth = 285.7049 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 29, admins = 4, articles = 3271, edits = 121807, files = 32, pages = 8569, users = 11814, depth = 37.29108 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 19, admins = 2, articles = 3129, edits = 110081, files = 0, pages = 8234, users = 13523, depth = 35.58622 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 27, admins = 2, articles = 3122, edits = 83196, files = 0, pages = 14700, users = 13353, depth = 77.83706 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 20, admins = 3, articles = 3019, edits = 129999, files = 932, pages = 11203, users = 23362, depth = 85.27283 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2915, edits = 1606838, files = 0, pages = 10541, users = 21369, depth = 1043.294 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 24, admins = 1, articles = 2794, edits = 67761, files = 0, pages = 6579, users = 12686, depth = 18.90161 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 19, admins = 1, articles = 2772, edits = 69880, files = 9, pages = 11045, users = 13841, depth = 56.35426 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 20, admins = 4, articles = 2740, edits = 89865, files = 0, pages = 6916, users = 10769, depth = 30.18252 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 15, admins = 5, articles = 2681, edits = 90217, files = 0, pages = 6011, users = 13375, depth = 23.15456 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2576, edits = 73075, files = 0, pages = 8813, users = 7578, depth = 48.60768 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 10, admins = 2, articles = 2547, edits = 101636, files = 0, pages = 4637, users = 6643, depth = 14.7586 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 15, admins = 1, articles = 2456, edits = 96451, files = 0, pages = 5524, users = 15066, depth = 27.24627 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24111, files = 0, pages = 5350, users = 1913, depth = 6.448905 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 9, admins = 0, articles = 2420, edits = 54124, files = 0, pages = 2824, users = 1105, depth = 0.5341426 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2116, edits = 93458, files = 0, pages = 5071, users = 13908, depth = 35.94236 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 12, admins = 2, articles = 2092, edits = 54722, files = 37, pages = 11735, users = 3297, depth = 99.0786 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 14, admins = 2, articles = 2057, edits = 106202, files = 0, pages = 14327, users = 9672, depth = 263.7534 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 13, admins = 1, articles = 2046, edits = 85047, files = 0, pages = 11860, users = 9273, depth = 164.9891 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 7, admins = 1, articles = 2030, edits = 128403, files = 0, pages = 5360, users = 2318, depth = 64.46244 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2010, edits = 39345, files = 0, pages = 4143, users = 9747, depth = 10.69459 }, ['dag'] = { pos = 246, activeusers = 41, admins = 4, articles = 1969, edits = 42246, files = 0, pages = 4406, users = 1817, depth = 14.68793 }, ['kaa'] = { pos = 247, activeusers = 25, admins = 1, articles = 1943, edits = 45862, files = 3, pages = 5101, users = 10241, depth = 23.75069 }, ['pdc'] = { pos = 248, activeusers = 23, admins = 1, articles = 1932, edits = 105126, files = 0, pages = 5835, users = 30372, depth = 73.52791 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 9, admins = 5, articles = 1909, edits = 14696, files = 0, pages = 3017, users = 3692, depth = 1.640935 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1908, edits = 41567, files = 12, pages = 5328, users = 9231, depth = 25.0657 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1904, edits = 64373, files = 0, pages = 11668, users = 8528, depth = 145.0872 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1850, edits = 95321, files = 0, pages = 6421, users = 18794, depth = 90.62853 }, ['tcy'] = { pos = 253, activeusers = 40, admins = 2, articles = 1744, edits = 102853, files = 1, pages = 8980, users = 4931, depth = 197.1718 }, ['kbp'] = { pos = 254, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1698, edits = 16063, files = 0, pages = 3375, users = 3841, depth = 4.642412 }, ['jam'] = { pos = 255, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1685, edits = 20759, files = 0, pages = 3024, users = 7237, depth = 4.334969 }, ['na'] = { pos = 256, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1661, edits = 89532, files = 4, pages = 4884, users = 11479, depth = 69.02144 }, ['wo'] = { pos = 257, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1651, edits = 104429, files = 0, pages = 5367, users = 13938, depth = 98.57047 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 10, admins = 1, articles = 1595, edits = 43685, files = 0, pages = 6742, users = 9142, depth = 67.47308 }, ['nia'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1518, edits = 17556, files = 0, pages = 3606, users = 1210, depth = 9.211223 }, ['nov'] = { pos = 260, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1516, edits = 177708, files = 0, pages = 4408, users = 10832, depth = 146.7113 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20624, files = 0, pages = 3075, users = 7962, depth = 7.317867 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1503, edits = 66592, files = 0, pages = 3910, users = 8923, depth = 43.67969 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1419, edits = 26737, files = 0, pages = 4810, users = 7159, depth = 31.74377 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1395, edits = 41804, files = 0, pages = 3296, users = 12151, depth = 23.55301 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1351, edits = 86607, files = 0, pages = 5679, users = 12370, depth = 156.511 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1305, edits = 111656, files = 0, pages = 5717, users = 15003, depth = 223.2358 }, ['nqo'] = { pos = 267, activeusers = 24, admins = 1, articles = 1303, edits = 9992, files = 0, pages = 2621, users = 2866, depth = 3.900564 }, ['roa-rup'] = { pos = 268, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1293, edits = 205276, files = 0, pages = 4295, users = 12998, depth = 257.6317 }, ['fj'] = { pos = 269, activeusers = 8, admins = 1, articles = 1274, edits = 35437, files = 0, pages = 3631, users = 8355, depth = 33.40496 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1264, edits = 50235, files = 0, pages = 14660, users = 7801, depth = 384.8829 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1254, edits = 43788, files = 0, pages = 2904, users = 9974, depth = 26.10546 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 34, admins = 1, articles = 1239, edits = 33882, files = 0, pages = 3823, users = 11723, depth = 38.54848 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1229, edits = 33904, files = 0, pages = 4517, users = 2667, depth = 53.72306 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 12, admins = 2, articles = 1217, edits = 53069, files = 0, pages = 2993, users = 6859, depth = 37.76061 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 24, admins = 2, articles = 1177, edits = 62334, files = 9, pages = 7815, users = 9364, depth = 253.6983 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 25, admins = 2, articles = 1166, edits = 82614, files = 0, pages = 5568, users = 23044, depth = 211.4742 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1152, edits = 33361, files = 0, pages = 3837, users = 1470, depth = 47.23141 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 7, admins = 1, articles = 1112, edits = 39152, files = 0, pages = 2729, users = 7031, depth = 30.33618 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 13, admins = 0, articles = 1110, edits = 85637, files = 0, pages = 2064, users = 1188, depth = 30.64803 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1094, edits = 38033, files = 0, pages = 3739, users = 9465, depth = 59.45959 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1065, edits = 42631, files = 0, pages = 3295, users = 9620, depth = 56.7258 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1050, edits = 16485, files = 0, pages = 2556, users = 2186, depth = 13.26782 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 10, admins = 2, articles = 1045, edits = 35955, files = 0, pages = 3712, users = 1639, depth = 63.09062 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 14, admins = 1, articles = 1026, edits = 46149, files = 0, pages = 3904, users = 21811, depth = 93.01207 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 11, admins = 1, articles = 1014, edits = 35314, files = 0, pages = 3223, users = 6690, depth = 51.99986 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 20, admins = 2, articles = 1011, edits = 29167, files = 0, pages = 1766, users = 493, depth = 9.210701 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 15, admins = 1, articles = 918, edits = 37986, files = 0, pages = 4001, users = 9370, depth = 107.082 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 13, admins = 1, articles = 891, edits = 44143, files = 0, pages = 3326, users = 10478, depth = 99.12476 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 14, admins = 1, articles = 866, edits = 46129, files = 0, pages = 3805, users = 17706, depth = 139.6313 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 18, admins = 0, articles = 861, edits = 8864, files = 0, pages = 1629, users = 1565, depth = 4.329371 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 24, admins = 1, articles = 844, edits = 28418, files = 0, pages = 4255, users = 9433, depth = 109.0869 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 21, admins = 0, articles = 838, edits = 32164, files = 0, pages = 1656, users = 926, depth = 18.50667 }, ['blk'] = { pos = 293, activeusers = 32, admins = 1, articles = 804, edits = 15481, files = 0, pages = 3473, users = 210, depth = 49.12237 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 13, admins = 2, articles = 775, edits = 40185, files = 0, pages = 3145, users = 9865, depth = 119.4914 }, ['tn'] = { pos = 295, activeusers = 21, admins = 2, articles = 775, edits = 28125, files = 0, pages = 3685, users = 9237, depth = 107.6063 }, ['ve'] = { pos = 296, activeusers = 15, admins = 1, articles = 748, edits = 19283, files = 0, pages = 2235, users = 7190, depth = 34.09697 }, ['rmy'] = { pos = 297, activeusers = 16, admins = 1, articles = 730, edits = 50222, files = 0, pages = 2701, users = 16387, depth = 135.5492 }, ['ts'] = { pos = 298, activeusers = 12, admins = 2, articles = 717, edits = 36631, files = 0, pages = 3760, users = 8821, depth = 175.4796 }, ['chy'] = { pos = 299, activeusers = 11, admins = 1, articles = 662, edits = 24106, files = 0, pages = 2258, users = 10600, depth = 62.05132 }, ['rn'] = { pos = 300, activeusers = 11, admins = 1, articles = 620, edits = 23097, files = 0, pages = 2450, users = 8962, depth = 82.13123 }, ['iu'] = { pos = 301, activeusers = 18, admins = 2, articles = 593, edits = 44497, files = 0, pages = 3183, users = 16992, depth = 266.6762 }, ['ak'] = { pos = 302, activeusers = 19, admins = 1, articles = 590, edits = 28896, files = 0, pages = 2441, users = 12464, depth = 116.5142 }, ['ss'] = { pos = 303, activeusers = 10, admins = 3, articles = 574, edits = 38070, files = 0, pages = 2410, users = 7624, depth = 161.6171 }, ['ch'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 543, edits = 22838, files = 0, pages = 2501, users = 14400, depth = 118.7326 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 49, admins = 0, articles = 523, edits = 24878, files = 0, pages = 2469, users = 7876, depth = 139.5008 }, ['pnt'] = { pos = 306, activeusers = 9, admins = 1, articles = 481, edits = 35123, files = 0, pages = 2039, users = 9462, depth = 180.7254 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 18, admins = 1, articles = 453, edits = 15928, files = 0, pages = 1994, users = 424, depth = 92.43681 }, ['ady'] = { pos = 308, activeusers = 9, admins = 1, articles = 451, edits = 12058, files = 0, pages = 3096, users = 5982, depth = 133.9592 }, ['ik'] = { pos = 309, activeusers = 12, admins = 2, articles = 439, edits = 37928, files = 0, pages = 2611, users = 7936, depth = 355.5852 }, ['ee'] = { pos = 310, activeusers = 19, admins = 3, articles = 438, edits = 49968, files = 0, pages = 3119, users = 13252, depth = 600.2359 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 12, admins = 2, articles = 311, edits = 20550, files = 0, pages = 1983, users = 5975, depth = 299.5304 }, ['din'] = { pos = 312, activeusers = 21, admins = 1, articles = 306, edits = 8040, files = 0, pages = 1086, users = 5681, depth = 48.10305 }, ['pwn'] = { pos = 313, activeusers = 13, admins = 0, articles = 278, edits = 10973, files = 0, pages = 430, users = 838, depth = 7.628769 }, ['kl'] = { pos = 314, activeusers = 18, admins = 2, articles = 242, edits = 74457, files = 0, pages = 2261, users = 12287, depth = 2292.17 }, ['ti'] = { pos = 315, activeusers = 13, admins = 2, articles = 234, edits = 23838, files = 0, pages = 2731, users = 8462, depth = 993.9247 }, ['dz'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 1, articles = 227, edits = 29393, files = 0, pages = 2282, users = 9204, depth = 1055.602 }, ['cr'] = { pos = 317, activeusers = 18, admins = 2, articles = 158, edits = 37355, files = 0, pages = 2160, users = 16727, depth = 2776.572 }, ['ng'] = { pos = 318, activeusers = 0, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 319, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 323, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 324, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 325, activeusers = 0, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 326, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 0, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 280187, admins = 3750, articles = 59271419, edits = 3216378591, files = 2760116, pages = 245067050, users = 103724216, depth = 128.9622, date = '@1660557633' }, } return info ls7ggel3wwj70rz9vox3cbcp5r7ra0w 0 640361 4186651 4022384 2022-08-14T14:39:56Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Пліскі сельсавет}} {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Пліскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[Беларусь]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Глыбоцкі раён]] |Уключае = 51 населены пункт |Сталіца = [[Пліса (Глыбоцкі раён)|Пліса]] |Датаўтварэння = [[12 кастрычніка]] [[1940]] |Скасаванне = |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = 2347 |Год перапісу = 2009 |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = Пліскі сельсавет (Глыбоцкі раён).svg |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = 2 |Сайт = http://glubokoe.vitebsk-region.gov.by/ru/plisskij/ |Заўвагі = }} '''Плі́скі сельсавет''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Глыбоцкі раён|Глыбоцкага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Цэнтр — вёска [[Пліса (Глыбоцкі раён)|Пліса]]. Утвораны 12 кастрычніка 1940 года ў складзе [[Пліскі раён|Пліскага раёна]] [[Вілейская вобласць|Вілейскай вобласці]] [[БССР]]. З 20 верасня 1944 года ў складзе [[Полацкая вобласць|Полацкай вобласці]], з 8 студзеня 1954 года ў складзе [[Маладзечанская вобласць|Маладзечанскай вобласці]]. 16 ліпеня 1954 года да сельсавета далучана тэрыторыя скасаванага [[Валодзькаўскі сельсавет (Пліскі раён)|Валодзькаўскага сельсавета]]<ref>Указ Президиума Верховного Совета Белорусской ССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Молодечненской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.</ref>. З 20 студзеня 1960 года ў складзе Віцебскай вобласці. 15 кастрычніка 1960 года да сельсавета далучана частка скасаванага [[Драбаўшчынскі сельсавет|Драбаўшчынскага сельсавета]] (42 населеныя пункты: [[Амбросава]], [[Арцёмы]], [[Брод (Глыбоцкі раён)|Брод]], [[Вейткава]], [[Вусава (Глыбоцкі раён)|Вусава]], [[Гаравыя 1 (Глыбоцкі раён)|Гаравыя]], [[Гарнастаі (Глыбоцкі раён)|Гарнастаі]], [[Гойдышава]], [[Дворышча (Глыбоцкі раён)|Дворышча]], [[Дубоўшчына]], [[Жаўнерчыкі]], [[Жыні]], [[Забалоцце (Пліскі сельсавет)|Забалоцце]], [[Забегліца]], [[Завулкі]], [[Задарожжа (Глыбоцкі раён)|Задарожжа]], [[Замхава (Пліскі сельсавет)|Замхава]], [[Ізоліна]], [[Кавалі (Пліскі сельсавет)|Кавалі]], [[Калеснікава (Глыбоцкі раён)|Калеснікава]], [[Каменкаўка]], [[Каміншчына (Пліскі сельсавет)|Каміншчына]], [[Карчы III]], [[Кукры]], [[Купелі (Пліскі сельсавет)|Купелі]], [[Лісіцы (Пліскі сельсавет)|Лісіцы]], [[Лозіна]], [[Маркава (Глыбоцкі раён)|Маркава]], [[Мацюкова]], [[Парэчча (Глыбоцкі раён)|Парэчча]], [[Пратасы Якубенскія]], [[Савіцкія (Глыбоцкі раён)|Савіцкія]], [[Селязнёва]], [[Стадолішча (Глыбоцкі раён)|Стадолішча]], [[Тарлопы]], [[Тоўсцікі (Глыбоцкі раён)|Тоўсцікі]], [[Халуі (Глыбоцкі раён)|Халуі]], [[Ханякова]], [[Чаранкі (Глыбоцкі раён)|Чаранкі]], [[Шабаны (Пліскі сельсавет)|Шабаны]], [[Якубенкі (Глыбоцкі раён)|Якубенкі]] і [[Янкава (Глыбоцкі раён)|Янкава]])<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 15 кастрычніка 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 31.</ref>. З 25 снежня 1962 года ў складзе Глыбоцкага раёна. 27 снежня 1962 года ў склад сельсавета ўключаны 24 населеныя пункты [[Дворнаўскі сельсавет|Дворнаўскага сельсавета]] ([[Айчызна]], [[Амелькава]], [[Бортнікі (Глыбоцкі раён)|Бортнікі]], [[Воўкава (Глыбоцкі раён)|Воўкава]], [[Ганчары (Глыбоцкі раён)|Ганчары]], [[Гарані (Пліскі сельсавет)|Гарані]], [[Гінькі (Пліскі сельсавет)|Гінькі]], [[Грышкава (Глыбоцкі раён)|Грышкава]], [[Дамашы (Глыбоцкі раён)|Дамашы]], [[Драбаўшчына (Глыбоцкі раён)|Драбаўшчына]], [[Закрэўшчына (Глыбоцкі раён)|Закрэўшчына]], [[Карчы 1|Карчы I]], [[Крукаўшчына (Глыбоцкі раён)|Крукаўшчына]], [[Лугавыя (Глыбоцкі раён)|Лугавыя]], [[Пагарэльшчына (Глыбоцкі раён)|Пагарэльшчына]], [[Пратасы Кукроўскія]], [[Серпуці]], [[Сёмкава (Глыбоцкі раён)|Сёмкава]], [[Сіняўшчына (Глыбоцкі раён)|Сіняўшчына]], [[Соіна (Глыбоцкі раён)|Соіна]], [[Старынкі (Глыбоцкі раён)|Старынкі]], [[Струі]], [[Філіпава (Глыбоцкі раён)|Філіпава]] і [[Шэрсні]]), якія былі перададзены ў склад Глыбоцкага раёна падчас скасавання Пліскага раёна<ref>Рашэнні выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 27 снежня 1962 г. і выканкома Віцебскага абласнога (сельскага) савета дэпутатаў працоўных ад 22 студзеня 1963 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).</ref>. Насельніцтва сельсавета паводле перапісу 2009 года — 2347 чалавек<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасць насельніцтва населеных пунктаў Беларусі паводле перапісу 2009 года] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm |date=2 кастрычніка 2019 }}</ref>, з іх 94,0 % — [[беларусы]], 2,6 % — [[рускія ў Беларусі|рускія]], 2,1 % — [[палякі ў Беларусі|палякі]]<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic-comm2009.htm Этнічны склад насельніцтва сельсаветаў Беларусі паводле перапісу 2009 года]</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. * Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с. {{Пліскі сельсавет, Глыбоцкі раён}} {{Глыбоцкі раён}} [[Катэгорыя:Пліскі сельсавет (Глыбоцкі раён)| ]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Пліскага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1940 годзе]] iyf9aqjbqrn4psqzxl85pcvdagtc9vc 0 640542 4186648 3929593 2022-08-14T14:37:13Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Дворнаўскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[БССР]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Мёрскі раён]] |Уключае = |Сталіца = [[Дворнава]] |Датаўтварэння = [[12 кастрычніка]] [[1940]] |Скасаванне = [[18 сакавіка]] [[1963]] |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = |Сайт = |Заўвагі = }} '''Дво́рнаўскі сельсавет''' — былая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Мёрскі раён|Мёрскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Цэнтр — вёска [[Дворнава]]. Утвораны 12 кастрычніка 1940 года як '''Стральцоўскі сельсавет''' у складзе Пліскага раёна [[Вілейская вобласць|Вілейскай вобласці]] [[БССР]]. Цэнтр — вёска [[Стральцова]]. З 20 верасня 1944 года ў складзе [[Полацкая вобласць|Полацкай вобласці]], з 8 студзеня 1954 года — [[Маладзечанская вобласць|Маладзечанскай вобласці]]. 16 ліпеня 1954 года цэнтр сельсавета перанесены ў вёску Дворнава, сельсавет перайменаваны ў Дворнаўскі<ref>Указ Президиума Верховного Совета Белорусской ССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Молодечненской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.</ref>. З 20 студзеня 1960 года ў складзе Віцебскай вобласці. 15 кастрычніка 1960 года да сельсавета далучана частка скасаванага [[Драбаўшчынскі сельсавет|Драбаўшчынскага сельсавета]] (24 населеныя пункты: [[Айчызна]], [[Амелькава]], [[Бортнікі (Глыбоцкі раён)|Бортнікі]], [[Воўкава (Глыбоцкі раён)|Воўкава]], [[Ганчары (Глыбоцкі раён)|Ганчары]], [[Гарані (Пліскі сельсавет)|Гарані]], [[Гінькі (Пліскі сельсавет)|Гінькі]], [[Грышкава (Глыбоцкі раён)|Грышкава]], [[Дамашы (Глыбоцкі раён)|Дамашы]], [[Драбаўшчына (Глыбоцкі раён)|Драбаўшчына]], [[Закрэўшчына (Глыбоцкі раён)|Закрэўшчына]], [[Карчы 1|Карчы I]], [[Крукаўшчына (Глыбоцкі раён)|Крукаўшчына]], [[Лугавыя (Глыбоцкі раён)|Лугавыя]], [[Пагарэльшчына (Глыбоцкі раён)|Пагарэльшчына]], [[Пратасы Кукроўскія]], [[Серпуці]], [[Сёмкава (Глыбоцкі раён)|Сёмкава]], [[Сіняўшчына (Глыбоцкі раён)|Сіняўшчына]], [[Соіна (Глыбоцкі раён)|Соіна]], [[Старынкі (Глыбоцкі раён)|Старынкі]], [[Струі]], [[Філіпава (Глыбоцкі раён)|Філіпава]] і [[Шэрсні]]) сельсаветаў<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 15 кастрычніка 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 31.</ref>. З 25 снежня 1962 года ў складзе Мёрскага раёна, за выключэннем 24 населеных пунктаў (Айчызна, Амелькава, Бортнікі, Воўкава, Ганчары, Гарані, Гінькі, Грышкава, Дамашы, Драбаўшчына, Закрэўшчына, Карчы I, Крукаўшчына, Лугавыя, Пагарэльшчына, Пратасы Кукроўскія, Серпуці, Сёмкава, Сіняўшчына, Соіна, Старынкі, Струі, Філіпава і Шэрсні), якія былі перададзены ў склад [[Глыбоцкі раён|Глыбоцкага раёна]]<ref>Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР ад 25 снежня 1962 г. Аб узбуйненні сельскіх раёнаў Беларускай ССР // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1962, № 41 (1000).</ref> і 27 снежня 1962 года ўключаны ў склад [[Пліскі сельсавет (Глыбоцкі раён)|Пліскага сельсавета]] Глыбоцкага раёна<ref>Рашэнні выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 27 снежня 1962 г. і выканкома Віцебскага абласнога (сельскага) савета дэпутатаў працоўных ад 22 студзеня 1963 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).</ref>. 18 сакавіка 1963 года скасаваны, тэрыторыя далучана да [[Лужкоўскі сельсавет (Мёрскі раён)|Лужкоўскага сельсавета]]<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 18 сакавіка 1963 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 18 (1018).</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Мёрскага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Пліскага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1940 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, скасаваныя ў 1963 годзе]] qc93lr51w0tnyc89zh9zkgnoaygfhjo 0 640861 4186968 3725189 2022-08-15T03:32:28Z VladimirZhV 9113 /* Літаратура */ дапаўненне, вікіфікацыя, катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Мастак | імя = Мікалай Мікітавіч Пушкар | арыгінальнае імя = | імя пры нараджэнні = | партрэт = | шырыня = | загаловак = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | дата смерці = | месца смерці = | паходжанне = | падданства = | грамадзянства ={{Сцягафікацыя|Беларусь}} | жанр = | вучоба = | стыль = | працы = | заступнікі = | уплыў = | уплыў на = | узнагароды = | сайт = | вікісховішча = }} '''Мікалай Мікітавіч Пушкар''' ({{ДН|8|5|1919}}, г.п. [[Барысаўка (Белгародская вобласць)|Барысаўка]], [[Белгародская вобласць]] — [[29 снежня]] [[1993]]) — [[Выяўленчае мастацтва Беларусі|беларускі]] мастак, скульптар-кераміст. [[Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР]] ([[1990 год у гісторыі беларускага выяўленчага мастацтва|1990]]), член [[Беларускі саюз мастакоў|Беларускага саюза мастакоў]] (1969). == Біяграфічныя звесткі == Нарадзіўся ў 1919 годзе ў сям’і іканапісцаў у Расіі, на [[Белгародская вобласць|Белгарадчыне]], у пасёлку Барысаўка. З маленства, застаўшыся без бацькоў, рос у дзіцячай калоніі імя М. Горкага — ёй кіраваў вядомы педагог, пісьменнік [[Антон Сямёнавіч Макаранка|Антон Макаранка]]. Там і выявіліся здольнасці да малявання, у 1932 годзе таленавіты юнак па хадайніцтве Максіма Горкага быў залічаны на вучобу ў [[Харкаўскае мастацкае вучылішча]]. Паспяхова скончыў яго ў 1937 годзе. Пачатак [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] сустрэў у Чырвонай арміі, танкістам. У жніўні 1941 года яго танкавы полк быў разгромлены, цяжка паранены воін апынуўся ў нямецкім палоне. Амаль чатыры гады знаходзіўся ў нямецкім [[Канцэнтрацыйны лагер|канцлагеры]] [[Гамерштэйн]]. Пасля вызвалення савецкімі войскамі ў 1945 годзе трапіў у зняволенне ўжо ў савецкіх лагерах. Толькі ў 1954 годзе Мікалай Пушкар выйшаў на волю і быў цалкам рэабілітаваны. Працаваў скульптарам у [[Караганда|Карагандзе]], затым у [[Калінінград]]зе — там і спаткаў сваю жонку Ганну Міхайлаўну, ураджэнку [[Мазыр]]а, куды яны і пераехалі разам на сталае жыццё. == Творчасць == Працаваў галоўным мастаком на [[Мазырскі машынабудаўнічы завод|Мазырскім заводзе меліярацыйных машын]] і адначасова ствараў мастацкія творы. Наведваў аддаленыя палескія вёскі, знаёміўся з іх жыхарамі, простымі сялянамі, іхнім побытам, фальклорам. Мікалай Пушкар стварыў з гліны цэлую галерэю вобразаў мясцовых жыхароў-палешукоў. Моцных людзей, якія не пасуюць перад цяжкасцямі, аптымістаў, шчырых сэрцам, з працавітымі рукамі ды мяккім беларускім гумарам<ref>[https://www.sb.by/articles/mazyrsk-berag-maystra-1285246016.html Мазырскі бераг майстра]</ref>. Яго работы выкананы ў мяккіх акруглых формах, з натуральных матэрыялаў (пераважна [[шамот]], [[тэракота]]), вызначаюцца лірычнасцю, выразным псіхалагізмам, добрым веданнем народных традыцый, часта гумарыстычнай трактоўкай сюжэтаў і персанажаў. Сярод твораў: «Беларуская бульба», «Браткі-беларусы» (абодва 1966), «Мы з табою, як рыбка з вадою», «Дамашняя баталія» (абодва 1975), «Паляшук-пясняр» ([[1976]]), «Дударыкі-дудары» ([[1978]]), «Кум і кума» ([[1979]]), «Палескія напевы» ([[1980]]), «Мой родны кут» ([[1981]]), «Сон палешука» ([[1982]]), «Гарманіст», «Музыка» (абодва 1983), «Несцерка» ([[1984]]), «Сямейны хор» (1985) і інш<ref name="БЭ">{{крыніцы/БЭ|13|Пушкар Мікалай Мікітавіч|[[Я. М. Сахута]]}}</ref>. Мікалай Пушкар як скульптар прымаў удзел і ў стварэнні ў Мазыры мемарыяльнага комплексу «Курган Славы» — ён прысвечаны воінам і партызанам, што загінулі ў баях за вызваленне горада ад фашыстаў. На грамадскіх пачатках Пушкар стварыў на мясцовай фабрыцы мастацкіх вырабаў цэх керамікі, дзе навучаў усіх жадаючых, як ляпіць з гліны, як яе абпальваць. Мікалай Пушкар быў прыняты ў [[Беларускі саюз мастакоў|Саюз мастакоў Беларусі]], [[Саюз мастакоў СССР]], атрымаў званне «[[Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларускай ССР]]». Яго работы пабывалі на шматлікіх выстаўках у гарадах Беларусі і былога СССР, а таксама ў Канадзе, Японіі, Польшчы, Венгрыі, Румыніі. Частка работ цяпер зберагаецца ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі]], [[Музей сучаснага выяўленчага мастацтва (Мінск)|Музеі сучаснага выяўленчага мастацтва]]. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/БелЭн|13|Пушкар Мікалай Мікітавіч|[[Я. М. Сахута]]|137}} * ''Жук В. Н.'' Современная белорусская керамика. — Мн., 1984.{{ref-ru}} == Спасылкі == * {{bis.nlb.by|131036|Пушкар Мікалай Мікітавіч}} {{DEFAULTSORT:Пушкар Мікалай Мікітавіч}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Мастакі СССР]] [[Катэгорыя:Мастакі Беларусі]] [[Катэгорыя:Танкісты Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Вязні канцэнтрацыйных лагераў]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя савецкай уладай]] [[Катэгорыя:Рэабілітаваныя ў СССР]] [[Катэгорыя:Члены Саюза мастакоў Беларусі]] [[Катэгорыя:Члены Саюза мастакоў СССР]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Белгародскай вобласці]] tnpal38j1zwbb4ymdmejfmwknm1eeue 0 641262 4186969 4126240 2022-08-15T03:34:50Z 777sms 9123 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Szu-30.svg]] → [[File:Sukhoi Su-30 3-view line drawing.svg]] [[c:COM:FR#FR4|Criterion 4]] (harmonizing names of file set) · To conform to WikiProject Aircraft naming conventions/standardize the file names of images in the [[c::Category:Aircraft 3-views|aircraft 3-views category]]. Note: I am not sure what the policy is regarding transliteration of file names. This is simply to make the image files sort correctly. wikitext text/x-wiki {{арфаграфія}} {{Картка ЛА|назва=Су-30|асноўны эксплуатант={{Сцяг|Беларусь}} [[Беларусь]]<br>{{Сцяг|Расія}} [[Расія|Расія]]<br>{{Сцяг|КНР}} [[Кітайская Народная Рэспубліка|Кітай]]<br>{{Сцяг|Індыя}} [[Індыя|Індыя]]<br>{{Сцяг|Алжыр}} [[Алжыр|Алжыр]]<br>{{Сцяг|Арменія}} [[Арменія|Арменія]]|катэгорыя на Вікісховішчы=Sukhoi Su-30|базавая мадэль=[[Су-27|Су-27]]|кошт адзінкі=[[Долар ЗША|$]]83 млн (Су-30МКІ індыйскай зборкі, 2012 год)<br>[[Долар ЗША|$]]50 млн (Су-30СМ для ВПС Беларусі, 2019 год)<ref>https://udf.by/news/politic/202798-su-30-sm-schitaem-dengi-i-zadaem-voprosy.html</ref>|кошт распрацоўкі=|выпушчана адзінак=больш за 630<br>(на пачатак [[2018]] года)<ref>The Military Balance 2017</ref><ref name="автоссылка1">[http://www.iarex.ru/articles/55081.html Поставки боевых самолётов в Вооружённые Силы России в 2017 году - ИА REX<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref><ref name="india">[http://www.india.com/news/india/iaf-plans-to-upgrade-su-30mki-fighters-with-advanced-radar-missiles-2558945/ IAF Plans to Upgrade Su-30MKI Fighters With Advanced Radar, Missiles | India News, India.com<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>|гады вытворчасці=з [[1992]] года|іншыя эксплуатанты=гл. [[#На узбраенні|на узбраенні]]|статус=эксплуатуецца, вырабляецца|выява=|канец эксплуатацыі=|пачатак эксплуатацыі=[[1992]] год|першы палёт=[[31 снежня]] [[1989]] года|канструктар=|вытворца={{Расія}} [[Камсамамольскі-на-Амуры авіяцыйны завод імя Ю. А. Гагарына|КнААЗ]]<ref>[http://www.knaapo.ru/rus/products/su-30mk2/index.wbp Су-30МК2] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140912224828/http://www.knaapo.ru/rus/products/su-30mk2/index.wbp |date=12 верасня 2014 }} на сайте КНААПО</ref><br>{{сцяг|Расія}} [[Іркут (кампанія)|«Іркут»]]<ref>{{Cite web |url=http://www.irkut.com/ru/services/production/ |title=Су-30КН на сайце «Іркут» |accessdate=2012-08-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130322165146/http://www.irkut.com/ru/services/production/ |archivedate=2013-03-22 |deadlink=yes }}</ref>|распрацоўшчык={{СССР}} → {{Расія}} [[ДКБ Сухога]]|тып=Шматмэтавы [[вынішчальнік]]<ref name="paralay">[http://paralay.com/su30.html Су-30]</ref>|подпіс=|варыянты з асобнымі артыкуламі= }} '''Су-30''' (па кадыфікацыі НАТА: ''Flanker-C'' — ''«Фланкер-Ц»'') — савецкі/расійскі двухмесны шматмэтавы знішчальнік заваявання [[Панаванне ў паветры|панавання ў паветры]] пакалення 4+ . Су-30 прызначаны для знішчэння паветраных мэтаў днём і ноччу, у простых і складаных метэаралагічных умовах, а таксама на фоне зямлі пры ўжыванні актыўных і пасіўных перашкод, кантролю паветранай прасторы, блакіраванні [[Аэрадром|аэрадромаў]] праціўніка на вялікай глыбіні і дзеянняў па наземным і марскім аб'ектам. ''Су-30'' таксама магчыма выкарыстоўваць для ўпраўлення групавымі баявымі дзеяннямі пры заваёве панавання ў паветры, знішчэнні дэсанту праціўніка ў паветры, а таксама для вядзення [[Паветраная разведка|паветранай разведкі]] і знішчэння наземных мэтаў у простых і складаных метэаралагічных умовах.<ref>{{Cite web|author=МО РФ|title=Многоцелевой истребитель Су-30|url=http://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/weapons/more.htm?id=10364996@morfMilitaryModel|date=2016-05-27|publisher=Минобороны России|accessdate=2016-05-27|lang=ru}}</ref><ref name=":3">{{Cite web|url=http://vpk-news.ru/news/27788|title=Три звена Су-35 и Су-30СМ поступят на вооружение ЗВО до конца года {{!}} Еженедельник «Военно-промышленный курьер»|publisher=vpk-news.ru|accessdate=2016-02-18}}</ref> == Гісторыя стварэння == Досвед эксплуатацыі аднамесных знішчальнікаў паказаў, што ў сучасным паветраным баю занадта высокія нагрузкі на лётчыка, выкліканыя неабходнасцю манеўравання і адначасовага кіравання комплексам сучаснага ўзбраення. Гэта ў поўнай меры адносілася і да новага тады Су-27С, таму было вырашана ўвесці ў экіпаж лётчыка-аператара, які мог бы вырашаць тактычныя і навігацыйныя задачы, ажыццяўляць кіраўніцтва групай самалётаў, а пры неабходнасці і браць кіраванне самалётам на сябе, разгружаючы лётчыка пры працяглых палётах. Акрамя таго, другі член экіпажа несумненна дабратворна ўплываў у псіхалагічным плане. Таму яшчэ ў сярэдзіне 80-х гадоў у КБ Сухога пачаліся першыя прапрацоўкі канцэпцыі баявога двухмеснага знішчальніка. Кіраўніком тэмы быў прызначаны І. В. Емяльянаў.<ref>«Уголок неба»</ref> Базавай машынай для распрацоўкі новага праекта стаў двухмесны навучальна-баявы знішчальнік [[Су-27|Су-27УБ]]. У якасці прататыпу быў абраны самалёт-лабараторыя пад шыфрам Т-10Ля-2, аснашчаны штангай дазапраўкі ў паветры. У 1988 годзе на Іркуцкім авіязаводзе былі пераабсталяваны першыя два Су-27УБ, якія атрымалі ў КБ шыфр Т-10ПУ-5 і Т-10ПУ-6, а на заводзе - выраб «10-4ПУ» і бартавыя нумары 05 і 06. Самалёты абсталявалі сістэмай дазапраўкі ў паветры, новай сістэмай навігацыі, мадэрнізаванымі сістэмай дыстанцыйнага кіравання палётам і сістэмай кіравання ўзбраеннем. Першая машына выйшла на выпрабаванні ўжо восенню 1988 года, пілатавалі завадскія лётчыкі-выпрабавальнікі Г. Е. Буланаў, В. Б. Максіменка, С. В. Макараў і Н. Н. Іваноў, затым выпрабаванні былі працягнутыя ў ЛІІ ім. М. М. Громава.. У серыі новы самалёт атрымаў назву Су-30. Вытворчасць новага самалёта, праз вялікую пераемнасць з навучальна-баявой мадыфікацыяй, было вырашано арганізаваць у [[Іркуцк|Іркуцку]]. Асноўныя адрозненні ад самалёта Су-27УБ: * ўсталяваная сістэма дазапраўкі палівам у палёце праз штангу; * ўстаноўленая спецыяльная апаратура сувязі і навядзення, на прыборнай дошцы задняй кабіны змантаваны шырокафарматны тэлевізійны індыкатар тактычнай абстаноўкі; * зменена сістэма кандыцыянавання Апроч сваёй асноўнай функцыі — заваявання [[Панаванне ў паветры|панавання ў паветры]], новы самалёт мог весці працяглае патруляванне ці суправаджэнне больш цяжкіх ударных машын, а таксама выкарыстоўвацца у якасці паветранага пункта кіравання групы знішчальнікаў. Захавалася магчымасць выкарыстання самалёта ў якасцітрэніравальнага. Самалёт прызначаўся у першую чаргу для патрэбаў войск СПА СССР. Першыя два пабудаваных самалёта за № 79371010101 і № 79371010102 паступілі ў ЛІІ на выпрабаванні, пасля завяршэння перададзеныя пілатажнай групе А. Н. Квочура. Яны былі перафарбаваныя ў чырвона-сіне-белыя колеры і атрымалі бартавыя нумары 596 і 597. Першае публічнае выступленне пілатажнай групы і паказ Су-30 адбыліся ў працэсе авіяцыйнай выставы ў 1992 годзе. Менавіта з гэтага моманту ў Расіі аднавілі паказальныя палёты і ўдзел у розных міжнародных выставах ваеннай авіяцыйнай тэхнікі Аднак, у сувязі з развалам СССР і цяжкай эканамічнай сітуацыяй, вытворчасць Су-30 вялася вельмі павольна. . Удзел самалётаў у выставах зацікавіў замежных патэнцыйных пакупнікоў. Так, як [[Расія|Расіі]] было не да закупак баявых самалётаў, то было вырашана пастаўляць Су-30 замежным пакупнікам, што дазволіла б падтрымаць авіяцыйную прамысловасць. У выніку на базе Су-30 пачаліся працы па экспартных мадыфікацыям. Першым замоўцам Су-30 стала [[Індыя]]. Індыйская мадыфікацыя Су-30К («камерцыйны») нязначна адрозніваецца ад базавай мадэлі складам абсталявання. Усяго было пабудавана 18 машын. У далейшым самалёт неаднаразова мадэрнізаваўся па запытах розных замежных пакупнікоў і пастаўляўся за мяжу. У XXI стагоддзі на базе адной з апошніх мадыфікацый для Індыі - Су-30МКІ была распрацавана мадыфікацыя для Расеі - Су-30СМ. 21 верасня 2012 года самалёт ўпершыню падняўся ў неба і ўжо да канца года два першыя серыйныя самалёта былі перададзеныя ў ВПС. == Канструкцыя == === РЛС і сістэмы кіравання узбраеннем === Адным з асноўных рашэнняў, укаранёных на Су-30МКІ, стала адкрытая архітэктура бартавога радыёэлектроннага абсталявання (БРЭА). Су-30 абсталяваны РЛС Н011M Барс, якая забяспечвае агляд прасторы, аўтаматычнае выяўленне і суправаджэнне мэтаў, у тым ліку ва ўмовах блізкага манеўранага паветранага бою, навядзенне на іх авіяцыйных кіруемых ракет тыпаў Р-77, Р-73, Р-27, Х-31, РВВ-АЕ і іншых, а таксама аўтаматычнае радыёлакацыйнае картаграфаванне мясцовасці.<ref name=":2">{{Cite web|accessdate=2016-02-18|author=Сизова Ирина Юрьевна|title=Радиолокационная система управления «Барс» для истребителей Су-30МКИ (МКА, МКМ), Су-30СМ|url=http://www.niip.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=8:2011-07-18-12-25-58&catid=8:2011-07-06-06-33-26&Itemid=8|publisher=www.niip.ru}}</ref> Тыпавая далечыня выяўлення цэляў:<ref>{{Cite web|url=http://www.niip.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=8:2011-07-18-12-25-58&catid=8:2011-07-06-06-33-26&Itemid=8|title=Радиолокационная система управления «Барс» для истребителей Су-30МКИ (МКА, МКМ), Су-30СМ|author=НИИ Приборостроения имени В.В. Тихомирова|publisher=www.niip.ru|accessdate=2016-10-01}}</ref> * '''«знішчальнік тыпа МіГ-29»''': у зоне агляду 300 кв. град: ** на сустрэчных курсах — да 140 км; ** на ўздагонных курсах — да 60 км; * '''«чыгуначны мост»''': — 80 — 120 км; * '''«група танкаў»''': — 40-50 км; * '''«эсмінец»''': — 80—120 км; * '''«авіяносец»''': — 250 км. Акрамя гэтага Су-30 абсталяваны аптычнымі станцыямі выяўлення цэляў, кіраванне сістэмамі навядзення ўзбраення ўбудаванае у шолам пілота, што дазваляе пераключаць сістэмы пошуку мэт літаральна паваротам галавы.<ref>{{Cite web|accessdate=2016-02-18|title=Sukhoi Company (JSC) - Airplanes - Military Aircraft - Su-30МК - Aircraft performance|url=http://www.sukhoi.org/eng/planes/military/su30mk/lth/|publisher=www.sukhoi.org|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110716144928/http://www.sukhoi.org/eng/planes/military/su30mk/lth/|archivedate=2011-07-16}}</ref> === Сродкі РЭБ === Знішчальнік Су-30, як і бамбардзіроўшчык Су-34, у сваёй канцэпцыі не з'яўляюцца самалётамі, арыентаванымі на скрытнасць, бо актыўна шукаюць паветраныя і наземныя мэты з дапамогай уласных магутных радараў і таму могуць быць лёгка выяўленыя па іх выпраменьванню. Гэтае вылучае Су-30 ад знішчальнікаў пятага пакалення ([[F-35]] і [[F-22 Raptor|F-22]]), якія атакуюць цэлі з выключаными радарамі, працуя у групе з самалётам ДРЛВ, якія «падсвечваюць» мэты<ref>{{Cite web|accessdate=2016-02-18|title=Understanding Network Centric Warfare|url=http://www.ausairpower.net/TE-NCW-JanFeb-05.html|publisher=www.ausairpower.net}}</ref>. Характэрнай асаблівасцю самалётаў пакалення 4++ (Су-30 і Су-34) з'яўляецца магчымасць самастойнага пошуку мэты без дапамогі самалёта ДРЛВ, які з'яўляецца слабым месцам звяна знішчальнікаў пятага пакалення, бо можа быць знішчаны ракетамі далёкага баявога радыўсу, спецыяльна прызначаных для знішчэння самалётаў ДРЛВ, такі як 40Н6Е для С-400, на далечыні 350—400 км<ref>{{Cite web|accessdate=2016-02-18|title=НЕВСКИЙ БАСТИОН|url=http://nevskii-bastion.ru/s-400-tm-2014/|publisher=nevskii-bastion.ru}}</ref>. Су-30 і Су-34 больш арыянтаваныя не на скрытнасць, а на ўжыванне магутных сродкаў РЭБ у выпадку выяўлення праціўнікам. Для Су-30 і Су-34 гэтыя модулі РЭБ Л-175В і Л005-С<ref>{{Cite web|accessdate=2016-02-18|title=Уникальный комплекс радиоэлектронной борьбы создадут для ВВС РФ|url=http://ria.ru/defense_safety/20130828/959120947.html|publisher=[[РИА Новости]]}}</ref>, баявы досвед ужывання якіх паказаў магчымасць нейтралізацыі не толькі радараў знішчальнікаў, з параўнальна невялікім радыўсам дзеяння, але і цэлых комплексаў СПА (такіх як «Кальчуга») пад кіраваннем інтэгрыраваных сістэм.<ref>{{Cite web|accessdate=2016-02-18|title=Применение средств РЭБ в ходе войны с Грузией в августе 2008 года|url=http://defence.ru/article/1822/|publisher=Defence.ru|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160215183451/https://defence.ru/article/1822/|archivedate=15 лютага 2016|deadurl=yes}}</ref> === ЭДСК === Як і на ўсіх самалётах пакалення 4++, у Су-30 выкарыстоўваецца ЭДСК, бо самалёт мае дынамічную няўстойлівасць і кіруецца пасродкам камп'ютара, што дае каманды рулям. ЭДСК на Су-30 дазваляе яму выконваць у аўтаматычным рэжыме «Кобру Пугачова»<ref>{{Cite web|url=http://www0.cs.ucl.ac.uk/staff/ucacres/PCES.pdf|title=Описание ЭДСУ и Кобры Пугачёва|author=|work=|date=|publisher=}}</ref>, што дазваляе скідваць захоп Су-30 як мэты з «доплераўскіх радараў». === Рухавік === Су-30СМ абсталяваны двума двухконтурными фарсіраванымі [[Рэактыўны рухавік|турбарэактыўнымі рухавікамі]] з кіруемым вектарам цягі (КВЦ) АЛ-31ФП, што позволяет знішчальніку быць звышманеўраным. == Супастаўленне с замежнымі адпаведнікамі == * 2005 год: Су-30МКІ ВПС Індыі паказаў перавагу над [[F-16]] і F-15 C/D Eagle [[Ваенна-паветраныя сілы ЗША|ВПС ЗША]] ў навучальных баях у небе над Індыяй<ref name="autogenerated3">[http://tvzvezda.ru/news/vstrane_i_mire/content/201507290515-nygy.htm Су-30 «сделал» Eurofighter Typhoon] // Телеканал «Звезда»</ref><ref name="autogenerated4">[http://vz.ru/news/2015/7/28/758363.html / Британия и Индия сымитировали воздушные бои между Typhoon и Су-30] // [[Взгляд (интернет-газета)|Взгляд]], 2015</ref>, а таксама перспектыўным знішчальнікам Eurofighter Typhoon ВПС Вялікабрытаніі. * 2015 год: у Вялікабрытаніі, у рамках міжнародных вучэнняў ''Індрахануш'' («Вясёлка»), былі праведзеныя навучальныя баі між знішчальнікамі Eurofighter Typhoon Каралеўскіх ВПС Вялікабрытаніі і Су-30МКІ ВПС Індыі. Індыйскія ВПС перамаглі ВПС Вялікабрытаніі з рахункам 12:0<ref>[http://www.rusdialog.ru/news/36595_1439057467 Индийские лётчики на истребителях Су-30 разгромили британские Typhoon во время учений] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210120033856/https://www.rusdialog.ru/news/36595_1439057467 |date=20 студзеня 2021 }} // Новости сегодня, 8.08.2015</ref>, да чаго брытанскія прадстаўнікі аднесліся крытычна<ref name="Militaryparitet">[http://www.militaryparitet.com/perevodnie/data/ic_perevodnie/7250/ ВВС Великобритании назвали «комичными» заявления о победах Су-30МКИ над «Тайфунами»] // Военный паритет, 8.08.2015</ref>. == На ўзбраенні == [[Файл:Su-30_operators.png|міні|400x400пкс|Эксплуатанты Су-30]] * {{Сцягафікацыя|Алжыр}} ** ВПС Алжыра — 44 адз. Су-30МКА па стане на 2019 год<ref>The Military Balance 2019 p.334</ref><ref>[https://ria.ru/defense_safety/20171115/1508832684.html] // РИА</ref><ref>[https://www.kommersant.ru/doc/3566087] // [[Коммерсантъ]]</ref>. * {{Сцягафікацыя|Арменія}} ** ВПС Арменіі — 4 адз. Су-30СМ на 2019 год. Чакаецца пастаўка яшчэ 8 адз. Су-30СМ * {{Сцягафікацыя|Ангола}} ** ВВС Анголы — 2 адз. Су-30К на 2018 год<ref>[https://42.tut.by/561111 Ангола получила два Су-30К из Беларуси | 42.TUT.BY] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20171202203156/https://42.tut.by/561111 |date=2 снежня 2017 }}</ref>, агулам па кантракту было замоўлена 18 самалётаў Су-30К з ВПС Індыі. <ref>[https://www.vedomosti.ru/politics/articles/2018/01/23/748618-myanma-rossiiskie-istrebiteli Мьянма закупит российские истребители Су-30 — ВЕДОМОСТИ]</ref>. * {{Сцягафікацыя|Беларусь}} ** [[Ваенна-паветраныя сілы і войскі СПА Рэспублікі Беларусь|ВПС Беларусі]] — 4 адз. Су-30СМ на 2020 год, агулам замоўлена 12 адзінак. * {{Сцягафікацыя|Венесуэла}} ** ВПС Венесуэлы — 23 адз. Су-30МКВ па стане на 2019 год<ref name=":5">The Military Balance 2019, p.435</ref>. * {{Сцягафікацыя|В'етнам}} ** ВПС В'етнама — 35 адз. Су-30МК2 па стане на 2019 год<ref>The Military Balance 2019 p.316</ref>. * {{Сцягафікацыя|Індыя}} ** ВПС Індыі — 242 адз. Су-30МКІ на 2019 год<ref>The Military Balance 2019, p.270</ref>. * {{Сцягафікацыя|Інданезія}} ** ВПС Інданэзіі — 2 адз. Су-30МК і 9 адз. Су-30МК2 па стане на 2019 год<ref>The Militaty Balance 2019 p.275</ref>. * {{Сцягафікацыя|Казахстан}} ** ВПС Казахстана — 12 адз. Су-30СМ на 2018 год<ref>The Militaty Balance 2018 p.189</ref><ref>[https://informburo.kz/stati/kak-v-taldykorgane-vstrechali-novye-istrebiteli-su-30sm-fotoreportazh.html Как в Талдыкоргане встречали новые истребители Су-30СМ. Фоторепортаж — Informburo.kz]</ref><ref>https://www.mod.gov.kz/rus/press-centr/novosti/?cid=0&rid=5921 {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190731205915/https://www.mod.gov.kz/rus/press-centr/novosti/?cid=0&rid=5921 |date=31 ліпеня 2019 }}</ref>. Агулам замоўлены 31 самолёт<ref>[https://informburo.kz/stati/kak-voennye-letchiki-gotovyatsya-k-boevomu-paradu-fotoreportazh.html Как военные лётчики готовятся к Боевому параду. Фоторепортаж — Informburo.kz]</ref><ref>https://www.inform.kz/ru/novye-istrebiteli-su-30sm-postupili-na-vooruzhenie-vvs-kazahstana_a3107963</ref><ref>[https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/sverhmanevrennyie-istrebiteli-su-30-postupili-voorujenie-334318/ Сверхманёвренные истребители Су-30 поступили на вооружение казахстанской армии — новости Казахстана | Tengrinews]</ref><ref>[http://mdai.gov.kz/ru/news/novye-istrebiteli-su-30sm-postupili-na-vooruzhenie-vvs-kazahstana Новые истребители «Су-30СМ» поступили на вооружение ВВС Казахстана] | Министерство оборонной и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан</ref>. * {{Сцягафікацыя|Кітай}} ** ВПС Кітая — 73 адз. Су-30МКК і 24 адз. Су-30МК2, па стане на 2019 год<ref>The Military Balance 2019. P. 260, 261</ref>. * {{Сцягафікацыя|Малайзія}} ** ВПС Малайзіі — 18 адз. Су-30МКМ па стане на 2019 год<ref name=":4">The Military Balance 2019. P. 290</ref>. * {{Сцягафікацыя|Расія}}  ** [[Ваенна-паветраныя сілы Расійскай Федэрацыі|ВПС Расіі]] — 91 адз. Су-30СМ і 20 адз. Су-30М2 на 2020 год<ref>The Militaty Balance 2020 p.201</ref>. ** Авіяцыя ВМС РФ — 22 адз. Сухі-30СМ на 2020 год.<ref>The Militaty Balance 2020 p.200</ref> * {{Сцягафікацыя|Уганда}}  ** ВВС Уганды — 6 адз. Су-30МК2 на 2017 год. == Галерэя == '''Су-30''' на авіясалоне МАКС-2007:<gallery> Файл:Sukhoi Su-30 at MAKS 2007.jpg| Файл:Sukhoi Su-30 at MAKS 2007 3.jpg| </gallery>'''Су-30МКІ''' на авіасалоне МАКС-2009:<gallery> Файл:Su-30MKI (1).jpg| Файл:Su-30MKI (2).jpg| Файл:Su-30MKI (3).jpg| Файл:Su-30MKI (4).jpg| Файл:Su-30MKI (5).jpg| Файл:Su-30MKI (6).jpg| </gallery> == Лётна-тэхнічныя характарыстыкі<ref>[http://sukhoi.org/planes/military/su30mk/lth/ Су-30] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180131234231/http://www.sukhoi.org/planes/military/su30mk/lth/ |date=31 студзеня 2018 }} на сайте ОКБ Сухого</ref> == [[Файл:Sukhoi Su-30 3-view line drawing.svg|міні|500x500пкс|<center>Праекцыі самалёта Су-30</center>]] === Тэхнічныя характарыстыкі === * '''Экипаж''': 2 чалавека * '''Даўжыня''': 21,9 м * '''Вышыня''': 6,36 м * '''Размах крыла''': 14,7 м * '''Плошча крыла''': 62 м² * '''Маса''': ** '''пустога''': 18 800 кг ** '''нармальная ўзлётная''': 24 900 кг ** '''максімальная ўзлётная''': 34 500 кг ** '''гранічная ўзлётная''': 38 800 кг ** '''паліва''': 9640 кг * '''[[Рухавік]]''': 2 × ТРДДФ «АЛ-31Ф» (АЛ-31ФП на Су-30СМ) ** '''[[Цяга]]''': *** '''максімальная бесфарсажная''': 2 × 7770 [[Кілаграм-сіла|кгс]] *** '''пры''' '''фарсажу''': 2 × 12500 кгс ** '''вуглы адхілення вектара цягі (для АЛ-31ФП)''': ±16° у любым накірунку, ±20° у плоскасці ** '''скорасць адхілення вектара цягі (для АЛ-31ФП)''': 60°/с ** '''маса''': 1520 кг * '''Максімальная эксплуатацыйная''' '''[[Паскарэнне свабоднага падзення|перагрузка]]''': +9 G === Лётныя характарыстыкі === * '''Максімальная''' '''[[Скорасць|хуткасць]]''': ** '''ля зямлі''': 1350 км/г ([[Лік Маха|М]]=1,13) ** '''на вышыні''': км/г 2125 ([[Лік Маха|М]]=2) * '''Далёкасць палёту''': ** '''ля зямлі''': 1270 км ** '''на вышыні''': 3000 км ** '''баявы радыус''': 1500 км * '''Працягласць палёту''': 3,5 ч (без дазаправак) * '''[[Практычная столь]]''': 17300 м * '''Хуткапад'ёмнасць''': 13800 м/мин (230 м/з) * '''Даўжыня разбегу''': 550 м * '''Даўжыня прабегу''': 750 м * [[Цягаўзброенасць|'''Цягаўзброенасць''']]: ** '''пры нармальнай узлётнай масе''': 1,00 ** '''пры максімальнай узлётнай масе''': 0,84 ** '''пры гранічнай узлётнай масе''': 0,76 * '''Нагрузка на крыло''': ** '''пры нармальнай узлётнай масе''': 398 кг/м² ** '''спрэчкі максімальнай узлётнай масе''': 532 кг/м² === Узбраенне === * '''Пушачнае''': 30-мм пушка ГШ-301 * '''Кропкі падвескі''': 12 * '''Баявая нагрузка''': 8000 кг (да 10,4 т па РЛЭ).<ref>{{Cite web|url=http://www.irkut.com/products/18/235/|title=Су-30МК: боевая нагрузка + дальность -Су-30МК -Продукция|publisher=www.irkut.com|accessdate=2019-10-06}}</ref> * '''Узбраенне на падвесе''': ** 6 кіруемых ракет сярэдняй далёкасці Р-77, Р-27Р ці Р-27ЭР, Р-27Т ці Р-27ЭТ з [[Галоўка саманавядзення|ЦГС]] і 6 ракет бліжняга бою Р-73 з [[Галоўка саманавядзення|ЦГС]], і Х-35<ref>https://iz.ru/793193/2018-09-25/poiavilos-video-udarov-noveishikh-rossiiskikh-raket-po-korabliam Появилось видео ударов новейших российских ракет по кораблям</ref>; ** Бомбы свабоднага падзення масай па 500 кг (да 8 адзінак) ці па 250 кг (28 адзінак); ** Кантэйнеры КМГ-У (да 7 адзінак) ці блокі НАР С-13 і С-8 (да 4 адзінак); ** Магчымыя розныя камбінацыі кіруемага і некіруемага ўзбраення рознага класу. == Гл. таксама == * Су-27 ֊ знішчальнік пакалення 4, папярэднік Су-30 * [[Су-35]] — цяжкі шматмэтавы знішчальнік пакалення 4++ * МіГ-35 — лёгкі знішчальнік пакалення 4++ * [[МіГ-29]] — лёгкі знішчальнік пакалення 4, папярэднік МіГ-35 == Спасылкі == * {{Cite web|url=http://www.irkut.com/products/15/|title=Су-30СМ|publisher=Карпарацыя «[[Іркут (кампанія)|Іркут]]»|description=Старонка на сайце вытворцы}} * {{Cite web|url=http://www.irkut.com/products/18/|title=Су-30МК|publisher=Карпарацыя «[[Іркут (кампанія)|Іркут]]»|description=Старонка на сайце вытворцы}} * {{Cite web|url=https://www.sukhoi.org/products/earlier/253/|title=Су-30МК|publisher=Кампанія «[[Сухі (кампанія)|Сухі]]»|description=Старонка на сайце вытворцы}} * {{Cite web|url=http://www.knaapo.ru/products/su-30mk2/|title=Су-30МК2|publisher=[[КнААЗ]] ім. Ю. А. Гагарына|description=Старонка на сайце вытворцы|accessdate=30 красавіка 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200427193659/http://www.knaapo.ru/products/su-30mk2/|archivedate=27 красавіка 2020|deadurl=yes}} * {{Cite web|url=http://airwar.ru/enc/fighter/su30.html|title=Су-30}} * {{Cite web|url=https://lenta.ru/news/2005/11/29/cope/|title=Индийские Су-30МКИ одержали новую победу над американскими истребителями}} * {{Cite web|url=http://lenta.ru/articles/2006/07/26/venezuela/|title=Су-30 над Латинской Америкой|publisher=[[Lenta.ru]]}} * {{Cite web|url=https://vz.ru/news/2008/9/14/207730.html|title=Эксперты: Российские истребители Су-30 победили американские F-35|publisher=«[[Vz.ru|Взгляд]]»}} * {{Cite web|url=http://21russia.ru/article/army/2015-02-20/obnovlenie-boevoi-uchebno-boevoi-aviatsii-2013-2014-godakh|title=Обновление боевой и учебно-боевой авиации в 2013 и 2014 годах}} * {{Cite web|url=https://tass.ru/info/5173689|title=Аварии и катастрофы самолётов Су-30. Досье|publisher=[[ТАСС]]}} * {{Cite web|url=http://nvo.ng.ru/armament/2018-08-16/1_1009_su30sm.html|title=Су-30СМ: секрет успеха|publisher=«[[Независимая газета]]»}} == Заўвагі == {{Reflist|2}} [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1989 годзе]] [[Катэгорыя:Рэактыўныя знішчальнікі]] [[Катэгорыя:Самалёты Расіі]] e45p6zxxz8khb55haljfpzm7u8bdhnm 0 643127 4187140 3616413 2022-08-15T09:34:50Z Rymchonak 22863 /* Стадыёны */ +1 wikitext text/x-wiki '''Юнацтва''': * [[Юнацтва (выдавецтва)]] == Стадыёны == * [[Юнацтва (стадыён, Ліда)]] * [[Юнацтва (стадыён, Мазыр)]] * [[Юнацтва (стадыён, Слонім)]] * [[Юнацтва (стадыён, Смаргонь)]] {{неадназначнасць}} dkdqisuqs1jphe96w7dtbmsfosjk3lp 14 643581 4186716 3626468 2022-08-14T16:06:42Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{catmain}} {{Commonscat}} [[Катэгорыя:Мастацтва Харватыі]] [[Катэгорыя:Кінематограф паводле краін|Харватыя]] [[Катэгорыя:Кінематограф Еўропы|Харватыя]] ccvi4j2amy1g8iz3f9rgsi717cv4qs7 0 647759 4186650 4158795 2022-08-14T14:38:05Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ + Сарока https://football.by/news/166294.html wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Астравец |Лагатып = Футбольный клуб Островец.jpg |ШырыняЛагатыпа = 195px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = |Горад = [[Астравец]], [[Беларусь]] |Заснаваны = |Стадыён = Гарадскі |Умяшчальнасць = 1006 |Прэзідэнт = |Трэнер = [[Сяргей Крот]] |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = {{Рост}} 1 месца ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лізе]] |Сайт = | pattern_la1 = | pattern_b1 = | pattern_ra1 = | leftarm1 = ffffff | body1 = ffffff | rightarm1 = ffffff | shorts1 = 48B442 | socks1 = ffffff | pattern_la2 = | pattern_b2 = | pattern_ra2 = | leftarm2 = 48B442 | body2 = 48B442 | rightarm2 = 48B442 | shorts2 = 48B442 | socks2 = 48B442 }} '''«Астравец»''' — беларускі [[футбольны клуб]] з горада [[Астравец]]. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == Клуб быў заснаваны ў 2019 годзе і ў першы год выступаў у чэмпіянаце Гродзенскай вобласці. У 2020 годзе «Астравец» заявіўся ў Другую лігу, дзе заняў выніковае дзявятае месца. У 2021 годзе, значна ўзмацніўшы склад, клуб паставіў мэту выйсці ў Першую лігу. Упэўнена атрымаўшы перамогу ў Гродзенскім дывізіёне, астравецкая каманда выйшла ў плэй-оф і здолела дайсці да фіналу, дзе перамагла рагачоўскі [[ФК Макслайн Рагачоў|«Макслайн»]] з лікам 3:1. Нападнік «Астраўца» [[Аляксей Хадневіч]] з 59 галамі ўсталяваў рэкорд выніковасці за сезон у Другой лізе. == Дасягненні == * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] == Цяперашні склад == ''Станам на жнівень 2022 года''<ref>[https://football.by/news/162926.html От "Сморгони" и "Волны" до "Осиповичей" и "Молодечно". Заявки команд первой лиги]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|35|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Уладзімір Лойка]]||1999}} {{Ігрок|49|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арцём Каратай]]||2004}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Вячаслаў Сяргеевіч Камінскі|Вячаслаў Камінскі]]||1988}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Ягор Кірылаў]]||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Дзмітрый Алісейка]]||1992}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ігар Анцыпаў]] {{капітан}}||1986}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Павел Чэхаў]]||1999}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Лузан]]||2001}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Іван Калошкін]]||2001}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Георгій Чытанава]]||1996}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ягор Шашко]]||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксей Клачкевіч]]||2000}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Сяргей Генадзевіч Новік|Сяргей Новік]]||1993}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Лебедзеў]]||1986}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Знак]]||1993}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ягор Кашко]]||2000}} {{Ігрок|44|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Захар Кандратовіч]]||2001}} {{Ігрок|81|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Павел Васілевіч Лоўгач|Павел Лоўгач]]||1995}} {{Ігрок|88|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Вашкель]]||1993}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Дзмітрый Купнеўскі]]||1995}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксей Дзмітрыевіч Хадневіч|Аляксей Хадневіч]]||1987}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксандр Буцько]]||1997}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Антон Сарока]]||1992}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Уладзіслаў Яцкевіч (2002)|Уладзіслаў Яцкевіч]]||2002}} {{Ігрок|62|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксей Бялевіч]]||1995}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Сяргей Крот]]||1980}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Крот]] (нар. 1980) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Юрый Каратай]] (нар. 1982) — старшы трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Алег Шкабара]] (нар. 1983) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Башкевіч]] (нар. 1968) — трэнер брамнікаў == Статыстыка выступленняў == {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | 2019 ||style="background:#FEC9C9"| [[Чэмпіянат Гродзенскай вобласці па футболе 2019|Чэмпіянат Гродзенскай вобласці]] (Д4) || '''11''' || 24 || 9 || 8 || 7 || 44–36 || '''35''' || ''не ўдзельнічае'' || |- | rowspan="2" | 2020 || style="background:#A3E9FF" | [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другая — Група A]] (Д3) || '''5''' || 20 || 11 || 2 || 7 || 48–25 || '''35''' || rowspan="2" | [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/16 фіналу]] || |- |style="background:#A3E9FF"| Матчы за 9 месца || '''9''' || 2 || 2 || 0 || 0 || 12–4 || || |- | rowspan="2" |[[Сезон 2021 ФК Астравец|2021]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — Гродзенскі дывізіён]] (Д3) || '''1''' || 24 || 23 || 1 || 0 || 169–8 || '''70''' || rowspan="2" |[[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/32 фіналу]] || Выхад у плэй-оф |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — плэй-оф]] (Д3) ||style="background:gold"|'''1''' || 7 || 5 || 1 || 1 || 18–7 || || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2022 ФК Астравец|2022]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першая]] (Д2) || ''' ''' || || || || || || ''' '''|| [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/16 фіналу]] || |} == Галоўныя трэнеры == * [[Уладас Матэка]] (сакавік — жнівень 2020) * [[Сяргей Крот]] (са жніўня 2020) {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://football.by/stat/belarus/2020_2a/teams/1244/ Островец] {{ref-ru}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Астравец]] [[Катэгорыя:ФК Астравец| ]] p4900zx1vpkpmniq0eiqz3sof7t3jeb 0 647806 4186596 4172418 2022-08-14T12:20:24Z StachLysy 62453 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом | Назва = Тры колеры: Белы | Арыгінальная назва = {{lang-fr|Trois Couleurs: Blanc}},<br />{{lang-en|Trois Couleurs: White}} | Тып = [[Саўндтрэк]] | Аўтар = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Вокладка = | Памер = | Выдадзены = [[7 лютага]] [[1994]]<ref name="AllMusic" /> | Запісаны = | Стыль = [[акадэмічная музыка]], [[саўндтрэк]] | Працягласць = 30:50<ref name="SoundtrackCollector" /> | Краіна = | Мова = | Лэйбл = [[Virgin]] | Прадзюсар = | Храналогія = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Агляды = [[AllMusic]] {{Рэйтынг-5|3}}<ref name="AllMusic" /> | Папярэдні альбом = [[Тры колеры: Сіні (саўндтрэк)|Тры колеры: Сіні]] | Пап_год = 1993 | Гэты альбом = Тры колеры: Белы | Год = 1994 | Наступны альбом = | Наст_год = | Іншае = }} {{Іншыя значэнні|Тры колеры (значэнні)}} «'''Тры ко́леры: Бе́лы'''» — [[саўндтрэк]] да [[фільм]]а «''[[Тры колеры: Белы]]''», напісаны польскім кампазітарам [[Збігнеў Прайснер|Збігневам Прайснерам]]. Выдадзены [[7 лютага]] [[1994]] года<ref name="AllMusic" />. Пазней неаднойчы перавыдаваўся<ref name="Discogs" />. == Спіс кампазіцый == {{tracklist |collapsed = no |headline = |extra_column = |title1 = The Beginning |extra1 = |length1 = 01:17 |title2 = The Court |extra2 = |length2 = 01:04 |title3 = Dominique Tries To Go Home |extra3 = |length3 = 01:14 |title4 = A Chat In The Underground |extra4 = |length4 = 02:11 |title5 = Return To Poland |extra5 = |length5 = 01:26 |title6 = Home At Last |extra6 = |length6 = 01:23 |title7 = On The Wisla |extra7 = |length7 = 01:12 |title8 = First Job |extra8 = |length8 = 00:49 |title9 = Don't Fall Asleep |extra9 = |length9 = 00:46 |title10 = After The First Transaction |extra10 = |length10 = 01:21 |title11 = Attempted Murder |extra11 = |length11 = 01:23 |title12 = The Party On The Wisla |extra12 = |length12 = 01:49 |title13 = Don Karol I |extra13 = |length13 = 00:53 |title14 = Phone Call To Dominique |extra14 = |length14 = 00:37 |title15 = Funeral Music |extra15 = |length15 = 01:30 |title16 = Don Karol II |extra16 = |length16 = 00:54 |title17 = Morning At The Hotel |extra17 = |length17 = 02:26 |title18 = Dominique's Arrest |extra18 = |length18 = 01:48 |title19 = Don Karol III |extra19 = |length19 = 01:25 |title20 = Dominique In Prison |extra20 = |length20 = 02:25 |title21 = The End |extra21 = |length21 = 02:27 }} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="AllMusic">{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/trois-couleurs-blanc-original-film-soundtrack-mw0000115196|title=Trois Couleurs: Blanc (Original Film Soundtrack) - Zbigniew Preisner|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMusic]]''»|lang=en|accessdate=2020-06-16}}</ref> <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Trois-Couleurs-White-Bande-Originale-Du-Film/master/290016|title=Zbigniew Preisner – Trois Couleurs: Blanc (Bande Originale Du Film)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2020-06-16}}</ref> <ref name="SoundtrackCollector">{{cite web|url=http://www.soundtrackcollector.com/title/5877/|title=Trzy Kolory: Bialy (1994)|author=|date=|publisher=Сайт «''Soundtrack Collector''»|lang=en|accessdate=2020-06-16}}</ref> }} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі Збігнева Прайснера]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі 1994 года]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі]] g01oflgpuagvxvha3s3eo2y4sjcutmh 0 649960 4186673 3663200 2022-08-14T14:56:18Z Artsiom91Bot 51617 /* Літаратура */катэгорыя з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Асоба}} {{Цёзкі2|Паплонскі}} '''Ян Паплонскі''' ({{ДН|21|11|1819}}, [[Відзы]] — {{ДС|28|11|1885}}, [[Варшава]]) — педагог, навуковец навуковец і арганізатар педагагічнай справы. == Біяграфія == Першапачатковую адукацыю атрымаў у Відзах, з 1832 года — у [[Вільня|Вільні]] ў гімназіі. Вучыўся ў [[Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя М. В. Ламаносава|Маскоўскім універсітэце]] на філасофска-гістарычным факультэце. У 1840 годзе стаў кандыдатам філасофіі. Працаваў выкладчыкам у многіх навучальных установах Варшавы, займаўся навуковай дзейнасцю. У 1853—1859 гадах на адміністрацыйнай працы: з’яўляўся цэнзарам Варшаўскага камітэта цэнзуры, служыў у кураторыі Варшаўскай навучальнай акругі, выконваў абавязкі дырэктара школы выяўленчага мастацтва і музыкі. У 1859—1867 гадах выкладаў у Варшаўскай Духоўнай Акадэміі мову і літаратуру, з 1864 года — прафесар Галоўнай школы, з 1869 года — прафесар [[Варшаўскі ўніверсітэт|Варшаўскага ўніверсітэта]]. Асноўнай тэмай яго навуковай дзейнасці быў вузкі раздзел мовазнаўства і параўнанне слоў у розных мовах. Найбольшую вядомасць атрымаў як дырэктар Інстытута глуханямых і сляпых, шмат зрабіў для сеткі падобных устаноў [[Польшча|Польшчы]]. Ва ўніверсітэце стварыў педагагічны музей, батанічны сад, рэдагаваў часопіс, шмат друкаваўся, пісаў апавяданні для дзяцей. Дзейнасць Паплонскага атрымала еўрапейскую вядомасць. Неаднаразова ён выбіраўся членам-карэспандэнтам таварыства гісторыі і старажытнасці [[Расія|Расіі]] ў [[Масква|Маскве]], [[Парыжская Акадэмія навук|Парыжскай Акадэміі Навук]]. Пахаваны ў Варшаве. У 1886 годзе ў інстытуце адкрыты помнік-бюст Паплонскаму. == Літаратура == * Паплонскі Ян // Імёны. Асобы. Лёсы: ураджэнцы Віцебшчыны ў далёкім і блізкім замежжы / М. П. Кузьміч, М. І. Сцепаненка. — Мінск : Літаратура і мастацтва, 2012. — С. 212—213. * Паплонскі Ян // Нашы землякі ў далёкім і блізкім замежжы : біяграфічны даведнік / М. П. Кузьміч, М. І. Сцепаненка. — Віцебск : Віцебская абласная друкарня, 2007. — С. 125. * Паплонскі Ян // Памяць: Браслаўскі раён : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / рэдкал.: К. В. Велічковіч [і інш.]; уклад. К. С. Шыдлоўскі; мастак Э. Э. Жакевіч. — Мінск : Паліграфафармленне, 1998. — С. 596. {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Паплонскі Ян}} [[Катэгорыя:Аўтары падручнікаў]] [[Катэгорыя:Правадзейныя стацкія саветнікі]] [[Катэгорыя:Публіцысты XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Пісьменнікі XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Педагогі Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Педагогі Польшчы]] [[Катэгорыя:Польскамоўныя пісьменнікі]] [[Катэгорыя:Рускамоўныя пісьменнікі XIX стагоддзя]] 0pwrtd2flg4zvo4ljkmnqf4qcvbrd4h 0 652217 4186632 4111719 2022-08-14T13:38:36Z Kiryienka 26582 /* Партызанскія брыгады */ wikitext text/x-wiki {{Інфармацыйны спіс}} У спісе пералічаны назвы савецкіх партызанскіх злучэнняў, брыгад і асобных палкоў, груп і атрадаў на акупаванай тэрыторыі Беларусі ў 1941—1944 гадах. [[Выява:Партизанские бригады и соединения на оккупированной территории Беларуси (1942 - 1944).jpg|thumb|300px|Партызанскія брыгады і злучэнні на тэрыторыі БССР (1942—1944)]] == Партызанскія злучэнні == * [[Асобае злучэнне партызанскіх атрадаў]] * [[Асобае партызанскае злучэнне «Трынаццаць»]] * [[Баранавіцкае партызанскае злучэнне]] * [[Баранавіцкае партызанскае злучэнне паўднёвай зоны]] * [[Беластоцкае партызанскае злучэнне]] * [[Брэсцкае партызанскае злучэнне]] * [[Вілейскае партызанскае злучэнне]] * [[Гомельскае партызанскае злучэнне]] * [[Магілёўскае партызанскае злучэнне]] * [[Мінскае партызанскае злучэнне]] * [[Палескае партызанскае злучэнне]] * [[Пінскае партызанскае злучэнне]] * [[Партызанскае злучэнне Барысаўска-Бягомльскай зоны]] * [[Івянецкае партызанскае злучэнне]] * [[Лідскае партызанскае злучэнне]] * [[Паўднёва-Прыпяцкае партызанскае злучэнне]] * [[Партызанскае злучэнне Слуцкай зоны]] * [[Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне]] * [[Шчучынскае партызанскае злучэнне]] * [[Клічаўскі аператыўны цэнтр]] * [[Асіповіцкая ваенна-аператыўная група]] * [[Быхаўская ваенна-аператыўная група]] * [[Бялыніцкая ваенна-аператыўная група]] * [[Бярэзінская ваенна-аператыўная група]] * [[Кіраўская ваенна-аператыўная група]] * [[Клічаўская ваенна-аператыўная група]] * [[Круглянская ваенна-аператыўная група]] * [[Магілёўская ваенна-аператыўная група]] * [[Рагачоўская ваенна-аператыўная група]] * [[Шклоўская ваенна-аператыўная група]] == Партызанскія брыгады == * [[1-я партызанская брыгада]] * [[1-я антыфашысцкая партызанская брыгада]] * [[1-я Асіповіцкая партызанская брыгада]] * [[1-я Бабруйская партызанская брыгада]] * [[1-я Баранавіцкая партызанская брыгада]] * [[1-я Беларуская партызанская брыгада]] * [[1-я Беларуская партызанская брыгада (другога складу)]] * [[1-я Беларуская кавалерыйская партызанская брыгада]] * [[1-я Буда-Кашалёўская партызанская брыгада]] * [[1-я Віцебская партызанская брыгада]] * [[1-я Віцебская партызанская брыгада (другога складу)]] * [[1-я Гомельская партызанская брыгада]] * [[1-я Дрысенская партызанская брыгада]] * [[1-я партызанская брыгада імя К. С. Заслонава]] * [[1-я партызанская брыгада імя А. В. Суворава]] * [[208-ы партызанскі полк імя І. В. Сталіна|1-я Клічаўская партызанская брыгада]] * [[1-я Мінская партызанская брыгада]] * [[1-я Смаленская партызанская брыгада]] * [[2-я Беларуская партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі]] * [[2-я Беларуская партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі (другога складу)]] * [[2-я партызанская брыгада імя К. С. Заслонава]] * [[2-я партызанская брыгада імя А. В. Суворава]] * [[2-я Калінкавіцкая партызанская брыгада імя М. В. Фрунзэ]] * [[2-я Клічаўская партызанская брыгада]] * [[2-я Мінская партызанская брыгада]] * [[2-я Ушацкая партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі]] * [[3-я партызанская брыгада]] * [[3-я Беларуская партызанская брыгада]] * [[3-я Бярэзінская партызанская брыгада]] * [[3-я Мінская партызанская брыгада імя С. М. Будзённага]] * [[4-я Беларуская партызанская брыгада]] * [[4-я Клічаўская партызанская брыгада]] * [[5-я партызанская брыгада]] * [[5-я Клічаўская партызанская брыгада]] * [[5-я Клятнянская партызанская брыгада]] * [[6-я Магілёўская партызанская брыгада]] * [[8-я партызанская брыгада]] * [[8-я Круглянская партызанская брыгада]] * [[8-я Рагачоўская партызанская брыгада]] * [[9-я партызанская брыгада імя С. М. Кірава]] * [[9-я Кіраўская партызанская брыгада]] * [[10-я Журавіцкая партызанская брыгада]] * [[11-я Быхаўская партызанская брыгада]] * [[12-я кавалерыйская партызанская брыгада імя І. В. Сталіна]] * [[13-я Касцюковіцкая партызанская брыгада]] * [[14-я Цемналеская партызанская брыгада]] * [[16-я Смаленская партызанская брыгада]] * [[17-я партызанская брыгада]] * [[18-я партызанская брыгада імя М. В. Фрунзэ]] * [[19-я партызанская брыгада імя В. М. Молатава]] * [[20-я партызанская брыгада імя В. С. Грызадубавай]] * [[Партызанская брыгада «25 гадоў БССР»]] * [[25-я партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі]] * [[27-я партызанская брыгада імя В. І. Чапаева]] * [[27-я Нараўлянская партызанская брыгада імя С. М. Кірава]] * [[32-я партызанская брыгада імя М. І. Калініна]] * [[35-я партызанская брыгада]] * [[37-я Ельская партызанская брыгада]] * [[37-я партызанская брыгада імя А. Я. Пархоменкі]] * [[47-я партызанская брыгада «Перамога»]] * [[50-я Жыткавіцкая партызанская брыгада]] * [[61-я партызанская брыгада]] * [[64-я партызанская брыгада імя В. П. Чкалава]] * [[95-я партызанская брыгада імя М. В. Фрунзэ]] * [[99-я партызанская брыгада імя Дз. Ц. Гуляева]] * [[99-я Калінкавіцкая партызанская брыгада]] * [[100-я Глуская партызанская брыгада]] * [[100-я партызанская брыгада імя С. М. Кірава]] * [[101-я Даманавіцкая партызанская брыгада]] * [[101-я партызанская брыгада імя Аляксандра Неўскага]] * [[115-я Горацкая партызанская брыгада]] * [[120-я партызанская брыгада]] * [[121-я партызанская брыгада імя А. Ф. Брагіна]] * [[123-я Акцябрская партызанская брыгада імя 25-годдзя БССР]] * [[125-я Капаткевіцкая партызанская брыгада]] * [[130-я Петрыкаўская партызанская брыгада]] * [[130-я партызанская брыгада «Помста»]] * [[150-я партызанская брыгада імя Ф. М. Языковіча]] * [[161-я партызанская брыгада імя Р. І. Катоўскага]] * [[200-я партызанская брыгада імя К. К. Ракасоўскага]] * [[210-я Капаткевіцкая партызанская брыгада]] * [[225-я партызанская брыгада]] * [[225-я партызанская брыгада імя А. В. Суворава]] * [[258-я партызанская брыгада імя В. У. Куйбышава]] * [[300-я партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава]] * [[760-я партызанская брыгада імя М. Беразоўскага]] * [[Асвейская партызанская брыгада імя М. В. Фрунзэ]] * [[Багушэўская партызанская брыгада]] * [[Багушэўская партызанская брыгада (другога складу)]] * [[Партызанская брыгада «Бальшавік»]] * [[Партызанская брыгада «Беларусь»]] * [[Партызанская брыгада «Буравеснік»]] * [[Васілевіцкая партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі]] * [[Партызанская брыгада «Граза»]] * [[Партызанская брыгада М. П. Гудкова]] * [[Партызанская брыгада «Дзядзькі Колі»]] * [[Добрушская партызанская брыгада імя І. В. Сталіна]] * [[Дыверсійная Беларуская партызанская брыгада імя У. І. Леніна]] * [[Партызанская брыгада «Жалязняк» (Р. А. Дзякаў, І. П. Ціткоў, Л. П. Бірукоў)]] * [[Партызанская брыгада «Жалязняк» (В. І. Шаруда)]] * [[Партызанская брыгада «За Радзіму»]] * [[Партызанская брыгада імя А. К. Флегантава]] * [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (П. М. Раманаў)]] * [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (Я. Дз. Васюцін)]] * [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (А. І. Валынец)]] * [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (І. І. Уласаў, С. Ц. Конанаў, А. М. Базылевіч)]] * [[Партызанская брыгада «Звязда»]] * [[Партызанская брыгада імя Аляксандра Неўскага (К. М. Ешчанка)]] * [[Партызанская брыгада імя Аляксандра Неўскага (А. Г. Байкоў)]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Будзённага (В. А. Чаркасаў)]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Будзённага (У. М. Антановіч, Ф. І. Шырын)]] * [[Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава (Дз. В. Цябут)]] * [[Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава (П. К. Макараў)]] * [[Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава (Ф. Р. Маркаў, Ф. С. Шляхтуноў, І. Н. Крысаў)]] * [[Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава (П. П. Капуста)]] * [[Партызанская брыгада імя ВЛКСМ]] * [[Партызанская брыгада імя газеты «Правда»]] * [[Партызанская брыгада імя М. Ф. Гастэлы]] * [[Партызанская брыгада імя Л. М. Даватара]] * [[Партызанская брыгада імя А. Ф. Данукалава]] * [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (В. М. Манахаў)]] * [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)]] * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (П. Я. Сырамаха)]] * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)]] * [[Партызанская брыгада імя М. І. Калініна (Ф. Н. Гаўрыленка)]] * [[Партызанская брыгада імя М. І. Калініна (З. І. Нянахаў)]] * [[Партызанская брыгада імя М. І. Калініна (Л. І. Сарока)]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Кароткіна]] * [[Партызанская брыгада імя Кастуся Каліноўскага]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Кірава (М. І. Карашкоў)]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Кірава (Ф. М. Сінічкін, С. П. Васільеў)]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Кірава (А. П. Савіцкі, Ф. І. Лісовіч)]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Кірава (Ф. Ц. Пуставіт)]] * [[Партызанская брыгада імя В. У. Куйбышава]] * [[Партызанская брыгада імя М. І. Кутузава (С. Т. Воранаў)]] * [[Партызанская брыгада імя М. І. Кутузава (Д. Л. Місуноў)]] * [[Партызанская брыгада імя У. І. Леніна (В. А. Васільеў)]] * [[Партызанская брыгада імя У. І. Леніна (В. У. Каткоў)]] * [[Партызанская брыгада імя У. І. Леніна (М. А. Сакмаркін)]] * [[Партызанская брыгада імя Ленінскага камсамола]] * [[Партызанская брыгада імя В. М. Молатава]] * [[Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі (Я. П. Урбановіч, М. У. Сенькін)]] * [[Партызанская брыгада імя П. К Панамарэнкі (С. Р. Ганзенка)]] * [[Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі (І. І. Бандарэнка)]] * [[Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі (С. М. Іваноў)]] * [[Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі (Ф. С. Харланаў)]] * [[Партызанская брыгада імя К. К. Ракасоўскага (А. І. Петракоў, У. Н. Дорменеў, А. В. Раманаў)]] * [[Партызанская брыгада імя К. К. Ракасоўскага (Я. А. Прыданнікаў)]] * [[Партызанская брыгада імя Я. М. Свярдлова]] * [[Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна (П. І. Гулевіч)]] * [[Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна (Л. П. Зяленін, С. Х. Арзуманян)]] * [[Партызанская брыгада імя А. В. Суворава]] * [[Партызанская брыгада імя М. В. Фрунзэ]] * [[Партызанская брыгада імя ЦК КП(б)Б]] * [[Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (М. Дз. Сцефановіч)]] * [[Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (К. С. Гапасюк, Ф. М. Баранаў)]] * [[Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (Р. Л. Кудрын)]] * [[Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (Х. А. Матэвасьян)]] * [[Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (У. В. Мельнікаў)]] * [[Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава]] * [[Партызанская брыгада імя Чырванасцяжнага Ленінскага Камсамола]] * [[Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса (М. Л. Дзербан, В. К. Дзяруга)]] * [[Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса (С. С. Ключнік)]] * [[Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса (А. П. Байкоў)]] * [[Партызанская брыгада «Камсамолец»]] * [[Партызанская брыгада «Кастрычнік»]] * [[Партызанская брыгада А. М. Крыўскага]] * [[Лагойская партызанская брыгада «Бальшавік»]] * [[Лельчыцкая партызанская брыгада]] * [[Ленінская партызанская брыгада]] * [[Лепельская партызанская брыгада імя І. В. Сталіна]] * [[Лёзненская партызанская брыгада]] * [[Лоеўская партызанская брыгада «За Радзіму»]] * [[Мазырская партызанская брыгада імя Аляксандра Неўскага]] * [[Партызанская брыгада «Мсцівец»]] * [[Партызанская брыгада «Народныя мсціўцы» імя В. Т. Варанянскага]] * [[Партызанская брыгада М. М. Нікіціна]] * [[Партызанская брыгада «Няўлоўныя»]] * [[Партызанская брыгада «Перамога»]] * [[Партызанская брыгада «Першамайская»]] * [[Пінская партызанская брыгада]] * [[Партызанская брыгада «Полымя»]] * [[Партызанская брыгада «Разгром»]] * [[Расонская партызанская брыгада імя І. В. Сталіна]] * [[Рэчыцкая партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава]] * [[Партызанская брыгада «Савецкая Беларусь» (П. П. Тамілаў, І. А. Сматроў)]] * [[Партызанская брыгада «Савецкая Беларусь» (М. У. Бабкоў)]] * [[Сенненская партызанская брыгада]] * [[Партызанская брыгада «Смерць фашызму»]] * [[Партызанская брыгада «Спартак»]] * [[Партызанская брыгада «Стары»]] * [[Партызанская брыгада «У імя Радзімы»]] * [[Партызанская брыгада «Уперад»]] * [[Партызанская брыгада «Уперад» (спецбрыгада НКДБ СССР)]] * [[Чашніцкая партызанская брыгада «Дубава»]] * [[Партызанская брыгада «Чырвоны Сцяг»]] * [[Партызанская брыгада «Чэкіст»]] * [[Партызанская брыгада «Штурмавая»]] == Партызанскія палкі == * [[15-ы партызанскі полк]] * [[113-ы партызанскі полк]] * [[121-ы партызанскі полк імя А. М. Касаева]] * [[122-і партызанскі полк «За Радзіму»]] * [[152-і партызанскі полк]] * [[208-ы партызанскі полк імя І. В. Сталіна]] * [[255-ы партызанскі полк]] * [[277-ы партызанскі полк]] * [[425-ы партызанскі полк]] * [[537-ы партызанскі полк]] * [[600-ы партызанскі полк]] * [[810-ы партызанскі полк]] * [[Смаленскі партызанскі полк]] * [[Партызанскі полк «Трынаццаць»]] == Партызанскія групы == * [[Партызанская група «Арлы»]] * [[Партызанская група «Бура»]] * [[Партызанская група «Бывалыя»]] * [[Партызанская група «Волаты»]] * [[Партызанская група «Дружба»]] * [[Партызанская група «Заходнія»]] * [[Партызанская група «Знішчальнікі»]] * [[Партызанская група «Іскра»]] * [[Партызанская група «Мядзведзева»]] * [[Партызанская група «Родныя»]] * [[Партызанская група «Стойкія»]] == Партызанскія атрады == * [[1-ы партызанскі атрад]] * [[2-і партызанскі атрад]] * [[2-і Хоцімскі партызанскі атрад]] * [[3-і партызанскі атрад]] * [[5-ы партызанскі атрад]] * [[8-ы партызанскі атрад]] * [[10-ы партызанскі атрад]] * [[11-ы партызанскі атрад]] * [[12-ы партызанскі атрад]] * [[13-ы партызанскі атрад]] * [[15-ы партызанскі атрад]] * [[19-ы партызанскі атрад]] * [[20-ы партызанскі атрад]] * [[24-ы партызанскі атрад]] * [[25-ы партызанскі атрад]] * [[25-ы партызанскі атрад (І. А Якушка)]] * [[28-ы партызанскі атрад]] * [[30-ы партызанскі атрад]] * [[31-ы партызанскі атрад]] * [[35-я партызанская брыгада|35-ы партызанскі атрад]] * [[41-ы партызанскі атрад]] * [[42-і партызанскі атрад]] * [[43-і партызанскі атрад]] * [[44-ы партызанскі атрад]] * [[45-ы партызанскі атрад «За Радзіму»]] * [[47-я партызанская брыгада «Перамога»|47-ы партызанскі атрад «Перамога»]] * [[48-ы Крычаўскі партызанскі атрад]] * [[48-ы Прапойскі партызанскі атрад]] * [[60-ы партызанскі атрад імя Ф. М. Сядлецкага]] * [[61-я партызанская брыгада|61-ы партызанскі атрад]] * [[64-ы партызанскі атрад]] * [[85-ы партызанскі атрад]] * [[100-ы партызанскі атрад]] * [[106-ы партызанскі атрад]] * [[108-ы партызанскі атрад імя Р. І. Катоўскага]] * [[110-ы партызанскі атрад]] * [[112-ы Горацкі партызанскі атрад]] * [[113-ы партызанскі атрад (М. Р. Арцеменка)]] * [[113-ы партызанскі атрад (І. Кулікоў, А. Шмакаў, І. С. Качмароў)]] * [[115-ы партызанскі атрад]] * [[115-я Горацкая партызанская брыгада|115-ы Горацкі партызанскі атрад]] * [[120-я партызанская брыгада|120-ы партызанскі атрад]] * [[124-ы Касцюковіцкі партызанскі атрад]] * [[130-я партызанская брыгада «Помста»|130-ы партызанскі атрад «Помста»]] * [[200-ы партызанскі атрад]] * [[210-ы партызанскі атрад імя І. В. Сталіна]] * [[211-ы партызанскі атрад імя К. К. Ракасоўскага]] * [[212-ы партызанскі атрад імя С. С. Сумчанкі]] * [[213-ы партызанскі атрад «За Савецкую Беларусь»]] * [[214-ы партызанскі атрад імя М. І. Калініна]] * [[215-ы партызанскі атрад імя У. І. Леніна]] * [[216-ы партызанскі атрад імя П. К. Панамарэнкі]] * [[225-ы партызанскі атрад]] * [[252-і партызанскі атрад]] * [[257-ы партызанскі атрад]] * [[258-ы партызанскі атрад]] * [[259-ы партызанскі атрад]] * [[278-ы партызанскі атрад]] * [[309-ы партызанскі атрад імя С. М. Кірава]] * [[340-ы партызанскі атрад]] * [[345-ы партызанскі атрад]] * [[346-ы партызанскі атрад]] * [[347-ы партызанскі атрад]] * [[435-ы партызанскі атрад]] * [[538-ы партызанскі атрад]] * [[540-ы партызанскі атрад]] * [[550-ы партызанскі атрад]] * [[620-ы партызанскі атрад імя В. І. Чапаева]] * [[720-ы партызанскі атрад]] * [[721-ы партызанскі атрад]] * [[760-я партызанская брыгада імя М. Беразоўскага|760-ы партызанскі атрад імя М. Беразоўскага]] * [[820-ы партызанскі атрад]] * [[830-ы партызанскі атрад]] * [[Агітацыйны партызанскі атрад імя А. М. Горкага]] * [[Партызанскі атрад «Алеся»]] * [[Партызанскі атрад «Алімп»]] * [[Партызанскі атрад П. А. Алыбіна]] * [[Партызанскі атрад Ананава]] * [[Партызанскіатрад «Анатоля»]] * [[Партызанскі атрад «Артур»]] * [[Партызанскі атрад Асташонка]] * [[Багушэўскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Баец»]] * [[Партызанскі атрад «Бальшавік»]] * [[Партызанскі атрад «Баявы»]] * [[Партызанскі атрад «Баявы» імя Дунава]] * [[Партызанскі атрад І. Ф. Бяляева]] * [[Партызанскі атрад «Валянціна Маёрава»]] * [[Васілевіцкі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад А. Я. Васілеўскага]] * [[Партызанскі атрад «Васільева»]] * [[Партызанскі атрад «Вест»]] * [[Партызанскі атрад Гарушкіна]] * [[Партызанскі атрад «Гвардыя»]] * [[Глускі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Гром»]] * [[Партызанскі атрад «Громава»]] * [[Партызанскі атрад І. С. Губіна]] * [[Давыд-Гарадоцкі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Дапамога»]] * [[Партызанскі атрад Я. М. Дзюбы]] * [[Добрушскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Другія»]] * [[Партызанскі атрад П. А. Дудаля]] * [[Партызанскі атрад Ц. Я. Ермаковіча]] * [[Партызанскі атрад М. І. Жукоўскага]] * [[Партызанскі атрад Д. А. Журбы]] * [[Партызанскі атрад «За Радзіму» (П. І. Бародкін)]] * [[Партызанскі атрад «За Радзіму» (В. І. Прасолаў)]] * [[Іванаўскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад Іванова — Я. Р. Нароенкі]] * [[Партызанскі атрад імя Багдана Хмяльніцкага]] * [[Партызанскі атрад імя С. М. Будзённага (А. Р. Жураўлеў, К. Е. Мерзлякоў)]] * [[Партызанскі атрад імя С. М. Будзённага (М. М. Ізюмскі)]] * [[Партызанскі атрад імя П. Л. Валькова]] * [[Партызанскі атрад імя К. Я. Варашылава (І. С. Зайкоў)]] * [[Партызанскі атрад імя К. Я. Варашылава (Б. М. Міхайлоўскі)]] * [[Партызанскі атрад імя К. Я. Варашылава (С. І. Філіпенка)]] * [[Партызанскі атрад імя Ф. Э. Дзяржынскага]] * [[Партызанскі атрад імя Ф. Э. Дзяржынскага («Хадакі»)]] * [[Партызанскі атрад імя А. А. Жданава]] * [[Партызанскі атрад імя Г. К. Жукава]] * [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна (Л. І. Сарока, А. М. Алейнік)]] * [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна (Навагрудскі раён)]] * [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна (С. І. Сцяпанаў, С. Ф. Крыжаноўскі)]] * [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна (І. В. Луферчык)]] * [[Партызанскі атрад імя Р. І. Катоўскага (першага складу)]] * [[Партызанскі атрад імя Р. І. Катоўскага (другога складу)]] * [[Партызанскі атрад імя Р. І. Катоўскага (С. І. Філіпенка, А. Я. Міхневіч)]] * [[Партызанскі атрад імя Р. І. Катоўскага (М. С. Рудэнка)]] * [[Партызанскі атрад імя С. М. Кірава (П. Н. Паплаўскі, С. Ц. Шыш)]] * [[Партызанскі атрад імя С. М. Кірава (А. П. Савіцкі)]] * [[Партызанскі атрад імя С. М. Кірава (М. І. Сабаеў)]] * [[Партызанскі атрад імя С. М. Кірава (В. Я. Штымаў)]] * [[Партызанскі атрад імя М. І. Кутузава (Р. П. Журэнка, І. Дз. Семін)]] * [[Партызанскі атрад імя М. І. Кутузава (В. Р. Машын)]] * [[Партызанскі атрад імя П. К. Панамарэнкі]] * [[Партызанскі атрад імя І. В. Сталіна (У. П. Адамовіч)]] * [[Партызанскі атрад імя І. В. Сталіна (Ф. П. Гарланаў)]] * [[Партызанскі атрад імя А. В. Суворава (П. Р. Півавараў, А. М. Аліеў)]] * [[Партызанскі атрад імя А. В. Суворава (К. Т. Сацура)]] * [[Партызанскі атрад імя Э. Тэльмана (М. І. Каваленка)]] * [[Партызанскі атрад імя Э. Тэльмана (В. Т. Канцадалаў, І. І. Крылоў)]] * [[Партызанскі атрад імя В. І. Чапаева (М. С. Фядотаў)]] * [[Партызанскі атрад імя В. І. Чапаева (В. Р. Карась, М. А.Жукаў)]] * [[Партызанскі атрад імя В. П. Чкалава]] * [[Партызанскі атрад імя І. І. Чуклая]] * [[Партызанскі атрад імя М. А. Шчорса]] * [[Партызанскі атрад П. Е. Казанакава]] * [[Партызанскі атрад С. І. Казлова]] * [[Калінкавіцкі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад М. П. Канстанцінава]] * [[Партызанскі атрад І. П. Каротчыкава]] * [[Качышчанскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад Кірылы Іванавіча]] * [[Партызанскі атрад М. Дз. Кохава]] * [[Партызанскі атрад імя І. М. Кузіна]] * [[Лельчыцкі партызанскі атрад]] * [[Лунінецкі партызанскі атрад]] * [[Мазырскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Макара»]] * [[Махнавіцкі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Меч»]] * [[Партызанскі атрад «Мсцівец»]] * [[Партызанскі атрад «Мясцовыя»]] * [[Партызанскі атрад «Наватары»]] * [[Нараўлянскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Паддубнага»]] * [[Партызанскі атрад В. Папова]] * [[Парыцкі партызанскі атрад імя С. М. Кірава]] * [[Партызанскі атрад «Першыя»]] * [[Петрыкаўскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад А. С. Пятрова]] * [[Партызанскі атрад А. Ф. Сафронава]] * [[Партызанскі атрад А. Свентаржэцкага]] * [[Свяцілавіцкі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад Дз. І. Семянцова]] * [[Скараднянскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Слаўны»]] * [[Слуцкі партызанскі атрад]] * [[Сокалы (партызанскі атрад)]] * [[Партызанскі атрад «Старшыны»]] * [[Партызанскі атрад І. А. Стафаненкі]] * [[Столінскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад С. Р. Суслава]] * [[Партызанскі атрад «Сцяг»]] * [[Партызанскі атрад «Сямёнава»]] * [[Партызанскі атрад І. П. Топкіна]] * [[Партызанскі атрад «Трэція»]] * [[Тураўскі партызанскі атрад]] * [[Тураўскі партызанскі атрад «За Радзіму»]] * [[Хойніцкі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Храбрацы»]] * [[Целяханскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Чапай»]] * [[Партызанскі атрад «Чэкіст»]] * [[Чэрыкаўскі партызанскі атрад]] * [[Штабны партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад В. В. Шчарбіны]] * [[Партызанскі атрад І. А. Яраша]] == Літаратура == * {{кніга |аўтар = |частка = |загаловак = Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне, 1941—1945: Энцыкл. |арыгінал = |спасылка = |адказны = Рэдкал.:І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. |выданне = |месца = Мн. |выдавецтва = БелСЭ |год = 1990 |том = |старонкі = |старонак = 680 |серыя = |isbn = 5-85700-012-2 |тыраж = 20 000 |ref = }} [[Катэгорыя:Партызанскі рух падчас Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Спісы:Беларусь]] 1z9wiajb7vp65eyr83d5ro8cd0nvow9 4186640 4186632 2022-08-14T14:10:36Z Kiryienka 26582 /* Партызанскія брыгады */ wikitext text/x-wiki {{Інфармацыйны спіс}} У спісе пералічаны назвы савецкіх партызанскіх злучэнняў, брыгад і асобных палкоў, груп і атрадаў на акупаванай тэрыторыі Беларусі ў 1941—1944 гадах. [[Выява:Партизанские бригады и соединения на оккупированной территории Беларуси (1942 - 1944).jpg|thumb|300px|Партызанскія брыгады і злучэнні на тэрыторыі БССР (1942—1944)]] == Партызанскія злучэнні == * [[Асобае злучэнне партызанскіх атрадаў]] * [[Асобае партызанскае злучэнне «Трынаццаць»]] * [[Баранавіцкае партызанскае злучэнне]] * [[Баранавіцкае партызанскае злучэнне паўднёвай зоны]] * [[Беластоцкае партызанскае злучэнне]] * [[Брэсцкае партызанскае злучэнне]] * [[Вілейскае партызанскае злучэнне]] * [[Гомельскае партызанскае злучэнне]] * [[Магілёўскае партызанскае злучэнне]] * [[Мінскае партызанскае злучэнне]] * [[Палескае партызанскае злучэнне]] * [[Пінскае партызанскае злучэнне]] * [[Партызанскае злучэнне Барысаўска-Бягомльскай зоны]] * [[Івянецкае партызанскае злучэнне]] * [[Лідскае партызанскае злучэнне]] * [[Паўднёва-Прыпяцкае партызанскае злучэнне]] * [[Партызанскае злучэнне Слуцкай зоны]] * [[Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне]] * [[Шчучынскае партызанскае злучэнне]] * [[Клічаўскі аператыўны цэнтр]] * [[Асіповіцкая ваенна-аператыўная група]] * [[Быхаўская ваенна-аператыўная група]] * [[Бялыніцкая ваенна-аператыўная група]] * [[Бярэзінская ваенна-аператыўная група]] * [[Кіраўская ваенна-аператыўная група]] * [[Клічаўская ваенна-аператыўная група]] * [[Круглянская ваенна-аператыўная група]] * [[Магілёўская ваенна-аператыўная група]] * [[Рагачоўская ваенна-аператыўная група]] * [[Шклоўская ваенна-аператыўная група]] == Партызанскія брыгады == * [[1-я партызанская брыгада]] * [[1-я антыфашысцкая партызанская брыгада]] * [[1-я Асіповіцкая партызанская брыгада]] * [[1-я Бабруйская партызанская брыгада]] * [[1-я Баранавіцкая партызанская брыгада]] * [[1-я Беларуская партызанская брыгада]] * [[1-я Беларуская партызанская брыгада (другога складу)]] * [[1-я Беларуская кавалерыйская партызанская брыгада]] * [[1-я Буда-Кашалёўская партызанская брыгада]] * [[1-я Віцебская партызанская брыгада]] * [[1-я Віцебская партызанская брыгада (другога складу)]] * [[1-я Гомельская партызанская брыгада]] * [[1-я Дрысенская партызанская брыгада]] * [[1-я партызанская брыгада імя К. С. Заслонава]] * [[1-я партызанская брыгада імя А. В. Суворава]] * [[208-ы партызанскі полк імя І. В. Сталіна|1-я Клічаўская партызанская брыгада]] * [[1-я Мінская партызанская брыгада]] * [[1-я Смаленская партызанская брыгада]] * [[2-я Беларуская партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі]] * [[2-я Беларуская партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі (другога складу)]] * [[2-я партызанская брыгада імя К. С. Заслонава]] * [[2-я партызанская брыгада імя А. В. Суворава]] * [[2-я Калінкавіцкая партызанская брыгада імя М. В. Фрунзэ]] * [[2-я Клічаўская партызанская брыгада]] * [[2-я Мінская партызанская брыгада]] * [[2-я Ушацкая партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі]] * [[3-я партызанская брыгада]] * [[3-я Беларуская партызанская брыгада]] * [[3-я Бярэзінская партызанская брыгада]] * [[3-я Мінская партызанская брыгада імя С. М. Будзённага]] * [[4-я Беларуская партызанская брыгада]] * [[4-я Клічаўская партызанская брыгада]] * [[5-я партызанская брыгада]] * [[5-я Клічаўская партызанская брыгада]] * [[5-я Клятнянская партызанская брыгада]] * [[6-я Магілёўская партызанская брыгада]] * [[8-я партызанская брыгада]] * [[8-я Круглянская партызанская брыгада]] * [[8-я Рагачоўская партызанская брыгада]] * [[9-я партызанская брыгада імя С. М. Кірава]] * [[9-я Кіраўская партызанская брыгада]] * [[10-я Журавіцкая партызанская брыгада]] * [[11-я Быхаўская партызанская брыгада]] * [[12-я кавалерыйская партызанская брыгада імя І. В. Сталіна]] * [[13-я Касцюковіцкая партызанская брыгада]] * [[14-я Цемналеская партызанская брыгада]] * [[16-я Смаленская партызанская брыгада]] * [[17-я партызанская брыгада]] * [[18-я партызанская брыгада імя М. В. Фрунзэ]] * [[19-я партызанская брыгада імя В. М. Молатава]] * [[20-я партызанская брыгада імя В. С. Грызадубавай]] * [[Партызанская брыгада «25 гадоў БССР»]] * [[25-я партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі]] * [[27-я партызанская брыгада імя В. І. Чапаева]] * [[27-я Нараўлянская партызанская брыгада імя С. М. Кірава]] * [[32-я партызанская брыгада імя М. І. Калініна]] * [[35-я партызанская брыгада]] * [[37-я Ельская партызанская брыгада]] * [[37-я партызанская брыгада імя А. Я. Пархоменкі]] * [[47-я партызанская брыгада «Перамога»]] * [[50-я Жыткавіцкая партызанская брыгада]] * [[61-я партызанская брыгада]] * [[64-я партызанская брыгада імя В. П. Чкалава]] * [[95-я партызанская брыгада імя М. В. Фрунзэ]] * [[99-я партызанская брыгада імя Дз. Ц. Гуляева]] * [[99-я Калінкавіцкая партызанская брыгада]] * [[100-я Глуская партызанская брыгада]] * [[100-я партызанская брыгада імя С. М. Кірава]] * [[101-я Даманавіцкая партызанская брыгада]] * [[101-я партызанская брыгада імя Аляксандра Неўскага]] * [[115-я Горацкая партызанская брыгада]] * [[120-я партызанская брыгада]] * [[121-я партызанская брыгада імя А. Ф. Брагіна]] * [[123-я Акцябрская партызанская брыгада імя 25-годдзя БССР]] * [[125-я Капаткевіцкая партызанская брыгада]] * [[130-я Петрыкаўская партызанская брыгада]] * [[130-я партызанская брыгада «Помста»]] * [[150-я партызанская брыгада імя Ф. М. Языковіча]] * [[161-я партызанская брыгада імя Р. І. Катоўскага]] * [[200-я партызанская брыгада імя К. К. Ракасоўскага]] * [[210-я Капаткевіцкая партызанская брыгада]] * [[225-я партызанская брыгада]] * [[225-я партызанская брыгада імя А. В. Суворава]] * [[258-я партызанская брыгада імя В. У. Куйбышава]] * [[300-я партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава]] * [[760-я партызанская брыгада імя М. Беразоўскага]] * [[Асвейская партызанская брыгада імя М. В. Фрунзэ]] * [[Багушэўская партызанская брыгада]] * [[Багушэўская партызанская брыгада (другога складу)]] * [[Партызанская брыгада «Бальшавік»]] * [[Партызанская брыгада «Беларусь»]] * [[Партызанская брыгада «Буравеснік»]] * [[Васілевіцкая партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі]] * [[Партызанская брыгада «Граза»]] * [[Партызанская брыгада М. П. Гудкова]] * [[Партызанская брыгада «Дзядзькі Колі»]] * [[Добрушская партызанская брыгада імя І. В. Сталіна]] * [[Дыверсійная Беларуская партызанская брыгада імя У. І. Леніна]] * [[Партызанская брыгада «Жалязняк» (Р. А. Дзякаў, І. П. Ціткоў, Л. П. Бірукоў)]] * [[Партызанская брыгада «Жалязняк» (В. І. Шаруда)]] * [[Партызанская брыгада «За Радзіму»]] * [[Партызанская брыгада імя А. К. Флегантава]] * [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (П. М. Раманаў)]] * [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (Я. Дз. Васюцін)]] * [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (А. І. Валынец)]] * [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (І. І. Уласаў, С. Ц. Конанаў, А. М. Базылевіч)]] * [[Партызанская брыгада «Звязда»]] * [[Партызанская брыгада імя Аляксандра Неўскага (К. М. Ешчанка)]] * [[Партызанская брыгада імя Аляксандра Неўскага (А. Г. Байкоў)]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Будзённага (В. А. Чаркасаў)]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Будзённага (У. М. Антановіч, Ф. І. Шырын)]] * [[Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава (Дз. В. Цябут)]] * [[Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава (П. К. Макараў)]] * [[Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава (Ф. Р. Маркаў, Ф. С. Шляхтуноў, І. Н. Крысаў)]] * [[Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава (П. П. Капуста)]] * [[Партызанская брыгада імя ВЛКСМ]] * [[Партызанская брыгада імя газеты «Правда»]] * [[Партызанская брыгада імя М. Ф. Гастэлы]] * [[Партызанская брыгада імя Л. М. Даватара]] * [[Партызанская брыгада імя А. Ф. Данукалава]] * [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (В. М. Манахаў)]] * [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)]] * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (П. Я. Сырамаха)]] * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)]] * [[Партызанская брыгада імя М. І. Калініна (Ф. Н. Гаўрыленка)]] * [[Партызанская брыгада імя М. І. Калініна (З. І. Нянахаў)]] * [[Партызанская брыгада імя М. І. Калініна (Л. І. Сарока)]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Кароткіна]] * [[Партызанская брыгада імя Кастуся Каліноўскага]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Кірава (М. І. Карашкоў)]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Кірава (Ф. М. Сінічкін, С. П. Васільеў)]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Кірава (А. П. Савіцкі, Ф. І. Лісовіч)]] * [[Партызанская брыгада імя С. М. Кірава (Ф. Ц. Пуставіт)]] * [[Партызанская брыгада імя В. У. Куйбышава]] * [[Партызанская брыгада імя М. І. Кутузава (С. Т. Воранаў)]] * [[Партызанская брыгада імя М. І. Кутузава (Д. Л. Місуноў)]] * [[Партызанская брыгада імя У. І. Леніна (В. А. Васільеў)]] * [[Партызанская брыгада імя У. І. Леніна (В. У. Каткоў)]] * [[Партызанская брыгада імя У. І. Леніна (М. А. Сакмаркін)]] * [[Партызанская брыгада імя Ленінскага камсамола]] * [[Партызанская брыгада імя В. М. Молатава]] * [[Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі (Я. П. Урбановіч, М. У. Сенькін)]] * [[Партызанская брыгада імя П. К Панамарэнкі (С. Р. Ганзенка)]] * [[Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі (І. І. Бандарэнка)]] * [[Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі (С. М. Іваноў)]] * [[Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі (Ф. С. Харланаў)]] * [[Партызанская брыгада імя К. К. Ракасоўскага (А. І. Петракоў, У. Н. Дорменеў, А. В. Раманаў)]] * [[Партызанская брыгада імя К. К. Ракасоўскага (Я. А. Прыданнікаў)]] * [[Партызанская брыгада імя Я. М. Свярдлова]] * [[Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна (П. І. Гулевіч)]] * [[Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна (Л. П. Зяленін, С. Х. Арзуманян)]] * [[Партызанская брыгада імя А. В. Суворава]] * [[Партызанская брыгада імя М. В. Фрунзэ]] * [[Партызанская брыгада імя ЦК КП(б)Б]] * [[Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (М. Дз. Сцефановіч)]] * [[Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (К. С. Гапасюк, Ф. М. Баранаў)]] * [[Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (Р. Л. Кудрын)]] * [[Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (Х. А. Матэвасьян)]] * [[Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (У. В. Мельнікаў)]] * [[Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава]] * [[Партызанская брыгада імя Чырванасцяжнага Ленінскага камсамола]] * [[Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса (М. Л. Дзербан, В. К. Дзяруга)]] * [[Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса (С. С. Ключнік)]] * [[Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса (А. П. Байкоў)]] * [[Партызанская брыгада «Камсамолец»]] * [[Партызанская брыгада «Кастрычнік»]] * [[Партызанская брыгада А. М. Крыўскага]] * [[Лагойская партызанская брыгада «Бальшавік»]] * [[Лельчыцкая партызанская брыгада]] * [[Ленінская партызанская брыгада]] * [[Лепельская партызанская брыгада імя І. В. Сталіна]] * [[Лёзненская партызанская брыгада]] * [[Лоеўская партызанская брыгада «За Радзіму»]] * [[Мазырская партызанская брыгада імя Аляксандра Неўскага]] * [[Партызанская брыгада «Мсцівец»]] * [[Партызанская брыгада «Народныя мсціўцы» імя В. Т. Варанянскага]] * [[Партызанская брыгада М. М. Нікіціна]] * [[Партызанская брыгада «Няўлоўныя»]] * [[Партызанская брыгада «Перамога»]] * [[Партызанская брыгада «Першамайская»]] * [[Пінская партызанская брыгада]] * [[Партызанская брыгада «Полымя»]] * [[Партызанская брыгада «Разгром»]] * [[Расонская партызанская брыгада імя І. В. Сталіна]] * [[Рэчыцкая партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава]] * [[Партызанская брыгада «Савецкая Беларусь» (П. П. Тамілаў, І. А. Сматроў)]] * [[Партызанская брыгада «Савецкая Беларусь» (М. У. Бабкоў)]] * [[Сенненская партызанская брыгада]] * [[Партызанская брыгада «Смерць фашызму»]] * [[Партызанская брыгада «Спартак»]] * [[Партызанская брыгада «Стары»]] * [[Партызанская брыгада «У імя Радзімы»]] * [[Партызанская брыгада «Уперад»]] * [[Партызанская брыгада «Уперад» (спецбрыгада НКДБ СССР)]] * [[Чашніцкая партызанская брыгада «Дубава»]] * [[Партызанская брыгада «Чырвоны Сцяг»]] * [[Партызанская брыгада «Чэкіст»]] * [[Партызанская брыгада «Штурмавая»]] == Партызанскія палкі == * [[15-ы партызанскі полк]] * [[113-ы партызанскі полк]] * [[121-ы партызанскі полк імя А. М. Касаева]] * [[122-і партызанскі полк «За Радзіму»]] * [[152-і партызанскі полк]] * [[208-ы партызанскі полк імя І. В. Сталіна]] * [[255-ы партызанскі полк]] * [[277-ы партызанскі полк]] * [[425-ы партызанскі полк]] * [[537-ы партызанскі полк]] * [[600-ы партызанскі полк]] * [[810-ы партызанскі полк]] * [[Смаленскі партызанскі полк]] * [[Партызанскі полк «Трынаццаць»]] == Партызанскія групы == * [[Партызанская група «Арлы»]] * [[Партызанская група «Бура»]] * [[Партызанская група «Бывалыя»]] * [[Партызанская група «Волаты»]] * [[Партызанская група «Дружба»]] * [[Партызанская група «Заходнія»]] * [[Партызанская група «Знішчальнікі»]] * [[Партызанская група «Іскра»]] * [[Партызанская група «Мядзведзева»]] * [[Партызанская група «Родныя»]] * [[Партызанская група «Стойкія»]] == Партызанскія атрады == * [[1-ы партызанскі атрад]] * [[2-і партызанскі атрад]] * [[2-і Хоцімскі партызанскі атрад]] * [[3-і партызанскі атрад]] * [[5-ы партызанскі атрад]] * [[8-ы партызанскі атрад]] * [[10-ы партызанскі атрад]] * [[11-ы партызанскі атрад]] * [[12-ы партызанскі атрад]] * [[13-ы партызанскі атрад]] * [[15-ы партызанскі атрад]] * [[19-ы партызанскі атрад]] * [[20-ы партызанскі атрад]] * [[24-ы партызанскі атрад]] * [[25-ы партызанскі атрад]] * [[25-ы партызанскі атрад (І. А Якушка)]] * [[28-ы партызанскі атрад]] * [[30-ы партызанскі атрад]] * [[31-ы партызанскі атрад]] * [[35-я партызанская брыгада|35-ы партызанскі атрад]] * [[41-ы партызанскі атрад]] * [[42-і партызанскі атрад]] * [[43-і партызанскі атрад]] * [[44-ы партызанскі атрад]] * [[45-ы партызанскі атрад «За Радзіму»]] * [[47-я партызанская брыгада «Перамога»|47-ы партызанскі атрад «Перамога»]] * [[48-ы Крычаўскі партызанскі атрад]] * [[48-ы Прапойскі партызанскі атрад]] * [[60-ы партызанскі атрад імя Ф. М. Сядлецкага]] * [[61-я партызанская брыгада|61-ы партызанскі атрад]] * [[64-ы партызанскі атрад]] * [[85-ы партызанскі атрад]] * [[100-ы партызанскі атрад]] * [[106-ы партызанскі атрад]] * [[108-ы партызанскі атрад імя Р. І. Катоўскага]] * [[110-ы партызанскі атрад]] * [[112-ы Горацкі партызанскі атрад]] * [[113-ы партызанскі атрад (М. Р. Арцеменка)]] * [[113-ы партызанскі атрад (І. Кулікоў, А. Шмакаў, І. С. Качмароў)]] * [[115-ы партызанскі атрад]] * [[115-я Горацкая партызанская брыгада|115-ы Горацкі партызанскі атрад]] * [[120-я партызанская брыгада|120-ы партызанскі атрад]] * [[124-ы Касцюковіцкі партызанскі атрад]] * [[130-я партызанская брыгада «Помста»|130-ы партызанскі атрад «Помста»]] * [[200-ы партызанскі атрад]] * [[210-ы партызанскі атрад імя І. В. Сталіна]] * [[211-ы партызанскі атрад імя К. К. Ракасоўскага]] * [[212-ы партызанскі атрад імя С. С. Сумчанкі]] * [[213-ы партызанскі атрад «За Савецкую Беларусь»]] * [[214-ы партызанскі атрад імя М. І. Калініна]] * [[215-ы партызанскі атрад імя У. І. Леніна]] * [[216-ы партызанскі атрад імя П. К. Панамарэнкі]] * [[225-ы партызанскі атрад]] * [[252-і партызанскі атрад]] * [[257-ы партызанскі атрад]] * [[258-ы партызанскі атрад]] * [[259-ы партызанскі атрад]] * [[278-ы партызанскі атрад]] * [[309-ы партызанскі атрад імя С. М. Кірава]] * [[340-ы партызанскі атрад]] * [[345-ы партызанскі атрад]] * [[346-ы партызанскі атрад]] * [[347-ы партызанскі атрад]] * [[435-ы партызанскі атрад]] * [[538-ы партызанскі атрад]] * [[540-ы партызанскі атрад]] * [[550-ы партызанскі атрад]] * [[620-ы партызанскі атрад імя В. І. Чапаева]] * [[720-ы партызанскі атрад]] * [[721-ы партызанскі атрад]] * [[760-я партызанская брыгада імя М. Беразоўскага|760-ы партызанскі атрад імя М. Беразоўскага]] * [[820-ы партызанскі атрад]] * [[830-ы партызанскі атрад]] * [[Агітацыйны партызанскі атрад імя А. М. Горкага]] * [[Партызанскі атрад «Алеся»]] * [[Партызанскі атрад «Алімп»]] * [[Партызанскі атрад П. А. Алыбіна]] * [[Партызанскі атрад Ананава]] * [[Партызанскіатрад «Анатоля»]] * [[Партызанскі атрад «Артур»]] * [[Партызанскі атрад Асташонка]] * [[Багушэўскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Баец»]] * [[Партызанскі атрад «Бальшавік»]] * [[Партызанскі атрад «Баявы»]] * [[Партызанскі атрад «Баявы» імя Дунава]] * [[Партызанскі атрад І. Ф. Бяляева]] * [[Партызанскі атрад «Валянціна Маёрава»]] * [[Васілевіцкі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад А. Я. Васілеўскага]] * [[Партызанскі атрад «Васільева»]] * [[Партызанскі атрад «Вест»]] * [[Партызанскі атрад Гарушкіна]] * [[Партызанскі атрад «Гвардыя»]] * [[Глускі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Гром»]] * [[Партызанскі атрад «Громава»]] * [[Партызанскі атрад І. С. Губіна]] * [[Давыд-Гарадоцкі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Дапамога»]] * [[Партызанскі атрад Я. М. Дзюбы]] * [[Добрушскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Другія»]] * [[Партызанскі атрад П. А. Дудаля]] * [[Партызанскі атрад Ц. Я. Ермаковіча]] * [[Партызанскі атрад М. І. Жукоўскага]] * [[Партызанскі атрад Д. А. Журбы]] * [[Партызанскі атрад «За Радзіму» (П. І. Бародкін)]] * [[Партызанскі атрад «За Радзіму» (В. І. Прасолаў)]] * [[Іванаўскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад Іванова — Я. Р. Нароенкі]] * [[Партызанскі атрад імя Багдана Хмяльніцкага]] * [[Партызанскі атрад імя С. М. Будзённага (А. Р. Жураўлеў, К. Е. Мерзлякоў)]] * [[Партызанскі атрад імя С. М. Будзённага (М. М. Ізюмскі)]] * [[Партызанскі атрад імя П. Л. Валькова]] * [[Партызанскі атрад імя К. Я. Варашылава (І. С. Зайкоў)]] * [[Партызанскі атрад імя К. Я. Варашылава (Б. М. Міхайлоўскі)]] * [[Партызанскі атрад імя К. Я. Варашылава (С. І. Філіпенка)]] * [[Партызанскі атрад імя Ф. Э. Дзяржынскага]] * [[Партызанскі атрад імя Ф. Э. Дзяржынскага («Хадакі»)]] * [[Партызанскі атрад імя А. А. Жданава]] * [[Партызанскі атрад імя Г. К. Жукава]] * [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна (Л. І. Сарока, А. М. Алейнік)]] * [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна (Навагрудскі раён)]] * [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна (С. І. Сцяпанаў, С. Ф. Крыжаноўскі)]] * [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна (І. В. Луферчык)]] * [[Партызанскі атрад імя Р. І. Катоўскага (першага складу)]] * [[Партызанскі атрад імя Р. І. Катоўскага (другога складу)]] * [[Партызанскі атрад імя Р. І. Катоўскага (С. І. Філіпенка, А. Я. Міхневіч)]] * [[Партызанскі атрад імя Р. І. Катоўскага (М. С. Рудэнка)]] * [[Партызанскі атрад імя С. М. Кірава (П. Н. Паплаўскі, С. Ц. Шыш)]] * [[Партызанскі атрад імя С. М. Кірава (А. П. Савіцкі)]] * [[Партызанскі атрад імя С. М. Кірава (М. І. Сабаеў)]] * [[Партызанскі атрад імя С. М. Кірава (В. Я. Штымаў)]] * [[Партызанскі атрад імя М. І. Кутузава (Р. П. Журэнка, І. Дз. Семін)]] * [[Партызанскі атрад імя М. І. Кутузава (В. Р. Машын)]] * [[Партызанскі атрад імя П. К. Панамарэнкі]] * [[Партызанскі атрад імя І. В. Сталіна (У. П. Адамовіч)]] * [[Партызанскі атрад імя І. В. Сталіна (Ф. П. Гарланаў)]] * [[Партызанскі атрад імя А. В. Суворава (П. Р. Півавараў, А. М. Аліеў)]] * [[Партызанскі атрад імя А. В. Суворава (К. Т. Сацура)]] * [[Партызанскі атрад імя Э. Тэльмана (М. І. Каваленка)]] * [[Партызанскі атрад імя Э. Тэльмана (В. Т. Канцадалаў, І. І. Крылоў)]] * [[Партызанскі атрад імя В. І. Чапаева (М. С. Фядотаў)]] * [[Партызанскі атрад імя В. І. Чапаева (В. Р. Карась, М. А.Жукаў)]] * [[Партызанскі атрад імя В. П. Чкалава]] * [[Партызанскі атрад імя І. І. Чуклая]] * [[Партызанскі атрад імя М. А. Шчорса]] * [[Партызанскі атрад П. Е. Казанакава]] * [[Партызанскі атрад С. І. Казлова]] * [[Калінкавіцкі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад М. П. Канстанцінава]] * [[Партызанскі атрад І. П. Каротчыкава]] * [[Качышчанскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад Кірылы Іванавіча]] * [[Партызанскі атрад М. Дз. Кохава]] * [[Партызанскі атрад імя І. М. Кузіна]] * [[Лельчыцкі партызанскі атрад]] * [[Лунінецкі партызанскі атрад]] * [[Мазырскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Макара»]] * [[Махнавіцкі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Меч»]] * [[Партызанскі атрад «Мсцівец»]] * [[Партызанскі атрад «Мясцовыя»]] * [[Партызанскі атрад «Наватары»]] * [[Нараўлянскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Паддубнага»]] * [[Партызанскі атрад В. Папова]] * [[Парыцкі партызанскі атрад імя С. М. Кірава]] * [[Партызанскі атрад «Першыя»]] * [[Петрыкаўскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад А. С. Пятрова]] * [[Партызанскі атрад А. Ф. Сафронава]] * [[Партызанскі атрад А. Свентаржэцкага]] * [[Свяцілавіцкі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад Дз. І. Семянцова]] * [[Скараднянскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Слаўны»]] * [[Слуцкі партызанскі атрад]] * [[Сокалы (партызанскі атрад)]] * [[Партызанскі атрад «Старшыны»]] * [[Партызанскі атрад І. А. Стафаненкі]] * [[Столінскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад С. Р. Суслава]] * [[Партызанскі атрад «Сцяг»]] * [[Партызанскі атрад «Сямёнава»]] * [[Партызанскі атрад І. П. Топкіна]] * [[Партызанскі атрад «Трэція»]] * [[Тураўскі партызанскі атрад]] * [[Тураўскі партызанскі атрад «За Радзіму»]] * [[Хойніцкі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Храбрацы»]] * [[Целяханскі партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад «Чапай»]] * [[Партызанскі атрад «Чэкіст»]] * [[Чэрыкаўскі партызанскі атрад]] * [[Штабны партызанскі атрад]] * [[Партызанскі атрад В. В. Шчарбіны]] * [[Партызанскі атрад І. А. Яраша]] == Літаратура == * {{кніга |аўтар = |частка = |загаловак = Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне, 1941—1945: Энцыкл. |арыгінал = |спасылка = |адказны = Рэдкал.:І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. |выданне = |месца = Мн. |выдавецтва = БелСЭ |год = 1990 |том = |старонкі = |старонак = 680 |серыя = |isbn = 5-85700-012-2 |тыраж = 20 000 |ref = }} [[Катэгорыя:Партызанскі рух падчас Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Спісы:Беларусь]] eadzup2kxq5vvberukjn3pihb1tuep8 0 653437 4186598 4172420 2022-08-14T12:21:11Z StachLysy 62453 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом | Назва = Тры колеры: Чырвоны | Арыгінальная назва = {{lang-fr|Trois Couleurs: Red}},<br />{{lang-en|Trois Couleurs: Red}} | Тып = [[Саўндтрэк]] | Аўтар = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Вокладка = | Памер = | Выдадзены = [[1994]] | Запісаны = | Стыль = [[акадэмічная музыка]], [[саўндтрэк]] | Працягласць = | Краіна = | Мова = | Лэйбл = [[Virgin]] | Прадзюсар = | Агляды = [[AllMusic]] {{Рэйтынг-5|4}}<ref name="AllMusic" /> | Храналогія = | Папярэдні альбом = | Пап_год = | Гэты альбом = | Год = | Наступны альбом = | Наст_год = | Іншае = }} {{Іншыя значэнні|Тры колеры (значэнні)}} «'''Тры ко́леры: Чырво́ны'''» — [[саўндтрэк]] да [[фільм]]а «''[[Тры колеры: Чырвоны]]''», напісаны польскім кампазітарам [[Збігнеў Прайснер|Збігневам Прайснерам]]. Упершыню выдадзены ў [[1994]] годзе<ref name="AllMusic" /><ref name="Soundtrack Collector" />. Пазней неаднаразова перавыдаваўся<ref name="Discogs" />. == Спіс кампазіцый == {{tracklist |collapsed = no |headline = |extra_column = |title1 = Miłość Od Pierwszego Wejrzenia (Love At First Sight) |extra1 = |length1 = 04:28 |title2 = Fashion Show I |extra2 = |length2 = 04:46 |title3 = Meeting The Judge |extra3 = |length3 = 00:59 |title4 = The Tapped Conversation |extra4 = |length4 = 01:17 |title5 = Leaving The Judge |extra5 = |length5 = 01:48 |title6 = Psychoanalysis |extra6 = |length6 = 02:05 |title7 = Today Is My Birthday |extra7 = |length7 = 03:21 |title8 = Do Not Take Another Man's Wife I |extra8 = |length8 = 02:09 |title9 = Treason |extra9 = |length9 = 03:24 |title10 = Fashion Show II |extra10 = |length10 = 01:24 |title11 = Conversation At The Theatre |extra11 = |length11 = 03:45 |title12 = The Rest Of The Conversation At The Theatre |extra12 = |length12 = 01:28 |title13 = Do Not Take Another Man's Wife II |extra13 = |length13 = 02:14 |title14 = Catastrophe |extra14 = |length14 = 00:47 |title15 = Finale |extra15 = |length15 = 02:58 |title16 = L'Amour Au Premier Regard |extra16 = |length16 = 04:27 }} == Узнагароды і намінацыі == {| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 90%;" |- !scope="col"|Кінапрэмія !scope="col"|{{Comment|Дата|Спасылкі ў гэтым слупку вядуць на старонкі цырымоній}} !scope="col"|Прэмія / Катэгорыя !scope="col"|Намінант !scope="col"|Вынік !scope="col" class="unsortable"|Спасылкі |- |style="background:#eaecf0;"|[[Сезар]] |align="center" data-sort-value="1995-02-25"|[[Сезар (прэмія, 1995)|25.02.1995]] |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |Збігнеў Прайснер |{{won}} |<ref name="Cesar 1995" /> |} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="AllMusic">{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/trois-couleurs-red-original-film-soundtrack-mw0000122426|title=Trois Couleurs: Red (Original Film Soundtrack) - Zbigniew Preisner|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMusic]]''»|lang=en|accessdate=2021-04-05}}</ref> <ref name="Cesar 1995">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-1995/|title=La Cérémonie des César 1995|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2021-04-05}}</ref> <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Trois-Couleurs-Rouge-Bande-Originale-Du-Film/master/243138|title=Zbigniew Preisner – Trois Couleurs: Red (Bande Originale Du Film)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2021-04-05}}</ref> <ref name="Soundtrack Collector">{{cite web|url=http://www.soundtrackcollector.com/title/5862/|title=Trois Couleurs: Rouge (1994)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Soundtrack Collector]]''»|lang=en|accessdate=2021-04-05}}</ref> }} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі Збігнева Прайснера]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі 1994 года]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі]] 28fnpbw0tb5x1vzdinbhksiwv53epab 0 656654 4186634 4112840 2022-08-14T13:52:06Z Kiryienka 26582 /* Структура */ wikitext text/x-wiki {{Вайсковае фарміраванне |назва = Баранавіцкае партызанскае злучэнне |гады = красавік 1943 года — ліпень 1944 года |войны = [[Другая сусветная вайна]]<br />[[Вялікая Айчынная вайна]]|краіна={{Сцягафікацыя|СССР}} |памер = 5500 партызан (ліпень 1944 года) |роля = змаганне з [[Трэці рэйх|акупантамі]] |тып = [[партызаны]] |у складзе = [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі (1941—1944)|Савецкі партызанскі рух у Беларусі]] |вядомыя_камандзіры = * [[Васіль Яфімавіч Чарнышоў|Васіль Чарнышоў]] (красавік 1943 — ліпень 1944) * [[Рыгор Аляксандравіч Сідарок|Рыгор Сідарок]] (в. а., красавік — ліпень 1944) |размяшчэнне = Паўночныя раёны [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]], [[Дзяржынскі раён|Дзяржынскі]], [[Мінскі раён|Мінскі]], [[Заслаўскі раён|Заслаўскі]] раёны [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]], [[Радашковіцкі раён]] [[Вілейская вобласць|Вілейскай вобласці]] |падпарадкаванне = [[Беларускі штаб партызанскага руху]] }} '''Баранавіцкае партызанскае злучэнне''' — было створана ў красавіку 1943 года паводле рашэння [[Баранавіцкі падпольны абком КП(Б)Б|Баранавіцкага падпольнага абкома КП(б)Б]]. Камандзіры: 1-ы сакратар Баранавіцкага падпольнага абкома КП(б)Б [[Васіль Яфімавіч Чарнышоў]] (красавік 1943 — ліпень 1944), [[Рыгор Аляксандравіч Сідарок]] (выконваў абавязкі, красавік — ліпень 1944). Дзейнічала на тэрыторыі [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. == Гісторыя == З лета 1941 года на тэрыторыі акупіраванай [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]] дзейнічалі падпольныя і партызанскія групы. У сувязі з прытокам у рады партызан мясцовага насельніцтва (з мая 1942 года) групы колькасна выраслі, у другой палове 1942 года ў вобласці дзейнічалі 32 партызанскія атрады. Адначасова ішоў працэс цэнтралізацыі кіравання баявых дзеянняў партызан у масштабах раёна, зоны. Ствараліся часовыя каардынацыйныя цэнтры: у маі 1942 года — [[Баранавіцкая акруговая антыфашысцкая арганізацыя]], летам 1942 — група аб'яднаных атрадаў (4 атрады) пад агульным камандаваннем камандзіра атрада «Грозны» [[Барыс Аляксандравіч Мічурын|Барыса Аляксандравіча Мічурына]], у жніўні 1942 — [[Асобае злучэнне партызанскіх атрадаў]] (АЗПА), агульнае кіраўніцтва ажыццяўляў камандзір дыверсійна-разведвальнага атрада [[Васіль Васілевіч Шчарбіна]]. З лістапада 1942 большасць атрадаў, якія ўваходзілі ў АЗПА, зводзіліся ў брыгады. Гэтыя аб'яднанні, створаныя паводле ініцыятывы іх камандзіраў у ходзе сумесных баявых дзеянняў асобных атрадаў і груп, былі нетрывалыя, распадаліся і зноў складваліся для выканання чарговых баявых задач. 8 верасня 1942 года ЦК КП(б)Б пастанавіў аднавіць работу Баранавіцкага абкома КП(б)Б (легальнага) у савецкім тыле, 2 лістапада 1942 года прызначыў сакратара Баранавіцкага абкома КП(б)Б [[Васіль Яўхімавіч Чарнышоў|Чарнышова]] ўпаўнаважаным ЦК КП(б)Б па [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]], на тэрыторыю якой накіраваў у той час дзесяць арганізацыйных груп. У сакавіку 1943 года у тыл ворага накіраваны (прыбылі ў [[Налібоцкая пушча|Налібоцкую пушчу]] ў пачатку красавіка) арганізатарскія партыйныя групы на чале з Чарнышовым, [[Рыгор Аляксандравіч Сідарок|Сідарком]], [[Яфім Данілавіч Гапееў|Яфімам Данілавічам Гапеевым]], [[Сцяпан Пятровіч Шупеня|Сцяпанам Пятровічам Шупеняй]]. Пачалі дзейнічаць Баранавіцкі падпольны абком КП(б)Б, Івянецкі, Шчучынскі, Лідскі, Слонімскі, Стаўбцоўскі міжрайпартцэнтры, Быценскі міжрайком КП(б)Б. Падпольныя парторганы да канца красавіка 1943 года ўстанавілі сувязь з партызанскімі атрадамі і брыгадамі; падпольны абком КП(б)Б аб'яднаў брыгады [[Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна (Івянецкае партызанскае злучэнне)|імя Сталіна]], [[Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава|імя Чкалава]], [[Ленінская партызанская брыгада|Ленінскую]], [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (Івянецкае партызанскае злучэнне)|імя Жукава]] (20 атрадаў) і 15 асобна дзейных атрадаў, якія дзейнічалі на поўначы ад чыгункі Мінск — Брэст, і на іх базе стварыў Баранавіцкае партызанскае злучэнне. === Структура === У складзе абласнога злучэння былі створаны тэрытарыяльныя міжраённыя партызанскія злучэнні: [[Івянецкае партызанскае злучэнне|Івянецкае]], [[Лідскае партызанскае злучэнне|Лідскае]], [[Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне|Стаўбцоўскае]], [[Шчучынскае партызанскае злучэнне|Шчучынскае]], [[Слонімскае партызанскае злучэнне|Слонімскае]]. У сувязі з цяжкасцямі кіраўніцтва з адзінага абласнога цэнтра партызанскім рухам на тэрыторыі ўсёй вобласці было створана [[Баранавіцкае партызанскае злучэнне паўднёвай зоны]]. Акрамя таго, на тэрыторыі вобласці самастойна дзейнічалі [[партызанская брыгада «Няўлоўныя»]]і атрады [[Партызанскі атрад «Слаўны»|«Слаўны»]], [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна|імя М. І. Калініна]], [[Партызанскі атрад «Наватары»|«Наватары»]]. На час злучэння з часцямі Чырвонай Арміі (4—15 ліпеня 1944 года) Баранавіцкае партызанскае злучэнне (паўночая групоўка) уключала: 4 міжраённыя злучэнні, у склад якіх уваходзілі 22 брыгады: * [[Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна (П. І. Гулевіч)|Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна]]; * [[Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава]]; * [[Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса (С. С. Ключнік)|Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса]]; * [[Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі (С. Р. Ганзенка)|Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі]]; * [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (Я. Дз. Васюцін)|Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь»]]; * [[Ленінская партызанская брыгада]]; * [[Партызанская брыгада імя Ленінскага камсамола]]; * [[Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава (П. К. Макараў)|Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава]]; * [[Партызанская брыгада «Перамога»]]; * [[Партызанская брыгада імя С. М. Кірава (Ф. М. Сінічкін, С. П. Васільеў)|Партызанская брыгада імя С. М. Кірава]]; * [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага]]; * [[1-я Баранавіцкая партызанская брыгада]]; * [[Партызанская брыгада «Уперад»]]; * [[Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (Р. Л. Кудрын)|Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева]]; * [[Партызанская брыгада імя Аляксандра Неўскага (А. Г. Байкоў)|Партызанская брыгада імя Аляксанра Неўскага]]; * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава]]; * [[Партызанская брыгада «Першамайская»]]; * [[Партызанская брыгада «Камсамолец»]]; * [[Партызанская брыгада «25 гадоў БССР»]]; * [[Партызанская брыгада імя А. В. Суворава]]; * [[Партызанская брыгада імя К. К. Ракасоўскага (Я. А. Прыданнікаў)|Партызанская брыгада імя К. К. Ракасоўскага]]; * [[1-я Беларуская кавалерыйская партызанская брыгада]], 4 асобна дзейныя партызанскія атрады: * [[Партызанскі атрад імя М. І. Кутузава (Р. П. Журэнка, І. Дз. Семін)|партызанскі атрад імя М. І. Кутузава]]; * [[Партызанскі атрад П. А. Алыбіна]]; * [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна (Навагрудскі раён)|Партызанскі атрад імя М. І. Калініна]] (сямейны атрад, Навагрудскі раён); * [[106-ы партызанскі атрад]]; агульная колькасць больш за 17 500 партызан. Усяго на тэрыторыі Баранавіцкай вобласці на час яе вызвалення дзейнічала 26 брыгад і 11 асобных атрадаў агульнай колькасцю больш за 22 000 партызан. Камандзіру злучэння [[Васіль Яфімавіч Чарнышоў|Васілю Яфімавічу Чарнышову]], камандзірам брыгад [[Барыс Адамавіч Булат|Барысу Адамавічу Булату]], [[Фёдар Міхайлавіч Сінічкін|Фёдару Міхайлавічу Сінічкіну]], камандзіру [[Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне|Стаўбцоўскага партызанскага злучэння]] [[Уладзімір Зянонавіч Царук|Уладзіміру Зянонавічу Царуку]] прысвоена званне [[Герой Савецкага Саюза|Героя Савецкага Саюза]]. == Памяць == * У 2003 годзе ў горадзе [[Баранавічы]], у гонар партызан Баранавіцкага злучэння быў пастаўлены [[Памятны знак у гонар партызан Баранавіцкага злучэння|памятны знак]]<ref>[http://nashkraj.by/news/obshchestvo/pomniki_i_pamyatnyya_znaki_vyalikay_aychynnay_vayny_g_baranavichy_karta/ Помнiкi i памятныя знакi Вялікай Айчыннай вайны ў г. Баранавiчы]</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} [[Катэгорыя:Савецкія партызанскія злучэнні, брыгады і атрады на акупіраванай тэрыторыі Беларусі (1941—1944)]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1943 годзе]] [[Катэгорыя:Зніклі ў 1944 годзе]] d1ojlge98yww95vbapbsxxxk3acmpqr 4186635 4186634 2022-08-14T13:54:23Z Kiryienka 26582 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{Вайсковае фарміраванне |назва = Баранавіцкае партызанскае злучэнне |гады = красавік 1943 года — ліпень 1944 года |войны = [[Другая сусветная вайна]]<br />[[Вялікая Айчынная вайна]]|краіна={{Сцягафікацыя|СССР}} |памер = 5500 партызан (ліпень 1944 года) |роля = змаганне з [[Трэці рэйх|акупантамі]] |тып = [[партызаны]] |у складзе = [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі (1941—1944)|Савецкі партызанскі рух у Беларусі]] |вядомыя_камандзіры = * [[Васіль Яфімавіч Чарнышоў|Васіль Чарнышоў]] (красавік 1943 — ліпень 1944) * [[Рыгор Аляксандравіч Сідарок|Рыгор Сідарок]] (в. а., красавік — ліпень 1944) |размяшчэнне = Паўночныя раёны [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]], [[Дзяржынскі раён|Дзяржынскі]], [[Мінскі раён|Мінскі]], [[Заслаўскі раён|Заслаўскі]] раёны [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]], [[Радашковіцкі раён]] [[Вілейская вобласць|Вілейскай вобласці]] |падпарадкаванне = [[Беларускі штаб партызанскага руху]] }} '''Баранавіцкае партызанскае злучэнне''' — было створана ў красавіку 1943 года паводле рашэння [[Баранавіцкі падпольны абком КП(Б)Б|Баранавіцкага падпольнага абкома КП(б)Б]]. Камандзіры: 1-ы сакратар Баранавіцкага падпольнага абкома КП(б)Б [[Васіль Яфімавіч Чарнышоў]] (красавік 1943 — ліпень 1944), [[Рыгор Аляксандравіч Сідарок]] (выконваў абавязкі, красавік — ліпень 1944). Дзейнічала на тэрыторыі [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. == Гісторыя == З лета 1941 года на тэрыторыі акупіраванай [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]] дзейнічалі падпольныя і партызанскія групы. У сувязі з прытокам у рады партызан мясцовага насельніцтва (з мая 1942 года) групы колькасна выраслі, у другой палове 1942 года ў вобласці дзейнічалі 32 партызанскія атрады. Адначасова ішоў працэс цэнтралізацыі кіравання баявых дзеянняў партызан у масштабах раёна, зоны. Ствараліся часовыя каардынацыйныя цэнтры: у маі 1942 года — [[Баранавіцкая акруговая антыфашысцкая арганізацыя]], летам 1942 — група аб'яднаных атрадаў (4 атрады) пад агульным камандаваннем камандзіра атрада «Грозны» [[Барыс Аляксандравіч Мічурын|Барыса Аляксандравіча Мічурына]], у жніўні 1942 — [[Асобае злучэнне партызанскіх атрадаў]] (АЗПА), агульнае кіраўніцтва ажыццяўляў камандзір дыверсійна-разведвальнага атрада [[Васіль Васілевіч Шчарбіна]]. З лістапада 1942 большасць атрадаў, якія ўваходзілі ў АЗПА, зводзіліся ў брыгады. Гэтыя аб'яднанні, створаныя паводле ініцыятывы іх камандзіраў у ходзе сумесных баявых дзеянняў асобных атрадаў і груп, былі нетрывалыя, распадаліся і зноў складваліся для выканання чарговых баявых задач. 8 верасня 1942 года ЦК КП(б)Б пастанавіў аднавіць работу Баранавіцкага абкома КП(б)Б (легальнага) у савецкім тыле, 2 лістапада 1942 года прызначыў сакратара Баранавіцкага абкома КП(б)Б [[Васіль Яўхімавіч Чарнышоў|Чарнышова]] ўпаўнаважаным ЦК КП(б)Б па [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]], на тэрыторыю якой накіраваў у той час дзесяць арганізацыйных груп. У сакавіку 1943 года у тыл ворага накіраваны (прыбылі ў [[Налібоцкая пушча|Налібоцкую пушчу]] ў пачатку красавіка) арганізатарскія партыйныя групы на чале з Чарнышовым, [[Рыгор Аляксандравіч Сідарок|Сідарком]], [[Яфім Данілавіч Гапееў|Яфімам Данілавічам Гапеевым]], [[Сцяпан Пятровіч Шупеня|Сцяпанам Пятровічам Шупеняй]]. Пачалі дзейнічаць Баранавіцкі падпольны абком КП(б)Б, Івянецкі, Шчучынскі, Лідскі, Слонімскі, Стаўбцоўскі міжрайпартцэнтры, Быценскі міжрайком КП(б)Б. Падпольныя парторганы да канца красавіка 1943 года ўстанавілі сувязь з партызанскімі атрадамі і брыгадамі; падпольны абком КП(б)Б аб'яднаў брыгады [[Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна (П. І. Гулевіч)|імя Сталіна]], [[Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава|імя Чкалава]], [[Ленінская партызанская брыгада|Ленінскую]], [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|імя Жукава]] (20 атрадаў) і 15 асобна дзейных атрадаў, якія дзейнічалі на поўначы ад чыгункі Мінск — Брэст, і на іх базе стварыў Баранавіцкае партызанскае злучэнне. === Структура === У складзе абласнога злучэння былі створаны тэрытарыяльныя міжраённыя партызанскія злучэнні: [[Івянецкае партызанскае злучэнне|Івянецкае]], [[Лідскае партызанскае злучэнне|Лідскае]], [[Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне|Стаўбцоўскае]], [[Шчучынскае партызанскае злучэнне|Шчучынскае]], [[Слонімскае партызанскае злучэнне|Слонімскае]]. У сувязі з цяжкасцямі кіраўніцтва з адзінага абласнога цэнтра партызанскім рухам на тэрыторыі ўсёй вобласці было створана [[Баранавіцкае партызанскае злучэнне паўднёвай зоны]]. Акрамя таго, на тэрыторыі вобласці самастойна дзейнічалі [[партызанская брыгада «Няўлоўныя»]]і атрады [[Партызанскі атрад «Слаўны»|«Слаўны»]], [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна|імя М. І. Калініна]], [[Партызанскі атрад «Наватары»|«Наватары»]]. На час злучэння з часцямі Чырвонай Арміі (4—15 ліпеня 1944 года) Баранавіцкае партызанскае злучэнне (паўночая групоўка) уключала: 4 міжраённыя злучэнні, у склад якіх уваходзілі 22 брыгады: * [[Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна (П. І. Гулевіч)|Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна]]; * [[Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава]]; * [[Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса (С. С. Ключнік)|Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса]]; * [[Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі (С. Р. Ганзенка)|Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі]]; * [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (Я. Дз. Васюцін)|Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь»]]; * [[Ленінская партызанская брыгада]]; * [[Партызанская брыгада імя Ленінскага камсамола]]; * [[Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава (П. К. Макараў)|Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава]]; * [[Партызанская брыгада «Перамога»]]; * [[Партызанская брыгада імя С. М. Кірава (Ф. М. Сінічкін, С. П. Васільеў)|Партызанская брыгада імя С. М. Кірава]]; * [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага]]; * [[1-я Баранавіцкая партызанская брыгада]]; * [[Партызанская брыгада «Уперад»]]; * [[Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (Р. Л. Кудрын)|Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева]]; * [[Партызанская брыгада імя Аляксандра Неўскага (А. Г. Байкоў)|Партызанская брыгада імя Аляксанра Неўскага]]; * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава]]; * [[Партызанская брыгада «Першамайская»]]; * [[Партызанская брыгада «Камсамолец»]]; * [[Партызанская брыгада «25 гадоў БССР»]]; * [[Партызанская брыгада імя А. В. Суворава]]; * [[Партызанская брыгада імя К. К. Ракасоўскага (Я. А. Прыданнікаў)|Партызанская брыгада імя К. К. Ракасоўскага]]; * [[1-я Беларуская кавалерыйская партызанская брыгада]], 4 асобна дзейныя партызанскія атрады: * [[Партызанскі атрад імя М. І. Кутузава (Р. П. Журэнка, І. Дз. Семін)|партызанскі атрад імя М. І. Кутузава]]; * [[Партызанскі атрад П. А. Алыбіна]]; * [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна (Навагрудскі раён)|Партызанскі атрад імя М. І. Калініна]] (сямейны атрад, Навагрудскі раён); * [[106-ы партызанскі атрад]]; агульная колькасць больш за 17 500 партызан. Усяго на тэрыторыі Баранавіцкай вобласці на час яе вызвалення дзейнічала 26 брыгад і 11 асобных атрадаў агульнай колькасцю больш за 22 000 партызан. Камандзіру злучэння [[Васіль Яфімавіч Чарнышоў|Васілю Яфімавічу Чарнышову]], камандзірам брыгад [[Барыс Адамавіч Булат|Барысу Адамавічу Булату]], [[Фёдар Міхайлавіч Сінічкін|Фёдару Міхайлавічу Сінічкіну]], камандзіру [[Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне|Стаўбцоўскага партызанскага злучэння]] [[Уладзімір Зянонавіч Царук|Уладзіміру Зянонавічу Царуку]] прысвоена званне [[Герой Савецкага Саюза|Героя Савецкага Саюза]]. == Памяць == * У 2003 годзе ў горадзе [[Баранавічы]], у гонар партызан Баранавіцкага злучэння быў пастаўлены [[Памятны знак у гонар партызан Баранавіцкага злучэння|памятны знак]]<ref>[http://nashkraj.by/news/obshchestvo/pomniki_i_pamyatnyya_znaki_vyalikay_aychynnay_vayny_g_baranavichy_karta/ Помнiкi i памятныя знакi Вялікай Айчыннай вайны ў г. Баранавiчы]</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} [[Катэгорыя:Савецкія партызанскія злучэнні, брыгады і атрады на акупіраванай тэрыторыі Беларусі (1941—1944)]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1943 годзе]] [[Катэгорыя:Зніклі ў 1944 годзе]] 7ld40evqcvzqesenz7b68ijvg9hc8fy 4186771 4186635 2022-08-14T18:43:17Z Kiryienka 26582 /* Структура */ wikitext text/x-wiki {{Вайсковае фарміраванне |назва = Баранавіцкае партызанскае злучэнне |гады = красавік 1943 года — ліпень 1944 года |войны = [[Другая сусветная вайна]]<br />[[Вялікая Айчынная вайна]]|краіна={{Сцягафікацыя|СССР}} |памер = 5500 партызан (ліпень 1944 года) |роля = змаганне з [[Трэці рэйх|акупантамі]] |тып = [[партызаны]] |у складзе = [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі (1941—1944)|Савецкі партызанскі рух у Беларусі]] |вядомыя_камандзіры = * [[Васіль Яфімавіч Чарнышоў|Васіль Чарнышоў]] (красавік 1943 — ліпень 1944) * [[Рыгор Аляксандравіч Сідарок|Рыгор Сідарок]] (в. а., красавік — ліпень 1944) |размяшчэнне = Паўночныя раёны [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]], [[Дзяржынскі раён|Дзяржынскі]], [[Мінскі раён|Мінскі]], [[Заслаўскі раён|Заслаўскі]] раёны [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]], [[Радашковіцкі раён]] [[Вілейская вобласць|Вілейскай вобласці]] |падпарадкаванне = [[Беларускі штаб партызанскага руху]] }} '''Баранавіцкае партызанскае злучэнне''' — было створана ў красавіку 1943 года паводле рашэння [[Баранавіцкі падпольны абком КП(Б)Б|Баранавіцкага падпольнага абкома КП(б)Б]]. Камандзіры: 1-ы сакратар Баранавіцкага падпольнага абкома КП(б)Б [[Васіль Яфімавіч Чарнышоў]] (красавік 1943 — ліпень 1944), [[Рыгор Аляксандравіч Сідарок]] (выконваў абавязкі, красавік — ліпень 1944). Дзейнічала на тэрыторыі [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. == Гісторыя == З лета 1941 года на тэрыторыі акупіраванай [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]] дзейнічалі падпольныя і партызанскія групы. У сувязі з прытокам у рады партызан мясцовага насельніцтва (з мая 1942 года) групы колькасна выраслі, у другой палове 1942 года ў вобласці дзейнічалі 32 партызанскія атрады. Адначасова ішоў працэс цэнтралізацыі кіравання баявых дзеянняў партызан у масштабах раёна, зоны. Ствараліся часовыя каардынацыйныя цэнтры: у маі 1942 года — [[Баранавіцкая акруговая антыфашысцкая арганізацыя]], летам 1942 — група аб'яднаных атрадаў (4 атрады) пад агульным камандаваннем камандзіра атрада «Грозны» [[Барыс Аляксандравіч Мічурын|Барыса Аляксандравіча Мічурына]], у жніўні 1942 — [[Асобае злучэнне партызанскіх атрадаў]] (АЗПА), агульнае кіраўніцтва ажыццяўляў камандзір дыверсійна-разведвальнага атрада [[Васіль Васілевіч Шчарбіна]]. З лістапада 1942 большасць атрадаў, якія ўваходзілі ў АЗПА, зводзіліся ў брыгады. Гэтыя аб'яднанні, створаныя паводле ініцыятывы іх камандзіраў у ходзе сумесных баявых дзеянняў асобных атрадаў і груп, былі нетрывалыя, распадаліся і зноў складваліся для выканання чарговых баявых задач. 8 верасня 1942 года ЦК КП(б)Б пастанавіў аднавіць работу Баранавіцкага абкома КП(б)Б (легальнага) у савецкім тыле, 2 лістапада 1942 года прызначыў сакратара Баранавіцкага абкома КП(б)Б [[Васіль Яўхімавіч Чарнышоў|Чарнышова]] ўпаўнаважаным ЦК КП(б)Б па [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]], на тэрыторыю якой накіраваў у той час дзесяць арганізацыйных груп. У сакавіку 1943 года у тыл ворага накіраваны (прыбылі ў [[Налібоцкая пушча|Налібоцкую пушчу]] ў пачатку красавіка) арганізатарскія партыйныя групы на чале з Чарнышовым, [[Рыгор Аляксандравіч Сідарок|Сідарком]], [[Яфім Данілавіч Гапееў|Яфімам Данілавічам Гапеевым]], [[Сцяпан Пятровіч Шупеня|Сцяпанам Пятровічам Шупеняй]]. Пачалі дзейнічаць Баранавіцкі падпольны абком КП(б)Б, Івянецкі, Шчучынскі, Лідскі, Слонімскі, Стаўбцоўскі міжрайпартцэнтры, Быценскі міжрайком КП(б)Б. Падпольныя парторганы да канца красавіка 1943 года ўстанавілі сувязь з партызанскімі атрадамі і брыгадамі; падпольны абком КП(б)Б аб'яднаў брыгады [[Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна (П. І. Гулевіч)|імя Сталіна]], [[Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава|імя Чкалава]], [[Ленінская партызанская брыгада|Ленінскую]], [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|імя Жукава]] (20 атрадаў) і 15 асобна дзейных атрадаў, якія дзейнічалі на поўначы ад чыгункі Мінск — Брэст, і на іх базе стварыў Баранавіцкае партызанскае злучэнне. === Структура === У складзе абласнога злучэння былі створаны тэрытарыяльныя міжраённыя партызанскія злучэнні: [[Івянецкае партызанскае злучэнне|Івянецкае]], [[Лідскае партызанскае злучэнне|Лідскае]], [[Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне|Стаўбцоўскае]], [[Шчучынскае партызанскае злучэнне|Шчучынскае]]. У сувязі з цяжкасцямі кіраўніцтва з адзінага абласнога цэнтра партызанскім рухам на тэрыторыі ўсёй вобласці было створана [[Баранавіцкае партызанскае злучэнне паўднёвай зоны]]. Акрамя таго, на тэрыторыі вобласці самастойна дзейнічалі [[партызанская брыгада «Няўлоўныя»]]і атрады [[Партызанскі атрад «Слаўны»|«Слаўны»]], [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна|імя М. І. Калініна]], [[Партызанскі атрад «Наватары»|«Наватары»]]. На час злучэння з часцямі Чырвонай Арміі (4—15 ліпеня 1944 года) Баранавіцкае партызанскае злучэнне (паўночая групоўка) уключала: 4 міжраённыя злучэнні, у склад якіх уваходзілі 22 брыгады: * [[Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна (П. І. Гулевіч)|Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна]]; * [[Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава]]; * [[Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса (С. С. Ключнік)|Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса]]; * [[Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі (С. Р. Ганзенка)|Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі]]; * [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (Я. Дз. Васюцін)|Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь»]]; * [[Ленінская партызанская брыгада]]; * [[Партызанская брыгада імя Ленінскага камсамола]]; * [[Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава (П. К. Макараў)|Партызанская брыгада імя К. Я. Варашылава]]; * [[Партызанская брыгада «Перамога»]]; * [[Партызанская брыгада імя С. М. Кірава (Ф. М. Сінічкін, С. П. Васільеў)|Партызанская брыгада імя С. М. Кірава]]; * [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага]]; * [[1-я Баранавіцкая партызанская брыгада]]; * [[Партызанская брыгада «Уперад»]]; * [[Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (Р. Л. Кудрын)|Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева]]; * [[Партызанская брыгада імя Аляксандра Неўскага (А. Г. Байкоў)|Партызанская брыгада імя Аляксанра Неўскага]]; * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава]]; * [[Партызанская брыгада «Першамайская»]]; * [[Партызанская брыгада «Камсамолец»]]; * [[Партызанская брыгада «25 гадоў БССР»]]; * [[Партызанская брыгада імя А. В. Суворава]]; * [[Партызанская брыгада імя К. К. Ракасоўскага (Я. А. Прыданнікаў)|Партызанская брыгада імя К. К. Ракасоўскага]]; * [[1-я Беларуская кавалерыйская партызанская брыгада]], 4 асобна дзейныя партызанскія атрады: * [[Партызанскі атрад імя М. І. Кутузава (Р. П. Журэнка, І. Дз. Семін)|партызанскі атрад імя М. І. Кутузава]]; * [[Партызанскі атрад П. А. Алыбіна]]; * [[Партызанскі атрад імя М. І. Калініна (Навагрудскі раён)|Партызанскі атрад імя М. І. Калініна]] (сямейны атрад, Навагрудскі раён); * [[106-ы партызанскі атрад]]; агульная колькасць больш за 17 500 партызан. Усяго на тэрыторыі Баранавіцкай вобласці на час яе вызвалення дзейнічала 26 брыгад і 11 асобных атрадаў агульнай колькасцю больш за 22 000 партызан. Камандзіру злучэння [[Васіль Яфімавіч Чарнышоў|Васілю Яфімавічу Чарнышову]], камандзірам брыгад [[Барыс Адамавіч Булат|Барысу Адамавічу Булату]], [[Фёдар Міхайлавіч Сінічкін|Фёдару Міхайлавічу Сінічкіну]], камандзіру [[Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне|Стаўбцоўскага партызанскага злучэння]] [[Уладзімір Зянонавіч Царук|Уладзіміру Зянонавічу Царуку]] прысвоена званне [[Герой Савецкага Саюза|Героя Савецкага Саюза]]. == Памяць == * У 2003 годзе ў горадзе [[Баранавічы]], у гонар партызан Баранавіцкага злучэння быў пастаўлены [[Памятны знак у гонар партызан Баранавіцкага злучэння|памятны знак]]<ref>[http://nashkraj.by/news/obshchestvo/pomniki_i_pamyatnyya_znaki_vyalikay_aychynnay_vayny_g_baranavichy_karta/ Помнiкi i памятныя знакi Вялікай Айчыннай вайны ў г. Баранавiчы]</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} [[Катэгорыя:Савецкія партызанскія злучэнні, брыгады і атрады на акупіраванай тэрыторыі Беларусі (1941—1944)]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1943 годзе]] [[Катэгорыя:Зніклі ў 1944 годзе]] naxqszlbhu89snt2z0jy7uioojvkeoy 0 657920 4186774 3917778 2022-08-14T18:52:48Z Kiryienka 26582 /* Склад */ wikitext text/x-wiki {{Вайсковае фарміраванне |назва = Івянецкае партызанскае злучэнне |гады = 1943 год — ліпень 1944 года |войны = [[Другая сусветная вайна]]<br />[[Вялікая Айчынная вайна]]|краіна={{Сцягафікацыя|СССР}} |памер = 5500 партызан (ліпень 1944 года) |роля = змаганне з [[Трэці рэйх|акупантамі]] |тып = [[партызаны]] |у складзе = [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі (1941—1944)|Савецкі партызанскі рух у Беларусі]] |вядомыя_камандзіры = [[Рыгор Аляксандравіч Сідарок|Рыгор Сідарок]] |размяшчэнне = [[Валожынскі раён]], [[Івянецкі раён]], [[Стаўбцоўскі раён]], [[Дзяржынскі раён]], [[Мінскі раён]], [[Заслаўскі раён]], [[Радашковіцкі раён]] |падпарадкаванне = [[Беларускі штаб партызанскага руху]] }} '''Івянецкае партызанскае злучэнне''' — было створана ў 1943 годзе паводле рашэння Баранавіцкага падпольнага абкома КП(б)Б. Дзейнічала на акупаванай тэрыторыі [[Валожынскі раён|Валожынскага]], [[Івянецкі раён|Івянецкага]], [[Стаўбцоўскі раён|Стаўбцоўскага]], [[Дзяржынскі раён|Дзяржынскага]], [[Мінскі раён|Мінскага]], [[Заслаўскі раён|Заслаўскага]], [[Радашковіцкі раён|Радашковіцкага]] раёнаў, уваходзіла ў склад [[Баранавіцкае партызанскае злучэнне|Баранавіцкага партызанскага злучэння]]. == Камандаванне == Камандзір — кіраўнік Івянецкага міжраённага партыйнага цэнтра [[Рыгор Аляксандравіч Сідарок]] (Дубаў), начальнік штаба — [[Рафаіл Людвігавіч Васілевіч]], У. К. Курленка, [[Георгій Васілевіч Будай]]. == Склад == Аб'ядноўвала партызанскія брыгады: * [[Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна (П. І. Гулевіч)|Партызанская брыгада імя І. В. Сталіна]]; * [[Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава]]; * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава]]; * [[18-я партызанская брыгада імя М. В. Фрунзе]]; * [[Партызанская брыгада імя П. К Панамарэнкі (С. Р. Ганзенка)|Партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі]]; * [[Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса (С. С. Ключнік)|Партызанская брыгада імя М. А. Шчорса]]; * [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (Я. Дз. Васюцін)|Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь»]]; асобна дзейныя атрады: * партызанскі атрад Дз. А. Дзенісенкі (пазней [[1-я Беларуская кавалерыйская партызанская брыгада]]); * [[Партызанскі атрад П. А. Алыбіна]]; * [[Партызанскі атрад імя М. І. Кутузава (Р. П. Журэнка, І. Дз. Семін)|Партызанскі атрад імя М. І. Кутузава]]; * [[106-ы партызанскі атрад]]. У кастрычніку 1943 года брыгада імя Жукава і атрад Дзенісенкі былі перададзены для фарміравання [[Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне|Стаўбцоўскага партызанскага злучэння]], у снежні 1943 — студзені 1944 гадоў партызанская брыгада імя Фрунзе была перадыслацыравана і ўключана ў склад [[Баранавіцкае партызанскае злучэнне паўднёвай зоны|Баранавіцкага партызанскага злучэння паўднёвай зоны]]. На час злучэння з [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміяй]] 4—6 ліпеня 1944 года налічвала 5 500 партызан. == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} [[Катэгорыя:Савецкія партызанскія злучэнні, брыгады і атрады на акупіраванай тэрыторыі Беларусі (1941—1944)]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1943 годзе]] [[Катэгорыя:Зніклі ў 1944 годзе]] 5timr9gcv0dcr1awkmy91izr3m2b3yi 0 658349 4186776 3913073 2022-08-14T18:58:37Z Kiryienka 26582 /* Склад */ wikitext text/x-wiki {{Вайсковае фарміраванне |назва = Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне |гады = 1943—1944 |войны = [[Другая сусветная вайна]]<br />[[Вялікая Айчынная вайна]] |краіна = {{Сцягафікацыя|СССР}}<br />{{Сцягафікацыя|БССР|1940}} |памер = 3550 партызан (1944) |роля = змаганне з [[Трэці рэйх|акупантамі]] |тып = [[партызаны]] |у складзе = [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі (1941—1944)|Савецкі партызанскі рух у Беларусі]] |вядомыя_камандзіры = [[Уладзімір Зянонавіч Царук]] |размяшчэнне = [[Стаўбцоўскі раён|Стаўбцоўскі]], [[Гарадзішчанскі раён|Гарадзішчанскі]], [[Дзяржынскі раён|Дзяржынскі]], [[Карэліцкі раён|Карэліцкі]], [[Мірскі раён|Мірскі]], [[Навамышскі раён|Навамышскі]] раёны |падпарадкаванне = [[Беларускі штаб партызанскага руху]] }} '''Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне''' — было створана ў кастрычніку 1943 года. Дзейнічала на тэрыторыі [[Стаўбцоўскі раён|Стаўбцоўскага]], [[Гарадзішчанскі раён|Гарадзішчанскага]], [[Дзяржынскі раён|Дзяржынскага]], [[Карэліцкі раён|Карэліцкага]], [[Мірскі раён|Мірскага]], [[Навамышскі раён|Навамышскага]] раёнаў. Камандзір — член баранавіцкага падпольнага камітэта КП(б)Б [[Уладзімір Зянонавіч Царук]]. Уваходзіла ў склад [[Баранавіцкае партызанскае злучэнне|Баранавіцкага партызанскага злучэння]]. На час злучэння з [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміяй]] (6—11 ліпеня 1944 года) налічвала 3550 партызан. Камандзіру злучэння Уладзіміру Зянонавічу Царуку прысвоена званне [[Герой Савецкага Саюза|Героя Савецкага Саюза]]. == Склад == Злучэнне яднала шэсць брыгад: * [[1-я Беларуская партызанская кавалерыйская брыгада]]; * [[Партызанская брыгада «25 гадоў БССР»]]; * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава]]; * [[Партызанская брыгада «Камсамолец»]]; * [[Партызанская брыгада імя А. В. Суворава]]; * [[Партызанская брыгада «Першамйская»]]. == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} [[Катэгорыя:Савецкія партызанскія злучэнні, брыгады і атрады на акупіраванай тэрыторыі Беларусі (1941—1944)]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1943 годзе]] [[Катэгорыя:Зніклі ў 1944 годзе]] ckn71jjwks0gvhgvuz97t9yme2ka7ud 4186777 4186776 2022-08-14T18:58:51Z Kiryienka 26582 /* Склад */ wikitext text/x-wiki {{Вайсковае фарміраванне |назва = Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне |гады = 1943—1944 |войны = [[Другая сусветная вайна]]<br />[[Вялікая Айчынная вайна]] |краіна = {{Сцягафікацыя|СССР}}<br />{{Сцягафікацыя|БССР|1940}} |памер = 3550 партызан (1944) |роля = змаганне з [[Трэці рэйх|акупантамі]] |тып = [[партызаны]] |у складзе = [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі (1941—1944)|Савецкі партызанскі рух у Беларусі]] |вядомыя_камандзіры = [[Уладзімір Зянонавіч Царук]] |размяшчэнне = [[Стаўбцоўскі раён|Стаўбцоўскі]], [[Гарадзішчанскі раён|Гарадзішчанскі]], [[Дзяржынскі раён|Дзяржынскі]], [[Карэліцкі раён|Карэліцкі]], [[Мірскі раён|Мірскі]], [[Навамышскі раён|Навамышскі]] раёны |падпарадкаванне = [[Беларускі штаб партызанскага руху]] }} '''Стаўбцоўскае партызанскае злучэнне''' — было створана ў кастрычніку 1943 года. Дзейнічала на тэрыторыі [[Стаўбцоўскі раён|Стаўбцоўскага]], [[Гарадзішчанскі раён|Гарадзішчанскага]], [[Дзяржынскі раён|Дзяржынскага]], [[Карэліцкі раён|Карэліцкага]], [[Мірскі раён|Мірскага]], [[Навамышскі раён|Навамышскага]] раёнаў. Камандзір — член баранавіцкага падпольнага камітэта КП(б)Б [[Уладзімір Зянонавіч Царук]]. Уваходзіла ў склад [[Баранавіцкае партызанскае злучэнне|Баранавіцкага партызанскага злучэння]]. На час злучэння з [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміяй]] (6—11 ліпеня 1944 года) налічвала 3550 партызан. Камандзіру злучэння Уладзіміру Зянонавічу Царуку прысвоена званне [[Герой Савецкага Саюза|Героя Савецкага Саюза]]. == Склад == Злучэнне яднала шэсць брыгад: * [[1-я Беларуская партызанская кавалерыйская брыгада]]; * [[Партызанская брыгада «25 гадоў БССР»]]; * [[Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава (С. С. Ключко, М. Ц. Маскалёў, Р. Л. Васілевіч)|Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава]]; * [[Партызанская брыгада «Камсамолец»]]; * [[Партызанская брыгада імя А. В. Суворава]]; * [[Партызанская брыгада «Першамайская»]]. == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} [[Катэгорыя:Савецкія партызанскія злучэнні, брыгады і атрады на акупіраванай тэрыторыі Беларусі (1941—1944)]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1943 годзе]] [[Катэгорыя:Зніклі ў 1944 годзе]] 2mykr4f78a9ymrha5guzerv7gr6livd 0 659203 4186758 4157793 2022-08-14T17:34:00Z DBatura 73587 /* Тэрарыстычныя акцыі */ wikitext text/x-wiki {{Групоўка |назва = Джамаат Ансар ас-Суна |арыгінал = |эмблема = Jamaâat-Ansar-al-Sunna logo.png |шырыня = 280px |подпіс = |іншыя назвы = |частка = [[Іракскія паўстанцы]] |нацыянальнасць = [[курды]], [[арабы]]|рэлігія = [[суніты|сунізм]]|ідэалогія = [[ісламізм]], [[суфізм]] |дэвіз = |лідары =Абу Абдула аш-Шафі<br>Абу Вайль|штаб-кватэра = |рэгіён = |сфарміравана = [[2003]]/[[2014]] |расфармавана =[[2007]] <small>(часова)</small> |перш = |стала = |саюзнікі =[[File:Flag of the Ba'ath Party.svg|22px]] [[Баас]]<br>[[File:Islamic Army of Iraq (emblem).png|23px]] [[Ісламская армія ў Іраку]]<br>[[File:Flag of Ansar al-Islam.svg|22px]] [[Ансар аль-Іслам]]<br>{{Сцяг|Джыхад}} [[Аль-Каіда]] (да 2007) |праціўнікі = [[Выява:Multi-National Force-Iraq ShoulderSIeeveInsignia.jpg|22px]] [[Міжнародныя кааліцыйныя сілы ў Іраку]]<br>{{Сцяг|Ірак}} [[Ірак]]<br>[[File:Flag of Promised Day Brigades.svg|22px]] [[Армія Махдзі]]<br>{{Сцяг|Іракскі Курдыстан}} [[Іракскі Курдыстан]]<br>{{Сцяг|Джыхад}} [[Аль-Каіда]] (з 2007) |колькасць = звыш за 1000<ref>{{cite web|url=http://www.investigativeproject.org/profile/125|title=Ansar al-Sunna (AS) :: The Investigative Project on Terrorism|work=The Investigative Project on Terrorism|accessdate=7 November 2014}}</ref>|канфлікты = [[Іракская вайна]], [[Сектанцкі гвалт у Іраку (2006—2009)|Сектанцкі гвалт]], [[Грамадзянская вайна ў Іраку]] |акцыі = Тэракт у Эрбіле (1 лютага 2004) |сайт = |заўвагі = }} '''Джамаат Ансар ас-Суна''' ({{lang-ar|جماعة أنصار السنة}}; ''Суполка памочнікаў Суны'') — ваяўнічая [[ісламізм|ісламісцкая]] групоўка, якая змагалася з ваеннай прысутнасцю [[ЗША]] і з новым урадам [[Ірак]]у. Базавалася ў паўночным і цэнтральным краіны, уключае ў сябе [[курды|курдскіх]] баевікоў<ref>overview of letter from Ansar al-Sunna to Abu Hamza al-Muhajir, Combating Terrorism Center, United States Military Academy</ref> і [[арабы|арабскіх]] інтэрнацыяналістаў. == Гісторыя == Групоўка была заснаваная ў верасні [[2003]] года з ліку былых членаў «[[Ансар аль-Іслам]]» і бежанцаў. Іх мэтай было выгнанне амерыканскай арміі з Ірака. Пасля падвойнага суніцкага і шыіцкага паўстанняў вясной і летам [[2004]] года, а таксама наступнага скарачэння патрулёў ЗША і стварэння «забароненых» раёнаў у суніцкіх раёнах, баевікі «Джамаат Ансар ас-Суна» далучыліся да астатняга супраціва ў Фалуджы, Рамадзі, Самары і Бакубы. У кастрычніку таго ж года гэта групоўка прыняла ўдзел у [[Бітва за Фалуджу (2004, лістапад—снежань)|абароне Эль-Фалуджы]]<ref>Malcolm Nance|Nance, Malcolm W., ''The Terrorists of Iraq|The Terrorists of Iraq: Inside the Strategy and Tactics of the Iraq Insurgency 2003–2014'', CRC Press, 2014 {{ISBN|1498706894}} {{ISBN|978-1498706896}}</ref> У ліпені [[2007]] года прадстаўнікі Джаіш Ансар аль-Суна адыгралі важную ролю ў фарміраванні альянсу суніцкіх ваенізаваных груповак для падрыхтоўкі да вываду амерыканскіх і саюзных войскаў. Новы альянс складаўся з сямі груповак, якія выключалі «[[Аль-Каіда|Аль-Каіду]]» і партыю [[Баас]]. Гэта размежаванне выявіла раскол паміж «Аль-Каідай» і «Аль-Сунай» з-за тактыкі, галоўным пунктам якога былі меркаваныя напады на іракскіх [[шыіты|шыітаў]]<ref>"https://www.theguardian.com/Iraq/Story/0,,2129675,00.html"</ref>. У снежні 2007 года лідар арганізацыі Абу Абдула аш-Шафі апублікаваў камюніке, у якім прызнаў, што гэтая групоўка-проста яшчэ адна назва «Ансар аль-Іслам». Далей у камюніке гаварылася, што з гэтага моманту яны вернуцца да працы пад імем «Ансар аль-Іслам»<ref name=ansaralislam>{{cite web |url=http://counterterrorismblog.org/2007/12/ansar_alsunnah_acknowledges_re.php |archive-url=http://arquivo.pt/wayback/20091013162709/http://counterterrorismblog.org/2007/12/ansar_alsunnah_acknowledges_re.php |url-status=dead |archive-date=13 October 2009 |title=Ansar al-Sunnah Acknowledges Relationship with Ansar al-Islam, Reverts to Using Ansar al-Islam Name |accessdate=7 November 2014 |archiveurl=http://arquivo.pt/wayback/20091013162709/http://counterterrorismblog.org/2007/12/ansar_alsunnah_acknowledges_re.php |archivedate=13 кастрычніка 2009 |deadurl=yes }}</ref>. Невялікая група, усё яшчэ якая выкарыстоўвае назву «Джамаат Ансар аль-Суна» актыўна ўдзельнічала ў воплеску актыўнасці баевікоў у [[2014]] годзе<ref>{{cite web|url=http://www.aymennjawad.org/15528/jamaat-ansar-al-sunna|title=Jamaat Ansar al-Sunna|author=Aymenn Jawad Al-Tamimi|work=Aymenn Jawad Al-Tamimi|accessdate=7 November 2014}}</ref>. == Тэрарыстычныя акцыі == Джаіш Ансар ас-Суна ўзяла на сябе адказнасць за некалькі выбухаў, учыненых тэрарыстамі-смяротнікамі ў Іраку, уключаючы разбуральныя напады на офісы двух асноўных курдскіх палітычных партый, ДПК і ПСК, у [[Эрбіль|Эрбіле]] 1 лютага 2004 года, у выніку якіх загінулі па меншай меры 109 чалавек. Гэтыя ўдары сталі адной з самых крывавых нападаў, зробленых паўстанцамі з пачатку вайны<ref>[http://www.iraqbodycount.org/database/incidents/k021 Iraq Body Count: 107—109 by suicide bombers in party offices in Irbil]</ref><ref>[http://www.rian.ru/incidents/20040209/523257.html Курды предупреждают об угрозах терактов на севере Ирака]</ref>. {{Зноскі}} == Гл. таксама == * [[Спіс узброеных груповак грамадзянскай вайны ў Іраку (2012—2017)]] {{іракская вайна}} [[Катэгорыя:Іракскія паўстанцы]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 2003 годзе]] [[Катэгорыя:Зніклі ў 2007 годзе]] 45navedzrhlarnyzh4vxft3e1xppxp5 0 659319 4187096 3717364 2022-08-15T08:20:27Z Ellis Novak 30436 /* Творчая біяграфія */ вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{мастак}} '''Аляксандр Аляксандравіч Асьмёркін''' ([[1892]], [[Елісаветград]] — {{ДС|||1953}}, {{МС|Масква||}}) — рускі мастак. == Творчая біяграфія == Працаваў у тэхніках графікі і жывапісу, тэатральным мастаком. Належаў да гуртка мастакоў «{{нп3|Бубновы валет||ru|Бубновый валет}}». У 1910 годзе вучыўся ў [[Кіеўская рысавальная школа|Рысавальнай школе]] Таварыства заахвочвання мастацтваў у [[Кіеў|Кіеве]]<ref>{{кніга|старонкі=337|загаловак=Иллюстрированный словарь русского искусства|адказны=Редактор составитель: Н. А. Борисовская|месца=Москва|выдавецтва=Белый город|год=2001|isbn=5-7793-0372-X|тыраж=5000}}</ref>. Вучань [[Ілья Іванавіч Машкоў|І. І. Машкова]], уваходзіў у калектыў «{{нп3|Маскоўскія жывапісцы||ru|Московские живописцы}}» і ў {{нп3|Таварыства маскоўскіх мастакоў||ru|Общество московских художников}}, быў арганізатарам мастацкага аб’яднання «Крыло». У 1920-я А. А. Асьмёркін выкладаў у [[Вышэйшыя мастацка-тэхнічныя майстэрні|Вышэйшых мастацка-тэхнічных майстэрнях]]. У 1930-я і 1940-я А. А. Асьмёркін спалучаў актыўную творчую дзейнасць з педагагічнай працай у [[Інстытут жывапісу, скульптуры і архітэктуры імя І. Я. Рэпіна|Інстытуце жывапісу, скульптуры і архітэктуры]] [[Імператарская Акадэмія мастацтваў|Усерасійскай Акадэміі мастацтваў]] у [[Санкт-Пецярбург]]у і {{нп3|Маскоўскі мастацкі інстытут імя В. І. Сурыкава|Маскоўскім мастацкім інстытуце|ru|Московский художественный институт имени В. И. Сурикова}}. А. А. Асьмёркін выхаваў шэраг слыўных мастакоў<ref>{{кніга|аўтар =А. А. Осмеркин, А. Ю. Никич.|частка = |загаловак =Асьмёркін: развагі пра мастацтва, лісты, крытыка, успаміны сучаснікаў |арыгінал =Осмеркин: размышления об искусстве, письма, критика, воспоминания современников |спасылка = |адказны = |выданне = |месца = |выдавецтва =Сов. художник |год =1981 |том = |старонкі = |старонак =398 |серыя = |isbn = |тыраж =30000 }}</ref>. {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Асьмёркін}} [[Катэгорыя:Бубновы валет]] [[Катэгорыя:Мастакі Расіі XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі Расіі]] [[Катэгорыя:Мастакі-партрэтысты Расіі]] [[Катэгорыя:Мастакі-пейзажысты Расіі]] [[Катэгорыя:Мастакі-пейзажысты СССР]] [[Катэгорыя:Майстры нацюрморта Расіі]] [[Катэгорыя:Майстры нацюрморта СССР]] [[Катэгорыя:Мастакі рускага авангарда]] [[Катэгорыя:Выкладчыкі ЗНУМ]] [[Катэгорыя:Члены Таварыства маскоўскіх мастакоў]] [[Катэгорыя:Пахаваныя на Ваганькаўскіх могілках]] [[Катэгорыя:Мастакі-педагогі]] [[Катэгорыя:Мастакі-футурысты]] lodj3b3ijl98ny0akwl2lyin18jqu2h 0 665431 4186675 3762613 2022-08-14T14:56:23Z Artsiom91Bot 51617 /* Крыніцы */катэгорыя з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Дзяржаўны дзеяч |імя = Мікалай Аляксандравіч Скалон |выява = Nikolay A. Skalon.jpeg |шырыня = 220px |пасада_3 = [[Архангельская губерня|Архангельскі віцэ-губернатар]] |сцяг_3 =Coat of Arms of Arkhangelsk gubernia (Russian empire).png |перыядпачатак_3 = 1847 |перыядканец_3 = 1849 |пасада_2 = [[Чарнігаўская губерня|Чарнігаўскі віцэ-губернатар]] |сцяг_2 = Coat_of_Arms_of_Chernigov_Governorate.png |перыядпачатак_2 = 1849 |перыядканец_2 = 1854 |пасада = [[Магілёўская губерня|Магілёўскі губернатар]] |сцяг = Coat of Arms of Mogilev Governorate.png |перыядпачатак = 1854 |перыядканец = 1857 |дата нараджэння = |месца нараджэння = |дата смерці = |месца смерці = }} '''Мікалай Аляксандравіч Скалон''' ({{Дата нараджэння|15|11|1809|3}} — {{Дата смерці|14|11|1857|2}}) — [[Магілёўская губерня|магілёўскі губернатар]] (1854—1857), [[сапраўдны стацкі саветнік]]. Брат [[Антон Аляксандравіч Скалон|Антона Аляксандравіча Скалона]]. == Біяграфія == Паходзіў з дваранскага роду [[Скалоны|Скалонаў]]. Сын [[Аляксандр Антонавіч Скалон (1770)|Аляксандра Антонавіча Скалона]] (1770—1851) і Ганны Пятроўны, дачкі харкаўскага губернатара [[Пётр Фёдаравіч Сабураў|П. Ф. Сабурава]]. Па заканчэнні [[Пажскі корпус|Пажскага корпуса]] ў 1829 годзе, быў выпушчаны з камер-пажаў у [[прапаршчык]]і [[Фінляндскі лейб-гвардыі полк|лейб-гвардыі Фінляндскага палка]]. Удзельнічаў у прыгнечанні [[Польскае паўстанне (1830)|паўстання 1831 года]]. У 1832 годзе быў прыкамандзіраваны да Гвардзейскага [[Генеральны штаб|Генеральнага штаба]], а ў наступным годзе пераведзены ў гэты штаб. У 1839 годзе быў камандзіраваны ў [[Лібаўскі 6-ы пяхотны полк|6-ы пяхотны полк]]. У тым жа годзе звольнены ад службы [[падпалкоўнік]]ам. У 1846 годзе быў прыняты на службу з пераназваннем у [[надворны саветнік|надворныя саветнікі]] (са старшынствам з 14 лютага 1846 года) і прылічаны да [[Міністэрства ўнутраных спраў Расійскай імперыі|Міністэрства ўнутраных спраў]]. Займаў пасады [[Архангельская губерня|архангельскага]] (1847—1849) і [[Чарнігаўская губерня|чарнігаўскага]] (1849—1854) [[Віцэ-губернатар (Расійская імперыя)|віцэ-губернатараў]]. Атрымаў чыны [[калежскі саветнік|калежскага саветніка]] (14 лютага 1849) і [[стацкі саветнік|стацкага саветніка]] (14 лютага 1853). З 11 верасня 1854 года быў прызначаны выконваць абавазякі [[Магілёўская губерня|магілёўскага грамадзянскага губернатара]], а пасля ўзвядзення ў [[сапраўдны стацкі саветнік|сапраўдныя стацкія саветнікі]] (31 снежня 1855) зацверджаны на гэтай пасадзе. На гэтай пасадзе ён і памёр {{СС3|2.11.1857}} года. Пахаваны ў царкоўнай агароджы [[Богаяўленскі манастыр (Магілёў)|Богаяўленскага брацкага манастыра]] ў [[Магілёў|Магілё]]ве<ref name="zviazda">[http://zviazda.by/be/news/20190731/1564591997-carskiya-arhivy-dapamagli-nastaunicy-z-magilyova-znaysci-unikalnuyu Царскія архівы дапамаглі настаўніцы з Магілёва знайсці ўнікальную інфармацыю пра дарэвалюцыйныя пахаванні]</ref>. Быў знаёмы з [[Аляксандр Сяргеевіч Пушкін|Пушкіным]] і [[Мікалай Міхайлавіч Карамзін|Карамзіным]], сябраваў з братамі [[Кляменцій Восіпавіч Расет|Кляменціем]] і [[Аркадзь Восіпавіч Расет|Аркадзем]] Расетамі, таксама выхаванцамі Пажскага корпуса; 31 студзеня 1837 года знаходзіўся ў кватэры Пушкіных, калі цела паэта выносілі для адпявання ў Канюшанную царкву. Жонка — [[фрэйліна]] Алена Міхайлаўна, дачка генерала ад інфантэрыі [[Міхаіл Іванавіч Лявіцкі|Міхаіла Іванавіча Лявіцкага]]<ref>{{cite web|url=http://feb-web.ru/feb/rosarc/rab/rab-302-.htm?cmd=p|title=ФЭБ: Бойко и др. Примечания: Письма М. А. Лопухиной к баронессе А. М. Хюгель. — 2001|publisher=feb-web.ru|accessdate=2019-07-02}}</ref>. Іх сын — [[Яўстафій Мікалаевіч Скалон]] (1845—1902). == Узнагароды == * [[Ордэн Святой Ганны]] 4-й ступені з надпісам «За адвагу» (1831) * [[Ордэн Святога Уладзіміра]] 4-й ступені (1839) * Ордэн Святой Ганны 2-й ступені з імператарскай каронай (1852) * Ордэн Святога Уладзіміра 3-й ступені (1854) * польскі [[Virtuti Militari|Знак узнагароды за ваенную годнасць]] 4-й ступені (1831) і Знак узнагароды за XV гадоў бездакорнай службы (1854) {{зноскі}} == Крыніцы == * [[Памятная кніжка|Памятная книжка]] Могилевской губернии на 1910 год. — Могилёв, 1910. * ''Фрейман О. Р.'' Пажи за 183 года (1711—1894). Биографии бывших пажей с портретами. — Фридрихсгамн — {{СПб.}}, 1894. — С. 274. * ''Черейский Л. А.'' [http://feb-web.ru/feb/pushkin/chr-abc/chr/chr-4002.htm Пушкин и его окружение]. * Список гражданским чинам первых IV классов. Исправлен по 20 ноября 1856. — {{СПб.}}, 1856. — С. 689. {{Wikidata/Ancestors}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Скалон Мікалай Аляксандравіч}} [[Катэгорыя:Падпалкоўнікі (Расійская імперыя)]] [[Катэгорыя:Магілёўскія губернатары]] [[Катэгорыя:Правадзейныя стацкія саветнікі]] oqbda9qhj7mwbds2sgdvkw1sb8ce9mn 0 667878 4187090 4185917 2022-08-15T08:11:28Z wikitext text/x-wiki [[Файл:Митинг памяти Александра Тарайковского, метро Пушкинская, Минск, 15 августа 2020 238.jpg|thumb|300px|Цішотка з намёкам на мем]] '''Саша 3 %''', або '''Саша тры працэнты''', таксама вядомы і як адлюстраваны варыянт '''Мы 97 %''', або '''Мы дзевяноста сем працэнтаў''' — палітычны [[тэкставы мем]], які высмейваў меркавана вельмі нізкі ўзровень падтрымкі [[Аляксандр Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]] падчас выбарчай кампаніі [[Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2020)|прэзідэнта Беларусі]] ў 2020 годзе. Падчас выбарчай кампаніі 2020 году, мем «Саша 3 %» стаў адной з мянушак Аляксандра Лукашэнкі, шырока ўжываўся падчас [[Пратэсты ў Беларусі (2020)|акцый пратэсту 2020 года]]. == Гісторыя == У Беларусі напярэдадні [[Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2020)|прэзідэнцкіх выбараў 2020 года]] сацыяльнае апытанне на рэйтынг палітыкаў было забаронена. Увогуле, незалежныя сацыялагічныя даследаванні, якія дазволілі б аб’ектыўна ацаніць рэйтынг патэнцыяльных кандыдатаў, у Рэспубліцы Беларусь не праводзяць<ref name=":12">{{Cite news|title=Канкурэнт Аляксандра Лукашэнка на выбарах — жонка арыштаванага блогера. Яе кампанія праходзіць пад лозунгам «Стоп таракан», прычым з поспехам|author=Андрэй Шынгароў|url=https://meduza.io/feature/2020/06/02/konkurent-prezidenta-belorussii-na-vyborah-zhena-arestovannogo-blogera-ee-kampaniya-prohodit-pod-lozungom-stop-tarakan-prichem-s-uspehom|website=Meduza|date=2020-06-02}}</ref> пасля разгрому НІСЭПІ ў 2016 годзе. У канцы мая 2020 года, перад татальнай забаронай анлайн-апытанняў, папулярныя беларускія выданні [[Onliner.by]], [[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]], [[Telegraf.by]], [[Радыё Свабода|Радыё «Свабода»]], [[Tut.by]], а таксама некалькі іншых [[тэлеграм]]-каналаў правялі анлайн-апытанні, паводле якіх у абсалютнай большасці выпадкаў Лукашэнка набраў толькі 3 % галасоў і менш. '''Інтэрнэт-апытанні (май 2020 года)''' * <span style="background:#c3f6c3">'''Зялёным'''</span>''' і тлустым''' — кандыдат, які заняў першае месца; * <span style="background:#fdfd95">'''''Жоўтым'''''</span>''''' і тлустым курсівам''''' — кандыдат, які заняў другое месца; * <span style="background:#FEDBCA">Чырвоным</span> — вынік дзеючага прэзідэнта [[Аляксандр Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]]. {| class="wikitable" !Апытанне ![https://www.tut.by/poll/4312 TUT.by] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200602145020/https://www.tut.by/poll/4312 |date=2 чэрвеня 2020 }} ![https://nashaniva.by/?c=poll&i=958&lang=ru Наша Ніва] ![https://telegraf.by/politika/opros-molodezhi-v-minske-pokazal-rejting-babariko-na-urovne-4-lukashenko-61-mozhno-li-emu-verit/?yrwinfo=1590521439596486-1531570905973441281400126-production-app-host-vla-web-yp-107 Telegraf.by] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200609055526/https://telegraf.by/politika/opros-molodezhi-v-minske-pokazal-rejting-babariko-na-urovne-4-lukashenko-61-mozhno-li-emu-verit/?yrwinfo=1590521439596486-1531570905973441281400126-production-app-host-vla-web-yp-107 |date=9 чэрвеня 2020 }} ![https://people.onliner.by/2020/05/26/vtoroj-tur-onlajn-battla-kandidatov-ostalos-vsego-devyat-pobeditel-budet-odin#_poll_39333549 Onliner.by] ![https://www.svaboda.org/a/30635061.html Svaboda.org] |- !<small>Дата правядзення</small> !<small>20.05.2020</small> !<small>20.05.2020</small> !<small>22.05.2020</small> !<small>26.05.2020</small> !<small>26.05.2020</small> |- !<small>{{Comment|Прынялі ўдзел|Колькасць карыстальнікаў, якія прынялі ўдзел у апытанні на дадзеным рэсурсе}}</small> !<small>70 029</small> !<small>16 526</small> !<small>35 775</small> !<small>32 128</small> !<small>9 705</small> |- |Бабарыка | bgcolor="#c3f6c3" |'''54,91 %''' | bgcolor="#c3f6c3" |'''49,7 %''' | bgcolor="#c3f6c3" |'''52,43 %''' | bgcolor="#c3f6c3" |'''56 %''' | bgcolor="#fdfd95" |'''''32 %''''' |- |Ганцэвіч |0,34 % |— |0,62 % |— |0 % |- |Дзмітрыеў |0,58 % |0,32 % |0,33 % |0,29 % |0 % |- |Канапацкая |4,14 % |2,5 % |1,7 % |1,4 % |1 % |- |Лукашэнка | bgcolor="#FEDBCA" |6,24 % | bgcolor="#FEDBCA" |2,96 % | bgcolor="#FEDBCA" |3,90 % | bgcolor="#FEDBCA" |3 % | bgcolor="#FEDBCA" |1 % |- |{{Comment|Ціханоўская|ці Ціханоўскі}} |12,71 % | bgcolor="#fdfd95" |'''''18,39 %''''' | bgcolor="#fdfd95" |'''''17,37 %''''' |12 % | bgcolor="#c3f6c3" |'''51 %''' |- |Цапкала | bgcolor="#fdfd95" |'''''15,22 %''''' |7,5 % |9,8 % | bgcolor="#fdfd95" |'''''17 %''''' |7 % |- |Чэрачэнь |0,72 % |0,28 % |0,16 % |— |0 % |- | colspan="6" |<center>Тых, хто заявіў пра намер не ўдзельнічаць у выбарах<ref name=":142">{{Cite web|lang=|url=https://naviny.by/new/20200526/1590494866-oleg-gaydukevich-snimaetsya-s-vyborov|title=Алег Гайдукевіч здымаецца з выбараў|author=|website=Naviny.by|date=|publisher=|accessdate=14 студзеня 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200615222611/https://naviny.by/new/20200526/1590494866-oleg-gaydukevich-snimaetsya-s-vyborov|archivedate=15 чэрвеня 2020|deadurl=yes}}</ref><ref name=":182">{{Cite web|lang=|url=https://news.tut.by/elections/686318.html|title=Ад 10 тысяч да 200 тысяч. Колькі подпісаў за тыдзень сабралі за будучых кандыдатаў у прэзідэнты|author=|website=TUT.BY|date=|publisher=|accessdate=14 студзеня 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200726105414/https://news.tut.by/elections/686318.html|archivedate=26 ліпеня 2020|deadurl=yes}}</ref><ref>{{Cite web|lang=be|url=https://m.nashaniva.by/articles/253569/|title=Наталля Кісель, якая нібыта сабрала 108 тысяч подпісаў, знялася з выбараў. І зірніце, каму яна «перадае» подпісы|author=|website=[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|date=2020-06-15}}</ref></center> |- |Гайдукевіч |1,28 % |0,65 % |3,93 % |0,4 % |— |- |Губарэвіч |0,45 % |— |0,23 % |— |0 % |- |Кісель |0,63 % |— |0,22 % |— |0 % |- |Кавалькова |0,37 % |— |0,21 % |— |0 % |- |Казлоў |0,64 % |— |0,61 % |0,32 % |1 % |- |Няпомняшчых |0,4 % |— |0,4 % |— |0 % |- |Таболіч |1,37 % |2,3 % |0,25 % |0,9 % |2 % |- | bgcolor="#CeCeCe" |{{Comment|Супраць усіх|ці іншы варыянт адказу}} | bgcolor="#CeCeCe" |— | bgcolor="#CeCeCe" |15,37 % | bgcolor="#CeCeCe" |7,8 % | bgcolor="#CeCeCe" |7,7 % | bgcolor="#CeCeCe" |4 % |} Маштабнае падзенне рэйтынгу Аляксандра Лукашэнка шырока абмяркоўвалі, ён атрымаў мянушку «Саша тры працэнты»<ref>[https://novayagazeta.ru/articles/2020/06/01/85640-sasha-tri-protsenta Саша тры працэнта]</ref><ref>[https://www.the-village.me/village/city/react/282429-sasha-3-procenta «Усе стаміліся, Саш, нават ты»: Як сацыяльныя сеткі смяюцца з вельмі нізкага рэйтынга Лукашэнкі]</ref><ref>[https://glavred.info/world/trehprocentnyy-tarakan-kak-v-belarusi-zreet-maydan-i-konec-epohi-lukashenko-novosti-mira-10177403.html «Трохпрацэнтны таракан»: як у Беларусі спее Майдан і канец эпохі Лукашэнкі]</ref><ref>{{cite web |url=https://www.bbc.com/russian/news-53030981 |title=Крымінал і ніякай палітыкі? // "Зразумеў, што да яго прыйдуць і надзенуць наручнікі". Беларускі банк Газпрама патрапіў пад перадвыбарны гнеў Лукашэнкі |author=Мельнічук Т. |date=2020-06-12 |publisher=[[Бі-бі-сі|BBC]] |accessdate=2020-06-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200613082448/https://www.bbc.com/russian/news-53030981 |archivedate=13 чэрвеня 2020 |deadurl=no }}</ref>. Палітычны аглядальнік [[Арцём Шрайбман]] адзначыў, што палітычны мем пра «3 %» стаў адным з самых паспяховых у сучаснай гісторыі краіны<ref name="ReferenceB">[https://news.tut.by/economics/689724.html?fbclid=IwAR3cBO7gunINiCSc0Xo0NmhUpP3B2hPPs8t0-7A0zI4XtaAxxsBwE63Vxn8 news.tut.by] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20201204111850/https://news.tut.by/economics/689724.html?fbclid=IwAR3cBO7gunINiCSc0Xo0NmhUpP3B2hPPs8t0-7A0zI4XtaAxxsBwE63Vxn8 |date=4 снежня 2020 }}</ref> У чэрвені з’явіліся іншыя варыянты: сыход 3 % і ПСІХОЗ%. Прадстаўнікі розных прафесій пачалі фатаграфавацца з сімвалам 3 % і размяшчаць здымкі ў [[Сацыяльныя сеткі|сацыяльных сетках]] і [[Інтэрнэт|Інтэрнэце]]. Некаторыя беларускія кампаніі сталі прапаноўваць зніжкі 3 %, намякаючы на ​​рэйтынг А. Лукашэнкі<ref name="nv">[https://nv.ua/ukr/lifestyle/oleksandr-lukashenko-sasha-3-stav-golovnim-memom-bilorusi-foto-video-memi-2020-50095824.html Жарти про Сашу 3 % стають головним мемом Білорусі — як на це реагує сам Лукашенко? Спойлер: злиться]</ref>. Мем «Саша 3 %» пачалі маляваць на плакатах, друкаваць на майках і дадаваць у якасці хэштэга ў сацыяльных сетках. Часам гэты мем спалучалі з іншымі, напрыклад, да працэнта дадавалі вусы — намёк на тое, што Лукашэнка носіць вусы<ref>[https://espreso.tv/news/2020/06/14/golovni_memy_prezydentskykh_vyboriv_u_bilorusi_quotsasha_3quot_ta_quotstop_targanquot Головні меми президентських виборів у Білорусі: «Саша 3 %» та «Стоп тарган!»]</ref>. == Рэакцыя Лукашэнкі == У інтэрв’ю Лукашэнка папрасіў не называць яго [[Стоп таракан!|тараканам]] і Саша 3 %. Ён заявіў, што рэйтынг прэзідэнта не можа быць такім нізкім, і папрасіў яго не называць рознымі мянушкамі<ref name="nv"/><ref>[https://news.tut.by/economics/689883.html Лукашенко: Да вы хоть верите, что у действующего президента 3 %?] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200807040132/https://news.tut.by/economics/689883.html |date=7 жніўня 2020 }}</ref>. == Гл. таксама == * [[Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2020)]] * [[Пратэсты ў Беларусі (2020)]] * [[Ябацькі]] {{зноскі}} [[Катэгорыя:Палітычны крызіс у Беларусі (2020)]] [[Катэгорыя:Крылатыя выразы]] [[Катэгорыя:Інтэрнэт-мемы]] {{Палітычны крызіс у Беларусі}} 82ghqqnlblkdp2qx7j3mabo6scgt4ic 4187132 4187090 2022-08-15T09:08:47Z wikitext text/x-wiki [[Файл:Митинг памяти Александра Тарайковского, метро Пушкинская, Минск, 15 августа 2020 238.jpg|thumb|300px|Цішотка з намёкам на мем]] '''Саша 3 %''', або '''Саша тры працэнты''', таксама вядомы і як адлюстраваны варыянт '''Мы 97 %''', або '''Мы дзевяноста сем працэнтаў''' — палітычны [[тэкставы мем]], які высмейваў меркавана вельмі нізкі ўзровень падтрымкі [[Аляксандр Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]] падчас выбарчай кампаніі [[Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2020)|прэзідэнта Беларусі]] ў 2020 годзе. Падчас выбарчай кампаніі 2020 году, мем «Саша 3 %» стаў адной з мянушак Аляксандра Лукашэнкі, шырока ўжываўся падчас [[Пратэсты ў Беларусі (2020)|акцый пратэсту 2020 года]]. == Гісторыя == У Беларусі напярэдадні [[Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2020)|прэзідэнцкіх выбараў 2020 года]] сацыяльнае апытанне на рэйтынг палітыкаў было забаронена. Увогуле, незалежныя сацыялагічныя даследаванні, якія дазволілі б аб’ектыўна ацаніць рэйтынг патэнцыяльных кандыдатаў, у Рэспубліцы Беларусь не праводзяць<ref name=":12">{{Cite news|title=Канкурэнт Аляксандра Лукашэнка на выбарах — жонка арыштаванага блогера. Яе кампанія праходзіць пад лозунгам «Стоп таракан», прычым з поспехам|author=Андрэй Шынгароў|url=https://meduza.io/feature/2020/06/02/konkurent-prezidenta-belorussii-na-vyborah-zhena-arestovannogo-blogera-ee-kampaniya-prohodit-pod-lozungom-stop-tarakan-prichem-s-uspehom|website=Meduza|date=2020-06-02}}</ref> пасля разгрому НІСЭПІ ў 2016 годзе. У канцы мая 2020 года, перад татальнай забаронай анлайн-апытанняў, папулярныя беларускія выданні [[Onliner.by]], [[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]], [[Telegraf.by]], [[Радыё Свабода|Радыё «Свабода»]], [[Tut.by]], а таксама некалькі іншых [[тэлеграм]]-каналаў правялі анлайн-апытанні, паводле якіх у абсалютнай большасці выпадкаў Лукашэнка набраў толькі 3 % галасоў і менш. '''Інтэрнэт-апытанні (май 2020 года)''' * <span style="background:#c3f6c3">'''Зялёным'''</span>''' і цёмным''' — кандыдат, які заняў першае месца; * <span style="background:#fdfd95">'''''Жоўтым'''''</span>''''' і цёмным курсівам''''' — кандыдат, які заняў другое месца; * <span style="background:#FEDBCA">Чырвоным</span> — вынік [[Аляксандр Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]]. {| class="wikitable" !Апытанне ![https://www.tut.by/poll/4312 TUT.by] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200602145020/https://www.tut.by/poll/4312 |date=2 чэрвеня 2020 }} ![https://nashaniva.by/?c=poll&i=958&lang=ru Наша Ніва] ![https://telegraf.by/politika/opros-molodezhi-v-minske-pokazal-rejting-babariko-na-urovne-4-lukashenko-61-mozhno-li-emu-verit/?yrwinfo=1590521439596486-1531570905973441281400126-production-app-host-vla-web-yp-107 Telegraf.by] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200609055526/https://telegraf.by/politika/opros-molodezhi-v-minske-pokazal-rejting-babariko-na-urovne-4-lukashenko-61-mozhno-li-emu-verit/?yrwinfo=1590521439596486-1531570905973441281400126-production-app-host-vla-web-yp-107 |date=9 чэрвеня 2020 }} ![https://people.onliner.by/2020/05/26/vtoroj-tur-onlajn-battla-kandidatov-ostalos-vsego-devyat-pobeditel-budet-odin#_poll_39333549 Onliner.by] ![https://www.svaboda.org/a/30635061.html Svaboda.org] |- !<small>Дата правядзення</small> !<small>20.05.2020</small> !<small>20.05.2020</small> !<small>22.05.2020</small> !<small>26.05.2020</small> !<small>26.05.2020</small> |- !<small>{{Comment|Прынялі ўдзел|Колькасць карыстальнікаў, якія прынялі ўдзел у апытанні на рэсурсе}}</small> !<small>70 029</small> !<small>16 526</small> !<small>35 775</small> !<small>32 128</small> !<small>9 705</small> |- |Бабарыка | bgcolor="#c3f6c3" |'''54,91 %''' | bgcolor="#c3f6c3" |'''49,7 %''' | bgcolor="#c3f6c3" |'''52,43 %''' | bgcolor="#c3f6c3" |'''56 %''' | bgcolor="#fdfd95" |'''''32 %''''' |- |Ганцэвіч |0,34 % |— |0,62 % |— |0 % |- |Дзмітрыеў |0,58 % |0,32 % |0,33 % |0,29 % |0 % |- |Канапацкая |4,14 % |2,5 % |1,7 % |1,4 % |1 % |- |Лукашэнка | bgcolor="#FEDBCA" |6,24 % | bgcolor="#FEDBCA" |2,96 % | bgcolor="#FEDBCA" |3,90 % | bgcolor="#FEDBCA" |3 % | bgcolor="#FEDBCA" |1 % |- |{{Comment|Ціханоўская|ці Ціханоўскі}} |12,71 % | bgcolor="#fdfd95" |'''''18,39 %''''' | bgcolor="#fdfd95" |'''''17,37 %''''' |12 % | bgcolor="#c3f6c3" |'''51 %''' |- |Цапкала | bgcolor="#fdfd95" |'''''15,22 %''''' |7,5 % |9,8 % | bgcolor="#fdfd95" |'''''17 %''''' |7 % |- |Чэрачэнь |0,72 % |0,28 % |0,16 % |— |0 % |- | colspan="6" |<center>Тых, хто заявіў пра намер не ўдзельнічаць у выбарах<ref name=":142">{{Cite web|lang=|url=https://naviny.by/new/20200526/1590494866-oleg-gaydukevich-snimaetsya-s-vyborov|title=Алег Гайдукевіч здымаецца з выбараў|author=|website=Naviny.by|date=|publisher=|accessdate=14 студзеня 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200615222611/https://naviny.by/new/20200526/1590494866-oleg-gaydukevich-snimaetsya-s-vyborov|archivedate=15 чэрвеня 2020|deadurl=yes}}</ref><ref name=":182">{{Cite web|lang=|url=https://news.tut.by/elections/686318.html|title=Ад 10 тысяч да 200 тысяч. Колькі подпісаў за тыдзень сабралі за будучых кандыдатаў у прэзідэнты|author=|website=TUT.BY|date=|publisher=|accessdate=14 студзеня 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200726105414/https://news.tut.by/elections/686318.html|archivedate=26 ліпеня 2020|deadurl=yes}}</ref><ref>{{Cite web|lang=be|url=https://m.nashaniva.by/articles/253569/|title=Наталля Кісель, якая нібыта сабрала 108 тысяч подпісаў, знялася з выбараў. І зірніце, каму яна «перадае» подпісы|author=|website=[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|date=2020-06-15}}</ref></center> |- |Гайдукевіч |1,28 % |0,65 % |3,93 % |0,4 % |— |- |Губарэвіч |0,45 % |— |0,23 % |— |0 % |- |Кісель |0,63 % |— |0,22 % |— |0 % |- |Кавалькова |0,37 % |— |0,21 % |— |0 % |- |Казлоў |0,64 % |— |0,61 % |0,32 % |1 % |- |Няпомняшчых |0,4 % |— |0,4 % |— |0 % |- |Таболіч |1,37 % |2,3 % |0,25 % |0,9 % |2 % |- | bgcolor="#CeCeCe" |{{Comment|Супраць усіх|ці іншы варыянт адказу}} | bgcolor="#CeCeCe" |— | bgcolor="#CeCeCe" |15,37 % | bgcolor="#CeCeCe" |7,8 % | bgcolor="#CeCeCe" |7,7 % | bgcolor="#CeCeCe" |4 % |} Маштабнае падзенне рэйтынгу Лукашэнкі шырока абмяркоўвалі, ён атрымаў мянушку «Саша тры працэнты»<ref>[https://novayagazeta.ru/articles/2020/06/01/85640-sasha-tri-protsenta Саша тры працэнта]</ref><ref>[https://www.the-village.me/village/city/react/282429-sasha-3-procenta «Усе стаміліся, Саш, нават ты»: Як сацыяльныя сеткі смяюцца з вельмі нізкага рэйтынга Лукашэнкі]</ref><ref>[https://glavred.info/world/trehprocentnyy-tarakan-kak-v-belarusi-zreet-maydan-i-konec-epohi-lukashenko-novosti-mira-10177403.html «Трохпрацэнтны таракан»: як у Беларусі спее Майдан і канец эпохі Лукашэнкі]</ref><ref>{{cite web |url=https://www.bbc.com/russian/news-53030981 |title=Крымінал і ніякай палітыкі? // "Зразумеў, што да яго прыйдуць і надзенуць наручнікі". Беларускі банк Газпрама патрапіў пад перадвыбарны гнеў Лукашэнкі |author=Мельнічук Т. |date=2020-06-12 |publisher=[[Бі-бі-сі|BBC]] |accessdate=2020-06-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200613082448/https://www.bbc.com/russian/news-53030981 |archivedate=13 чэрвеня 2020 |deadurl=no }}</ref>. Палітычны аглядальнік [[Арцём Шрайбман]] адзначыў, што палітычны мем пра 3 % стаў адным з самых паспяховых у сучаснай гісторыі краіны<ref name="ReferenceB">[https://news.tut.by/economics/689724.html?fbclid=IwAR3cBO7gunINiCSc0Xo0NmhUpP3B2hPPs8t0-7A0zI4XtaAxxsBwE63Vxn8 news.tut.by] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20201204111850/https://news.tut.by/economics/689724.html?fbclid=IwAR3cBO7gunINiCSc0Xo0NmhUpP3B2hPPs8t0-7A0zI4XtaAxxsBwE63Vxn8 |date=4 снежня 2020 }}</ref> У чэрвені з’явіліся іншыя варыянты: «Уходи 3 %» і «ПСІХОЗ%». Прадстаўнікі розных прафесій пачалі фатаграфавацца з сімвалам 3 % і размяшчаць здымкі ў [[Сацыяльныя сеткі|сацыяльных сетках]] і [[Інтэрнэт|Інтэрнэце]]. Некаторыя беларускія кампаніі сталі прапаноўваць зніжкі 3 %, намякаючы на ​​рэйтынг Лукашэнкі<ref name="nv">[https://nv.ua/ukr/lifestyle/oleksandr-lukashenko-sasha-3-stav-golovnim-memom-bilorusi-foto-video-memi-2020-50095824.html Жарти про Сашу 3 % стають головним мемом Білорусі — як на це реагує сам Лукашенко? Спойлер: злиться]</ref>. Мем «Саша 3 %» пачалі выяўляць на плакатах, друкаваць на майках і дадаваць як хэштэг у сацыяльных сетках. Часам гэты мем спалучалі з іншымі, напрыклад, да працэнта дадавалі вусы — намёк на вусы Лукашэнкі<ref>[https://espreso.tv/news/2020/06/14/golovni_memy_prezydentskykh_vyboriv_u_bilorusi_quotsasha_3quot_ta_quotstop_targanquot Головні меми президентських виборів у Білорусі: «Саша 3 %» та «Стоп тарган!»]</ref>. == Рэакцыя Лукашэнкі == У інтэрв’ю Лукашэнка прасіў не называць яго [[Стоп таракан!|тараканам]], Сашам 3 % і іншымі мянушкамі. Ён заявіў, што яго рэйтынг не можа быць такім нізкім.<ref name="nv"/><ref>[https://news.tut.by/economics/689883.html Лукашенко: Да вы хоть верите, что у действующего президента 3 %?] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200807040132/https://news.tut.by/economics/689883.html |date=7 жніўня 2020 }}</ref> == Гл. таксама == * [[Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2020)]] * [[Пратэсты ў Беларусі (2020)]] * [[Ябацькі]] {{зноскі}} [[Катэгорыя:Палітычны крызіс у Беларусі (2020)]] [[Катэгорыя:Крылатыя выразы]] [[Катэгорыя:Інтэрнэт-мемы]] {{Палітычны крызіс у Беларусі}} 1zuyanj6h3jbzg7ypdwq60tkycyw1ov 0 669032 4187150 3785250 2022-08-15T10:05:13Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Вучоны}} {{Цёзкі2|Ражанскі}} '''Мікалай Апалінаравіч Ража́нскі'''{{sfn|БелЭн|2001}} ({{ДН|28|6|1884}} — {{ДС|25|11|1957}}) — рускі і савецкі вучоны ў галіне [[Фізіялогія|фізіялогіі]] і [[Фармакалогія|фармакалогіі]], [[прафесар]] (1921{{sfn|БМЭ|}}), доктар медыцыны (1913), акадэмік [[Акадэмія медыцынскіх навук СССР|Акадэміі медыцынскіх навук СССР]] (1945), [[Заслужаны дзеяч навукі РСФСР]] (1947{{sfn|БМЭ|}}). Родны брат фізіка [[Дзмітрый Апалінаравіч Ражанскі|Д. А. Ражанскага]]. == Біяграфія == Нарадзіўся ў [[Кіеў|Кіеве]]. У 1902 годзе скончыў Кіеўскую класічную гімназію і паступіў на медыцынскі факультэт [[Кіеўскі ўніверсітэт|Кіеўскага ўніверсітэта]]. За ўдзел у студэнцкім рэвалюцыйным руху быў арыштаваны. Пасля вызвалення быў высланы ў [[Масква|Маскву]] і пераведзены на вучобу ў [[Маскоўскі ўніверсітэт]]. Медыцынскі факультэт Маскоўскага ўніверсітэта скончыў у 1909 годзе і ў 1910—1912 гадах працаваў у Ваенна-медыцынскай акадэміі ў лабараторыі [[Іван Пятровіч Паўлаў|І. П. Паўлава]] і ў Інстытуце эксперыментальнай медыцыны ў [[Пецярбург]]у<ref name="ЮФУ">[http://biolog.sfedu.ru/?page_id=1215 Рожанский Николай Аполлинариевич // Академия биологии и биотехнологии им. Д. И. Ивановского ЮФУ]{{ref-ru}}</ref>. У 1913 годзе абараніў дысертацыю на тэму «Материалы к физиологии сна» на ступень [[Доктар навук|доктара медыцыны]]. У 1912—1916 гадах працаваў у Маскоўскім універсітэце. У 1914 годзе знаходзіўся ў навуковай камандзіроўцы ў [[Англія|Англіі]], у [[Кембрыджскі ўніверсітэт|Кембрыджскай]] лабараторыі [[Кіт Лукас|К. Лукаса]], дзе прабыў некалькі месяцаў<ref name="ЮФУ" />. У 1915 годзе ў час [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай]] вайны быў прызваны ў армію і працаваў хірургам у франтавых шпіталях. У 1916 годзе М. А. Ражанскі прызначаны прыват-дацэнтам кафедры фізіялогіі [[Варшаўскі ўніверсітэт|Варшаўскага ўніверсітэта]], эвакуіраванага ў [[Растоў-на-Доне]]. З 1917 года таксама выкладаў на Гарадскіх жаночых курсах. Пасля аб’яднання ў 1920 годзе жаночых курсаў з медыцынскім факультэтам ўніверсітэта і ўтварэння Медыцынскага інстытута М. А. Ражанскі быў абраны прафесарам фізіка-матэматычнага факультэта [[Растоўскі дзяржаўны ўніверсітэт|Данскога ўніверсітэта]], а ў 1921 годзе прафесарам кафедры нармальнай фізіялогіі медыцынскага факультэта (у далейшым — [[Растоўскі дзяржаўны медыцынскі ўніверсітэт|Растоўскага медыцынскага інстытута]]). У 1928—1933 гадах адначасова працаваў у Навукова-даследчым інстытуце працы, 1930—1941 гадах — у Навукова-даследчым інстытуце харчавання, у 1939—1941 — у Навукова-даследчым педыятрычным інстытуце<ref name="ЮФУ" />. У 1952—1954 гадах М. А. Ражанскі займаўся стварэннем фізіялагічнай лабараторыі на базе Навукова-даследчага педыятрычнага інстытута. З 1954 года зноў працаваў у Растоўскім дзяржаўным медыцынскім інстытуце<ref name="ЮФУ" />. Памёр М. А Ражанскі [[25 лістапада]] [[1957]] года ў час працы ў сваёй лабараторыі. == Навуковая і грамадская дзейнасць == М. А. Ражанскаму належаць навуковыя працы па агульнай фізіялогіі, фізіялогіі стрававання, [[кровазварот]]у, сну, функцыях падкоркавых структур [[Галаўны мозг|галаўнога мозга]] і іх ролі ў вышэйшай нервовай дзейнасці. Займаўся вывучэннем асноўных біялагічных [[рэфлекс]]аў і распрацаваў класіфікацыю безумоўных рэфлексаў па іх біялагічным значэнні. Аўтар больш за 250 публікацыяй і 3 [[Манаграфія|манаграфій]]<ref name="ЮФУ" />. Сярод апублікаванага: * Практические занятия по физиологии животных. — М., 1932; * Очерки по физиологии нервной системы. — Л.: Медгиз. Ленингр. отд-ние , 1957. Пад кіраўніцтвам М. А. Ражанскага падрыхтаваны і абаронены 14 доктарскіх і больш за 20 [[Кандыдат навук|кандыдацкіх]] дысертацый. Быў стваральнікам у 1924 годзе Фізіялагічнага навуковага таварыства ў Растове-на-Доне{{sfn|БМЭ|}}. Уваходзіў у склад Праўлення і займаў пасаду старшыні Цэнтральнага Савета Усесаюзнага таварыства фізіёлагаў{{sfn|БМЭ|}}. Абіраўся дэпутатам Растоўскага гарадскога Савета дэпутатаў<ref name="ЮФУ" />{{sfn|БМЭ|}}. == Узнагароды і званні == * Заслужаны дзеяч навукі РСФСР<ref name="ЮФУ" />. * [[Медаль «За абарону Каўказа»]]<ref name="ЮФУ" />. * Выдатнік аховы здароўя<ref name="ЮФУ" />. == Памяць == На адміністрацыйным будынку Растоўскага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта ўстаноўлена мемарыяльная дошка. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|13|Ражанскі Мікалай Апалінаравіч||249}} * {{кніга|загаловак=Большая медицинская энциклопедия. В 30-и т.|адказны=Гл. ред. Б. В. Петровский|выданне=3-е изд|том=22|месца=М.|год=1974—1989|выдавецтва=Советская энциклопедия|ref=БМЭ}}{{ref-ru}} == Спасылкі == * [http://biolog.sfedu.ru/?page_id=1215 Рожанский Николай Аполлинариевич // Академия биологии и биотехнологии им. Д. И. Ивановского ЮФУ]{{ref-ru}} * [http://www.donvrem.dspl.ru/Files/article/m13/0/art.aspx?art_id=204 ''Хананашвили А. Я.'' Николай Аполлинариевич Рожанский // Донской временник. Год 2004-й / Дон. гос. публ. б-ка. Ростов-на-Дону, 2005. Вып. 12. С. 85—87.]{{ref-ru}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Ражанскі Мікалай Апалінаравіч}} [[Катэгорыя:Фармаколагі Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Фармаколагі СССР]] [[Катэгорыя:Фізіёлагі Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Фізіёлагі СССР]] [[Катэгорыя:Заслужаныя дзеячы навукі РСФСР]] [[Катэгорыя:Узнагароджаныя медалём «За абарону Каўказа»]] r1c933mwu7rv9jmqhangeubs3rxnpo7 0 670345 4186665 3796301 2022-08-14T14:55:55Z Artsiom91Bot 51617 /* Літаратура */катэгорыя з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{ДД}} {{цёзкі2|Агіевіч}} '''Ігнат Аляксеевіч Агіевіч''' (1857, [[Брашэвічы]], [[Кобрынскі павет (Расійская імперыя)|Кобрынскі павет]], [[Гродзенская губерня]] — не раней 1918) — дырэктар народных вучылішчаў [[Гродзенская губерня|Гродзенскай]] і [[Віленская губерня|Віленскай]] губерняў, [[правадзейны стацкі саветнік]]. == Біяграфія == Нарадзіўся ў сям’і святара. Жанаты, трое дзяцей. Скончыў [[Літоўская духоўная семінарыя|Літоўскую духоўную семінарыю]] (1877) і [[Санкт-Пецярбургская духоўная акадэмія|Санкт-Пецярбургскую духоўную акадэмію]] са ступенню [[Кандыдат багаслоўя|кандыдата багаслоўя]] (1881). Памочнік наглядчыка і член праўлення Віленскага духоўнага вучылішча (1881), адначасова выкладчык гісторыі і геаграфіі ў вучылішча пры Марыінскім жаночым манастыры, надворны саветнік (1885). Інспектар народных вучылішчаў [[Віленская губерня|Віленскай губерні]] (1895). Дырэктар настаўніцкай семінарыі ў горадзе [[Свіслач (горад)|Свіслач]], стацкі саветнік (1900). Дырэктар народных вучылішчаў Гродзенскай губерні (1902), затым Віленскай губерні (1904), сапраўдны стацкі саветнік (1910), член Літоўскага епархіяльнага вучэльнага савета і Апякунскага савета Віленскай навучальнай акругі, казначэй Віленскага аддзела аб’яднання «Русское зерно». Жыў у горадзе [[Дзісна|Дзісне]]. У 1917—1918 гадах член Памеснага сабору расійскай Праваслаўнай царквы па абранні як свецкі чалавек ад Літоўскай епархіі, удзельнічаў у 1-й і 3-й сесіях, член IV, VI, VII, XIV, XVII аддзелаў. У 1918 годзе жыў у Петраградзе (5-я рота, дом 24, кватэра 14). == Узнагароды == Ордэны Святога Станіслава 3-й, 2-й і 1-й (1916) ступені, Святой Ганны 3-й і 2-й (1903) ступені, Святога Уладзіміра 3-й ступені (1914). {{зноскі}} == Літаратура == * Памятная книжка Виленской губернии. 1889. С. 120—123; 1906. С. 44; 1915. С. 52, 59, 97, 130. * Адрес-календарь. Общая роспись начальствующих и прочих должностных лиц по всем управлениям в Российской Империи. СПб., 1896. Ч. 1. С. 590; 1901. Ч. 1. С. 285; 1903. Ч. 1. С. 284; 1905. Ч. 1. С. 304; 1909. Ч. 1. С. 378; 1911. Ч. 1. С. 419; 1915. Ч. 1. С. 570. * Список гражданским чинам четвёртого класса. Пг., 1916. Ч. 1. С. 1535. * Список лиц, служащих по ведомству Министерства народного просвещения на 1917 год. С. 657. * Документы Священного Собора Православной Российской Церкви 1917—1918 годов. Т. 27. Члены и делопроизводители Собора: биобиблиографический словарь / отв. ред. С. В. Чертков. — М.: Изд-во Новоспасского монастыря, 2020. — 664 с. — ISBN 978-5-87389-097-2. {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Агіевіч Ігнат Аляксеевіч}} [[Катэгорыя:Кандыдаты багаслоўя]] [[Катэгорыя:Правадзейныя стацкія саветнікі]] [[Катэгорыя:Асобы, чыя дата нараджэння не вызначана]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Драгічынскім раёне]] [[Катэгорыя:Педагогі Расійскай імперыі]] 1a0btd2kcdflzk5mr01t208hwbqc2vk 0 677256 4186764 4021827 2022-08-14T18:16:53Z CommonsDelinker 151 Replacing Magyar_Kétfarkú_Kutyapárt_logó.svg with [[File:ALAP_Kutyi_nyakkendos_teljesalakos_01.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:Duplicate|Duplicate]]: Exact or scaled-down duplicate: [[:c::File:ALAP Kutyi nyakkendos wikitext text/x-wiki {{Партыя|назва партыі=Партыя двухвостага сабакі|назва на мове арыгінала=Magyar Kétfarkú Kutya Párt|лагатып=ALAP Kutyi nyakkendos teljesalakos 01.svg|шырыня лагатыпа=250px}} '''Партыя двухвостага сабакі''' (венг. ''Magyar Kétfarkú Kutya Párt''; скарочана MKKP) — [[Пародыя|парадыйная]] палітычная партыя ў Венгрыі, якая існуе з 2006 года і была зарэгістраваная афіцыйна ў 2014 годзе. Чальцы партыі займаюцца пераважна стварэннем пародый на тыповыя лозунгі палітычнай эліты Венгрыі, прасоўваюць абсурдныя ідэі на выбарах ці робяць смешныя афіцыйныя заявы. == Дзейнасць == === Стварэнне і першыя выбары === [[Файл:Mogács és doktor Mogács.jpeg|міні|Кандыдат 2010 года Даніэль Магач]] У 2006 годзе ўпершыню ў выбарчых бюлетэнях з'явіўся кандыдат Іштван Надзь (венг. István Nagy — самыя распаўсюджаныя імя і прозвішча ў Венгрыі, эквівалент традыцыйнага ангельскага John Smith). Падобны кандыдат з Партыі двухвостага сабакі быў ува ўсіх бюлетэнях на парламенцкіх і на рэгіянальных выбарах 2006 года<ref>[http://www.origo.hu/itthon/20060206ingyen.html Örök életet ígér a Kétfarkú Kutya Párt.] Origo.hu (6 лютага 2006)</ref>. Перадвыбарчая праграма партыі ўключала наступныя пункты: вечнае жыццё, мір ва ўсім свеце, адзін працоўны дзень у тыдзень, два захада сонца ў дзень (розных колераў), паменшаная сіла гравітацыі, бясплатнае піва і нізкія падаткі. У лік абяцанняў увайшла таксама прапанова насыпаць гару на вялікай венгерскай раўніне ([[Альфёльд]]). Падобныя плакаты былі ў асноўным у горадзе [[Сегед|Сегедзе]], на іх пераважна сустракалася выява двухвостага сабакі з подпісам «Іштван Надзь — такі мілы, што дакладна не накрадзе!». Партыя супрацоўнічае з яшчэ адной парадыйнай партыяй «Чацвёрты шлях», старшынямі якой фармальна з'яўляюцца дзве птушкі, аднак партыі заяўляюць пра рознагалоссі: партыя «Чацвёрты шлях» хоча знішчыць [[птушыны грып]], а Партыя двухвостага сабакі выступае за правы вірусаў. 20 чэрвеня 2009 года каля 300 чалавек сабраліся на акцыю пратэсту перад цэнтральным офісам статыстыкі Венгрыі з парадыйнымі лозунгамі «Заўтра павінна быць учора!», «Выглядай дурна!», «Звольніся!», «Чаго мы хочам? Нічога! Калі мы хочам гэта? Ніколі!» і г. д<ref>[http://kepgyar.blog.hu/2009/06/20/a_semmit_kovetelte_rohogve_a_tunteto_tomeg A semmit követelte röhögve a tüntető tömeg index.hu 2009. június 20.]</ref>. У 2010 годзе партыя працягнула сваю сатыру, абвясціўшы аб барацьбе за пасаду мэра [[Будапешт|Будапешта]] пад лозунгам «Хай усё будзе лепш!», а таксама «Больш за ўсё, менш за нічога», «Вечнае жыццё, бясплатнае піва, адмена падаткаў!» і «Мы абяцаем усё што заўгодна!»<ref>[http://kutyopressz.blog.hu/2010/08/08/letoltesnyomtatas Letölthető, nyomtatható anyagok - Kétfarkú Kutya Párt]</ref>. У 7-м акрузе Будапешта кандыдатам вылучылі коміка Даніэля Магача, які даў інтэрв'ю на тэлеканале ATV тэлевядучай Вользе Кальман. Магач займаўся таксама расклейваннем постэраў з лозунгамі«Нашы цягнікі заўсёды брудныя» і «Нашы цягнікі заўсёды спазняюцца», якія крытыкавалі дзяржаўную кампанію чыгунак Венгрыі, і стварыў нават пародыю на сайт горада [[Печ]], які стаў культурнай сталіцай Еўропы — за апошняе дзеянне ён ледзь не трапіў пад суд<ref>[http://hirszerzo.hu/hirek/2009/6/2/110479_lenyomta_a_magyar_ketfarku_kutya_part_a_pec Lenyomta a Magyar Kétfarkú Kutya Párt a Pécs2010-et] <small>29 мая 2017.</small> <small>[https://web.archive.org/web/20140714215019/http://hirszerzo.hu/hirek/2009/6/2/110479_lenyomta_a_magyar_ketfarku_kutya_part_a_pec Архіў]</small> </ref>. Партыя не сабрала неабходную колькасць подпісаў для рэгістрацыі свайго кандыдата. У сваёй перадвыбарнай праграме яна абяцала ў гэты раз ператварыць Сегед у [[касмадром]] і пачаць пастаўляць сабак [[пулі]] на Ямайку, аднавіць [[азонавы слой]], вывесці новыя віды раслін і жывёл на замену вымерлым, усталяваць гандлёвыя адносіны з пазаземнымі цывілізацыямі і адкрыць венгерскі рэстаран на Марсе<ref>[http://mkkp.hu/program.html A Magyar Kétfarkú Kutya Párt választási programja. 2010.] mkkp.hu [https://web.archive.org/web/20160304221618/http://mkkp.hu/program.html Архіў]</ref>. === Афіцыйная дзейнасць === У 2013 годзе партыі прыйшлося паскорыць працэс рэгістрацыі для ўдзелу ў выбарах: у пачатку 2014 года партыі адмовілі ў рэгістрацыі з-за «легкадумнасці», але ў ліпені таго ж года Вярхоўны суд адмяніў гэтае рашэнне. 8 верасня 2014 года Партыя двухвостага сабакі была афіцыйна зарэгістраваная за 16 хвілін да абвяшчэння ўдзельнікаў парламенцкіх выбараў, з-за чаго і не змагла нікога на іх адправіць і прыняць удзел<ref>''Margit Feher.'' [http://blogs.wsj.com/emergingeurope/2014/02/27/hungarys-2-tailed-dog-party-seeks-ballot-space/ Hungary’s 2-Tailed Dog Party Seeks Ballot Space.]</ref><ref>[http://www.magyarhirlap.hu/kuria-be-kell-jegyezni-a-magyar-ketfarku-kutya-partot Kúria: be kell jegyezni a Magyar Kétfarkú Kutya Pártot] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140625083937/http://magyarhirlap.hu/kuria-be-kell-jegyezni-a-magyar-ketfarku-kutya-partot |date=25 чэрвеня 2014 }}</ref><ref>[http://www.origo.hu/itthon/20140908-rossz-viccnek-tunik-ahogy-bejegyeztek-a-ketfarku-kutya-partot.html Rossz viccnek tűnik, ahogy bejegyezték a Kétfarkú Kutya Pártot.] Origo.hu</ref>. [[Файл:Welcome to Hungary (Closed on Sundays).jpg|міні|Білборд 2015 года «Сардэчна запрашаем у Венгрыю (закрыта па нядзелях)», які высмейвае стаўленне ўрада да мігрантаў з Блізкага Усходу]] У чэрвені 2015 года ўрад [[Віктар Орбан|Віктара Орбана]] пачаў кампанію па барацьбе супраць нелегальнай міграцыі: сярод лозунгаў былі такія, як «Калі ты прыйшоў у Венгрыю, ты не можаш забраць працу ў венграў!». У адказ на гэта Партыя двухвостага сабакі абвясціла акцыю ў адказ ураду і сабрала 33 мільёна форынтаў ад сваіх прыхільнікаў. На гэтыя грошы партыя ўсталявала каля 800 бігбордаў з іранічнымі лозунгамі на англійскай і венгерскай: «Прабачце нас за прэм'ер-міністра» і «Прыязджайце свабодна ў Венгрыю, мы ўжо працуем у Англіі!»<ref>''Német, Tamás.'' [http://index.hu/belfold/2015/06/04/megvan_a_kormany_menekultellenes_kampanyanak_ket_ujabb_szlogenje/ Megvan a kormány menekültellenes kampányának két újabb szlogenje.] Index (4 июня 2015).</ref><ref>[http://444.hu/2015/07/14/ujabb-plakatokat-keszit-a-ketfarku-kutyapart-es-a-vastagbor/ Újabb plakátokat készít a Kétfarkú Kutyapárt és a Vastagbőr.] 444.hu </ref><ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/hungary/11679642/Come-to-Hungary-were-already-working-in-London-says-pro-immigration-billboard-campaign.html 'Come to Hungary - we're already working in London' says pro-immigration billboard campaign.] Telegraph.co.uk </ref>. 4 лютага 2016 года апытанне Medián паказала, што 1 % жыхароў Венгрыі падтрымалі б партыю на выбарах. У тым жа годзе ў кастрычніку адбыўся рэферэндум па міграцыйных квотах, які суправаджаецца агрэсіўнай антымігранцкай кампаніяй венгерскага ўрада. З-за нізкай яўкі вынікі рэферэндуму не былі прызнаны, хоць пераважная большасць з тых, хто галасаваў па закліку кіруючай правай партыі, выступілі супраць прыёму Венгрыяй бежанцаў. Партыя двухвостага сабакі сабрала 100 тысяч еўра ад 4 тысяч добраахвотнікаў і расклеіла постэры, якія высмейвалі накіраваную супраць мігрантаў урадавую агітацыю: «Ці ведаеце вы, што ў Сірыі ідзе вайна?», «Ці ведаеце вы, што 1 мільён венграў хоча ў Еўропу?», «Ці ведаеце вы, што [[Неапазнаны лятаючы аб’ект|НЛА]] венгры сустракалі часцей, чым бежанцаў?» і г. д.<ref>[http://hvg.hu/itthon/20160204_ketfarku_kutyapart_median Sajátosan reagálta le a Kétfarkú Kutyapárt, hogy a Medián már méri őket.] Heti Világgazdaság</ref><ref>[https://euobserver.com/news/134869 Hungary’s satire party takes on migrant referendum]</ref> Лідар Партыі Георгій Кавач у інтэрв'ю [[BBC|BBC News]] сказаў, што звяртаецца да мільёнаў венграў, засмучаных дзеяннямі ўрада Венгрыі, і хоча падтрымаць іх. Тым самым партыя заклікала сапсаваць бюлетэні на рэферэндуме, што зрабілі 6 % людзей, якія ўдзельнічалі ў рэферэндуме. Незадоўга да рэферэндуму партыя стварыла мабільны дадатак, даступны для спампоўкі з сайта з заклікам «Галасуй не па правілах», заклікаючы зрабіць фота сапсаванага бюлетэня і выкласці ў сетку. За гэта партыя атрымала штраф у 832 тысячы форынтаў, паколькі публікаваць фота бюлетэня са зробленым выбарам забаранялася нават на ўмовах ананімнасці<ref>[http://www.bbc.com/news/world-europe-37310819 Hungary poster campaign pokes fun at migrant referendum.] BBC News </ref><ref>[http://www.npr.org/sections/thetwo-way/2016/10/03/496376263/hungarian-referendum-on-refugees-is-overwhelming-but-invalid Hungary's Referendum On Refugee Resettlement Is Overwhelming — But Invalid]. ''npr.org''</ref><ref>[http://index.hu/belfold/2016/10/07/jobbikos_javaslatra_832_ezer_forintra_buntette_az_nvb_a_ketfarku_kutyakat/ Jobbikos javaslatra 832 ezer forintra büntette az NVB a Kétfarkú Kutyákat]. ''index.hu''</ref>. У красавіку 2017 года партыя правяла ўрачыстае шэсце, высмейваючы чарговую ініцыятыву Віктара Орбана (у тым ліку па закрыцці Цэнтральнаеўрапейскага ўніверсітэта) і вынеслі плакаты на рускай і венгерскай мове з такімі лозунгамі, як «Мы не будзем калоніяй», «Нам не патрэбныя выбары», «Прэч свабоду прэсы» і г. д. {{зноскі}} {{ізаляваны артыкул}} [[Катэгорыя:Палітычныя партыі Венгрыі]] cvok2expeknk996ub7e190kd83wx3n7 0 677490 4186669 4172938 2022-08-14T14:56:06Z Artsiom91Bot 51617 /* Літаратура */катэгорыя з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{ДД}} {{цёзкі2|Бутаўт-Андрайковіч}} '''Міхал Тадэвушавіч (Фадзеевіч) Бутаўт-Андрайковіч''' (1778—1830) — дзяржаўны дзеяч. == Біяграфія == Паходзіў са шляхецкага роду [[Бутаўт-Андрайковічы|Бутаўт-Андрайковічаў]] герба «Грыф» з Гродзенскай губерні. Нарадзіўся ў сям’і пісара і падстарасты гродзенскага Тадэвуша Бутаўт-Андрайковіча. Бацька ўдзельнічаў у [[Паўстанне 1794 года|паўстанні 1794 года]], падпісаў акцэс пад № 306, суддзя крымінальнага суда парадкавай камісіі Гродзенскага павета. Міхал у 1794 годзе быў [[маёр]]ам кавалерыі і прымаў удзел у [[Паўстанне 1794 года|паўстанні]], «прысутнічаў» у [[бітва пад Слонімам|бітве пад Слонімам]], пры захопе Вільні і [[Штурм Прагі (1794)|Прагі]] (прадмесце Варшавы). У 1795—1797 г. служыў у наварасійскага губернатара [[Цімафей Іванавіч Туталмін|Туталміна]] па сакрэтных справах «французскага дыялекта». У [[1800]] — засядацель гродзенскага гродскага суда, у 1805—1808 — засядацель у 1-м дэпартаменце Літоўска-Гродзенскага галоўнага суда. У 1807 — [[асэсар]], у 1808—1810 — старшыня 2-га дэпартамента Літоўска-Гродзенскага галоўнага суда. У 1809—1810 па заданні міністра фінансаў займаўся абменам казённых асігнацыяў на залатыя і сярэбраныя манеты. За добрае выкананне справы атрымаў два стараствы ў Віленскай губерні на 12 гадоў без выплаты падаткаў. З 1810 быў гарадзенскім [[павятовы маршалак|павятовым маршалкам]] і на гэтай пасадзе сустракаў у [[Вайна 1812 года|1812]] спачатку французаў і палякаў, а пазней партызан [[Дзяніс Васільевіч Давыдаў|Д. Давыдава]]. У 1813—1817 — гродзенскі віцэ-губернатар, [[стацкі дарадца]] (1813). З 22.11.1817 па 05.02.1819 выконваў абавязкі [[Гродзенскі губернатар|губернатара]], а затым да 30.10.1824 быў грамадзянскім губернатарам. Стаў першым прэзідэнтам Гродзенскага таварыства дабрачыннасці (12(24).12.1819). Ініцыятары выдаткавалі яму 5 тыс. руб. серабром, і ён атрымаў 10 тыс. польскіх злотых ад ваеннага губернатара [[Андрэй Пятровіч Рымскі-Корсакаў|Рымскага-Корсакава]]. Выдаў загад аб даплаце да тэатральных білетаў, якая ішла ў касу таварыства. У 1820 садзейнічаў адкрыццю губернскай друкарні, пры ім пачалося будаўніцтва [[Аўгустоўскі канал|Аўгустоўскага канала]]. У 1822 выдаткаваў 10 дукатаў на кракаўскі [[помнік Касцюшку (Кракаў)|помнік Касцюшку]]. У 1826 прызначаны [[валынскі губернатар|валынскім грамадзянскім губернатарам]], узнагароджаны чынам [[Сапраўдны стацкі саветнік|сапраўднага стацкага дарадцы]]. У 1827 атрымаў адстаўку ў сувязі з находжаннем пад следствам за няправільнае расходванне земскіх грошаў. З 1830-х гадоў жыў у [[Пецярбург]]у. == Творы == * Пра школу Ланкастара. — Гродна, 1819 (на пол. мове); у [[Бібліятэка АН Літвы|Бібліятэцы АН Літвы]] захоўваецца зялёны рукапісны сшытак, у якім па-польску на 189 старонках напісаны «Нарысы Каўказа» М. Б-Андрайковіча. == Сям’я == У шлюбе з дваранкай С.Ланцэвіч меў дзяцей: * Яраслаў-Алаізы-Тадэвуш (1811); * Меланія (1815), грала на фартэп’яна дабрачынныя канцэрты; * Леанціна-Разалія (1817); * Уладзіслаў (1818); * Міхаліна-Марыяна (1819); * Аляксандр-Тадэвуш-Валянцін (1820); * Вольга-Багуміла (1822). == Літаратура == * {{крыніцы/Швед. Масоны і ложы на землях Беларусі|Анджэйкавіч (Бутаўт-Анджэйкавіч, Бутаўт-Андрэйкавіч) Міхал Тадэвушавіч (Фадзеевіч)}} {{Продкі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Бутаўт-Андрайковіч Міхал }} [[Катэгорыя:Павятовыя маршалкі гродзенскія]] [[Катэгорыя:Бутаўт-Андрайковічы]] [[Катэгорыя:Гродзенскія віцэ-губернатары]] [[Катэгорыя:Валынскія губернатары]] [[Катэгорыя:Правадзейныя стацкія саветнікі]] 0sgyvjpmsohatdlk9qqc2y89rwctydl 0 677776 4187094 4005968 2022-08-15T08:18:34Z Ellis Novak 30436 /* Мастакі, звязаныя з напрамкам arte povera */ вікіфікацыя wikitext text/x-wiki '''Артэ повера''' ({{lang-it|Arte povera}} — ''беднае мастацтва'') — мастацкі рух, які развіваўся ў [[1967]]-[[1977|77]] гадах. У 1967 годзе італьянскі мастацтвазнавец {{нп3|Джэрмана Чэлант||ru|Челант, Джермано}} выкарыстаў гэты тэрмін, апісваючы працы групы італьянскіх мастакоў, адметнай рысай якіх было выкрыццё суровасці матэрыялаў — металу, галін, шкла, каменя, газет, ануч. Выкарыстанне такіх матэрыялаў павінна было стаць адыходам ад традыцыйных матэрыялаў так званага высокага мастацтва. == Мастакі, звязаныя з напрамкам arte povera == [[Файл:Trap Pascali Tate Modern T12982.jpg|250px|міні|{{нп3|Піна Паскалі||ru|Паскали, Пино}}, ''Пастка'' ([[1968]])]] * [[П'ера Мандзоні]] * {{нп3|Мікеланджэла Пісталета||ru|Пистолетто, Микеланджело}} * {{нп3|Джавані Ансельма||ru|Ансельмо, Джованни}} * {{нп3|Піна Паскалі||ru|Паскали, Пино}} * {{нп3|Аліг'ера Баэці||ru|Боэтти, Алигьеро}} * {{нп3|П'ер Паола Кальцалары||it|Pier Paolo Calzolari}} * {{нп3|Лучана Фабра||ru|Фабро, Лучано}} * {{нп3|Яніс Кунеліс||ru|Кунеллис, Яннис}} * {{нп3|Марыа Мерц||ru|Мерц, Марио}} * {{нп3|Марыса Мерц||it|Marisa Merz}} * {{нп3|Джуліа Пааліні||ru|Паолини, Джулио}} * {{нп3|Джузэпэ Пеноне||ru|Пеноне, Джузеппе}} * {{нп3|Эміліа Прыні|||Emilio Prini}} * {{нп3|Жылберта Зорыа|||Gilberto Zorio}} {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.scultura-italiana.com/Approfondimenti/Arte_povera.htm La Scultura Italiana Arte Povera] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080510184250/http://www.scultura-italiana.com/Approfondimenti/Arte_povera.htm |date=10 мая 2008 }} {{Ref-lang|it}} — ілюстраваны артыкул. * [http://www.centrepompidou.fr/education/ressources/ENS-ArtePovera/ENS-ArtePovera.htm Цэнтр Пампіду: Arte Povera] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20120414145422/http://www.centrepompidou.fr/education/ressources/ENS-ArtePovera/ENS-ArtePovera.htm |date=14 красавіка 2012 }} {{Ref-lang|fr}} — ілюстраваны артыкул з прэзентацыяй некалькіх прац. * [http://www.guggenheimcollection.org/site/movement_works_Arte_Povera_0.html Музей Гугенхайма: Arte Povera] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080623060302/http://www.guggenheimcollection.org/site/movement_works_Arte_Povera_0.html |date=23 чэрвеня 2008 }} {{Ref-lang|en}} — нататка пра рух і некаторыя творы з апісаннем. * [https://web.archive.org/web/20080517103854/http://www.tate.org.uk/collections/glossary/definition.jsp?entryId=31 Калекцыя Tate: Arte Povera] {{Ref-lang|en}} — кароткая нататка і два прыклады твораў. {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Сучаснае мастацтва]] [[Катэгорыя:Мастацкія напрамкі]] gf700k2wc6yjwe9t6qppite43zn8do9 0 678252 4186677 3849801 2022-08-14T14:56:30Z Artsiom91Bot 51617 /* Спасылкі */катэгорыя з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Вучоны}} '''Ілья Іванавіч Энегольм''' (1760/1764{{Sfn|Большая медицинская энциклопедия}}, [[Швецыя]] — {{ДС|3|9|1838}}) — ваенны лекар, доктар медыцыны, інспектар студэнтаў Санкт-Пецярбургскай медыка-хірургічнай акадэміі, галоўны доктар арміі, [[Правадзейны стацкі саветнік|сапраўдны стацкі саветнік]]. == Біяграфія == Па нацыянальнасці — швед. Нарадзіўся ў шведскай камуне [[Норчэпінг]]у каля 1760 года і выхоўваўся дома. Медыцынскую адукацыю атрымаў ва [[Упсальскі ўніверсітэт|Упсальскім універсітэце]], адкуль быў выпушчаны са званнем лекара. У 1785 годзе прыехаў у Расію і, вытрымаўшы экзамен у Медыцынскай калегіі, атрымаў права лекарскай практыкі (са студзеня 1786) і займаўся ёю каля трох гадоў. Паступіў на службу лекарам у фінляндскую армію (1788), у фармаваны тады ў [[Выбарг]]у паходны шпіталь, але ўжо ў пачатку наступнага года быў пераведзены павятовым лекарам у {{нп3|Выбаргскі павет|Выбаргскі|ru|Выборгский уезд}} і {{нп3|Сердабольскі павет|Сердабольскі|ru|Сердобольский уезд}} паветы. Жадаючы атрымаць доктарскі дыплом прыкамандзіраваўся да {{нп3|Калінкінская бальніца|Калінкінскага шпіталя|ru|Калинкинская больница}} (у маі 1789), дзе слухаў лекцыі ў заснаваным пры ім хірургічным інстытуце. Здаўшы экзамен, быў прызнаны доктарам (1800) і атрымаў права свабоднай практыкі. Быў прызначаны ў фінляндскую армію, застаючыся, зрэшты, увесь час у Нэйшлоцкім {{нп3|Рэтраншэмент|рэтраншэменце|ru|Ретраншемент}}. Тут ён хутка звярнуў на сябе ўвагу як здольны і энергічны лекар, таму калі вырашана было заснаваць у Расіі медычныя ўправы, то ён быў прызначаны першым інспектарам [[Літоўская губерня|Літоўскай (Віленскай)]], тады яшчэ толькі што далучанай губерні. Сваю ўправу яму давялося адкрываць аднаму, таму што іншыя члены управы яшчэ не былі прызначаныя. Працы ў Літоўскай губерні было шмат, так як медыцынская справа ў ёй была зусім неарганізавана. Энегольм дзейна ўзяўся за працу. У хуткім часе медычная ўправа ўжо існавала не толькі па імені, але і фактычна. Галоўная медыцынская калегія, бачачы заслугі Энегольма, абрала яго ў 1802 годзе сваім ганаровым членам. Каля гэтага ж часу ён даслаў у медыцынскі савет сваё сачыненне на лацінскай мове «Гнілая і чумная гарачка», якое было адобрана медыцынскім саветам. Неўзабаве пасля гэтага ён быў прызначаны галоўным доктарам арміі. У 1809 годзе выйшаў у адстаўку. У тым жа годзе, пры ўдзеле графа [[Аляксей Андрэевіч Аракчэеў|А. А. Аракчэева]] Энегольм быў прызначаны інспектарам студэнтаў Санкт-Пецярбургскай медыка-хірургічнай акадэміі. На гэтай пасадзе ён праслужыў звыш дваццаці гадоў, прычым яму неаднаразова даводзілася выконваць абавязкі прэзідэнта Акадэміі. Быў выраблены ў [[Правадзейны стацкі саветнік|правадзейныя стацкія саветнікі]], атрымаў ордэны Св. Ганны 1-й ступені, Св. Станіслава 1-й ступені і Св. Уладзіміра 3-й ступені. Выконваючы свае абавязкі інспектара, ён у той жа час пастаянна прымаў удзел у якасці члена ў розных камісіях і камітэтах і, акрамя таго, даволі шмат пісаў па медыцыне. Ва «Усеагульным часопісе медычнай навукі», які выдаваўся медыка-хірургічнай акадэміяй, ім былі змешчаныя артыкулы: * О наружном употреблении табачных листов, производящих рвоту (1811 г., № 2), * Смертельные переносы после залечения свищей (1811 г., № 6), * О судорожном кашле (1812 г., № 1, 2), * О наростах чрезвычайной величины на ноздрях (1812 г., № 5), * Краткое обозрение ипохондрии (1813 г., № 4, 5). Ім была выдадзена «Кішэнная кніга ваеннай гігіены», сачыненне, якому ён прысвяціў каля трох гадоў працы. У 1831 годзе выйшаў у адстаўку. Памёр 3 верасня 1838 года. {{зноскі}} == Літаратура == * {{ВТ-РБС|Энегольм, Илья Иванович}} == Спасылкі == * {{Cite web|url=http://бмэ.орг/index.php/ЭНЕГОЛЬМ_Илья_Иванович|title=Энегольм Илья Иванович|author=|date=|publisher=|accessdate=2017-09-12|lang=|ref=Большая медицинская энциклопедия}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул}} {{DEFAULTSORT:Энегольм Ілья Іванавіч}} [[Катэгорыя:Правадзейныя стацкія саветнікі]] [[Катэгорыя:Дактары медыцыны]] [[Катэгорыя:Медыкі Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Медыкі Беларусі]] [[Катэгорыя:Медыкі Літвы]] [[Катэгорыя:Медыкі XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Медыкі XVIII стагоддзя]] syp854w4fa0vuni6zyucnmajsr8yk0d 0 680200 4187111 3860799 2022-08-15T08:48:42Z Chaikannik 120271 link wikitext text/x-wiki {{Іерарх }} '''Патрыярх Парфірый''' (свецкае імя '' Прваслаў Перыч''; нар. {{ДН|22|7|1961}}, г. [[Бечай]], [[Сербія]]) — [[Патрыярх (царкоўны сан)|Патрыярх]] [[Сербская Праваслаўная Царква|Сербскі]]. == Біяграфія == Скончыў пачатковую школу ў Чаругу, а гімназію — у [[Нові-Сад|Нові-Садзе]] ў 1980 годзе. Вывучаў археалогію на Філасофскім факультэце [[Бялградскі ўніверсітэт|Бялградскага ўніверсітэта]], у 1987 годзе скончыў Багаслоўскі факультэт Сербскай Праваслаўнай Царквы ў [[Бялград|Бялградзе]]. Пастрыжаны ў манаства 11 красавіка 1986 года сваім духоўным айцом іераманахам Ірынеем (Булавічам), пасля епіскапам Бачскім. 23 чэрвеня таго ж года епіскап Рашска-Прызрэнскі Павел (у 1990-2009 гады — Патрыярх Сербскі) рукапалажыў манаха Парфірыя ў сан іерадыякана ў манастыры Святой Троіцы ў Мушуціштэ. Навучаўся ў аспірантуры Багаслоўскага факультэта [[Афінскі ўніверсітэт|Афінскага ўніверсітэта]] ў 1987-1990 гадах. Там жа ў 2004 годзе абараніў доктарскую дысертацыю. 21 лістапада 1990 года рукапаложаны ў сан іераманаха ў манастыры Святых Архангелаў у Кавілі ([[Бацкая епархія]]) і тады ж прызначаны ігуменам гэтага манастыра. 14 мая 1999 года рашэннем Архіерэйскага Сабора абраны епіскапам Эгарскім, вікарыем Бацкай епархіі. 13 чэрвеня 1999 года Патрыярх Сербскі Павел узначаліў яго архіерэйскую хіратонію. 26 мая 2014 года Архіерэйскім Саборам абраны мітрапалітам [[Заграбска-Люблянская мітраполія|Заграбска-Люблянскім]]. Настолаванне, якое здзейсніў [[Ірыней (Патрыярх Сербскі)|Патрыярх Сербскі Ірыней]], адбылося 13 чэрвеня ў Кафедральным саборы Праабражэння Гасподняга ў [[Заграб|Заграбе]]. 18 лютага 2021 года Архіерэйскім саборам Сербскай Праваслаўнай Царквы абраны Патрыярхам Сербскім<ref>[http://church.by/by/news/mitropolit-zagrebsko-ljubljanskij-porfirij-izbran-patriarhom-serbskim МІТРАПАЛІТ ЗАГРАБСКА-ЛЮБЛЯНСКІ ПАРФІРЫЙ АБРАНЫ ПАТРЫЯРХАМ СЕРБСКІМ]</ref>. {{зноскі}} {{Прадстаяцелі Праваслаўных Цэркваў}} {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Епіскапы Сербскай праваслаўнай царквы]] [[Катэгорыя:Заграбска-Люблянская мітраполія]] ipnhscdij428oaik6nvothfx999drek 0 680975 4187112 3867041 2022-08-15T08:50:47Z Rymchonak 22863 /* Вядомыя носьбіты */ wikitext text/x-wiki '''Малінары''' — шматзначны тэрмін. == Вядомыя носьбіты == * [[Гвіда Малінары]] — канадскі мастак * [[Густаў дэ Малінары]] — бельгійскі эканаміст * [[Матэа Малінары]] — дзеяч каталіцкага касцёла і Ордэна езуітаў; доктар тэалогіі, педагог {{неадназначнасць}} 2qgl7s6kqrnrc1e341fdlvxfrv21u9e 0 683504 4186631 4168425 2022-08-14T13:35:57Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Клясціцкі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[Беларусь]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Расонскі раён]] |Уключае = 20 населеных пунктаў |Сталіца = [[Клясціцы]] |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]] |Скасаванне = |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = 1570 |Год перапісу = 2009 |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = 2 |Сайт = |Заўвагі = }} '''Кля́сціцкі сельсавет''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Расонскі раён|Расонскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Цэнтр — аграгарадок (да 2008 года вёска) [[Клясціцы]]. Утвораны 20 жніўня 1924 года ў складзе Расонскага раёна [[Полацкая акруга|Полацкай акругі]] [[БССР]]. Пасля скасавання акруговай сістэмы 26 ліпеня 1930 года ў Расонскім раёне БССР, з 21 чэрвеня 1935 года — Полацкай акругі, з 20 лютага 1938 года — Віцебскай вобласці, з 20 верасня 1944 года — [[Полацкая вобласць|Полацкай вобласці]], з 8 студзеня 1954 года — Віцебскай вобласці. 23 лістапада 1959 года ў склад сельсавета з [[Сяляўшчынскі сельсавет|Сяляўшчынскага сельсавета]] перададзены вёскі [[Замошша (Расонскі раён)|Замошша]] і [[Канцавыя (Расонскі раён)|Канцавыя]], з [[Сакалішчанскі сельсавет|Сакалішчанскага сельсавета]] — вёскі [[Абухава (Расонскі раён)|Абухава]] і [[Купелішча]]<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 23 лістапада 1959 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1959, № 16.</ref>. З 25 снежня 1962 года сельсавет у складзе [[Верхнядзвінскі раён|Верхнядзвінскага раёна]], за выключэннем вёскі [[Замошша (Расонскі раён)|Замошша]], якая была перададзена ў склад [[Полацкі раён|Полацкага раёна]]<ref>Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР ад 25 снежня 1962 г. Аб узбуйненні сельскіх раёнаў Беларускай ССР // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1962, № 41 (1000).</ref>. З 6 студзеня 1965 года ў складзе адноўленага Расонскага раёна. 8 красавіка 2004 года да сельсавета далучана тэрыторыя скасаваных [[Марачкоўскі сельсавет|Марачкоўскага]] (5 населеных пунктаў: вёскі [[Залессе (Расонскі раён)|Залессе]], [[Марачкова]], [[Маторына]], [[Мілавіды (Расонскі раён)|Мілавіды]] і [[Роўнае Поле (Расонскі раён)|Роўнае Поле]]) і [[Юхавіцкі сельсавет|Юхавіцкага]] (4 населеныя пункты: вёскі [[Красны Бор (Расонскі раён)|Красны Бор]], [[Сасновы Бор (Расонскі раён)|Сасновы Бор]], [[Хаданы]] і [[Юхавічы (Расонскі раён)|Юхавічы]]) сельсаветаў, у склад [[Сакалішчанскі сельсавет|Сакалішчанскага сельсавета]] перададзены 5 населеных пунктаў, якія знаходзіліся ў межах камунальнага ўнітарнага сельскагаспадарчага прадпрыемства «Гвардыя» ([[Валатоўкі (Расонскі раён)|Валатоўкі]], [[Галоўчыцы (Расонскі раён)|Галоўчыцы]], [[Забалоцце (Расонскі раён)|Забалоцце]], [[Купелішча]] і [[Маркова]])<ref>[https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83/2004-83(003-027).pdf&oldDocPage=1 Решение Витебского областного Совета депутатов от 8 апреля 2004 г. № 55 Об изменении административно-территориального устройства районов Витебской области] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211005192131/https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83%2F2004-83%28003-027%29.pdf&oldDocPage=1 |date=5 кастрычніка 2021 }}</ref>. Насельніцтва сельсавета паводле перапісу 2009 года — 1570 чалавек<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/viciebskaja.htm Колькасць насельніцтва населеных пунктаў Віцебскай вобласці Беларусі паводле перапісу 2009 года]{{ref-ru}}</ref>, з іх 89,6 % — [[беларусы]], 8,5 % — [[рускія ў Беларусі|рускія]], 0,9 % — [[украінцы ў Беларусі|украінцы]]<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic-comm2009.htm Этнічны склад насельніцтва сельсаветаў Беларусі паводле перапісу 2009 года]{{ref-ru}}</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. * Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с. {{Клясціцкі сельсавет}} {{Расонскі раён}} [[Катэгорыя:Клясціцкі сельсавет| ]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Верхнядзвінскага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] q3m0ebmthyw4gnap25ucof4wtsijsdi 0 683554 4186668 3886388 2022-08-14T14:56:04Z Artsiom91Bot 51617 /* Узнагароды */катэгорыя з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{дзяржаўны дзеяч}} '''Трафім Батвінка''' ({{lang-ru|Трофим Осипович Ботвинко}}; [[1782]] — пасля [[1814]]) — расійскі дзяржаўны дзеяч. == Біяграфія == Паходзіў ён з [[Магілёўшчына|Магілёўшчыны]]<ref name="kamunikat"/>. Паходзіў са шляхецкага роду Бутвілоўскіх-Батвінкаў герба «[[Старыконь (герб)|Старыконь]]», які спрадвеку пражываў у [[Вількамірскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Вількамірскім павеце]], а пасля перабраўся на Магілёўшчыну. Нарадзіўся ў сям’і Юзафа (Язэпа), відаць, млынара. Меў старэйшага брата [[Геранім Батвінка|Гераніма]]<ref name="PSB">Polski slownik biograficzny (Том 2), Polska Akademia Umiejętności, ISBN 8386301015</ref>. На дзяржаўнай службе з 31 снежня 1806 года<ref name="СГЧ">Список гражданским чинам первых четырех классов</ref>. Сваю службовую кар’еру Батвінка распачаў у [[Магілёўскі земскі суд|Магілёўскім земскім судзе]]<ref name="kamunikat"/>. [[Чэрыкаў]]скі земскі спраўнік. У 1812 г. спрыяў пераправе 2-й Заходняй арміі цераз р. [[Сож]] . У жніўні 1812 г. быў накіраваны ў [[Магілёўская губерня|Магілёўскую губерню]], занятую праціўнікам для збору звестак пра становішча ў тыле [[Вялікая армія|Вялікай арміі]]<ref name="Б1812">В. Безотосный. Разведка и планы сторон в 1812 году. 2005</ref>. Атрымаў за шматгадовую службу чын [[Тытулярны саветнік|тытулярнага саветніка]], а таксама пасаду в. а. [[асэсар]]а ў [[Магілёўская казённая палата|Магілёўскай казённай палаце]]<ref name="PSB"/>. Саветнік Гродзенскага губернскага праўлення<ref name="kamunikat">[http://pdf.kamunikat.org/download.php?item=18764-1.pdf Сяргей Токць. Горад і яго жыхары ў ХІХ-ХХ стст. Царскае чыноўніцтва Горадні: структура, сацыяльнае паходжанне і асаблівасці штодзённага жыцця]</ref>. 22 мая 1846 года атрымаў чын [[Сапраўдны стацкі саветнік|сапраўднага стацкага саветніка]]. Адміністратар Княства Ловіцкага. Меў дараванне 2700 рублёў і казённую кватэру. == Узнагароды == * [[Ордэн Святога Уладзіміра]] 4-й ступені (1822); * [[Ордэн Святой Ганны]] 2-й ступені (30 студзеня 1825); * Брыльянтавы знак [[ордэн Святой Ганны|ордэна Святой Ганны]] (1827); * [[Ордэн Святога Уладзіміра]] 3-й ступені (1840). {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Батвінка Трафім}} [[Катэгорыя:Дзяржаўныя дзеячы Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Правадзейныя стацкія саветнікі]] [[Катэгорыя:Удзельнікі вайны 1812 года]] hdvqlmlp9txcprzcu4onc4goeu8uprk 0 683638 4186629 4168421 2022-08-14T13:34:28Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Янкавіцкі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[Беларусь]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Расонскі раён]] |Уключае = 18 населеных пунктаў |Сталіца = [[Янкавічы (Расонскі раён)|Янкавічы]] |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]] |Скасаванне = |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = 946 |Год перапісу = 2009 |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = 2 |Сайт = |Заўвагі = }} '''Я́нкавіцкі сельсавет''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Расонскі раён|Расонскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Цэнтр — вёска [[Янкавічы (Расонскі раён)|Янкавічы]]. Утвораны 20 жніўня 1924 года як '''Сяляўшчынскі сельсавет''' у складзе Расонскага раёна [[Полацкая акруга|Полацкай акругі]] [[БССР]]. Цэнтр — вёска [[Сяляўшчына (Расонскі раён)|Сяляўшчына]]. Пасля скасавання акруговай сістэмы 26 ліпеня 1930 года ў Расонскім раёне БССР, з 21 чэрвеня 1935 года — Полацкай акругі, з 20 лютага 1938 года — Віцебскай вобласці, з 20 верасня 1944 года — [[Полацкая вобласць|Полацкай вобласці]], з 8 студзеня 1954 года — Віцебскай вобласці. 16 ліпеня 1954 года да сельсавета далучана тэрыторыя скасаванага [[Руднянскі сельсавет (Расонскі раён)|Руднянскага сельсавета]]<ref>Указ Президиума Верховного Совета БССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Витебской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.</ref>. 23 лістапада 1959 года ў адміністрацыйнае падпарадкаванне Расонскага пассавета перададзена вёска [[Залюбежжа]], у склад [[Клясціцкі сельсавет|Клясціцкага сельсавета]] — вёскі [[Замошша (Расонскі раён)|Замошша]] і [[Канцавыя (Расонскі раён)|Канцавыя]]<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 23 лістапада 1959 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1959, № 16.</ref>. З 25 снежня 1962 года сельсавет у складзе [[Полацкі раён|Полацкага раёна]]. 27 снежня 1962 года ў склад сельсавета ўключана вёска [[Замошша (Расонскі раён)|Замошша]] Клясціцкага сельсавета, якая была перададзена ў склад Полацкага раёна падчас скасавання Расонскага раёна<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога (сельскага) Савета дэпутатаў працоўных ад 27 снежня 1962 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).</ref>. З 6 студзеня 1965 года ў складзе адноўленага Расонскага раёна. 14 ліпеня 1967 года цэнтр сельсавета перанесены ў вёску Янкавічы, сельсавет перайменаваны ў Янкавіцкі<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 14 ліпеня 1967 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1967, № 33 (1191).</ref>. Насельніцтва сельсавета паводле перапісу 2009 года — 946 чалавек<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/viciebskaja.htm Колькасць насельніцтва населеных пунктаў Віцебскай вобласці Беларусі паводле перапісу 2009 года]{{ref-ru}}</ref>, з іх 91,5 % — [[беларусы]], 7,5 % — [[рускія ў Беларусі|рускія]], 0,5 % — [[украінцы ў Беларусі|украінцы]]<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic-comm2009.htm Этнічны склад насельніцтва сельсаветаў Беларусі паводле перапісу 2009 года]{{ref-ru}}</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. * Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с. {{Янкавіцкі сельсавет}} {{Расонскі раён}} [[Катэгорыя:Янкавіцкі сельсавет| ]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Полацкага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] nt4ov3dmiq6pgqw9g3i0svfkki4gomh 0 684125 4186952 3895358 2022-08-14T22:42:00Z wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя}} '''Беларускі фонд спартыўнай салідарнасці''' — фонд спартсменаў Беларусі, створаная ў жніўні 2020 года, аказвае фінансавую, псыхалягічную, арганізацыйную ды іншую дапамогу тым, хто пацярпеў ад рэжыму, узаемадзейнічае з міжнароднымі арганізацыямі ў розных відах спорту<ref>[https://www.svaboda.org/a/30982193.html Рэпрэсаваныя атлеты змогуць выступіць на Алімпіядзе, — Беларускі фонд спартыўнай салідарнасьці]</ref>. Фонд створаны славутымі спартовымі функцыянерамі і выбітнымі спартсменамі: чэмпіёнамі і прызёрамі Алімпійскіх гульняў і іншых міжнародных спаборніцтваў. == Марафон Свабоды == [[Файл:2021 MARATHONFORFREEDOM. 3151 - Paŭluk Šapiećka, 3588 - Evažyna Šapiećka-Dzičkoŭskaja.jpg|міні|злева|Удзельнікі «MARATHONFORFREEDOM-2021» ]] 7-16 жніўня 2021 года фондам быў арганізаваны анлайн-забег на дыстанцыю 2334 метры (па артыкуле 23.34 КоАП была асуджана большасць удзельнікаў мірных [[Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)|пратэстаў у 2020—2021 гадах у Беларусі]]). Забег быў разбіты на 10 дзён і кожны дзень быў прымеркаваны вызначанай тэме: падтрымцы [[Дзеячы навукі і культуры Беларусі, рэпрэсаваныя пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года|дзеячаў культуры]], лекараў, журналістаў, студэнтаў, [[Спіс палітвязняў Беларусі (2020—2021)|палітвязняў]], жанчын, рабочых, спартсменаў, Фонду спартыўнай салідарнасці і бегу ў Новую Беларусь<ref>[https://marathonforfreedom.org/ Онлайн-забег #MARATHONFORFREEDOM]</ref>. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Палітычны крызіс у Беларусі}} [[Катэгорыя:Палітычны крызіс у Беларусі (2020)]] cwmmu5m3se7ltk0g4j13n0w9mh80rmr 4187084 4186952 2022-08-15T08:01:26Z wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя}} '''Беларускі фонд спартыўнай салідарнасці''' — фонд спартсменаў Беларусі, створаны ў жніўні 2020 года, аказвае фінансавую, псіхалагічную, арганізацыйную ды іншую дапамогу пацярпелым ад рэжыму, узаемадзейнічае з міжнароднымі арганізацыямі ў розных відах спорту<ref>[https://www.svaboda.org/a/30982193.html Рэпрэсаваныя атлеты змогуць выступіць на Алімпіядзе, — Беларускі фонд спартыўнай салідарнасьці]</ref>. Фонд створаны вядомымі спартыўнымі функцыянерамі і спартсменамі — чэмпіёнамі і прызёрамі Алімпійскіх гульняў і іншых міжнародных спаборніцтваў. == Марафон Свабоды == [[Файл:2021 MARATHONFORFREEDOM. 3151 - Paŭluk Šapiećka, 3588 - Evažyna Šapiećka-Dzičkoŭskaja.jpg|міні|злева|Удзельнікі «MARATHONFORFREEDOM-2021» ]] 7-16 жніўня 2021 года фондам быў арганізаваны анлайн-забег на дыстанцыю 2334 метры (па артыкуле 23.34 КоАП была асуджана большасць удзельнікаў мірных [[Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)|пратэстаў у 2020—2021 гадах у Беларусі]]). Забег быў разбіты на 10 дзён і кожны дзень быў прымеркаваны вызначанай тэме: падтрымцы [[Дзеячы навукі і культуры Беларусі, рэпрэсаваныя пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года|дзеячаў культуры]], лекараў, журналістаў, студэнтаў, [[Спіс палітвязняў Беларусі (2020—2021)|палітвязняў]], жанчын, рабочых, спартсменаў, Фонду спартыўнай салідарнасці і бегу ў Новую Беларусь<ref>[https://marathonforfreedom.org/ Онлайн-забег #MARATHONFORFREEDOM]</ref>. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Палітычны крызіс у Беларусі}} [[Катэгорыя:Палітычны крызіс у Беларусі (2020)]] qiv5hln8ilv7kw0ll08fwqo2ubxuni6 4187086 4187084 2022-08-15T08:02:24Z wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя}} '''Беларускі фонд спартыўнай салідарнасці''' — фонд спартсменаў Беларусі, створаны ў жніўні 2020 года, аказвае фінансавую, псіхалагічную, арганізацыйную ды іншую дапамогу пацярпелым ад рэжыму, узаемадзейнічае з міжнароднымі арганізацыямі ў розных відах спорту<ref>[https://www.svaboda.org/a/30982193.html Рэпрэсаваныя атлеты змогуць выступіць на Алімпіядзе, — Беларускі фонд спартыўнай салідарнасьці]</ref>. Фонд створаны вядомымі спартыўнымі функцыянерамі і спартсменамі — чэмпіёнамі і прызёрамі Алімпійскіх гульняў і іншых міжнародных спаборніцтваў. == Марафон Свабоды == [[Файл:2021 MARATHONFORFREEDOM. 3151 - Paŭluk Šapiećka, 3588 - Evažyna Šapiećka-Dzičkoŭskaja.jpg|міні|злева|Удзельнікі «MARATHONFORFREEDOM-2021» ]] 7-16 жніўня 2021 года фондам быў арганізаваны анлайн-забег на дыстанцыю 2334 метры (па артыкуле 23.34 КоАП была асуджана большасць удзельнікаў мірных [[Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)|пратэстаў у 2020—2021 гадах у Беларусі]]). Забег быў разбіты на 10 дзён і кожны дзень быў прымеркаваны вызначанай тэме: падтрымцы [[Дзеячы навукі і культуры Беларусі, рэпрэсаваныя пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года|дзеячаў культуры]], лекараў, журналістаў, студэнтаў, [[Спіс палітвязняў Беларусі (2020—2021)|палітвязняў]], жанчын, рабочых, спартсменаў, Фонду спартыўнай салідарнасці і бегу ў Новую Беларусь<ref>[https://marathonforfreedom.org/ Онлайн-забег #MARATHONFORFREEDOM]</ref>. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Палітычны крызіс у Беларусі}} [[Катэгорыя:Палітычны крызіс у Беларусі (2020)]] 9chdvmh3eug9mgyya1gz66jzdjrrvch 0 686675 4186672 4111061 2022-08-14T14:56:15Z Artsiom91Bot 51617 /* Літаратура */катэгорыя з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Уладзімір Андрэевіч Опель''' ({{lang-ru|Влади́мир Андре́евич О́ппель}}; 11 (23) снежня 1872, {{МН|Санкт-Пецярбург||}}, [[Расійская імперыя]] — {{ДС|7|10|1932}}, [[Ленінград]], [[СССР]]) — расійскі хірург, доктар медыцынскіх навук (1899), [[прафесар]] (1908), [[сапраўдны стацкі саветнік]], старшыня XX-га ўсесаюзнага з’езду хірургаў (1928), заснавальнік хірургічнай навуковай школы, адзін з заснавальнікаў сасудзістай, эндакрыннай, ваенна-палявой хірургіі ў СССР. Уладзімір Андрэевіч з’яўляецца заснавальнікам вучэння аб этапным лячэнні параненых, неабходнасці набліжэння актыўнай хірургічнай дапамогі параненым да поля бою, спецыялізацыі ваенна-палявых шпіталяў. == Літаратура == * Санкт-Петербург. Петроград. Ленинград: Энциклопедический справочник / Ред. коллегия: Белова Л. Н., Булдаков Г. Н., Дегтярев А. Я. и др. — М.: научное издательство «Большая Российская Энциклопедия». 1992. — 687 с.; ил. — ISBN 5-85270-037-1 {{ref-ru}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Опель Уладзімір Андрэевіч}} [[Катэгорыя:Выпускнікі санкт-пецярбургскіх гімназій Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Дактары медыцыны]] [[Катэгорыя:Хірургі Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Правадзейныя стацкія саветнікі]] [[Катэгорыя:Удзельнікі Першай сусветнай вайны]] [[Катэгорыя:Ваенныя ўрачы Расійскай імперыі]] 6n02wvo5644y1lwgcgecl6fkfmm49vu 0 687544 4187135 4122690 2022-08-15T09:20:02Z wikitext text/x-wiki {{асоба }} '''Ірына Алегаўна Леўшына''' – беларуская журналістка і [[Палітычныя зняволеныя|палітычная зняволеная]] {{нп3|Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі|be-x-old|Рэжым Лукашэнкі}}. Галоўная рэдактарка ​​прыватнага інфармацыйнага агенцтва [[БелаПАН]]. == Біяграфія == Працавала няпоўны працоўны дзень у газетах «Счастливый случай» і «[[Рэспубліка (газета)|Рэспубліка]]». Паколькі яна гадавала маленькае дзіця, не магла знайсці сталую працу<ref>{{cite web |autor = |title = Ирина Левшина: Моя мечта - уважать руководство моей страны |date = 2019-12-12 |accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Reform.by]]|url = https://reform.by/emancipation-irina-levshina|first=Ольга|last=Мжельская|language = ru|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210901073548/https://reform.by/emancipation-irina-levshina|archivedate=2021-09-01}}</ref>. Прыйшла ў агенцтва [[БелаПАН]] у 1992 годзе. Пасаду галоўнага рэдактара агенцтва заняла ў 2018 годзе пасля смерці [[Алесь Ліпай|Алеся Ліпая]], заснавальніка і галоўнага рэдактара [[БелаПАН]] з 1991 года<ref>{{cite web |autor = |title = Ірына Леўшына: БелаПАН зараз перажывае самы складаны перыяд |date = 2018-11-19 |accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Беларускае Радыё Рацыя]]|first=Стас|last=Дадэрка |url = https://www.racyja.com/palityka/iryna-leushyna-belapan-zaraz-perazhyv/ |language = be|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921163256/https://www.racyja.com/palityka/iryna-leushyna-belapan-zaraz-perazhyv/|archivedate=2021-09-21}}</ref>. 9 жніўня 2018 года яе затрымалі на 48 гадзін па абвінавачванні ў незаконным выкарыстанні інфармацыі дзяржаўнага інфармацыйнага агенцтва [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва|БелТА]]. [[Следчы камітэт Рэспублікі Беларусь|Следчы камітэт]] у [[Справа БелТА|справе БелТА]] абвінаваціў шэраг незалежных СМІ і журналістаў у незаконным выкарыстанні платнай інфармацыі агенцтва БелТА. Сумы, якія БелТА павінна была страціць з-за іх, вагаліся ад 3000 да 7000 [[BYN]]<ref>{{cite web|work={{нп3|Polska Agencja Prasowa|Polska Agencja Prasowa|pl|Polska Agencja Prasowa}}|last=pj|date=2018-11-09|title = Dziennikarze wolnych mediów i korespondent Deutsche Welle oskarżeni w sprawie Biełty |accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Белсат]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921163714/https://naviny.belsat.eu/pl/news/dziennikarze-bielapan-i-deutsche-welle-uslyszeli-zarzuty-w-sprawie-bielty/|archivedate=2021-09-21|url = https://belsat.eu/pl/news/dziennikarze-bielapan-i-deutsche-welle-uslyszeli-zarzuty-w-sprawie-bielty/ |language = pl}}</ref>. З заклікам да вызвалення журналістаў выступілі [[Еўрапейскі Саюз]], [[Савет Еўропы]], [[Арганізацыя па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе|АБСЕ]] і «[[Рэпарцёры без межаў]]»<ref>{{cite web |title = Białoruś: Zatrzymani dziennikarze już na wolności |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180811111704/https://www.rp.pl/Media/180819914-Bialorus-Zatrzymani-dziennikarze-juz-na-wolnosci.html|archivedate=2018-08-11|accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Rzeczpospolita (газета)|Rzeczpospolita]]|url = https://www.rp.pl/Media/180819914-Bialorus-Zatrzymani-dziennikarze-juz-na-wolnosci.html|date=2018-08-10|language = pl|work=[[Польскае Радыё]]}}</ref>. У канцы жніўня 2018 года ёй быў забаронены выезд з краіны<ref>{{cite web|title=Białoruscy dziennikarze podejrzewani w „sprawie Biełty” z zakazem opuszczania kraju|accessdate=2020-05-31|publisher=[[Белсат]]|url=https://belsat.eu/pl/news/bialoruscy-dziennikarze-podejrzewani-w-sprawie-bielty-z-zakazem-opuszczania-kraju/|archiveurl=https://archive.today/20210921164543/https://naviny.belsat.eu/pl/news/bialoruscy-dziennikarze-podejrzewani-w-sprawie-bielty-z-zakazem-opuszczania-kraju/|archivedate=21 верасня 2021|last=jb|work=[[TUT.BY]]|language=pl|date=2018-08-27|deadurl=no}}</ref>. 29 лістапада 2018 года Следчы камітэт зняў абвінавачванні, але Леўшыне прышлося выплаціць кампенсацыю шкоды [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва|БелТА]] ў памеры 12000 BYN і штраф памерам 735 BYN<ref>{{cite web |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200416232940/https://novychas.by/hramadstva/iryna-leuszyna-sprava-belta-mahla-prosta-razval|archivedate=2020-04-16|title = Ірына Леўшына: «Справа БЕЛТА» магла проста разваліцца ў судзе |accessdate = 2020-05-31 |date=2018-11-30|work=[[Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|publisher = [[Новы Час (газета)|Новы Час]]|language=be|url = https://novychas.by/hramadstva/iryna-leuszyna-sprava-belta-mahla-prosta-razval}}</ref>. У лістападзе 2018 года была вылучана разам з [[Таццяна Каравянкова|Таццянай Каравянковай]] з БелаПАН і [[Аляксандр Леанідавіч Тамковіч|Аляксандрам Тамковічам]] са «Свободных новостей-плюс» на нацыянальную прэмію беларускіх праваабаронцаў<ref>{{cite web |title = Наш зямляк можа стаць Журналістам года. Вядомы шорт-ліст Нацыянальнай прэміі беларускіх праваабаронцаў |publisher = [[Рэгіянальная газета]] |date = 2018-12-03 |accessdate = 2020-05-31|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921165549/https://rh.by/ru/2018/12/03/nash-zyamlyak-mozha-stats-zhurnalistam-goda-vyadomy-short-list-natsyyanalnaj-premii-belaruskih-pravaabarontsau/|archivedate=2021-09-21|url = https://rh.by/ru/2018/12/03/nash-zyamlyak-mozha-stats-zhurnalistam-goda-vyadomy-short-list-natsyyanalnaj-premii-belaruskih-pravaabarontsau/ |language = be}}</ref><ref>{{cite web|title=Вызначаны шорт-ліст Нацыянальнай прэміі беларускіх праваабаронцаў|work=[[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]]|accessdate=2020-05-31|publisher={{нп3|Polskie Radio dla Zagranicy|Polskie Radio dla Zagranicy|uk|Polskie Radio dla Zagranicy}}|url=http://archiwum.polradio.pl/4/88/Artykul/394821|last=юл|language=be|archiveurl=https://archive.today/20210921165053/http://archiwum.polradio.pl/4/88/Artykul/394821|archivedate=21 верасня 2021|date=2018-11-30|deadurl=no}}</ref>. 18 жніўня 2021 года сілавікі {{нп3|Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі|be-x-old|Рэжым Лукашэнкі}} правялі ператрусы ў рэдакцыі і журналістаў [[БелаПАН]], канфіскавалі тэхніку, некалькі супрацоўнікаў былі арыштаваныя, у тым ліку галоўная рэдактарка Леўшына<ref>{{Cite web|last=als|first=|date=2021-08-18|title=Belarus: Lukaschenkos Regime geht gegen unabhängige Nachrichtenagentur Belapan vor|archiveurl=https://archive.today/20210818162919/https://www.spiegel.de/ausland/belarus-lukaschenkos-regime-geht-gegen-unabhaengige-nachrichtenagentur-belapan-vor-a-0ccb58ef-b01e-4658-a445-28ca8ccaa283|archivedate=18 жніўня 2021|url=https://www.spiegel.de/ausland/belarus-lukaschenkos-regime-geht-gegen-unabhaengige-nachrichtenagentur-belapan-vor-a-0ccb58ef-b01e-4658-a445-28ca8ccaa283|url-status=live|accessdate=2021-08-18|work={{нп3|Deutsche Presse-Agentur|Deutsche Presse-Agentur|uk|Deutsche Presse-Agentur}}|publisher=[[Der Spiegel]]|language=de|deadurl=no}}</ref><ref>{{cite web|title=Praca redakcji BiełaPAN sparaliżowana po rewizji białoruskich służb. Agencja będzie kontynuować pracę z zagranicy|date=2021-08-19|accessdate =2021-08-19|publisher={{нп3|TVN24|TVN24|uk|TVN24 (телеканал)}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907191903/https://tvn24.pl/swiat/bialorus-bielapan-po-rewizji-sluzb-bedzie-kontynuowac-prace-z-zagranicy-5197981|archivedate=2021-09-07|last=asty\mtom|work={{нп3|Польскае агенцтва друку|Польскае агенцтва друку|pl|Polska Agencja Prasowa}}|url=https://tvn24.pl/swiat/bialorus-bielapan-po-rewizji-sluzb-bedzie-kontynuowac-prace-z-zagranicy-5197981|language=pl}}</ref>. Леўшына была арыштаваная ў рамках крымінальнай справы паводле арт. 342 [[Крымінальны кодэкс Рэспублікі Беларусь|КК]] («Арганізацыя і актыўны ўдзел у дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак»)<ref name="трох2">{{Cite web|date=2021-08-19|title=Заява аб прызнанні трох супрацоўнікаў "БелаПАН" палітычнымі зняволенымі|url=http://spring96.org/be/news/104721|url-status=live|archive-url=https://archive.ph/kw08u|archive-date=2021-08-26|access-date=2021-08-26|website=|publisher=[[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]]|language=be}}</ref><ref name=":0" />. Леўшына разам з іншымі зняволенымі супрацоўнікамі [[БелаПАН]] сумеснай заявай дзесяці арганізацый, сярод якіх [[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]], [[Беларуская асацыяцыя журналістаў]], [[Беларускі Хельсінкскі камітэт|Беларускі Хельсінскі камітэт]], [[Беларускі ПЭН-цэнтр|Беларускі ПЕН-цэнтр]], 19 жніўня 2021 года была прызнана [[Палітычныя зняволеныя|палітычнай зняволенай]]<ref name="трох2" /><ref name=":0">{{Cite web|date=2021-08-19|title=Зняволеныя супрацоўнікі «БелаПАН» прызнаныя палітвязнямі|url=https://novychas.by/hramadstva/znjavolenyja-supracouniki-belapan-pryznanyja-palit|url-status=live|archive-url=https://archive.ph/XfYlM|archive-date=2021-08-26|access-date=2021-08-26|language=be|publisher=[[Новы Час (газета)|Новы Час]]}}</ref>. == Узнагароды == * У 2018 годзе ёй было прысвоена званне журналісткі года ў рамках штогадовых узнагарод праваабаронцаў у Беларусі. У абгрунтаванні было сказана, што Леўшына клапацілася, каб праблема [[Правы чалавека ў Беларусі|правоў чалавека ў Беларусі]] не знікала з інфармацыйнай прасторы<ref>{{cite web |title = Białoruś: Dziennikarka Iryna Leuszyna z nagrodą obrońców praw człowieka |accessdate = 2020-05-31 |publisher = {{нп3|Dziennik Gazeta Prawna|Dziennik Gazeta Prawna|pl|Dziennik Gazeta Prawna}}|url = http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/1386550,bialorus-dziennikarka-iryna-leuszyna-z-nagroda-obroncow-praw-czlowieka.html|language=pl|work={{нп3|Польскае агенцтва друку|Польскае агенцтва друку|pl|Polska Agencja Prasowa}}|first=Justyna|last=Prus|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921162040/https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1386550,bialorus-dziennikarka-iryna-leuszyna-z-nagroda-obroncow-praw-czlowieka.html|archivedate=2021-09-21}}</ref>. == Зноскі == {{reflist}} == Спасылкі == * [https://prisoners.spring96.org/be/person/iryna-leuszyna Старонка Ірыны Леўшынай на сайце Праваабарончага цэнтра «Вясна»] [[Катэгорыя:Асобы, прызнаныя вязнямі сумлення праваабарончым цэнтрам «Вясна»]] [[Катэгорыя:Палітвязні Беларусі]] [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] ppjlulcn9gm5o3p5dvs278fehhytjmz 4187154 4187135 2022-08-15T10:09:09Z wikitext text/x-wiki {{асоба }} '''Ірына Алегаўна Леўшына''' – беларуская журналістка і [[Палітычныя зняволеныя|палітычная зняволеная]] {{нп3|Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі|be-x-old|Рэжым Лукашэнкі}}. Галоўная рэдактарка ​​прыватнага інфармацыйнага агенцтва [[БелаПАН]]. == Біяграфія == Працавала няпоўны працоўны дзень у газетах «Счастливый случай» і «[[Рэспубліка (газета)|Рэспубліка]]». Паколькі яна гадавала маленькае дзіця, не магла знайсці сталую працу<ref>{{cite web |autor = |title = Ирина Левшина: Моя мечта - уважать руководство моей страны |date = 2019-12-12 |accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Reform.by]]|url = https://reform.by/emancipation-irina-levshina|first=Ольга|last=Мжельская|language = ru|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210901073548/https://reform.by/emancipation-irina-levshina|archivedate=2021-09-01}}</ref>. Прыйшла ў агенцтва [[БелаПАН]] у 1992 годзе. Пасаду галоўнага рэдактара агенцтва заняла ў 2018 годзе пасля смерці [[Алесь Ліпай|Алеся Ліпая]], заснавальніка і галоўнага рэдактара [[БелаПАН]] з 1991 года<ref>{{cite web |autor = |title = Ірына Леўшына: БелаПАН зараз перажывае самы складаны перыяд |date = 2018-11-19 |accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Беларускае Радыё Рацыя]]|first=Стас|last=Дадэрка |url = https://www.racyja.com/palityka/iryna-leushyna-belapan-zaraz-perazhyv/ |language = be|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921163256/https://www.racyja.com/palityka/iryna-leushyna-belapan-zaraz-perazhyv/|archivedate=2021-09-21}}</ref>. 9 жніўня 2018 года яе затрымалі на 48 гадзін па абвінавачванні ў незаконным выкарыстанні інфармацыі дзяржаўнага інфармацыйнага агенцтва [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва|БелТА]]. [[Следчы камітэт Рэспублікі Беларусь|Следчы камітэт]] у [[Справа БелТА|справе БелТА]] абвінаваціў шэраг незалежных СМІ і журналістаў у незаконным выкарыстанні платнай інфармацыі агенцтва БелТА. Сумы, якія БелТА павінна была страціць з-за іх, вагаліся ад 3000 да 7000 [[BYN]]<ref>{{cite web|work={{нп3|Polska Agencja Prasowa|Polska Agencja Prasowa|pl|Polska Agencja Prasowa}}|last=pj|date=2018-11-09|title = Dziennikarze wolnych mediów i korespondent Deutsche Welle oskarżeni w sprawie Biełty |accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Белсат]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921163714/https://naviny.belsat.eu/pl/news/dziennikarze-bielapan-i-deutsche-welle-uslyszeli-zarzuty-w-sprawie-bielty/|archivedate=2021-09-21|url = https://belsat.eu/pl/news/dziennikarze-bielapan-i-deutsche-welle-uslyszeli-zarzuty-w-sprawie-bielty/ |language = pl}}</ref>. З заклікам да вызвалення журналістаў выступілі [[Еўрапейскі Саюз]], [[Савет Еўропы]], [[Арганізацыя па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе|АБСЕ]] і «[[Рэпарцёры без межаў]]»<ref>{{cite web |title = Białoruś: Zatrzymani dziennikarze już na wolności |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180811111704/https://www.rp.pl/Media/180819914-Bialorus-Zatrzymani-dziennikarze-juz-na-wolnosci.html|archivedate=2018-08-11|accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Rzeczpospolita (газета)|Rzeczpospolita]]|url = https://www.rp.pl/Media/180819914-Bialorus-Zatrzymani-dziennikarze-juz-na-wolnosci.html|date=2018-08-10|language = pl|work=[[Польскае Радыё]]}}</ref>. У канцы жніўня 2018 года ёй быў забаронены выезд з краіны<ref>{{cite web|title=Białoruscy dziennikarze podejrzewani w „sprawie Biełty” z zakazem opuszczania kraju|accessdate=2020-05-31|publisher=[[Белсат]]|url=https://belsat.eu/pl/news/bialoruscy-dziennikarze-podejrzewani-w-sprawie-bielty-z-zakazem-opuszczania-kraju/|archiveurl=https://archive.today/20210921164543/https://naviny.belsat.eu/pl/news/bialoruscy-dziennikarze-podejrzewani-w-sprawie-bielty-z-zakazem-opuszczania-kraju/|archivedate=21 верасня 2021|last=jb|work=[[TUT.BY]]|language=pl|date=2018-08-27|deadurl=no}}</ref>. 29 лістапада 2018 года Следчы камітэт зняў абвінавачванні, але Леўшыне прышлося выплаціць кампенсацыю шкоды [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва|БелТА]] ў памеры 12000 BYN і штраф памерам 735 BYN<ref>{{cite web |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200416232940/https://novychas.by/hramadstva/iryna-leuszyna-sprava-belta-mahla-prosta-razval|archivedate=2020-04-16|title = Ірына Леўшына: «Справа БЕЛТА» магла проста разваліцца ў судзе |accessdate = 2020-05-31 |date=2018-11-30|work=[[Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|publisher = [[Новы Час (газета)|Новы Час]]|language=be|url = https://novychas.by/hramadstva/iryna-leuszyna-sprava-belta-mahla-prosta-razval}}</ref>. У лістападзе 2018 года была вылучана разам з [[Таццяна Каравянкова|Таццянай Каравянковай]] з БелаПАН і [[Аляксандр Леанідавіч Тамковіч|Аляксандрам Тамковічам]] са «Свободных новостей-плюс» на нацыянальную прэмію беларускіх праваабаронцаў<ref>{{cite web |title = Наш зямляк можа стаць Журналістам года. Вядомы шорт-ліст Нацыянальнай прэміі беларускіх праваабаронцаў |publisher = [[Рэгіянальная газета]] |date = 2018-12-03 |accessdate = 2020-05-31|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921165549/https://rh.by/ru/2018/12/03/nash-zyamlyak-mozha-stats-zhurnalistam-goda-vyadomy-short-list-natsyyanalnaj-premii-belaruskih-pravaabarontsau/|archivedate=2021-09-21|url = https://rh.by/ru/2018/12/03/nash-zyamlyak-mozha-stats-zhurnalistam-goda-vyadomy-short-list-natsyyanalnaj-premii-belaruskih-pravaabarontsau/ |language = be}}</ref><ref>{{cite web|title=Вызначаны шорт-ліст Нацыянальнай прэміі беларускіх праваабаронцаў|work=[[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]]|accessdate=2020-05-31|publisher={{нп3|Polskie Radio dla Zagranicy|Polskie Radio dla Zagranicy|uk|Polskie Radio dla Zagranicy}}|url=http://archiwum.polradio.pl/4/88/Artykul/394821|last=юл|language=be|archiveurl=https://archive.today/20210921165053/http://archiwum.polradio.pl/4/88/Artykul/394821|archivedate=21 верасня 2021|date=2018-11-30|deadurl=no}}</ref>. 18 жніўня 2021 года сілавікі {{нп3|Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі|be-x-old|Рэжым Лукашэнкі}} правялі ператрусы ў рэдакцыі і журналістаў [[БелаПАН]], канфіскавалі тэхніку, некалькі супрацоўнікаў былі арыштаваныя, у тым ліку галоўная рэдактарка Леўшына<ref>{{Cite web|last=als|first=|date=2021-08-18|title=Belarus: Lukaschenkos Regime geht gegen unabhängige Nachrichtenagentur Belapan vor|archiveurl=https://archive.today/20210818162919/https://www.spiegel.de/ausland/belarus-lukaschenkos-regime-geht-gegen-unabhaengige-nachrichtenagentur-belapan-vor-a-0ccb58ef-b01e-4658-a445-28ca8ccaa283|archivedate=18 жніўня 2021|url=https://www.spiegel.de/ausland/belarus-lukaschenkos-regime-geht-gegen-unabhaengige-nachrichtenagentur-belapan-vor-a-0ccb58ef-b01e-4658-a445-28ca8ccaa283|url-status=live|accessdate=2021-08-18|work={{нп3|Deutsche Presse-Agentur|Deutsche Presse-Agentur|uk|Deutsche Presse-Agentur}}|publisher=[[Der Spiegel]]|language=de|deadurl=no}}</ref><ref>{{cite web|title=Praca redakcji BiełaPAN sparaliżowana po rewizji białoruskich służb. Agencja będzie kontynuować pracę z zagranicy|date=2021-08-19|accessdate =2021-08-19|publisher={{нп3|TVN24|TVN24|uk|TVN24 (телеканал)}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907191903/https://tvn24.pl/swiat/bialorus-bielapan-po-rewizji-sluzb-bedzie-kontynuowac-prace-z-zagranicy-5197981|archivedate=2021-09-07|last=asty\mtom|work={{нп3|Польскае агенцтва друку|Польскае агенцтва друку|pl|Polska Agencja Prasowa}}|url=https://tvn24.pl/swiat/bialorus-bielapan-po-rewizji-sluzb-bedzie-kontynuowac-prace-z-zagranicy-5197981|language=pl}}</ref>. Леўшына была арыштаваная ў рамках крымінальнай справы паводле арт. 342 [[Крымінальны кодэкс Рэспублікі Беларусь|КК]] («Арганізацыя і актыўны ўдзел у дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак»)<ref name="трох2">{{Cite web|date=2021-08-19|title=Заява аб прызнанні трох супрацоўнікаў "БелаПАН" палітычнымі зняволенымі|url=http://spring96.org/be/news/104721|url-status=live|archive-url=https://archive.ph/kw08u|archive-date=2021-08-26|access-date=2021-08-26|website=|publisher=[[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]]|language=be}}</ref><ref name=":0" />. Леўшына разам з іншымі зняволенымі супрацоўнікамі [[БелаПАН]] сумеснай заявай дзесяці арганізацый, сярод якіх [[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]], [[Беларуская асацыяцыя журналістаў]], [[Беларускі Хельсінкскі камітэт|Беларускі Хельсінскі камітэт]], [[Беларускі ПЭН-цэнтр|Беларускі ПЕН-цэнтр]], 19 жніўня 2021 года была прызнана [[Палітычныя зняволеныя|палітычнай зняволенай]]<ref name="трох2" /><ref name=":0">{{Cite web|date=2021-08-19|title=Зняволеныя супрацоўнікі «БелаПАН» прызнаныя палітвязнямі|url=https://novychas.by/hramadstva/znjavolenyja-supracouniki-belapan-pryznanyja-palit|url-status=live|archive-url=https://archive.ph/XfYlM|archive-date=2021-08-26|access-date=2021-08-26|language=be|publisher=[[Новы Час (газета)|Новы Час]]}}</ref>. == Узнагароды == * У 2018 годзе ёй было прысвоена званне журналісткі года ў рамках штогадовых узнагарод праваабаронцаў у Беларусі. У абгрунтаванні было сказана, што Леўшына клапацілася, каб праблема [[Правы чалавека ў Беларусі|правоў чалавека ў Беларусі]] не знікала з інфармацыйнай прасторы<ref>{{cite web |title = Białoruś: Dziennikarka Iryna Leuszyna z nagrodą obrońców praw człowieka |accessdate = 2020-05-31 |publisher = {{нп3|Dziennik Gazeta Prawna|Dziennik Gazeta Prawna|pl|Dziennik Gazeta Prawna}}|url = http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/1386550,bialorus-dziennikarka-iryna-leuszyna-z-nagroda-obroncow-praw-czlowieka.html|language=pl|work={{нп3|Польскае агенцтва друку|Польскае агенцтва друку|pl|Polska Agencja Prasowa}}|first=Justyna|last=Prus|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921162040/https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1386550,bialorus-dziennikarka-iryna-leuszyna-z-nagroda-obroncow-praw-czlowieka.html|archivedate=2021-09-21}}</ref>. == Зноскі == {{reflist}} == Спасылкі == * [https://prisoners.spring96.org/be/person/iryna-leuszyna Старонка Ірыны Леўшынай на сайце Праваабарончага цэнтра «Вясна»] {{DEFAULTSORT:Леўшына Ірына Алегаўна}} [[Катэгорыя:Асобы, прызнаныя вязнямі сумлення праваабарончым цэнтрам «Вясна»]] [[Катэгорыя:Палітвязні Беларусі]] [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] hbd2os8ksvcnyw91lmhfdjrwo5knsnv 4187181 4187154 2022-08-15T11:39:31Z wikitext text/x-wiki {{асоба}} '''Ірына Алегаўна Леўшына''' — беларуская журналістка і [[Палітычныя зняволеныя|палітычная зняволеная]] [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]]. Галоўная рэдактарка ​​прыватнага інфармацыйнага агенцтва [[БелаПАН]]. == Біяграфія == Працавала няпоўны працоўны дзень у газетах «Счастливый случай» і «[[Рэспубліка (газета)|Рэспубліка]]». Паколькі яна гадавала маленькае дзіця, не магла знайсці сталую працу<ref>{{cite web |autor = |title = Ирина Левшина: Моя мечта - уважать руководство моей страны |date = 2019-12-12 |accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Reform.by]]|url = https://reform.by/emancipation-irina-levshina|first=Ольга|last=Мжельская|language = ru|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210901073548/https://reform.by/emancipation-irina-levshina|archivedate=2021-09-01}}</ref>. Прыйшла ў агенцтва [[БелаПАН]] у 1992 годзе. Пасаду галоўнага рэдактара агенцтва заняла ў 2018 годзе пасля смерці [[Алесь Ліпай|Алеся Ліпая]], заснавальніка і галоўнага рэдактара [[БелаПАН]] з 1991 года<ref>{{cite web |autor = |title = Ірына Леўшына: БелаПАН зараз перажывае самы складаны перыяд |date = 2018-11-19 |accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Беларускае Радыё Рацыя]]|first=Стас|last=Дадэрка |url = https://www.racyja.com/palityka/iryna-leushyna-belapan-zaraz-perazhyv/ |language = be|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921163256/https://www.racyja.com/palityka/iryna-leushyna-belapan-zaraz-perazhyv/|archivedate=2021-09-21}}</ref>. 9 жніўня 2018 года яе затрымалі на 48 гадзін па абвінавачванні ў незаконным выкарыстанні інфармацыі дзяржаўнага інфармацыйнага агенцтва [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва|БелТА]]. [[Следчы камітэт Рэспублікі Беларусь|Следчы камітэт]] у [[Справа БелТА|справе БелТА]] абвінаваціў шэраг незалежных СМІ і журналістаў у незаконным выкарыстанні платнай інфармацыі агенцтва БелТА. Сумы, якія БелТА павінна была страціць з-за іх, вагаліся ад 3000 да 7000 [[BYN]]<ref>{{cite web|work={{нп3|Polska Agencja Prasowa|Polska Agencja Prasowa|pl|Polska Agencja Prasowa}}|last=pj|date=2018-11-09|title = Dziennikarze wolnych mediów i korespondent Deutsche Welle oskarżeni w sprawie Biełty |accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Белсат]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921163714/https://naviny.belsat.eu/pl/news/dziennikarze-bielapan-i-deutsche-welle-uslyszeli-zarzuty-w-sprawie-bielty/|archivedate=2021-09-21|url = https://belsat.eu/pl/news/dziennikarze-bielapan-i-deutsche-welle-uslyszeli-zarzuty-w-sprawie-bielty/ |language = pl}}</ref>. З заклікам да вызвалення журналістаў выступілі [[Еўрапейскі Саюз]], [[Савет Еўропы]], [[Арганізацыя па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе|АБСЕ]] і «[[Рэпарцёры без межаў]]»<ref>{{cite web |title = Białoruś: Zatrzymani dziennikarze już na wolności |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180811111704/https://www.rp.pl/Media/180819914-Bialorus-Zatrzymani-dziennikarze-juz-na-wolnosci.html|archivedate=2018-08-11|accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Rzeczpospolita (газета)|Rzeczpospolita]]|url = https://www.rp.pl/Media/180819914-Bialorus-Zatrzymani-dziennikarze-juz-na-wolnosci.html|date=2018-08-10|language = pl|work=[[Польскае Радыё]]}}</ref>. У канцы жніўня 2018 года ёй быў забаронены выезд з краіны<ref>{{cite web|title=Białoruscy dziennikarze podejrzewani w „sprawie Biełty” z zakazem opuszczania kraju|accessdate=2020-05-31|publisher=[[Белсат]]|url=https://belsat.eu/pl/news/bialoruscy-dziennikarze-podejrzewani-w-sprawie-bielty-z-zakazem-opuszczania-kraju/|archiveurl=https://archive.today/20210921164543/https://naviny.belsat.eu/pl/news/bialoruscy-dziennikarze-podejrzewani-w-sprawie-bielty-z-zakazem-opuszczania-kraju/|archivedate=21 верасня 2021|last=jb|work=[[TUT.BY]]|language=pl|date=2018-08-27|deadurl=no}}</ref>. 29 лістапада 2018 года Следчы камітэт зняў абвінавачванні, але Леўшыне прышлося выплаціць кампенсацыю шкоды [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва|БелТА]] ў памеры 12000 BYN і штраф памерам 735 BYN<ref>{{cite web |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200416232940/https://novychas.by/hramadstva/iryna-leuszyna-sprava-belta-mahla-prosta-razval|archivedate=2020-04-16|title = Ірына Леўшына: «Справа БЕЛТА» магла проста разваліцца ў судзе |accessdate = 2020-05-31 |date=2018-11-30|work=[[Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|publisher = [[Новы Час (газета)|Новы Час]]|language=be|url = https://novychas.by/hramadstva/iryna-leuszyna-sprava-belta-mahla-prosta-razval}}</ref>. У лістападзе 2018 года была вылучана разам з [[Таццяна Каравянкова|Таццянай Каравянковай]] з БелаПАН і [[Аляксандр Леанідавіч Тамковіч|Аляксандрам Тамковічам]] са «Свободных новостей-плюс» на нацыянальную прэмію беларускіх праваабаронцаў<ref>{{cite web |title = Наш зямляк можа стаць Журналістам года. Вядомы шорт-ліст Нацыянальнай прэміі беларускіх праваабаронцаў |publisher = [[Рэгіянальная газета]] |date = 2018-12-03 |accessdate = 2020-05-31|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921165549/https://rh.by/ru/2018/12/03/nash-zyamlyak-mozha-stats-zhurnalistam-goda-vyadomy-short-list-natsyyanalnaj-premii-belaruskih-pravaabarontsau/|archivedate=2021-09-21|url = https://rh.by/ru/2018/12/03/nash-zyamlyak-mozha-stats-zhurnalistam-goda-vyadomy-short-list-natsyyanalnaj-premii-belaruskih-pravaabarontsau/ |language = be}}</ref><ref>{{cite web|title=Вызначаны шорт-ліст Нацыянальнай прэміі беларускіх праваабаронцаў|work=[[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]]|accessdate=2020-05-31|publisher={{нп3|Polskie Radio dla Zagranicy|Polskie Radio dla Zagranicy|uk|Polskie Radio dla Zagranicy}}|url=http://archiwum.polradio.pl/4/88/Artykul/394821|last=юл|language=be|archiveurl=https://archive.today/20210921165053/http://archiwum.polradio.pl/4/88/Artykul/394821|archivedate=21 верасня 2021|date=2018-11-30|deadurl=no}}</ref>. 18 жніўня 2021 года сілавікі {{нп3|Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі|be-x-old|Рэжым Лукашэнкі}} правялі ператрусы ў рэдакцыі і журналістаў [[БелаПАН]], канфіскавалі тэхніку, некалькі супрацоўнікаў былі арыштаваныя, у тым ліку галоўная рэдактарка Леўшына<ref>{{Cite web|last=als|first=|date=2021-08-18|title=Belarus: Lukaschenkos Regime geht gegen unabhängige Nachrichtenagentur Belapan vor|archiveurl=https://archive.today/20210818162919/https://www.spiegel.de/ausland/belarus-lukaschenkos-regime-geht-gegen-unabhaengige-nachrichtenagentur-belapan-vor-a-0ccb58ef-b01e-4658-a445-28ca8ccaa283|archivedate=18 жніўня 2021|url=https://www.spiegel.de/ausland/belarus-lukaschenkos-regime-geht-gegen-unabhaengige-nachrichtenagentur-belapan-vor-a-0ccb58ef-b01e-4658-a445-28ca8ccaa283|url-status=live|accessdate=2021-08-18|work={{нп3|Deutsche Presse-Agentur|Deutsche Presse-Agentur|uk|Deutsche Presse-Agentur}}|publisher=[[Der Spiegel]]|language=de|deadurl=no}}</ref><ref>{{cite web|title=Praca redakcji BiełaPAN sparaliżowana po rewizji białoruskich służb. Agencja będzie kontynuować pracę z zagranicy|date=2021-08-19|accessdate =2021-08-19|publisher={{нп3|TVN24|TVN24|uk|TVN24 (телеканал)}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907191903/https://tvn24.pl/swiat/bialorus-bielapan-po-rewizji-sluzb-bedzie-kontynuowac-prace-z-zagranicy-5197981|archivedate=2021-09-07|last=asty\mtom|work={{нп3|Польскае агенцтва друку|Польскае агенцтва друку|pl|Polska Agencja Prasowa}}|url=https://tvn24.pl/swiat/bialorus-bielapan-po-rewizji-sluzb-bedzie-kontynuowac-prace-z-zagranicy-5197981|language=pl}}</ref>. Леўшына была арыштаваная ў рамках крымінальнай справы паводле арт. 342 [[Крымінальны кодэкс Рэспублікі Беларусь|КК]] («Арганізацыя і актыўны ўдзел у дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак»)<ref name="трох2">{{Cite web|date=2021-08-19|title=Заява аб прызнанні трох супрацоўнікаў "БелаПАН" палітычнымі зняволенымі|url=http://spring96.org/be/news/104721|url-status=live|archive-url=https://archive.ph/kw08u|archive-date=2021-08-26|access-date=2021-08-26|website=|publisher=[[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]]|language=be}}</ref><ref name=":0" />. Леўшына разам з іншымі зняволенымі супрацоўнікамі [[БелаПАН]] сумеснай заявай дзесяці арганізацый, сярод якіх [[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]], [[Беларуская асацыяцыя журналістаў]], [[Беларускі Хельсінкскі камітэт|Беларускі Хельсінскі камітэт]], [[Беларускі ПЭН-цэнтр|Беларускі ПЕН-цэнтр]], 19 жніўня 2021 года была прызнана [[Палітычныя зняволеныя|палітычнай зняволенай]]<ref name="трох2" /><ref name=":0">{{Cite web|date=2021-08-19|title=Зняволеныя супрацоўнікі «БелаПАН» прызнаныя палітвязнямі|url=https://novychas.by/hramadstva/znjavolenyja-supracouniki-belapan-pryznanyja-palit|url-status=live|archive-url=https://archive.ph/XfYlM|archive-date=2021-08-26|access-date=2021-08-26|language=be|publisher=[[Новы Час (газета)|Новы Час]]}}</ref>. == Узнагароды == * У 2018 годзе ёй было прысвоена званне журналісткі года ў рамках штогадовых узнагарод праваабаронцаў у Беларусі. У абгрунтаванні было сказана, што Леўшына клапацілася, каб праблема [[Правы чалавека ў Беларусі|правоў чалавека ў Беларусі]] не знікала з інфармацыйнай прасторы<ref>{{cite web |title = Białoruś: Dziennikarka Iryna Leuszyna z nagrodą obrońców praw człowieka |accessdate = 2020-05-31 |publisher = {{нп3|Dziennik Gazeta Prawna|Dziennik Gazeta Prawna|pl|Dziennik Gazeta Prawna}}|url = http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/1386550,bialorus-dziennikarka-iryna-leuszyna-z-nagroda-obroncow-praw-czlowieka.html|language=pl|work={{нп3|Польскае агенцтва друку|Польскае агенцтва друку|pl|Polska Agencja Prasowa}}|first=Justyna|last=Prus|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921162040/https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1386550,bialorus-dziennikarka-iryna-leuszyna-z-nagroda-obroncow-praw-czlowieka.html|archivedate=2021-09-21}}</ref>. == Заўвагі == {{reflist}} == Спасылкі == * [https://prisoners.spring96.org/be/person/iryna-leuszyna Старонка Ірыны Леўшынай на сайце Праваабарончага цэнтра «Вясна»] {{DEFAULTSORT:Леўшына Ірына Алегаўна}} [[Катэгорыя:Асобы, прызнаныя вязнямі сумлення праваабарончым цэнтрам «Вясна»]] [[Катэгорыя:Палітвязні Беларусі]] [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] 9anq43n2of0vbzjkwups1nxb3tg1i3f 4187182 4187181 2022-08-15T11:43:12Z wikitext text/x-wiki {{асоба}} '''Ірына Алегаўна Леўшына''' — беларуская журналістка і [[Палітычныя зняволеныя|палітычная зняволеная]] [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]]. Галоўная рэдактарка ​​прыватнага інфармацыйнага агенцтва [[БелаПАН]]. == Біяграфія == Працавала няпоўны працоўны дзень у газетах «Счастливый случай» і «[[Рэспубліка (газета)|Рэспубліка]]», не магла знайсці сталую працу, бо гадавала маленькае дзіця<ref>{{cite web |autor = |title = Ирина Левшина: Моя мечта - уважать руководство моей страны |date = 2019-12-12 |accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Reform.by]]|url = https://reform.by/emancipation-irina-levshina|first=Ольга|last=Мжельская|language = ru|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210901073548/https://reform.by/emancipation-irina-levshina|archivedate=2021-09-01}}</ref>. Прыйшла ў агенцтва [[БелаПАН]] у 1992 годзе. Пасаду галоўнага рэдактара агенцтва заняла ў 2018 годзе пасля смерці [[Алесь Ліпай|Алеся Ліпая]], заснавальніка і галоўнага рэдактара [[БелаПАН]] з 1991 года<ref>{{cite web |autor = |title = Ірына Леўшына: БелаПАН зараз перажывае самы складаны перыяд |date = 2018-11-19 |accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Беларускае Радыё Рацыя]]|first=Стас|last=Дадэрка |url = https://www.racyja.com/palityka/iryna-leushyna-belapan-zaraz-perazhyv/ |language = be|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921163256/https://www.racyja.com/palityka/iryna-leushyna-belapan-zaraz-perazhyv/|archivedate=2021-09-21}}</ref>. 9 жніўня 2018 года яе затрымалі на 48 гадзін па абвінавачванні ў незаконным выкарыстанні інфармацыі дзяржаўнага інфармацыйнага агенцтва [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва|БелТА]]. [[Следчы камітэт Рэспублікі Беларусь|Следчы камітэт]] у [[Справа БелТА|справе БелТА]] абвінаваціў шэраг незалежных СМІ і журналістаў у незаконным выкарыстанні платнай інфармацыі агенцтва БелТА. Сумы, якія БелТА павінна была страціць з-за іх, вагаліся ад 3000 да 7000 [[BYN]]<ref>{{cite web|work={{нп3|Polska Agencja Prasowa|Polska Agencja Prasowa|pl|Polska Agencja Prasowa}}|last=pj|date=2018-11-09|title = Dziennikarze wolnych mediów i korespondent Deutsche Welle oskarżeni w sprawie Biełty |accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Белсат]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921163714/https://naviny.belsat.eu/pl/news/dziennikarze-bielapan-i-deutsche-welle-uslyszeli-zarzuty-w-sprawie-bielty/|archivedate=2021-09-21|url = https://belsat.eu/pl/news/dziennikarze-bielapan-i-deutsche-welle-uslyszeli-zarzuty-w-sprawie-bielty/ |language = pl}}</ref>. З заклікам да вызвалення журналістаў выступілі [[Еўрапейскі Саюз]], [[Савет Еўропы]], [[Арганізацыя па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе|АБСЕ]] і «[[Рэпарцёры без межаў]]»<ref>{{cite web |title = Białoruś: Zatrzymani dziennikarze już na wolności |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180811111704/https://www.rp.pl/Media/180819914-Bialorus-Zatrzymani-dziennikarze-juz-na-wolnosci.html|archivedate=2018-08-11|accessdate = 2020-05-31 |publisher = [[Rzeczpospolita (газета)|Rzeczpospolita]]|url = https://www.rp.pl/Media/180819914-Bialorus-Zatrzymani-dziennikarze-juz-na-wolnosci.html|date=2018-08-10|language = pl|work=[[Польскае Радыё]]}}</ref>. У канцы жніўня 2018 года ёй быў забаронены выезд з краіны<ref>{{cite web|title=Białoruscy dziennikarze podejrzewani w „sprawie Biełty” z zakazem opuszczania kraju|accessdate=2020-05-31|publisher=[[Белсат]]|url=https://belsat.eu/pl/news/bialoruscy-dziennikarze-podejrzewani-w-sprawie-bielty-z-zakazem-opuszczania-kraju/|archiveurl=https://archive.today/20210921164543/https://naviny.belsat.eu/pl/news/bialoruscy-dziennikarze-podejrzewani-w-sprawie-bielty-z-zakazem-opuszczania-kraju/|archivedate=21 верасня 2021|last=jb|work=[[TUT.BY]]|language=pl|date=2018-08-27|deadurl=no}}</ref>. 29 лістапада 2018 года Следчы камітэт зняў абвінавачванні, але Леўшыне прышлося выплаціць кампенсацыю шкоды [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва|БелТА]] ў памеры 12000 BYN і штраф памерам 735 BYN<ref>{{cite web |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200416232940/https://novychas.by/hramadstva/iryna-leuszyna-sprava-belta-mahla-prosta-razval|archivedate=2020-04-16|title = Ірына Леўшына: «Справа БЕЛТА» магла проста разваліцца ў судзе |accessdate = 2020-05-31 |date=2018-11-30|work=[[Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|publisher = [[Новы Час (газета)|Новы Час]]|language=be|url = https://novychas.by/hramadstva/iryna-leuszyna-sprava-belta-mahla-prosta-razval}}</ref>. У лістападзе 2018 года была вылучана разам з [[Таццяна Каравянкова|Таццянай Каравянковай]] з БелаПАН і [[Аляксандр Леанідавіч Тамковіч|Аляксандрам Тамковічам]] са «Свободных новостей-плюс» на нацыянальную прэмію беларускіх праваабаронцаў<ref>{{cite web |title = Наш зямляк можа стаць Журналістам года. Вядомы шорт-ліст Нацыянальнай прэміі беларускіх праваабаронцаў |publisher = [[Рэгіянальная газета]] |date = 2018-12-03 |accessdate = 2020-05-31|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921165549/https://rh.by/ru/2018/12/03/nash-zyamlyak-mozha-stats-zhurnalistam-goda-vyadomy-short-list-natsyyanalnaj-premii-belaruskih-pravaabarontsau/|archivedate=2021-09-21|url = https://rh.by/ru/2018/12/03/nash-zyamlyak-mozha-stats-zhurnalistam-goda-vyadomy-short-list-natsyyanalnaj-premii-belaruskih-pravaabarontsau/ |language = be}}</ref><ref>{{cite web|title=Вызначаны шорт-ліст Нацыянальнай прэміі беларускіх праваабаронцаў|work=[[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]]|accessdate=2020-05-31|publisher={{нп3|Polskie Radio dla Zagranicy|Polskie Radio dla Zagranicy|uk|Polskie Radio dla Zagranicy}}|url=http://archiwum.polradio.pl/4/88/Artykul/394821|last=юл|language=be|archiveurl=https://archive.today/20210921165053/http://archiwum.polradio.pl/4/88/Artykul/394821|archivedate=21 верасня 2021|date=2018-11-30|deadurl=no}}</ref>. 18 жніўня 2021 года сілавікі [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]] правялі ператрусы ў рэдакцыі і журналістаў [[БелаПАН]], канфіскавалі тэхніку, некалькі супрацоўнікаў былі арыштаваныя, у тым ліку галоўная рэдактарка Леўшына<ref>{{Cite web|last=als|first=|date=2021-08-18|title=Belarus: Lukaschenkos Regime geht gegen unabhängige Nachrichtenagentur Belapan vor|archiveurl=https://archive.today/20210818162919/https://www.spiegel.de/ausland/belarus-lukaschenkos-regime-geht-gegen-unabhaengige-nachrichtenagentur-belapan-vor-a-0ccb58ef-b01e-4658-a445-28ca8ccaa283|archivedate=18 жніўня 2021|url=https://www.spiegel.de/ausland/belarus-lukaschenkos-regime-geht-gegen-unabhaengige-nachrichtenagentur-belapan-vor-a-0ccb58ef-b01e-4658-a445-28ca8ccaa283|url-status=live|accessdate=2021-08-18|work={{нп3|Deutsche Presse-Agentur|Deutsche Presse-Agentur|uk|Deutsche Presse-Agentur}}|publisher=[[Der Spiegel]]|language=de|deadurl=no}}</ref><ref>{{cite web|title=Praca redakcji BiełaPAN sparaliżowana po rewizji białoruskich służb. Agencja będzie kontynuować pracę z zagranicy|date=2021-08-19|accessdate =2021-08-19|publisher={{нп3|TVN24|TVN24|uk|TVN24 (телеканал)}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907191903/https://tvn24.pl/swiat/bialorus-bielapan-po-rewizji-sluzb-bedzie-kontynuowac-prace-z-zagranicy-5197981|archivedate=2021-09-07|last=asty\mtom|work={{нп3|Польскае агенцтва друку|Польскае агенцтва друку|pl|Polska Agencja Prasowa}}|url=https://tvn24.pl/swiat/bialorus-bielapan-po-rewizji-sluzb-bedzie-kontynuowac-prace-z-zagranicy-5197981|language=pl}}</ref>. Леўшына была арыштаваная ў рамках крымінальнай справы паводле арт. 342 [[Крымінальны кодэкс Рэспублікі Беларусь|КК]] («Арганізацыя і актыўны ўдзел у дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак»)<ref name="трох2">{{Cite web|date=2021-08-19|title=Заява аб прызнанні трох супрацоўнікаў "БелаПАН" палітычнымі зняволенымі|url=http://spring96.org/be/news/104721|url-status=live|archive-url=https://archive.ph/kw08u|archive-date=2021-08-26|access-date=2021-08-26|website=|publisher=[[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]]|language=be}}</ref><ref name=":0" />. Леўшына разам з іншымі зняволенымі супрацоўнікамі [[БелаПАН]] сумеснай заявай дзесяці арганізацый, сярод якіх [[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]], [[Беларуская асацыяцыя журналістаў]], [[Беларускі Хельсінкскі камітэт|Беларускі Хельсінскі камітэт]], [[Беларускі ПЭН-цэнтр|Беларускі ПЕН-цэнтр]], 19 жніўня 2021 года была прызнана [[Палітычныя зняволеныя|палітычнай зняволенай]]<ref name="трох2" /><ref name=":0">{{Cite web|date=2021-08-19|title=Зняволеныя супрацоўнікі «БелаПАН» прызнаныя палітвязнямі|url=https://novychas.by/hramadstva/znjavolenyja-supracouniki-belapan-pryznanyja-palit|url-status=live|archive-url=https://archive.ph/XfYlM|archive-date=2021-08-26|access-date=2021-08-26|language=be|publisher=[[Новы Час (газета)|Новы Час]]}}</ref>. == Узнагароды == * У 2018 годзе Ірыне Леўшынай нададзена званне журналісткі года ў рамках штогадовых узнагарод праваабаронцаў у Беларусі. У абгрунтаванні было сказана, што Леўшына клапацілася, каб праблема [[Правы чалавека ў Беларусі|правоў чалавека ў Беларусі]] не знікала з інфармацыйнай прасторы<ref>{{cite web |title = Białoruś: Dziennikarka Iryna Leuszyna z nagrodą obrońców praw człowieka |accessdate = 2020-05-31 |publisher = {{нп3|Dziennik Gazeta Prawna|Dziennik Gazeta Prawna|pl|Dziennik Gazeta Prawna}}|url = http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/1386550,bialorus-dziennikarka-iryna-leuszyna-z-nagroda-obroncow-praw-czlowieka.html|language=pl|work={{нп3|Польскае агенцтва друку|Польскае агенцтва друку|pl|Polska Agencja Prasowa}}|first=Justyna|last=Prus|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921162040/https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1386550,bialorus-dziennikarka-iryna-leuszyna-z-nagroda-obroncow-praw-czlowieka.html|archivedate=2021-09-21}}</ref>. == Заўвагі == {{reflist}} == Спасылкі == * [https://prisoners.spring96.org/be/person/iryna-leuszyna Старонка Ірыны Леўшынай на сайце Праваабарончага цэнтра «Вясна»] {{DEFAULTSORT:Леўшына Ірына Алегаўна}} [[Катэгорыя:Асобы, прызнаныя вязнямі сумлення праваабарончым цэнтрам «Вясна»]] [[Катэгорыя:Палітвязні Беларусі]] [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] nd0alsxcg4helh02qwzsiqcwx1xccc7 0 688093 4186666 4142721 2022-08-14T14:55:58Z Artsiom91Bot 51617 /* Літаратура */катэгорыя з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Асоба}} Князь '''Уладзімір Фёдаравіч Адоеўскі''' (30 ліпеня (11 жніўня) 1804 або 1 (13) жніўня 1804, {{МН|Масква||}} — 27 лютага (11 сакавіка) 1869, там жа) — рускі [[пісьменнік]] і мысліцель эпохі рамантызму, адзін з заснавальнікаў рускага музыказнаўства. У 1823—1825 гадах старшыня юнацкага таварыства любамудраў. Выдавец шэрагу часопісаў і альманахаў. З 1846 году — дырэктар [[Румянцаўскі музей|Румянцаўскага музея]]. У сярэдзіне 1840-х гадоў перайшоў ад літаратурнай да грамадскай дзейнасці, атрымаў вядомасць як філантроп. Камергер (1836), гофмайстар і тайны саветнік (1858), сенатар (1861). Як пісьменнік і мысліцель князь Адоеўскі доўгі час знаходзіўся пад уплывам [[Эрнст Тэадор Амадэй Гофман|Гофмана]] і [[Фрыдрых Вільгельм Іозеф фон Шэлінг|Ф. В. Шэлінга]]. Захапляўся акультнымі вучэннямі, за што атрымаў мянушку «рускага Фаўста». Вядомы як майстар фантастычнай рамантычнай аповесці, адным з першых у Расіі эксперыментаваў з жанрам утопіі («4338-ы год: Пецярбургскія лісты»), працягваў традыцыі асветніцкай сатыры. Пры публікацыі твораў выкарыстаў больш за 20 псеўданімаў і криыптонімаў, баючыся «выпусціць» імя княскага роду. {{зноскі}} == Літаратура == * Санкт-Петербург. Петроград. Ленинград: Энциклопедический справочник / Ред. коллегия: Белова Л. Н., Булдаков Г. Н., Дегтярев А. Я. и др. — М.: научное издательство «Большая Российская Энциклопедия». 1992. — 687 с.; ил. — ISBN 5-85270-037-1 {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Адоеўскі Уладзімір Фёдаравіч}} [[Катэгорыя:Філосафы Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Філосафы XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Пісьменнікі Расіі XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Рускамоўныя пісьменнікі XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Пісьменнікі рамантызму]] [[Катэгорыя:Казачнікі]] [[Катэгорыя:Пісьменнікі-фантасты]] [[Катэгорыя:Выдаўцы Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Рэдактары Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Члены Рускага геаграфічнага таварыства да 1917 года]] [[Катэгорыя:Члены Маскоўскага Англійскага клуба да 1917 года]] [[Катэгорыя:Акультысты]] [[Катэгорыя:Правадзейныя стацкія саветнікі]] [[Катэгорыя:Сенатары Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Грамадскія дзеячы Расійскай імперыі]] 3kidv1yqtztzmxq3hzva1ivrqibymxa 0 696783 4186593 4172402 2022-08-14T12:19:49Z StachLysy 62453 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом | Назва = Патаемны сад | Арыгінальная назва = {{lang-en|The Secret Garden}} | Тып = [[Саўндтрэк]] | Аўтар = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Выдадзены = 31.08.1993<ref name="AllMusic" /><ref name="Soundtrack.net" /> | Запісаны = | Працягласць = 30:56 | Лэйбл = {{нп5|Varèse Sarabande||en|Varèse Sarabande}}<ref name="Discogs" /> | Агляды = * [[AllMusic]] {{Рэйтынг-5|3}}<ref name="AllMusic" /> * {{нп5|Rate Your Music||en|Rate Your Music}} {{Рэйтынг-5|3.77}}<ref name="Rate Your Music" /> * {{нп5|SensCritique||fr|SensCritique}} {{Рэйтынг-10|7.7}}<ref name="SensCritique" /> | Храналогія = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Папярэдні альбом = | Пап_год = | Гэты альбом = Патаемны сад | Год = 1993 | Наступны альбом = [[Тры колеры: Сіні (саўндтрэк)|Тры колеры: Сіні]] | Наст_год = 1994 | Іншае = }} «'''Патаемны сад'''» ({{lang-en|The Secret Garden}}) — [[саўндтрэк]] [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] да [[Патаемны сад (фільм, 1993)|аднайменнага фільма]] 1993 года. == Спіс кампазіцый == {{Track listing | title1 = Main Title | length1 = 3:33 | title2 = Leaving The Docks | length2 = 1:27 | title3 = Mary Downstairs | length3 = 2:05 | title4 = First Time Outside | length4 = 1:24 | title5 = Skipping Rope | length5 = 0:53 | title6 = Entering The Garden | length6 = 0:59 | title7 = Walking Through The Garden | length7 = 1:52 | title8 = Mary And Robin Together | length8 = 0:49 | title9 = Shows Dickson Garden | length9 = 1:05 | title10 = Awakening Of Spring | length10 = 1:48 | title11 = Craven Leaves | length11 = 2:35 | title12 = Taking Colin To The Garden | length12 = 1:10 | title13 = Colin Opens His Eyes | length13 = 2:00 | title14 = Colin Tries Standing | length14 = 0:51 | title15 = Colin Loves Mary | length15 = 0:55 | title16 = Craven's Return | length16 = 2:16 | title17 = Looking At Photos | length17 = 0:42 | title18 = Craven To The Garden | length18 = 0:35 | title19 = Colin Senses Craven | length19 = 1:32 | title20 = Happily Ever After | length20 = 2:25 | total_length = 30:56 }} == Узнагароды і намінацыі == {| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 90%;" |- !scope="col"|Кінапрэмія !scope="col"|{{Comment|Дата|Спасылкі ў гэтым слупку вядуць на старонкі цырымоній}} !scope="col"|Прэмія / Катэгорыя !scope="col"|Намінант !scope="col"|Вынік !scope="col" class="unsortable"|Спасылкі |- |style="background:#eaecf0;"|[[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]] |align="center" data-sort-value="1993-12-11"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса 1993|11.12.1993]] |[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |[[Збігнеў Прайснер]] |{{won}} |<ref name="LAFCA 1993" /><ref name="Los Angeles Times, LAFCA 1993" /><ref name="Baltimore Sun, LAFCA 1993" /> |} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="AllMusic">{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/mw0000620338|title=Zbigniew Preisner – The Secret Garden (Original Motion Picture Soundtrack)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMusic]]''»|lang=en|accessdate=2021-12-20|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Baltimore Sun, LAFCA 1993">{{cite web|url=https://www.baltimoresun.com/news/bs-xpm-1993-12-13-1993347094-story.html|title='Schindler,' 'Piano' top L.A. critics' awards|author=|date=1993-12-13|publisher=Сайт «''[[Baltimore Sun]]''»|lang=en|accessdate=2021-12-20|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/master/837035-Zbigniew-Preisner-The-Secret-Garden-Original-Motion-Picture-Soundtrack|title=Zbigniew Preisner – The Secret Garden (Original Motion Picture Soundtrack)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2021-12-20|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="LAFCA 1993">{{cite web|url=http://www.lafca.net/Years/1993.php|title=19th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса|Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]]|lang=en|accessdate=2021-12-20|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, LAFCA 1993">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1993-12-13-ca-1521-story.html|title=L.A. Critics Pick ‘Schindler’s List’ as Best Picture : Awards: Best director honors, however, go to Jane Campion for ‘The Piano,’ which wins in five categories. Anthony Hopkins and Holly Hunter win acting nods.|author=David J. Fox, Charles Champlin|date=1993-12-13|publisher=Сайт «''[[Los Angeles Times]]''»|lang=en|accessdate=2021-12-20|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Rate Your Music">{{cite web|url=https://rateyourmusic.com/release/album/zbigniew-preisner/the-secret-garden.p/|title=The Secret Garden|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|Rate Your Music||en|Rate Your Music}}''»|lang=en|accessdate=2021-12-20|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="SensCritique">{{cite web|url=https://www.senscritique.com/album/The_Secret_Garden_Bande_Originale/5877819|title=The Secret Garden (OST)|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|SensCritique||fr|SensCritique}}''»|lang=fr|accessdate=2021-12-20|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Soundtrack.net">{{cite web|url=https://www.soundtrack.net/album/the-secret-garden/|title=The Secret Garden Soundtrack (1993)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Soundtrack.net]]''»|lang=en|accessdate=2021-12-20}}</ref> }} == Спасылкі == * [https://www.allmusic.com/album/mw0000620338 «Патаемны сад»] на сайце «''[[AllMusic]]''» {{ref-en}} * [https://www.discogs.com/master/837035-Zbigniew-Preisner-The-Secret-Garden-Original-Motion-Picture-Soundtrack «Патаемны сад»] на сайце «''[[Discogs]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrack.net/album/the-secret-garden/ «Патаемны сад»] на сайце «''[[Soundtrack.net]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrackcollector.com/title/7649/Secret+Garden%2C+The «Патаемны сад»] на сайце «''[[Soundtrack Collector]]''» {{ref-en}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі Збігнева Прайснера]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі 1993 года]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі]] ii4t7gi946kngsnofls5n6s7d8x48ya 3 697502 4187145 4137376 2022-08-15T09:54:01Z Rymchonak 22863 /* Ота Мадэрзон */ новы падраздзел wikitext text/x-wiki {{змест злева}} {{Архівы| * [[/2013—2017|2013—2017]] * [[/2018|2018]] * [[/2019|2019]] * [[/2020|2020]] * [[/2021|2021]] }} == Solomartel == Добры дзень. З новым годам! Дапамажыце, калі ласка, са стварэннем старонкі. Усе спасылкі і крыніцы сапраўды аўтарытэтныя, Тут вядомыя выдавецтвы ў ЗША і Індыі, з іх 3 з 10 найбуйнейшых навінавых кампаній Індыі (Hindustan times, Deccan chronicle і OutlookIndia) Робат спасылаецца на англійскую вікі ў якой артыкул такі ж быў выдалены. Але там выйшла непаразуменне з адным з адміністратараў, калі не хапала аўтарытэтных крыніц. Мы і тамака яе з часам адновім. Але хацелася б, каб і ў беларускай вікі гэты артыкул быў.Цяперашні кіраўнік беларус, кампанія зрабіла здзелкі з кампаніяй варена бафета, з каралеўскай сям'ёй Катара, з дзяржаўным інвестыцыйным фондам саудаўскай Аравіі, ітд. Дапамажыце, калі ласка [[Адмысловае:Contributions/178.121.21.214|178.121.21.214]] 18:39, 2 студзеня 2022 (+03) : Прашу выказаць свае аргументы на карысць захавання ў абмеркаванні [[Вікіпедыя:Да выдалення#Solomartel]]. Калі прыведзеныя крыніцы сапраўды аўтарытэтныя і пацвярджаюць значнасць кампаніі, то артыкул будзе пакінуты.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 20:39, 2 студзеня 2022 (+03) == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 21:10, 4 студзеня 2022 (+03) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Бот == Вітаю. Калі гэта трэба пісаць не тут, то прабачце, я толькі пачатковец. Пішу Вам, таму што на Вашай старонцы напісана, што займаецеся тэхнічнымі пытаннямі, ну і Вы адзін із першых у спісе адміністратараў з-за першай літары ніка. Дык вось, я пераклаў [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornhub старонку] з ангельскай пра Pornhub, але бот не дазваляе апублікаваць, таму што там спасылкі на Pornhub (Potential spam content was detected in your translation. Details: The text you wanted to publish was blocked by the spam filter. This is probably caused by a link to a forbidden external site. The following text is what triggered our spam filter: por *** nhub *** .com). Але ж яны — гэта крыніцы. Мог выдаліць спасылкі на яго, але то выдаленне крыніц. Пакуль не публікаваў. Можа, Вы можаце штосьці зрабіць ці падказаць? [https://be.wikipedia.org/wiki/Pornhub Вось] старонка па-беларуску. І [https://be.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=be&from=en&page=Pornhub&targettitle=Pornhub вось] адрас, які я бачу на экране перакладу, але ж для Вас там проста новы пераклад спачатку будзе. : {{У|Swydrygaylık}}, гэты фільтр глабальны і ў мяне няма магчымасці яго адключыць ці неяк абысці. Прапаную апублікаваць артыкул без гэтых спасылак, я тады паспрабую пасля іх як-небудзь дадаць.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:39, 19 студзеня 2022 (+03) :Дзякуй. Зрабіў, [[Pornhub|вось]]. Цяпер Ваша, так бы мовіць. [[Удзельнік:Swydrygaylık|Swydrygaylık]] ([[Размовы з удзельнікам:Swydrygaylık|размовы]]) 23:56, 19 студзеня 2022 (+03) ::Атрымалася дадаць спасылку на афіцыйны сайт у канцы. Астатнія спасылкі на навіны дадаць не магу. Думаю, у цяперашнім выглядзе прымальна. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 08:20, 20 студзеня 2022 (+03) == [[Ілья Сяргеевіч Шкурын]] == Добры дзень. Як правільна пішацца яго імя Ілья ці Ілля? [[Удзельнік:Khan Tengri|Khan Tengri]] ([[Размовы з удзельнікам:Khan Tengri|размовы]]) 15:37, 8 сакавіка 2022 (+03) : Дзень добры, строга правільна Ілья, але часта пішуць і Ілля, можна лічыць гэта дапушчальным варыянтам.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 16:42, 8 сакавіка 2022 (+03) == WikiGap 2022 Belarus == Калі ласка, дапамажыце дадаць уверсе старонак шаблон пра [[Вікіпедыя:Праект:WikiGap 2022 Belarus|WikiGap 2022 Belarus]]. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 16:56, 8 сакавіка 2022 (+03) :{{Зроблена}}. Спадар [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]], ці не будзеце супраць, калі наміную Вас на атрыманне сцяга [[Вікіпедыя:Адміністратары|адміністратара]]? Са сцягам Вы зможаце самастойна размяшчаць аб’явы пра конкурсы. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 18:11, 8 сакавіка 2022 (+03) ::Дзякую за прапанову, спадар [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]], я не супраць. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 22:14, 9 сакавіка 2022 (+03) Дабрыдзень! Даруйце, што турбую, пішу, каб, крый божа, не распачаць вайны правак. Дарма вы [https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Прывід_пяра&diff=4097355&oldid=4097158 выправілі] [https://www.skarnik.by/tsbm/19388 даны] на [https://www.skarnik.by/tsbm/18862 дадзены], бо ў ''даным'' выпадку мусіць ужывацца іменна прыметнік, а не дзеепрыметнік, у чым можна пераканацца падставіўшы заміж разгляданага слова гэты. Так, такая падмена — даволі распаўсюджаная памылка, асабліва апошнім часам, але, як я разумею, Вікіпедыя не можа кадыфікаваць узус і ўводзіць у норму узуальныя памылкі, як бы яны ні былі распаўсюджаны. Я некалі адмыслова цікавіўся канкрэтна гэтым пытаннем, пытаўся нават у прафесіяналаў, і не — жадных "прадпісанняў", якія ўводзілі б выкарыстанне дадзены ў якасці даны ў літаратурную норму, не было. А калі такое выкарыстанне падаецца "больш беларускім", то варта ўспомніць пра словы падданы, адданы, самаадданы… Зрэшты, канкрэтна ў разгляданым сказе наогул лепш ужыць бы "… разглядаюць '''гэты''' твор". Дзякуй.--[[Удзельнік:Ryčard Humel|Ryčard Humel]] ([[Размовы з удзельнікам:Ryčard Humel|размовы]]) 09:05, 4 красавіка 2022 (+03) : Дзень добры, сапраўды, не ведаў такой асаблівасці, лічыў што "даныя" ўжываецца толькі як адпаведнік англійскага "data", а ў астатніх выпадках можна пісаць "дадзены". Буду надалей мець на ўвазе. У артыкуле выправіў на "гэты".--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 09:41, 4 красавіка 2022 (+03) ::Дзякуй! [[Удзельнік:Ryčard Humel|Ryčard Humel]] ([[Размовы з удзельнікам:Ryčard Humel|размовы]]) 18:42, 4 красавіка 2022 (+03) == Даніэле да Вальтэра == : Добры дзень! У мастака Даніэле да Вальтэра дата смерці 4 красавіка, што пацвярджаецца энцы клапедыямі і інш.раздзеламі Вікіпедыі, але ў картцы-шаблоне некарэктная ДС — 14 красавіка. Ці можаце выправіць? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:12, 8 красавіка 2022 (+03) :: Паправіў. Відаць, 14 красавіка гэта па грыгарыянскім календары, які ў той час не ўжываўся. Прашу звяртаць увагу і для іншых асоб Сярэднявечча, могуць таксама быць рознагалоссі з датамі.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 11:51, 8 красавіка 2022 (+03) ::: Гэта не з-за грыгарыянскага календара. Паглядзіце артыкул «Жорж Дэмарэ». Ён памёр 3 кастрычніка, але картцы-шаблоне 3 мая. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:19, 11 красавіка 2022 (+03) == Карткі == Можа варта адвязаць адлюстраванне пасад ад наяўнасці ў ВД кваліфікатара «дата пачатку»? А то шмат што не адлюстроўваецца, усе артыкулы на наяўнасць кваліфікатара не праверыш. А яшчэ хацеў спытаць, ці можна прыдумаць так, каб пры наяўнасці 3-х згадак пэўнага населенага пункта (праз ВД) ў полі карткі «месца нараджэння/смерці/пахавання», артыкулы б дадавалі ў катэгорыю «патрабуе ўдакладнення катэгарызацыі па месцы нараджэння/смерці/пахавання»? --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Размовы з удзельнікам:Чаховіч Уладзіслаў|размовы]]) 22:20, 26 красавіка 2022 (+03) : Адвязаць ад наяўнасці «дата пачатку» (ці замяніць на іншую ўмову), у прынцыпе, можна. Гэтая ўмова была перанесена з рувікі, каб не цягнуліся зусім выпадковыя (у тым ліку сустракаюцца памылковыя ці нязначныя) пасады. Можа адключыць, паглядзець якая будз сітуацыя ў артыкулах. : Аўтаматычна катэгарызаваць для выяўлення патрэбных месцаў нараджэння складана, думаю прасцей будзе зрабіць бот, які будзе ствараць адпаведныя спісы патрэбных катэгорый. Магчыма, цягам месяца-другога паспрабую зрабіць.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 19:50, 27 красавіка 2022 (+03) == Жэрар Дуфэ == : Добры дзень! Ці не маглі б дапамагчы змяніць дату нараджэння ў картцы з 1564 на 1594? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:56, 10 мая 2022 (+03) :: {{Зроблена}}.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 10:01, 10 мая 2022 (+03) :::Дзякуй. [[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:04, 10 мая 2022 (+03) == Прэзідэнты Беніна == : Добры дзень! Ці не маглі б зрабіць навігацыйны шаблон "Прэзідэнты Беніна"? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:13, 7 чэрвеня 2022 (+03) :: {{Зроблена}}, {{Ш|Прэзідэнты Беніна}}.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 11:23, 7 чэрвеня 2022 (+03) ::: Можна яшчэ {{Ш|Прэзідэнты Бурундзі}}? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:26, 7 чэрвеня 2022 (+03) :::: {{Зроблена}}. --[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 12:37, 7 чэрвеня 2022 (+03) == Ота Мадэрзон == : Чаму ў картцы мастака высвечваецца месца нараджэння Царыцын і Асацыяцыя лёгкаатлетычных федэрацый? [[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:54, 15 жніўня 2022 (+03) 7xcpxs6ai70rwvm88c19k0e30p80dyi 4187157 4187145 2022-08-15T10:17:59Z Artsiom91 31770 /* Ота Мадэрзон */ wikitext text/x-wiki {{змест злева}} {{Архівы| * [[/2013—2017|2013—2017]] * [[/2018|2018]] * [[/2019|2019]] * [[/2020|2020]] * [[/2021|2021]] }} == Solomartel == Добры дзень. З новым годам! Дапамажыце, калі ласка, са стварэннем старонкі. Усе спасылкі і крыніцы сапраўды аўтарытэтныя, Тут вядомыя выдавецтвы ў ЗША і Індыі, з іх 3 з 10 найбуйнейшых навінавых кампаній Індыі (Hindustan times, Deccan chronicle і OutlookIndia) Робат спасылаецца на англійскую вікі ў якой артыкул такі ж быў выдалены. Але там выйшла непаразуменне з адным з адміністратараў, калі не хапала аўтарытэтных крыніц. Мы і тамака яе з часам адновім. Але хацелася б, каб і ў беларускай вікі гэты артыкул быў.Цяперашні кіраўнік беларус, кампанія зрабіла здзелкі з кампаніяй варена бафета, з каралеўскай сям'ёй Катара, з дзяржаўным інвестыцыйным фондам саудаўскай Аравіі, ітд. Дапамажыце, калі ласка [[Адмысловае:Contributions/178.121.21.214|178.121.21.214]] 18:39, 2 студзеня 2022 (+03) : Прашу выказаць свае аргументы на карысць захавання ў абмеркаванні [[Вікіпедыя:Да выдалення#Solomartel]]. Калі прыведзеныя крыніцы сапраўды аўтарытэтныя і пацвярджаюць значнасць кампаніі, то артыкул будзе пакінуты.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 20:39, 2 студзеня 2022 (+03) == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 21:10, 4 студзеня 2022 (+03) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Бот == Вітаю. Калі гэта трэба пісаць не тут, то прабачце, я толькі пачатковец. Пішу Вам, таму што на Вашай старонцы напісана, што займаецеся тэхнічнымі пытаннямі, ну і Вы адзін із першых у спісе адміністратараў з-за першай літары ніка. Дык вось, я пераклаў [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornhub старонку] з ангельскай пра Pornhub, але бот не дазваляе апублікаваць, таму што там спасылкі на Pornhub (Potential spam content was detected in your translation. Details: The text you wanted to publish was blocked by the spam filter. This is probably caused by a link to a forbidden external site. The following text is what triggered our spam filter: por *** nhub *** .com). Але ж яны — гэта крыніцы. Мог выдаліць спасылкі на яго, але то выдаленне крыніц. Пакуль не публікаваў. Можа, Вы можаце штосьці зрабіць ці падказаць? [https://be.wikipedia.org/wiki/Pornhub Вось] старонка па-беларуску. І [https://be.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=be&from=en&page=Pornhub&targettitle=Pornhub вось] адрас, які я бачу на экране перакладу, але ж для Вас там проста новы пераклад спачатку будзе. : {{У|Swydrygaylık}}, гэты фільтр глабальны і ў мяне няма магчымасці яго адключыць ці неяк абысці. Прапаную апублікаваць артыкул без гэтых спасылак, я тады паспрабую пасля іх як-небудзь дадаць.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:39, 19 студзеня 2022 (+03) :Дзякуй. Зрабіў, [[Pornhub|вось]]. Цяпер Ваша, так бы мовіць. [[Удзельнік:Swydrygaylık|Swydrygaylık]] ([[Размовы з удзельнікам:Swydrygaylık|размовы]]) 23:56, 19 студзеня 2022 (+03) ::Атрымалася дадаць спасылку на афіцыйны сайт у канцы. Астатнія спасылкі на навіны дадаць не магу. Думаю, у цяперашнім выглядзе прымальна. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 08:20, 20 студзеня 2022 (+03) == [[Ілья Сяргеевіч Шкурын]] == Добры дзень. Як правільна пішацца яго імя Ілья ці Ілля? [[Удзельнік:Khan Tengri|Khan Tengri]] ([[Размовы з удзельнікам:Khan Tengri|размовы]]) 15:37, 8 сакавіка 2022 (+03) : Дзень добры, строга правільна Ілья, але часта пішуць і Ілля, можна лічыць гэта дапушчальным варыянтам.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 16:42, 8 сакавіка 2022 (+03) == WikiGap 2022 Belarus == Калі ласка, дапамажыце дадаць уверсе старонак шаблон пра [[Вікіпедыя:Праект:WikiGap 2022 Belarus|WikiGap 2022 Belarus]]. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 16:56, 8 сакавіка 2022 (+03) :{{Зроблена}}. Спадар [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]], ці не будзеце супраць, калі наміную Вас на атрыманне сцяга [[Вікіпедыя:Адміністратары|адміністратара]]? Са сцягам Вы зможаце самастойна размяшчаць аб’явы пра конкурсы. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 18:11, 8 сакавіка 2022 (+03) ::Дзякую за прапанову, спадар [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]], я не супраць. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 22:14, 9 сакавіка 2022 (+03) Дабрыдзень! Даруйце, што турбую, пішу, каб, крый божа, не распачаць вайны правак. Дарма вы [https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Прывід_пяра&diff=4097355&oldid=4097158 выправілі] [https://www.skarnik.by/tsbm/19388 даны] на [https://www.skarnik.by/tsbm/18862 дадзены], бо ў ''даным'' выпадку мусіць ужывацца іменна прыметнік, а не дзеепрыметнік, у чым можна пераканацца падставіўшы заміж разгляданага слова гэты. Так, такая падмена — даволі распаўсюджаная памылка, асабліва апошнім часам, але, як я разумею, Вікіпедыя не можа кадыфікаваць узус і ўводзіць у норму узуальныя памылкі, як бы яны ні былі распаўсюджаны. Я некалі адмыслова цікавіўся канкрэтна гэтым пытаннем, пытаўся нават у прафесіяналаў, і не — жадных "прадпісанняў", якія ўводзілі б выкарыстанне дадзены ў якасці даны ў літаратурную норму, не было. А калі такое выкарыстанне падаецца "больш беларускім", то варта ўспомніць пра словы падданы, адданы, самаадданы… Зрэшты, канкрэтна ў разгляданым сказе наогул лепш ужыць бы "… разглядаюць '''гэты''' твор". Дзякуй.--[[Удзельнік:Ryčard Humel|Ryčard Humel]] ([[Размовы з удзельнікам:Ryčard Humel|размовы]]) 09:05, 4 красавіка 2022 (+03) : Дзень добры, сапраўды, не ведаў такой асаблівасці, лічыў што "даныя" ўжываецца толькі як адпаведнік англійскага "data", а ў астатніх выпадках можна пісаць "дадзены". Буду надалей мець на ўвазе. У артыкуле выправіў на "гэты".--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 09:41, 4 красавіка 2022 (+03) ::Дзякуй! [[Удзельнік:Ryčard Humel|Ryčard Humel]] ([[Размовы з удзельнікам:Ryčard Humel|размовы]]) 18:42, 4 красавіка 2022 (+03) == Даніэле да Вальтэра == : Добры дзень! У мастака Даніэле да Вальтэра дата смерці 4 красавіка, што пацвярджаецца энцы клапедыямі і інш.раздзеламі Вікіпедыі, але ў картцы-шаблоне некарэктная ДС — 14 красавіка. Ці можаце выправіць? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:12, 8 красавіка 2022 (+03) :: Паправіў. Відаць, 14 красавіка гэта па грыгарыянскім календары, які ў той час не ўжываўся. Прашу звяртаць увагу і для іншых асоб Сярэднявечча, могуць таксама быць рознагалоссі з датамі.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 11:51, 8 красавіка 2022 (+03) ::: Гэта не з-за грыгарыянскага календара. Паглядзіце артыкул «Жорж Дэмарэ». Ён памёр 3 кастрычніка, але картцы-шаблоне 3 мая. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:19, 11 красавіка 2022 (+03) == Карткі == Можа варта адвязаць адлюстраванне пасад ад наяўнасці ў ВД кваліфікатара «дата пачатку»? А то шмат што не адлюстроўваецца, усе артыкулы на наяўнасць кваліфікатара не праверыш. А яшчэ хацеў спытаць, ці можна прыдумаць так, каб пры наяўнасці 3-х згадак пэўнага населенага пункта (праз ВД) ў полі карткі «месца нараджэння/смерці/пахавання», артыкулы б дадавалі ў катэгорыю «патрабуе ўдакладнення катэгарызацыі па месцы нараджэння/смерці/пахавання»? --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Размовы з удзельнікам:Чаховіч Уладзіслаў|размовы]]) 22:20, 26 красавіка 2022 (+03) : Адвязаць ад наяўнасці «дата пачатку» (ці замяніць на іншую ўмову), у прынцыпе, можна. Гэтая ўмова была перанесена з рувікі, каб не цягнуліся зусім выпадковыя (у тым ліку сустракаюцца памылковыя ці нязначныя) пасады. Можа адключыць, паглядзець якая будз сітуацыя ў артыкулах. : Аўтаматычна катэгарызаваць для выяўлення патрэбных месцаў нараджэння складана, думаю прасцей будзе зрабіць бот, які будзе ствараць адпаведныя спісы патрэбных катэгорый. Магчыма, цягам месяца-другога паспрабую зрабіць.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 19:50, 27 красавіка 2022 (+03) == Жэрар Дуфэ == : Добры дзень! Ці не маглі б дапамагчы змяніць дату нараджэння ў картцы з 1564 на 1594? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:56, 10 мая 2022 (+03) :: {{Зроблена}}.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 10:01, 10 мая 2022 (+03) :::Дзякуй. [[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:04, 10 мая 2022 (+03) == Прэзідэнты Беніна == : Добры дзень! Ці не маглі б зрабіць навігацыйны шаблон "Прэзідэнты Беніна"? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:13, 7 чэрвеня 2022 (+03) :: {{Зроблена}}, {{Ш|Прэзідэнты Беніна}}.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 11:23, 7 чэрвеня 2022 (+03) ::: Можна яшчэ {{Ш|Прэзідэнты Бурундзі}}? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:26, 7 чэрвеня 2022 (+03) :::: {{Зроблена}}. --[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 12:37, 7 чэрвеня 2022 (+03) == Ота Мадэрзон == : Чаму ў картцы мастака высвечваецца месца нараджэння Царыцын і Асацыяцыя лёгкаатлетычных федэрацый? [[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:54, 15 жніўня 2022 (+03) :: Ананім павандаліў у Вікідадзеных. Выправіў.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 13:17, 15 жніўня 2022 (+03) g97kv5pkcc8qfps7uxwiyfa4lbq1y5e 4187180 4187157 2022-08-15T10:49:28Z Rymchonak 22863 /* Ота Мадэрзон */ wikitext text/x-wiki {{змест злева}} {{Архівы| * [[/2013—2017|2013—2017]] * [[/2018|2018]] * [[/2019|2019]] * [[/2020|2020]] * [[/2021|2021]] }} == Solomartel == Добры дзень. З новым годам! Дапамажыце, калі ласка, са стварэннем старонкі. Усе спасылкі і крыніцы сапраўды аўтарытэтныя, Тут вядомыя выдавецтвы ў ЗША і Індыі, з іх 3 з 10 найбуйнейшых навінавых кампаній Індыі (Hindustan times, Deccan chronicle і OutlookIndia) Робат спасылаецца на англійскую вікі ў якой артыкул такі ж быў выдалены. Але там выйшла непаразуменне з адным з адміністратараў, калі не хапала аўтарытэтных крыніц. Мы і тамака яе з часам адновім. Але хацелася б, каб і ў беларускай вікі гэты артыкул быў.Цяперашні кіраўнік беларус, кампанія зрабіла здзелкі з кампаніяй варена бафета, з каралеўскай сям'ёй Катара, з дзяржаўным інвестыцыйным фондам саудаўскай Аравіі, ітд. Дапамажыце, калі ласка [[Адмысловае:Contributions/178.121.21.214|178.121.21.214]] 18:39, 2 студзеня 2022 (+03) : Прашу выказаць свае аргументы на карысць захавання ў абмеркаванні [[Вікіпедыя:Да выдалення#Solomartel]]. Калі прыведзеныя крыніцы сапраўды аўтарытэтныя і пацвярджаюць значнасць кампаніі, то артыкул будзе пакінуты.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 20:39, 2 студзеня 2022 (+03) == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 21:10, 4 студзеня 2022 (+03) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Бот == Вітаю. Калі гэта трэба пісаць не тут, то прабачце, я толькі пачатковец. Пішу Вам, таму што на Вашай старонцы напісана, што займаецеся тэхнічнымі пытаннямі, ну і Вы адзін із першых у спісе адміністратараў з-за першай літары ніка. Дык вось, я пераклаў [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornhub старонку] з ангельскай пра Pornhub, але бот не дазваляе апублікаваць, таму што там спасылкі на Pornhub (Potential spam content was detected in your translation. Details: The text you wanted to publish was blocked by the spam filter. This is probably caused by a link to a forbidden external site. The following text is what triggered our spam filter: por *** nhub *** .com). Але ж яны — гэта крыніцы. Мог выдаліць спасылкі на яго, але то выдаленне крыніц. Пакуль не публікаваў. Можа, Вы можаце штосьці зрабіць ці падказаць? [https://be.wikipedia.org/wiki/Pornhub Вось] старонка па-беларуску. І [https://be.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=be&from=en&page=Pornhub&targettitle=Pornhub вось] адрас, які я бачу на экране перакладу, але ж для Вас там проста новы пераклад спачатку будзе. : {{У|Swydrygaylık}}, гэты фільтр глабальны і ў мяне няма магчымасці яго адключыць ці неяк абысці. Прапаную апублікаваць артыкул без гэтых спасылак, я тады паспрабую пасля іх як-небудзь дадаць.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:39, 19 студзеня 2022 (+03) :Дзякуй. Зрабіў, [[Pornhub|вось]]. Цяпер Ваша, так бы мовіць. [[Удзельнік:Swydrygaylık|Swydrygaylık]] ([[Размовы з удзельнікам:Swydrygaylık|размовы]]) 23:56, 19 студзеня 2022 (+03) ::Атрымалася дадаць спасылку на афіцыйны сайт у канцы. Астатнія спасылкі на навіны дадаць не магу. Думаю, у цяперашнім выглядзе прымальна. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 08:20, 20 студзеня 2022 (+03) == [[Ілья Сяргеевіч Шкурын]] == Добры дзень. Як правільна пішацца яго імя Ілья ці Ілля? [[Удзельнік:Khan Tengri|Khan Tengri]] ([[Размовы з удзельнікам:Khan Tengri|размовы]]) 15:37, 8 сакавіка 2022 (+03) : Дзень добры, строга правільна Ілья, але часта пішуць і Ілля, можна лічыць гэта дапушчальным варыянтам.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 16:42, 8 сакавіка 2022 (+03) == WikiGap 2022 Belarus == Калі ласка, дапамажыце дадаць уверсе старонак шаблон пра [[Вікіпедыя:Праект:WikiGap 2022 Belarus|WikiGap 2022 Belarus]]. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 16:56, 8 сакавіка 2022 (+03) :{{Зроблена}}. Спадар [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]], ці не будзеце супраць, калі наміную Вас на атрыманне сцяга [[Вікіпедыя:Адміністратары|адміністратара]]? Са сцягам Вы зможаце самастойна размяшчаць аб’явы пра конкурсы. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 18:11, 8 сакавіка 2022 (+03) ::Дзякую за прапанову, спадар [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]], я не супраць. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 22:14, 9 сакавіка 2022 (+03) Дабрыдзень! Даруйце, што турбую, пішу, каб, крый божа, не распачаць вайны правак. Дарма вы [https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Прывід_пяра&diff=4097355&oldid=4097158 выправілі] [https://www.skarnik.by/tsbm/19388 даны] на [https://www.skarnik.by/tsbm/18862 дадзены], бо ў ''даным'' выпадку мусіць ужывацца іменна прыметнік, а не дзеепрыметнік, у чым можна пераканацца падставіўшы заміж разгляданага слова гэты. Так, такая падмена — даволі распаўсюджаная памылка, асабліва апошнім часам, але, як я разумею, Вікіпедыя не можа кадыфікаваць узус і ўводзіць у норму узуальныя памылкі, як бы яны ні былі распаўсюджаны. Я некалі адмыслова цікавіўся канкрэтна гэтым пытаннем, пытаўся нават у прафесіяналаў, і не — жадных "прадпісанняў", якія ўводзілі б выкарыстанне дадзены ў якасці даны ў літаратурную норму, не было. А калі такое выкарыстанне падаецца "больш беларускім", то варта ўспомніць пра словы падданы, адданы, самаадданы… Зрэшты, канкрэтна ў разгляданым сказе наогул лепш ужыць бы "… разглядаюць '''гэты''' твор". Дзякуй.--[[Удзельнік:Ryčard Humel|Ryčard Humel]] ([[Размовы з удзельнікам:Ryčard Humel|размовы]]) 09:05, 4 красавіка 2022 (+03) : Дзень добры, сапраўды, не ведаў такой асаблівасці, лічыў што "даныя" ўжываецца толькі як адпаведнік англійскага "data", а ў астатніх выпадках можна пісаць "дадзены". Буду надалей мець на ўвазе. У артыкуле выправіў на "гэты".--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 09:41, 4 красавіка 2022 (+03) ::Дзякуй! [[Удзельнік:Ryčard Humel|Ryčard Humel]] ([[Размовы з удзельнікам:Ryčard Humel|размовы]]) 18:42, 4 красавіка 2022 (+03) == Даніэле да Вальтэра == : Добры дзень! У мастака Даніэле да Вальтэра дата смерці 4 красавіка, што пацвярджаецца энцы клапедыямі і інш.раздзеламі Вікіпедыі, але ў картцы-шаблоне некарэктная ДС — 14 красавіка. Ці можаце выправіць? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:12, 8 красавіка 2022 (+03) :: Паправіў. Відаць, 14 красавіка гэта па грыгарыянскім календары, які ў той час не ўжываўся. Прашу звяртаць увагу і для іншых асоб Сярэднявечча, могуць таксама быць рознагалоссі з датамі.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 11:51, 8 красавіка 2022 (+03) ::: Гэта не з-за грыгарыянскага календара. Паглядзіце артыкул «Жорж Дэмарэ». Ён памёр 3 кастрычніка, але картцы-шаблоне 3 мая. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:19, 11 красавіка 2022 (+03) == Карткі == Можа варта адвязаць адлюстраванне пасад ад наяўнасці ў ВД кваліфікатара «дата пачатку»? А то шмат што не адлюстроўваецца, усе артыкулы на наяўнасць кваліфікатара не праверыш. А яшчэ хацеў спытаць, ці можна прыдумаць так, каб пры наяўнасці 3-х згадак пэўнага населенага пункта (праз ВД) ў полі карткі «месца нараджэння/смерці/пахавання», артыкулы б дадавалі ў катэгорыю «патрабуе ўдакладнення катэгарызацыі па месцы нараджэння/смерці/пахавання»? --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Размовы з удзельнікам:Чаховіч Уладзіслаў|размовы]]) 22:20, 26 красавіка 2022 (+03) : Адвязаць ад наяўнасці «дата пачатку» (ці замяніць на іншую ўмову), у прынцыпе, можна. Гэтая ўмова была перанесена з рувікі, каб не цягнуліся зусім выпадковыя (у тым ліку сустракаюцца памылковыя ці нязначныя) пасады. Можа адключыць, паглядзець якая будз сітуацыя ў артыкулах. : Аўтаматычна катэгарызаваць для выяўлення патрэбных месцаў нараджэння складана, думаю прасцей будзе зрабіць бот, які будзе ствараць адпаведныя спісы патрэбных катэгорый. Магчыма, цягам месяца-другога паспрабую зрабіць.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 19:50, 27 красавіка 2022 (+03) == Жэрар Дуфэ == : Добры дзень! Ці не маглі б дапамагчы змяніць дату нараджэння ў картцы з 1564 на 1594? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:56, 10 мая 2022 (+03) :: {{Зроблена}}.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 10:01, 10 мая 2022 (+03) :::Дзякуй. [[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:04, 10 мая 2022 (+03) == Прэзідэнты Беніна == : Добры дзень! Ці не маглі б зрабіць навігацыйны шаблон "Прэзідэнты Беніна"? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:13, 7 чэрвеня 2022 (+03) :: {{Зроблена}}, {{Ш|Прэзідэнты Беніна}}.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 11:23, 7 чэрвеня 2022 (+03) ::: Можна яшчэ {{Ш|Прэзідэнты Бурундзі}}? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:26, 7 чэрвеня 2022 (+03) :::: {{Зроблена}}. --[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 12:37, 7 чэрвеня 2022 (+03) == Ота Мадэрзон == : Чаму ў картцы мастака высвечваецца месца нараджэння Царыцын і Асацыяцыя лёгкаатлетычных федэрацый? [[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:54, 15 жніўня 2022 (+03) :: Ананім павандаліў у Вікідадзеных. Выправіў.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 13:17, 15 жніўня 2022 (+03) ::: Дзякуй вялікі! --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 13:49, 15 жніўня 2022 (+03) 1e2hs5qtxv8yd8b9t3gdlciz41dbhnk 4 697656 4186877 4160220 2022-08-14T20:19:30Z JerzyKundrat 174 дапаўненне wikitext text/x-wiki {{Архіў|2022|Вікіпедыя:Да выдалення}} == [[Трамваі ў Маскве]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Машынны пераклад. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:19, 11 жніўня 2022 (+03) ::Не лепей будзе змяніць памылкі? Тут тэкста не шмат [[Удзельнік:ニャー|ニャー]] ([[Размовы з удзельнікам:ニャー|размовы]]) 09:59, 11 жніўня 2022 (+03) :::Змяняйце, нейкі час у Вас на гэта яшчэ ёсць. [[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 10:34, 11 жніўня 2022 (+03) : {{Выдаліць}} як машынны пераклад, калі аўтар бліжэйшым часам не вычытае яго да чалавечай якасці. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 10:35, 11 жніўня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Старонка перанесена пад назву [[Маскоўскі трамвай]] на ўзор ёй падобных. Машынны пераклад выпраўлены, старонка захавана. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:16, 13 жніўня 2022 (+03) == [[Ануфрый Багдановіч]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}}значнасць? Альтэрнатыва: інфармацыю перанесці ў спіс "Вілейскія павятовыя маршалкі".--[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:45, 4 жніўня 2022 (+03) : {{Пакінуць}} першы хлопец на павеце. Інфармацыя пра сямейныя сувязі ў артыкуле пра павятовых маршалкаў недарэчная. --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Размовы з удзельнікам:Чаховіч Уладзіслаў|размовы]]) 10:17, 4 жніўня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Пасады павятовага маршалка дастаткова для пацвярджэння значнасці, старонка захавана. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:18, 13 жніўня 2022 (+03) == [[Ян Война-Ясянецкі]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Значнасць? Альтэрнатыва: перанесці ў арт. "Война-Ясянецкія"? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 13:56, 1 жніўня 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Звестак замала і яны няпэўныя. Перанесці ў артыкул пра род.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 18:39, 1 жніўня 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Кароткі. Перанесці ў артыкул пра род. --[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 19:39, 1 жніўня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Значнасць прадмету артыкула не пацверджана, старонка выдалена. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:10, 13 жніўня 2022 (+03) == [[Рыгор Война-Ясянецкі]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Значнасць? Альтэрнатыва: перанесці ў арт. "Война-Ясянецкія"? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 13:54, 1 жніўня 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Звестак замала і яны няпэўныя. Перанесці ў артыкул пра род.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 18:39, 1 жніўня 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Перанесці ў артыкул пра род. --[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 19:40, 1 жніўня 2022 (+03) : {{Пакінуць}}. Значнасць: ураднік, фундатар храма, на якога ўжо стаіць спасылка з адпаведнага артыкула. Няпэўныя звесткі: Крыніца аўтарытэтная стаіць. --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Размовы з удзельнікам:Чаховіч Уладзіслаў|размовы]]) 10:20, 4 жніўня 2022 (+03) :: Таксама падумаў, што калі фундатар храма і пра гэта маюцца звесткі, то для значнасці дастаткова. Але пасля паглядзеў, што зараз у артыкуле [[Свята-Мікалаеўская царква (Ясянец)]] ёсць адзін сказ "Будаўніцтва царквы Святога Мікалая ў маёнтку Ясянец фундаваў у 1638 г. мазырскі мечнік Рыгор Война-Ясянецкі разам з жонкай Хрысцінай з Улатоўскіх" — і ён змяшчае ўвесь карысны змест цяперашняга артыкула [[Рыгор Война-Ясянецкі]] (адзно што ў рода быў герб «Гакі» не сказана). Больш пра гэтага мечніка нічога не вядома. Таму можна ў артыкуле пра храм змяняць спасылку на [[Войны-Ясянецкія]], туды дадаць інфармацыю пра прадстаўнікоў, і нічога не згубіцца. Ну і ў ЭВКЛ адзін артыкул пра род, нават абзацы пра прадстаўнікоў не выдзяляюцца — відавочна, з-за недахопу інфармацыі. --[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 10:39, 4 жніўня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Мясцовы ўраднік, фундатар храма. Але карысны змест цяперашняга артыкула мінімальны. Таму самастойная значнасць прадмета артыкула пастаўленая пад сумненне. Старонка захавана, дададзены адпаведны шаблон. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:29, 13 жніўня 2022 (+03) == [[Канстанцін Война-Ясянецкі]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Значнасць? Альтэрнатыва: перанесці ў арт. "Война-Ясянецкія"? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 13:53, 1 жніўня 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Звестак замала і яны няпэўныя. Перанесці ў артыкул пра род. Аднак, варта ўлічыць што земскі пісар даволі значная пасада, калі знойдзецца больш звестак, то можна будзе і пакінуць.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 18:39, 1 жніўня 2022 (+03) :: Якіх звестак? --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Размовы з удзельнікам:Чаховіч Уладзіслаў|размовы]]) 10:21, 4 жніўня 2022 (+03) ::: Хоць бы даты жыцця, сям’я. Пацверджанне дат справавання ўрада (магчыма, толькі згадваўся ў гэтыя гады, але займаў і раней і пазней, для звестак з ЭВКЛ даволі тыповая сітуацыя).--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 10:47, 4 жніўня 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Кароткі. Перанесці ў артыкул пра род.--[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 19:40, 1 жніўня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Знойдзена крыніца, якая пацвярджае трыманне пасады і яе гады, удакладняе родзічаў. Артыкул пакінуты.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 21:26, 12 жніўня 2022 (+03) == [[Януш Баратынскі]] == {{закрыта}} Значнасць прадмету артыкула не паказана. Адзіная згадка як пра павятовага ўрадніка невысокага ўзроўню. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 19:56, 30 ліпеня 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Звестак замала. Перанесці ў артыкул пра род.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 18:39, 1 жніўня 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Кароткі. Перанесці ў артыкул пра род. --[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 19:41, 1 жніўня 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Кароткі. Перанесці ў артыкул пра род.--[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 15:06, 3 жніўня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Значнасць прадмету артыкула не пацверджана, старонка выдалена. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:08, 13 жніўня 2022 (+03) == [[Мікалай Іванавіч Баратынскі]] == {{закрыта}} Значнасць прадмету артыкула не паказана. адно наяўнасць радаводу. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 19:50, 30 ліпеня 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Звестак замала. Перанесці ў артыкул пра род.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 18:39, 1 жніўня 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Перанесці ў артыкул пра род. Мяркую, што няма патрэбы пісаць аб усіх землеўладальніках ВКЛ. --[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 19:43, 1 жніўня 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Перанесці ў артыкул пра род.--[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 15:07, 3 жніўня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Значнасць прадмету артыкула не пацверджана, старонка выдалена. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 10:06, 13 жніўня 2022 (+03) == [[Браніслаў Мінейка]] == {{закрыта}} Значнасць прадмету артыкула не паказана. Асоба не займала высокіх пасад, не мела ваенных дасягненняў, не была рэпрэсавана. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 18:33, 30 ліпеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Артыкул дапоўнены і захаваны. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 09:48, 31 ліпеня 2022 (+03) == [[Рэжым Лукашэнкі]] == {{закрыта}} Прапаганда? bewiki≠таравікі {{закрыта-канец}} : Нейтральнасць артыкула пад пытаннем. Працягнуць абмеркаванне можна на старонцы размоў пра артыкул. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 20:23, 14 ліпеня 2022 (+03) == [[Egor Rays]] == {{закрыта}} * {{выдаліць}}. Крос-вікі спам. Значнасці таксама не бачна, спасылкі ў зносках прысвечаныя іншым людзям і не звязаны з фактамі аб гэтай асобе. --[[Удзельнік:Weintrauber|Weintrauber]] ([[Размовы з удзельнікам:Weintrauber|размовы]]) 18:46, 6 ліпеня 2022 (+03) * {{Выдаліць}}--[[Удзельнік:Culamar|Culamar]] ([[Размовы з удзельнікам:Culamar|размовы]]) 08:18, 7 ліпеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Выдаліў праз брак значнасці. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 10:35, 7 ліпеня 2022 (+03) == [[Грызлі і Лемінгі]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Не артыкул. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:54, 10 чэрвеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Змест старонкі дапоўнены, артыкул захаваны. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 18:47, 14 чэрвеня 2022 (+03) == [[Рудольф Шуман]] == {{закрыта}} Няма значнасці, крос-вікі спам.--[[Удзельнік:Weintrauber|Weintrauber]] ([[Размовы з удзельнікам:Weintrauber|размовы]]) 15:37, 14 чэрвеня 2022 (+03) {{Пакінуць}} - Значнасць ёсць, вы напэўна не вельмі ўважлівыя, раз паставілі шаблон на отпатрулированную артыкул. Нават калі артыкул з'яўляецца перакладам з іншай мовы гэта не падстава выдаляць.[[Адмысловае:Contributions/31.173.103.125|31.173.103.125]] 17:14, 14 чэрвеня 2022 (+03) {{Пакінуць}} - Лічу, што артыкул трэба пакінуць, і абараніць яе ад такіх няўважлівых і непрафесійных ботаў як"Weintrauber".[[Адмысловае:Contributions/91.205.236.150|91.205.236.150]] 17:26, 14 чэрвеня 2022 (+03) {{Пакінуць}} - Артыкул трэба пакінуць. Гэта вядомы музыкант, які заслугоўвае ўвагі. Буду ўдзячны за захаванне артыкула ўдзельніка "Maksim l." - самаму прафесійнаму і кампетэнтнаму спецыялісту на вікі. [[Адмысловае:Contributions/31.173.103.100|31.173.103.100]] 17:44, 14 чэрвеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Спам, старонка хутка выдалена. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 18:43, 14 чэрвеня 2022 (+03) == [[Дзьмухаўцы (дэсерт)]] == {{закрыта}} Няма аўтарытэтнай крыніцы, што ёсць такая страва ў беларускай кухні, можна дапусціць, што нават і ёсць, але на такую яе назву пэўна няма аўтарытэтнай крыніцы. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 11:34, 11 красавіка 2022 (+03) : {{Пакінуць}}, можна перанесці пад назву «„Дзьмухаўцы“ тварожныя», пад гэтай назвай страва ідзе ў кнізе «Беларуская кухня. Пакаштуйце — смачна» Рэўтовіч Т., Рэўтовіч У., спасылка ў артыкуле ёсць. Пад гэтай жа назвай страву можна купіць у краме [https://e-dostavka.by/catalog/8332.html#/catalog/item_1383270.html Дзьмухауцы творожные замороженые], а таксама сустрэць у мясцовым кулінарным конкурсе [http://www.budni.by/?p=50100 тварожныя дзьмухаўцы].--[[Удзельнік:Hanylka|Hanylka]] ([[Размовы з удзельнікам:Hanylka|размовы]]) 12:43, 11 красавіка 2022 (+03) :: Гэта падобна да гандлёвага наймення (узору «Сялянская» піца), можа, самімі Рэўтовічамі і прыдуманае. Сам спосаб гатавання — фрыцюр, падказвае, што страва сучасная, або сучаснае пераасэнсаванне традыцыйнай стравы (якой?), то бок аўтарскі рэцэпт. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 13:04, 11 красавіка 2022 (+03) ::: Сустракала, што дзьмухаўцы яшчэ называлі тварожнымі пончыкамі. Па рэцэптах выглядае падобным. Калі гэта адно і тое ж, то дзьмухаўцы могуць быць беларускай назвай (папулізаванай Рэўтовічамі?) тварожных пончыкаў.--[[Удзельнік:Hanylka|Hanylka]] ([[Размовы з удзельнікам:Hanylka|размовы]]) 14:26, 11 красавіка 2022 (+03) :::: Па-мойму, ф’южн-страва з грамадскага харчавання, сувязі з беларускай кухняй не бачна. Разнавід пончыка, калі пра кожнае гандлёвае найменне рабіць артыкул, Вікіпедыі не хопіць. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 15:37, 11 красавіка 2022 (+03) ::::: [[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]], прапаную аб’яднаць артыкул з [https://de.wikipedia.org/wiki/Quarkb%C3%A4llchen Quarkbällchen]/[https://www.wikidata.org/wiki/Q83966619 curd-cheese doughnuts], асноўную назву змяніць на Тварожныя пончыкі, назву Дзьмухаўцы пакінуць у прэамбуле. Таксама пакінуць, што страва распаўсюджана/папулярна ў Беларусі, але дадаць, дзе яна яшчэ распаўсюджана, напрыклад, у Германіі, магчыма, у Літве [https://linentales.com/blogs/blog/curd-cheese-doughnuts-your-new-favourite-treat CURD CHEESE DOUGHNUTS]. Спіс краін, дзе шырока распаўсюджаны стравы з творага, у цэлым не вялікі. Катэгорыю «Беларуская кухня» я б хутчэй пакінула, але толькі таму, што на яе ёсць крыніцы, калі лічыце крыніцы не дастаткова аўтарытэтнымі, то можна і прыбраць.--[[Удзельнік:Hanylka|Hanylka]] ([[Размовы з удзельнікам:Hanylka|размовы]]) 19:08, 11 красавіка 2022 (+03) :::::: Так, пад тварожныя пончыкі лагічна перанесці, толькі не скажаш, што яны ў Беларусі папулярныя менавіта пад імем Дзьмухаўцоў, як толькі іх у крамах не называюць, але вось нехта пачаў прасоўваць Дзьмухаўцы ажно ў нацыянальную кухню. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 20:14, 11 красавіка 2022 (+03) : {{Выдаліць}} Гандлёвае найменне. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:50, 9 чэрвеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Перанёс пад найменне [[Тварожныя пончыкі]] і пакінуў. У прэамбуле адзначыў, што ў Беларусі іх спрабуюць папулярызаваць як "Дзьмухаўцы" і называць стравай нацыянальнай кухні. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 15:22, 14 чэрвеня 2022 (+03) == [[Акрабатыка на Еўрапейскіх гульнях 2019]] == {{закрыта}} Не артыкул, прыведзеныя фрагменты інфармацыі ўжо змешчаны ў асноўны артыкул пра [[Еўрапейскія гульні 2019]]. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 20:58, 12 чэрвеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Артыкул дапоўнены, старонка захавана. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 16:00, 13 чэрвеня 2022 (+03) == [[BingX]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Машынны пераклад, самарэклама.--[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:56, 10 чэрвеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Нечытальны тэкст, хутка выдалены. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 15:33, 11 чэрвеня 2022 (+03) == [[BELINSKY]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Машынны пераклад. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:49, 8 чэрвеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Спам, нечытальны тэкст хутка выдалены. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 20:41, 8 чэрвеня 2022 (+03) == [[Барыс Мікалаевіч Палеалог]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Вікіпедыя - не мемарыял. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:31, 6 чэрвеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Артыкул быў дапоўнены, паказана значнасць — займаў істотныя дзяржаўныя пасады. Пакідаем.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 12:03, 7 чэрвеня 2022 (+03) == [[Анастасія Раманаўна Лаўрынчук]] == {{закрыта}} Артыкул без афармлення, без крыніц і катэгорый, а таксама, здаецца, аўтар піша пра самаго сябе. --[[Удзельнік:Culamar|Culamar]] ([[Размовы з удзельнікам:Culamar|размовы]]) 15:05, 23 мая 2022 (+03) * {{Пакінуць}}. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 18:54, 23 мая 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Афармленне палепшана, крыніца і катэгорыі дададзены, самому пра сябе пісаць дазволена — старонка захавана. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 16:43, 29 мая 2022 (+03) == [[Нждэ Гагікавіч Бабаян]] == {{закрыта}} Апошнія звесткі пра ўдзел у спаборніцтвах — ад 2016 года, калі яму было 12 гадоў. Міжнародных перамог няма, больш сучасных звестак у інтэрнэце таксама не знайшоў.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 21:43, 17 мая 2022 (+03) * {{выдаліць}} --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 17:44, 22 мая 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Значнасць прадмету артыкула не пацверджана, старонка выдалена. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 16:40, 29 мая 2022 (+03) == [[:Файл:Amazing Spider-Man Vol 5 15 Без текста.jpg]] == {{закрыта}} Прапаную абмеркаваць сітуацыю з запампоўкай некаторых выяваў, для якіх існуе значная колькасць свабодных замен. Напрыклад, быў запампаваны файл для ілюстрацыі артыкула пра мастацкага персанажа [[Чалавек-павук]]. Год назад ([https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Чалавек-павук&diff=3813449&oldid=3002929&diffmode=visual]) я ўжо прапанаваў выдаліць выяву з карткі ў гэтым артыкуле, аргументуючы гэта тым, што на базе [[Вікісховішча]] існуе цэлая асобная {{Не перакладзена 5|Spider-Man|катэгорыя|c|Spider-Man}} з выявамі, дастатковымі для візуалізацыі прадмета артыкула. Пытанне шаноўнай супольнасці: ці трэба запампоўваць у беларускую Вікіпедыю такі несвабодны файл пры наяўнасці можа не зусім раўназначнай, але вольнай з пункту гледжання аўтарскіх правоў альтэрнатывы? [[Удзельнік:Mrs. Alena|Mrs. Alena]] ([[Размовы з удзельнікам:Mrs. Alena|размовы]]) 16:23, 29 мая 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Несвабодны файл больш не выкарыстоўваецца, хутка выдалены. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 16:30, 29 мая 2022 (+03) :Вядома, што можна такім чынам падвесці вынік, але гэта не вырашае сутнасці ўзнятага пытання. Асабіста я не вельмі разумею падстаў для выстаўлення такіх файлаў на выдаленне. З пункту гледжання якасці ілюстравання гэтыя файлы лепей; з пункту гледжання наяўнасці ліцэнзіі, калі ёсць запоўненае апісанне і стаіць добрасумленнае выкарыстанне, то парушэнняў няма. Таму пытанне да [[Удзельнік:Mrs. Alena|Mrs. Alena]]: якой мэты хочаце дасягнуць, выдаляючы такія файлы? Магчыма, калі файл яшчэ не загружаны і ёсць нейкая свабодная альтэрнатыва, то яе будзе дастаткова, але калі ўжо іншы ўдзельнік пастараўся, загрузіў выяву і дадаў апісанне, то для чаго яе нішчыць? [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 08:28, 30 мая 2022 (+03) :: На катэрыю ў Вікісховішчы можна адказаць куды больш напоўненай [[:en:Category:Spider-Man images|катэгорыяй у англавікі]], дзе ўсе файлы патрэбныя і ніхто іх там не выдаляе.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 08:30, 30 мая 2022 (+03) == [[Прафесар Ікс]] == {{закрыта}} Створаны пачатак артыкула, не дапаўняецца, зараз па сутнасці пуста. Прапаную выдаліць праз тыдзень, калі не будзе папаўнення зместу.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 11:32, 15 мая 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Цягам дня артыкул быў дапоўнены, здымаю з намінацыі.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 23:02, 15 мая 2022 (+03) == [[Я — скумбрыя]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Самарэклама. Значнасць? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:15, 5 мая 2022 (+03) : У артыкуле напісана, што гэта — «адна з агульнапрызнаных вяршынь айчыннай музыкі». Неабгрунтаваны тэзіс, перабольшванне. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 08:04, 15 мая 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Тэкст збольшага вынесены ў артыул пра аўтара, старонка без энцыклапедычнай значнасці выдалена. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 11:18, 15 мая 2022 (+03) == [[Блінава Эвеліна Данілаўна]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Парушэнне энцыклапедычнага стылю. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:31, 14 мая 2022 (+03) : Біяграфія і шэраг раздзелаў схаваны адным з удзельнікаў. Стыль у схаванай часцы неэнцыклапедычны, частка матэрыялу — плагіят (тэкст скапіраваны адсюль: https://kamunikat.org/download.php?item=18968-1.pdf). Разам з тым, калі будзе паказана значнаць асобы, артыкул можна выратаваць. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 08:15, 15 мая 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Артыкул перапісаны, плагіят з парушэннямі энцыклапелычнага стылю схаваны. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 11:06, 15 мая 2022 (+03) == [[Дэвід Фостэр Уоллес]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Машынны пераклад. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:41, 23 сакавіка 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Артыкул трохі палепшаны, у цэлым чытальны, памылак не так шмат. Перанесены пад назву [[Дэвід Фостэр Уолес]] і пакінуты з прастаўленнем шаблона {{Ш|Машынны пераклад}}.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 21:23, 25 красавіка 2022 (+03) == [[Рускае Неба (авіякампанія)]] == {{закрыта}} Машынны пераклад. --[[Удзельнік:Culamar|Culamar]] ([[Размовы з удзельнікам:Culamar|размовы]]) 23:01, 13 красавіка 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Машынны пераклад, выдалены хутка. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 18:46, 14 красавіка 2022 (+03) == [[Антыпуцінская кааліцыя]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} згодна з аргументацыяй, падпдзенай на староны з існым пакуль артыкулам. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 20:03, 1 красавіка 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Гэта рэчавы абарот, інфармацыйны прыём, але ніяк не нейкае афіцыйнае ці хоць паўафіцыйнае згуртаванне дзяржаў. Няма ніякіх афіцыйных дакументаў, няма ніякіх спосабаў вызначыць, ці уваходзіць пэўная дзяржава ў так званую кааліцыю або не. Ніхто, акрамя ўкраінскіх крыніц, не карыстаецца такім найменнем. Карысную інфармацыю з гэтага артыкула можна разнесці па іншых артыкулах.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 13:28, 2 красавіка 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Не мае афіцыйнага статусу, як мінімум. --[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 06:04, 4 красавіка 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Выдалена згодна з аргументацыяй--<font face="Segoe Script">[[Удзельнік:Хомелка|Хамелка]]/ [[Размовы з удзельнікам:Хомелка|разм.]]</font> 15:53, 10 красавіка 2022 (+03) == [[Чэрвен (старажытны горад)]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Крыніцы? Вельмі коратка. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 08:14, 4 красавіка 2022 (+03) : {{Пакінуць}}. Крыніцы дададзены, інтэрвікі ёсць. Сам горад вядомы. Артыкул кароткі, але раскрывае сутнасць, для існавання дастаткова.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 18:38, 4 красавіка 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Крыніцы дададзены. Артыкул занадта кароткі, старонка захавана з адпаведным шаблонам. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 18:58, 4 красавіка 2022 (+03) == [[Залішняя адукацыя]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Арыгінальнае даследванне? Крыніцы? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 15:24, 18 сакавіка 2022 (+03) : Мабыць, за аснову браўся артыкул [[:ru:Избыточное образование]]? [[Удзельнік:DBatura|DBatura]] ([[Размовы з удзельнікам:DBatura|размовы]]) 15:27, 18 сакавіка 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Вытрымкі з развагаў пра чалавечы капітал і вартасць адукацыі, па-сутнасці эсэ. Старонка выдалена як арыгінальнае даследаванне. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 20:09, 1 красавіка 2022 (+03) == [[Олег Кензов]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Машынны пераклад. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 07:44, 30 сакавіка 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Нечытальны тэкст, памылка ў назве, выдалены хутка. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 20:05, 1 красавіка 2022 (+03) == [[Джонибеки Мурод]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Машынны пераклад. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 07:45, 30 сакавіка 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Машынны пераклад, хутка выдалены. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 20:04, 1 красавіка 2022 (+03) == [[2007 год у гісторыі тэлебачання]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Пуста. Прапаную выдаліць і іншыя артыкулы пра гады ў тэлебачанні. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:06, 24 сакавіка 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Артыкул, як і іншыя, дапоўнены і ў цяперашнім выглядзе можа існаваць. Спадар {{У|Brubaker610}}, звяртаю ўвагу што згодна з рэкамендацыяй [[Вікіпедыя:Спісы#Храналагічныя спісы]]: ''Храналагічныя спісы не павінны быць пустымі — такія спісы могуць [[Вікіпедыя:Хуткае выдаленне|выдаляцца хутка]]'', таму заклікаю пры стварэнні старонак-спісаў напаўняць іх хоць бы 1-2 элементамі.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 20:56, 24 сакавіка 2022 (+03) == [[Зазимское паўстанне]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Машынны пераклад. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 12:22, 23 сакавіка 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Не артыкул. Хутка выдалена. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 12:25, 23 сакавіка 2022 (+03) :Я пачаў рэдагаваць артыкул. Можа ў выпадках, калі іншыя ўдзельнікі падключаюцца да працы над артыкулам не спяшацца яго выдаляць? [[Удзельнік:Brubaker610|Brubaker610]] ([[Размовы з удзельнікам:Brubaker610|размовы]]) 12:53, 23 сакавіка 2022 (+03) :: Вашых правак там не было. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 13:19, 23 сакавіка 2022 (+03) :::Я катэгорыі прастаўляў з дапамогай HotCat, а да гэтага прывязаў артыкул да ўкраінскай інтэрвікі. [[Удзельнік:Brubaker610|Brubaker610]] ([[Размовы з удзельнікам:Brubaker610|размовы]]) 13:57, 23 сакавіка 2022 (+03) :::: Напрасна Вы яго прывязвалі інтэрвікамі — пад такой назвай у БелВікі артыкул не можа існаваць. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 14:02, 23 сакавіка 2022 (+03) == [[Аперацыя «Тыграйскія маці»]] == {{закрыта}} Артыкул быў перакладзены з англійскай. Аўтар арыгінала — удзельнік Rastakwere (зараз гэты карыстальнік заблакаваны). Артыкул правісеў паўгода, перш чым удзельнік Platonk не выявіў, што ваенная аперацыя з такой назвай не толькі адсутнічае ў прыведзеных крыніцах, але і не гугліцца (гл. [[:en:Wikipedia:Articles for deletion/Operation Tigrayan Mothers]]). Як гаварылася ў спасылках, [http://www.theguardian.com/world/2021/jul/06/tigray-forces-mobilise-against-militias-from-neighbouring-province 6 ліпеня паўстанцы абвясцілі аб мабілізацыі з мэтай адваёвы Заходняга Тыграя ад Фано]. Потым яны зрабілі некалькі рухаў у гэтым кірунку і больш нічога. Нідзе лідары мяцежнікаў і якія-небудзь рэсурсы не згадвалі пра пачатак аперацыі пад такой назвай. Хутчэй за ўсё, аперацыя «Тыграйскія маці» — арыгінальнае даследаванне Rastakwere. [[Удзельнік:DBatura|DBatura]] ([[Размовы з удзельнікам:DBatura|размовы]]) 18:54, 6 сакавіка 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. Уласнае даследаванне, не пацвярджаецца аўтарытэтнымі крыніцамі.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 19:25, 6 сакавіка 2022 (+03) : Калі гэта сапраўды містыфікацыя, то трэба выдаліць безумоўна. [[Удзельнік:Brubaker610|Brubaker610]] ([[Размовы з удзельнікам:Brubaker610|размовы]]) 17:09, 9 сакавіка 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Укладальнік артыкула аргументавана выказаўся за яго выдаленне. Старонка выдалена хутка, як містыфікацыя. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 18:08, 12 сакавіка 2022 (+03) == [[Міхась Каберац]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Значнасць? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:28, 7 лютага 2022 (+03) * {{Пакінуць}}. Лічу, што [[Вікіпедыя:Значнасць|агульны крытэрый значнасці]] выконваецца: узгадваецца даследчыкамі, якія звяртаюць увагу на яго біяграфію, напрыклад: [https://elib.bsu.by/bitstream/123456789/101700/1/Буча.pdf], [http://lsinkova.by/пазіцыя-аляксандра-баршчэўскага-ў-тр/].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 19:23, 6 сакавіка 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Артыкул даволі падрабязна апісвае асобу, каб прызнаць, што агульны крытэрый значнасці выконваецца. Аднак асоба не мела высокіх узнагарод, не займала значных пасад, і з гэтага боку значнасць прадмета артыкула можа быць пастаўленая пад сумненне. Таму старонка захавана з даданнем адмысловага шаблону. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 18:04, 12 сакавіка 2022 (+03) == [[Ганна Каралёва]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Значнасць? Чэмпіёнства? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 13:20, 12 сакавіка 2022 (+03) : {{Пакінуць}} Такая ж самая, як і ў іншых спартсменаў, у якіх са значнасці толькі спартыўны клас «майстар спорту», ці ўдзел у чэмпіянатах за футбольны клуб. Без якіх-небудзь чэмпіёнстваў))) Толькі гэтая лыжніца ўдзельнічае ў міжнародных спартыўных спаборніцтвах.--[[Удзельнік:Dzianis Niadbajla|Dzianis Niadbajla]] ([[Размовы з удзельнікам:Dzianis Niadbajla|размовы]]) 13:26, 12 сакавіка 2022 (+03) : {{Пакінуць}} Не ўдзельнічала ў Гульнях не таму, што дрэнная лыжніца. --[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 13:40, 12 сакавіка 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Як прафесійная спартоўка асоба атрымала прызнанне, аб чым сведчаць факты з артыкула. Значнасць прадмету артыкула пацверджана, старонка захавана. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 17:57, 12 сакавіка 2022 (+03) == [[Аляксей Лужынскі]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Значнасць? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:47, 11 лютага 2022 (+03) ::Значная грамадска-палітычная асоба г.Вілейка, Мінская вобл., Рэспубліка Беларусь ::Інфармацыя у стане апрацоўкі і будзе дапаўняцца [[Удзельнік:VPartyzan|VPartyzan]] ([[Размовы з удзельнікам:VPartyzan|размовы]]) 13:16, 11 лютага 2022 (+03) ::<nowiki>{{</nowiki>[[Шаблон:Пакінуць|Пакінуць]]<nowiki>}} Значная грамадска-палітычная асоба г.Вілейка, Мінская вобл., Рэспубліка Беларусь</nowiki> [[Удзельнік:VPartyzan|VPartyzan]] ([[Размовы з удзельнікам:VPartyzan|размовы]]) 13:21, 11 лютага 2022 (+03) ::<nowiki>{{</nowiki>[[Шаблон:Пакінуць|Пакінуць]]<nowiki>}} Калі ласка растлумачце падставы выстаўлення на выдаленне</nowiki> [[Удзельнік:VPartyzan|VPartyzan]] ([[Размовы з удзельнікам:VPartyzan|размовы]]) 16:37, 12 лютага 2022 (+03) ::: Мясцовы дзеяч, якіх шмат. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 16:48, 12 лютага 2022 (+03) ::::Схадзідзе пашукайце падобных ) [[Удзельнік:VPartyzan|VPartyzan]] ([[Размовы з удзельнікам:VPartyzan|размовы]]) 16:53, 12 лютага 2022 (+03) ::::Вашае меркаванне цалкам суб'ектыўна ) [[Удзельнік:VPartyzan|VPartyzan]] ([[Размовы з удзельнікам:VPartyzan|размовы]]) 16:55, 12 лютага 2022 (+03) : Пра яго пісалі Беларускае Радыё Рацыя ([https://web.archive.org/web/20200814203739/https://www.racyja.com/hramadstva/u-vilejtsy-syonnya-prakhodzits-pakhavanne/ У Вялейцы пахавалі Аляксея Лужынскага]), «Наша Ніва» ([https://web.archive.org/web/20200429160726/https://nn.by/?c=ar&i=145232 У Вілейцы ў 26 гадоў памёр грамадскі актывіст Аляксей Лужынскі]), «Рэгіянальная газета» (У 26 год пайшоў з жыцця вілейскі актывіст Аляксей Лужынскі // Рэгіянальная газета. — 2015. — 6 сак. — С. 2.). Можна дадаць гэтыя крыніцы ў артыкул. [[Удзельнік:Антон 740|Антон 740]] ([[Размовы з удзельнікам:Антон 740|размовы]]) 08:05, 12 лютага 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. З цяперашняга зместу артыкула энцыклапедычнай значнасці не бачна. Як разумею, быў сябрам мясцовага краязнаўчага гуртка, але не кіраўніком, не бачна каб выдзяляўся на форне астатніх. Прыведзеныя спасылкі толькі ўзгадваюць асобу, але не выяўляюць цікавасці менавіта да Лужынскага — напрыклад, падрабязнасцей біяграфіі (дзе вучыўся, кім працаваў) нідзе няма. Нарэшце, вікіпедыя — не мемарыял.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 19:14, 6 сакавіка 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Значнасць прадмету артыкула не пацверджана. Старонка выдалена. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 19:21, 6 сакавіка 2022 (+03) == [[Link-Assistant.Com]] == {{закрыта}} [[Удзельнік:Rymchonak|Удзельнік]], які паставіў шаблон, так тлумачыць: самарэклама.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 21:10, 30 студзеня 2022 (+03) : {{Выдаліць}} Самарэклама. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:29, 2 лютага 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === * Значнасць прадмету артыкула не пацваерджана, старонка выдалена. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 17:26, 26 лютага 2022 (+03) == [[Хлоя Кім]] == {{закрыта}} Аўтаматычны пераклад, у якім я не разумею сэнсу напісанага. {{у|Rymchonak}} нават не глядзіць, што публікуе.--[[Удзельнік:Liashko|Liashko]] ([[Размовы з удзельнікам:Liashko|размовы]]) 15:40, 12 лютага 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Артыкул вычытаны і захаваны. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 16:04, 12 лютага 2022 (+03) == [[Спіс старшынь Прэзідыума Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Фрагментарна. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 13:26, 4 лютага 2022 (+03) :: Не зразумеў падстаў выстаўлення на выдаленне. Спіс поўны, хоць і змяшчае толькі тры пазіцыі. Магчыма можна было б аб’яднаць з [[Спіс прэзідэнтаў Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі]], але гэта ўжо хутчэй пытанне афармлення.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 13:34, 4 лютага 2022 (+03) ::Можна і аб'яднаць у, напрыклад, ''Спіс прэзідэнтаў і старшынь Прэзідыума НАН Беларусі'', пенайменаваўшы артыкул ''Спіс прэзідэнтаў НАНБ'', а тут пакінуць перасылку. [[Удзельнік:Economico-geographer|Economico-geographer]] ([[Размовы з удзельнікам:Economico-geographer|размовы]]) 15:45, 4 лютага 2022 (+03) ::: Падтрымліваю прапанову зрабіць перасылкай на ''Спіс прэзідэнтаў НАНБ''. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 15:49, 4 лютага 2022 (+03) : Аб’яднаць і {{Пакінуць}}. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 21:49, 4 лютага 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === З агульнай згоды спісы аб’яднаны, агульны спіс перанесены пад назву [[Спіс кіраўнікоў Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі]]. Жадаючыя могуць унесці змены ў афармленне і назвы.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 12:43, 6 лютага 2022 (+03) == [[Камо (спявак)]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Значнасць? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 14:39, 24 студзеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === За паўтары тыдні значнасць не паказана і артыкул не дапоўнены, за гэты час выдалены інтэрвікі-старонкі. Артыкул выдалены.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 13:36, 4 лютага 2022 (+03) == [[Холмат Одилов]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Машынны пераклад. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 07:55, 4 лютага 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Хутка выдаліў, нават пры жаданні гэты тэкст цяжка вычытаць. Ужо выдалялі раней. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 12:38, 4 лютага 2022 (+03) == [[Лаура Джугелія]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Значнасць? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 09:25, 31 студзеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} == Вынік == Выдалена. Самарэклама.--[[Удзельнік:Dzianis Niadbajla|Dzianis Niadbajla]] ([[Размовы з удзельнікам:Dzianis Niadbajla|размовы]]) 14:27, 2 лютага 2022 (+03) == [[Смаргонскі раённы выканаўчы камітэт]] == {{закрыта}} Агульны крытэрый значнасці не выконваецца. Адзін абзац можна змясціціь і ў артыкул пра [[Смаргонскі раён]]. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 22:43, 30 студзеня 2022 (+03) :99% старонак пра вёскі і раёны не выконваюць крытэрыі значнасці і замест таго, каб лішні раз выдаляць артыкулы, лепш заняцца іх паляпшэннем. У нас добрая палова савецкіх рэспублік распісана горш за гэты артыкул. Так лепш іх і пачынайце выдаляць: [[Узбекская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]]; [[Туркменская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]]; [[Кіргізская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]]; [[Закаўказская Сацыялістычная Федэратыўная Савецкая Рэспубліка]]. [[Удзельнік:Zelyoniy.anton|Дзеручэнка Антон]] ([[Размовы з удзельнікам:Zelyoniy.anton|размовы]]) 23:04, 30 студзеня 2022 (+03) :: Тут прынята, што значнасць усіх населеных пунктаў прызнаецца — кшталту гэта такі дадатковы крытэрый значнасці. Наконт органаў мясцовага самакіравання пакуль не так. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 23:08, 30 студзеня 2022 (+03) : {{Пакінуць}}. Тэма артыкула істотная і важная. Артыкул дапрацаваны. Гэта орган мясцовага кіравання, а не самаківавання. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 23:57, 30 студзеня 2022 (+03) : {{Пакінуць}}. [[Вікіпедыя:Форум/2021#Райвыканкамы|Абмеркаванне пра райвыканкамы было ў мінулым годзе]]. Лічу, што цяперашняя версія дастаткова і з крыніцамі апісвае прадмет артыкула, размяшчаць усю гэтую інфармацыю ў артыкуле пра раён немэтазгодна. Хацелася б пры стварэнні новых артыкулаў пра раёны бачыць прыблізна такую якасць.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 00:27, 31 студзеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Артыкул дапоўнены і захаваны. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 00:46, 31 студзеня 2022 (+03) == [[Польскае войска Генеральнай Канфедэрацыі польскага Каралеўства]] == {{закрыта}} Уласнае даследаванне, аўтар сам піша "Войска ўвесь час існавал фармальна" -- на праўдзе ж, увесь час яно існавала нефармальна, у галаве кагосьці з Генеральнай Канфедэрацыі ну і цяпер у галаве аўтара. І гэты ж аўтар спрабуе гэтую нефармальную структуру прасунуць як асноўную ў Беларускай Вікіпедыі. Не кажучы пра тое, што мноства памылак. Таму, лічу, трэба выдаляць увесь уклад гэтага ўдзельніка кантраляваць і пры немагчымасці адразу прывесці ў адпаведнасці з крыніцамі -- выдаляць хутка. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 14:53, 15 снежня 2021 (+03) : Усе артыкулы па меншай меры пра польскае войска ў 1812 годзе падобна на дзейнасць https://22pp.ucoz.net/ — як разумею, гістарычных рэканструктараў-аматараў. Пададзеная інфармацыя сапраўды грунтуецца пераважна на першасных крыніцах, нярэдка — на фармальных дакументах і знаках адрознення. Лічу, што да яе варта ставіцца крытычна і непацверджанае крыніцамі выдаляць. Пры гэтым бачна, што аўтар добра валодае тэмай і сярод дадаванай інфармацыі шмат карыснай. Вядома, лепей за ўсё было б неяк перапісаць і інтэграваць інфармацыю з існуючай — але для гэтага патрэбны вузкі спецыяліст па тэме. Канкрэтна гэты артыкул, лічу, можна аб’яднаць з артыкулам [[Корпус Літоўскіх войскаў ГКПК]].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 22:22, 15 снежня 2021 (+03) :: Корпус сам быў нефармальны, як разумею, пра каронны і літоўскі корпусы трэба напісаць у артыкуле пра саму Генеральную Канфедэрацыю, што была такая падвоеная "рэчаіснасць" -- дэ-юрэ і дэ-факта палкі былі ГВ, а ва ўяўленні канфедэратаў былі корпусы і армія КП. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 10:34, 16 снежня 2021 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Спасылкі на крыніцы адсутнічаюць. Старонка выдалена як арыгінальнае даследаванне. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 22:58, 30 студзеня 2022 (+03) == [[Аляксей Герыловіч]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} значнасць як акцёра не пацверджана крыніцамі. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 10:45, 13 студзеня 2022 (+03) : {{Выдаліць}}. ''У апошні час эпізадычныя ролі не задавальнялі Герыловіча і ён хацеў сысці з прафесіі і стаць фітнес-трэнерам''. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 21:21, 13 студзеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Значнасць прадмету артыкула не пацверджана. Старонка выдалена. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 15:10, 29 студзеня 2022 (+03) == [[Рубрыка (інтэрнэт-СМІ)]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Значнасць? --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 19:34, 12 студзеня 2022 (+03) ::Трэба пачакаць, чым скончыцца абмеркаванне выдалення ва ўкрвікі, тады і будзе зразумела… [[Удзельнік:Vit Koz|V]] <small>[[Размовы з удзельнікам:Vit Koz|размовы]]</small> 00:00, 13 студзеня 2022 (+03) : {{Выдаліць}} Няма значнасці. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 07:44, 13 студзеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Значнасць прадмету артыкула не пацверджана. Старонка выдалена. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 15:09, 29 студзеня 2022 (+03) == [[Язэп Згірскі]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Значнасць? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 16:16, 12 студзеня 2022 (+03) : {{Выдаліць}} На жаль, значнасць не прагледжваецца. Крыніц няма. Якія ў яго творы як кампазітара? Пакуль выглядае, проста як беларускі педагог, якіх дзесяткі, а, можа, і сотні тысяч. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 21:59, 12 студзеня 2022 (+03) : Па дадзенай асобе няма крыніц у інтэрнэце (акрамя артыкула ў Вікі па [[Віленская беларуская гімназія]] і кнігі (гл. Літаратура)). Артыкул створаны зараз (пры адсутнасці колькасці крыніц) з мэтай паступовага яго пашырэнне (па меры знаходкі крыніц па тэме) + Лічу неабходным пашыраць веды аб дзяячах (даваеннага часу) і іх лёса (з мэтай знаёмства карыстальнікаў Вікі з біяграфіямі і ўвогуле дадзеным перыядам (масавы карыстальнік ведае Драздовіча, Аляхновіча і інш., а што вядома пра іншых дзеячоў, якія зрабілі ўнёсак у фармаванне інтэлегенцыі (дакладней выпускнікоў Гімназіі, большасьць з іх зрабіла ўнёсак значны ў гісторыю Беларусі ці гісторыю эмігранцкага асяродка). Тым не менш, калі ідэя аўтара (аб стварэнні артыкула з мэтай паступовага напаўнення артыкула інфармацыяй з крыніцамі) не адпавядае правілам Праекта Вікіпедыі, то я вымушаны адступіць. --[[Удзельнік:MoniczFrancisak|MoniczFrancisak]] ([[Размовы з удзельнікам:MoniczFrancisak|размовы]]) 22:53, 12 студзеня 2022 (+03) :: Дык трэба тады падаць хоць спіс крыніц, паводле якіх будзе напісаны артыкул, а лепей і ў артыкул нешта дадаць, каб бачна чым асоба значная. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 14:50, 13 студзеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Асоба не выбіваецца з агульнага шэрагу. Вікіпедыя — не мемарыял, старонка выдалена. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 23:02, 23 студзеня 2022 (+03) == [[HOMIE]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Значнасць? --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 19:30, 12 студзеня 2022 (+03) ::Мяркую, значнасць ё. Амаль паўмільёна падпісчыкаў на [[YouTube]], афіцыйна быў запрошаны на [[XXX Міжнародны фестываль мастацтваў «Славянскі Базар у Віцебску»|Славянскі базар]], альбомы рэцэнзуюцца аўтарытэтным рэсурсам {{не перакладзена 5|InterMedia|InterMedia|ru|InterMedia}}. [[Удзельнік:Vit Koz|V]] <small>[[Размовы з удзельнікам:Vit Koz|размовы]]</small> 23:58, 12 студзеня 2022 (+03) ::: У артыкуле пра гэта не сказана. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 00:13, 13 студзеня 2022 (+03) : {{Выдаліць}} Няма значнасці.--[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 07:45, 13 студзеня 2022 (+03) [[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] * Добры дзень. Чаму не паказвае значнасць? рэцэнзія на альбом [https://www.intermedia.ru/amp/news/343338]. Strana Fm [https://strana.fm/news/homie-yefir-ot-6-dekabrya/]. Выступление на федеральном телеканале НТВ [https://www.ntv.ru/peredacha/Urban/m74480/v1692796/] [[Адмысловае:Contributions/46.146.129.65|46.146.129.65]] 00:48, 14 студзеня 2022 (+03) ** Прывітанне. Асоба рускамоўная, у РуВікі не спрабавалі пра яго напісаць? --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 08:46, 14 студзеня 2022 (+03) *** Гэта беларускі спявак, таму лагічна, што першая спроба напісаць пра яго — у БелВікі. Адсутнасць артыкулаў у іншых моўных версіях Вікіпедыі — не аргумент для выдалення артыкула. Але, трэба больш разгорнута паказаць дасягненні спевака, яго творчы шлях. Уверсе пісалі, што HOMIE быў запрошаны на Славянскі базар. У якім статусе? Як глядач, госць, артыст, які выступаў на XXX Міжнародным фестывалі мастацтваў «Славянскі Базар у Віцебску» (2021 год)? [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 11:01, 14 студзеня 2022 (+03) **** БелВікі не мае дачынення да Беларусі, а ад іншых раздзелаў адрозніваецца толькі мовай. Ваша праблема ў тым, што з РуВікі артыкул выдаляць хутка. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 17:44, 14 студзеня 2022 (+03) **[[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] Я не разумею, прычым тут хто ствараў артыкулы на іншых мовах? Мы казаў аб артыкуле і яго значнасці. Чалавек вышэйшы так напісаў. Факты аб асабістым жыцці і творчасці [https://www.starway-magazine.com/eksklyuziv-top-7-interesnyx-faktov-iz-zhizni-homie/]. На славянскі базар яго запрашалі як артыста выступіць, пра гэта пішуць СМІ і з-за канфлікту амаль усе адмовіліся [https://bdg.by/news/society/pevcy-otkazyvayutsya-ot-uchastiya-v-slavyanskom-bazare-administraciya-festivalya-vinit]. Цытавана так- "Певцы отказываются от участия в «Славянском базаре», администрация фестиваля винит соцсети". Чарты [https://www.intermedia.ru/news/347945], [https://www.intermedia.ru/news/346078][[Адмысловае:Contributions/46.146.129.65|46.146.129.65]] 11:40, 14 студзеня 2022 (+03) : Дапаўняйце артыкул. У артыкуле пра гэта не сказана. Трэба больш разгорнута паказаць дасягненні спевака, яго творчы шлях. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 11:46, 14 студзеня 2022 (+03) [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] Добра. Трэба адкрыць раздзел "пачатак кар'еры"?[[Адмысловае:Contributions/46.146.129.65|46.146.129.65]] 14:42, 14 студзеня 2022 (+03) : Гэты раздзел звычайна называецца Творчасць. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 14:56, 14 студзеня 2022 (+03) [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] Дадаў падрабязнасці ў біяграфію. Дададзены аўтарытэтныя крыніцы [https://aif.by/timefree/stars/pik_populyarnosti_molodye_belorusskie_zvezdy_estrady_i_ne_tolko] [[Адмысловае:Contributions/46.146.129.65|46.146.129.65]] 15:18, 14 студзеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Маюцца асобныя факты, што пацвярджаюць прафесійнае прызнанне асобы як спартоўца і музыканта. Старонка захавана. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 22:58, 23 студзеня 2022 (+03) == [[Раман Іванавіч Мельнік]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} Значнасць? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 13:16, 19 студзеня 2022 (+03) :: Не разумею Вашай «актыўнасці». Гэты чалавек — кіраўнік аднаго з раёнаў Мінска, муніцыпальнага ўтварэння з насельніцтвам больш за 200 тыс. чалавек. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 13:22, 19 студзеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Асоба апісана досыць падрабязна. Старонка захавана згодна з [[Вікіпедыя:Значнасць_асоб]]. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 16:14, 19 студзеня 2022 (+03) == [[Solomartel]] == {{закрыта}} [[Удзельнік:Weintrauber|Удзельнік]], які паставіў шаблон, так тлумачыць: Спам. [[:en:Wikipedia talk:WikiProject Spam#2021-12-24: Break 6|у анг. вікі ўжо выдалена]].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 16:28, 31 снежня 2021 (+03) :Добры дзень. Так, кампанія сапраўды важная і вельмі буйная. Ад гэтай старонкі ў цэлым можна пачаць развіваць цэлы кірунак іншых артыкулаў і пашырыць беларускую вікіпедыю, нават пашырэннем ужо наяўных артыкулаў так ці інакш якія маюць з ёй сувязь. Звярніце, калі ласка, увагу на крыніцы, гэта сапраўды буйныя і аўтарытэтныя інфармацыйныя парталы. [[Удзельнік:Ilyadante|Ilyadante]] ([[Размовы з удзельнікам:Ilyadante|размовы]]) 22:49, 2 студзеня 2022 (+03) ::Калі кампанія сапраўды важная і буйная, дапоўніце, калі ласка, артыкул наступнай інфармацыяй: калі кампанія была заснавана? колькі мае супрацоўнікаў? <<''Затым кампанія пашырылася і дасягнула цяперашніх памераў''>>, але якія яны гэтыя цяперашнія памеры з тэксту артыкула не зразумела. Магчыма ёсць публічныя дадзеныя аб фінансавых паказчыках, долі рынку. Калі публічных звестак няма, ці ёсць ацэнкі экспертаў? Магчыма яна прысутнічае ў рэйтынгах кампаній гэтай галіны. Пазбягайце фармуліровак ''многія паважаныя кампаніі'', ''вядомыя прыватныя інвестары'' -- альбо пералічвайце дакладна якія, альбо, калі іх шмат, іх колькасць і сумарны аб'ём іх інвестыцый. Адносна крыніц: дзве маюць пазнаку, што рэдакцыя не мае дачынення да тэксту артыкула (рэкламныя матэрыялы?); у зносцы 3 спасылка вядзе ўнікуды (page not found). Незалежна ад лёсу гэтага артыкула, прывітаю Вашае жаданне пашыраць артыкулы.--[[Удзельнік:Weintrauber|Weintrauber]] ([[Размовы з удзельнікам:Weintrauber|размовы]]) 00:41, 3 студзеня 2022 (+03) :::Дзякуй вялікі за дапамогу і кансультацыю. Зірніце, калі ласка. Я зрабіў некаторыя праўкі, прыбраў лішнюю інфармацыю, каб было больш энцыклапедычна. З першага абзаца пакуль што прыбраў інфармацыю без крыніцы. Гэтак жа пашырыў інфармацыю аб кампаніі і дапоўню ў будучыні яшчэ. [[Удзельнік:Ilyadante|Ilyadante]] ([[Размовы з удзельнікам:Ilyadante|размовы]]) 21:59, 3 студзеня 2022 (+03) : {{Выдаліць}} Крыніцы інфармацыі ў артыкуле напісаны для платнага размяшчэння або прэс-рэлізаў. Большасць апублікаваных артыкулаў у выданнях з рэпутацыяй з’яўляюцца перадрукамі ў прэсе і ўключаюць відавочныя адмовы ад рэдакцыйнага кантролю або ўдзелу. Такім чынам, гэта афіляваныя крыніцы рэкламнай інфармацыі. Напрыклад: marketwatch.com — артыкул вельмі выразна пазначаны як прэс-рэліз, з выразнай адмовай ад рэдактарскага дагляду; disruptmagazine.com — гэта платны цэнтр размяшчэння для Black Hat SEO, набор нядобрасумленных практык, накіраваных на павышэнне рэйтынгу кампаніі ў выніках пошуку Google; anvas.ubc.ca — неапублікаваная публікацыя ў студэнцкім блогу, крыніцамі якой з’яўляюцца прэс-рэлізы і праплочаныя артыкулы. Больш аргументаў па гэтых і іншых крыніцах можна паглядзець на англійскай мове тут: [[:en:Wikipedia:Articles_for_deletion/Solomartel]] [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 22:24, 4 студзеня 2022 (+03) ::Прашу звярнуць увагу, што ў артыкуле захаваны прынцыпы энцыклапедычнасці. Няма ніякай рэкламы і пахвалы. Трохі характарыстык і спасылкі. [[Удзельнік:Ilyadante|Ilyadante]] ([[Размовы з удзельнікам:Ilyadante|размовы]]) 23:11, 4 студзеня 2022 (+03) ::Паважаны калега, я бачу што вы напісалі вельмі цікавыя дэталі аб гэтым артыкуле паглядзеўшы ангельскую версію Вікіпедыі, што мяне вельмі моцна захапляе, але забыўшыся ці не заўважыўшы адну вельмі важную дэталь. :: Сярод крыніц выкарыстаных у гэтым артыкуле, 4 з іх з'яўляюцца навінавымі выдавецтвамі якія ўваходзяць у 10ку найбуйнейшых навінавых часопісаў Індыі. A гэтак жа фінансавы артыкул Канадскага ўніверсітэта Брытанскай Калумбіі і які лідыруе моладзевы часопіс Індыі EDtimes. Толькі адзін артыкул з'яўляецца прэс рэлізам (яе можна прыбраць) але ён у прынцыпе выконвае ўсе правілы Вікіпедыі, пазней у гэтым паведамленні я растлумачу чаму. :: Больш за тое, калі вы параўноўваеце гэты артыкул з версіяй у англійскай Вікіпедыі (якая раней была выдаленая), важна адзначыць, што гэтая версія артыкула на беларускай Вікіпедыі насамрэч мае больш спасылак, чым папярэдняя ў англійскай Вікіпедыі. :: Выдаленне гэтага артыкула з англійскай Вікіпедыі не павінна ўспрымацца намі як арыенцір, улічваючы што на той старонцы ў англійскай Вікіпедыі меў месца канфлікт інтарэсаў. Фактычна, на англамоўнай версіі гэтай старонкі група людзей, якія гаварылі больш-менш адно і тое ж, спрабавала здзейсніць набег на старонку і выдаліць яе. Гэтая група людзей, якая стаіць за гэтым "рэйдам" нават заявіла там, што артыкул Універсітэта Брытанскай Калумбіі, вельмі ўплывовай крыніцы інфармацыі аб кампаніях па тыпе Solomartel, Berkshire Hathaway, Blackrock і некалькіх іншых, быў фальшывым рэкламным артыкулам! Уважліва прачытаўшы іх аргументы, вы іх пераказалі тут што вельмі канструктыўна і прадуктыўна з вашага боку. Ніжэй я растлумачу чаму гэтыя аргументы не сапраўдныя. ім атрымалася стварыць фальшывы кансэнсус і заблакаваць старонку Solomartel на ангельскай Вікіпедыі а таксама аргументы запісу ўсіх карыстальнікаў, якія ўдзельнічалі ў стварэнні і устаўшы на абарону старонкі і іх рахункі. :: Вельмі лёгка прадэманстраваць, чаму аргументы, якія вы прачыталі ў ангельскай вікіпедыі, не адпавядаюць рэчаіснасці, дэманстрацыя будзе настолькі зразумелай, амаль матэматычнай: :: Напрыклад: :: Аргумент выкарыстаны супраць disrupt magazine які той адміністратар выкарыстоўваў увогуле пусты. Disrupt magazine гэта навінавыдавецтва якія распавядае аб кампаніях і прадпрымальніках. У disrupt magazine 141 тысячы падпісчыкаў на Інстаграме, больш чым у некаторых навінавых выдавецтваў нашай краіны. Гэта не сайт для рэкламы, гэта вядомы часопіс і акрамя таго набытага адміністратара з Вікіпедыі на англійскай, нідзе гэтага абвінавачванне ў Black Hat няма. Той карыстач і ёсць Black hat. ::Адзіны прэс-рэліз - гэта артыкул на Marketwatch, які з'яўляецца артыкулам, аплачаным фондам дабрабыту Саудаўскай Аравіі, а не Solomartel. Гэта як платны артыкул урада Казахстана адносна пагаднення аб эканамічным супрацоўніцтве паміж краінамі СНГ, у тым ліку і Беларуссю, і Казахстанам. Гэта не артыкул пра Беларусь, аплачаная Beralus, гэта артыкул, аплачаная трэцяй асобай, што робіць яго сапраўднай крыніцай для выкарыстання ў Вікіпедыі ў адпаведнасці з інструкцыямі. Але гэта толькі адзін артыкул, яго заўсёды можна выдаліць. :: Артыкул з Універсітэта Брытанскай Калумбіі размешчаны на фактычным дамене універсітэта: :: canvas.ubc.ca :: гэта паддамен ubc.ca, а менавіта афіцыйны сайт універсітэта Брытанскай Калумбіі. :: Спасылка размешчана на паддамене, які звязаны з асноўным вэб-сайтам. :: Многія універсітэты робяць гэта, каб не ствараць занадта шмат раздзелаў у асноўным дамене. :: Аргумент, які прывёў карыстальнік у англійскай вікіпедыі, мне здаецца зусім недарэчным, улічваючы тое, што на гэтай старонцы ўвогуле няма рэкламы, я думаю, што ён гэта прыдумаў. :: Існавала рэклама на адкрытай вікі кафедры Гарвардскага ўніверсітэта, але яе можна было свабодна рэдагаваць і пазней яна была разгромлена, але я не выкарыстаў гэтую крыніцу наўмысна, бо гэта была копія артыкула аб Брытанскім універсітэце Калумбія. :: Зноў жа, яны, вядома, абаранялі інтарэсы трэціх асоб, калі атакавалі гэтую старонку. :: Гэты рэйд на старонку кампаніі Solomartel, магчыма, нават быў ажыццёўлены за грошы, следства пакажа. :: Ангельская Вікіпедыя вядомая за свае платныя паслугі, і карыстальнікаў і нават адміністратараў якія абараняюць інтарэсы трэціх асоб за грошы. /<nowiki></ref></nowiki><ref>https://www.upwork.com/hire/wikipedia-freelancers/</ref> Вельмі важна не трапіцца ў такую ​​пастку. У мінулым былі нават выпадкі, калі пэўныя амерыканскія арганізацыі спансіравалі параўнальна буйныя групы карыстальнікаў Вікіпедыі для прасоўвання гей-прапаганды праз платформу. На шчасце, у wikipedia Беларусь такіх праблем няма дзякуй Богу. Па гэтых прычынах не варта браць з той Вікіпедыі прыклад і ў дадзеным выпадку. :: Дарэчы, паглядзіце, вось гэты карыстач першым адзначыў старонку Solomartel на Вікіпедыі ангельскай на выдаленне, ён стварыў больш за 30ці старонкі на Вікіпедыі за грошы: :: https://en.wikipedia.org/wiki/User:Bbarmadillo :: На яго старонкі як раз спасылка на яго рахунак на Upwork дзе збірацца прадажныя карыстальнікі Вікіпедыі. :: Асноўная прычынай, па якой у гэтай кампаніі павінна быць старонка на беларускай мове, заключаецца ў тым, што генеральны дырэктар гэтай кампаніі з'яўляецца беларусам. <nowiki><ref> . Даволі рэдка можна ўбачыць, як адзін з нашых грамадзян кіруе буйнымі міжнароднымі кампаніямі, не кажучы ўжо пра буйныя кампаніі, такіх як Solomartel, якія з'яўляецца найбуйнейшымі пастаўшчыкамі інвестыцыйных фондаў нерухомасць у Індыі (па стане) на 2021 год і стварылі мноства агульнадаступных фондаў нерухомасці па ўсёй планеце на сёння.</nowiki> :: Кампанія нават абмяркоўвае з індыйскім урадам, куплю аэрапорта Канпур у гэты момант, і інфармацыя пра гэта з'явілася ў індыйскай прэсе. ::[[Удзельнік:Ilyadante|Ilyadante]] ([[Размовы з удзельнікам:Ilyadante|размовы]]) 01:31, 5 студзеня 2022 (+03) {{Reflist}} : {{Выдаліць}} Значнасць не паказана.--[[Удзельнік:Weintrauber|Weintrauber]] ([[Размовы з удзельнікам:Weintrauber|размовы]]) 10:52, 7 студзеня 2022 (+03) Калі вы лічыце, што кампанія не вядома, то дайце дакладныя крытэры, каб вымераць вядомасць. Кампанія якая рабіла здзелкі з вараным бафетам, з каралеўскай сям'ёй катара і ааэ, а цяпер абмяркоўвае куплю аэрапорта горада канпура ў Індыі (3 мільёны жыхароў) як не вядомая, то я наогул не ведаю што вы называеце вядома. Проста калі не грунтавацца на канкрэтных інфармацыях, то наогул можна ўсю Вікіпедыю выдаліць. Дайце калі ласка канкрэтныя крытэры па якіх меркаваць вядомасць старонкі і такім чынам мы зможам вызначыць што небудзь. А то калі выдаляць старонку якая мае месца быць, то выдаляць яе ідзе супраць інтарэсаў Вікіпедыі Ilyadante (размовы) 13:55, 8 студзеня 2022 (+03) : аўтаперакладчык працуе пакуль недасканала. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 15:09, 8 студзеня 2022 (+03) :Прабачыце калі ласка, я стараюся рабіць як вы ўсё раіце каб выратаваць старонку. Скажыце можа нешта трэба дадаць ці наадварот выдаліць? Можа зрабіць артыкул яшчэ больш кароткім? Я не прэтэндую пакуль што на тое, што артыкул павінен быць вялізным, але вельмі б хацелася каб у беларускай вікі была згадка пра кампанію нашага суайчынніка. [[Удзельнік:Ilyadante|Ilyadante]] ([[Размовы з удзельнікам:Ilyadante|размовы]]) 15:30, 8 студзеня 2022 (+03) :: Гэты артыкул будзе выдалены. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 16:04, 8 студзеня 2022 (+03) :::Нападаць на ўдзельнікаў праекта з-за асабістай непрыязнасці і выдаленне старонак без выразных прычын падобная да вандалізму і ідзе супраць правілаў Вікіпедыі. Я звярнуўся да адміністрацыі праекту за дапамогай у стварэнні і абароне старонкі, а нарваўся на грубасць [[Удзельнік:Ilyadante|Ilyadante]] ([[Размовы з удзельнікам:Ilyadante|размовы]]) 16:27, 8 студзеня 2022 (+03) :::Скажыце, калі ласка, якім параметрам не адпавядае старонка? Недастатковая энцыклапедычнасць? Недастатковая значнасць? [[Удзельнік:Ilyadante|Ilyadante]] ([[Размовы з удзельнікам:Ilyadante|размовы]]) 16:28, 8 студзеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Значнасць прадмету артыкула не пацверджана. Старонка выдалена. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 21:17, 13 студзеня 2022 (+03) == [[Вібарскі вясковы шывок]] == {{закрыта}} * {{Выдаліць}} машынны пераклад. --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 07:44, 20 снежня 2021 (+03) :Трохі прычасаў. [[Удзельнік:Vit Koz|V]] <small>[[Размовы з удзельнікам:Vit Koz|размовы]]</small> 10:02, 5 студзеня 2022 (+03) : Што ёсць '''ланстынг''' і '''шывок'''? Аб чым артыкул? {{Выдаліць}}, бо трэба мінімальнае вызначэнне. --[[Удзельнік:VladimirZhV|VladimirZhV]] ([[Размовы з удзельнікам:VladimirZhV|размовы]]) 13:51, 7 студзеня 2022 (+03) ::Лан'''д'''стынг, па-першае. {{не перакладзена 5|Ланстынг|Чытайце|ru|Ландстинг}} Вікіпедыю, там вызначэнне. Старонку-перасылку ''шывок '' проста выдаліць. [[Удзельнік:Vit Koz|V]] <small>[[Размовы з удзельнікам:Vit Koz|размовы]]</small> 16:40, 11 студзеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Артыкул пра адміністрацыйную адзінку перанесены пад назву [[Вібаргскі ландстынг]] і захаваны. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 21:13, 13 студзеня 2022 (+03) == [[Пасерб]] == {{закрыта}} : {{Выдаліць}} аўтарытэтныя крыніцы на такі варыянт? --[[Удзельнік:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Размовы з удзельнікам:Rymchonak|размовы]]) 07:46, 13 студзеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Старонка-перасылка. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 21:01, 13 студзеня 2022 (+03) == [[Мастацкі стыль]] == {{закрыта}} 100 % тэкста ўзята адсюль: Беларуская мова [Электронны рэсурс]: (прафесійная лексіка): электронны дапаможнік для студэнтаў эканамічных спецыяльнасцей / С. М. Струкава. — Наваполацк : ПДУ, 2015. — 1 электронны аптычны дыск (CD-ROM). Гл. файл тут: https://studfile.net/preview/3976442/ [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 23:50, 2 студзеня 2022 (+03) :Але ж артыкул у Вікіпедыі з'явіўся ў 2014 годзе, што на год раней прыведзенай крыніцы. Таму або гэта крыніца ўзяла тэкст з вікіпедыі, або, што хутчэй, яны былі напісаны агульнымі аўтарамі ў прыкладна аднолькавы час. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 08:07, 3 студзеня 2022 (+03) :: Гэта плагіят. Ранейшае выданне было ў 2013 годзе. Спасылку https://studfile.net/preview/3976442/ Вы, {{У|Artsiom91}}, не паглядзелі. Усе правы на размнажэнне і распаўсюджванне ў любой форме застаюцца за УА «ПДУ». Нелегальнае капіраванне і выкарыстанне дадзенага прадукта забаронена. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 16:06, 3 студзеня 2022 (+03) :Як варыянт, магу замяніць змест старонкі на інфармацыю з БЭ. [[Удзельнік:Ellis Novak|Ellis Novak]] ([[Размовы з удзельнікам:Ellis Novak|размовы]]) 19:17, 4 студзеня 2022 (+03) :: Так, будзе дастаткова для захавання.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Размовы з удзельнікам:Artsiom91|размовы]]) 20:14, 4 студзеня 2022 (+03) ::: Артыкул быў перапрацаваны. У цяперашнім стане ён можа быць захаваным. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 18:08, 5 студзеня 2022 (+03) :::: Спадар [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]], Вы можаце падвесці вынік уласнаручна. --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 18:33, 5 студзеня 2022 (+03) {{закрыта-канец}} === Вынік === Артыкул быў перапрацаваны. У цяперашнім стане ён можа быць захаваным. [[Удзельнік:DobryBrat|DobryBrat]] ([[Размовы з удзельнікам:DobryBrat|размовы]]) 21:56, 5 студзеня 2022 (+03) hvrajslwfc2eoxrgvypv9jtchh042ma 0 697864 4186587 4175362 2022-08-14T12:17:03Z StachLysy 62453 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом | Назва = Гульні ў палях Госпада | Арыгінальная назва = {{lang-en|At Play in the Fields of the Lord}} | Тып = [[Саўндтрэк]] | Аўтар = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Выдадзены = 03.02.1992<ref name="Rate Your Music" /><br />07.02.1992<ref name="SensCritique" /> | Запісаны = | Працягласць = 67:54<ref name="AllMusic" /><ref name="Rate Your Music" /><ref name="Soundtrack.net" /> | Лэйбл = {{нп5|Fantasy Records||en|Fantasy Records}}<ref name="Discogs" /><ref name="Rate Your Music" /> | Агляды = * {{нп5|Rate Your Music||en|Rate Your Music}} {{Рэйтынг-5|3.37}}<ref name="Rate Your Music" /> <!-- | Храналогія = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Папярэдні альбом = | Пап_год = | Гэты альбом = | Год = | Наступны альбом = | Наст_год = --> | Іншае = }} «'''Гульні ў палях Госпада'''» ({{lang-en|At Play in the Fields of the Lord}}) — [[саўндтрэк]] [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] да [[Гульні ў палях Госпада|аднайменнага фільма]] 1991 года. == Спіс кампазіцый == {{Track listing | title1 = Main Title Themes | length1 = 3:07 | title2 = Sirimbó (Jukebox 1) | length2 = 3:50 | title3 = Mãe de Deus | length3 = 0:55 | title4 = Sem Você Eu Não Sou Gente [I Am Nobody Without You] (JB 2) | length4 = 1:57 | title5 = Cachoeira dos Anjos [Angel Falls] | length5 = 6:09 | title6 = Paz e Amor [Peace and Love] (JB 3) | length6 = 3:40 | title7 = Revelations | length7 = 3:02 | title8 = Encontro Fatal [Fatal Encounter] | length8 = 1:50 | title9 = Amazon Beginnings | length9 = 3:49 | title10 = Bringing the Light | length10 = 4:43 | title11 = Just an Echo in the Valley | length11 = 3:16 | title12 = Niaruna | length12 = 3:17 | title13 = Legends | length13 = 3:38 | title14 = Andy and Moon’s Theme | length14 = 3:10 | title15 = Não Tem Jeito Que Dê Jeito [No Way to Fix It] (JB 5) | length15 = 2:57 | title16 = Times of Tears | length16 = 8:54 | title17 = Finale | length17 = 9:40 | total_length = 67:54 }} == Узнагароды і намінацыі == {| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 90%;" |- !scope="col"|Кінафестываль / Кінапрэмія !scope="col" style="width: 80px"|{{Comment|Дата|Спасылкі ў гэтым слупку вядуць на старонкі цырымоній}} !scope="col" style="max-width: 300px"|Прэмія / Катэгорыя !scope="col" style="max-width: 300px"|Намінант(ы) !scope="col"|Вынік !scope="col" class="unsortable"|Спасылкі |- |style="background:#eaecf0;"|[[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]] |align="center" data-sort-value="1991-12-14"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса 1991|14.12.1991]] |[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |data-sort-value="Прайснер Збігнеў"|[[Збігнеў Прайснер]]<ref group="~">За фільмы «''[[Еўропа Еўропа]]''», «''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''», «''[[Гульні ў палях Госпада]]''»</ref> |{{won}} |<ref name="LAFCA 1991" /><ref name="Los Angeles Times, LAFCA Awards" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Залаты глобус]] |align="center" data-sort-value="1992-01-18"|{{нп5|Залаты глобус (прэмія, 1992)|18.01.1992|en|49th Golden Globe Awards}} |{{нп5|Прэмія «Залаты глобус» за найлепшую арыгінальную музыку|Найлепшая арыгінальная музыка|en|Golden Globe Award for Best Original Score}} |data-sort-value="Прайснер Збігнеў"|Збігнеў Прайснер |{{nom}} |<ref name="Golden Globes 1992" /> |} {{Заўвагі|group=~}} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="AllMusic">{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/at-play-in-the-fields-of-the-lord-mw0000276392|title=Zbigniew Preisner – At Play in the Fields of the Lord|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMusic]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-07|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/release/4538276-Zbigniew-Preisner-At-Play-In-The-Fields-Of-The-Lord-Original-Soundtrack|title=Zbigniew Preisner – At Play In The Fields Of The Lord (Original Soundtrack)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-07|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Golden Globes 1992">{{cite web|url=https://www.goldenglobes.com/winners-nominees/1992|title=Winners & Nominees 1992|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Залаты глобус]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-07}}</ref> <ref name="LAFCA 1991">{{cite web|url=http://www.lafca.net/Years/1991.php|title=17th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса|Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]]|lang=en|accessdate=2022-01-07}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, LAFCA Awards">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1991-12-16-ca-556-story.html|title=‘Bugsy’ Top Film for L.A. Critics : Movies: The film takes 3 awards, including best director; Nick Nolte, Mercedes Ruehl earn top acting honors|author=David J. Fox.|date=1991-12-16|publisher=Сайт «''[[Los Angeles Times]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-07}}</ref> <ref name="Rate Your Music">{{cite web|url=https://rateyourmusic.com/release/album/zbigniew-preisner/at-play-in-the-fields-of-the-lord.p/|title=At Play in the Fields of the Lord|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|Rate Your Music||en|Rate Your Music}}''»|lang=en|accessdate=2022-01-07|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="SensCritique">{{cite web|url=https://www.senscritique.com/album/At_Play_In_The_Fields_Of_The_Lord_Bande_Originale/5952413|title=At Play In The Fields Of The Lord (OST)|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|SensCritique||fr|SensCritique}}''»|lang=fr|accessdate=2022-01-07|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Soundtrack.net">{{cite web|url=https://www.soundtrack.net/album/at-play-in-the-fields-of-the-lord/|title=At Play In The Fields Of The Lord|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Soundtrack.net]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-07}}</ref> }} == Спасылкі == * [https://www.allmusic.com/album/mw0000276392 «Гульні ў палях Госпада»] на сайце «''[[AllMusic]]''» {{ref-en}} * [https://www.discogs.com/release/4538276 «Гульні ў палях Госпада»] на сайце «''[[Discogs]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrack.net/album/at-play-in-the-fields-of-the-lord/ «Гульні ў палях Госпада»] на сайце «''[[Soundtrack.net]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrackcollector.com/title/6895/At+Play+In+The+Fields+Of+The+Lord «Гульні ў палях Госпада»] на сайце «''[[Soundtrack Collector]]''» {{ref-en}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі Збігнева Прайснера]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі 1992 года]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі]] e1hwbwmenam4wiwdq1qzsi8xyjcalv8 0 697923 4186614 4019533 2022-08-14T12:51:11Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Казьянскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[Беларусь]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Шумілінскі раён]] |Уключае = 16 населеных пунктаў |Сталіца = [[Казьяны (Шумілінскі раён)|Казьяны]] |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]],</br>[[12 студзеня]] [[1968]] |Скасаванне = [[18 сакавіка]] [[1963]],</br>[[26 верасня]] [[2002]] |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = 2 |Сайт = |Заўвагі = }} '''Казья́нскі сельсавет''' — былая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Шумілінскі раён|Шумілінскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Цэнтр — вёска [[Казьяны (Шумілінскі раён)|Казьяны]]. Утвораны 20 жніўня 1924 года ў складзе [[Сіроцінскі раён|Сіроцінскага раёна]] [[Віцебская акруга|Віцебскай акругі]] [[БССР]]. Пасля скасавання акруговай сістэмы 26 ліпеня 1930 года ў Сіроцінскім раёне БССР, з 20 лютага 1938 года — Віцебскай вобласці. 1 красавіка 1960 года да сельсавета далучана частка скасаванага [[Старынскі сельсавет (Сіроцінскі раён)|Старынскага сельсавета]] (5 населеных пунктаў: [[Вугальніца]], [[Глісцінец]], [[Зальхаўе (Шумілінскі раён)|Зальхаўе]], [[Запалянка]] і [[Роўнае (Шумілінскі раён)|Роўнае]])<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 1 красавіка 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 9.</ref>. 23 лістапада 1961 года Сіроцінскі раён перайменаваны ў Шумілінскі. З 25 снежня 1962 года сельсавет у складзе [[Полацкі раён|Полацкага раёна]], за выключэннем 20 населеных пунктаў ([[Гарадзішча (Шумілінскі раён)|Гарадзішча]], [[Гарэлая Града]], [[Глушыца (Шумілінскі раён)|Глушыца]], [[Заложнае]], [[Замосце (Шумілінскі раён)|Замосце]], [[Заполле (Шумілінскі раён)|Заполле]], [[Зацішша (Шумілінскі раён)|Зацішша]], [[Калышкі (Шумілінскі раён)|Калышкі]], [[Канцы I|Канцы]], [[Корасць]], [[Куксы]], [[Панамары]], [[Рудня (Шумілінскі раён)|Рудня]], [[Саломенка (Казьянскі сельсавет)|Саломенка]], [[Слесары (Шумілінскі раён)|Слесары]], [[Ставіца]], [[Сураўні]], [[Трухоўка]], [[Хрыпкі]] і [[Шавекі]]), якія былі перададзены ў склад [[Гарадоцкі раён|Гарадоцкага раёна]]<ref>Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР ад 25 снежня 1962 г. Аб узбуйненні сельскіх раёнаў Беларускай ССР // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1962, № 41 (1000).</ref>. 18 сакавіка 1963 года скасаваны, тэрыторыя далучана да [[Обальскі сельсавет (Полацкі раён)|Обальскага сельсавета]] (5 населеных пунктаў: вёскі [[Вугальніца]], [[Глісцінец]], [[Зальхаўе (Шумілінскі раён)|Зальхаўе]], [[Запалянка]], [[Роўнае (Шумілінскі раён)|Роўнае]]) і [[Пралетарскі сельсавет (Гарадоцкі раён)|Пралетарскага сельсавета]] [[Гарадоцкі раён|Гарадоцкага раёна]] (8 населеных пунктаў: вёскі [[Гапонава]], [[Гульбішча]], [[Казьяны (Шумілінскі раён)|Казьяны]], [[Карлава]], [[Красамай (вёска)|Красамай]], [[Панячына]], [[Прудок (Шумілінскі раён)|Прудок]] і [[Скаціца]])<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога (сельскага) Савета дэпутатаў працоўных ад 18 сакавіка 1963 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 18 (1018).</ref>. 12 студзеня 1968 года Казьянскі сельсавет утвораны зноў у складзе Шумілінскага раёна Віцебскай вобласці БССР з цэнтрам у вёсцы Казьяны ў складзе 31 населенага пункта [[Мішневіцкі сельсавет|Мішневіцкага сельсавета]] ([[Баравая (Шумілінскі раён)|Баравая]], [[Гапонава (Шумілінскі раён)|Гапонава]], [[Гарадзішча (Шумілінскі раён)|Гарадзішча]], [[Гарэлая Града]], [[Глушыца (Шумілінскі раён)|Глушыца]], [[Гульбішча]], [[Заложнае]], [[Замосце (Шумілінскі раён)|Замосце]], [[Заполле (Шумілінскі раён)|Заполле]], [[Зацішша (Шумілінскі раён)|Зацішша]], [[Казьяны (Шумілінскі раён)|Казьяны]], [[Калышкі (Шумілінскі раён)|Калышкі]], [[Канцы I]], [[Канцы II]], [[Карлава]], [[Корасць]], [[Красамай (вёска)|Красамай]], [[Краснаполле (Шумілінскі раён)|Краснаполле]], [[Куксы]], [[Панамары]], [[Панячына]], [[Прудок (Шумілінскі раён)|Прудок]], [[Саломенка (Казьянскі сельсавет)|Саломенка]], [[Скаціца]], [[Слесары (Шумілінскі раён)|Слесары]], [[Ставіца]], [[Сураўні]], [[Трухоўка]], [[Хрыпкі]], [[Ціжма]] і [[Шавекі]]) і 5 населеных пунктаў [[Обальскі сельсавет (Шумілінскі раён)|Обальскага сельсавета]] ([[Вугальніца]], [[Залессе (Казьянскі сельсавет)|Залессе]], [[Зальхаўе (Шумілінскі раён)|Зальхаўе]], [[Запалянка]], [[Роўнае (Шумілінскі раён)|Роўнае]])<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 12 студзеня 1968 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1968, № 6 (1200).</ref>. 26 верасня 2002 года скасаваны, тэрыторыя далучана да [[Мішневіцкі сельсавет|Мішневіцкага сельсавета]]<ref>[http://kaznachey.com/doc/33iCVR6Bib3 Решение Витебского областного Совета депутатов от 26 сентября 2002 г. № 162 Об упразднении Козьянского сельсовета и изменении границ Мишневичского сельсовета Шумилинского района Витебской области]</ref>. На момант скасавання ў склад сельсавета ўваходзілі 16 населеных пунктаў: [[Гарэлая Града]], [[Глушыца (Шумілінскі раён)|Глушыца]], [[Гульбішча]], [[Заложнае]], [[Запалянка]], [[Заполле (Шумілінскі раён)|Заполле]], [[Казьяны (Шумілінскі раён)|Казьяны]], [[Калышкі (Шумілінскі раён)|Калышкі]], [[Красамай (вёска)|Красамай]], [[Панамары]], [[Роўнае (Шумілінскі раён)|Роўнае]], [[Скаціца]], [[Ставіца]], [[Сураўні]], [[Хрыпкі]] і [[Шавекі]]. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. * Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с. {{Шумілінскі раён}} [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Шумілінскага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Сіроцінскага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Полацкага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, скасаваныя ў 1963 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1968 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, скасаваныя ў 2002 годзе]] biu85s7ku3io6yjhh1rnxkzv2vbvgk9 0 698372 4186610 4168540 2022-08-14T12:43:06Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Лаўжанскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[Беларусь]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Шумілінскі раён]] |Уключае = 33 населеныя пункты |Сталіца = [[Мікіціха]] |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]] |Скасаванне = |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = 1835 |Год перапісу = 2009 |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = 2 |Сайт = http://shumilino.vitebsk-region.gov.by/ru/new_url_1601223617-ru/ |Заўвагі = }} '''Лаўжа́нскі сельсавет''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Шумілінскі раён|Шумілінскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Цэнтр — аграгарадок (да 2008 года вёска) [[Мікіціха]]. Утвораны 20 жніўня 1924 года ў складзе [[Сіроцінскі раён|Сіроцінскага раёна]] [[Віцебская акруга|Віцебскай акругі]] [[БССР]]. Цэнтр — станцыя [[Лоўша (станцыя)|Лоўжа]]. Пасля скасавання акруговай сістэмы 26 ліпеня 1930 года ў Сіроцінскім раёне БССР, з 20 лютага 1938 года — Віцебскай вобласці. 1 красавіка 1960 года ў склад сельсавета з [[Сіроцінскі сельсавет|Сіроцінскага сельсавета]] перададзены 5 населеных пунктаў ([[Бываліна]], [[Ласвіцкія]], [[Новае Дворышча]], [[Плігаўкі 1|Плігаўкі]] і [[Старое Дворышча]]), з [[Обальскі сельсавет (Сіроцінскі раён)|Обальскага сельсавета]] — 14 населеных пунктаў ([[Абалонне (Лаўжанскі сельсавет)|Абалонне]], [[Брыцкі (Лаўжанскі сельсавет)|Брыцікі]], [[Гатаўскія]], [[Гушчына (Шумілінскі раён)|Гушчына]], [[Заполле (Лаўжанскі сельсавет)|Заполле]], [[Крыцкія]], [[Лабатка]], [[Плігаўкі 2|Плігаўкі]], [[Равенец]], [[Спаскае (Шумілінскі раён)|Спаскае]], [[Станіславова (Шумілінскі раён)|Станіславова]], [[Ферма (Лаўжанскі сельсавет)|Ферма]], [[Цаўі]] і [[Чарнічонкі (Шумілінскі раён)|Чарнічонкі]])<ref>Рашэнне выканаўчага камітэта Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 1 красавіка 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 9.</ref>. 23 лістапада 1961 года Сіроцінскі раён перайменаваны ў Шумілінскі. З 25 снежня 1962 года сельсавет у складзе [[Полацкі раён|Полацкага раёна]] за выключэннем 9 населеных пунктаў ([[Баравыя (Шумілінскі раён)|Баравыя]], [[Гарбузы (Шумілінскі раён)|Гарбузы]], [[Залессе (Шумілінскі раён)|Залессе]], [[Лоўжа (вёска)|Лоўжа]], [[Марынкіна]], [[Мерзлякі]], [[Пабеда (Шумілінскі раён)|Пабеда]], [[Слабада (Лаўжанскі сельсавет)|Слабада]] і [[Шняўка]]), якія былі ўключаны ў склад [[Віцебскі раён|Віцебскага раёна]]<ref>Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР ад 25 снежня 1962 г. Аб узбуйненні сельскіх раёнаў Беларускай ССР // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1962, № 41 (1000).</ref>. У 1963 годзе ў склад сельсавета з [[Дабейскі сельсавет|Дабейскага сельсавета]] Віцебскага раёна вернута вёска Шняўка<ref>Рашэнні выканкома Віцебскага абласнога (сельскага) Савета дэпутатаў працоўных ад 23 лютага і 18 сакавіка 1963 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 18 (1018).</ref>. З 30 ліпеня 1966 года — сельсавет у складзе адноўленага Шумілінскага раёна. 12 верасня 1966 года ў склад сельсавета з Дабейскага сельсавета пералічаны 10 населеных пунктаў ([[Баравыя (Шумілінскі раён)|Баравыя]], [[Барсукі (Лаўжанскі сельсавет, саўгас «Лаўжанскі»)|Барсукі]], [[Варанькі (Шумілінскі раён)|Варанькі]], [[Гарбузы (Шумілінскі раён)|Гарбузы]], [[Залессе (Шумілінскі раён)|Залессе]], [[Лоўжа (вёска)|Лоўжа]], [[Марынкіна]], [[Мерзлякі]], [[Пабеда (Шумілінскі раён)|Пабеда]] і [[Слабада (Лаўжанскі сельсавет)|Слабада]])<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 12 верасня 1966 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1966, № 31 (1151).</ref>. 12 жніўня 1974 года цэнтр сельсавета перанесены ў вёску Мікіціха<ref>Рашэнне выканаўчага камітэта Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 12 жніўня 1974 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1974, № 25 (1435).</ref>. Насельніцтва сельсавета паводле перапісу 2009 года — 1835 чалавек<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/viciebskaja.htm Колькасць насельніцтва населеных пунктаў Віцебскай вобласці Беларусі паводле перапісу 2009 года]{{ref-ru}}</ref>, з іх 92,0 % — [[беларусы]], 6,5 % — [[рускія ў Беларусі|рускія]], 1,0 % — [[украінцы ў Беларусі|украінцы]]<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic-comm2009.htm Этнічны склад насельніцтва сельсаветаў Беларусі паводле перапісу 2009 года]{{ref-ru}}</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. * Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с. {{Лаўжанскі сельсавет}} {{Шумілінскі раён}} [[Катэгорыя:Лаўжанскі сельсавет| ]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Сіроцінскага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Полацкага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] oy0xk7p5f0rc54a2vcii51kb6kho4cc 0 698891 4186586 4175361 2022-08-14T12:16:22Z StachLysy 62453 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом | Назва = Аліўе Аліўе / Еўропа Еўропа | Арыгінальная назва = ''Olivier Olivier / Europa Europa'' | Тып = [[Саўндтрэк]] | Аўтар = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Выдадзены = 1992 | Запісаны = | Працягласць = 43:22<ref name="Soundtrack Collector" /> | Лэйбл = | Агляды = <!-- | Храналогія = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Папярэдні альбом = | Пап_год = | Гэты альбом = | Год = | Наступны альбом = | Наст_год = --> | Іншае = }} «'''Аліўе Аліўе / Еўропа Еўропа'''» (''Olivier Olivier / Europa Europa'') — [[саўндтрэк]] [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] да двух фільмаў [[Агнешка Холанд|Агнешкі Холанд]]: «''[[Аліўе Аліўе]]''» (1992) і «''[[Еўропа Еўропа]]''» (1990)<ref name="Discogs" />. == Спіс кампазіцый == {{Track listing | collapsed = no | headline = Olivier Olivier | title1 = Main Title | length1 = 1:47 | title2 = Main Title (Version 2) | length2 = 2:41 | title3 = Affection et Amour | length3 = 0:48 | title4 = Arrivee au Cafe | length4 = 0:55 | title5 = Elizabeth S'Evanouit | length5 = 1:15 | title6 = Policiers Dans le Couloir | length6 = 2:10 | title7 = Generique | length7 = 3:13 | title8 = Olivier | length8 = 1:27 | title9 = Apres la Cheminee | length9 = 1:38 | title10 = Olivier Poursuit Nadine | length10 = 1:21 | title11 = Main Title (Version 3) | length11 = 2:29 | title12 = Olivier Avec Sa Soeur | length12 = 1:23 | title13 = Apres la Fete | length13 = 1:36 | title14 = Apres le Baiser | length14 = 1:22 | title15 = Main Title (Version 4) | length15 = 2:29 | title16 = Tompette de Marcel | length16 = 0:54 | title17 = Generique de Fin | length17 = 2:29 }} {{Track listing | collapsed = no | headline = Europa Europa | title18 = Exode | length18 = 0:39 | title19 = Attaque Aerienne | length19 = 0:39 | title20 = Bataille | length20 = 1:36 | title21 = Depart du Camion | length21 = 0:48 | title22 = Controle des Papiers | length22 = 0:54 | title23 = Allemands | length23 = 0:37 | title24 = Dans le Bois | length24 = 0:39 | title25 = Pres du Feu | length25 = 1:50 | title26 = Intensite | length26 = 0:40 | title27 = Depart des Jeunes | length27 = 1:20 | title28 = Depart des Barques | length28 = 0:32 | title29 = Usine Bombardee | length29 = 0:27 | title30 = Intensite | length30 = 0:53 | title31 = Troubles | length31 = 0:35 | title32 = Hitler Staline | length32 = 1:16 }} == Узнагароды і намінацыі == {| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 90%;" |- !scope="col"|Кінафестываль / Кінапрэмія !scope="col" style="width: 80px"|{{Comment|Дата|Спасылкі ў гэтым слупку вядуць на старонкі цырымоній}} !scope="col" style="max-width: 300px"|Прэмія / Катэгорыя !scope="col" style="max-width: 300px"|Намінант(ы) !scope="col"|Вынік !scope="col" class="unsortable"|Спасылкі |- |style="background:#eaecf0;"|[[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]] |align="center" data-sort-value="1991-12-14"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса 1991|14.12.1991]] |[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |data-sort-value="Прайснер Збігнеў"|[[Збігнеў Прайснер]]<ref group="~">За фільмы «''[[Еўропа Еўропа]]''», «''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''», «''[[Гульні ў палях Госпада]]''»</ref> |{{won}} |<ref name="LAFCA 1991" /><ref name="Los Angeles Times, LAFCA Awards" /> |} {{Заўвагі|group=~}} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/master/1271982-Zbigniew-Preisner-Olivier-Olivier-Europa-Europa-2-Original-Soundtrack-Recordings|title=Zbigniew Preisner – Olivier Olivier / Europa Europa (2 Original Soundtrack Recordings)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="LAFCA 1991">{{cite web|url=http://www.lafca.net/Years/1991.php|title=17th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса|Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]]|lang=en|accessdate=2022-01-23}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, LAFCA Awards">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1991-12-16-ca-556-story.html|title=‘Bugsy’ Top Film for L.A. Critics : Movies: The film takes 3 awards, including best director; Nick Nolte, Mercedes Ruehl earn top acting honors|author=David J. Fox.|date=1991-12-16|publisher=Сайт «''[[Los Angeles Times]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-23}}</ref> <ref name="Soundtrack Collector">{{cite web|url=https://www.soundtrackcollector.com/title/32759/Olivier%2C+Olivier|title=Olivier, Olivier (1992)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Soundtrack Collector]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> }} == Спасылкі == * [https://www.discogs.com/master/1271982 «Аліўе Аліўе / Еўропа Еўропа»] на сайце «''[[Discogs]]''» {{ref-en}} * [https://www.senscritique.com/album/Olivier_Olivier_Europa_Europa_Bande_Originale/359395 «Аліўе Аліўе / Еўропа Еўропа»] на сайце «''{{нп5|SensCritique||fr|SensCritique}}''» {{ref-fr}} * [https://www.soundtrackcollector.com/title/32759/Olivier%2C+Olivier «Аліўе Аліўе / Еўропа Еўропа»] на сайце «''[[Soundtrack Collector]]''» {{ref-en}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі Збігнева Прайснера]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі 1992 года]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі]] 09o0omzlraaine0okvx0xkx5t1nncbv 10 699303 4186728 4177593 2022-08-14T16:34:00Z Artsiom91 31770 нумары wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды | назва = Склад ФК Арсенал Дзяржынск | колер фону = red | колер тэксту = white | клуб_спасылка = ФК Арсенал Дзяржынск | клуб = Арсенал Дзяржынск | спіс = {{ССК-ігрок|1|[[Яўген Аляксандравіч Абрамовіч|Я. Абрамовіч]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|4|[[Яўген Аляксандравіч Гулецкі|Гулецкі]]}} {{ССК-ігрок|5|[[Раман Сяргеевіч Вягера|Вягера]]}} {{ССК-ігрок|6|[[Максім Арцёмавіч Гаявой|Гаявой]]}} {{ССК-ігрок|7|[[Руслан Мялкоўскі|Мялкоўскі]]}} <!--{{ССК-ігрок|7|[[Уладзіслаў Кавалевіч|Кавалевіч]]}}--> {{ССК-ігрок|8|[[Глеб Андрэевіч Рассадкін|Рассадкін]]}} {{ССК-ігрок|9|[[Арцём Сяргеевіч Кійко|Кійко]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Валерый Аляксандравіч Сянько|Сянько]]}} {{ССК-ігрок|11|[[Фабрыс Будэга|Будэга]]}} {{ССК-ігрок|17|[[Фёдар Сяргеевіч Лебедзеў|Лебедзеў]]}} {{ССК-ігрок|18|[[Дзмітрый Віктаравіч Каплуноў|Каплуноў]]}} {{ССК-ігрок|19|[[Антон Дзмітрыевіч Абрамовіч|А. Абрамовіч]]}} {{ССК-ігрок|21|[[Уладзіслаў Генадзевіч Лях|Лях]]}} {{ССК-ігрок|25|[[Дзмітрый Мікалаевіч Мацяш|Мацяш]]}} {{ССК-ігрок|26|[[Сяргей Уладзіміравіч Канцавы|Канцавы]]}} {{ССК-ігрок|27|[[Нурадзін Ідрыс|Ідрыс]]}} {{ССК-ігрок|39|[[Аляксей Уладзіміравіч Станкевіч|Станкевіч]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|51|[[Аляксандр Дзмітрыевіч Скшынецкі|Скшынецкі]]}} {{ССК-ігрок|74|[[Мікіта Віталевіч Супрановіч|Супрановіч]]}} {{ССК-ігрок|77|[[Дзмітрый Міхайлавіч Асіпенка|Асіпенка]]&nbsp;<small>[[Капітан (футбол)|(к)]]</small>}} {{ССК-ігрок|79|[[Станіслаў Сяргеевіч Сазановіч|Сазановіч]]}} {{ССК-ігрок|91|[[Арцём Васілевіч Міраеўскі|Міраеўскі]]}} {{ССК-ігрок|99|[[Арцём Барысавіч Сарока|Сарока]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок||[[Аляксей Юр’евіч Арловіч|Арловіч]]}} {{ССК-ігрок||[[Станіслаў Сяргеевіч Атрашкевіч|Атрашкевіч]]}} {{ССК-ігрок||[[Мікіта Ерамінок|Ерамінок]]}} |трэнер = [[Павел Васілевіч Кірыльчык|Павел Кірыльчык]]}}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Беларусі|Арсенал Дзяржынск]] </noinclude> 6zafypkrpmis1k41chfecwkd81ul2m2 0 701465 4186694 4163288 2022-08-14T15:35:10Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Тумініцкі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[БССР]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Талачынскі раён]] |Уключае = |Сталіца = [[Лісуны (Аршанскі раён)|Лісуны]] |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]] |Скасаванне = [[18 сакавіка]] [[1963]] |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = |Сайт = |Заўвагі = }} '''Тумі́ніцкі сельсавет''' — былая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Талачынскі раён|Талачынскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Цэнтр — вёска [[Лісуны (Аршанскі раён)|Лісуны]]. Утвораны 20 жніўня 1924 года як '''Тумініцкі (Лісуноўскі) сельсавет''' у складзе [[Коханаўскі раён|Коханаўскага раёна]] [[Аршанская акруга|Аршанскай акругі]] [[БССР]]. Цэнтр — вёска [[Тумінічы]]. У 1928 годзе цэнтр сельсавета перанесены ў вёску Лісуны. Пасля скасавання акруговай сістэмы 26 ліпеня 1930 года ў Коханаўскім раёне БССР. З 8 ліпеня 1931 года ў складзе [[Аршанскі раён|Аршанскага раёна]] БССР, з 20 лютага 1938 года — Віцебскай вобласці. З 9 верасня 1946 года сельсавет у складзе адноўленага Коханаўскага раёна, з 17 снежня 1956 года — у складзе Аршанскага раёна. З 25 снежня 1962 года сельсавет у складзе Талачынскага раёна, за выключэннем 8 населеных пунктаў (вёскі [[Аляксандрава (Аршанскі раён)|Аляксандрава]], [[Балотавічы]], [[Барэйшава]], [[Вярхоўе (Аршанскі раён)|Вярхоўе]], [[Гарані (Аршанскі раён)|Гарані]], [[Мацнава]], [[Тумінічы]] і [[Хадулы (Аршанскі раён)|Хадулы]]), якія былі перададзены ў склад [[Аршанскі раён|Аршанскага раёна]]<ref>Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР ад 25 снежня 1962 г. Аб узбуйненні сельскіх раёнаў Беларускай ССР // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1962, № 41 (1000).</ref> і 27 снежня 1962 года перададзены ў адміністрацыйнае падпарадкаванне Баранскага пассавета Аршанскага раёна<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 27 снежня 1962 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).</ref>. 18 сакавіка 1963 года скасаваны, тэрыторыя далучана да [[Сальніцкі сельсавет|Сальніцкага сельсавета]]<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога (сельскага) Савета дэпутатаў працоўных ад 18 сакавіка 1963 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 18 (1018).</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Талачынскага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Коханаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Аршанскага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, скасаваныя ў 1963 годзе]] i5ac2plv04xz7hdsidywpekmmr7300k 0 701758 4186592 4126663 2022-08-14T12:19:48Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Талачынскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[Беларусь]] |Статут = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Талачынскі раён]] |Уключае = 74 населеныя пункты |Сталіца = [[Талачын]] (не ўваходзіць у склад) |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]],</br>[[2 лютага]] [[1982]] |Скасаванне = [[24 верасня]] [[1926]] |Глава = |Назва главы = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = 3458 |Год перапісу = 2009 |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавы пояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = 2 |Сайт = https://tolochin.vitebsk-region.gov.by/ru/tollo/ |Заўвагі = }} '''Талачы́нскі сельсавет''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Талачынскі раён|Талачынскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Цэнтр — горад [[Талачын]] (не ўваходзіць у склад). == Гісторыя == Утвораны 20 жніўня 1924 года ў складзе Талачынскага раёна [[Аршанская акруга|Аршанскай акругі]] [[БССР]]. Цэнтр — мястэчка Талачын. 24 верасня 1926 года скасаваны ў сувязі з утварэннем Талачынскага местачковага Савета. 2 лютага 1982 года [[Маціёўскі сельсавет]] Талачынскага раёна Віцебскай вобласці БССР перайменаваны ў Талачынскі<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета народных дэпутатаў ад 2 лютага 1982 г. // Збор законаў Беларускай ССР, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1982, № 10 (1708).</ref>. 8 красавіка 2004 года да сельсавета далучана тэрыторыя скасаванага [[Плоскаўскі сельсавет (Талачынскі раён)|Плоскаўскага сельсавета]] (22 населеныя пункты: [[Букавіна (Талачынскі раён)|Букавіна]], [[Валькі (Талачынскі раён)|Валькі]], [[Вялікія Барсучыны]], [[Габрылёва]], [[Гастынічы]], [[Дунавік]], [[Еўлахі]], [[Калюгі (Талачынскі раён)|Калюгі]], [[Клянкі]], [[Козкі]], [[Красілава]], [[Крыніцы (Талачынскі раён)|Крыніцы]], [[Латышова (Талачынскі раён)|Латышова]], [[Малыя Барсучыны]], [[Навінка (Талачынскі раён)|Навінка]], [[Новая Будаўка]], [[Плоскае (Талачынскі раён)|Плоскае]], [[Прылессе (Талачынскі раён)|Прылессе]], [[Раманаўка (Талачынскі раён)|Раманаўка]], [[Сакалянка (вёска)|Сакалянка]], [[Сані]] і [[Старая Будаўка]])<ref>[http://www.pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83/2004-83(003-027).pdf&oldDocPage=1 Решение Витебского областного Совета депутатов от 8 апреля 2004 г. № 55 Об изменении административно-территориального устройства районов Витебской области] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211005192131/https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83%2F2004-83%28003-027%29.pdf&oldDocPage=1|date=5 кастрычніка 2021}}</ref>. 27 чэрвеня 2008 года скасаваны вёскі [[Дубавое (Талачынскі сельсавет)|Дубавое]], [[Жаўна (Талачынскі раён)|Жаўна]], [[Прудзец (Талачынскі сельсавет)|Прудзец]] і [[Шляпіна]]<ref>[http://www.maps.by/upload/docs/pdf/ib/1997-2008/abolition2008.pdf Пералік найменняў геаграфічных аб’ектаў, спыніўшых сваё існаванне за 2006—2008 гг.]{{ref-ru}}</ref>. 10 кастрычніка 2013 года да сельсавета далучана тэрыторыя скасаванага [[Азярэцкі сельсавет (Талачынскі раён)|Азярэцкага сельсавета]] (21 населены пункт: аграгарадкі [[Азерцы (Талачынскі раён)|Азерцы]] і [[Заднева]], вёскі [[Букарава 1]], [[Букарава 2]], [[Васкрэсенская]], [[Вугалеўшчына]], [[Галынка (Талачынскі раён)|Галынка]], [[Дроздава (Талачынскі раён)|Дроздава]], [[Жураўлі]], [[Забалацце (вёска, Талачынскі раён)|Забалацце]], [[Зялёныя Дубы]], [[Лунная]], [[Міхайлаўшчына (Талачынскі раён)|Міхайлаўшчына]], [[Парэчча (Талачынскі раён)|Парэчча]], [[Піямонт]], [[Прудзец (Талачынскі раён)|Прудзец]], [[Рыжычы]], [[Свідэршчына (Талачынскі раён)|Свідэршчына]], [[Скавышкі]], пасёлкі [[Відэршчына]] і [[Забалацце (пасёлак, Талачынскі раён)|Забалацце]]), а ў склад [[Серкавіцкі сельсавет|Серкавіцкага сельсавета]] перададзены 5 населеных пунктаў (вёскі [[Новае Саколіна]], [[Старое Саколіна]], [[Шмідзельшчына]], [[Яськаўшчына (Талачынскі раён)|Яськаўшчына]] і пасёлак [[Усвіж-Бук (пасёлак)|Усвіж-Бук]])<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913v0060692&p1=1 Решение Витебского областного Совета депутатов от 10 октября 2013 г. № 292 Об изменении административно-территориального устройства некоторых районов Витебской области] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210717094751/https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913v0060692&p1=1 |date=17 ліпеня 2021 }}</ref>. 9 лістапада 2021 года скасавана вёска [[Клянкі]]<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D921v0112004&p1=1 Решение Толочинского районного Совета депутатов от 9 ноября 2021 г. № 174 Об упразднении сельского населенного пункта Толочинского района Витебской области] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211129214209/https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D921v0112004&p1=1 |date=29 лістапада 2021 }}</ref>. == Насельніцтва == Насельніцтва сельсавета паводле перапісу 2009 года — 3458 чалавек<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/viciebskaja.htm Колькасць насельніцтва населеных пунктаў Віцебскай вобласці Беларусі паводле перапісу 2009 года]{{ref-ru}}</ref>, з іх 93,1 % — [[беларусы]], 4,5 % — [[рускія ў Беларусі|рускія]], 0,9 % — [[украінцы ў Беларусі|украінцы]], 0,7 % — [[армяне ў Беларусі|армяне]]<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic-comm2009.htm Этнічны склад насельніцтва сельсаветаў Беларусі паводле перапісу 2009 года]{{ref-ru}}</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / А.И. Карпачева и др. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Т. 1: (1917―1941 гг.). — Мн., «Беларусь», 1985. — 390 с. * Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с. {{Талачынскі сельсавет}} {{Талачынскі раён}} [[Катэгорыя:Талачынскі сельсавет| ]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, скасаваныя ў 1926 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1982 годзе]] hu1agdcq02vxnjsqr4xlc78ti9h35k9 0 702403 4187044 4164275 2022-08-15T07:12:33Z Artsiom91 31770 /* Турнірная табліца */ вынікі матчаў 14-га тура wikitext text/x-wiki {{Нацыянальны чэмпіянат |час = [[9 красавіка]] — [[13 лістапада]] |назва1 = |назва = Чэмпіянат Рэспублікі Беларусь па футболе сярод каманд Першай лігі |лагатып = |памер = |подпіс = |удзельнікаў = 13 |гарады = 13 |стадыёны = 13 |чэмпіён = |разоў = |2 месца = |3 месца = |дублёры = |гульняў = |галоў = |імя забітых галоў = |гледачоў = |бамбардзір = |бгалоў = |імя гола = |лепшы = |папярэдні сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |наступны сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023|2023]] }} '''Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022''' (32-і Чэмпіянат Рэспублікі Беларусь па футболе сярод каманд Першай лігі) — другі па рангу дывізіён (пасля [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Вышэйшай лігі]]) па футболе сярод беларускіх каманд 2022 года. == Склад удзельнікаў == Першапачаткова планавалася, што ў турніры прымуць удзел 16 каманд: у параўнанні з сезонам 2021 у Вышэйшую лігу выйшлі дзяржынскі [[ФК Арсенал Дзяржынск|«Арсенал»]] і бабруйская [[ФК Белшына|«Белшына»]], з Вышэйшай лігі ў Першую пераходзіла [[ФК Смаргонь|«Смаргонь»]] (другі клуб, які мусіў выбываць, — рэчыцкі [[ФК Спадарожнік Рэчыца|«Спадарожнік»]] — зняўся з турніру пасля першага круга і спыніў існаванне). З Першай лігі ў Другую не выбываў ніхто, а з Другой лігі ў Першую планавалася павышэнне пяці каманд (першыя пяць месцаў занялі [[ФК Астравец|«Астравец»]], рагачоўскі [[ФК Макслайн Рагачоў|«Макслайн»]], салігорскі [[ФК Партызан Салігорск|«Партызан»]], [[ФК Асіповічы|«Асіповічы»]] і мінскі [[ФК БДУ Мінск|БДУ]]), каб павялічыць склад лігі з 12 каманд да 16. Аднак, яшчэ ў канцы 2021 з’явілася інфармацыя, што склад каманд, якія выходзяць з Другой лігі ў Першую, можа быць зменены, у прыватнасці амаль адразу адмовіўся ад павышэння салігорскі [[ФК Партызан Салігорск|«Партызан»]], іншыя каманды таксама не маглі гарантаваць удзел у Першай лізе. Замест іх разлядалася магчымасць запрасіць наступныя каманды і нават тыя, што не трапілі ў першыя 8<ref>[https://football.by/news/158951.html "Маладзечна будзе вечна". Новая-старая команда для комплекта первой лиги?]</ref>. У студзені 2022 года быў акрэслены склад каманд, якія папоўняць Першую лігу. «Партызан» і БДУ адмовіліся ад пераходу ў дывізіён вышэй; «Астравец», «Макслайн» і «Асіповічы» пацвердзілі ўдзел у Першай лізе. Сярод наступных каманд пінскі [[ФК Стэнлес Пінск|«Стэнлес»]] (6-е месца) і магілёўскі [[ФК Дняпро-Юні Магілёў|«Дняпро-Юні»]] (8-е месца) адмовіліся ад павышэння, пагадзілася [[ФК Маларыта|«Маларыта»]] (7-е месца). Апошнюю каманду АБФФ абірала паміж ахвочымі да павышэння ўдзельнікамі 1/8 фіналу Другой лігі — [[ФК Маладзечна|«Маладзечна»]] і гомельскім [[ФК Паперпрам Гомель|«Паперпрамам»]] — і спыніла свой выбар на маладзечанскім клубе<ref>[https://football.by/news/160220.html Первая лига собрана! Не БГУ, "Стэнлес" и "Бумпром", а "Осиповичи", "Малорита" и "Молодечно"]</ref><ref>[https://football.by/news/160269.html Что такое "Бумпром"? И почему федерация выбрала не его, а "Молодечно"?]</ref>. Аднак, у лютым мінскія [[ФК Крумкачы Мінск|«Крумкачы»]] паведамілі АБФФ, што адмаўляюцца ад ўдзелу ў Першай лізе і пераходзяць у Другую лігу<ref>[https://football.by/news/160927.html Официально: "Крумкачы" отправили в АБФФ заявку на выступление во второй лиге в сезоне-2022]</ref>. Федэрацыя прапанавала вызваленае месца «Паперпраму», але атрымала адмову<ref>[https://football.by/news/160973.html "Бумпром" отказался идти в первую лигу]</ref>. Пазней таксама ад удзелу была адхілена [[ФК Маларыта|«Маларыта»]], і колькасць патэнцыйных удзельнікаў скарацілася да 14<ref>[https://football.by/news/161596.html Первая лига будет с 14 командами. Вслед за "Крумкачамi" отсекли и "Малориту". Что произошло?]</ref>. 25 лютага быў зацверджаны каляндар Першай лігі, дзе планаваўся ўдзел 14 каманд<ref>[https://football.by/news/161631.html Старт - 9 апреля, последний тур - 13 ноября. Утвержден календарь первой лиги на сезон-2022]</ref>. 28 лютага ад удзелу ў Вышэйшай лізе адмовіўся брэсцкі [[ФК Рух Брэст|«Рух»]], і АБФФ прапанавала занць вакантнае месца магілёўскаму [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпру»]]. 1 сакавіка «Дняпро» афіцыйна пацвердзіў свой удзел у Вышэйшай лізе<ref>[https://football.by/news/161756.html "Днепр" официально подтвердил свое участие в высшей лиге в сезоне-2022]</ref>, такім чынам скараціўшы колькасць удзельнікаў Першай лігі да 13. 11 сакавіка 14 клубаў атрымалі ліцензію АБФФ «Першая ліга» (13 удзельнікаў турніру і «Дняпро»)<ref>[https://football.by/news/162049.html 14 команд получили лицензию АБФФ "первая лига"]</ref>. 18 сакавіка была праведзена жараб’ёўка Першай лігі з ўдзелам 13 каманд<ref>[https://football.by/news/162257.html Чертова дюжина. Календарь первой лиги]</ref>. == Змены ў параўнанні з папярэднім сезонам == === Клубы, якія папоўнілі Першую лігу === * [[Файл:Fairytale_down_red.png|16x16пкс]] [[ФК Смаргонь|«Смаргонь»]] (15-е месца ў Вышэйшай лізе 2021) * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Астравец|«Астравец»]] (1-е месца ў Другой лізе 2021) * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Макслайн Рагачоў|«Макслайн» (Рагачоў)]] (2-е месца ў Другой лізе 2021) * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Асіповічы|«Асіповічы»]] (4-е месца ў Другой лізе 2021) * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Маладзечна|«Маладзечна»]] (удзельнік 1/8 фіналу Другой лігі 2021, атрыманне месца ў Першай лізе замест клубаў, якія адмовіліся) === Клубы, якія пакінулі Першую лігу === * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Арсенал Дзяржынск|«Арсенал» (Дзяржынск)]] (1-е месца ў Першай лізе 2020, выхад у Вышэйшую лігу) * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Белшына|«Белшына» (Бабруйск)]] (2-е месца ў Першай лізе 2021, выхад у Вышэйшую лігу) * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпро» (Магілёў)]] (5-е месца ў Першай лізе 2021, атрыменне месца ў Вышэйшай лізе замест «Руха», які адмовіўся) * [[Файл:Fairytale_down_red.png|16x16пкс]] [[ФК Крумкачы Мінск|«Крумкачы» (Мінск)]] (3-е месца ў Першай лізе 2021, адмова ад удзелу ў Першай лізе ў сезоне 2022) == Клубы-ўдзельнікі == {{На карце+|Беларусь|width = 400|float = right|caption = Геаграфія ўдзельнікаў сезона 2022|places = {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat=53.1166667|long=25.983334|position=right|label=[[ФК Баранавічы|Баранавічы]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=52|lat_min=07|lon_deg=26|lon_min=05|position=left|label=[[ФК Хваля Пінск|Хваля]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat=54.466667|long=30.316667|position=left|label=[[ФК Орша|Орша]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=52|lat_min=30|lon_deg=31|lon_min=10|position=top|label=[[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=53|lat_min=53|lon_deg=25|lon_min=18|position=left|label=[[ФК Ліда|Ліда]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat=53.0834|long=25.3167|position=left|label=[[ФК Слонім-2017|Слонім-2017]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=55|lat_min=32|lon_deg=28|lon_min=40|label=[[ФК Нафтан|Нафтан]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=54|lat_min=29|lon_deg=26|lon_min=24|position=right|label=[[ФК Смаргонь|Смаргонь]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=53|lat_min=06|lon_deg=30|lon_min=03|position=right|label=[[ФК Макслайн Рагачоў|Макслайн]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat=53.31|long=28.658889|position=top|label=[[ФК Асіповічы|Асіповічы]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=54|lat_min=36.85|lon_deg=25|lon_min=57.3|position=left|label=[[ФК Астравец|Астравец]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat=54.313889|long=26.861111|position=right|label=[[ФК Маладзечна|Маладзечна]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=52|lat_min=08|lon_deg=28|lon_min=30|label=[[ФК Шахцёр Петрыкаў|Шахцёр]]}} }} {| class="wikitable sortable" ! width="120" |Клуб ! width="120" |Горад ! width=120 |Месца ў сезоне 2021 ! width="120" |Стадыён !Умяшчальнасць |- | [[ФК Астравец|Астравец]] | [[Астравец]] |align="center" | {{~|2}}1 у Другой лізе | {{~|«}}[[Гарадскі стадыён (Астравец)|Гарадскі]] | 1006 |- | [[ФК Асіповічы|Асіповічы]] | [[Асіповічы]] |align="center" | {{~|2}}4 у Другой лізе | [[Юнацтва (стадыён, Асіповічы)|«Юнацтва»]] | 1300 |- | [[ФК Баранавічы|Баранавічы]] | [[Баранавічы]] |align="center" | 10 | [[Лакаматыў (стадыён, Баранавічы)|«Лакаматыў»]] | 3750 |- | [[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў]] | [[Гомель]] |align="center" | {{~|0}}6 | {{~|«}}[[СДЮШАР-8 (стадыён, Гомель)|СДЮШАР-8]] | 1500 |- | [[ФК Ліда|Ліда]] | [[Ліда]] |align="center" | 11 | [[Старт (стадыён, Ліда)|«Старт»]]<br/>[[Юнацтва (стадыён, Ліда)|«Юнацтва»]] | 2960<br/>2965 |- | [[ФК Макслайн Рагачоў|Макслайн]] | [[Рагачоў]] |align="center" | {{~|2}}2 у Другой лізе | {{~|«}}[[Стадыён ДЮСШ-1 (Рагачоў)|ДЮСШ-1]] | 7000 |- | [[ФК Маладзечна|Маладзечна]] | [[Маладзечна]] |align="center" | {{~|2}}9-16 у Другой лізе | {{~|«}}[[Гарадскі стадыён (Маладзечна)|Гарадскі]] | 4800 |- | [[ФК Нафтан|Нафтан]] | [[Наваполацк]] |align="center" | {{~|0}}8 | [[Атлант (стадыён, Наваполацк)|«Атлант»]] | 5300 |- | [[ФК Орша|Орша]] | [[Орша]] |align="center" | {{~|0}}9 | {{~|«}}[[Гарадскі стадыён (Орша)|Гарадскі]] |2582 |- | [[ФК Слонім-2017|Слонім-2017]] | [[Слонім]] |align="center" | 12 | [[Юнацтва (стадыён, Слонім)|«Юнацтва»]] | 2220 |- | [[ФК Смаргонь|Смаргонь]] | [[Смаргонь]] |align="center" | {{~|-}}15 у Вышэйшай лізе | [[Юнацтва (стадыён, Смаргонь)|«Юнацтва»]] | 3200 |- | [[ФК Хваля Пінск|Хваля]] | [[Пінск]] |align="center" | {{~|0}}4 | [[Хваля (стадыён, Пінск)|«Хваля»]] | 3136 |- | [[ФК Шахцёр Петрыкаў|Шахцёр]] | [[Петрыкаў]] |align="center" | {{~|0}}7 | [[Прыпяць (стадыён, Петрыкаў)|«Прыпяць»]] | 800 |} == Турнірная табліца == {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Шахцёр Петрыкаў|Шахцёр (Петрыкаў)]]|9|2|2|45|13|[[Выява:Flecha verde.png|20px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]]|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Нафтан|Нафтан (Наваполацк)]]|9|2|2|33|10|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Смаргонь|Смаргонь]]|9|1|3|25|17|Стыкавыя матчы|колер=#E8FFD8}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Хваля Пінск|Хваля (Пінск)]]|6|4|3|30|20}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Астравец|Астравец]]|6|4|3|29|19}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Макслайн Рагачоў|Макслайн (Рагачоў)]]|6|3|4|22|20}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў (Гомель)]]|4|6|3|21|15}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Ліда|Ліда]]|3|3|6|17|25}} {{ФТкаманда|9|[[ФК Баранавічы|Баранавічы]]|3|2|8|16|33}} {{ФТкаманда|10|[[ФК Маладзечна|Маладзечна]]|2|5|6|16|30}} {{ФТкаманда|11|[[ФК Орша|Орша]]|2|5|6|14|27}} {{ФТкаманда|12|[[ФК Асіповічы|Асіповічы]]|2|3|8|14|32}} {{ФТкаманда|13|[[ФК Слонім-2017|Слонім-2017]]|2|2|9|8|29}} {{ФТканец}} === Вынікі матчаў === {{fb r header |nt=13 |Асіповічы |Астравец |Баранавічы |Лакаматыў Гомель |Ліда |Макслайн Рагачоў |Маладзечна |Нафтан |Орша |Слонім-2017 |Смаргонь |Хваля Пінск |Шахцёр Петрыкаў }} {{fb r team |t=Асіповічы }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |r=null }} <!-- Астравец --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf=0|ga=3}} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Ліда --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=0|ga=3}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf=4|ga=1}} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Орша --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf=0|ga=2}} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf= |ga= }} {{fb r team |t=Астравец }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf=3|ga=1}} <!-- Астравец --> {{fb r |r=null }} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Ліда --> {{fb r |gf=4|ga=0}} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf=3|ga=0}} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Орша --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf=3|ga=0}} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf=2|ga=3}} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf= |ga= }} {{fb r team |t=Баранавічы }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf=0|ga=3}} <!-- Астравец --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Баранавічы --> {{fb r |r=null }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Ліда --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf=3|ga=3}} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf=0|ga=4}} <!-- Орша --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf=1|ga=5}} {{fb r team |t=Лакаматыў Гомель }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Астравец --> {{fb r |gf=3|ga=3}} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf=5|ga=0}} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |r=null }} <!-- Ліда --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Орша --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf=4|ga=1}} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf= |ga= }} {{fb r team |t=Ліда }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Астравец --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf=5|ga=2}} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Ліда --> {{fb r |r=null }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=4|ga=2}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf=0|ga=3}} <!-- Орша --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf= |ga= }} {{fb r team |t=Макслайн Рагачоў }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Астравец --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Ліда --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |r=null }} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf=0|ga=4}} <!-- Орша --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf=3|ga=1}} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf=1|ga=0}} {{fb r team |t=Маладзечна }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Астравец --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Ліда --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=1|ga=4}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |r=null }} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf=3|ga=5}} <!-- Орша --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf=0|ga=3}} {{fb r team |t=Нафтан }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf=4|ga=0}} <!-- Астравец --> {{fb r |gf=3|ga=0}} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf=3|ga=2}} <!-- Ліда --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Нафтан --> {{fb r |r=null }} <!-- Орша --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf=1|ga=1}} {{fb r team |t=Орша }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Астравец --> {{fb r |gf=1|ga=3}} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Ліда --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Орша --> {{fb r |r=null }} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf=1|ga=9}} {{fb r team |t=Слонім-2017 }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Астравец --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf=0|ga=4}} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Ліда --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf=0|ga=2}} <!-- Орша --> {{fb r |gf=3|ga=2}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |r=null }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf=1|ga=3}} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf=0|ga=5}} {{fb r team |t=Смаргонь }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Астравец --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf=3|ga=0}} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Ліда --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=3|ga=1}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf=3|ga=1}} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Орша --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Смаргонь --> {{fb r |r=null }} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf= |ga= }} {{fb r team |t=Хваля Пінск }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf=8|ga=1}} <!-- Астравец --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Ліда --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=3|ga=2}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Орша --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf=4|ga=0}} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf=1|ga=3}} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |r=null }} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf= |ga= }} {{fb r team |t=Шахцёр Петрыкаў }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf=4|ga=2}} <!-- Астравец --> {{fb r |gf=4|ga=2}} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf=3|ga=0}} <!-- Ліда --> {{fb r |gf=4|ga=1}} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Орша --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf=4|ga=0}} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |r=null }} {{fb r footer |u=15 жніўня 2022 |s=[http://football.by/stat/belarus/2022_1/allresults.html football.by] }} {{Зноскі}} == Спасылкі == * {{kick-off.by|2022d2|ліга}} * {{football.by|2022_1}} {{Футбол у Беларусі}} [[Катэгорыя:Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|2022]] [[Катэгорыя:Спорт у Беларусі ў 2022 годзе]] [[Катэгорыя:2022 год у футболе]] ax12paebuftdkgw30cgz0c8m43e8a8i 0 702470 4186590 4172387 2022-08-14T12:18:34Z StachLysy 62453 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом | Назва = Калі мужчына кахае жанчыну | Арыгінальная назва = {{lang-en|When a Man Loves a Woman}} | Тып = [[Саўндтрэк]] | Аўтар = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Выдадзены = 10.05.1994<ref name="Rate Your Music" /> або 13.05.1994<ref name="SensCritique" /> | Запісаны = | Працягласць = 24:28 | Лэйбл = {{нп5|Hollywood Records||en|Hollywood Records}}<ref name="Discogs" /><ref name="Rate Your Music" /> | Агляды = * [[AllMusic]] {{Рэйтынг-5|2}}<ref name="AllMusic" /> * {{нп5|Rate Your Music||en|Rate Your Music}} {{Рэйтынг-5|2.95}}<ref name="Rate Your Music" /> }} «'''Калі мужчына кахае жанчыну'''» ({{lang-en|When a Man Loves a Woman}}) — [[саўндтрэк]] [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] да [[Калі мужчына кахае жанчыну|аднайменнага фільма]] 1994 года. == Спіс кампазіцый == {{Track listing | title1 = When A Man Loves A Woman | length1 = 2:54 | title2 = Crazy Love | length2 = 3:47 | title3 = El Gusto (Son Huasteco) | length3 = 2:56 | title4 = Main Title | length4 = 2:00 | title5 = Garbage Conpulsion | length5 = 1:27 | title6 = Homecoming | length6 = 2:23 | title7 = I Hit Her Hard | length7 = 3:35 | title8 = Dressing Casey | length8 = 1:23 | title9 = Gary | length9 = 2:02 | title10 = Michael Decides | length10 = 0:57 | title11 = Alice & Michael | length11 = 1:04 | total_length = 24:28 }} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="AllMusic">{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/when-a-man-loves-a-woman-original-soundtrack--mw0000113732|title=Zbigniew Preisner – When a Man Loves a Woman (Original Soundtrack)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMusic]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-08|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/master/480157-Zbigniew-Preisner-Music-From-The-Original-Motion-Picture-Soundtrack-When-A-Man-Loves-A-Woman|title=Zbigniew Preisner – Music From The Original Motion Picture Soundtrack "When A Man Loves A Woman"|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-08|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Rate Your Music">{{cite web|url=https://rateyourmusic.com/release/album/zbigniew_preisner/when_a_man_loves_a_woman.p/|title=When a Man Loves a Woman|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|Rate Your Music||en|Rate Your Music}}''»|lang=en|accessdate=2022-03-08|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="SensCritique">{{cite web|url=https://www.senscritique.com/album/When_a_Man_Loves_a_Woman_Bande_Originale/5696483|title=When a Man Loves a Woman (OST)|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|SensCritique||fr|SensCritique}}''»|lang=fr|accessdate=2022-03-08|archiveurl=|archivedate=}}</ref> }} == Спасылкі == * [https://www.allmusic.com/album/when-a-man-loves-a-woman-original-soundtrack--mw0000113732 «Калі мужчына кахае жанчыну»] на сайце «''[[AllMusic]]''» {{ref-en}} * [https://www.discogs.com/master/480157-Zbigniew-Preisner-Music-From-The-Original-Motion-Picture-Soundtrack-When-A-Man-Loves-A-Woman «Калі мужчына кахае жанчыну»] на сайце «''[[Discogs]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrack.net/album/when-a-man-loves-a-woman/ «Калі мужчына кахае жанчыну»] на сайце «''[[Soundtrack.net]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrackcollector.com/title/5822/When+A+Man+Loves+A+Woman «Калі мужчына кахае жанчыну»] на сайце «''[[Soundtrack Collector]]''» {{ref-en}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі Збігнева Прайснера]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі 1994 года]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі]] 48plkr8mu26yj5baheilq1iez2knp2s 14 704844 4186659 4094627 2022-08-14T14:48:39Z Artsiom91 31770 выдалена [[Катэгорыя:Уфімская губерня]]; дададзена [[Катэгорыя:Постаці Уфімскай губерні]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Постаці Уфімскай губерні]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Расійскай імперыі|Уфімская губерня]] fkx1r21uh3i1g4z46ak4y9irqvo1biw 0 705386 4186761 4138416 2022-08-14T17:35:17Z DBatura 73587 /* Арабская вясна */ wikitext text/x-wiki {{Узброены канфлікт |канфлікт =  Паўстанне хусітаў у Емене |выява = |частка = |загаловак = |дата = з [[2009]] года |месца = [[Емен]], часткова поўдзень [[Саудаўская Аравія|Саудаўскай Аравіі]] |вынік = канфлікт працягваецца |праціўнік1 = {{Сцяг|Емен}} [[Емен]]<br>{{Сцягафікацыя|Саудаўская Аравія}}<br>'''пры падтрымцы''': * {{Сцягафікацыя|ЗША}} <small>(разведданыя, пастаўкі зброі, марская блакада)</small><ref name="rescue">{{cite news|url=http://abcnews.go.com/International/us-rescues-saudi-pilots-gulf-aden/story?id=29965427|publisher=ABC News|title=US Rescues 2 Saudi Pilots From Gulf of Aden|date=2015-03-27|accessdate=2015-04-07|first=Luis|last=Martinez}}</ref><ref>{{cite news|url=http://edition.presstv.ir/detail/113672.html|title=US 'sends special forces to Yemen' amid crisis|work=Press TV|date=2009-12-14|accessdate=2013-10-31|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131101220607/http://edition.presstv.ir/detail/113672.html|archivedate=2013-11-01|df=}}</ref><ref>{{cite news|url=http://abna.ir/data.asp?lang=3&id=171794|title=Yemen seeks US help to quash Houthis|work=Ahlul Bayt News Agency|date=2009-11-11|accessdate=2013-10-31|archivedate=2019-01-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190107081035/http://www.abna24.com/intro/}}</ref> * {{Сцягафікацыя|Беларусь}} <small>(ваенныя спецыялісты, пастаўкі зброі)</small><ref name="советники">[https://news.tut.by/accidents/376480.html Военные, которые пострадали в Йемене, работали по белорусскому контракт] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190120093533/https://news.tut.by/accidents/376480.html |date=20 студзеня 2019 }} — Tut.by (27 ноября 2013)</ref><ref>[http://maxpark.com/user/4297683205/content/4228990 Завоюет ли Беларусь позиции на глобальных рынках оружия?] (10 сентября 2011)</ref><ref>[http://maxpark.com/user/1407890/content/686582 Торговля оружием и будущее Белоруссии]</ref> |праціўнік2 = [[File:Houthis emblem.svg|22px]] [[Хусіты]]<br>'''пры падтрымцы''':<br>{{Сцягафікацыя|Іран}}<ref name="Houthi_victories">{{cite news|url=http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2014/10/houthi-yemen-victory-saudi-arabia-nightmare-iran.html|title=Houthi victories in Yemen make Saudi Arabia nervous|work=Al Monitor|date=2014-10-15|access-date=2014-10-18|archive-url=https://archive.is/20141018174714/http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2014/10/houthi-yemen-victory-saudi-arabia-nightmare-iran.html|archive-date=2014-10-18|dead-url=yes|df=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141018184616/http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2014/10/houthi-yemen-victory-saudi-arabia-nightmare-iran.html|archivedate=2014-10-18}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2014/09/saudi-arabia-iran-great-game-ye-201492984846324440.html|author=Martin Reardon|title=Saudi Arabia, Iran and the 'Great Game' in Yemen|date=2014-09-30|publisher=Al Jazeera}}</ref><br>{{Сцягафікацыя|КНДР}}<ref>{{cite news|url=http://www.huffingtonpost.com/samuel-ramani/north-koreas-balancing-ac_b_7995688.html|date=2015-08-17|accessdate=2015-08-17|title=North Korea's Balancing Act in the Persian Gulf|agency=HuffPost|quote="North Korea's military support for Houthi rebels in Yemen is the latest manifestation of its support for anti-American forces."|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150817222418/http://www.huffingtonpost.com/samuel-ramani/north-koreas-balancing-ac_b_7995688.html|archivedate=2015-08-17|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|url=https://news.vice.com/article/north-korea-likely-supplied-scud-missiles-fired-at-saudi-arabia-by-yemens-houthi-rebels|title=North Korea Likely Supplied Scud Missiles Fired at Saudi Arabia by Yemen's Houthi Rebels - VICE News|website=vice.com|accessdate=2018-02-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20171230060204/https://news.vice.com/article/north-korea-likely-supplied-scud-missiles-fired-at-saudi-arabia-by-yemens-houthi-rebels|archive-date=2017-12-30|dead-url=no}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.upi.com/Top_News/World-News/2015/08/03/Report-North-Korea-supplying-missiles-to-Yemen-rebels/3021438619655/|title=Report: North Korea supplying missiles to Yemen rebels|website=upi.com|accessdate=2018-02-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20171223014153/https://www.upi.com/Top_News/World-News/2015/08/03/Report-North-Korea-supplying-missiles-to-Yemen-rebels/3021438619655/|archive-date=2017-12-23|dead-url=no}}</ref> ----- {{Сцяг|Джыхад}} [[Аль-Каіда]]<ref>{{cite web|url=https://www.middleeastmonitor.com/20150119-houthis-accuse-yemens-president-of-arming-al-qaeda/|title=Houthis accuse Yemen's president of arming Al-Qaeda|date=2015-01-19|website=Middle East Monitor|access-date=2019-04-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20190413044837/https://www.middleeastmonitor.com/20150119-houthis-accuse-yemens-president-of-arming-al-qaeda/|archive-date=2019-04-13|dead-url=no}}</ref><ref name="советники"/> |камандзір1 = |камандзір2 = |сілы1 = 66 000 еменскіх<ref name="CSIS">Center for Strategic and International Studies [http://csis.org/files/media/csis/pubs/050323_memilbaldefine%5b1%5d.pdf The Middle East Military Balance] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160414021747/http://csis.org/files/media/csis/pubs/050323_memilbaldefine%5b1%5d.pdf |date=2016-04-14 }}, 2005.</ref> і 100 000 саудаўскіх<ref>{{cite web|url=http://www.criticalthreats.org/yemen/tracker-saudi-arabia%E2%80%99s-military-operations-along-yemeni-border|title=Tracker: Saudi Arabia's Military Operations Along Yemeni Border - Critical Threats|publisher=Criticalthreats.org|accessdate=2014-10-17|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141010004858/http://www.criticalthreats.org/yemen/tracker-saudi-arabia%E2%80%99s-military-operations-along-yemeni-border|archivedate=2014-10-10}}</ref> вайскоўцаў |сілы2 = 100 000 паўстанцаў<ref>CNN [http://edition.cnn.com/2011/11/27/world/meast/yemen-clashes/index.html Medics: Militants raid Yemen town, killing dozens] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111129121225/http://edition.cnn.com/2011/11/27/world/meast/yemen-clashes/index.html |date=2011-11-29 }}, November 27, 2011.</ref><ref>[http://www.yemenpost.net/Detail123456789.aspx?ID=3&SubID=4393&MainCat=3 Houthis Kill 24 in North Yemen] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111130004415/http://yemenpost.net/Detail123456789.aspx?ID=3&SubID=4393&MainCat=3 |date=2011-11-30 }}, 27 November 2011.</ref> ----- |страты1 = 1000—1300 забітых еменцаў да 2014 годзе<ref>{{cite web |url=http://www.yemenpost.net/Detail123456789.aspx?ID=3&SubID=1151&MainCat=3 |title=Yemeni Authorities Set Conditions for Ending Military Operations in Sa'ada- Yemen Post English Newspaper Online |work=Yemen Post |accessdate=2009-11-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110724140425/http://www.yemenpost.net/Detail123456789.aspx?ID=3&SubID=1151&MainCat=3 |archive-date=2011-07-24 |dead-url=no }}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.foxnews.com/printer_friendly_wires/2007Feb19/0,4675,YemenRebels,00.html|title=Clashes in Yemen Kill More Than 100|last=Al-Haj|first=Ahmed|date=2007-02-19|publisher=Fox News|accessdate=2009-12-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023222908/http://www.foxnews.com/printer_friendly_wires/2007Feb19/0,4675,YemenRebels,00.html|archive-date=23 October 2012|dead-url=no|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.theage.com.au/news/World/Yemeni-military-battles-Shiite-rebels/2007/03/20/1174153010354.html|title=Yemeni military battles Shi'ite rebels|date=2007-03-20|work=The Age|accessdate=2009-12-29|location=Melbourne|archive-url=https://web.archive.org/web/20140325151349/http://www.theage.com.au/news/World/Yemeni-military-battles-Shiite-rebels/2007/03/20/1174153010354.html|archive-date=25 March 2014|dead-url=no|df=dmy-all}}</ref>, 133 забітых саўдзітаў да 2014 года<ref name="Saudi Losses">{{cite news |title=Heavy Saudi casualties in war with Houthis |url=http://www.presstv.com/detail.aspx?id=114393&sectionid=351020206 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091226003821/http://www.presstv.com/detail.aspx?id=114393&sectionid=351020206 |dead-url=yes |archive-date=2009-12-26 |publisher=Press TV |date=2009-12-22 |accessdate=2009-12-22 |archivedate=2019-01-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190107081131/https://www.presstv.com/detail.aspx?id=114393&sectionid=351020206%20 }}</ref>, 1 забіты амерыканец да 2018 года<ref>[https://www.golosameriki.com/a/us-soldier-yemen-anti-terror/3697331.html В Йемене погиб американский военный]</ref>, 2 забітых беларусаў да 2014 года<ref name="советники"/> |страты2 =некалькі тысяч забітых<ref>{{cite web|url=http://www.presstv.ir/nop/404b.htm?404;http://www.presstv.ir:80/detail.aspx?id=119254&sectionid=351020206|archive-url=https://web.archive.org/web/20110611173210/http://www.presstv.ir/nop/404b.htm?404%3Bhttp%3A%2F%2Fwww.presstv.ir%3A80%2Fdetail.aspx%3Fid=119254&sectionid=351020206|dead-url=yes|archive-date=2011-06-11|title=No Operation|date=2011-06-11|access-date=2019-07-24}}</ref> }} '''Паўстанне хусітаў у Емене''' ({{lang-ar|تمرد الحوثيين}}) — узброенае супрацьстаянне ў [[Емен]]е паміж войскамі цэнтральнага ўрада і [[шыіты|шыіцкім]] ([[Зейдзіты|зейдзіцкім]]) апалчэннем [[хусіты|хусітаў]]<ref>[http://www.myudm.ru/node/705 В Йемене освобождены из тюрем 236 восставших группировки «аль-Хуси»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20150121001209/http://www.myudm.ru/node/705 |date=21 студзеня 2015 }}</ref>, якое ўспыхнула ў чэрвені 2004 года<ref>Густерин П. В. Йеменская республика и её города. М., 2006, с. 57.</ref>. == Пачатак канфлікту == Шыіты, якія пражываюць на поўначы краіны, патрабуюць аўтаноміі. Яны сцвярджаюць, што ваююць супраць карумпаванага ўрада суніцкай большасці і альянсу краіны з ЗША. Улады, у сваю чаргу, абвінавачваюць іх у імкненні аднавіць ўлада каралеўскага сямейства Зайдзі, якая была зрынутая ў 1962 годзе<ref name="NEWS RU">{{cite web|author= |authorlink= |datepublished=2009-12-17|url=http://www.newsru.com/world/17dec2009/yemen.html |title=В Йемене убиты 34 боевика "Аль-Каиды", планировавшие теракты против иностранцев.|publisher=© NEWSru.com|lang=ru |description=Источник:Сообщает EarthTimes.}}</ref>. Цэнтрам супрацьстаяння стала [[Саада (мухафаза)|гарыстая правінцыя Саада]]. Паўстанне ўзначаліў імам [[Хусейн Аль-Хусі|Хусейн Бадр ад-Дзін Аль-Хусі]]<ref>[http://rusk.ru/newsdata.php?idar=412342 Шиитский имам, поднявший мятеж в Йемене, сдался властям]</ref>, які абапіраўся на апазіцыйную шыіцкую партыю «Аш-Шабаб аль-Мумін» («Прававерная моладзь»). Пасля яго гібелі паўстанне ўзначаліў [[Абдул-Малік Аль-Хусі|Абдэль Малік Аль-Хусі]]. Паўсталыя абвясцілі сваёй мэтай аднаўленне тэакратычнай дзяржавы, скасаванай у выніку [[Грамадзянская вайна ў Паўночным Емене|рэвалюцыі 1962 года]]. Па паведамленнях афіцыйнага Емена, шыіцкія паўстанцы атрымлівалі дапамогу з боку шыіцкага [[Іран]]а<ref>[http://www.i-r-p.ru/page/stream-event/index-24073.html Шесть складов с оружием иранского производства обнаружены на севере Йемена, где идут бои с шиитскими мятежниками] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130511144315/http://www.i-r-p.ru/page/stream-event/index-24073.html |date=11 мая 2013 }}</ref>. * У ноч з 9 на 10 верасня 2009 года еменскія вайскоўцы знішчылі 17 шыіцкіх баевікоў і затрымалі чацвярых. Бой праходзіў у паўночнай правінцыі Саада, паведаміла 10 верасня агенцтва Reuters са спасылкай на вайсковыя крыніцы ў Емене. Са слоў вайскоўцаў, байцам удалося выбіць шыіцкіх баевікоў з займаных пазіцый і прымусіць іх адысці ў горны раён<ref name="Бой 17">{{cite web |author= |authorlink= |datepublished=2009-09-10 |url=http://www.newsru.co.il/mideast/10sep2009/yemen8004.html |title=Бой в Йемене: 17 шиитских боевиков уничтожены.|publisher=© NEWSru.co.il|lang=ru |description= }}</ref>. * 10 верасня 2009 года — прэзідэнт Емена сказаў, што шыіцкія баевікі-[[хусіты]] (па назве клана) атрымліваюць падтрымку з Ірана, а таксама ад іракскага экстрэміста [[Муктада ас-Садр|Муктады ас-Садра]]. Баевікі, у сваю чаргу, сцвярджаюць, што Еменскі ўрад рэпрэсуе шыітаў, абапіраючыся на падтрымку [[вахабіт]]аў з Саудаўскай Аравіі<ref name="Бой 17"/>. == Ваенныя дзеянні войскаў Емена і войскаў Саудаўскай Аравіі супраць паўстанцаў == У лістападзе [[2009]] года паўсталыя ўцягнулі ў канфлікт узброеныя сілы [[Саудаўская Аравія|Саудаўскай Аравіі]], навязаўшы бой у раёне саудаўскай вёскі Джабаль ад-Дукан<ref>[http://www.i-r-p.ru/page/stream-event/index-24740.html Шиитские повстанцы захватили часть Саудовской Аравии] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130511155506/http://www.i-r-p.ru/page/stream-event/index-24740.html |date=11 мая 2013 }}</ref>. * 27 кастрычніка 2009 года — у раёне еменска-саудаўскай мяжы ў раёне Хадрамаута быў здзейснены напад — бандыты абстралялі еменскіх памежнікаў, забіўшы не менш 7 чалавек. Адказнасць за гэта напад узялі на сябе баевікі [[суніты|суніцкай]] групоўкі, асацыяванай з «[[Аль-Каіда]]й»<ref name="Два Нап">{{cite web|author= |authorlink= |datepublished=2009-11-05 |url=http://www.newsru.co.il/mideast/05nov2009/yem_sa_108.html |title=Два нападения на йеменско-саудовской границе: есть жертвы.|publisher=© NEWSru.com|lang=ru |description= }}</ref>. * 4 лістапада 2009 года — баевікі з клана хусі з тэрыторыі Емена здзейснілі ўзброены напад на памежнікаў Каралеўства Саудаўская Аравія. У выніку нападу адзін памежнік быў забіты, каля 10 атрымалі раненні<ref>{{cite web|author= |authorlink= |datepublished=2009-11-05 |url=http://www.newsru.co.il/mideast/05nov2009/yem_sa_108.html |title=Два нападения на йеменско-саудовской границе: есть жертвы.|publisher=© NEWSru.com|lang=ru |description=Источник:Передают агентства SNA и Reuters.}}</ref>. Саудаўскія СМІ адзначылі, што гэта быў першы напад з боку хусітаў за 5 гадоў<ef name="Два Нап"/>. Кіраўніцтва хусітаў абвясціла, што ўстанавіла кантроль над раёнам Джбейл Духан (дзе было здзейснена напад на памежнікаў), так як Саудаўская Аравія дазволіла рэгулярнай еменскай арміі выкарыстоўваць гэты раён для ажыццяўлення нападаў на хусітаў<ref name="Два Нап"/>. У адказ на напад ВПС Саудаўскай Аравіі атакавалі лагер баевікоў-хусітаў<ref name="Два Нап"/>. Улады Саудаўскай Аравіі прызналі гібель 73 сваіх вайскоўцаў у баях з еменскімі шыітамі<ref>[http://www.automan.kz/135167-saudovskaja-aravija-vpervye-oglasila-poteri-v.html Саудовская Аравия впервые огласила потери в боях с йеменскими мятежниками]</ref>. * 17 снежня 2009 года — шыіцкія паўстанцы ў паўночнай [[Саада (мухафаза)|правінцыя Саада]] абвінавачваюць [[ЗША]] у бамбардзіроўцы вёсак і забойстве мірных жыхароў. На гэты ўрад Емена адказваў, што авіяўдары былі нанесеныя еменскай авіяцыяй. Намеснік дзяржсакратара ЗША Філіп Кроўлі таксама адмаўляў прамы ўдзел амерыканскіх войскаў у падаўленні паўстання<ref name="NEWS RU"/>. == Спыненне агню == У лютым 2010 года ўрад і шыіцкія лідары заключылі пагадненне аб перамір’і<ref>[http://ria.ru/world/20100211/208658605.html Йемен достиг соглашения о перемирии с шиитскими мятежниками]</ref>. Актыўны ўдзел у перамоўным працэсе адыграла [[Міжнародны саюз мусульманскіх навукоўцаў|Сусветная федэрацыя мусульманскіх навукоўцаў]] на чале з [[Юсуф Кардаўі|Юсуфам Кардаўі]]<ref>[http://www.islamrf.ru/news/world/w-news/11349 Мусульманские богословы хотят помирить йеменских мятежников-хутистов с правительством]</ref>. == Арабская вясна == З пачаткам [[Арабская вясна|"арабскай вясны"]] ў лютым 2011 года шыіцкія апалчэнцы ўключыліся ў [[Рэвалюцыя ў Емене (2011)|новы віток супрацьстаяння з урадам]].<ref>[http://warsonline.info/yemen/terakt-v-shtab-kvartire-yemenskich-shiitov.html Теракт в штаб-квартире йеменских шиитов]</ref>. У канцы года пазначылася іх супрацьстаянне з няўрадавымі [[суніты|суніцкімі]] узброенымі фарміраваннямі «Ансар ас-Суна» ў раёне горада [[Дамадж]], прычым сунітаў падтрымалі баевікі «Аль-Каіды»<ref>[http://ummanews.com/news/umma/4619-----------25-----.html ЙЕМЕН. После отправки моджахедов АКАП в северную провинцию Саада уничтожено 25 шиитских боевиков и их главарь]</ref>. Сутыкненні працягнуліся і ў пачатку 2012 года<ref>[https://archive.is/20120716220252/http://uaport.net/news/ua/t/1201/26/2320086 В Йемене суннитские бойцы напали на шиитских мятежников: погибло по меньшей мере 22 человека]</ref>. == У 2014—2015 гадах == {{main|Грамадзянская вайна ў Емене|Уварванне ў Емен}} 8 ліпеня 2014 года хусіты [[Бітва за Амран|ўзялі штурмам]] сталіцу аднайменны мухафазы, горад [[Амран]]<ref>http://www.yementimes.com/en/1798/news/4094/Military-shake-up-in-Amran.htm {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20151221005802/http://www.yementimes.com/en/1798/news/4094/Military-shake-up-in-Amran.htm |date=21 снежня 2015 }}, Yemen Times</ref>, падчас якога хусіты разграмілі і захапілі штаб 310-й бранятанкавай брыгады, забіўшы яе камандзіра Хаміда аль-Кашыбі<ref>http://www.yementimes.com/en/1800/news/4118/Houthis-hand-over-Al-Qushaibi’s-corpse-to-the-state.htm {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20150123152222/http://www.yementimes.com/en/1800/news/4118/Houthis-hand-over-Al-Qushaibi%E2%80%99s-corpse-to-the-state.htm |date=23 студзеня 2015 }}, Yemen Times</ref><ref>http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2014/07/fall-of-amran-yemen-and-the-repercussions.html# {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20141018194432/http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2014/07/fall-of-amran-yemen-and-the-repercussions.html |date=18 кастрычніка 2014 }}, al-Monitor</ref><ref>http://www.dw.de/a-17771134, Deutsche Welle</ref>. Абодва бакі абвінавачвалі адзін аднаго ў правакаванні баявых дзеянняў і парушэнні папярэдне дасягнутага 23 чэрвеня перамір’я. На наступны дзень пасля штурму ВПС Емена ажыццявілі авіяўдары па ўрадавых будынкаў і захопленага штабу брыгады<ref>http://www.france24.com/ar/20140709-اليمن-الحوثيون-عمران-صنعاء-سيطرة/ {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20150420091121/http://www.france24.com/ar/20140709-%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%85%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%88%D8%AB%D9%8A%D9%88%D9%86-%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%A7%D8%A1-%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1%D8%A9/ |date=20 красавіка 2015 }}, France 24</ref>. У сярэдзіне жніўня 2014 года хусіты пачалі праводзіць у шэрагу рэгіёнаў краіны масавыя дэманстрацыі пасля таго, як улады абвясцілі аб скарачэнні субсідый на нафтапрадукты, што прывяло да росту коштаў бензіну ўдвая. Асноўным патрабаваннем была адстаўка «карумпаванага кабінета». Да сярэдзіны верасня на ўскраінах сталіцы Емена [[Сана|Саны]] пачаліся сутыкненні пратэстоўцаў з сіламі бяспекі. Ужо праз два дні хусіты змаглі зламаць супраціўленне сілавых структур і заняць шэраг раёнаў сталіцы, у тым ліку захапіць дзяржустановы і ўсталяваць свае блокпасты<ref>[http://itar-tass.com/mezhdunarodnaya-panorama/1705467 СМИ: в столице Йемена произошли столкновения между шиитскими повстанцами и армией]</ref>. 18 студзеня 2015 года паўстанцы выкралі кіраўніка прэзідэнцкай канцылярыі. У выніку разлютаваных баявых сутыкненняў 19 студзеня паміж хусітамі і супрацоўнікамі службы аховы прэзідэнта краіны [[Абд Рабу Мансур аль-Хадзі|Абд Хадзі]], па наяўных дадзеных, загінулі дзевяць чалавек, больш за 60 атрымалі раненні. 20 студзеня 2015 паўстанцы занялі прэзідэнцкі палац у Сане. Як паведамляецца, падчас сутыкненняў загінулі двое вайскоўцаў прэзідэнцкай гвардыі. Члены палітрады паўстанцкага руху «Ансар Алах» Хамза аль-Хусі заявіў, што паўстанцы «не спрабуюць зрынуць прэзідэнта», а сутыкненні з часткамі прэзідэнцкай гвардыі былі справакаваныя самімі вайскоўцамі, якія адмовіліся перадаць зброю з арсеналаў на тэрыторыі комплексу палаца кіраўніка дзяржавы «на захоўванне» паўстанцам<ref>[http://ria.ru/arab_ye/20150120/1043465616.html#ixzz3POqISue3 Повстанцы-шииты в Йемене не намерены свергать президента]</ref>. 21 студзеня прэзідэнт Емена Хадзі і прадстаўнікі хусітаў дасягнулі папярэдняй дамовы аб спыненні агню. Згодна з апублікаванай інфармацыяй, бакі прыйшлі да Пагаднення аб тым, што будзе сфармуляваны тэкст новай канстытуцыі, якая ператварае Емен у федэратыўную дзяржаву і ў інстытутах улады будуць прадстаўлены ўсе групы насельніцтва, у тым ліку хусіты. Паўстанцы, у сваю чаргу, абавязаліся адвесці свае сілы з урадавых аб'ектаў, захопленых імі, а таксама вызваліць захопленага імі кіраўніка канцылярыі прэзідэнта Ахмада Авада бін Мубарака<ref>[http://newsru.co.il/mideast/21jan2015/yemen_711.html В Йемене достигнуто предварительное соглашение о прекращении огня]</ref>. 22 студзеня прэзідэнт Хадзі падаў прашэнне аб адстаўцы. Пры гэтым, як паведамляецца, парламент Емена адмовіўся прыняць адстаўку кіраўніка дзяржавы. Члены ўрада Емена таксама накіравалі прэзідэнту краіны прашэнне аб сваёй адстаўцы<ref>[http://www.interfax.ru/world/419595 Президент Йемена подал в отставку]</ref>. == Гл. таксама== * [[Растрэлы ў Сане (2013)]] ==Зноскі == {{Reflist|2}} == Літаратура == * Густерин П. Йемен в переходный период. На пути к миру или распаду? — Саарбрюккен, 2014. — ISBN 978-3-659-28300-0. * Мясников В. [http://nvo.ng.ru/wars/2010-01-29/1_yemen.html Сражения в Йемене становятся международными] // Независимое военное обозрение, 29.01.2010 [[Катэгорыя:Гісторыя Емена]] [[Катэгорыя:Войны Саудаўскай Аравіі]] kw0g0c97imzbs9bue10fpyrsy9sdj1z 10 705788 4186801 4167071 2022-08-14T19:17:04Z DBatura 73587 wikitext text/x-wiki {{Канфлікт |Назва = [[Спіс войнаў Беларусі|Беларусь і ўзброеныя канфлікты]] |колер = lightsteelblue |Бітвы = [[Беларусь у Першай сусветнай вайне|Першая сусветная вайна]] • [[Беларусь у польска-савецкай вайне|Польска-савецкая вайна]] • [[Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне|Вялікая Айчынная вайна]] • [[Беларусь і грамадзянская вайна ў Іспаніі|Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] ------ [[Беларусь і карабахскі канфлікт|Карабах]] • [[Беларусь і івуарыйскі канфлікт|Кот-д’Івуар]] • [[Беларусь у лівійскім канфлікце|Лівія]] • [[Беларусь у сірыйскім канфлікце|Сірыя]] • [[Беларусь і канфлікт на ўсходзе Украіны|Данбас]] • [[Беларусь ва ўварванні Расіі ва Украіну|Украіна]] }} <noinclude> [[Катэгорыя:Навігацыйныя шаблоны:Гісторыя Беларусі]] </noinclude> 29mjtj2c9968l8q3icxdb7w5q0rw1yg 0 706403 4186667 4106581 2022-08-14T14:56:02Z Artsiom91Bot 51617 /* Літаратура */катэгорыя з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Вучоны}} '''Іван Іванавіч Архангельскі''' ([[1832]]—[[1888]]) — рускі ваенны ўрач, доктар медыцыны, [[сапраўдны стацкі саветнік]]. == Біяграфія == Паходзіў з духоўнага звання. Першапачатковую адукацыю атрымаў у {{нп3|Смаленская духоўная семінарыя|Смаленскай духоўнай семінарыі|ru|Смоленская духовная семинария}} (вып. 1854). Паступіў {{нп3|Казённакоштны|казённакоштным|ru|Казённокоштный}} студэнтам у {{нп3|Імператарская медыка-хірургічная акадэмія|Санкт-Пецярбургскую медыка-хірургічную акадэмію|ru|Императорская медико-хирургическая академия}}, адкуль быў выпушчаны ў 1859 годзе ўрачом, з залатым медалём, і прыкамандзіраваны да 2-га Санкт-Пецярбургскага ваенна-сухапутнага шпіталя. За дысертацыю «Аб каўстычных сродках пры хваробах маткі» (СПб., 1862), 27 кастрычніка 1862 года І. І. Архангельскі атрымаў ступень доктара медыцыны і, у 1863 годзе, са званнем акушэра, быў прызначаны ў [[Варшава|Варшаўскі]] павятовы ваенны шпіталь малодшым ардынатарам. У тым жа годзе ён быў пераведзены малодшым ардынатарам ў {{нп3|Галоўны ваенны клінічны шпіталь (Украіна)|Кіеўскі ваенны шпіталь|uk|Головний військовий клінічний госпіталь (Україна)}}, а ў 1864 годзе быў прызначаны старшым лекарам 32-й артылерыйскай брыгады. У 1865 годзе І. І. Архангельскі быў звольнены ад ваеннай службы і заняў пасаду старэйшага лекара [[Вільнюс|віленскай]] бальніцы; але ў 1866 годзе ён вярнуўся ў ваеннае ведамства і паступіў галоўным урачом [[432-гі Галоўны ваенны клінічны медыцынскі цэнтр|Мінскі ваенны шпіталь]]. Служачы ў Мінску, Архангельскі быў таксама з 1868 года ўрачом [[Мінская духоўная семінарыя|Мінскай духоўнай семінарыі]] і, да выхаду ў адстаўку з ваеннай службы ў 1881 годзе, прачытаў у Мінску шэсць публічных лекцый па грамадскай гігіене і дыетэтыцы, выдадзеных затым асобнай кнігай. З 1883 года [[сапраўдны стацкі саветнік]]. Працягваў служыць урачом у Мінскай семінарыі, а ў 1885 годзе быў прызначаны галоўным урачом [[Даўгаўпілс|Дынабургскага]] ваеннага шпіталя. Супрацоўнічаў у розных медыцынскіх часопісах, змяшчаючы артыкулы спецыяльнага характару. Памёр {{OldStyleDate3|2.3.1888}} года. Пахаваны на [[Вялікаохцінскія могілкі|Вялікаохцінскіх могілках]]<ref>[https://vivaldi.nlr.ru/bx000050135/view#page=121 Петербургский некрополь]</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{ВТ-РБС|}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-04-20}} {{DEFAULTSORT:Архангельскі Іван Іванавіч}} [[Катэгорыя:Правадзейныя стацкія саветнікі]] [[Катэгорыя:Дактары медыцыны]] [[Катэгорыя:Медыкі Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Ваенныя ўрачы Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Ваенныя ўрачы Беларусі]] [[Катэгорыя:Ваенныя ўрачы Украіны]] [[Катэгорыя:Ваенныя ўрачы Латвіі]] dq91z9rjwhx6iywe49m2wl5ljs67cs6 0 706515 4186619 4108093 2022-08-14T13:06:29Z Dzianis Niadbajla 5766 /* Вынікі */ wikitext text/x-wiki {{Узброены канфлікт |канфлікт = Бітва пад Алькенікамі |выява = |загаловак = |частка = [[Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім (1696—1702)|Грамадзянская вайна 1696—1702 гадоў у Вялікім Княстве Літоўскім]] |дата = [[18 лістапада]] [[1700]] |месца = [[Алькенікі]] (цяпер — [[Валькінінкай]], [[Літва]]), [[Вялікае Княства Літоўскае]] |вынік = перамога антысапегаўскай кааліцыі |праціўнік1 = [[Сапегі]] |праціўнік2 = Антысапегаўская кааліцыя |камандзір1 = [[Казімір Ян Сапега|К. Я. Сапега]] <br>[[Міхаіл Францішак Сапега|М. Ф. Сапега]] {{Знакі|С}}{{Знакі|#}}{{Знакі|†}} |камандзір2 = [[Міхаіл Сервацый Вішнявецкі|М. С. Вішнявецкі]]<br>[[Рыгор Антоній Агінскі|Р. А. Агінскі]] |сілы1 = 3000 чалавек |сілы2 = 12 000 чалавек |страты1 = некалькі тысяч |страты2 = невядома }} '''Алькеніцкая бітва''' — вырашальная бітва 18 лістапада 1700 года паміж сіламі рэспубліканцаў і [[сапегаўцы|сапегаўцаў]] у ходзе [[Феадальная вайна 1697—1702 гадоў|феадальнай вайны 1697—1702 гадоў]]. Адбылася каля мястэчка [[Алькенікі]]. == Перадгісторыя == Была вынікам абвастрэння ўнутрыпалітычных супярэчнасцей у [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскіх]], барацьбы магнацкіх груповак за кантроль над дзейнасцю [[Скарбовы Трыбунал Вялікага Княства Літоўскага|Скарбовага]] і [[Галоўны трыбунал Вялікага Княства Літоўскага|Галоўнага Трыбуналаў Вялікага Княства Літоўскага]], аднаўленнем канфлікту за «[[нойбургскія ўладанні]]». Бітве папярэднічалі зборы [[Паспалітае рушэнне|паспалітага рушэння]], фармальнай падставай чаму стаў універсал [[Аўгуст II|Аўгуста II]] ад 1 ліпеня 1700 года, які склікаў шляхту для абароны паўночных межаў Вялікага Княства Літоўскага (фактычна, на вайну з Швецыяй). 3 ліпеня 1700 года Аўгуст II заключыў пагадненне з вялікім гетманам [[К. Я. Сапега|К. Я. Сапегам]] і польным гетманам [[Я. Б. Слушка]]м, якія абавязваліся выставіць на дапамогу саксонскаму войску ў [[Інфлянты|Інфлянтах]] корпус у 3660 чал. Пагадненне было выкарыстана рэспубліканцамі для абвінавачвання Сапегаў у незаконнай вярбоўцы [[харугва (ваенная)|харугваў]]. Паводле заключанага 21 жніўня 1700 у [[Вільня|Вільні]] мірнага пагаднення паміж Сапегамі і рэспубліканцамі вярбоўка новых харугваў забаранялася, а тыя, што будуць вяртацца з-пад [[Рыга|Рыгі]], падлягалі роспуску. Аднак у жніўні — верасні 1700 у шэрагу паветаў адбыліся [[соймік]]і і з’езды, дзе шляхта пастанавіла арганізаваць выправы на дапамогу Аўгусту II або выступіць паспалітым рушэннем. 15 кастрычніка 1700 года паспалітае рушэнне ўсходніх (беларускіх) паветаў на чале з [[Троцкі кашталян|троцкім кашталянам]] [[М. К. Коцел]]ам пры спробе захопу [[Ашмяны|Ашмянаў]] пацярпела паражэнне ад [[вялікі падскарбі літоўскі|вялікага падскарбія]] [[Б. П. Сапега|Б. П. Сапегі]] і адступіла да [[Ліпнішкі|Ліпнішак]], дзе ў канцы кастрычніка сабралася [[Ашмянскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|ашмянскае]], [[віцебскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|віцебскае]], [[Аршанскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|аршанскае]], [[Пінскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|пінскае]] і [[Мсціслаў|мсціслаўскае]] рушэнне. На пачатку лістапада да іх далучылася [[Лідскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|лідская]], [[Троцкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|троцкая]], [[Слонімскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|слонімская]], [[Ваўкавыскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|ваўкавыская]], [[Менскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|менская]], [[Полацкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|полацкая]] шляхта, часткова [[Браслаўскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|браслаўская]], [[Упіцкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|упіцкая]] і [[Гарадзенскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|гарадзенская]]. Частку сіл склалі прыватныя харугвы [[Вішнявецкія|Вішнявецкіх]] ([[Валахія|валашскія]], [[казакі|казацкія]], [[драгуны|драгунскія]], пешыя, усяго да 2 тыс. чал.), [[Радзівілы|Радзівілаў]] (2 панцырныя, 1 татарская харугвы) і інш. магнатаў. == Бітва == [[Міхал Сервацы Вішнявецкі]] быў абраны генеральным палкоўнікам Вялікага Княства Літоўскага. Паводле ўласнай ацэнкі, рэспубліканцы сабралі да 10 тыс. войска, якое 10 лістапада 1700 падступіла да [[Алькенікі|Алькенікаў]]. 17 лістапада 1700 да іх далучыўся [[жамойцкі стараста]] [[Р. А. Агінскі]] на чале 25 харугваў [[Жамойць|жамойцкай]] шляхты і 3 валашскіх харугваў (1— 1,5 тыс. чал). Спробы Сапегаў у кастрычніку склікаць шляхту паспалітым рушэннем да Вільні, а 9 лістапада 1700 правесці там з’езд у сваю падтрымку вялікага поспеху не мелі. 14 лістапада 1700 з Вільні пад Алькенікі пад камандаваннем [[К. Я. Сапега|К. Я. Сапегі]] рушыла 1,5-тысячнае войска, у т.л. 200 рэйтараў, 185 драгунаў, 500 татараў, 300 [[Венгрыя|венгерскіх]] пехацінцаў, надворная харугва (80 чал.), гарадзенская, віленская і браслаўская павятовыя харугвы, частка ковенскай і ўпіцкай шляхты з 8 [[гармата]]мі (паводле звестак рэспубліканцаў, Сапегі мелі 5 тыс. чал.). Частка войск затрымалася ў [[Інфлянты|Інфлянтах]]. У ноч на 18 лістапада 1700 войска Сапегаў заняло пазіцыю ў 2 лініі на пагорку ў разгалінаванні дарог з [[Вільня|Вільні]] на [[Горадня|Гародню]] і Алькенікі. Бітва пачалася а 8-й гадзіне раніцы і працягвалася 5 гадзін. Супраць левага фланга Сапегаў былі размешчаны ў засадзе 2 гарматы і харугвы Вішнявецкага. Пры іх падтрымцы правае крыло паспалітага рушэння (беларускія паветы) і валашскія харугвы Агінскага ўдарылі на левы фланг Сапегаў, але іх атаку адбілі рэйтары і татары пры падтрымцы надворнай харугвы. Частка харугваў левага крыла (Коцел) атакавала правы фланг Сапегаў і выйшла на віленскі гасцінец, але была спынена сапегаўскімі татарамі і адступіла. Працяг наступлення рэспубліканцаў на ўсіх напрамках (Агінскі і стражнік вялікі літоўскі [[Л. К. Пацей]] з часткай харугваў зайшлі ў тыл) прывёў да акружэння сапегаўскага войска. Выратаваліся ўцёкамі павятовыя харугвы і татары. Уцяклі да Вільні [[К. Я. Сапега|К. Я.]] і [[Б. П. Сапега|Б. П. Сапегі]], вялікі маршалак [[Аляксандр Павел Сапега|А. П. Сапега]]. Пакінуты ў якасці камандуючага канюшы вялікі літоўскі [[М. Ф. Сапега]] здаўся ў палон з рэшткамі войска ([[драгун]]амі, [[рэйтар]]амі і [[пяхота]]й). Страты рэспубліканцаў склалі 100—150 чал. забітымі і смяротна параненымі, прыблізна столькі ж страцілі Сапегі. Назаўтра пасля бітвы шляхта расправілася з палоннымі: [[М. Ф. Сапега]]м, браслаўскім старастам [[М. Война-Ясянецкі|М. Войнам-Ясянецкім]] і ротмістрам венгерскай пяхоты [[Куровіч]]ам. == Вынікі == Рэспубліканцы правялі пад Алькенікамі з’езд паспалітага рушэння, на якім была ўтворана [[Алькеніцкая канфедэрацыя|канфедэрацыя]] і прынята [[Алькеніцкая пастанова (1700)|Алькеніцкая пастанова 1700 года]]. [[Сапегі]] былі пазбаўлены пасад і асуджаны на выгнанне, іх маёнткі падлягалі канфіскацыі. Пасля бітвы групоўка Сапегаў у Вялікім Княстве Літоўскіх часова спыніла існаванне, яе лідары пакінулі княства і накіраваліся ў [[Курляндыя|Курляндыю]], потым у [[Карона Каралеўства Польскага|Польшчу]], а ўрэшце перайшлі пад апеку [[Шведскі кароль|шведскага караля]] [[Карл XII|Карла XII]] і прынялі ўдзел на яго баку ў [[Паўночная вайна 1700—1721 гадоў|Паўночнай вайне 1700—1721 гадоў]]. == Літаратура == * {{крыніцы/ЭВКЛ|3|Алькеніцкая бітва 1700}} [[Катэгорыя:Канфлікты 1700 года]] [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім (1696—1702)]] [[Катэгорыя:Валькінінкай]] [[Катэгорыя:Падзеі 18 лістапада]] [[Катэгорыя:Лістапад 1700 года]] lfnliof1mh3etnj8kmmgax9ex255hkd 0 710524 4186687 4140133 2022-08-14T15:17:26Z D.L.M.I. Bel 33064 /* Архітэктура */ wikitext text/x-wiki {{Славутасць |Тып = |Беларуская назва = |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс выявы = |Шырыня выявы = |Статус = {{ГККРБ 4|112Е000529}} |Краіна = |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = |Месцазнаходжанне = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region = |CoordScale = |Канфесія = |Епархія = |Добрапрыстойнасць = |Ордэнская прыналежнасць = |Тып кляштара = |Тып будынка = |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадванне = |Заснаванне = |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = 1920-я |Заканчэнне будаўніцтва = 1920-я |Будынкі = {{Славутасць/Будынкі||||||}} |Вядомыя жыхары = |Рэліквіі = |Настаяцель = |Стан = |Сайт = |Commons = }} '''Будынак крэдытнага банка''' — будынак у [[Гістарычны цэнтр Пінска|гістарычным цэнтры Пінска]], размешчаны па [[вуліца Заслонава (Пінск)|вуліцы Заслонава]], 8, на рагу з [[вуліца Каржа (Пінск)|вуліцай Каржа]]. == Гісторыя == Пабудаваны ў [[1920-я|1920-х]] гг. з цэглы<ref name="ЗП"/>. Тут 26 чэрвеня 1941 г. Пінскім абкамам КП(б)Б быў створаны адзін з першых у Беларусі партызанскіх атрадаў з 60 партыйных і савецкіх працаўнікоў і камсамольцаў Пінска. Камандзір атрада — загадчык сектара Пінскага абкама КП(б)Б, удзельнік [[рэвалюцыйны рух у Заходняй Беларусі|рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі ў 1922—1925 гг.]] і [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі|нацыянальна-рэвалюцыйнай вайны ў Іспаніі ў 1936—1937 гг.]] [[В. З. Корж|В. З. Корж (псеўданім Камароў)]], камісары — [[Мікіта Іванавіч Бандаравец|М. І. Бандаравец]], [[Васілій Цімафеевіч Меркуль|В. Ц. Меркуль]]. У ліпені — жніўні 1941 г. у атрадзе ваявала [[В. З. Харужая]] — Герой Савецкага Саюза (1960). У сакавіку 1943 г. на базе атрада В. З. Каржа створана [[Партызанская брыгада імя С. М. Будзённага (У. М. Антановіч, Ф. І. Шырын)|партызанская брыгада імя С. М. Будзённага]] [[Пінскае партызанскае злучэнне|Пінскага партызанскага злучэння]], якая змагалася з [[нямецка-фашысцкія акупанты|нямецка-фашысцкімі акупантамі]] на тэрыторыі [[Ленінскі раён (Пінская вобласць)|Ленінскага раёна]] [[Пінская вобласць|Пінскай вобласці]]. Да дня злучэння з Чырвонай Арміяй (17.7.1944) брыгада налічвала 1078 чалавек (3 атрада). За баявыя заслугі ў гады Вялікай Айчыннай вайны камандзіру атрада, пазней камандзіру Пінскага партызанскага злучэння, В. З. Каржу 15.8.1944 г. прысвоена званне Героя Савецкага Саюза<ref name="ЗП2">{{крыніцы/ЗП|Брестская|1367|Место создания партизанского отряда В. З. Коржа|[[А. І. Дулеба|А. И. Дулебо]]|с=322}}</ref>. У 1964 г. на будынку пастаўлена мемарыяльная дошка ў памяць пра стварэнне партызанскага атрада<ref name="ЗП2"/>. Цяпер тут размешчана музычная школа<ref name="ЗП"/>. == Архітэктура == Помнік архітэктуры з элементамі [[мадэрн]]у<ref name="ЗП">{{крыніцы/ЗП|Брестская|1357|Здание кредитного банка|[[Т. В. Габрусь]]|с=319}}</ref>. Двухпавярховы будынак мае нерэгулярны план, абумоўлены вуглавым размяшчэннем аб’екта. Вуглавая частка дома на першым паверсе закруглена, а на другім зрэзана, у выніку чаго ўтвораны своеасаблівы [[балкон]]чык. [[Рытм (архітэктура)|Рытм]] і памеры [[вокны|вокнаў]] вызначаны функцыянальным рашэннем будынка. Уваходны [[партал]] размешчаны [[асіметрыя|асіметрычна]] і падкрэслены вялікім паўцыркульным [[акно]]м над ім. Планіроўка калідорная, Т-падобная, з двухбаковым размяшчэннем памяшканняў<ref name="ЗП"/>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/ЗП|Брестская|1357|Здание кредитного банка|[[Т. В. Габрусь]]|с=319}} == Спасылкі == {{ГККРБ|112Е000529}} {{Commons|Category:}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-06-12}} [[Катэгорыя:Гістарычны цэнтр Пінска]] [[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні Пінска]] [[Катэгорыя:Вуліца Каржа (Пінск)]] [[Катэгорыя:вуліца Заслонава (Пінск)]] [[Катэгорыя:1920-я ў Пінску]] [[Катэгорыя:Збудаванні Пінска ў стылі мадэрн]] [[Катэгорыя:Банкаўскія будынкі]] ofadckbk9h3i3ctruapgybe642rxuha 0 710525 4186656 4140129 2022-08-14T14:45:54Z D.L.M.I. Bel 33064 /* Архітэктура */ wikitext text/x-wiki {{Славутасць |Тып = |Беларуская назва = |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс выявы = |Шырыня выявы = |Статус = {{ГККРБ 4|112Е000529}} |Краіна = |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = |Месцазнаходжанне = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region = |CoordScale = |Канфесія = |Епархія = |Добрапрыстойнасць = |Ордэнская прыналежнасць = |Тып кляштара = |Тып будынка = |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадванне = |Заснаванне = |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = 1920 |Заканчэнне будаўніцтва = 1920 |Будынкі = {{Славутасць/Будынкі||||||}} |Вядомыя жыхары = |Рэліквіі = |Настаяцель = |Стан = |Сайт = |Commons = }} '''Будынак пазямельна-сялянскага банка''' — будынак у [[Гістарычны цэнтр Пінска|гістарычным цэнтры Пінска]], размешчаны па [[вуліца Заслонава (Пінск)|вуліцы Заслонава]], 17. Пабудаваны ў [[1920]] г. з цэглы. У канцы XX ст. тут размяшчаўся [[Палескі аграпрамысловы банк]]. == Архітэктура == Помнік грамадзянскай архітэктуры з элементамі [[неакласіцызм]]у. Прамавугольны ў плане трохпавярховы будынак з 3 [[рызаліт]]амі вылучаецца выразнасцю [[Архітэктурная кампазіцыя|кампазіцы]]і, выразнасцю пластычнага рашэння, накрыты [[Вальмавы дах|вальмавым дах]]ам, з якім спалучаюцца [[Двухсхільны дах|двухсхільныя дах]]і [[рызаліт]]аў. Галоўны падоўжны фасад [[Раскрапоўка|раскрапав]]аны плоскім цэнтральным рызалітам з ярка выяўленай воссю сіметрыі, падкрэсленай арачным [[партал]]ам з паўцыркульным [[імпаст]]ам. Да тарцовых фасадаў прылягаюць глыбокія бакавыя рызаліты, у адным з якіх зроблены бакавы ўваход, у іншым — уязная [[арка]]. Будынак мае высокі [[цокальны паверх]]. Першы паверх трактаваны як аснова лягчэйшай верхняй часткі будынка і апрацаваны плоскім гарызантальным [[руст]]ам. Два верхнія паверхі цэнтральнага рызаліта аб'яднаны плоскімі [[Архітэктурны ордар|ордарны]]мі [[пілястра]]мі і ўвянчаны развітым [[антаблемент]]ам і ступеньчатым [[атык]]ам. У дэкоры выкарыстаны элементы [[Ордарная сістэма|ордарнай архітэк]]туры, [[ляпніна]], [[вітраж]], [[Мастацкая коўка|каваны метал]], спалучэнне аддзелачных матэрыялаў розных колераў. Планіроўка [[калідор]]ная, з двухбаковым размяшчэннем [[кабінет]]аў і цэнтральнай двухмаршавай [[лесвіца]]й. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/ЗП|Брестская|1358|Здание поземельно-крестьянского банка|[[Т. В. Габрусь]]|с=319}} == Спасылкі == {{ГККРБ|112Е000529}} {{Commons|Category:}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-06-12}} [[Катэгорыя:Гістарычны цэнтр Пінска]] [[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні Пінска]] [[Катэгорыя:вуліца Заслонава (Пінск)]] [[Катэгорыя:1920 год у Пінску]] [[Катэгорыя:Збудаванні Пінска ў стылі неакласіцызм]] [[Катэгорыя:Банкаўскія будынкі]] o9f2leg4boj40ylt45ycl836mibf1u0 0 710552 4186688 4140157 2022-08-14T15:21:01Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{Бітва | Канфлікт = Хаценчыцкі бой | Частка = [[Усходнееўрапейскі тэатр ваенных дзеянняў Другой сусветнай вайны]] | Выява = | Подпіс = {{На карце |Беларусь |width = 300 |float = center |caption = |label= |label_size=86 |alt = physical |position=left |bg=white |lat_deg= | lat_min= |lon_deg= | lon_min= |mark=Battle_icon_active_(crossed_swords).svg |marksize=18 }} | Дата = 23 чэрвеня | Год = 1943 | Месца = вёска [[Хаценчыцы]] | Вынік = | Бок1 = [[Партызанская брыгада імя М. В. Фрунзэ]] | Бок2 = нямецкі гарнізон вёскі Хаценчыцы | Камандуючы1 = | Камандуючы2 = | Сілы1 = 480 | Сілы2 = каля 100 | Страты1 = | Страты2 = }} '''Хаценчыцкі бой''' — бой паміж [[Партызанская брыгада імя М. В. Фрунзэ|партызанскай брыгадай імя М. В. Фрунзэ]] і нямецкім гарнізонам у вёсцы [[Хаценчыцы]] [[Ільянскі раён|Ільянскага раёна]] 26 чэрвеня 1943 года. == Перадумовы == Гарнізон у вёсцы [[Хаценчыцы]] быў адным з галоўных апорных пунктаў у сістэме нямецкай абароны ад партызан. Ён глыбока ўкліньваўся ў партызанскую зону і перакрываў подступы да чыгуначных участкаў [[Мінск]] — [[Маладзечна]] і Маладзечна — [[Крулеўшчына]], прыкрываў сабою гарнізоны праціўніка ў бліжэйшых населеных пунктах [[Ілья]], [[Вязынь]], [[Краснае (Маладзечанскі раён)|Краснае]], [[Раёўка (Маладзечанскі раён)|Раёўка]]. Гарнізон налічваў каля 100 гітлераўцаў, узброеных 45-мм гарматай, 2 мінамётамі, 12 кулямётамі, умацаваны загародамі з калючага дроту, палосамі траншэй і 5 дзотамі з кругавым абстрэлам. Аперацыя па разгроме гарнізона рыхтавалася паводле загада камандавання брыгады, план бою распрацаваны начальнікам штаба брыгады капітанам А. Д. Коўбіям. Сілы партызанскай брыгады (480 байцоў) былі падзелены на чатыры групы: ударную, скоўваючую, прыкрыцця і засады на шляхах у вёскі Ілья і Раёўка. == Бой == Пасля дакладнай разведкі асноўныя сілы брыгады 23 чэрвеня да 20 гадзін вечара скрытна сканцэнтраваліся ў лесе на паўднёвым захадзе ад вёскі [[Панышы]] (у 3—4 км на поўдзень ад вёскі Хаценчыцы). Перад пачаткам дзеянняў партызанская разведка паведаміла, што частка байцоў Хаценчыцкага гарнізона 22 чэрвеня 1943 года зрабіла напад на хутар Пляшчаніцы [[Ільянскі раён|Ільянскага раёна]], дзе спаліла дамы і расстраляла мясцовых жыхароў. Скоўваючая група наносіла ўдар з боку вёскі Хаценчыцы, штурмавая, на чале з камандзірам атрада імя Варашылава Э. Л. Смаленскім, яго намеснікам лейтэнантам П. І. Карабіцыным і А. Д. Коўбіем падавіла агонь гарматы і 5 дзотаў, адзін з якіх аказаў супраціўленне. Агульнымі намаганнямі партызан дзот быў знішчаны, гарнізон поўнасцю разбіты. Уся зброя і боепрыпасы праціўніка перайшлі ў рукі партызан. Разгром гарнізона ў вёсцы Хаценчыцы дазволіў на 120 км расчысціць раён дзеянняў партызанскай брыгады, пазбавіў насельніцтва ад пастаянных акцый гітлераўцаў. Гарнізон у вёсцы Хаценчыцы акупанты аднавіць не змаглі. == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне|У. С. Пасэ|}} [[Катэгорыя:Бітвы Другой сусветнай вайны з удзелам савецкіх партызан у Беларусі]] [[Катэгорыя:Канфлікты 1943 года]] [[Катэгорыя:Чэрвень 1943 года]] [[Катэгорыя:Гісторыя Вілейскага раёна]] [[Катэгорыя:Падзеі 23 чэрвеня]] [[Катэгорыя:1943 год у Беларусі]] b56p9dc1muboipu66mfzl3xq56qky9x 0 711034 4186676 4155181 2022-08-14T14:56:27Z Artsiom91Bot 51617 катэгорыя з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Вучоны}} {{цёзкі2|Халадкоўскі}} '''Мікалай Аляксандравіч Халадкоўскі''' ({{OldStyleDate2|3|сакавіка|1858|19|лютага}}, [[Іркуцк]] — [[2 красавіка]] [[1921]], [[Санкт-Пецярбург|Петраград]]) — рускі заолаг, паэт-перакладчык, член-карэспандэнт [[Пецярбургская акадэмія навук|Пецярбургскай акадэміі навук]], заслужаны прафесар. Адзін з заснавальнікаў {{нп3|Лясная энтамалогія|лясной энтамалогіі|ru|Лесная энтомология}} ў Расіі — ім быў пераведзены на рускую мову шэраг вядомых нямецкіх выданняў па энтамалогіі, якія папулярызавалі гэтую навуку ў Расіі. == Біяграфія == === Дзяцінства і адукацыя === Нарадзіцца {{OldStyleDate3|19.2.1858}} года ў [[Іркуцк]]у, у сям’і лекара. У двухгадовым узросце, у сувязі з прызначэннем бацькі на новае месца службы, разам з сям’ёй пераехаў у [[Пецярбург]]. Пачатковую адукацыю атрымаў у {{нп3|Першая Санкт-Пецярбургская гімназія|1-й Пецярбургскай класічнай гімназіі|ru|Первая Санкт-Петербургская гимназия}}, якую скончыў у 1875 годзе. У гэтым жа годзе паступіў у {{нп3|Імператарская медыка-хірургічная акадэмія|Медыка-хірургічную акадэмію|ru|Императорская медико-хирургическая академия}} і скончыў яе ў [[1880]], але цвёрдага намеру быць практыкуючым лекарам у яго не было. Пасля заканчэння акадэміі, падрыхтаваўшыся самастойна, ён вытрымаў іспыты на ступень {{нп3|Кандыдат універсітэта|кандыдата|ru|Кандидат университета}} на {{нп3|Фізіка-матэматычны факультэт Санкт-Пецярбургскага ўніверсітэта|фізіка-матэматычным факультэце Санкт-Пецярбургскага універсітэта|ru|Физико-математический факультет Санкт-Петербургского университета}}. Атрыманы дыплом адкрыў яму дарогу для службы і для працы па заалагічнай спецыяльнасці. З 1880 па 1884 год выкладаў натуральную гісторыю ў прыватных навучальных установах, на дзяржаўную службу паступіў 18 снежня 1883 года<ref name="Список">[https://viewer.rusneb.ru/ru/rsl01003412886?page=579 Холодковский, Николай Александрович] // Список гражданским чинам IV класса. Исправлен по 1-е сентября 1915 года. Ч. 1. — С. 459.</ref> — асістэнтам пры кафедры заалогіі {{нп3|Імператарская медыка-хірургічная акадэмія|Ваенна-медыцынскай акадэміі|ru|Императорская медико-хирургическая академия}}. У 1885 годзе быў абраны па конкурсе [[прыват-дацэнт]]ам па кафедры заалогіі {{нп3|Лясны інстытут (Расійская імперыя)|Ляснога інстытута|ru|Лесной институт (Российская империя)}} ў [[Санкт-Пецярбург|Пецярбург]] (з 1902 года — прафесар). У 1886 годзе атрымаў ступень магістра заалогіі, а ў 1891 годзе — ступень доктара заалогіі Санкт-Пецярбургскага ўніверсітэта. Акрамя таго, у 1886—1887гадах чытаў лекцыі на {{нп3|Бястужаўскія курсы|Вышэйшых жаночых курсах|ru|Бестужевские курсы}} у 1887—1891 гадах быў прыват-дацэнтам Санкт-Пецярбургскага ўніверсітэта. У 1891 годзе быў запрошаны чытаць лекцыі заалогіі і параўнальнай анатоміі ў Ваенна-медыцынскай акадэміі, дзе ў наступным годзе быў абраны [[Экстраардынарны прафесар|экстраардынарным прафесарам]] (затым [[Ардынарны прафесар|ардынарным прафесарам]] акадэміі), заняўшы кафедру заалогіі і параўнальнай анатоміі пасля смерці свайго настаўніка {{нп3|Эдуард Карлавіч Брант|Э. К. Бранта|ru|Брандт, Эдуард Карлович}}. У 1892 годзе быў камандзіраваны за мяжу {{нп3|Міністэрства дзяржаўных маёмасцяў Расійскай імперыі|Міністэрствам дзяржаўных маёмасцяў|ru|Министерство государственных имуществ Российской империи}}, а ў 1897 годзе-Ваенна-медыцынскай акадэміяй. [[Файл:Kholodkovskii_Gerbarii_Moyey_Docheri.jpg|справа|міні|250пкс|Вокладка зборніка Халадкоўскага «Гербарый маёй дачкі» (Пг., 1922)]] Быў выраблены ў [[Правадзейны стацкі саветнік|правадзейныя стацкія саветнікі]] 6 снежня 1904 года; узнагароджаны ордэнамі: [[Ордэн Святой Ганны|Св. Ганны]] 2-й ст., [[Ордэн Святога Уладзіміра|Св. Уладзіміра]] 3-й ст., Св. Станіслава 1-й ст.<ref name="Список"/>. Памёр [[2 красавіка]] [[1921]] ў [[Санкт-Пецярбург|Петраградзе]]. Пахаваны на [[Багаслоўскія могілкі|Багаслоўскіх могілках]]. == Навуковая і літаратурная дзейнасць == Першыя свае навуковыя працы зрабіў яшчэ студэнтам Медыка-хірургічнай акадэміі. З тых часоў апублікаваў шэраг спецыяльных даследаванняў, пераважна па {{нп3|Параўнальная анатомія|параўнальнай анатоміі|ru|Сравнительная анатомия}}, [[Эмбрыялогія|эмбрыялогіі]] і {{нп3|Агульная біялогія|агульнай біялогіі|ru|Общая биология}} насякомых. Таксама ён склаў навучальныя кіраўніцтва па [[Заалогія|заалогіі]] і [[Энтамалогія|энтамалогіі]]. Асаблівую цікавасць уяўляюць яго даследаванні складаных цыклаў развіцця {{bt-bellat||Q10631869}} — шкоднікаў іглічных дрэў. Халадкоўскі быў прыхільнікам эвалюцыйнага вучэння [[Чарльз Дарвін|Чарльза Дарвіна]] і публікаваў свае навукова-папулярныя працы па тэорыі эвалюцыі і агульных пытаннях біялогіі, якія спрыялі шырокаму распаўсюджванню {{нп3|Дарвінізм|дарвінізму|ru|Дарвинизм}} ў Расіі. Рашуча выступаў супраць [[ідэалізм]]у ў [[Прыродазнаўчыя навукі|прыродазнаўстве]]. Галоўным літаратурным дасягненнем Холодковского лічыцца пераклад «[[Фаўст (трагедыя)|Фаўста]]» [[Ёган Вольфганг фон Гётэ|Ё. В. Гётэ]], за які 19 кастрычніка [[1917]] года Расійскай акадэміяй навук яму была прысуджана поўная {{нп3|Пушкінская прэмія||ru|Пушкинская премия}}. Акрамя таго, ён пераклаў паэму [[Эразм Дарвін|Эразма Дарвіна]] «Храм прыроды» і шэраг твораў [[Джордж Байран|Д. Байрана]], [[Фрыдрых Шылер|Ф. Шылера]], [[Уільям Шэкспір|У. Шэкспіра]], [[Джон Мільтан|Д. Мільтана]], [[Генры Лангфела|Г. Лангфела]] і іншых. Невялікая колькасць арыгінальных вершаў Халадкоўскага апублікаваныя пасмяротна {{нп3|Іван Парфенавіч Барадзін|І. П. Барадзіным|ru|Бородин, Иван Парфеньевич}} і <nowiki>{{нп3|Андрэй Пятровіч Сямёнаў-Цян-Шанскі|А. П. Сямёнавым-Цян-Шанскім|ru|Семёнов-Тян-Шанский, Андрей Петрович}}</nowiki> у зборніку «Гербарый маёй дачкі» (Пг., 1922). Пад рэдакцыяй Халадкоўскага выйшаў пераклад кнігі К. Гюнтэра «Цэйлон. Увядзенне ў свет тропікаў» ({{Пг.}}: Выданне А. Ф. Девриена, 1914), выкананы яго дачкой-Наталляй Халадкоўскай. === Пераклады === [[Файл:Nikolay_Kholodkovsky.jpg|злева|міні|250пкс|Партрэт Халадкоўскага, апублікаваны ў зборніку «Гербарый маёй дачкі» (Пг., 1922)]] {{Калонкі}} * [[Ёган Вольфганг фон Гётэ]] ** «Фаўст» (1-е выданне — 1878) ** «{{нп3|Паэзія і праўда||ru|Поэзия и правда}}» * [[Імрэ Мадач]] ** «{{нп3|Трагедыя чалавецтва|||The Tragedy of Man}}» (1904) * {{нп3|Зігфрыд Ліпінер|||Siegfried Lipiner}} ** «Вызвалены Праметэй» (1908) * [[Джон Мільтан]] ** «Згублены рай» (1911) * [[Эразм Дарвін]] ** «Храм прыроды» (1911) * {{нп3|Крысціян Фрыдрых Хебель||ru|Хеббель, Кристиан Фридрих}} ** «{{нп3|Нібелунгі (Хебель)|Нібелунгі|de|Die Nibelungen (Hebbel)}}» (трылогія) * [[Уільям Шэкспір]] ** «{{нп3|Юлій Цэзар (п’еса)|Юлій Цэзар|ru|Юлий Цезарь (пьеса)}}» ** «{{нп3|Два шляхетныя сваякі||ru|Два знатных родича}}» ** «{{нп3|Рычард II (п’еса)|Кароль Рычард другі|ru|Ричард II (пьеса)}}Король Ричард второй» ** {{нп3|Санеты Уільяма Шэкспіра|Санеты|ru|Сонеты Уильяма Шекспира}} * [[Генры Лангфела]] ** «{{нп3|Спеў аб Гаяваце||uk|Пісня про Гаявату}}» * [[Джордж Байран]] ** Вершы * [[Фрыдрых Шылер]] * {{нп3|Крысціян Дытрых Грабэ||ru|Граббе, Кристиан Дитрих}} ** «{{нп3|Дон Жуан і Фаўст||de|Don Juan und Faust}}» * [[Эрнст Тэадор Амадэй Гофман]] * [[Вільгельм Гаўф]] * {{нп3|Адольф Вільбрант||ru|Вильбрандт, Адольф}} * {{нп3|Герман Зудэрман||ru|Зудерман, Герман}} * [[Нікалаус Ленау]]{{Канец кал}} [[Файл:Kholodkovsky_-_Gete.gif|справа|міні|250пкс|Тытульны ліст кнігі Халадкоўскага пра Гётэ ў серыі «ЖЗЛ».]] === Сачыненні === * [http://e-heritage.ru/Book/10075487 Мужской половой аппарат чешуекрылых: Сравнительно-анатомическое исследование.] — СПб.: Тип. Имп. АН, 1886. — 130 с.: 5 л. ил. — (Записки Имп. акад. наук; т. 52, № 4. Прил.). * [http://e-heritage.ru/Book/10075489 Краткий курс энтомологии, с обращением особенного внимания на насекомых, имеющих значение в лесном хозяйстве: к изучению дисциплины] / Н. А. Холодковский. — Изд. Лесного Департамента. — СПб.: Тип. И. Н. Скороходова, 1890. — VI, [2], 628 с., 335 ил. * Вольфганг Гёте. Его жизнь и литературная деятельность: биографический очерк; с портретом Вольфганга Гёте, гравированным в Лейпциге Геданом / Н. А. Холодковский. — Санкт-Петербург: Типография Ю. Н. Эрлих, 1891. — VI, 94 с. — (Жизнь замечательных людей. Биографическая библиотека Ф. Павленкова). * [http://libo.lib.zt.ua/jspui/handle/123456789/595 Карл Бэр. Его жизнь и научная деятельность: с портретом К. Бэра, гравированным в Лейпциге Геданом] / биографический очерк Н. А. Холодковского. — С.-Петербург: Типография Ю. Н. Эрлих, 1893. — [1—5], 6—78 с.: портр. — (Жизнь замечательных людей: биографическая библиотека Ф. Павленкова) * Курс энтомологии, теоретической и прикладной / сост. Холодковский Н. А. — 2-е изд., перераб. — СПб.: Изд. А. Ф. Девриена, 1896. — X, [2], 628 с.: 387 ил. * [http://dglib.nubip.edu.ua:8080/jspui/bitstream/123456789/9300/1/Gofman_Babochki.pdf Атлас бабочек Европы и отчасти русско-азиатских владений: обработал и дополнил применительно к русской фауне Н. А. Холодковский] / Э. Гофман; ред. Н. А. Холодковский. — С.-Петербург: Издание А. Ф. Девриена, 1897. — 357 с.: 72 хромолитографированные a-табл. * Атлас человеческих глист, в. 1—3. — {{СПб.}}, 1898—1899; * Птицы Европы. Практическая орнитология с атласом европейских птиц: с 60 таблицами в красках изображений птиц, их яиц, способов препаровки птичьих шкурок и набивки чучел, с 237 политипажами в тексте, 4 картами и определителем птиц / составили Н. А. Холодковский, А. А. Силантьев. — Санкт-Петербург: А. Ф. Девриен, 1901. — XIV, [2], CLVIII, 636 с. разд. пагин.: ил., [60] вкл. л. ил. * Chermes viridanus и его биологический цикл; О гермафродитизме у хермесов // Дневник XI-го Съезда русских естествоиспытателей и врачей. — СПб.: тип. М. Меркушева, 1902. — № 3. — С. 77—78. — (Секц. зоологии и сравнит. анатомии). * Учебник зоологии и сравнительной анатомии, преимущественно для медиков. — 1-е изд. — СПб.: А. Ф. Девриен, 1905. — 940 с. * Хермесы, вредящие хвойным деревьям: Сельскохозяйственная монография / Н. А. Холодковский; Гл. упр. землеустройства и земледелия, Департамент земледелия. — Изд. 2-е, изм. и доп. — Пг.: тип. М. Меркушева, 1915. — 89 с.: 7 ил. * [http://e-heritage.ru/Book/10075485 <nowiki>Илья Ильич Мечников [как зоолог и значение его зоологических исследований для медицины]</nowiki>] / [Н. Холодковский]. — СПб., 1916. — [3] с. * Биологические очерки. Сб. избр. статей. — {{М.}}—{{Пг.}}, 1923; * Курс энтомологии теоретической и прикладной, 4 изд., т. 1—3. — {{М.}}—{{Л.}}, 1927—1931; * Гербарий моей дочери. [Стихи] / пред. А. П. Семёнова-Тян-Шанского. — Пг.: [Изд. П. П. Сойкина и И. Ф. Афанасьева], 1922. — 72 с. ** Гербарий моей дочери / Сост., комм., послесл. П. Квартальнова. — {{М.}}: Летний сад, 2017. — 312 с.: ил. — ISBN 978-5-98856-300-6. === Пераклады і рэдагаванне === * Гофман Э. Атлас бабочек Европы и отчасти русско-азиатских владений: старопечатная книга / Э. Гофманъ; Обраб. и дополн. применит. к русской фауне Н. А. Холодковский. — С.-Петербург: Издание А. Ф. Девриена, 1897. — 357 с.: С 72 хромолитографированными табл. * Гюнтер К. «Происхождение и развитие человека. Путь развития от простейшего животного до человека», атлас / Перевод с немецкого, редакция Н. А. Холодковского, 1909 г. — С.-Петербург: издание А. Ф. Девриена, 90 таблиц. * Берге Ф. Маленький атлас бабочек для начинающих собирателей: атлас / Ф. Берге; Въ перераб. Г. Ребеля; Пер. с нем. Н. А. Холодковского. — С.-Петербург: Издание А. Ф. Девриена, 1913. — 212 с.: С 97 рис. в тексте и 24 цветными таблицами на отдельных листах. == Памяць == У [[1947]] годзе [[Расійская акадэмія навук|Акадэмія навук СССР]] заснавала прэмію імя М. А. Халадкоўскага па энтамалогіі. Прэзідыум Акадэміі навук пастанавіў праводзіць штогод у дзень смерці М. А. Халадкоўскага (2 красавіка) навуковыя чытанні, прысвечаныя пытанням энтамалогіі, паразіталогіі і біялогіі. {{зноскі}} == Літаратура == * Холодковский Николай Александрович // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. * {{Крыніцы/БіЕ|Холодковский, Николай Александрович}} == Спасылкі == * [http://az.lib.ru/h/holodkowskij_nikolaj_aleksandrowich/ Сачыненні Халадкоўскага на сайце Lib.ru: класіка] {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Халадкоўскі Мікалай Аляксандравіч}} [[Катэгорыя:Правадзейныя стацкія саветнікі]] [[Катэгорыя:Аўтары Энцыклапедычнага слоўніка Бракгаўза і Ефрона]] [[Катэгорыя:Члены-карэспандэнты РАН (1917—1925)]] [[Катэгорыя:Члены-карэспандэнты Санкт-Пецярбургскай акадэміі навук]] [[Катэгорыя:Перакладчыкі паэзіі на рускую мову]] [[Катэгорыя:Перакладчыкі Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Энтамолагі Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Заолагі Расійскай імперыі]] gvzcusprybqr0fjw9irfmvq3t61hlwc 0 711234 4186628 4186517 2022-08-14T13:32:42Z Artsiom91 31770 /* Трэці кваліфікацыйны раўнд */ wikitext text/x-wiki '''Ліга чэмпіёнаў УЕФА 2022/23''' — 31-ы розыгрыш [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА|Лігі чэмпіёнаў УЕФА]] і 68-ы розыгрыш [[Кубак еўрапейскіх чэмпіёнаў|Кубка еўрапейскіх чэмпіёнаў]]. Фінал турніра адбудзецца ў [[Стамбул|Стамбуле]] на "Алімпійскім стадыёне Атацюрка". Пераможца турніра атрымае права ўдзельнічаць у групавым этапе Лігі чэмпіёнаў УЕФА наступнага сезона, а таксама - у фінальным матчы за Суперкубак УЕФА 2023. Час правядзення турніра: з 21 чэрвеня 2022 па 10 чэрвеня 2023. == Рэйтынг футбольных асацыяцый на сезон 2022/23 == {| class="wikitable" | {| class="wikitable" !Месца !Асацыяцыя !Каэф. !Каманды !Заўвагі |- !1 |Англія |100,569 | rowspan="4" |4 | |- !2 |Іспанія |97,855 | |- !3 |Італія |75,438 | |- !4 |Германія |73,570 | |- !5 |Францыя |56,081 | rowspan="2" |3 | |- !6 |Партугалія |48,549 | |- !7 |Нідэрланды |39,200 |2 | |- !8 |Расія |38,382 |0 | |- !9 |Бельгія |36,500 | rowspan="7" |2 | |- !10 |Аўстрыя |35,825 | |- !11 |Шатландыя |33,375 | |- !12 |Украіна |33,100 | |- !13 |Турцыя |30,100 | |- !14 |Данія |27,875 | |- !15 |Кіпр |27,750 | |- !16 |Сербія |26,750 | rowspan="4" |1 | |- !17 |Чэхія |26,600 | |- !18 |Харватыя |26,275 | |- !19 |Швейцарыя |26,225 | |} | {| class="wikitable" !Месца !Асацыяцыя !Каэф. !Каманды !Заўвагі |- !20 |Грэцыя |26,000 | rowspan="13" |1 | |- !21 |Ізраіль |24,375 | |- !22 |Нарвегія |21,000 | |- !23 |Швецыя |20,500 | |- !24 |Балгарыя |20,375 | |- !25 |Румынія |18,200 | |- !26 |Азербайджан |16,875 | |- !27 |Казахстан |15,625 | |- !28 |Венгрыя |15,500 | |- !29 |'''Беларусь''' |15,250 | |- !30 |Польшча |15,125 | |- !31 |Славенія |14,250 | |- !32 |Славакія |13,625 | |- !33 |Ліхтэнштэйн* |9,000 |0 | |- !34 |Літва |8,750 | rowspan="4" |1 | |- !35 |Люксембург |8,250 | |- !36 |Боснія і Герцагавіна |8,000 | |- !37 |Ірландыя |7,875 | |} | {| class="wikitable" !Месца !Асацыяцыя !Каэф. !Каманды !Заўвагі |- !38 |Паўночная Македонія |7,625 | rowspan="18" |1 | |- !39 |Арменія |7,375 | |- !40 |Латвія |7,375 | |- !41 |Албанія |7,250 | |- !42 |Паўночная Ірландыя |6,958 | |- !43 |Грузія |6,875 | |- !44 |Фінляндыя |6,875 | |- !45 |Малдова |6,875 | |- !46 |Мальта |6,375 | |- !47 |Фарэрскія астравы |6,125 | |- !48 |Косава |5,833 | |- !49 |Гібралтар |5,666 | |- !50 |Чарнагорыя |5,000 | |- !51 |Уэльс |5,000 | |- !52 |Ісландыя |4,875 | |- !53 |Эстонія |4,750 | |- !54 |Андора |3,331 | |- !55 |Сан-Марына |1,166 | |} |} <nowiki>*</nowiki>Ад Ліхтэнштэйна ў Лізе чэмпіёнаў УЕФА ўдзельнічае пераможца Кубка Ліхтэнштэйна. == Расклад Лігі чэмпіёнаў УЕФА сезона 2022/23 == {| class="wikitable" !Стадыя !Раўнд !Лёсаванне !Даты матчаў |- | rowspan="5" |Кваліфікацыя |Папярэдні раўнд |7 чэрвеня 2022 |21—24 чэрвеня 2022 (паўфіналы і фінал) |- |Першы кваліфікацыйны раўнд |14 чэрвеня 2022 |5—6 ліпеня 2022 і 12—13 ліпеня 2022 |- |Другі кваліфікацыйны раўнд |15 чэрвеня 2022 |19—20 ліпеня 2022 і 26—27 ліпеня 2022 |- |Трэці кваліфікацыйны раўнд |18 ліпеня 2022 |2—3 жніўня 2022 і 9 жніўня 2022 |- |Кваліфікацыйны раўнд плей-оф |2 жніўня 2022 |16—17 жніўня 2022 і 23—24 жніўня 2022 |- | rowspan="6" |Групавы этап |Гульнявы дзень 1 | rowspan="6" |25 жніўня 2022 |6—7 верасня 2022 |- |Гульнявы дзень 2 |13—14 верасня 2022 |- |Гульнявы дзень 3 |4—5 кастрычніка 2022 |- |Гульнявы дзень 4 |11—12 кастрычніка 2022 |- |Гульнявы дзень 5 |25—26 кастрычніка 2022 |- |Гульнявы дзень 6 |1—2 лістапада 2022 |- | rowspan="4" |Плей-оф |1/8 фінала |14 лістапада 2022 |14, 15, 21, 22 лютага 2023 і 7, 8, 14, 15 сакавіка 2023 |- |1/4 фінала | rowspan="3" |17 сакавіка 2023 |11—12 красавіка 2023 і 18—19 красавіка 2023 |- |Паўфіналы |9—10 мая 2023 і 16—17 мая 2023 |- |Фінал |10 чэрвеня 2023 на «Алімпійскім стадыёне Атацюрка», Стамбул |} == Кваліфікацыя == === Папярэдні кваліфікацыйны раўнд === {| class="wikitable" !Стадыя !Дата !Каманда 1 !Вынік !Каманда 2 |- |Паўфінал 1 |21.06.2022 |{{Сцяг|Сан-Марына||20px}} [[ФК Ла Фіярыта|Ла Фіярыта]] |1:2 |{{Сцяг|Андора||20px}} [[ФК Інтэр Эскальдэс|'''Інтэр (Эскальдэс)''']] |- |Паўфінал 2 |21.06.2022 |{{Сцяг|Эстонія||20px}} [[ФК Левадыя Талін|Левадыя]] | 1:6 |{{Сцяг|Ісландыя||20px}} [[ФК Вікінгур Рэйк’явік|'''Вікінгур''']] |- |Фінал |24.06.2022 |{{Сцяг|Андора||20px}} [[ФК Інтэр Эскальдэс|Інтэр (Эскальдэс)]] | 0:1 |{{Сцяг|Ісландыя||20px}} [[ФК Вікінгур Рэйк’явік|'''Вікінгур''']] |} === Першы кваліфікацыйны раўнд === {| class="wikitable" !Каманда 1 !Каманда 2 !1-ы матч !2-і матч |- |{{Сцяг|Арменія||20px}} '''[[ФК Пюнік|Пюнік]]*''' |{{Сцяг|Румынія||20px}} [[ФК ЧФР Клуж|ЧФР]] |0:0 |1:1 (1:1 - дад. час, 4:3 - пен.) |- |{{Сцяг|Славенія||20px}} '''[[ФК Марыбар|Марыбар]]*''' |{{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Шахцёр Салігорск|Шахцёр (Салігорск)]] |0:0 |2:0 |- |{{Сцяг|Балгарыя||20px}} '''[[ФК Лудагорац Разград|Лудагорац]]*''' |{{Сцяг|Чарнагорыя||20px}} [[ФК Суцьеска Нікшыч|Суцьеска]] |2:0 |1:0 |- |{{Сцяг|Люксембург||20px}} '''[[ФК Ф91 Дзюдзеланж|Ф91 Дзюдзеланж]]*''' |{{Сцяг|Албанія||20px}} [[ФК Тырана|Тырана]] |1:0 |2:1 |- |{{Сцяг|Казахстан||20px}} [[ФК Табол Кастанай|Табол]] |{{Сцяг|Венгрыя||20px}} '''[[ФК Ферэнцвараш|Ферэнцвараш]]*''' |0:0 |1:5 |- |{{Сцяг|Швецыя||20px}} '''[[ФК Мальмё|Мальмё]]*''' |{{Сцяг|Ісландыя||20px}} [[ФК Вікінгур Рэйк’явік|Вікінгур]] Рэйк’явік |3:2 |3:3 |- |{{Сцяг|Косава||20px}} [[ФК Балкані|Балкані]] |{{Сцяг|Літва||20px}} '''[[ФК Жальгірыс Вільнюс|Жальгірыс]]*''' |1:1 |0:0 (0:1 - дад. час) |- |{{Сцяг|Фінляндыя||20px}} '''[[ФК ХІК Хельсінкі|ХІК]]*''' |{{Сцяг|Латвія||20px}} [[ФК РФШ Рыга|РФШ]] |1:0 |1:2 (5:4 - пен.) |- |{{Сцяг|Нарвегія||20px}} '''[[ФК Будзё-Глімт|Будзё-Глімт]]*''' |{{Сцяг|Фарэрскія астравы||20px}} [[ФК КІ Клаксвік|КІ Клаксвік]] |3:0 |1:3 |- |{{Сцяг|Уэльс||20px}} [[ФК Нью-Сэйнтс|Нью-Сэйнтс]] |{{Сцяг|Паўночная Ірландыя||20px}} [[ФК Лінфілд|'''Лінфілд*''']] |1:0 |0:1 (0:1 - дад. час) |- |{{Сцяг|Ірландыя||20px}} '''[[ФК Шэмрак Роверс|Шэмрак Роверс]]*''' |{{Сцяг|Мальта||20px}} [[ФК Хіберніянс|Хіберніянс]] |3:0 |0:0 |- |{{Сцяг|Польшча||20px}} [[ФК Лех Познань|Лех]] |{{Сцяг|Азербайджан||20px}} '''[[ФК Карабах Агдам|Карабах]]*''' |1:0 |1:5 |- |{{Сцяг|Паўночная Македонія||20px}} '''[[ФК Шкупі|Шкупі]]*''' |{{Сцяг|Гібралтар||20px}} [[ФК Лінкальн Рэд Імпс|Лінкальн Рэд Імпс]] |3:0 |0:2 |- |{{Сцяг|Боснія і Герцагавіна||20px}} [[ФК Зрыньскі Мостар|Зрыньскі]] |{{Сцяг|Малдова||20px}} '''[[ФК Шэрыф Ціраспаль|Шэрыф]]*''' |0:0 |0:1 |- |{{Сцяг|Славакія||20px}} '''[[ФК Слован Браціслава|Слован]] (Браціслава)*''' |{{Сцяг|Грузія||20px}} [[ФК Дынама Батумі|Дынама]] (Батумі) |0:0 |0:0 (2:1 - дад. час) |} <nowiki>*</nowiki> Прайшлі ў другі кваліфікацыйны раўнд Лігі чэмпіёнаў УЕФА 2022/2023 === Другі кваліфікацыйны раўнд === Шлях чэмпіёнаў {| class="wikitable" !Каманда 1 !Каманда 2 !1-ы матч !2-і матч |- |{{Сцяг|Венгрыя||20px}} [[ФК Ферэнцвараш|'''Ферэнцвараш''']] |{{Сцяг|Славакія||20px}} [[ФК Слован Браціслава|Слован]] (Браціслава) |1:2 |4:1 |- |{{Сцяг|Харватыя||20px}} [[ФК Дынама Заграб|'''Дынама Загрэб''']] |{{Сцяг|Паўночная Македонія||20px}} [[ФК Шкупі|Шкупі]] |2:2 |1:0 |- |{{Сцяг|Азербайджан||20px}} [[ФК Карабах Агдам|'''Карабах''']] |{{Сцяг|Швейцарыя||15px}} [[ФК Цюрых|Цюрых]] |3:2 |1:2 (1:0 - дад. час) |- |{{Сцяг|Фінляндыя||20px}} [[ФК ХІК Хельсінкі|ХІК]] |{{Сцяг|Чэхія||20px}} [[ФК Вікторыя Пльзень|'''Вікторыя Пльзень''']] |1:2 |0:5 |- |{{Сцяг|Паўночная Ірландыя||20px}} [[ФК Лінфілд|Лінфілд]] |{{Сцяг|Нарвегія||20px}} [[ФК Будзё-Глімт|'''Будзё-Глімт''']] |1:0 |0:8 |- |{{Сцяг|Літва||20px}} [[ФК Жальгірыс Вільнюс|'''Жальгірыс''']] |{{Сцяг|Швецыя||20px}} [[ФК Мальмё|Мальмё]] |1:0 |2:0 |- |{{Сцяг|Балгарыя||20px}} [[ФК Лудагорац Разград|'''Лудагорац''']] |{{Сцяг|Ірландыя||20px}} [[ФК Шэмрак Роверс|Шэмрак Роверс]] |3:0 |1:2 |- |{{Сцяг|Славенія||20px}} [[ФК Марыбар|Марыбар]] |{{Сцяг|Малдова||20px}} [[ФК Шэрыф Ціраспаль|'''Шэрыф''']] |0:0 |0:1 |- |{{Сцяг|Ізраіль||20px}} [[ФК Макабі Хайфа|'''Макабі Хайфа''']] |{{Сцяг|Грэцыя||20px}} [[ФК Алімпіякос Пірэй|Алімпіякос]] |1:1 |4:0 |- |{{Сцяг|Арменія||20px}} [[ФК Пюнік|'''Пюнік''']] |{{Сцяг|Люксембург||20px}} [[ФК Ф91 Дзюдзеланж|Ф91 Дзюделанж]] |0:1 |4:1 |} Шлях прадстаўнікоў ліг {| class="wikitable" !Каманда 1 !Каманда 2 !1-ы матч !2-і матч |- |{{Сцяг|Данія||20px}} [[ФК Міт’юлан|'''Міт’юлан''']] |{{Сцяг|Кіпр||20px}} [[ФК АЕК Ларнака|АЕК]] |1:1 |1:1 (1:0 - дад. час) |- |{{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Дынама Кіеў|'''Дынама Кіеў''']] |{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Фенербахчэ|Фенербахчэ]] |0:0 |1:1 (1:0 - дад. час) |} === Трэці кваліфікацыйны раўнд === Шлях чэмпіёнаў {| class="wikitable" !Каманда 1 !Каманда 2 !1-ы матч !2-і матч |- |'''{{Сцяг|Ізраіль||20px}} [[ФК Макабі Хайфа|Макабі Хайфа]]''' |{{Сцяг|Кіпр||20px}} [[ФК Апалон Лімасол|Апалон Лімасол]] |4:0 |0:2 |- |'''{{Сцяг|Азербайджан||20px}} [[ФК Карабах Агдам|Карабах]]''' |{{Сцяг|Венгрыя||20px}} [[ФК Ферэнцвараш|Ферэнцвараш]] |1:1 |3:1 |- |{{Сцяг|Балгарыя||20px}} [[ФК Лудагорац Разград|Лудагорац]] |'''{{Сцяг|Харватыя||20px}} [[ФК Дынама Заграб|Дынама Загрэб]]''' |1:2 |2:4 |- |{{Сцяг|Малдова||20px}} [[ФК Шэрыф Ціраспаль|Шэрыф]] |'''{{Сцяг|Чэхія||20px}} [[ФК Вікторыя Пльзень|Вікторыя Пльзень]]''' |1:2 |1:2 |- |'''{{Сцяг|Нарвегія||20px}} [[ФК Будзё-Глімт|Будзё-Глімт]]''' |{{Сцяг|Літва||20px}} [[ФК Жальгірыс Вільнюс|Жальгірыс]] |5:0 |1:1 |- |'''{{Сцяг|Сербія||20px}} [[ФК Црвена Звезда|Црвена Звезда]]''' |{{Сцяг|Арменія||20px}} [[ФК Пюнік|Пюнік]] |5:0 |2:0 |} Шлях прадстаўнікоў ліг {| class="wikitable" !Каманда 1 !Каманда 2 !1-ы матч !2-і матч |+ |{{Сцяг|Францыя||20px}} [[ФК Манака|Манака]] |'''{{Сцяг|Нідэрланды||20px}} [[ФК ПСВ Эйндхавен|ПСВ]]''' |1:1 |2:3 (дад. час) |- |'''{{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Дынама Кіеў|Дынама Кіеў]]''' |{{Сцяг|Аўстрыя||20px}} [[ФК Штурм|Штурм]] |1:0 |2:1 (дад. час) |- |{{Сцяг|Бельгія||20px}} [[ФК Юніён Сент-Жылуаз|Юніён Сент-Жылуаз]] |'''{{Сцяг|Шатландыя||20px}} [[ФК Рэйнджэрс|Рэйнджэрс]]''' |2:0 |0:3 |- |'''{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[ФК Бенфіка Лісабон|Бенфіка]]''' |{{Сцяг|Данія||20px}} [[ФК Міт’юлан|Міт’юлан]] |4:1 |3:1 |} [[Катэгорыя:Ліга чэмпіёнаў УЕФА|2022]] [[Катэгорыя:2022 год у футболе]] [[Катэгорыя:2023 год у футболе]] ov44t6tk0qg6wlhej6r0gbyh50tw2g5 0 712086 4186834 4178538 2022-08-14T20:04:58Z Artsiom91 31770 вікіфікацыя wikitext text/x-wiki [[Выява:Podział administracyjny Polski 1975–1998 by DemostenesBlade.jpg|thumb|upright=1.5|Адміністрацыйны падзел Польшчы (1975—1998)]] '''Адміністрацыйны падзел Польшчы ў 1975–1998 гадах''' — [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел|адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел]], які дзейнічаў з [[1 чэрвеня]] [[1975]] года па [[29 снежня]] [[1989]] года ў [[Польская Народная Рэспубліка|Польскай Народнай Рэспубліцы]] і з [[30 снежня]] [[1989]] года па [[31 снежня]] [[1998]] года ў Рэспубліцы Польшча. Уведзены Законам [[Польская Народная Рэспубліка|ПНР]] ад [[28 мая]] [[1975]] года аб двухузроўневым адміністрацыйным падзеле дзяржавы і папраўкамі да закона аб народных саветах. Дзейнічаў да рэформы ў [[1999]] годзе. Было створана 49 [[Ваяводствы Польшчы|ваяводстваў]], а прамежкавы адміністрацыйны ўзровень – [[павет |паветы]] – ліквідаваліся. Нешматлікія ваяводствы мелі больш за 1 млн жыхароў. У многіх выпадках цэнтрамі ваяводстваў былі сярэднія або малыя правінцыйныя гарады. Многія меншыя гарады і мястэчкі былі ўключаны ў склад больш буйных гарадоў, каб штучна стварыць буйныя гарадзкія цэнтры. == Гісторыя == Прычына рэформы – жаданне ўзмацніць кантроль над ніжэйшымі пластамі дзяржаўнага апарату з боку [[Польская аб’яднаная рабочая партыя|Польскай аб’яднанай рабочай партыі]]. Пасля прыходу да ўлады [[Эдвард Герэк|Эдварда Герэка]] і разгрому апазіцыі ў Палітбюро працягваўся супраціў з боку нізоў партыі. Праз рэарганізацыю адміністрацыі і новы тэрытарыяльны падзел Герэк здолеў увесці «сваіх людзей» у ваяводскія камітэты і разбіць старыя групоўкі. Існаваў падзел не як сёння: на гарадскія, гарадско-сельскія і сельскія [[Гміна|гміны]], а на гарады і гміны як асноўныя адміністрацыйныя адзінкі. Першапачаткова Польшча была падзелена на 2 343 гміны і 814 гарадоў, гэта значыць на 3 157 адзінак ніжэйшага ўзроўню. [[Варшава]], [[Лодзь]], [[Кракаў]] і [[Уроцлаў]] мелі асаблівы статус з унутраным падзелам на раёны як дапаможныя адміністрацыйныя адзінкі. [[Варшаўскае ваяводства (1975—1998)|Варшаўскае ваяводзтва]] мела статус сталічнага (да 26 мая 1990 года), а [[Лодзьскае ваяводства (1975—1998)|Лодзьскае]] і [[Кракаўскае ваяводства (1975—1998)|Кракаўскае]] — гарадскіх (да 30 чэрвеня 1984 года). На тэрыторыі ваяводстваў прадстаўнічыя органы называліся «Народная рада горада». На тэрыторыі [[Урацлаўскае ваяводства (1975—1998)|Урацлаўскага ваяводства]] ваяводская рада называўся «Народная рада Уроцлаўскага ваяводства і горада Уроцлава», гэта значыць, што фактычна выдзялення горада [[Уроцлаў|Уроцлава]] ў асобную адзінку ад Уроцлаўскага ваяводства так і не адбылося. == Ваяводствы == У 1975—1998 гадах існавалі наступныя ваяводствы: {| class="wikitable sortable" ! Палажэнне на карце ! Ваяводства ! Цэнтр ! Плошча<br />(1998, км²) ! Насельніцтва<br />(1997, тыс.) !Колькасць гмін (1997) !Колькасць гарадскіх гмін (1997) !Колькасць вяскова-гарадскіх гмін (1997) !Колькасць вясковых гмін (1997) !Колькасць гарадоў (1997) |- | [[Выява:POL województwo olsztyńskie 1975.svg|50px]] | [[Альштынскае ваяводства (1975—1998)|Альштынскае]] | [[Выява:POL Olsztyn COA.svg|30px]] [[Ольштын]] | align="right"| 12&nbsp;327 | align="right"| 776 |58 |10 |13 |35 |23 |- | [[Выява:POL województwo opolskie 1975.svg|50px]] | [[Апольскае ваяводства (1975—1998)|Апольскае]] | [[Выява:POL Opole COA.svg|30px]] [[Аполе]] | align="right"| 8535 | align="right"| 1023,7 |65 |3 |27 |35 |30 |- | [[Выява:POL województwo ostroleckie 1975.svg|50px]] | [[Астралэнцкае ваяводства|Астралэнцкае]] | [[Выява:POL Ostrołęka COA.svg|30px]] [[Астралэнка]] | align="right"| 6498 | align="right"| 410,8 |44 |4 |6 |34 |10 |- | [[Выява:POL województwo bialostockie 1975.svg|50px]] | [[Беластоцкае ваяводства (1975—1998)|Беластоцкае]] | [[Выява:POL Białystok formal COA.svg|30px]] [[Беласток]] | align="right"| 10&nbsp;055 | align="right"| 701,7 |55 |5 |15 |35 |20 |- | [[Выява:POL województwo bielskie 1975.svg|50px]] | [[Бельскае ваяводства|Бельскае]] | [[Выява:POL Bielsko-Biała COA.svg|30px]] [[Бельска-Бяла]] | align="right"| 3704 | align="right"| 924 |59 |8 |10 |41 |18 |- | [[Выява:POL województwo bydgoskie 1975.svg|50px]] | [[Быдгашчскае ваяводства (1975—1998)|Быдгашчскае]] | [[Выява:POL Bydgoszcz COA.svg|30px]] [[Быдгашч]] | align="right"| 10&nbsp;349 | align="right"| 1135,2 |59 |3 |25 |31 |28 |- | [[Выява:POL województwo bialopodlaskie 1975.svg|50px]] | [[Бяльскападляскае ваяводства|Бяльскападляскае]] | [[Выява:POL Biała Podlaska COA.svg|30px]] [[Бяла Падляска]] | align="right"| 5348 | align="right"| 309 |40 |4 |2 |34 |6 |- | [[Выява:POL województwo walbrzyskie 1975.svg|50px]] | [[Валбжыхскае ваяводства|Валбжыхскае]] | [[Выява:POL Wałbrzych COA.svg|30px]] [[Валбжых]] | align="right"| 4168 | align="right"| 735,3 |45 |15 |16 |14 |31 |- | [[Выява:POL województwo warszawskie 1975.svg|50px]] | [[Варшаўскае ваяводства (1975—1998)|Варшаўскае]] | [[Выява:POL Warszawa COA.svg|30px]] [[Варшава]] | align="right"| 3788 | align="right"| 2418,4 |58 |25 |13 |20 |28 |- | [[Выява:POL województwo gdanskie 1975.svg|50px]] | [[Гданьскае ваяводства (1975—1998)|Гданьскае]] | [[Выява:Gdansk COA.svg|30px]] [[Гданьск]] | align="right"| 7394 | align="right"| 1464,8 |63 |16 |5 |42 |21 |- | [[Выява:POL województwo gorzowskie 1975.svg|50px]] | [[Гожаўскае ваяводства|Гожаўскае]] | [[Выява:POL Gorzów Wielkopolski COA 1.svg|30px]] [[Гожаў Велькапольскі]] | align="right"| 8484 | align="right"| 513,3 |40 |2 |20 |18 |22 |- | [[Выява:POL województwo jeleniogorskie 1975.svg|50px]] | [[Еленягурскае ваяводства|Еленягурскае]] | [[Выява:POL Jelenia Góra COA 1.svg|30px]] [[Яленя Гура]] | align="right"| 4379 | align="right"| 523,9 |40 |12 |13 |15 |25 |- | [[Выява:POL województwo rzeszowskie 1975.svg|50px|Województwo rzeszowskie]] | [[Жэшоўскае ваяводства (1975—1998)|Жэшоўскае]] | [[Выява:POL Rzeszów COA.svg|30px]] [[Жэшаў]] | align="right"| 4397 | align="right"| 751,9 |47 |4 |9 |34 |13 |- | [[Выява:POL województwo zamojskie 1975.svg|50px|Województwo zamojskie]] | [[Замойскае ваяводства|Замойскае]] | [[Выява:POL Zamość COA.svg|30px]] [[Замасць]] | align="right"| 6980 | align="right"| 490,6 |57 |4 |6 |47 |10 |- | [[Выява:POL województwo zielonogorskie 1975.svg|50px]] | [[Зеленагурскае ваяводства|Зеленагурскае]] | [[Выява:POL Zielona Góra COA.svg|30px]] [[Зялёна Гура]] | align="right"| 8868 | align="right"| 677,8 |57 |7 |21 |29 |28 |- | [[Выява:POL województwo kaliskie 1975.svg|50px]] | [[Калішскае ваяводства (1975—1998)|Калішскае]] | [[Выява:POL Kalisz COA 1.svg|30px]] [[Каліш]] | align="right"| 6512 | align="right"| 723,5 |58 |3 |17 |38 |20 |- | [[Выява:POL województwo katowickie 1975.svg|50px]] | [[Катавіцкае ваяводства (1975—1998)|Катавіцкае]] | [[Выява:Katowice Herb.svg|30px]] [[Катавіцы]] | align="right"| 6650 | align="right"| 3908,6 |97 |39 |16 |42 |55 |- | [[Выява:POL województwo koszalińskie 1975.svg|50px|Województwo koszalińskie]] | [[Кашалінскае ваяводства (1975—1998)|Кашалінскае]] | [[Выява:POL Koszalin COA.svg|30px]] [[Кашалін]] | align="right"| 8470 | align="right"| 526 |41 |6 |12 |23 |18 |- | [[Выява:POL województwo kieleckie 1975.svg|50px|Województwo kieleckie]] | [[Келецкае ваяводства (1975—1998)|Келецкае]] | [[Выява:Herb miasta Kielce.svg|30px]] [[Кельцы]] | align="right"| 9211 | align="right"| 1132,8 |80 |4 |18 |58 |22 |- | [[Выява:POL województwo konińskie 1975.svg|50px|Województwo konińskie]] | [[Конінскае ваяводства|Конінскае]] | [[Выява:POL Konin COA.svg|30px]] [[Конін]] | align="right"| 5139 | align="right"| 480,6 |48 |4 |14 |30 |18 |- | [[Выява:POL województwo krakowskie 1975.svg|50px]] | [[Кракаўскае ваяводства (1975—1998)|Кракаўскае]] | [[Выява:POL Kraków COA.svg|30px]] [[Кракаў]] | align="right"| 3254 | align="right"| 1242,5 |39 |1 |12 |26 |13 |- | [[Выява:POL województwo krośnieńskie 1975.svg|50px|Województwo krośnieńskie]] | [[Кросненскае ваяводства|Кросненскае]] | [[Выява:POL Krosno COA.svg|30px]] [[Кросна]] | align="right"| 5702 | align="right"| 509,5 |44 |3 |9 |32 |12 |- | [[Выява:POL województwo lodzkie 1975.svg|50px]] | [[Лодзьскае ваяводства (1975—1998)|Лодзьскае]] | [[Выява:POL Łódź COA.svg|30px]] [[Лодзь]] | align="right"| 1524 | align="right"| 1105,4 |18 |6 |2 |10 |8 |- | [[Выява:POL województwo lomzynskie 1975.svg|50px]] | [[Ломжынскае ваяводства|Ломжынскае]] | [[Выява:POL Łomża COA.svg|30px]] [[Ломжа]] | align="right"| 6684 | align="right"| 353,2 |46 |5 |7 |34 |8 |- | [[Выява:POL województwo lubelskie 1975.svg|50px]] | [[Люблінскае ваяводства (1975—1998)|Люблінскае]] | [[Выява:POL Lublin COA 1.svg|30px]] [[Люблін]] | align="right"| 6792 | align="right"| 1027,5 |69 |6 |11 |52 |17 |- | [[Выява:POL województwo legnickie 1975.svg|50px]] | [[Лягніцкае ваяводства|Лягніцкае]] | [[Выява:Legnica herb.svg|30px]] [[Лягніца]] | align="right"| 4037 | align="right"| 525,3 |48 |4 |14 |30 |18 |- | [[Выява:POL województwo leszczynskie 1975.svg|50px]] | [[Ляшчынскае ваяводства|Ляшчынскае]] | [[Выява:POL Leszno COA.svg|30px]] [[Лешна (Польшча)|Лешна]] | align="right"| 4154 | align="right"| 398,8 |32 |2 |18 |12 |20 |- | [[Выява:POL województwo nowosądeckie 1975.svg|50px|Województwo nowosądeckie]] | [[Новасандэцкае ваяводства|Новасандэцкае]] | [[Выява:POL Nowy Sącz COA.svg|30px]] [[Новы Сонч]] | align="right"| 5576 | align="right"| 743,1 |59 |9 |5 |45 |14 |- | [[Выява:POL województwo poznanskie 1975.svg|50px]] | [[Пазнаньскае ваяводства (1975—1998)|Пазнаньскае]] | [[Выява:POL Poznań COA.svg|30px]] [[Познань]] | align="right"| 8151 | align="right"| 1360,8 |62 |5 |29 |28 |34 |- | [[Выява:POL województwo pilskie 1975.svg|50px]] | [[Пільскае ваяводства|Пільскае]] | [[Выява:POL Piła COA 1.svg|30px]] [[Піла (горад)|Піла]] | align="right"| 8205 | align="right"| 496,5 |43 |6 |18 |19 |24 |- | [[Выява:POL województwo plockie 1975.svg|50px]] | [[Плоцкае ваяводства (1975—1998)|Плоцкае]] | [[Выява:POL Płock COA.svg|30px]] [[Плоцк]] | align="right"| 5117 | align="right"| 521,2 |48 |5 |5 |38 |10 |- | [[Выява:POL województwo przemyskie 1975.svg|50px|Województwo przemyskie]] | [[Пшэмысльскае ваяводства|Пшэмысльскае]] | [[Выява:POL Przemyśl COA.svg|30px]] [[Пшэмысль]] | align="right"| 4437 | align="right"| 415,5 |41 |6 |5 |30 |11 |- | [[Выява:POL województwo piotrkowskie 1975.svg|50px]] | [[Пятркоўскае ваяводства|Пятркоўскае]] | [[Выява:POL Piotrków Trybunalski 1975 COA.png|30px]] [[Пётркаў Трыбунальскі]] | align="right"| 6266 | align="right"| 642,9 |56 |4 |7 |45 |11 |- | [[Выява:POL województwo radomskie 1975.svg|50px]] | [[Радамскае ваяводства|Радамскае]] | [[Выява:POL Radom COA.svg|30px]] [[Радам]] | align="right"| 7294 | align="right"| 764 |63 |2 |14 |47 |16 |- | [[Выява:POL województwo skierniewickie 1975.svg|50px]] | [[Скернявіцкае ваяводства|Скернявіцкае]] | [[Выява:POL Skierniewice COA.svg|30px]] [[Скернявіцы]] | align="right"| 3960 | align="right"| 423,9 |44 |6 |2 |36 |8 |- | [[Выява:POL województwo slupskie 1975.svg|50px]] | [[Слупскае ваяводства|Слупскае]] | [[Выява:POL Słupsk COA 1.svg|30px]] [[Слупск]] | align="right"| 7453 | align="right"| 428,5 |37 |6 |5 |26 |11 |- | [[Выява:POL województwo suwalskie 1975.svg|50px]] | [[Сувальскае ваяводства|Сувальскае]] | [[Выява:POL Suwałki COAII.svg|30px]] [[Сувалкі]] | align="right"| 10&nbsp;490 | align="right"| 488,5 |48 |5 |10 |33 |15 |- | [[Выява:POL województwo siedleckie 1975.svg|50px]] | [[Сядлецкае ваяводства|Сядлецкае]] | [[Выява:Herb Siedlce.svg|30px]] [[Седльцы]] | align="right"| 8499 | align="right"| 661,6 |74 |7 |6 |61 |13 |- | [[Выява:POL województwo sieradzkie 1975.svg|50px]] | [[Сярадзкае ваяводства (1975—1998)|Сярадзкае]] | [[Выява:POL Sieradz COA.svg|30px]] [[Серадз]] | align="right"| 4868 | align="right"| 412,7 |42 |2 |8 |32 |10 |- | [[Выява:POL województwo tarnobrzeskie 1975.svg|50px|Województwo tarnobrzeskie]] | [[Тарнабжэгскае ваяводства|Тарнабжэгскае]] | [[Выява:POL Tarnobrzeg COA.svg|30px]] [[Тарнобжаг]] | align="right"| 6283 | align="right"| 610 |55 |3 |14 |38 |17 |- | [[Выява:POL województwo tarnowskie 1975.svg|50px]] | [[Тарноўскае ваяводства|Тарноўскае]] | [[Выява:POL Tarnów COA.svg|30px]] [[Тарнаў]] | align="right"| 4151 | align="right"| 698,5 |48 |3 |7 |38 |10 |- | [[Выява:POL województwo torunskie 1975.svg|50px]] | [[Таруньскае ваяводства|Таруньскае]] | [[Выява:POL Toruń COA.svg|30px]] [[Торунь]] | align="right"| 5348 | align="right"| 673,9 |49 |8 |5 |36 |13 |- | [[Выява:POL województwo wloclawskie 1975.svg|50px]] | [[Улацлаўскае ваяводства|Улацлаўскае]] | [[Выява:POL Włocławek COA.svg|30px]] [[Улацлавак]] | align="right"| 4402 | align="right"| 434,9 |46 |8 |7 |31 |15 |- | [[Выява:POL województwo wroclawskie 1975.svg|50px]] | [[Урацлаўскае ваяводства (1975—1998)|Урацлаўскае]] | [[Выява:Herb wroclaw.svg|30px]] [[Уроцлаў]] | align="right"| 6287 | align="right"| 1137,3 |40 |3 |15 |22 |18 |- | [[Выява:POL województwo chelmskie 1975.svg|50px]] | [[Хэлмскае ваяводства|Хэлмскае]] | [[Выява:POL Chełm COA.svg|30px]] [[Хэлм]] | align="right"| 3866 | align="right"| 249,4 |30 |4 |0 |26 |4 |- | [[Выява:POL województwo ciechanowskie 1975.svg|50px]] | [[Цеханоўскае ваяводства|Цеханоўскае]] | [[Выява:POL Ciechanów COA.svg|30px]] [[Цяханаў]] | align="right"| 6362 | align="right"| 436,9 |51 |5 |6 |40 |11 |- | [[Выява:POL województwo czestochowskie 1975.svg|50px]] | [[Чэнстахоўскае ваяводства|Чэнстахоўскае]] | [[Выява:POL Częstochowa COA (1944-1992).svg|35x35px]] [[Чэнстахова]] | align="right"| 6182 | align="right"| 780,6 |58 |4 |13 |41 |17 |- | [[Выява:POL województwo szczecinskie 1975.svg|50px]] | [[Шчэцінскае ваяводства (1975—1998)|Шчэцінскае]] | [[Выява:POL Szczecin COA.svg|30px]] [[Шчэцін]] | align="right"| 9982 | align="right"| 995,1 |54 |3 |28 |23 |31 |- | [[Выява:POL województwo elblaskie 1975.svg|50px]] | [[Эльблёнгскае ваяводства|Эльблёнгскае]] | [[Выява:POL Elbląg COA.svg|30px]] [[Эльблёнг]] | align="right"| 6103 | align="right"| 494,4 |42 |5 |13 |24 |18 |- |} {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Польшчы 1975—1998}} [[Катэгорыя:Гісторыя адміністрацыйнага падзелу Польшчы]] 67jc243x7r5xnquqkev3p04xv0tic5v 0 712482 4187148 4186520 2022-08-15T10:03:53Z Imlookingfor 116706 /* Асноўны склад */ wikitext text/x-wiki Сезон 2022/2023 гадоў стаў для футбольнага клуба «[[ФК Мілан|Мілан]]» 89-м у [[Серыя A|Серыі А]]. == Кіраўніцтва == Старшыня - Паола Скалоні Генеральны дырэктар - Іван Газідзіс Тэхнічны дырэктар - Паола Мальдзіні Ганаровы віцэ-прэзідэнт - Франка Барэзі Амбасадар брэнда - Даніэле Масара Галоўны камерцыйны дырэктар - Раберта Масі Спартыўны дырэктар - Фрэдэрык Масара == Трэнерскі склад == Галоўны трэнер - [[Стэфана Піёлі]] == Асноўны склад == {| class="wikitable" |Гульнявы нумар |Футбаліст і амплуа |Узрост |Нацыянальнасць |Тэрмін кантракта |Рынкавы кошт |- |16 |[[Майк Меньян]] брамнік |27 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:French Guiana Flag.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£31.50 млн |- |1 |[[Чыпрыян Тэтэрушану]] брамнік |36 |[[Файл:Flag of Romania.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£540 тыс |- |83 |[[Антоніа Мірантэ]] брамнік |39 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£270 тыс |- |<nowiki>-</nowiki> |[[Андрэас Юнгдаль]]<nowiki/>брамнік |20 |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£135 тыс |- |23 |[[Фікая Томары]] цэнтральны абаронца |24 |[[Файл:Flag of England.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Canada.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£45.00 млн |- |20 |[[П'ер Калулу]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£25.20 млн |- |24 |[[Сімон К'ер]] цэнтральны абаронца |33 |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |46 |[[Матэа Габ'я]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£5.40 млн |- |19 |[[Тэо Эрнандэз]] левы абаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£49.50 млн |- |5 |[[Фодэ Бало-Турэ]] левы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Senegal.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£3.15 млн |- |2 |[[Давід Калабрыя]] правы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£22.50 млн |- |25 |[[Алесандра Фларэнцы]]<nowiki/>правы абаронца |31 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£4.95 млн |- |8 |[[Сандра Таналі]] апорны паўабаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£45.00 млн |- |4 |[[Ісмаэль Бенасэр]] апорны паўабаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£29.70 млн |- |14 |[[Цьемуэ Бакайока]]<nowiki/>апорны паўабаронца |27 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Côte d'Ivoire.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£9.00 млн |- |32 |[[Тамаса Пабега]]<nowiki/>цэнтральны паўабаронца |23 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£14.40 млн |- |33 |[[Радэ Круніч]] цэнтральны паўабаронца |28 |[[Файл:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£8.10 млн |- |90 |[[Шарль Дэ Кетэлаэр]]<nowiki/>атакуючы паўабаронца |21 |[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£27.00 млн |- |10 |[[Браім Дыяз]]<nowiki/>атакуючы паўабаронца |23 |[[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Morocco.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£16.20 млн |- |7 |[[Ясін Адлі]]<nowiki/>атакуючы паўабаронца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£8.10 млн |- |17 |[[Рафаэль Леао]] левы вінгер |23 | |чэр 30, 2024 |£63.00 млн |- |12 |[[Антэ Рэбіч]] левы вінгер |28 | |чэр 30, 2025 |£15.30 млн |- |56 |[[Алексіс Салемакерс]] правы вінгер |23 | |чэр 30, 2026 |£15.30 млн |- |30 |[[Жуніёр Месіас]]<nowiki/>правы вінгер |31 | |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |27 |[[Дывак Арыгі]]<nowiki/>цэнтральны нападаючы |27 | |чэр 30, 2026 |£10.80 млн |- |9 |[[Аліўе Жыру]] цэнтральны нападаючы |35 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£3.15 млн |- |11 |[[Златан Ібрагімавіч]] цэнтральны нападаючы |40 | |чэр 30, 2023 |£2.70 млн |- |22 |[[Марка Лазеціч]] цэнтральны нападаючы |18 | |чэр 30, 2026 |£2.70 млн |} ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Румынія}}|Бр|[[Чыпрыян Тэтэрушану]]||1986}} {{Ігрок|2|{{Сцяг|Італія}}|Аб|[[Давідэ Калабрыя]] {{капітан}}||1996}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Алжыр}}|ПА|[[Ісмаэль Бенасер]]||1997}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Сенегал}}|Аб|[[Фадэ Бало-Турэ]]||1997}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Іспанія}}|ПА|[[Самуэль Кастыльеха]]||1995}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Італія}}|ПА|[[Сандра Таналі]]||2000}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Францыя}}|Нап|[[Аліўе Жыру]]||1986}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Іспанія}}|ПА|[[Браім Дыяс]]||1999}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Харватыя}}|Нап|[[Антэ Рэбіч]]||1993}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Францыя}}|Бр|[[Майк Меньян]]||1995}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Партугалія}}|Нап|[[Рафаэл Леао]]||1999}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Францыя}}|Аб|[[Тэо Эрнандэс]]||1997}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Францыя}}|Аб|[[П’ер Калулу]]||2000}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Сербія}}|Нап|[[Марка Лазеціч]]||2004}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Англія}}|Аб|[[Фікая Томары]]||1997}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Данія}}|Аб|[[Сімон К’ер]]||1989}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Італія}}|Аб|[[Алесандра Фларэнцы]]||1991}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Італія}}|Нап|[[Даніэль Мальдзіні]]||2001}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Боснія і Герцагавіна}}|ПА|[[Радэ Круніч]]||1993}} {{Ігрок|41|{{Сцяг|Францыя}}|ПА|[[Цьемуэ Бакаяко]]||1994}} {{Ігрок|46|{{Сцяг|Італія}}|Аб|[[Матэа Габ’я]]||1999}} {{Ігрок|56|{{Сцяг|Бельгія}}|ПА|[[Алексіс Салемакерс]]||1999}} {{Ігрок|83|{{Сцяг|Італія}}|Бр|[[Антоніа Мірантэ]]||1983}} {{Ігрок||{{Сцяг|Бельгія}}|Нап|[[Дывак Арыгі]]||1995}} {{Канец складу}} == Міжсезонье == === Галоўныя падзеі === 1 ліпеня 2022 - [[Паола Мальдзіні]] перападпісаў кантракт з ФК "Мілан". Ён застанецца тэхнічным дырэктарам клуба да чэрвеня 2024 года. Таксама на такі ж тэрмін быў перападпісаны кантракт са спартыўным дырэктарам [[Фрэдэрык Масара|Фрэдэрыкам Масара]]. <ref>https://www.championat.com/football/news-4742207-paolo-maldini-prodlil-kontrakt-s-milanom-do-2024-goda.html</ref> З-за зацягнуўшыхся перамоваў з функцыянерамі ФК "Мілан" позна перайшоў да работы на трансферным рынку. 4 ліпеня 2022 - ФК "Мінал" прадставіў на афіцыяльным сайце новую форму на сезон 2022/2023. <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-04/puma-and-ac-milan-launch-new-2022-23-home-kit</ref> === Таварыскія матчы === 16.07.2022 - [[ФК Кёльн|Кёльн]] - ФК Мілан 1:2 (Жыру, 16, 36) 23.07.2022 - [[ФК Залаэгерсег|Залаэгерсег]] - ФК Мілан 3:2 (Жыру, 30, Круніч, 86) 27.07.2022 - [[ФК Вольфсбергер|Вольфсбергер]] - ФК Мілан 0:5 (Леау, 39, Рэбіч, 41, Месіас, 57, Адлі, 60, Габ'я, 66) 31.07.2022 - [[ФК Алімпік Марсель|Марсэль Алімпік]] - ФК Мілан 0:2 (Месіас, 11, Жыру, 28) 06.08.2022 - Вічэнца - ФК Мілан 1:6 (Леау, 11, Месіас, 21, Рэбіч, 30, 69, аўтагол, 31, Томары, 50) == Трансферы == === Прыйшлі === 1 ліпеня 2022 - Фларэнцы Алесандра ўзяты ў арэнду з [[ФК Рома|Ромы]]. 5 ліпеня 2022 - '''[[Дывак Арыгі]]''' (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Футбаліст перайшоў на правах вольнага агента.<ref>https://www.championat.com/football/news-4746643-milan-obyavil-o-zaklyuchenii-kontrakta-s-divokom-origi.html</ref> 27-летні бельгіец выступаў за "[[ФК Ліверпул|Ліверпул]]" з 2014 года. 7 ліпеня 2022 - [[Вальтэр Месіас Джуніёр]] (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Раней бразілец выступаў за "Кратонэ". <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-07/official-statement-messias-junior</ref> 2 жніўня 2022 - Шарль дэ Кетэларэ (паўабаронца) перайшоў з Бруге. ФК "Мілан" заплаціў за яго 32 млн еўра. === Уйшлі === 1 ліпеня 2022 - Басісіо Марка перайшоў у [[ФК Бары|Бары]]. 4 ліпеня 2022 - '''[[Франк Кесье]]''' (паўабаронца) на правах вольнага агента перайшоў у "[[ФК Барселона|Барселону]]". Яго новы кантракт разлічаны да 30 чэрвеня 2026 года. Івуарыец выступаў за ФК "Мілан" з 2017 года. <ref>https://www.championat.com/football/news-4745387-barselona-obyavila-o-podpisanii-franka-kesse.html</ref> 7 ліпеня 2022 - Дуартэ Леанарда перайшоў у турэцкій [[ФК Башакшэхір|Башакшэхір]]. 7 ліпеня 2022 - Каломба Ларэнца адданы ў арэнду ў [[ФК Лечэ|Лечэ]]. 11 ліпеня 2022 - Алесіа Раманьёлі вырашыў працягнуць сваю кар'еру ў [[ФК Лацыа|Лацыа]]. 11 ліпеня 2022 - Самуэль Кастыльеха перайшоў у іспанскую [[ФК Валенсія|Валенсію]]. 17 ліпеня 2022 - Маціа Кальдара адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. 20 ліпеня 2022 - Капані Луан адданы ў арэнду ў ФК Эштрэла. 24 ліпеня 2022 - Малеры Леанарда адданы ў арэнду ў Варэзэ. 25 ліпеня 2022 - Піцары Алесандра перайшоў у Пескару. 27 ліпеня 2022 - Абанда Лерой перайшоў у Серэн. 29 ліпеня 2022 Даніэль Мальдзіні адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. == Спонсары == Асноўныя партнёры: Puma, Emirates, Konami, BitMEX Прэміўм партнёры: Banco BPM, BMW, Skrill, wefox Афіцыйныя партнёры: StarCasinò Sport, Snaipay, Siro == Вынікі спаборніцтваў == === Серыя А === 1 тур. 13 жніўня. [[ФК Мілан]] - [[ФК Удзінезэ|Удзінэзэ]] - 4:2 (Эрнандэс, Рэбіч - 2, Дыяс) 2 тур. 21 жніўня. [[ФК Аталанта|Аталанта]] - [[ФК Мілан]] === Суперкубак Італіі 2022 === === Кубак Італіі 2022/2023 === === Ліга Чэмпіёнаў УЕФА 2022/2023 === [[Катэгорыя:ФК Мілан]] [[Катэгорыя:Футбольныя сезоны паводле клубаў]] [[Катэгорыя:2022 год у футболе]] [[Катэгорыя:2023 год у футболе]] [[Катэгорыя:2022 год у Італіі]] [[Катэгорыя:2023 год у Італіі]] et8wyyue57lptzlfif1qi7h3blvhx59 4187149 4187148 2022-08-15T10:05:10Z Imlookingfor 116706 /* Асноўны склад */ wikitext text/x-wiki Сезон 2022/2023 гадоў стаў для футбольнага клуба «[[ФК Мілан|Мілан]]» 89-м у [[Серыя A|Серыі А]]. == Кіраўніцтва == Старшыня - Паола Скалоні Генеральны дырэктар - Іван Газідзіс Тэхнічны дырэктар - Паола Мальдзіні Ганаровы віцэ-прэзідэнт - Франка Барэзі Амбасадар брэнда - Даніэле Масара Галоўны камерцыйны дырэктар - Раберта Масі Спартыўны дырэктар - Фрэдэрык Масара == Трэнерскі склад == Галоўны трэнер - [[Стэфана Піёлі]] == Асноўны склад == станам на 15.08.2022 <nowiki/> {| class="wikitable" |Гульнявы нумар |Футбаліст і амплуа |Узрост |Нацыянальнасць |Тэрмін кантракта |Рынкавы кошт |- |16 |[[Майк Меньян]] брамнік |27 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:French Guiana Flag.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£31.50 млн |- |1 |[[Чыпрыян Тэтэрушану]] брамнік |36 |[[Файл:Flag of Romania.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£540 тыс |- |83 |[[Антоніа Мірантэ]] брамнік |39 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£270 тыс |- |<nowiki>-</nowiki> |[[Андрэас Юнгдаль]]<nowiki/> брамнік |20<nowiki/> |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£135 тыс |- |23 |[[Фікая Томары]] цэнтральны абаронца |24 |[[Файл:Flag of England.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Canada.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£45.00 млн |- |20 |[[П'ер Калулу]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£25.20 млн |- |24 |[[Сімон К'ер]] цэнтральны абаронца |33 |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |46 |[[Матэа Габ'я]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£5.40 млн |- |19 |[[Тэо Эрнандэз]] левы абаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£49.50 млн |- |5 |[[Фодэ Бало-Турэ]] левы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Senegal.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£3.15 млн |- |2 |[[Давід Калабрыя]] правы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£22.50 млн |- |25 |[[Алесандра Фларэнцы]]<nowiki/>правы абаронца |31 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£4.95 млн |- |8 |[[Сандра Таналі]] апорны паўабаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£45.00 млн |- |4 |[[Ісмаэль Бенасэр]] апорны паўабаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£29.70 млн |- |14 |[[Цьемуэ Бакайока]]<nowiki/>апорны паўабаро<nowiki/>нца |27 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Côte d'Ivoire.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£9.00 млн |- |32 |[[Тамаса Пабега]]<nowiki/>цэнтральны па<nowiki/>ўабаронца |23 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£14.40 млн |- |33 |[[Радэ Круніч]] цэнтральны паўабаронца |28 |[[Файл:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£8.10 млн |- |90 |[[Шарль Дэ Кетэлаэр]]<nowiki/>атакуючы паўабаро<nowiki/>нца |21 |[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£27.00 млн |- |10 |[[Браім Дыяз]]<nowiki/>атакуючы п<nowiki/>аўабаронца |23 |[[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Morocco.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£16.20 млн |- |7 |[[Ясін Адлі]]<nowiki/>атакуючы <nowiki/>паўабаронца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£8.10 млн |- |17 |[[Рафаэль Леао]] левы вінгер |23 | |чэр 30, 2024 |£63.00 млн |- |12 |[[Антэ Рэбіч]] левы вінгер |28 | |чэр 30, 2025 |£15.30 млн |- |56 |[[Алексіс Салемакерс]] правы вінгер |23 | |чэр 30, 2026 |£15.30 млн |- |30 |[[Жуніёр Месіас]]<nowiki/>правы вінгер<nowiki/> |31 | |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |27 |[[Дывак Арыгі]]<nowiki/>цэнтральны <nowiki/>нападаючы |27 | |чэр 30, 2026 |£10.80 млн |- |9 |[[Аліўе Жыру]] цэнтральны нападаючы |35 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£3.15 млн |- |11 |[[Златан Ібрагімавіч]] цэнтральны нападаючы |40 | |чэр 30, 2023 |£2.70 млн |- |22 |[[Марка Лазеціч]] цэнтральны нападаючы |18 | |чэр 30, 2026 |£2.70 млн |} == Міжсезонье == === Галоўныя падзеі === 1 ліпеня 2022 - [[Паола Мальдзіні]] перападпісаў кантракт з ФК "Мілан". Ён застанецца тэхнічным дырэктарам клуба да чэрвеня 2024 года. Таксама на такі ж тэрмін быў перападпісаны кантракт са спартыўным дырэктарам [[Фрэдэрык Масара|Фрэдэрыкам Масара]]. <ref>https://www.championat.com/football/news-4742207-paolo-maldini-prodlil-kontrakt-s-milanom-do-2024-goda.html</ref> З-за зацягнуўшыхся перамоваў з функцыянерамі ФК "Мілан" позна перайшоў да работы на трансферным рынку. 4 ліпеня 2022 - ФК "Мінал" прадставіў на афіцыяльным сайце новую форму на сезон 2022/2023. <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-04/puma-and-ac-milan-launch-new-2022-23-home-kit</ref> === Таварыскія матчы === 16.07.2022 - [[ФК Кёльн|Кёльн]] - ФК Мілан 1:2 (Жыру, 16, 36) 23.07.2022 - [[ФК Залаэгерсег|Залаэгерсег]] - ФК Мілан 3:2 (Жыру, 30, Круніч, 86) 27.07.2022 - [[ФК Вольфсбергер|Вольфсбергер]] - ФК Мілан 0:5 (Леау, 39, Рэбіч, 41, Месіас, 57, Адлі, 60, Габ'я, 66) 31.07.2022 - [[ФК Алімпік Марсель|Марсэль Алімпік]] - ФК Мілан 0:2 (Месіас, 11, Жыру, 28) 06.08.2022 - Вічэнца - ФК Мілан 1:6 (Леау, 11, Месіас, 21, Рэбіч, 30, 69, аўтагол, 31, Томары, 50) == Трансферы == === Прыйшлі === 1 ліпеня 2022 - Фларэнцы Алесандра ўзяты ў арэнду з [[ФК Рома|Ромы]]. 5 ліпеня 2022 - '''[[Дывак Арыгі]]''' (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Футбаліст перайшоў на правах вольнага агента.<ref>https://www.championat.com/football/news-4746643-milan-obyavil-o-zaklyuchenii-kontrakta-s-divokom-origi.html</ref> 27-летні бельгіец выступаў за "[[ФК Ліверпул|Ліверпул]]" з 2014 года. 7 ліпеня 2022 - [[Вальтэр Месіас Джуніёр]] (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Раней бразілец выступаў за "Кратонэ". <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-07/official-statement-messias-junior</ref> 2 жніўня 2022 - Шарль дэ Кетэларэ (паўабаронца) перайшоў з Бруге. ФК "Мілан" заплаціў за яго 32 млн еўра. === Уйшлі === 1 ліпеня 2022 - Басісіо Марка перайшоў у [[ФК Бары|Бары]]. 4 ліпеня 2022 - '''[[Франк Кесье]]''' (паўабаронца) на правах вольнага агента перайшоў у "[[ФК Барселона|Барселону]]". Яго новы кантракт разлічаны да 30 чэрвеня 2026 года. Івуарыец выступаў за ФК "Мілан" з 2017 года. <ref>https://www.championat.com/football/news-4745387-barselona-obyavila-o-podpisanii-franka-kesse.html</ref> 7 ліпеня 2022 - Дуартэ Леанарда перайшоў у турэцкій [[ФК Башакшэхір|Башакшэхір]]. 7 ліпеня 2022 - Каломба Ларэнца адданы ў арэнду ў [[ФК Лечэ|Лечэ]]. 11 ліпеня 2022 - Алесіа Раманьёлі вырашыў працягнуць сваю кар'еру ў [[ФК Лацыа|Лацыа]]. 11 ліпеня 2022 - Самуэль Кастыльеха перайшоў у іспанскую [[ФК Валенсія|Валенсію]]. 17 ліпеня 2022 - Маціа Кальдара адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. 20 ліпеня 2022 - Капані Луан адданы ў арэнду ў ФК Эштрэла. 24 ліпеня 2022 - Малеры Леанарда адданы ў арэнду ў Варэзэ. 25 ліпеня 2022 - Піцары Алесандра перайшоў у Пескару. 27 ліпеня 2022 - Абанда Лерой перайшоў у Серэн. 29 ліпеня 2022 Даніэль Мальдзіні адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. == Спонсары == Асноўныя партнёры: Puma, Emirates, Konami, BitMEX Прэміўм партнёры: Banco BPM, BMW, Skrill, wefox Афіцыйныя партнёры: StarCasinò Sport, Snaipay, Siro == Вынікі спаборніцтваў == === Серыя А === 1 тур. 13 жніўня. [[ФК Мілан]] - [[ФК Удзінезэ|Удзінэзэ]] - 4:2 (Эрнандэс, Рэбіч - 2, Дыяс) 2 тур. 21 жніўня. [[ФК Аталанта|Аталанта]] - [[ФК Мілан]] === Суперкубак Італіі 2022 === === Кубак Італіі 2022/2023 === === Ліга Чэмпіёнаў УЕФА 2022/2023 === [[Катэгорыя:ФК Мілан]] [[Катэгорыя:Футбольныя сезоны паводле клубаў]] [[Катэгорыя:2022 год у футболе]] [[Катэгорыя:2023 год у футболе]] [[Катэгорыя:2022 год у Італіі]] [[Катэгорыя:2023 год у Італіі]] hpvs0nmq1j0r0lf8pteamiic3wl0gw2 4187151 4187149 2022-08-15T10:05:43Z Imlookingfor 116706 /* Асноўны склад */ wikitext text/x-wiki Сезон 2022/2023 гадоў стаў для футбольнага клуба «[[ФК Мілан|Мілан]]» 89-м у [[Серыя A|Серыі А]]. == Кіраўніцтва == Старшыня - Паола Скалоні Генеральны дырэктар - Іван Газідзіс Тэхнічны дырэктар - Паола Мальдзіні Ганаровы віцэ-прэзідэнт - Франка Барэзі Амбасадар брэнда - Даніэле Масара Галоўны камерцыйны дырэктар - Раберта Масі Спартыўны дырэктар - Фрэдэрык Масара == Трэнерскі склад == Галоўны трэнер - [[Стэфана Піёлі]] == Асноўны склад == станам на 15.08.2022 <nowiki/> <nowiki/><nowiki/> {| class="wikitable" |Гульнявы нумар |Футбаліст і амплуа |Узрост |Нацыянальнасць |Тэрмін кантракта |Рынкавы кошт |- |16 |[[Майк Меньян]] брамнік |27 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:French Guiana Flag.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£31.50 млн |- |1 |[[Чыпрыян Тэтэрушану]] брамнік |36 |[[Файл:Flag of Romania.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£540 тыс |- |83 |[[Антоніа Мірантэ]] брамнік |39 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£270 тыс |- |<nowiki>-</nowiki> |[[Андрэас Юнгдаль]]<nowiki/> брамнік |20<nowiki/> |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£135 тыс |- |23 |[[Фікая Томары]] цэнтральны абаронца |24 |[[Файл:Flag of England.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Canada.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£45.00 млн |- |20 |[[П'ер Калулу]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£25.20 млн |- |24 |[[Сімон К'ер]] цэнтральны абаронца |33 |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |46 |[[Матэа Габ'я]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£5.40 млн |- |19 |[[Тэо Эрнандэз]] левы абаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£49.50 млн |- |5 |[[Фодэ Бало-Турэ]] левы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Senegal.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£3.15 млн |- |2 |[[Давід Калабрыя]] правы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£22.50 млн |- |25 |[[Алесандра Фларэнцы]]<nowiki/>правы абаронца |31 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£4.95 млн |- |8 |[[Сандра Таналі]] апорны паўабаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£45.00 млн |- |4 |[[Ісмаэль Бенасэр]] апорны паўабаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£29.70 млн |- |14 |[[Цьемуэ Бакайока]]<nowiki/>апорны паўаба<nowiki/>ро<nowiki/>нца |27 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Côte d'Ivoire.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£9.00 млн |- |32 |[[Тамаса Пабега]]<nowiki/>цэнтральны <nowiki/>па<nowiki/>ўабаронца |23 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£14.40 млн |- |33 |[[Радэ Круніч]] цэнтральны паўабаронца |28 |[[Файл:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£8.10 млн |- |90 |[[Шарль Дэ Кетэлаэр]]<nowiki/>атакуючы паўаба<nowiki/>ро<nowiki/>нца |21 |<nowiki/>[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£27.00 млн |- |10 |[[Браім Дыяз]]<nowiki/>атакуючы<nowiki/> п<nowiki/>аўабаронца<nowiki/> |23 |[[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Morocco.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£16.20 млн |- |7 |[[Ясін Адлі]]<nowiki/>атакуюч<nowiki/>ы <nowiki/>паўабарон<nowiki/>ца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£8.10 млн |- |17 |[[Рафаэль Леао]] левы вінгер |23 | |чэр 30, 2024 |£63.00 млн |- |12 |[[Антэ Рэбіч]] левы вінгер |28 | |чэр 30, 2025 |£15.30 млн |- |56 |[[Алексіс Салемакерс]] правы вінгер |23 | |чэр 30, 2026 |£15.30 млн |- |30 |[[Жуніёр Месіас]]<nowiki/>правы вінг<nowiki/>ер<nowiki/> |31 |<nowiki/> |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |27 |[[Дывак Арыгі]]<nowiki/>цэнтральн<nowiki/>ы <nowiki/>нападаючы |27 | |чэр 30, 2026 |£10.80 млн |- |9 |[[Аліўе Жыру]] цэнтральны нападаючы |35 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£3.15 млн |- |11 |[[Златан Ібрагімавіч]] цэнтральны нападаючы |40 | |чэр 30, 2023 |£2.70 млн |- |22 |[[Марка Лазеціч]] цэнтральны нападаючы |18 | |чэр 30, 2026 |£2.70 млн |} == Міжсезонье == === Галоўныя падзеі === 1 ліпеня 2022 - [[Паола Мальдзіні]] перападпісаў кантракт з ФК "Мілан". Ён застанецца тэхнічным дырэктарам клуба да чэрвеня 2024 года. Таксама на такі ж тэрмін быў перападпісаны кантракт са спартыўным дырэктарам [[Фрэдэрык Масара|Фрэдэрыкам Масара]]. <ref>https://www.championat.com/football/news-4742207-paolo-maldini-prodlil-kontrakt-s-milanom-do-2024-goda.html</ref> З-за зацягнуўшыхся перамоваў з функцыянерамі ФК "Мілан" позна перайшоў да работы на трансферным рынку. 4 ліпеня 2022 - ФК "Мінал" прадставіў на афіцыяльным сайце новую форму на сезон 2022/2023. <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-04/puma-and-ac-milan-launch-new-2022-23-home-kit</ref> === Таварыскія матчы === 16.07.2022 - [[ФК Кёльн|Кёльн]] - ФК Мілан 1:2 (Жыру, 16, 36) 23.07.2022 - [[ФК Залаэгерсег|Залаэгерсег]] - ФК Мілан 3:2 (Жыру, 30, Круніч, 86) 27.07.2022 - [[ФК Вольфсбергер|Вольфсбергер]] - ФК Мілан 0:5 (Леау, 39, Рэбіч, 41, Месіас, 57, Адлі, 60, Габ'я, 66) 31.07.2022 - [[ФК Алімпік Марсель|Марсэль Алімпік]] - ФК Мілан 0:2 (Месіас, 11, Жыру, 28) 06.08.2022 - Вічэнца - ФК Мілан 1:6 (Леау, 11, Месіас, 21, Рэбіч, 30, 69, аўтагол, 31, Томары, 50) == Трансферы == === Прыйшлі === 1 ліпеня 2022 - Фларэнцы Алесандра ўзяты ў арэнду з [[ФК Рома|Ромы]]. 5 ліпеня 2022 - '''[[Дывак Арыгі]]''' (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Футбаліст перайшоў на правах вольнага агента.<ref>https://www.championat.com/football/news-4746643-milan-obyavil-o-zaklyuchenii-kontrakta-s-divokom-origi.html</ref> 27-летні бельгіец выступаў за "[[ФК Ліверпул|Ліверпул]]" з 2014 года. 7 ліпеня 2022 - [[Вальтэр Месіас Джуніёр]] (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Раней бразілец выступаў за "Кратонэ". <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-07/official-statement-messias-junior</ref> 2 жніўня 2022 - Шарль дэ Кетэларэ (паўабаронца) перайшоў з Бруге. ФК "Мілан" заплаціў за яго 32 млн еўра. === Уйшлі === 1 ліпеня 2022 - Басісіо Марка перайшоў у [[ФК Бары|Бары]]. 4 ліпеня 2022 - '''[[Франк Кесье]]''' (паўабаронца) на правах вольнага агента перайшоў у "[[ФК Барселона|Барселону]]". Яго новы кантракт разлічаны да 30 чэрвеня 2026 года. Івуарыец выступаў за ФК "Мілан" з 2017 года. <ref>https://www.championat.com/football/news-4745387-barselona-obyavila-o-podpisanii-franka-kesse.html</ref> 7 ліпеня 2022 - Дуартэ Леанарда перайшоў у турэцкій [[ФК Башакшэхір|Башакшэхір]]. 7 ліпеня 2022 - Каломба Ларэнца адданы ў арэнду ў [[ФК Лечэ|Лечэ]]. 11 ліпеня 2022 - Алесіа Раманьёлі вырашыў працягнуць сваю кар'еру ў [[ФК Лацыа|Лацыа]]. 11 ліпеня 2022 - Самуэль Кастыльеха перайшоў у іспанскую [[ФК Валенсія|Валенсію]]. 17 ліпеня 2022 - Маціа Кальдара адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. 20 ліпеня 2022 - Капані Луан адданы ў арэнду ў ФК Эштрэла. 24 ліпеня 2022 - Малеры Леанарда адданы ў арэнду ў Варэзэ. 25 ліпеня 2022 - Піцары Алесандра перайшоў у Пескару. 27 ліпеня 2022 - Абанда Лерой перайшоў у Серэн. 29 ліпеня 2022 Даніэль Мальдзіні адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. == Спонсары == Асноўныя партнёры: Puma, Emirates, Konami, BitMEX Прэміўм партнёры: Banco BPM, BMW, Skrill, wefox Афіцыйныя партнёры: StarCasinò Sport, Snaipay, Siro == Вынікі спаборніцтваў == === Серыя А === 1 тур. 13 жніўня. [[ФК Мілан]] - [[ФК Удзінезэ|Удзінэзэ]] - 4:2 (Эрнандэс, Рэбіч - 2, Дыяс) 2 тур. 21 жніўня. [[ФК Аталанта|Аталанта]] - [[ФК Мілан]] === Суперкубак Італіі 2022 === === Кубак Італіі 2022/2023 === === Ліга Чэмпіёнаў УЕФА 2022/2023 === [[Катэгорыя:ФК Мілан]] [[Катэгорыя:Футбольныя сезоны паводле клубаў]] [[Катэгорыя:2022 год у футболе]] [[Катэгорыя:2023 год у футболе]] [[Катэгорыя:2022 год у Італіі]] [[Катэгорыя:2023 год у Італіі]] fze02iw6v5ea3ddvdurg7wjw24flsz7 4187152 4187151 2022-08-15T10:06:14Z Imlookingfor 116706 /* Асноўны склад */ wikitext text/x-wiki Сезон 2022/2023 гадоў стаў для футбольнага клуба «[[ФК Мілан|Мілан]]» 89-м у [[Серыя A|Серыі А]]. == Кіраўніцтва == Старшыня - Паола Скалоні Генеральны дырэктар - Іван Газідзіс Тэхнічны дырэктар - Паола Мальдзіні Ганаровы віцэ-прэзідэнт - Франка Барэзі Амбасадар брэнда - Даніэле Масара Галоўны камерцыйны дырэктар - Раберта Масі Спартыўны дырэктар - Фрэдэрык Масара == Трэнерскі склад == Галоўны трэнер - [[Стэфана Піёлі]] == Асноўны склад == станам на 15.08.2022 <nowiki/> <nowiki/><nowiki/> <nowiki/><nowiki/><nowiki/> {| class="wikitable" |Гульнявы нумар |Футбаліст і амплуа |Узрост |Нацыянальнасць |Тэрмін кантракта |Рынкавы кошт |- |16 |[[Майк Меньян]] брамнік |27 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:French Guiana Flag.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£31.50 млн |- |1 |[[Чыпрыян Тэтэрушану]] брамнік |36 |[[Файл:Flag of Romania.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£540 тыс |- |83 |[[Антоніа Мірантэ]] брамнік |39 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£270 тыс |- |<nowiki>-</nowiki> |[[Андрэас Юнгдаль]]<nowiki/> брамнік |20<nowiki/> |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£135 тыс |- |23 |[[Фікая Томары]] цэнтральны абаронца |24 |[[Файл:Flag of England.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Canada.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£45.00 млн |- |20 |[[П'ер Калулу]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£25.20 млн |- |24 |[[Сімон К'ер]] цэнтральны абаронца |33 |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |46 |[[Матэа Габ'я]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£5.40 млн |- |19 |[[Тэо Эрнандэз]] левы абаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£49.50 млн |- |5 |[[Фодэ Бало-Турэ]] левы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Senegal.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£3.15 млн |- |2 |[[Давід Калабрыя]] правы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£22.50 млн |- |25 |[[Алесандра Фларэнцы]]<nowiki/>правы абаронца |31 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£4.95 млн |- |8 |[[Сандра Таналі]] апорны паўабаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£45.00 млн |- |4 |[[Ісмаэль Бенасэр]] апорны паўабаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£29.70 млн |- |14 |[[Цьемуэ Бакайока]]<nowiki/>апорны паўа<nowiki/>ба<nowiki/>ро<nowiki/>нца |<nowiki/>27<nowiki/> |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Côte d'Ivoire.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£9.00 млн |- |32 |[[Тамаса Пабега]]<nowiki/>цэнтральн<nowiki/>ы <nowiki/>па<nowiki/>ўабаронца |23 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£14.40 млн |- |33 |[[Радэ Круніч]] цэнтральны паўабаронца |28 |[[Файл:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£8.10 млн |- |90 |[[Шарль Дэ Кетэлаэр]]<nowiki/>атакуючы паўа<nowiki/>ба<nowiki/>ро<nowiki/>нца |21<nowiki/> |<nowiki/>[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£27.00 млн |- |10 |[[Браім Дыяз]]<nowiki/>атакую<nowiki/>чы<nowiki/> п<nowiki/>аўабарон<nowiki/><nowiki/>ца<nowiki/> |23 |[[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Morocco.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£16.20 млн |- |7 |[[Ясін Адлі]]<nowiki/>атаку<nowiki/>юч<nowiki/>ы <nowiki/>паўабар<nowiki/><nowiki/>он<nowiki/>ца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£8.10 млн |- |17 |[[Рафаэль Леао]] левы вінгер |23 | |чэр 30, 2024 |£63.00 млн |- |12 |[[Антэ Рэбіч]] левы вінгер |28 | |чэр 30, 2025 |£15.30 млн |- |56 |[[Алексіс Салемакерс]] правы вінгер |23 | |чэр 30, 2026 |£15.30 млн |- |30 |[[Жуніёр Месіас]]<nowiki/>правы ві<nowiki/>нг<nowiki/>ер<nowiki/> |3<nowiki/>1<nowiki/> |<nowiki/> |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |27 |[[Дывак Арыгі]]<nowiki/>цэнтрал<nowiki/>ьн<nowiki/>ы <nowiki/>нападаючы<nowiki/> |27 | |чэр 30, 2026 |£10.80 млн |- |9 |[[Аліўе Жыру]] цэнтральны нападаючы |35 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£3.15 млн |- |11 |[[Златан Ібрагімавіч]] цэнтральны нападаючы |40 | |чэр 30, 2023 |£2.70 млн |- |22 |[[Марка Лазеціч]] цэнтральны нападаючы |18 | |чэр 30, 2026 |£2.70 млн |} == Міжсезонье == === Галоўныя падзеі === 1 ліпеня 2022 - [[Паола Мальдзіні]] перападпісаў кантракт з ФК "Мілан". Ён застанецца тэхнічным дырэктарам клуба да чэрвеня 2024 года. Таксама на такі ж тэрмін быў перападпісаны кантракт са спартыўным дырэктарам [[Фрэдэрык Масара|Фрэдэрыкам Масара]]. <ref>https://www.championat.com/football/news-4742207-paolo-maldini-prodlil-kontrakt-s-milanom-do-2024-goda.html</ref> З-за зацягнуўшыхся перамоваў з функцыянерамі ФК "Мілан" позна перайшоў да работы на трансферным рынку. 4 ліпеня 2022 - ФК "Мінал" прадставіў на афіцыяльным сайце новую форму на сезон 2022/2023. <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-04/puma-and-ac-milan-launch-new-2022-23-home-kit</ref> === Таварыскія матчы === 16.07.2022 - [[ФК Кёльн|Кёльн]] - ФК Мілан 1:2 (Жыру, 16, 36) 23.07.2022 - [[ФК Залаэгерсег|Залаэгерсег]] - ФК Мілан 3:2 (Жыру, 30, Круніч, 86) 27.07.2022 - [[ФК Вольфсбергер|Вольфсбергер]] - ФК Мілан 0:5 (Леау, 39, Рэбіч, 41, Месіас, 57, Адлі, 60, Габ'я, 66) 31.07.2022 - [[ФК Алімпік Марсель|Марсэль Алімпік]] - ФК Мілан 0:2 (Месіас, 11, Жыру, 28) 06.08.2022 - Вічэнца - ФК Мілан 1:6 (Леау, 11, Месіас, 21, Рэбіч, 30, 69, аўтагол, 31, Томары, 50) == Трансферы == === Прыйшлі === 1 ліпеня 2022 - Фларэнцы Алесандра ўзяты ў арэнду з [[ФК Рома|Ромы]]. 5 ліпеня 2022 - '''[[Дывак Арыгі]]''' (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Футбаліст перайшоў на правах вольнага агента.<ref>https://www.championat.com/football/news-4746643-milan-obyavil-o-zaklyuchenii-kontrakta-s-divokom-origi.html</ref> 27-летні бельгіец выступаў за "[[ФК Ліверпул|Ліверпул]]" з 2014 года. 7 ліпеня 2022 - [[Вальтэр Месіас Джуніёр]] (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Раней бразілец выступаў за "Кратонэ". <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-07/official-statement-messias-junior</ref> 2 жніўня 2022 - Шарль дэ Кетэларэ (паўабаронца) перайшоў з Бруге. ФК "Мілан" заплаціў за яго 32 млн еўра. === Уйшлі === 1 ліпеня 2022 - Басісіо Марка перайшоў у [[ФК Бары|Бары]]. 4 ліпеня 2022 - '''[[Франк Кесье]]''' (паўабаронца) на правах вольнага агента перайшоў у "[[ФК Барселона|Барселону]]". Яго новы кантракт разлічаны да 30 чэрвеня 2026 года. Івуарыец выступаў за ФК "Мілан" з 2017 года. <ref>https://www.championat.com/football/news-4745387-barselona-obyavila-o-podpisanii-franka-kesse.html</ref> 7 ліпеня 2022 - Дуартэ Леанарда перайшоў у турэцкій [[ФК Башакшэхір|Башакшэхір]]. 7 ліпеня 2022 - Каломба Ларэнца адданы ў арэнду ў [[ФК Лечэ|Лечэ]]. 11 ліпеня 2022 - Алесіа Раманьёлі вырашыў працягнуць сваю кар'еру ў [[ФК Лацыа|Лацыа]]. 11 ліпеня 2022 - Самуэль Кастыльеха перайшоў у іспанскую [[ФК Валенсія|Валенсію]]. 17 ліпеня 2022 - Маціа Кальдара адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. 20 ліпеня 2022 - Капані Луан адданы ў арэнду ў ФК Эштрэла. 24 ліпеня 2022 - Малеры Леанарда адданы ў арэнду ў Варэзэ. 25 ліпеня 2022 - Піцары Алесандра перайшоў у Пескару. 27 ліпеня 2022 - Абанда Лерой перайшоў у Серэн. 29 ліпеня 2022 Даніэль Мальдзіні адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. == Спонсары == Асноўныя партнёры: Puma, Emirates, Konami, BitMEX Прэміўм партнёры: Banco BPM, BMW, Skrill, wefox Афіцыйныя партнёры: StarCasinò Sport, Snaipay, Siro == Вынікі спаборніцтваў == === Серыя А === 1 тур. 13 жніўня. [[ФК Мілан]] - [[ФК Удзінезэ|Удзінэзэ]] - 4:2 (Эрнандэс, Рэбіч - 2, Дыяс) 2 тур. 21 жніўня. [[ФК Аталанта|Аталанта]] - [[ФК Мілан]] === Суперкубак Італіі 2022 === === Кубак Італіі 2022/2023 === === Ліга Чэмпіёнаў УЕФА 2022/2023 === [[Катэгорыя:ФК Мілан]] [[Катэгорыя:Футбольныя сезоны паводле клубаў]] [[Катэгорыя:2022 год у футболе]] [[Катэгорыя:2023 год у футболе]] [[Катэгорыя:2022 год у Італіі]] [[Катэгорыя:2023 год у Італіі]] o3aqk2qe1o6v96klglff9pjz7mbq7da 4187153 4187152 2022-08-15T10:06:55Z Imlookingfor 116706 /* Асноўны склад */ wikitext text/x-wiki Сезон 2022/2023 гадоў стаў для футбольнага клуба «[[ФК Мілан|Мілан]]» 89-м у [[Серыя A|Серыі А]]. == Кіраўніцтва == Старшыня - Паола Скалоні Генеральны дырэктар - Іван Газідзіс Тэхнічны дырэктар - Паола Мальдзіні Ганаровы віцэ-прэзідэнт - Франка Барэзі Амбасадар брэнда - Даніэле Масара Галоўны камерцыйны дырэктар - Раберта Масі Спартыўны дырэктар - Фрэдэрык Масара == Трэнерскі склад == Галоўны трэнер - [[Стэфана Піёлі]] == Асноўны склад == станам на 15.08.2022 <nowiki/> <nowiki/><nowiki/> <nowiki/><nowiki/><nowiki/> <nowiki/><nowiki/><nowiki/> {| class="wikitable" |Гульнявы нумар |Футбаліст і амплуа |Узрост |Нацыянальнасць |Тэрмін кантракта |Рынкавы кошт |- |16 |[[Майк Меньян]] брамнік |27 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:French Guiana Flag.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£31.50 млн |- |1 |[[Чыпрыян Тэтэрушану]] брамнік |36 |[[Файл:Flag of Romania.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£540 тыс |- |83 |[[Антоніа Мірантэ]] брамнік |39 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£270 тыс |- |<nowiki>-</nowiki> |[[Андрэас Юнгдаль]]<nowiki/> брамнік |20<nowiki/> |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£135 тыс |- |23 |[[Фікая Томары]] цэнтральны абаронца |24 |[[Файл:Flag of England.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Canada.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£45.00 млн |- |20 |[[П'ер Калулу]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£25.20 млн |- |24 |[[Сімон К'ер]] цэнтральны абаронца |33 |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |46 |[[Матэа Габ'я]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£5.40 млн |- |19 |[[Тэо Эрнандэз]] левы абаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£49.50 млн |- |5 |[[Фодэ Бало-Турэ]] левы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Senegal.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£3.15 млн |- |2 |[[Давід Калабрыя]] правы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£22.50 млн |- |25 |[[Алесандра Фларэнцы]]<nowiki/>правы абаронца |31 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£4.95 млн |- |8 |[[Сандра Таналі]] апорны паўабаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£45.00 млн |- |4 |[[Ісмаэль Бенасэр]] апорны паўабаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£29.70 млн |- |14 |[[Цьемуэ Бакайока]]<nowiki/>апорны па<nowiki/>ўа<nowiki/>ба<nowiki/>ро<nowiki/>нца |<nowiki/><nowiki/>27<nowiki/> |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Côte d'Ivoire.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£9.00 млн |- |32 |[[Тамаса Пабега]]<nowiki/>цэнтрал<nowiki/>ьн<nowiki/>ы <nowiki/>па<nowiki/>ўабаронца<nowiki/> |23 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£14.40 млн |- |33 |[[Радэ Круніч]] цэнтральны паўабаронца |28 |[[Файл:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£8.10 млн |- |90 |[[Шарль Дэ Кетэлаэр]]<nowiki/>атакуючы па<nowiki/>ўа<nowiki/>ба<nowiki/>ро<nowiki/>нца |<nowiki/>21<nowiki/><nowiki/> |<nowiki/>[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£27.00 млн |- |10 |[[Браім Дыяз]]<nowiki/>атак<nowiki/>ую<nowiki/>чы<nowiki/> п<nowiki/>аўабар<nowiki/><nowiki/><nowiki/>он<nowiki/><nowiki/>ца<nowiki/> |23 |[[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Morocco.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£16.20 млн |- |7 |[[Ясін Адлі]]<nowiki/>ата<nowiki/>ку<nowiki/>юч<nowiki/>ы <nowiki/>паўаб<nowiki/><nowiki/><nowiki/>ар<nowiki/><nowiki/>он<nowiki/>ца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£8.10 млн |- |17 |[[Рафаэль Леао]] левы вінгер |23 | |чэр 30, 2024 |£63.00 млн |- |12 |[[Антэ Рэбіч]] левы вінгер |28 | |чэр 30, 2025 |£15.30 млн |- |56 |[[Алексіс Салемакерс]] правы вінгер |23 | |чэр 30, 2026 |£15.30 млн |- |30 |[[Жуніёр Месіас]]<nowiki/>правы <nowiki/>ві<nowiki/>нг<nowiki/>ер<nowiki/> |<nowiki/>3<nowiki/><nowiki/>1<nowiki/> |<nowiki/> |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |27 |[[Дывак Арыгі]]<nowiki/>цэнтр<nowiki/>ал<nowiki/>ьн<nowiki/>ы <nowiki/>нападаю<nowiki/><nowiki/>чы<nowiki/> |27 | |чэр 30, 2026 |£10.80 млн |- |9 |[[Аліўе Жыру]] цэнтральны нападаючы |35 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£3.15 млн |- |11 |[[Златан Ібрагімавіч]] цэнтральны нападаючы |40 | |чэр 30, 2023 |£2.70 млн |- |22 |[[Марка Лазеціч]] цэнтральны нападаючы |18 | |чэр 30, 2026 |£2.70 млн |} == Міжсезонье == === Галоўныя падзеі === 1 ліпеня 2022 - [[Паола Мальдзіні]] перападпісаў кантракт з ФК "Мілан". Ён застанецца тэхнічным дырэктарам клуба да чэрвеня 2024 года. Таксама на такі ж тэрмін быў перападпісаны кантракт са спартыўным дырэктарам [[Фрэдэрык Масара|Фрэдэрыкам Масара]]. <ref>https://www.championat.com/football/news-4742207-paolo-maldini-prodlil-kontrakt-s-milanom-do-2024-goda.html</ref> З-за зацягнуўшыхся перамоваў з функцыянерамі ФК "Мілан" позна перайшоў да работы на трансферным рынку. 4 ліпеня 2022 - ФК "Мінал" прадставіў на афіцыяльным сайце новую форму на сезон 2022/2023. <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-04/puma-and-ac-milan-launch-new-2022-23-home-kit</ref> === Таварыскія матчы === 16.07.2022 - [[ФК Кёльн|Кёльн]] - ФК Мілан 1:2 (Жыру, 16, 36) 23.07.2022 - [[ФК Залаэгерсег|Залаэгерсег]] - ФК Мілан 3:2 (Жыру, 30, Круніч, 86) 27.07.2022 - [[ФК Вольфсбергер|Вольфсбергер]] - ФК Мілан 0:5 (Леау, 39, Рэбіч, 41, Месіас, 57, Адлі, 60, Габ'я, 66) 31.07.2022 - [[ФК Алімпік Марсель|Марсэль Алімпік]] - ФК Мілан 0:2 (Месіас, 11, Жыру, 28) 06.08.2022 - Вічэнца - ФК Мілан 1:6 (Леау, 11, Месіас, 21, Рэбіч, 30, 69, аўтагол, 31, Томары, 50) == Трансферы == === Прыйшлі === 1 ліпеня 2022 - Фларэнцы Алесандра ўзяты ў арэнду з [[ФК Рома|Ромы]]. 5 ліпеня 2022 - '''[[Дывак Арыгі]]''' (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Футбаліст перайшоў на правах вольнага агента.<ref>https://www.championat.com/football/news-4746643-milan-obyavil-o-zaklyuchenii-kontrakta-s-divokom-origi.html</ref> 27-летні бельгіец выступаў за "[[ФК Ліверпул|Ліверпул]]" з 2014 года. 7 ліпеня 2022 - [[Вальтэр Месіас Джуніёр]] (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Раней бразілец выступаў за "Кратонэ". <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-07/official-statement-messias-junior</ref> 2 жніўня 2022 - Шарль дэ Кетэларэ (паўабаронца) перайшоў з Бруге. ФК "Мілан" заплаціў за яго 32 млн еўра. === Уйшлі === 1 ліпеня 2022 - Басісіо Марка перайшоў у [[ФК Бары|Бары]]. 4 ліпеня 2022 - '''[[Франк Кесье]]''' (паўабаронца) на правах вольнага агента перайшоў у "[[ФК Барселона|Барселону]]". Яго новы кантракт разлічаны да 30 чэрвеня 2026 года. Івуарыец выступаў за ФК "Мілан" з 2017 года. <ref>https://www.championat.com/football/news-4745387-barselona-obyavila-o-podpisanii-franka-kesse.html</ref> 7 ліпеня 2022 - Дуартэ Леанарда перайшоў у турэцкій [[ФК Башакшэхір|Башакшэхір]]. 7 ліпеня 2022 - Каломба Ларэнца адданы ў арэнду ў [[ФК Лечэ|Лечэ]]. 11 ліпеня 2022 - Алесіа Раманьёлі вырашыў працягнуць сваю кар'еру ў [[ФК Лацыа|Лацыа]]. 11 ліпеня 2022 - Самуэль Кастыльеха перайшоў у іспанскую [[ФК Валенсія|Валенсію]]. 17 ліпеня 2022 - Маціа Кальдара адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. 20 ліпеня 2022 - Капані Луан адданы ў арэнду ў ФК Эштрэла. 24 ліпеня 2022 - Малеры Леанарда адданы ў арэнду ў Варэзэ. 25 ліпеня 2022 - Піцары Алесандра перайшоў у Пескару. 27 ліпеня 2022 - Абанда Лерой перайшоў у Серэн. 29 ліпеня 2022 Даніэль Мальдзіні адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. == Спонсары == Асноўныя партнёры: Puma, Emirates, Konami, BitMEX Прэміўм партнёры: Banco BPM, BMW, Skrill, wefox Афіцыйныя партнёры: StarCasinò Sport, Snaipay, Siro == Вынікі спаборніцтваў == === Серыя А === 1 тур. 13 жніўня. [[ФК Мілан]] - [[ФК Удзінезэ|Удзінэзэ]] - 4:2 (Эрнандэс, Рэбіч - 2, Дыяс) 2 тур. 21 жніўня. [[ФК Аталанта|Аталанта]] - [[ФК Мілан]] === Суперкубак Італіі 2022 === === Кубак Італіі 2022/2023 === === Ліга Чэмпіёнаў УЕФА 2022/2023 === [[Катэгорыя:ФК Мілан]] [[Катэгорыя:Футбольныя сезоны паводле клубаў]] [[Катэгорыя:2022 год у футболе]] [[Катэгорыя:2023 год у футболе]] [[Катэгорыя:2022 год у Італіі]] [[Катэгорыя:2023 год у Італіі]] anhgi9lms4nqa0khw8qz1pt19w9961g 4187155 4187153 2022-08-15T10:17:22Z Imlookingfor 116706 /* Асноўны склад */ wikitext text/x-wiki Сезон 2022/2023 гадоў стаў для футбольнага клуба «[[ФК Мілан|Мілан]]» 89-м у [[Серыя A|Серыі А]]. == Кіраўніцтва == Старшыня - Паола Скалоні Генеральны дырэктар - Іван Газідзіс Тэхнічны дырэктар - Паола Мальдзіні Ганаровы віцэ-прэзідэнт - Франка Барэзі Амбасадар брэнда - Даніэле Масара Галоўны камерцыйны дырэктар - Раберта Масі Спартыўны дырэктар - Фрэдэрык Масара == Трэнерскі склад == Галоўны трэнер - [[Стэфана Піёлі]] == Асноўны склад == станам на 15.08.2022 <nowiki/> <nowiki/><nowiki/> <nowiki/><nowiki/><nowiki/> <nowiki/><nowiki/><nowiki/> <nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/> {| class="wikitable" |Гульнявы нумар |Футбаліст і амплуа |Узрост |Нацыянальнасць |Тэрмін кантракта |Рынкавы кошт |- |16 |[[Майк Меньян]] брамнік |27 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:French Guiana Flag.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£31.50 млн |- |1 |[[Чыпрыян Тэтэрушану]] брамнік |36 |[[Файл:Flag of Romania.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£540 тыс |- |83 |[[Антоніа Мірантэ]] брамнік |39 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£270 тыс |- |<nowiki>-</nowiki> |[[Андрэас Юнгдаль]]<nowiki/> брамнік |20<nowiki/> |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£135 тыс |- |23 |[[Фікая Томары]] цэнтральны абаронца |24 |[[Файл:Flag of England.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Canada.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£45.00 млн |- |20 |[[П'ер Калулу]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£25.20 млн |- |24 |[[Сімон К'ер]] цэнтральны абаронца |33 |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |46 |[[Матэа Габ'я]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£5.40 млн |- |19 |[[Тэо Эрнандэз]] левы абаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£49.50 млн |- |5 |[[Фодэ Бало-Турэ]] левы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Senegal.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£3.15 млн |- |2 |[[Давід Калабрыя]] правы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£22.50 млн |- |25 |[[Алесандра Фларэнцы]]<nowiki/> правы абаронца |31 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£4.95 млн |- |8 |[[Сандра Таналі]] апорны паўабаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£45.00 млн |- |4 |[[Ісмаэль Бенасэр]] апорны паўабаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£29.70 млн |- |14 |[[Цьемуэ Бакайока]]<nowiki/> апор<nowiki/>ны<nowiki/> п<nowiki/>аў<nowiki/>аба<nowiki/>ро<nowiki/>нца |<nowiki/><nowiki/>27<nowiki/> |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Côte d'Ivoire.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£9.00 млн |- |32 |[[Тамаса Пабега]]<nowiki/> цэ<nowiki/>нт<nowiki/>ра<nowiki/>ль<nowiki/>ны <nowiki/>па<nowiki/>ўаба<nowiki/>р<nowiki/>он<nowiki/><nowiki/>ца<nowiki/><nowiki/> |23 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£14.40 млн |- |33 |[[Радэ Круніч]] цэнтральны паўабаронца |28 |[[Файл:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£8.10 млн |- |90 |[[Шарль Дэ Кетэлаэр]]<nowiki/> атакую<nowiki/>чы<nowiki/> п<nowiki/>аў<nowiki/>аба<nowiki/>ро<nowiki/>нца |<nowiki/><nowiki/>21<nowiki/><nowiki/> |<nowiki/>[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£27.00 млн |- |10 |[[Браім Дыяз]]<nowiki/> <nowiki/>а<nowiki/>та<nowiki/>ку<nowiki/>ючы<nowiki/> п<nowiki/>а<nowiki/><nowiki/><nowiki/>ў<nowiki/>а<nowiki/><nowiki/>б<nowiki/><nowiki/>а<nowiki/>р<nowiki/><nowiki/>он<nowiki/><nowiki/>ца<nowiki/> |23 |[[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Morocco.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£16.20 млн |- |7 |[[Ясін Адлі]]<nowiki/>ата<nowiki/>ку<nowiki/>юч<nowiki/>ы <nowiki/>паўаб<nowiki/><nowiki/><nowiki/>ар<nowiki/><nowiki/>он<nowiki/>ца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£8.10 млн |- |17 |[[Рафаэль Леао]] левы вінгер |23 |[[Файл:Flag of Portugal.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Angola.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£63.00 млн |- |12 |[[Антэ Рэбіч]] левы вінгер |28 |[[Файл:Flag of Croatia.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£15.30 млн |- |56 |[[Алексіс Салемакерс]] правы вінгер |23 |<nowiki/>[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£15.30 млн |- |30 |[[Жуніёр Месіас]]<nowiki/> п<nowiki/>ра<nowiki/>вы<nowiki/> в<nowiki/>інге<nowiki/>р<nowiki/> |<nowiki/><nowiki/>3<nowiki/><nowiki/>1<nowiki/> |<nowiki/>[[Файл:Flag of Brazil.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |27 |[[Дывак Арыгі]]<nowiki/> <nowiki/>цэ<nowiki/>нт<nowiki/>ра<nowiki/>льн<nowiki/>ы <nowiki/>на<nowiki/><nowiki/>п<nowiki/>а<nowiki/>д<nowiki/><nowiki/>аю<nowiki/><nowiki/>чы<nowiki/><nowiki/> |27 |<nowiki/>[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Kenya.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£10.80 млн |- |9 |[[Аліўе Жыру]] цэнтральны нападаючы |35 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£3.15 млн |- |11 |[[Златан Ібрагімавіч]] цэнтральны нападаючы |40 |[[Файл:Flag of Sweden.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£2.70 млн |- |22 |[[Марка Лазеціч]] цэнтральны нападаючы |18 |[[Файл:Flag of Serbia.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£2.70 млн |} == Міжсезонье == === Галоўныя падзеі === 1 ліпеня 2022 - [[Паола Мальдзіні]] перападпісаў кантракт з ФК "Мілан". Ён застанецца тэхнічным дырэктарам клуба да чэрвеня 2024 года. Таксама на такі ж тэрмін быў перападпісаны кантракт са спартыўным дырэктарам [[Фрэдэрык Масара|Фрэдэрыкам Масара]]. <ref>https://www.championat.com/football/news-4742207-paolo-maldini-prodlil-kontrakt-s-milanom-do-2024-goda.html</ref> З-за зацягнуўшыхся перамоваў з функцыянерамі ФК "Мілан" позна перайшоў да работы на трансферным рынку. 4 ліпеня 2022 - ФК "Мінал" прадставіў на афіцыяльным сайце новую форму на сезон 2022/2023. <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-04/puma-and-ac-milan-launch-new-2022-23-home-kit</ref> === Таварыскія матчы === 16.07.2022 - [[ФК Кёльн|Кёльн]] - ФК Мілан 1:2 (Жыру, 16, 36) 23.07.2022 - [[ФК Залаэгерсег|Залаэгерсег]] - ФК Мілан 3:2 (Жыру, 30, Круніч, 86) 27.07.2022 - [[ФК Вольфсбергер|Вольфсбергер]] - ФК Мілан 0:5 (Леау, 39, Рэбіч, 41, Месіас, 57, Адлі, 60, Габ'я, 66) 31.07.2022 - [[ФК Алімпік Марсель|Марсэль Алімпік]] - ФК Мілан 0:2 (Месіас, 11, Жыру, 28) 06.08.2022 - Вічэнца - ФК Мілан 1:6 (Леау, 11, Месіас, 21, Рэбіч, 30, 69, аўтагол, 31, Томары, 50) == Трансферы == === Прыйшлі === 1 ліпеня 2022 - Фларэнцы Алесандра ўзяты ў арэнду з [[ФК Рома|Ромы]]. 5 ліпеня 2022 - '''[[Дывак Арыгі]]''' (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Футбаліст перайшоў на правах вольнага агента.<ref>https://www.championat.com/football/news-4746643-milan-obyavil-o-zaklyuchenii-kontrakta-s-divokom-origi.html</ref> 27-летні бельгіец выступаў за "[[ФК Ліверпул|Ліверпул]]" з 2014 года. 7 ліпеня 2022 - [[Вальтэр Месіас Джуніёр]] (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Раней бразілец выступаў за "Кратонэ". <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-07/official-statement-messias-junior</ref> 2 жніўня 2022 - Шарль дэ Кетэларэ (паўабаронца) перайшоў з Бруге. ФК "Мілан" заплаціў за яго 32 млн еўра. === Уйшлі === 1 ліпеня 2022 - Басісіо Марка перайшоў у [[ФК Бары|Бары]]. 4 ліпеня 2022 - '''[[Франк Кесье]]''' (паўабаронца) на правах вольнага агента перайшоў у "[[ФК Барселона|Барселону]]". Яго новы кантракт разлічаны да 30 чэрвеня 2026 года. Івуарыец выступаў за ФК "Мілан" з 2017 года. <ref>https://www.championat.com/football/news-4745387-barselona-obyavila-o-podpisanii-franka-kesse.html</ref> 7 ліпеня 2022 - Дуартэ Леанарда перайшоў у турэцкій [[ФК Башакшэхір|Башакшэхір]]. 7 ліпеня 2022 - Каломба Ларэнца адданы ў арэнду ў [[ФК Лечэ|Лечэ]]. 11 ліпеня 2022 - Алесіа Раманьёлі вырашыў працягнуць сваю кар'еру ў [[ФК Лацыа|Лацыа]]. 11 ліпеня 2022 - Самуэль Кастыльеха перайшоў у іспанскую [[ФК Валенсія|Валенсію]]. 17 ліпеня 2022 - Маціа Кальдара адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. 20 ліпеня 2022 - Капані Луан адданы ў арэнду ў ФК Эштрэла. 24 ліпеня 2022 - Малеры Леанарда адданы ў арэнду ў Варэзэ. 25 ліпеня 2022 - Піцары Алесандра перайшоў у Пескару. 27 ліпеня 2022 - Абанда Лерой перайшоў у Серэн. 29 ліпеня 2022 Даніэль Мальдзіні адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. == Спонсары == Асноўныя партнёры: Puma, Emirates, Konami, BitMEX Прэміўм партнёры: Banco BPM, BMW, Skrill, wefox Афіцыйныя партнёры: StarCasinò Sport, Snaipay, Siro == Вынікі спаборніцтваў == === Серыя А === 1 тур. 13 жніўня. [[ФК Мілан]] - [[ФК Удзінезэ|Удзінэзэ]] - 4:2 (Эрнандэс, Рэбіч - 2, Дыяс) 2 тур. 21 жніўня. [[ФК Аталанта|Аталанта]] - [[ФК Мілан]] === Суперкубак Італіі 2022 === === Кубак Італіі 2022/2023 === === Ліга Чэмпіёнаў УЕФА 2022/2023 === [[Катэгорыя:ФК Мілан]] [[Катэгорыя:Футбольныя сезоны паводле клубаў]] [[Катэгорыя:2022 год у футболе]] [[Катэгорыя:2023 год у футболе]] [[Катэгорыя:2022 год у Італіі]] [[Катэгорыя:2023 год у Італіі]] kfvl4kvfxi0scjszk3ox183svkmiwn3 4187156 4187155 2022-08-15T10:17:39Z Imlookingfor 116706 /* Асноўны склад */ wikitext text/x-wiki Сезон 2022/2023 гадоў стаў для футбольнага клуба «[[ФК Мілан|Мілан]]» 89-м у [[Серыя A|Серыі А]]. == Кіраўніцтва == Старшыня - Паола Скалоні Генеральны дырэктар - Іван Газідзіс Тэхнічны дырэктар - Паола Мальдзіні Ганаровы віцэ-прэзідэнт - Франка Барэзі Амбасадар брэнда - Даніэле Масара Галоўны камерцыйны дырэктар - Раберта Масі Спартыўны дырэктар - Фрэдэрык Масара == Трэнерскі склад == Галоўны трэнер - [[Стэфана Піёлі]] == Асноўны склад == станам на 15.08.2022 <nowiki/> <nowiki/><nowiki/> <nowiki/><nowiki/><nowiki/> <nowiki/><nowiki/><nowiki/> <nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/> {| class="wikitable" |Гульнявы нумар |Футбаліст і амплуа |Узрост |Нацыянальнасць |Тэрмін кантракта |Рынкавы кошт |- |16 |[[Майк Меньян]] брамнік |27 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:French Guiana Flag.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£31.50 млн |- |1 |[[Чыпрыян Тэтэрушану]] брамнік |36 |[[Файл:Flag of Romania.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£540 тыс |- |83 |[[Антоніа Мірантэ]] брамнік |39 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£270 тыс |- |<nowiki>-</nowiki> |[[Андрэас Юнгдаль]]<nowiki/> брамнік |20<nowiki/> |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£135 тыс |- |23 |[[Фікая Томары]] цэнтральны абаронца |24 |[[Файл:Flag of England.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Canada.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£45.00 млн |- |20 |[[П'ер Калулу]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£25.20 млн |- |24 |[[Сімон К'ер]] цэнтральны абаронца |33 |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |46 |[[Матэа Габ'я]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£5.40 млн |- |19 |[[Тэо Эрнандэз]] левы абаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£49.50 млн |- |5 |[[Фодэ Бало-Турэ]] левы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Senegal.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£3.15 млн |- |2 |[[Давід Калабрыя]] правы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£22.50 млн |- |25 |[[Алесандра Фларэнцы]]<nowiki/> правы абаронца |31 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£4.95 млн |- |8 |[[Сандра Таналі]] апорны паўабаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£45.00 млн |- |4 |[[Ісмаэль Бенасэр]] апорны паўабаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£29.70 млн |- |14 |[[Цьемуэ Бакайока]]<nowiki/> апор<nowiki/>ны<nowiki/> п<nowiki/>аў<nowiki/>аба<nowiki/>ро<nowiki/>нца |<nowiki/><nowiki/>27<nowiki/> |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Côte d'Ivoire.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£9.00 млн |- |32 |[[Тамаса Пабега]]<nowiki/> цэ<nowiki/>нт<nowiki/>ра<nowiki/>ль<nowiki/>ны <nowiki/>па<nowiki/>ўаба<nowiki/>р<nowiki/>он<nowiki/><nowiki/>ца<nowiki/><nowiki/> |23 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£14.40 млн |- |33 |[[Радэ Круніч]] цэнтральны паўабаронца |28 |[[Файл:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£8.10 млн |- |90 |[[Шарль Дэ Кетэлаэр]]<nowiki/> атакую<nowiki/>чы<nowiki/> п<nowiki/>аў<nowiki/>аба<nowiki/>ро<nowiki/>нца |<nowiki/><nowiki/>21<nowiki/><nowiki/> |<nowiki/>[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£27.00 млн |- |10 |[[Браім Дыяз]]<nowiki/> <nowiki/>а<nowiki/>та<nowiki/>ку<nowiki/>ючы<nowiki/> п<nowiki/>а<nowiki/><nowiki/><nowiki/>ў<nowiki/>а<nowiki/><nowiki/>б<nowiki/><nowiki/>а<nowiki/>р<nowiki/><nowiki/>он<nowiki/><nowiki/>ца<nowiki/> |23 |[[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Morocco.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£16.20 млн |- |7 |[[Ясін Адлі]]<nowiki/> <nowiki/> <nowiki/>ат<nowiki/>ак<nowiki/>уюч<nowiki/>ы <nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/>п<nowiki/>а<nowiki/><nowiki/>ў<nowiki/><nowiki/>а<nowiki/>б<nowiki/><nowiki/>ар<nowiki/><nowiki/>он<nowiki/>ца<nowiki/><nowiki/><nowiki/> |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£8.10 млн |- |17 |[[Рафаэль Леао]] левы вінгер |23 |[[Файл:Flag of Portugal.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Angola.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£63.00 млн |- |12 |[[Антэ Рэбіч]] левы вінгер |28 |[[Файл:Flag of Croatia.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£15.30 млн |- |56 |[[Алексіс Салемакерс]] правы вінгер |23 |<nowiki/>[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£15.30 млн |- |30 |[[Жуніёр Месіас]]<nowiki/> п<nowiki/>ра<nowiki/>вы<nowiki/> в<nowiki/>інге<nowiki/>р<nowiki/> |<nowiki/><nowiki/>3<nowiki/><nowiki/>1<nowiki/> |<nowiki/>[[Файл:Flag of Brazil.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |27 |[[Дывак Арыгі]]<nowiki/> <nowiki/>цэ<nowiki/>нт<nowiki/>ра<nowiki/>льн<nowiki/>ы <nowiki/>на<nowiki/><nowiki/>п<nowiki/>а<nowiki/>д<nowiki/><nowiki/>аю<nowiki/><nowiki/>чы<nowiki/><nowiki/> |27 |<nowiki/>[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Kenya.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£10.80 млн |- |9 |[[Аліўе Жыру]] цэнтральны нападаючы |35 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£3.15 млн |- |11 |[[Златан Ібрагімавіч]] цэнтральны нападаючы |40 |[[Файл:Flag of Sweden.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£2.70 млн |- |22 |[[Марка Лазеціч]] цэнтральны нападаючы |18 |[[Файл:Flag of Serbia.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£2.70 млн |} == Міжсезонье == === Галоўныя падзеі === 1 ліпеня 2022 - [[Паола Мальдзіні]] перападпісаў кантракт з ФК "Мілан". Ён застанецца тэхнічным дырэктарам клуба да чэрвеня 2024 года. Таксама на такі ж тэрмін быў перападпісаны кантракт са спартыўным дырэктарам [[Фрэдэрык Масара|Фрэдэрыкам Масара]]. <ref>https://www.championat.com/football/news-4742207-paolo-maldini-prodlil-kontrakt-s-milanom-do-2024-goda.html</ref> З-за зацягнуўшыхся перамоваў з функцыянерамі ФК "Мілан" позна перайшоў да работы на трансферным рынку. 4 ліпеня 2022 - ФК "Мінал" прадставіў на афіцыяльным сайце новую форму на сезон 2022/2023. <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-04/puma-and-ac-milan-launch-new-2022-23-home-kit</ref> === Таварыскія матчы === 16.07.2022 - [[ФК Кёльн|Кёльн]] - ФК Мілан 1:2 (Жыру, 16, 36) 23.07.2022 - [[ФК Залаэгерсег|Залаэгерсег]] - ФК Мілан 3:2 (Жыру, 30, Круніч, 86) 27.07.2022 - [[ФК Вольфсбергер|Вольфсбергер]] - ФК Мілан 0:5 (Леау, 39, Рэбіч, 41, Месіас, 57, Адлі, 60, Габ'я, 66) 31.07.2022 - [[ФК Алімпік Марсель|Марсэль Алімпік]] - ФК Мілан 0:2 (Месіас, 11, Жыру, 28) 06.08.2022 - Вічэнца - ФК Мілан 1:6 (Леау, 11, Месіас, 21, Рэбіч, 30, 69, аўтагол, 31, Томары, 50) == Трансферы == === Прыйшлі === 1 ліпеня 2022 - Фларэнцы Алесандра ўзяты ў арэнду з [[ФК Рома|Ромы]]. 5 ліпеня 2022 - '''[[Дывак Арыгі]]''' (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Футбаліст перайшоў на правах вольнага агента.<ref>https://www.championat.com/football/news-4746643-milan-obyavil-o-zaklyuchenii-kontrakta-s-divokom-origi.html</ref> 27-летні бельгіец выступаў за "[[ФК Ліверпул|Ліверпул]]" з 2014 года. 7 ліпеня 2022 - [[Вальтэр Месіас Джуніёр]] (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Раней бразілец выступаў за "Кратонэ". <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-07/official-statement-messias-junior</ref> 2 жніўня 2022 - Шарль дэ Кетэларэ (паўабаронца) перайшоў з Бруге. ФК "Мілан" заплаціў за яго 32 млн еўра. === Уйшлі === 1 ліпеня 2022 - Басісіо Марка перайшоў у [[ФК Бары|Бары]]. 4 ліпеня 2022 - '''[[Франк Кесье]]''' (паўабаронца) на правах вольнага агента перайшоў у "[[ФК Барселона|Барселону]]". Яго новы кантракт разлічаны да 30 чэрвеня 2026 года. Івуарыец выступаў за ФК "Мілан" з 2017 года. <ref>https://www.championat.com/football/news-4745387-barselona-obyavila-o-podpisanii-franka-kesse.html</ref> 7 ліпеня 2022 - Дуартэ Леанарда перайшоў у турэцкій [[ФК Башакшэхір|Башакшэхір]]. 7 ліпеня 2022 - Каломба Ларэнца адданы ў арэнду ў [[ФК Лечэ|Лечэ]]. 11 ліпеня 2022 - Алесіа Раманьёлі вырашыў працягнуць сваю кар'еру ў [[ФК Лацыа|Лацыа]]. 11 ліпеня 2022 - Самуэль Кастыльеха перайшоў у іспанскую [[ФК Валенсія|Валенсію]]. 17 ліпеня 2022 - Маціа Кальдара адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. 20 ліпеня 2022 - Капані Луан адданы ў арэнду ў ФК Эштрэла. 24 ліпеня 2022 - Малеры Леанарда адданы ў арэнду ў Варэзэ. 25 ліпеня 2022 - Піцары Алесандра перайшоў у Пескару. 27 ліпеня 2022 - Абанда Лерой перайшоў у Серэн. 29 ліпеня 2022 Даніэль Мальдзіні адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. == Спонсары == Асноўныя партнёры: Puma, Emirates, Konami, BitMEX Прэміўм партнёры: Banco BPM, BMW, Skrill, wefox Афіцыйныя партнёры: StarCasinò Sport, Snaipay, Siro == Вынікі спаборніцтваў == === Серыя А === 1 тур. 13 жніўня. [[ФК Мілан]] - [[ФК Удзінезэ|Удзінэзэ]] - 4:2 (Эрнандэс, Рэбіч - 2, Дыяс) 2 тур. 21 жніўня. [[ФК Аталанта|Аталанта]] - [[ФК Мілан]] === Суперкубак Італіі 2022 === === Кубак Італіі 2022/2023 === === Ліга Чэмпіёнаў УЕФА 2022/2023 === [[Катэгорыя:ФК Мілан]] [[Катэгорыя:Футбольныя сезоны паводле клубаў]] [[Катэгорыя:2022 год у футболе]] [[Катэгорыя:2023 год у футболе]] [[Катэгорыя:2022 год у Італіі]] [[Катэгорыя:2023 год у Італіі]] 06nbme6h9u11bk09zib5ru116rr925g 4187176 4187156 2022-08-15T10:36:12Z Artsiom91 31770 навошта столькі гэтых nowiki? wikitext text/x-wiki Сезон 2022/2023 гадоў стаў для футбольнага клуба «[[ФК Мілан|Мілан]]» 89-м у [[Серыя A|Серыі А]]. == Кіраўніцтва == Старшыня - Паола Скалоні Генеральны дырэктар - Іван Газідзіс Тэхнічны дырэктар - Паола Мальдзіні Ганаровы віцэ-прэзідэнт - Франка Барэзі Амбасадар брэнда - Даніэле Масара Галоўны камерцыйны дырэктар - Раберта Масі Спартыўны дырэктар - Фрэдэрык Масара == Трэнерскі склад == Галоўны трэнер - [[Стэфана Піёлі]] == Асноўны склад == станам на 15.08.2022 {| class="wikitable" |Гульнявы нумар |Футбаліст і амплуа |Узрост |Нацыянальнасць |Тэрмін кантракта |Рынкавы кошт |- |16 |[[Майк Меньян]] брамнік |27 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:French Guiana Flag.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£31.50 млн |- |1 |[[Чыпрыян Тэтэрушану]] брамнік |36 |[[Файл:Flag of Romania.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£540 тыс |- |83 |[[Антоніа Мірантэ]] брамнік |39 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£270 тыс |- |<nowiki>-</nowiki> |[[Андрэас Юнгдаль]] брамнік |20 |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£135 тыс |- |23 |[[Фікая Томары]] цэнтральны абаронца |24 |[[Файл:Flag of England.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Canada.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£45.00 млн |- |20 |[[П'ер Калулу]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£25.20 млн |- |24 |[[Сімон К'ер]] цэнтральны абаронца |33 |[[Файл:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |46 |[[Матэа Габ'я]] цэнтральны абаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£5.40 млн |- |19 |[[Тэо Эрнандэз]] левы абаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£49.50 млн |- |5 |[[Фодэ Бало-Турэ]] левы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Senegal.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£3.15 млн |- |2 |[[Давід Калабрыя]] правы абаронца |25 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£22.50 млн |- |25 |[[Алесандра Фларэнцы]] правы абаронца |31 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£4.95 млн |- |8 |[[Сандра Таналі]] апорны паўабаронца |22 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£45.00 млн |- |4 |[[Ісмаэль Бенасэр]] апорны паўабаронца |24 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£29.70 млн |- |14 |[[Цьемуэ Бакайока]] апорны паўабаронца |27 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Côte d'Ivoire.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£9.00 млн |- |32 |[[Тамаса Пабега]] цэнтральны паўабаронца |23 |[[Файл:Flag of Italy.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£14.40 млн |- |33 |[[Радэ Круніч]] цэнтральны паўабаронца |28 |[[Файл:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£8.10 млн |- |90 |[[Шарль Дэ Кетэлаэр]] атакуючы паўабаронца |21 |[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2027 |£27.00 млн |- |10 |[[Браім Дыяз]] атакуючы паўабаронца |23 |[[Файл:Flag of Spain.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Morocco.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£16.20 млн |- |7 |[[Ясін Адлі]] атакуючы паўабаронца |22 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Algeria.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£8.10 млн |- |17 |[[Рафаэль Леао]] левы вінгер |23 |[[Файл:Flag of Portugal.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Angola.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£63.00 млн |- |12 |[[Антэ Рэбіч]] левы вінгер |28 |[[Файл:Flag of Croatia.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2025 |£15.30 млн |- |56 |[[Алексіс Салемакерс]] правы вінгер |23 |[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£15.30 млн |- |30 |[[Жуніёр Месіас]] правы вінгер |31 |[[Файл:Flag of Brazil.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2024 |£5.40 млн |- |27 |[[Дывак Арыгі]] цэнтральны нападаючы |27 |[[Файл:Flag of Belgium.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Kenya.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£10.80 млн |- |9 |[[Аліўе Жыру]] цэнтральны нападаючы |35 |[[Файл:Flag of France.png|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£3.15 млн |- |11 |[[Златан Ібрагімавіч]] цэнтральны нападаючы |40 |[[Файл:Flag of Sweden.svg|frameless|20x20пкс]] [[Файл:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2023 |£2.70 млн |- |22 |[[Марка Лазеціч]] цэнтральны нападаючы |18 |[[Файл:Flag of Serbia.svg|frameless|20x20пкс]] |чэр 30, 2026 |£2.70 млн |} == Міжсезонье == === Галоўныя падзеі === 1 ліпеня 2022 - [[Паола Мальдзіні]] перападпісаў кантракт з ФК "Мілан". Ён застанецца тэхнічным дырэктарам клуба да чэрвеня 2024 года. Таксама на такі ж тэрмін быў перападпісаны кантракт са спартыўным дырэктарам [[Фрэдэрык Масара|Фрэдэрыкам Масара]]. <ref>https://www.championat.com/football/news-4742207-paolo-maldini-prodlil-kontrakt-s-milanom-do-2024-goda.html</ref> З-за зацягнуўшыхся перамоваў з функцыянерамі ФК "Мілан" позна перайшоў да работы на трансферным рынку. 4 ліпеня 2022 - ФК "Мінал" прадставіў на афіцыяльным сайце новую форму на сезон 2022/2023. <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-04/puma-and-ac-milan-launch-new-2022-23-home-kit</ref> === Таварыскія матчы === 16.07.2022 - [[ФК Кёльн|Кёльн]] - ФК Мілан 1:2 (Жыру, 16, 36) 23.07.2022 - [[ФК Залаэгерсег|Залаэгерсег]] - ФК Мілан 3:2 (Жыру, 30, Круніч, 86) 27.07.2022 - [[ФК Вольфсбергер|Вольфсбергер]] - ФК Мілан 0:5 (Леау, 39, Рэбіч, 41, Месіас, 57, Адлі, 60, Габ'я, 66) 31.07.2022 - [[ФК Алімпік Марсель|Марсэль Алімпік]] - ФК Мілан 0:2 (Месіас, 11, Жыру, 28) 06.08.2022 - Вічэнца - ФК Мілан 1:6 (Леау, 11, Месіас, 21, Рэбіч, 30, 69, аўтагол, 31, Томары, 50) == Трансферы == === Прыйшлі === 1 ліпеня 2022 - Фларэнцы Алесандра ўзяты ў арэнду з [[ФК Рома|Ромы]]. 5 ліпеня 2022 - '''[[Дывак Арыгі]]''' (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Футбаліст перайшоў на правах вольнага агента.<ref>https://www.championat.com/football/news-4746643-milan-obyavil-o-zaklyuchenii-kontrakta-s-divokom-origi.html</ref> 27-летні бельгіец выступаў за "[[ФК Ліверпул|Ліверпул]]" з 2014 года. 7 ліпеня 2022 - [[Вальтэр Месіас Джуніёр]] (нападаючы) падпісаў кантракт з ФК "Мілан" тэрмінам да 30 чэрвеня 2026 года. Раней бразілец выступаў за "Кратонэ". <ref>https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-07/official-statement-messias-junior</ref> 2 жніўня 2022 - Шарль дэ Кетэларэ (паўабаронца) перайшоў з Бруге. ФК "Мілан" заплаціў за яго 32 млн еўра. === Уйшлі === 1 ліпеня 2022 - Басісіо Марка перайшоў у [[ФК Бары|Бары]]. 4 ліпеня 2022 - '''[[Франк Кесье]]''' (паўабаронца) на правах вольнага агента перайшоў у "[[ФК Барселона|Барселону]]". Яго новы кантракт разлічаны да 30 чэрвеня 2026 года. Івуарыец выступаў за ФК "Мілан" з 2017 года. <ref>https://www.championat.com/football/news-4745387-barselona-obyavila-o-podpisanii-franka-kesse.html</ref> 7 ліпеня 2022 - Дуартэ Леанарда перайшоў у турэцкій [[ФК Башакшэхір|Башакшэхір]]. 7 ліпеня 2022 - Каломба Ларэнца адданы ў арэнду ў [[ФК Лечэ|Лечэ]]. 11 ліпеня 2022 - Алесіа Раманьёлі вырашыў працягнуць сваю кар'еру ў [[ФК Лацыа|Лацыа]]. 11 ліпеня 2022 - Самуэль Кастыльеха перайшоў у іспанскую [[ФК Валенсія|Валенсію]]. 17 ліпеня 2022 - Маціа Кальдара адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. 20 ліпеня 2022 - Капані Луан адданы ў арэнду ў ФК Эштрэла. 24 ліпеня 2022 - Малеры Леанарда адданы ў арэнду ў Варэзэ. 25 ліпеня 2022 - Піцары Алесандра перайшоў у Пескару. 27 ліпеня 2022 - Абанда Лерой перайшоў у Серэн. 29 ліпеня 2022 Даніэль Мальдзіні адданы ў арэнду ў [[ФК Спецыя|Спецыю]]. == Спонсары == Асноўныя партнёры: Puma, Emirates, Konami, BitMEX Прэміўм партнёры: Banco BPM, BMW, Skrill, wefox Афіцыйныя партнёры: StarCasinò Sport, Snaipay, Siro == Вынікі спаборніцтваў == === Серыя А === 1 тур. 13 жніўня. [[ФК Мілан]] - [[ФК Удзінезэ|Удзінэзэ]] - 4:2 (Эрнандэс, Рэбіч - 2, Дыяс) 2 тур. 21 жніўня. [[ФК Аталанта|Аталанта]] - [[ФК Мілан]] === Суперкубак Італіі 2022 === === Кубак Італіі 2022/2023 === === Ліга Чэмпіёнаў УЕФА 2022/2023 === [[Катэгорыя:ФК Мілан]] [[Катэгорыя:Футбольныя сезоны паводле клубаў]] [[Катэгорыя:2022 год у футболе]] [[Катэгорыя:2023 год у футболе]] [[Катэгорыя:2022 год у Італіі]] [[Катэгорыя:2023 год у Італіі]] 2lej1ij66kfe6au096dxys5ibki0d4u 0 712672 4186747 4158841 2022-08-14T17:14:45Z ElisavetaIvanova 69289 wikitext text/x-wiki '''Жэшоўскае ваяводства''' — [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел|адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка]], якая існавала ў [[Польшча|Польшчы]] ў розныя часы: * [[Жэшоўскае ваяводства (1945—1975)]] * [[Жэшоўскае ваяводства (1975—1998)]] == Гл. таксама == * [[Жэшаў]] * [[Падкарпацкае ваяводства]] {{неадназначнасць|АТП}} aqlprcwgj6vak3cyl0ct0b8xhxik9a2 0 713551 4186810 4185598 2022-08-14T19:33:59Z StachLysy 62453 дапаўненне wikitext text/x-wiki {{Інфармацыйны спіс}} [[Файл:Roman Polanski 2011.jpg|справа|міні|Раман Паланскі, 2011 год.]] '''[[Раман Паланскі]]''' — польска-французскі кінарэжысёр, сцэнарыст, кінапрадзюсар і акцёр. Паводле рэсурса «''[[Internet Movie Database]]''» Раман Паланскі агулам за сваю кар’еру быў узнагароджаны 98 кінапрэміямі, акрамя таго кінематаграфіст быў адзначаны яшчэ 95 намінацыямі<ref name="IMDb, Roman Polanski awards" />. == Узнагароды і намінацыі == {| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 90%;" |- !scope="col"|Кінафестываль / Кінапрэмія !scope="col"|{{Comment|Дата|Спасылкі ў гэтым слупку вядуць на старонкі цырымоній}} !scope="col"|Прэмія / Катэгорыя !scope="col"|Фільм !scope="col"|Вынік !scope="col" class="unsortable"|Спасылкі |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Анлайн-асацыяцыя кіно і тэлебачання||pt|Prémio Online Film & Television Association}} |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2011-??-??"|2011 |Найлепшы рэжысёр |rowspan="2"|«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="OFTA Awards 2011" /> |- |Найлепшы адаптаваны сцэнарый |{{nom}} |- |style="background:#eaecf0;"|[[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]] |align="center" data-sort-value="1980-12-20"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса 1980|20.12.1980]] |[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр]] |«''{{нп5|Тэс (фільм, 1979)|Тэс|en|Tess (1979 film)}}''» |{{won}} |<ref name="LAFCA 1980" /> |- |rowspan="8" style="background:#eaecf0;"|[[Берлінскі кінафестываль]] |rowspan="3" align="center" data-sort-value="1965-07-06"|{{нп5|Берлінскі кінафестываль 1965|25.06-06.07.1965|en|15th Berlin International Film Festival}} |«''{{нп5|Залаты мядзведзь||en|Golden Bear}}''» |rowspan="3"|«''{{нп5|Агіда (фільм)|Агіда|en|Repulsion (film)}}''» |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="Berlinale 1965" /> |- |{{нп5|«Сярэбраны мядзведзь» — Гран-пры журы|«''Сярэбраны мядзведзь''» — Спецыяльны прыз журы|en|Silver Bear Grand Jury Prize}} |{{won}} |- |Прыз ФІПРЭСІ |{{won}} |- |align="center" data-sort-value="1966-07-05"|{{нп5|Берлінскі кінафестываль 1966|24.06-05.07.1966|en|16th Berlin International Film Festival}} |«''{{нп5|Залаты мядзведзь||en|Golden Bear}}''» |«''{{нп5|Тупік (фільм, 1966)|Тупік|en|Cul-de-sac (1966 film)}}''» |{{won}} |<ref name="Berlinale 1966" /> |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1972-07-04"|{{нп5|Берлінскі кінафестываль 1972|23.06-04.07.1972|en|22nd Berlin International Film Festival}} |«''{{нп5|Залаты мядзведзь||en|Golden Bear}}''» |rowspan="2"|«''{{нп5|Уікэнд чэмпіёна||en|Weekend of a Champion}}''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Berlinale 1972" /> |- |Асаблівая згадка — Дакументальны фільм |{{won}} |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2010-02-21"|[[Берлінскі кінафестываль 2010|11-21.02.2010]] |«''{{нп5|Залаты мядзведзь||en|Golden Bear}}''» |rowspan="2"|«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Berlinale 2010" /><ref name="BBC News, Berlinale 2010" /> |- |[[Прэмія «Сярэбраны мядзведзь» за найлепшую рэжысуру|«''Сярэбраны мядзведзь''» за найлепшую рэжысуру]] |{{won}} |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Бодыль (прэмія)|Бодыль]] |align="center" data-sort-value="1975-??-??"|{{нп5|Бодыль (прэмія, 1975)|1975|da|Bodiluddelingen 1975}} |{{нп5|Прэмія «Бодыль» за найлепшы амерыканскі фільм|Найлепшы нееўрапейскі фільм|en|Bodil Award for Best American Film}} |«''[[Кітайскі квартал (фільм)|Кітайскі квартал]]''» |{{won}} | |- |align="center" data-sort-value="2021-05-08"|{{нп5|Бодыль (прэмія, 2021)|08.05.2021|da|Bodiluddelingen 2021}} |{{нп5|Прэмія «Бодыль» за найлепшы неамерыканскі фільм|Найлепшы неамерыканскі фільм|en|Bodil Award for Best Non-American Film}} |«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{nom}} |<ref name="Bodil 2021, Nominations" /><ref name="Bodil 2021, Winners" /> |- |rowspan="9" style="background:#eaecf0;"|[[Венецыянскі кінафестываль]] |align="center" data-sort-value="1962-09-08"|{{нп5|Венецыянскі кінафестываль 1962|25.08-08.09.1962|en|23rd Venice International Film Festival}} |{{нп5|Прыз ФІПРЭСІ (Венецыянскі кінафестываль)|Прыз ФІПРЭСІ|fr|Prix FIPRESCI de la Mostra de Venise}} (асноўны конкурс) |«''{{нп5|Нож у вадзе||en|Knife in the Water}}''» |{{won}} | |- |align="center" data-sort-value="1993-09-11"|{{нп5|Венецыянскі кінафестываль 1993|31.08-11.09.1993|en|50th Venice International Film Festival}} |{{нп5|Прэмія «Залаты леў» за кар’еру|«''Залаты леў''» за кар’еру|fr|Lion d'or pour la carrière}} |— |{{won}} | |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2011-09-10"|[[Венецыянскі кінафестываль 2011|31.08-10.09.2011]] |[[Залаты леў|«''Залаты леў''» за найлепшы фільм]] |«''[[Разня (фільм, 2011)|Разня]]''» |{{nom}} |rowspan="2"| |- |«''Малы Залаты леў''» |«''[[Разня (фільм, 2011)|Разня]]''» |{{won}} |- |rowspan="5" align="center" data-sort-value="2019-09-07"|[[Венецыянскі кінафестываль 2019|28.08-07.09.2019]] |[[Залаты леў|«''Залаты леў''» за найлепшы фільм]] |«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Biennale 2019, Official Awards" /><ref name="Hollywood Reporter, Biennale 2019" /> |- |«''Сярэбраны леў''» — {{нп5|Гран-пры журы (Венецыянскі кінафестываль)|Гран-пры журы|en|Grand Jury Prize (Venice Film Festival)}} |«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{won}} |- |{{нп5|Прыз ФІПРЭСІ (Венецыянскі кінафестываль)|Прыз ФІПРЭСІ|fr|Prix FIPRESCI de la Mostra de Venise}} (асноўны конкурс) |«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{won}} |rowspan="3"|<ref name="Biennale 2019, Collateral Awards" /> |- |«''Зялёная кропля''» |«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{won}} |- |«''Sorriso Diverso Venezia''» за найлепшы замежны фільм |«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|[[Гаўдзі (прэмія)|Гаўдзі]] |align="center" data-sort-value="2011-01-17"|{{нп5|Гаўдзі (прэмія, 2011)|17.01.2011|ca|Premis Gaudí de 2011}} |{{нп5|Прэмія «Гаўдзі» за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм|ca|Gaudí a la millor pel·lícula europea}} |«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |<ref name="Gaudí 2011" /> |- |rowspan="4" style="background:#eaecf0;"|[[Гоя (прэмія)|Гоя]] |align="center" data-sort-value="2003-02-01"|{{нп5|Гоя (прэмія, 2003)|01.02.2003|en|17th Goya Awards}} |[[Прэмія «Гоя» за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{won}} | |- |align="center" data-sort-value="2011-02-13"|{{нп5|Гоя (прэмія, 2011)|13.02.2011|en|25th Goya Awards}} |[[Прэмія «Гоя» за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |<ref name="Goya 2011" /><ref name="Telegraph, Goya 2011" /> |- |align="center" data-sort-value="2012-02-19"|{{нп5|Гоя (прэмія, 2012)|19.02.2012|en|26th Goya Awards}} |[[Прэмія «Гоя» за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |«''[[Разня (фільм, 2011)|Разня]]''» |{{nom}} | |- |align="center" data-sort-value="2021-03-06"|{{нп5|Гоя (прэмія, 2021)|06.03.2021|en|35th Goya Awards}} |[[Прэмія «Гоя» за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{nom}} |<ref name="Variety, Goya 2021, Winners" /> |- |rowspan="5" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Давід дзі Данатэла||en|David di Donatello}} |align="center" data-sort-value="1969-08-02"|{{нп5|Давід дзі Данатэла (прэмія, 1969)|02.08.1969|it|David di Donatello 1969}} |{{нп5|Прэмія «Давід дзі Данатэла» найлепшаму замежнаму рэжысёру|Найлепшы замежны рэжысёр|it|David di Donatello per il miglior regista straniero}} |«''{{нп5|Дзіця Размары (фільм)|Дзіця Размары|en|Rosemary's Baby (film)}}''» |{{won}} | |- |align="center" data-sort-value="2003-04-09"|{{нп5|Давід дзі Данатэла (прэмія, 2003)|09.04.2003|it|David di Donatello 2003}} |{{нп5|Прэмія «Давід дзі Данатэла» за найлепшы замежны фільм|Найлепшы замежны фільм|it|David di Donatello per il miglior film straniero}} |«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{won}} | |- |align="center" data-sort-value="2012-05-04"|{{нп5|Давід дзі Данатэла (прэмія, 2012)|04.05.2012|it|David di Donatello 2012}} |{{нп5|Прэмія «Давід дзі Данатэла» за найлепшы фільм Еўрапейскага саюза|Найлепшы фільм Еўрапейскага саюза|it|David di Donatello per il miglior film dell'Unione europea}} |«''[[Разня (фільм, 2011)|Разня]]''» |{{nom}} | |- |align="center" data-sort-value="2014-06-10"|{{нп5|Давід дзі Данатэла (прэмія, 2014)|10.06.2014|it|David di Donatello 2014}} |{{нп5|Прэмія «Давід дзі Данатэла» за найлепшы фільм Еўрапейскага саюза|Найлепшы фільм Еўрапейскага саюза|it|David di Donatello per il miglior film dell'Unione europea}} |«''[[Венера ў футры (фільм, 2013)|Венера ў футры]]''» |{{nom}} | |- |align="center" data-sort-value="2020-05-08"|{{нп5|Давід дзі Данатэла (прэмія, 2020)|08.05.2020|it|David di Donatello 2020}} |{{нп5|Прэмія «Давід дзі Данатэла» за найлепшы замежны фільм|Найлепшы замежны фільм|it|David di Donatello per il miglior film straniero}} |«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{nom}} | |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Дублінскае кола кінакрытыкаў||en|Dublin Film Critics' Circle}} |align="center" data-sort-value="2010-12-31"|31.12.2010 |Найлепшы рэжысёр |«''[[Прывід пяра]]''» |{{Draw|9-е месца}} |<ref name="Irish Times, DFCC Awards 2010" /> |- |rowspan="13" style="background:#eaecf0;"|[[Еўрапейская кінапрэмія]] |align="center" data-sort-value="1999-12-04"|[[Еўрапейская кінапрэмія 1999|04.12.1999]] |[[Еўрапейская кінапрэмія за еўрапейскія дасягненні ў сусветным кінематографе|Прэмія за еўрапейскія дасягненні ў сусветным кінематографе]] |— |{{won}} |<ref name="EFA, Winners 1999" /> |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2002-12-07"|[[Еўрапейская кінапрэмія 2002|07.12.2002]] |[[Еўрапейская кінапрэмія за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |rowspan="2"|«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="EFA, Nominations 2002" /><ref name="EFA, Winners 2002" /> |- |[[Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму рэжысёру|Найлепшы еўрапейскі рэжысёр]] |{{nom}} |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2006-12-02"|[[Еўрапейская кінапрэмія 2006|02.12.2006]] |{{нп5|Еўрапейская кінапрэмія — Прыз глядацкіх сімпатый за найлепшы еўрапейскі фільм|Прыз глядацкіх сімпатый за найлепшы еўрапейскі фільм|en|European Film Academy People's Choice Award for Best European Film}} |«''[[Олівер Твіст (фільм, 2005)|Олівер Твіст]]''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="EFA, Nominations 2006" /><ref name="EFA, Winners 2006" /> |- |[[Прэмія еўрапейскай кінаакадэміі за прыжыццёвыя дасягненні]] |— |{{won}} |- |rowspan="4" align="center" data-sort-value="2010-12-04"|[[Еўрапейская кінапрэмія 2010|04.12.2010]] |[[Еўрапейская кінапрэмія за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |rowspan="4"|«''[[Прывід пяра]]''» |{{won}} |rowspan="4"|<ref name="EFA, Nominations 2010" /><ref name="EFA, Winners 2010" /> |- |[[Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму рэжысёру|Найлепшы еўрапейскі рэжысёр]] |{{won}} |- |[[Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму сцэнарысту|Найлепшы еўрапейскі сцэнарыст]] |{{won}} |- |{{нп5|Еўрапейская кінапрэмія — Прыз глядацкіх сімпатый за найлепшы еўрапейскі фільм|Прыз глядацкіх сімпатый за найлепшы еўрапейскі фільм|en|European Film Academy People's Choice Award for Best European Film}} |{{nom}} |- |align="center" data-sort-value="2012-12-01"|[[Еўрапейская кінапрэмія 2012|01.12.2012]] |[[Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму сцэнарысту|Найлепшы еўрапейскі сцэнарыст]] |«''[[Разня (фільм, 2011)|Разня]]''» |{{nom}} |<ref name="EFA, Nominations 2012" /><ref name="EFA, Winners 2012" /> |- |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2019-12-07"|[[Еўрапейская кінапрэмія 2019|07.12.2019]] |[[Еўрапейская кінапрэмія за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |rowspan="3"|«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="EFA, Nominations 2019" /><ref name="EFA, Winners 2019" /> |- |[[Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму рэжысёру|Найлепшы еўрапейскі рэжысёр]] |{{nom}} |- |[[Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму сцэнарысту|Найлепшы еўрапейскі сцэнарыст]] |{{nom}} |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Залатая зорка французскага кіно||fr|Étoiles d'or du cinéma français}} |align="center" data-sort-value="2003-??-??"|2003 |Найлепшы рэжысёр |«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{won}} | |- |align="center" data-sort-value="2011-03-21"|21.03.2011 |Найлепшы рэжысёр |«''[[Прывід пяра]]''» |{{won}} |<ref name="AlloCiné, Etoiles d'Or 2011" /> |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[Залаты глобус]] |align="center" data-sort-value="1969-02-24"|{{нп5|Залаты глобус (прэмія, 1969)|24.02.1969|en|26th Golden Globe Awards}} |{{нп5|Прэмія «Залаты глобус» за найлепшы сцэнарый|Найлепшы сцэнарый|en|Golden Globe Award for Best Screenplay}} |«''{{нп5|Дзіця Размары (фільм)|Дзіця Размары|en|Rosemary's Baby (film)}}''» |{{nom}} |<ref name="Golden Globes 1969" /> |- |align="center" data-sort-value="1975-01-25"|{{нп5|Залаты глобус (прэмія, 1975)|25.01.1975|en|32nd Golden Globe Awards}} |{{нп5|Прэмія «Залаты глобус» найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр|en|Golden Globe Award for Best Director}} |«''[[Кітайскі квартал (фільм)|Кітайскі квартал]]''» |{{won}} |<ref name="Golden Globes 1975" /> |- |align="center" data-sort-value="1981-01-31"|{{нп5|Залаты глобус (прэмія, 1981)|31.01.1981|en|38th Golden Globe Awards}} |{{нп5|Прэмія «Залаты глобус» найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр|en|Golden Globe Award for Best Director}} |«''{{нп5|Тэс (фільм, 1979)|Тэс|en|Tess (1979 film)}}''» |{{nom}} |<ref name="Golden Globes 1981" /> |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Залаты глобус (Італія)||en|Globo d'oro}} |align="center" data-sort-value="2003-07-02"|[[Залаты глобус (Італія, 2003)|02.07.2003]] |[[Італьянскі залаты глобус за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{won}} |<ref name="Midland Daily News, Globo d’oro 2003" /><ref name="Cinecittà News, Globo d’oro 2003" /> |- |align="center" data-sort-value="2010-07-01"|{{нп5|Залаты глобус (Італія, 2010)|01.07.2010|it|Globi d'oro 2010}} |[[Італьянскі залаты глобус за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |«''[[Прывід пяра]]''» |{{won}} |<ref name="Corriere del Mezzogiorno, Globo d’oro 2010" /><ref name="Cineuropa, Globo d’oro 2010" /> |- |rowspan="4" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Залаты Дэрбі||fr|Gold Derby Awards}} |align="center" data-sort-value="2009-??-??"|2009 |Прыжыццёвыя дасягненні |— |{{nom}} |<ref name="Gold Derby 2008" /> |- |align="center" data-sort-value="2010-??-??"|2010 |Прыжыццёвыя дасягненні |— |{{nom}} |<ref name="Gold Derby 2009" /> |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2011-??-??"|2011 |Найлепшы рэжысёр |rowspan="2"|«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Gold Derby 2010" /> |- |Найлепшы адаптаваны сцэнарый |{{nom}} |- |rowspan="7" style="background:#eaecf0;"|[[Італьянская анлайн-кінапрэмія]] |align="center" data-sort-value="2003-??-??"|2003 |Найлепшы рэжысёр |«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{nom}} |<ref name="IMDb, IOMA 2003" /> |- |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2011-??-??"|2011 |Найлепшы фільм |rowspan="3"|«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="IMDb, IOMA 2011" /> |- |Найлепшы рэжысёр |{{nom}} |- |Найлепшы адаптаваны сцэнарый |{{nom}} |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2012-??-??"|2012 |Найлепшы адаптаваны сцэнарый |rowspan="2"|«''[[Разня (фільм, 2011)|Разня]]''» |{{won}} |rowspan="2"|<ref name="IMDb, IOMA 2012" /> |- |Спецыяльны прыз за найлепшы еўрапейскі фільм |{{nom}} |- |align="center" data-sort-value="2014-??-??"|2014 |Найлепшы адаптаваны сцэнарый |«''[[Венера ў футры (фільм, 2013)|Венера ў футры]]''» |{{nom}} |<ref name="IMDb, IOMA 2014" /> |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[Канскі кінафестываль]] |align="center" data-sort-value="1976-05-28"|[[Канскі кінафестываль 1976|13-28.05.1976]] |«''[[Залатая пальмавая галіна]]''» |«''{{нп5|Жылец (фільм, 1976)|Жылец|en|The Tenant}}''» |{{nom}} | |- |align="center" data-sort-value="2002-05-26"|[[Канскі кінафестываль 2002|15-26.05.2002]] |«''[[Залатая пальмавая галіна]]''» |«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{won}} | |- |align="center" data-sort-value="2013-05-26"|[[Канскі кінафестываль 2013|15-26.05.2013]] |«''[[Залатая пальмавая галіна]]''» |«''[[Венера ў футры (фільм, 2013)|Венера ў футры]]''» |{{nom}} | |- |rowspan="4" style="background:#eaecf0;"|[[Кінафестываль на Фарэрскіх астравах]] |align="center" data-sort-value="1962-??-??"|[[Кінафестываль на Фарэрскіх астравах 1962|1962]] |«''Залаты цягнік''» за найлепшы фільм |«''{{нп5|Нож у вадзе||en|Knife in the Water}}''» |{{nom}} |rowspan="4"| |- |align="center" data-sort-value="1966-??-??"|[[Кінафестываль на Фарэрскіх астравах 1966|1966]] |«''Залаты месяц''» за найлепшы фільм |«''{{нп5|Тупік (фільм, 1966)|Тупік|en|Cul-de-sac (1966 film)}}''» |{{nom}} |- |align="center" data-sort-value="1967-??-??"|[[Кінафестываль на Фарэрскіх астравах 1967|1967]] |«''Залаты цягнік''» за найлепшы фільм |«''[[Танец вампіраў (фільм)|Танец вампіраў]]''» |{{nom}} |- |align="center" data-sort-value="1994-??-??"|[[Кінафестываль на Фарэрскіх астравах 1994|1994]] |«''Залаты месяц''» за найлепшы фільм |«''{{нп5|Смерць і дзяўчына (фільм)|Смерць і дзяўчына|en|Death and the Maiden (film)}}''» |{{nom}} |- |style="background:#eaecf0;"|[[Кінафестываль NNW]] |align="center" data-sort-value="2020-09-27"|24-27.09.2020 |Галоўная ўзнагарода міжнароднага конкурса мастацкіх фільмаў |«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{nom}} |<ref name="NNW Film Festival 2020" /> |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Кінэма Дзюмпо||en|Kinema Junpo}} |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2004-??-??"|2004 |Найлепшы замежны фільм |rowspan="2"|«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{won}} |rowspan="2"| |- |Выбар чытачоў — Найлепшы замежны фільм |{{won}} |- |align="center" data-sort-value="2012-01-27"|27.01.2012 |Найлепшы замежны фільм |«''[[Прывід пяра]]''» |{{won}} |<ref name="Chino Kino, Kinema Junpo Awards 2012" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Кола пісьменнікаў-кінематаграфістаў||en|Círculo de Escritores Cinematográficos}} |align="center" data-sort-value="2012-02-13"|{{нп5|Медалі Кола пісьменнікаў-кінематаграфістаў 2012|13.02.2012|ca|Medalles del Cercle d'Escriptors Cinematogràfics de 2011}} |{{нп5|Медаль Кола пісьменнікаў-кінематаграфістаў за найлепшы адаптаваны сцэнарый|Найлепшы адаптаваны сцэнарый|es|Anexo:Medalla del CEC al mejor guion adaptado}} |«''[[Разня (фільм, 2011)|Разня]]''» |{{won}} |<ref name="CEC 2012" /> |- |rowspan="7" style="background:#eaecf0;"|[[Люм’ер (прэмія)|Люм’ер]] |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2011-01-14"|{{нп5|Люм’ер (прэмія, 2011)|14.01.2011|en|16th Lumières Awards}} |{{нп5|Прэмія «Люм’ер» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм|en|Lumières Award for Best Film}} |rowspan="3"|«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="Cineuropa, Lumières Awards 2011" /><ref name="Variety, Lumières Awards 2011" /> |- |{{нп5|Прэмія «Люм’ер» найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр|en|Lumières Award for Best Director}} |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Люм’ер» за найлепшы сцэнарый|Найлепшы сцэнарый|en|Lumières Award for Best Screenplay}} |{{won}} |- |align="center" data-sort-value="2014-01-20"|{{нп5|Люм’ер (прэмія, 2014)|20.01.2014|en|19th Lumières Awards}} |{{нп5|Прэмія «Люм’ер» за найлепшы сцэнарый|Найлепшы сцэнарый|en|Lumières Award for Best Screenplay}} |«''[[Венера ў футры (фільм, 2013)|Венера ў футры]]''» |{{nom}} | |- |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2020-01-27|{{нп5|Люм’ер (прэмія, 2020)|27.01.2020|en|25th Lumières Awards}} |{{нп5|Прэмія «Люм’ер» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм|en|Lumières Award for Best Film}} |rowspan="3"|«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{nom}} |rowspan="3"| |- |{{нп5|Прэмія «Люм’ер» найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр|en|Lumières Award for Best Director}} |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Люм’ер» за найлепшы сцэнарый|Найлепшы сцэнарый|en|Lumières Award for Best Screenplay}} |{{nom}} |- |style="background:#eaecf0;"|[[Міжнароднае таварыства аматараў кіно]] |align="center" data-sort-value="2011-02-17"|17.02.2011 |Найлепшы адаптаваны сцэнарый |«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |<ref name="ICS Awards 2011, Nominations" /><ref name="ICS Awards 2011, Winners" /> |- |rowspan="4" style="background:#eaecf0;"|[[Міжнародная анлайн-кінапрэмія]] |align="center" data-sort-value="2003-??-??"|2003 |Найлепшы рэжысёр |«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{nom}} |<ref name="IMDb, INOCA 2003" /> |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2011-??-??"|2011 |Найлепшы рэжысёр |rowspan="2"|«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="IMDb, INOCA 2011" /> |- |Найлепшы адаптаваны сцэнарый |{{nom}} |- |align="center" data-sort-value="2014-??-??"|2014 |«''На паўдарозе''» — Найлепшы адаптаваны сцэнарый |«''[[Венера ў футры (фільм, 2013)|Венера ў футры]]''» |{{draw|4-е месца}} |<ref name="IMDb, INOCA 2014" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Міжнародная федэрацыя кінапрэсы]] |align="center" data-sort-value="2010-09-17"|{{нп5|Міжнародны кінафестываль у Сан-Себасцьяне 2010|17.09.2010|es|Festival Internacional de Cine de San Sebastián 2010}} |Гран-пры — Найлепшы фільм года |«''[[Прывід пяра]]''» |{{won}} |<ref name="FIPRESCI, Special Awards 2010" /><ref name="FIPRESCI, Special Awards" /> |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[Нацыянальнае таварыства кінакрытыкаў ЗША]] |align="center" data-sort-value="2003-01-04"|{{нп5|Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША 2002|04.01.2003|en|2002 National Society of Film Critics Awards}} |{{нп5|Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр|en|National Society of Film Critics Award for Best Director}} |«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{won}} | |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2011-01-08"|{{нп5|Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША 2010|08.01.2011|en|2010 National Society of Film Critics Awards}} |{{нп5|Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр|en|National Society of Film Critics Award for Best Director}} |rowspan="2"|«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Los Angeles Times, NSFC Awards 2011" /> |- |{{нп5|Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША за найлепшы сцэнарый|Найлепшы сцэнарый|en|National Society of Film Critics Award for Best Screenplay}} |{{nom}} |- |rowspan="5" style="background:#eaecf0;"|[[Оскар]] |align="center" data-sort-value="1969-04-14"|{{нп5|Оскар (кінапрэмія, 1969)|14.04.1969|en|41st Academy Awards}} |{{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшы адаптаваны сцэнарый|Найлепшы адаптаваны сцэнарый|en|Academy Award for Best Adapted Screenplay}} |«''{{нп5|Дзіця Размары (фільм)|Дзіця Размары|en|Rosemary's Baby (film)}}''» |{{nom}} |<ref name="Oscar 1969" /> |- |align="center" data-sort-value="1975-04-08"|{{нп5|Оскар (кінапрэмія, 1975)|08.04.1975|en|47th Academy Awards}} |[[Прэмія «Оскар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |«''[[Кітайскі квартал (фільм)|Кітайскі квартал]]''» |{{nom}} |<ref name="Oscar 1975" /> |- |align="center" data-sort-value="1981-03-31"|{{нп5|Оскар (кінапрэмія, 1981)|31.03.1981|en|53rd Academy Awards}} |[[Прэмія «Оскар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |«''{{нп5|Тэс (фільм, 1979)|Тэс|en|Tess (1979 film)}}''» |{{nom}} |<ref name="Oscar 1981" /> |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2003-03-23"|{{нп5|Оскар (кінапрэмія, 2003)|23.03.2003|en|75th Academy Awards}} |[[Прэмія «Оскар» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм]] |rowspan="2"|«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Oscar 2003" /> |- |[[Прэмія «Оскар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |{{won}} |- |rowspan="7" style="background:#eaecf0;"|[[Польская кінапрэмія «Арлы»]] |align="center" data-sort-value="2001-04-23"|{{нп5|Арлы (кінапрэмія, 2001)|23.04.2001|pl|3. ceremonia wręczenia Orłów}} |Спецыяльная прэмія |— |{{won}} |<ref name="Orły 2001, Laureaci" /> |- |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2003-03-15"|{{нп5|Арлы (кінапрэмія, 2003)|15.03.2003|pl|5. ceremonia wręczenia Orłów}} |{{нп5|Польская кінапрэмія «Арлы» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм|pl|Orzeł za najlepszy film}} |rowspan="2"|«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{won}} |rowspan="3"|<ref name="Orły 2003, Laureaci" /> |- |{{нп5|Польская кінапрэмія «Арлы» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура|pl|Orzeł za najlepszą reżyserię}} |{{won}} |- |{{нп5|Польская кінапрэмія «Арлы» за прыжыццёвыя дасягненні|Прэмія за прыжыццёвыя дасягненні|pl|Orzeł za osiągnięcia życia}} |— |{{won}} |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2013-03-04"|{{нп5|Арлы (кінапрэмія, 2013)|04.03.2013|pl|15. ceremonia wręczenia Orłów}} |{{нп5|Польская кінапрэмія «Арлы» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура|pl|Orzeł za najlepszą reżyserię}} |rowspan="2"|«''[[Разня (фільм, 2011)|Разня]]''» |{{won}} |rowspan="2"|<ref name="Orły 2013, Nominacje" /><ref name="Orły 2013, Laureaci" /> |- |{{нп5|Польская кінапрэмія «Арлы» за найлепшы сцэнарый|Найлепшы сцэнарый|pl|Orzeł za najlepszy scenariusz}} |{{nom}} |- |align="center" data-sort-value="2020-03-02"|{{нп5|Арлы (кінапрэмія, 2020)|02.03.2020|pl|22. ceremonia wręczenia Orłów}} |[[Польская кінапрэмія «Арлы» за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{nom}} |<ref name="Orły 2020, Nominacje" /> |- |rowspan="14" style="background:#eaecf0;"|[[Сезар]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1980-02-02"|[[Сезар (прэмія, 1980)|02.02.1980]] |[[Прэмія «Сезар» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм]] |rowspan="2"|«''{{нп5|Тэс (фільм, 1979)|Тэс|en|Tess (1979 film)}}''» |{{won}} |rowspan="2"|<ref name="César 1980" /> |- |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |{{won}} |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2003-02-22"|[[Сезар (прэмія, 2003)|22.02.2003]] |[[Прэмія «Сезар» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм]] |rowspan="2"|«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{won}} |rowspan="2"|<ref name="César 2003" /> |- |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |{{won}} |- |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2011-02-25"|[[Сезар (прэмія, 2011)|25.02.2011]] |[[Прэмія «Сезар» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм]] |rowspan="3"|«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="César 2011" /> |- |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшую адаптацыю|Найлепшая адаптацыя|en|César Award for Best Adaptation}} |{{won}} |- |align="center" data-sort-value="2012-02-24"|[[Сезар (прэмія, 2012)|24.02.2012]] |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшую адаптацыю|Найлепшая адаптацыя|en|César Award for Best Adaptation}} |«''[[Разня (фільм, 2011)|Разня]]''» |{{won}} |<ref name="César 2012" /> |- |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2014-02-28"|[[Сезар (прэмія, 2014)|28.02.2014]] |[[Прэмія «Сезар» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм]] |rowspan="3"|«''[[Венера ў футры (фільм, 2013)|Венера ў футры]]''» |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="César 2014" /> |- |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшую адаптацыю|Найлепшая адаптацыя|en|César Award for Best Adaptation}} |{{nom}} |- |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2020-02-28"|[[Сезар (прэмія, 2020)|28.02.2020]] |[[Прэмія «Сезар» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм]] |rowspan="3"|«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="César 2020" /> |- |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшую адаптацыю|Найлепшая адаптацыя|en|César Award for Best Adaptation}} |{{won}} |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Спадарожнік (прэмія)|Спадарожнік]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2010-12-19"|{{нп5|Спадарожнік (прэмія, 2010)|19.12.2010|en|15th Satellite Awards}} |{{нп5|Прэмія «Спадарожнік» найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр|en|Satellite Award for Best Director}} |rowspan="2"|«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Satellite 2010" /> |- |{{нп5|Прэмія «Спадарожнік» за найлепшы адаптаваны сцэнарый|Найлепшы адаптаваны сцэнарый|en|Satellite Award for Best Adapted Screenplay}} |{{nom}} |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Супольнасць ланцуга прэмій]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2002-??-??"|2002 |Найлепшы кінафільм |rowspan="2"|«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="IMDb, ACCA 2002" /> |- |Найлепшы рэжысёр |{{won}} |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[Сярэбраная стужка]] |align="center" data-sort-value="2003-06-14"|{{нп5|Сярэбраная стужка (прэмія, 2003)|14.06.2003|it|Nastri d'argento 2003}} |{{нп5|Прэмія «Сярэбраная стужка» найлепшаму рэжысёру замежнага фільма|Найлепшы рэжысёр замежнага фільма|it|Nastro d'argento al regista del miglior film straniero}} |«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{won}} | |- |align="center" data-sort-value="2010-06-19"|{{нп5|Сярэбраная стужка (прэмія, 2010)|19.06.2010|it|Nastri d'argento 2010}} |[[Прэмія «Сярэбраная стужка» за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |<ref name="MYmovies, Nastri d’Argento 2010, Le nomination" /><ref name="CineZapping, Nastri d’Argento 2010, Le nomination" /><ref name="Critamor, Nastri d’Argento 2010" /> |- |align="center" data-sort-value="2012-06-30"|{{нп5|Сярэбраная стужка (прэмія, 2012)|30.06.2012|it|Nastri d'argento 2012}} |[[Прэмія «Сярэбраная стужка» за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |«''[[Разня (фільм, 2011)|Разня]]''» |{{nom}} | |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Сярэбраны кондар||es|Premios Cóndor de Plata}} |align="center" data-sort-value="2004-05-05"|{{нп5|Сярэбраны кондар (прэмія, 2004)|05.05.2004|es|Anexo:Premios Cóndor de Plata 2004}} |{{нп5|Прэмія «Сярэбраны кондар» за найлепшы замежны фільм|Найлепшы замежны фільм|es|Anexo:Premio Cóndor de Plata a la mejor película extranjera}} |«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{nom}} |<ref name="Cóndor de Plata 2004" /> |- |align="center" data-sort-value="2011-07-04"|{{нп5|Сярэбраны кондар (прэмія, 2011)|04.07.2011|es|Anexo:Premios Cóndor de Plata 2011}} |{{нп5|Прэмія «Сярэбраны кондар» за найлепшы фільм на замежнай мове|Найлепшы фільм на замежнай мове|es|Anexo:Premio Cóndor de Plata a la mejor película en lengua extranjera}} |«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |<ref name="Cóndor de Plata 2011" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Хлатрудзіс||fr|Chlotrudis Awards}} |align="center" data-sort-value="2011-03-20"|{{нп5|Хлатрудзіс (прэмія, 2011)|20.03.2011|fr|17e cérémonie des Chlotrudis Awards}} |{{нп5|Прэмія «Хлатрудзіс» за найлепшы адаптаваны сцэнарый|Найлепшы адаптаваны сцэнарый|fr|Chlotrudis Award du meilleur scénario adapté}} |«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |<ref name="Chlotrudis 2011" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Яўрэйскі кінафестываль у Ганконгу||en|Hong Kong Jewish Film Festival}} |align="center" data-sort-value="2020-11-29"|14-29.11.2020 |Прыз глядацкіх сімпатый |«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{won}} | |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[BAFTA]] |align="center" data-sort-value="1975-02-26"|{{нп5|BAFTA (прэмія, 1975)|26.02.1975|en|28th British Academy Film Awards}} |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура|en|BAFTA Award for Best Direction}} |«''[[Кітайскі квартал (фільм)|Кітайскі квартал]]''» |{{won}} |<ref name="BAFTA 1975" /> |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2003-02-23"|{{нп5|BAFTA (прэмія, 2003)|23.02.2003|en|56th British Academy Film Awards}} |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм|en|BAFTA Award for Best Film}} |rowspan="2"|«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{won}} |rowspan="2"|<ref name="BAFTA 2003" /> |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшую рэжысуру|Прэмія Дэвіда Ліна за дасягненні ў рэжысуры|en|BAFTA Award for Best Direction}} |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|[[Camerimage]] |align="center" data-sort-value="2007-12-01"|24.11-01.12.2007 |Прэмія за прыжыццёвыя дасягненні — Рэжысура |— |{{won}} |<ref name="Camerimage 2007, Winners" /> |- |rowspan="5" style="background:#eaecf0;"|[[CinEuphoria]] |align="center" data-sort-value="2010-01-13"|13.01.2010 |Найлепшыя фільмы дзесяцігоддзя (міжнародны конкурс) |«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{won}} |<ref name="CinEuphoria 2010" /> |- |align="center" data-sort-value="2011-01-13"|13.01.2011 |Найлепшыя фільмы года (міжнародны конкурс) |«''[[Прывід пяра]]''» |{{won}} |<ref name="CinEuphoria 2011" /> |- |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2021-01-13"|13.01.2021 |Найлепшы фільмы (міжнародны конкурс) |rowspan="3"|«''[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]''» |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="CinEuphoria 2021, Nominations" /><ref name="CinEuphoria 2021, Winners" /> |- |Найлепшы рэжысёр (міжнародны конкурс) |{{nom}} |- |Найлепшыя фільмы года (міжнародны конкурс) |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Апытанне крытыкаў «IndieWire»|IndieWire (апытанне крытыкаў)|en|IndieWire Critics Poll}} |align="center" data-sort-value="2010-12-20"|20.12.2010 |Найлепшы рэжысёр |«''[[Прывід пяра]]''» |{{Draw|4-е месца}} |<ref name="IndieWire, ICP Awards 2010" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|USC Scripter Award|Scripter|en|USC Scripter Award}} |align="center" data-sort-value="2011-02-04"|04.02.2011 |Прэмія за фільм |«''[[Прывід пяра]]''» |{{nom}} |<ref name="UCS News, USC Scripter Awards 2011" /><ref name="Film Stage, USC Scripter Awards 2011" /> |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Кінаапытанне «Village Voice»|Village Voice (кінаапытанне)|en|Village Voice Film Poll}} |align="center" data-sort-value="2002-??-??"|2002 |Найлепшы рэжысёр |«''[[Піяніст (фільм, 2002)|Піяніст]]''» |{{Draw|4-е месца}} | |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2010-12-22"|22.12.2010 |Найлепшы рэжысёр |rowspan="2"|«''[[Прывід пяра]]''» |{{Draw|4-е месца}} |rowspan="2"|<ref name="Village Voice, VVFP Awards 2010" /> |- |Найлепшы сцэнарый |{{Draw|2-е месца}} |} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="AlloCiné, Etoiles d'Or 2011">{{cite web|url=https://www.allocine.fr/festivals/festival-144/edition-18354135/palmares/|title=Prix et nominations : Etoiles d'Or de la Presse du Cinéma Français 2011|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AlloCiné]]''»|lang=fr|accessdate=2020-08-25|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="BAFTA 1975">{{cite web|url=http://awards.bafta.org/award/1975/film|title=Film in 1975|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[BAFTA]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="BAFTA 2003">{{cite web|url=http://awards.bafta.org/award/2003/film|title=Film in 2003|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[BAFTA]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="BBC News, Berlinale 2010">{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/8526500.stm|title=Roman Polanski wins best director award at Berlin|author=|date=2010-02-20|publisher=Сайт «''[[BBC|BBC News]]''»|lang=en|accessdate=2021-01-16|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Berlinale 1965">{{cite web|url=https://www.berlinale.de/en/archive/jahresarchive/1965/03_preistraeger_1965/03_preistraeger_1965.html|title=Prizes & Honours 1965|author=|date=|publisher=Сайт [[Берлінскі кінафестываль|Берлінскага кінафестывалю]]|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Berlinale 1966">{{cite web|url=https://www.berlinale.de/en/archive/jahresarchive/1966/03_preistraeger_1966/03_preistraeger_1966.html|title=Prizes & Honours 1966|author=|date=|publisher=Сайт [[Берлінскі кінафестываль|Берлінскага кінафестывалю]]|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Berlinale 1972">{{cite web|url=https://www.berlinale.de/en/archive/jahresarchive/1972/03_preistraeger_1972/03_preistraeger_1972.html|title=Prizes & Honours 1972|author=|date=|publisher=Сайт [[Берлінскі кінафестываль|Берлінскага кінафестывалю]]|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Berlinale 2010">{{cite web|url=https://www.berlinale.de/en/archive/jahresarchive/2010/03_preistraeger_2010/03_preistraeger_2010.html|title=Prizes & Honours 2010|author=|date=|publisher=Сайт [[Берлінскі кінафестываль|Берлінскага кінафестывалю]]|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Biennale 2019, Official Awards">{{cite web|url=https://www.labiennale.org/en/news/official-awards-76th-venice-film-festival|title=Official Awards of the 76th Venice Film Festival|author=|date=2019-09-07|publisher=Сайт «''La Biennale di Venezia''»|lang=en|accessdate=2021-02-04|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Biennale 2019, Collateral Awards">{{cite web|url=https://www.labiennale.org/en/news/collateral-awards-76th-venice-film-festival|title=Collateral Awards of the 76th Venice Film Festival|author=|date=|publisher=Сайт «''La Biennale di Venezia''»|lang=en|accessdate=2021-02-04|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Bodil 2021, Nominations">{{cite web|url=http://www.bodilprisen.dk/2021/02/22/de-nominerede-er-2021-bodil-prisen/|title=Bodilprisen 2021. Og de nominerede er…|author=|date=2021-02-22|publisher=Сайт прэміі «''[[Бодыль (прэмія)|Бодыль]]''»|lang=da|accessdate=2022-01-25|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Bodil 2021, Winners">{{cite web|url=http://www.bodilprisen.dk/2021/05/10/bodilprisen-2021-vinderne/|title=Bodilprisen 2021: Her er vinderne|author=|date=2021-05-10|publisher=Сайт прэміі «''[[Бодыль (прэмія)|Бодыль]]''»|lang=da|accessdate=2022-01-25|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Camerimage 2007, Winners">{{cite web|url=https://camerimage.pl/archiwum/kronika-nagrod-plus-camerimage-2007/plus-camerimage-2007/|title=Plus Camerimage 2007|author=|date=|publisher=Сайт кінафестывалю «''[[Camerimage]]''»|lang=pl|accessdate=2022-07-18|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="CEC 2012>{{cite web|url=http://www.cinecec.com/EDITOR/premios/palmares/2011.htm|title=Medallas del CEC a la producción española de 2011|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Кола пісьменнікаў-кінематаграфістаў||en|Círculo de Escritores Cinematográficos}}|lang=es|accessdate=2021-10-02|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="César 1980">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-1980/|title=La Cérémonie des César 1980|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="César 2003">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-2003/|title=La Cérémonie des César 2003|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="César 2011">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-2011/|title=La Cérémonie des César 2011|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="César 2012">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-2012/|title=La Cérémonie des César 2012|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="César 2014">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-2014/|title=La Cérémonie des César 2014|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="César 2020">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-2020/|title=La Cérémonie des César 2020|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Chino Kino, Kinema Junpo Awards 2012">{{cite web|url=http://www.chinokino.com/2012/01/2012-kinema-junpo-awards-for-japanese.html|title=2012 Kinema Junpo Awards for Japanese Film - winners|author=David Eng|date=2012-01-27|publisher=Сайт «''Chino Kino''»|lang=en|accessdate=2021-01-28|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Chlotrudis 2011">{{cite web|url=https://chlotrudis.org/awards/past-awards/2011-17th-annual-awards-march-20-2011/|title=2011, 17th Annual Awards, March 20, 2011|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''{{нп5|Хлатрудзіс||fr|Chlotrudis Awards}}''»|lang=en|accessdate=2021-01-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Cinecittà News, Globo d’oro 2003">{{cite web|url=https://news.cinecitta.com/IT/it-it/news/55/59129/globi-d-oro-2003.aspx|title=Globo d'oro 2003|author=|date=2003-07-02|publisher=Сайт «''Cinecittà News''»|lang=it|accessdate=2022-07-20|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="CinEuphoria 2010">{{cite web|url=http://cineuphoria-top-ano.blogspot.com/2010/|title=CinEuphoria Top do Ano - Competição Internacional|author=|date=2010-01-13|publisher=Сайт «''CinEuphoria''»|lang=pt|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="CinEuphoria 2011">{{cite web|url=http://cineuphoria-top-ano.blogspot.com/2011/|title=CinEuphoria Top do Ano - Competição Internacional|author=|date=2011-01-13|publisher=Сайт «''CinEuphoria''»|lang=pt|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="CinEuphoria 2021, Nominations">{{cite web|url=http://cineuphoria09.blogspot.com/2020/12/cineuphoria-premios-2020-os-nomeados.html|title=CinEuphoria Prémios 2021: os nomeados|author=|date=2021-01-06|publisher=Сайт «''CinEuphoria''»|lang=pt|accessdate=2021-02-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="CinEuphoria 2021, Winners">{{cite web|url=http://cineuphoria09.blogspot.com/2021/01/cineuphoria-premios-2021-os-vencedores.html|title=CinEuphoria Prémios 2021: os vencedores|author=|date=2021-01-13|publisher=Сайт «''CinEuphoria''»|lang=pt|accessdate=2021-02-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Cineuropa, Globo d’oro 2010">{{cite web|url=https://cineuropa.org/en/newsdetail/147989/|title=Loose Cannons wins Golden Globes|author=Camillo De Marco|date=2010-07-02|publisher=Сайт анлайн-часопіса «''{{нп5|Cineuropa||de|Cineuropa}}''»|lang=en|accessdate=2021-01-16|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Cineuropa, Lumières Awards 2011">{{cite web|url=https://cineuropa.org/en/newsdetail/194491/|title=Of Gods and Men crowned Best Film at Lumières|author=Fabien Lemercier|date=2011-01-17|publisher=Сайт анлайн-часопіса «''{{нп5|Cineuropa||de|Cineuropa}}''»|lang=en|accessdate=2020-08-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="CineZapping, Nastri d’Argento 2010, Le nomination">{{cite web|url=https://www.cinezapping.com/le-nomination-dei-nastri-dargento-2010/|title=Le nomination dei Nastri d’Argento 2010|author=|date=2010-05-29|publisher=Сайт «''CineZapping''»|lang=it|accessdate=2021-01-18|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Cóndor de Plata 2004">{{cite web|url=http://www.cronistasdecine.org.ar/content/view/15/41/|title=Ganadores de la 52º Entrega de los Premios Cóndor de Plata|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Аргенціны|Асацыяцыі кінакрытыкаў Аргенціны|en|Argentine Film Critics Association}}|lang=es|accessdate=2008-09-28|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080928235214/http://www.cronistasdecine.org.ar/content/view/15/41/|archivedate=2008-09-28}}</ref> <ref name="Cóndor de Plata 2011">{{cite web|url=http://www.cronistasdecine.org.ar/content/view/198/41/|title=Ganadores de la 59º Entrega de los Premios Cóndor de Plata|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Аргенціны|Асацыяцыі кінакрытыкаў Аргенціны|en|Argentine Film Critics Association}}|lang=es|accessdate=2013-09-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130923073249/http://www.cronistasdecine.org.ar/content/view/198/41/|archivedate=2013-09-23}}</ref> <ref name="Corriere del Mezzogiorno, Globo d’oro 2010">{{cite web|url=https://corrieredelmezzogiorno.corriere.it/bari/notizie/spettacoli/2010/3-giugno-2010/pippo-mezzapesa-candidato-globo-d-oro--1703131367962.shtml|title=Pippo Mezzapesa candidato al Globo d’oro|author=Mariangela Pollonio|date=2010-06-03|publisher=Сайт «''Corriere del Mezzogiorno''»|lang=it|accessdate=2021-01-16|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Critamor, Nastri d’Argento 2010">{{cite web|url=https://www.critamor.it/online/?p=7960|title=Nastri d’Argento: Mine vaganti e Virzì miglior regista|author=|date=2010-06-19|publisher=Сайт «''Critamor''»|lang=it|accessdate=2021-01-18|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="EFA, Winners 1999">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-1999.74.0.html|title=1999: The Winners|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|accessdate=2022-03-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190330120507/https://www.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-1999.74.0.html|archivedate=2019-03-30}}</ref> <ref name="EFA, Nominations 2002">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/2002.100.0.html|title=2002: The Nominations|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|accessdate=2022-03-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190720125139/https://www.europeanfilmacademy.org/2002.100.0.html|archivedate=2019-07-20}}</ref> <ref name="EFA, Winners 2002">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-2002.71.0.html|title=2002: The Winners|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|accessdate=2022-03-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190418125535/https://www.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-2002.71.0.html|archivedate=2019-04-18}}</ref> <ref name="EFA, Nominations 2006">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/2006.104.0.html|title=2006: The Nominations|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|accessdate=2022-03-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190720123534/https://www.europeanfilmacademy.org/2006.104.0.html|archivedate=2019-07-20}}</ref> <ref name="EFA, Winners 2006">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-2006.67.0.html|title=2006: The Winners|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|accessdate=2022-03-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190720123540/https://www.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-2006.67.0.html|archivedate=2019-07-20}}</ref> <ref name="EFA, Nominations 2010">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/2010.108.0.html|title=Nominations for the 23rd European Film Awards|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|accessdate=2022-03-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170819020223/https://www.europeanfilmacademy.org/2010.108.0.html|archivedate=2017-08-19}}</ref> <ref name="EFA, Winners 2010">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/?id=63|title=2010|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|accessdate=2022-03-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191209171345/https://www.europeanfilmacademy.org/?id=63|archivedate=2019-12-09}}</ref> <ref name="EFA, Nominations 2012">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/2012.328.0.html|title=26th EUROPEAN FILM AWARDS: - Nominations -|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|accessdate=2022-03-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180227034410/https://www.europeanfilmacademy.org/2012.328.0.html|archivedate=2018-02-27}}</ref> <ref name="EFA, Winners 2012">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/2012.329.0.html|title=European Film Awards Winners 2012|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|accessdate=2022-03-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191209170720/https://www.europeanfilmacademy.org/2012.329.0.html|archivedate=2019-12-09}}</ref> <ref name="EFA, Nominations 2019">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/Nominations-2019.900.0.html|title=2019 Nominations|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|lang=en|accessdate=2022-03-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200228213527/https://www.europeanfilmacademy.org/Nominations-2019.900.0.html|archivedate=2020-02-28}}</ref> <ref name="EFA, Winners 2019">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/Winners-2019.899.0.html|title=2019|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|lang=en|accessdate=2022-03-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200228213623/https://www.europeanfilmacademy.org/Winners-2019.899.0.html|archivedate=2020-02-28}}</ref> <ref name="Film Stage, USC Scripter Awards 2011">{{cite web|url=https://thefilmstage.com/the-social-network-wins-2011-usc-scripter-award/|title=‘The Social Network’ Wins 2011 USC Scripter Award|author=Jonathan Sullivan|date=2011-02-05|publisher=Сайт «''Film Stage''»|lang=en|accessdate=2021-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="FIPRESCI, Special Awards">{{cite web|url=https://fipresci.org/specialaward/?award-type=17424|title=Special Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Міжнародная федэрацыя кінапрэсы|Міжнароднай федэрацыі кінапрэсы]]|lang=en|accessdate=2021-01-16|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="FIPRESCI, Special Awards 2010">{{cite web|url=http://www.fipresci.org/awards/special_awards/special_awards_2010.htm|title=FIPRESCI — Special Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Міжнародная федэрацыя кінапрэсы|Міжнароднай федэрацыі кінапрэсы]]|lang=en|accessdate=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131129082913/http://www.fipresci.org/awards/special_awards/special_awards_2010.htm|archivedate=2013-11-29}}</ref> <ref name="Gaudí 2011">{{cite web|url=https://www.academiadelcinema.cat/ca/premis-gaudi/iii-premis-gaudi/category/nominades-iii-premis-gaudi|title=Nominades - III Premis Gaudí|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Каталонская кінаакадэмія|Каталонскай кінаакадэміі|en|Catalan Film Academy}}|lang=ca|accessdate=2021-01-16|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Gold Derby 2008">{{cite web|url=https://www.goldderby.com/2008-goldderby-film-awards/|title=2008 GoldDerby Film Awards|author=|date=2016-03-07|publisher=Сайт прэміі «''{{нп5|Залаты Дэрбі||fr|Gold Derby Awards}}''»|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Gold Derby 2009">{{cite web|url=https://www.goldderby.com/2009-goldderby-film-awards/|title=2009 GoldDerby Film Awards|author=|date=2016-03-07|publisher=Сайт прэміі «''{{нп5|Залаты Дэрбі||fr|Gold Derby Awards}}''»|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Gold Derby 2010">{{cite web|url=https://www.goldderby.com/2010-goldderby-film-awards/|title=2010 GoldDerby Film Awards|author=|date=2016-03-07|publisher=Сайт прэміі «''{{нп5|Залаты Дэрбі||fr|Gold Derby Awards}}''»|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Golden Globes 1969">{{cite web|url=https://www.goldenglobes.com/winners-nominees/1969|title=Winners & Nominees 1969|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Залаты глобус]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Golden Globes 1975">{{cite web|url=https://www.goldenglobes.com/winners-nominees/1975|title=Winners & Nominees 1975|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Залаты глобус]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Golden Globes 1981">{{cite web|url=https://www.goldenglobes.com/winners-nominees/1981|title=Winners & Nominees 1981|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Залаты глобус]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Goya 2011">{{cite web|url=https://www.premiosgoya.com/25-edicion/nominaciones/por-categoria/|title=Estas son las nominaciones de los Premios Goya 2011|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Гоя (прэмія)|Гоя]]''»|lang=es|accessdate=2021-01-16|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Hollywood Reporter, Biennale 2019">{{Cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/news/venice-film-festival-awards-revealed-1237684|title=Venice: Todd Phillips' 'Joker' Wins Golden Lion, Roman Polanski Wins Silver Lion|author=Ariston Anderson|date=2019-09-07|publisher=Сайт «''[[The Hollywood Reporter]]''»|lang=en|accessdate=2020-02-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190907190057/https://www.hollywoodreporter.com/news/venice-film-festival-awards-revealed-1237684|archivedate=2019-09-07}}</ref> <ref name="ICS Awards 2011, Nominations">{{cite web|url=https://icsfilm.org/our-yearly-awards/2011-ics-award-nominees/|title=2011 ICS Award Nominees|author=Beth Stevens|date=2011-01-23|publisher=Сайт [[Міжнароднае таварыства аматараў кіно|Міжнароднага таварыства аматараў кіно]]|lang=en|accessdate=2021-01-18|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="ICS Awards 2011, Winners">{{cite web|url=https://icsfilm.org/our-yearly-awards/2011-ics-award-winners/|title=2011 ICS Award Winners|author=Beth Stevens|date=2011-02-17|publisher=Сайт [[Міжнароднае таварыства аматараў кіно|Міжнароднага таварыства аматараў кіно]]|lang=en|accessdate=2021-01-18|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Roman Polanski awards">{{cite web|url=https://www.imdb.com/name/nm0000591/awards|title=Roman Polanski — Awards|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, ACCA 2002">{{cite web|url=https://www.imdb.com/event/ev0002990/2002/1|title=Awards Circuit Community Awards (2002)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, INOCA 2003">{{cite web|url=https://www.imdb.com/event/ev0003084/2003/1|title=International Online Cinema Awards (INOCA) (2003)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, INOCA 2011">{{cite web|url=https://www.imdb.com/event/ev0003084/2011/1|title=International Online Cinema Awards (INOCA) (2011)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, INOCA 2014">{{cite web|url=https://www.imdb.com/event/ev0003084/2014/1|title=International Online Cinema Awards (INOCA) (2014)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, IOMA 2003">{{cite web|url=https://www.imdb.com/event/ev0002994/2003/1|title=Italian Online Movie Awards (IOMA) (2003)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, IOMA 2011">{{cite web|url=https://www.imdb.com/event/ev0002994/2011/1|title=Italian Online Movie Awards (IOMA) (2011)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, IOMA 2012">{{cite web|url=https://www.imdb.com/event/ev0002994/2012/1|title=Italian Online Movie Awards (IOMA) (2012)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, IOMA 2014">{{cite web|url=https://www.imdb.com/event/ev0002994/2014/1|title=Italian Online Movie Awards (IOMA) (2014)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IndieWire, ICP Awards 2010">{{cite web|url=https://www.indiewire.com/2010/12/the-social-network-tops-indiewires-2010-critics-poll-244113/|title=“The Social Network” Tops indieWIRE’s 2010 Critics Poll|author=Peter Knegt|date=2010-12-20|publisher=Сайт «''{{нп5|IndieWire||en|IndieWire}}''»|lang=en|accessdate=2021-01-25|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Irish Times, DFCC Awards 2010">{{cite web|url=https://www.irishtimes.com/blogs/screenwriter/2010/12/31/the-dublin-film-critics-circle-waves-goodbye-to-2010/|title=The Dublin Film Critics Circle waves goodbye to 2010|author=Donald Clarke|date=2010-12-31|publisher=Сайт «''{{нп5|The Irish Times||en|The Irish Times}}''»|lang=en|accessdate=2021-01-26|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="LAFCA 1980">{{cite web|url=http://www.lafca.net/Years/1980.php|title=6th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса|Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]]|lang=en|accessdate=2022-07-18|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, NSFC Awards 2011">{{cite web|url=https://latimesblogs.latimes.com/awards/2011/01/the-national-society-of-film-critics-names-the-social-network-best-of-2010.html|title=The National Society of Film Critics names 'The Social Network' best of 2010|author=Susan King|date=2011-01-08|publisher=Сайт «''[[Los Angeles Times]]''»|lang=en|accessdate=2021-01-18|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Midland Daily News, Globo d’oro 2003">{{cite web|url=https://www.ourmidland.com/news/article/The-Window-Opposite-Wins-Globo-D-Oro-7207740.php|title='The Window Opposite' Wins Globo D'Oro|author=|date=2003-07-02|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Midland Daily News||en|Midland Daily News}}''»|lang=en|accessdate=2022-07-20|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="MYmovies, Nastri d’Argento 2010, Le nomination">{{cite web|url=https://www.mymovies.it/cinemanews/2010/38156/|title=Nastri d'Argento 2010: conducono Mine vaganti e La prima cosa bella|author=Marlen Vazzoler|date=2010-05-27|publisher=Сайт «''MYmovies''»|lang=it|accessdate=2021-01-18|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="NNW Film Festival 2020">{{cite web|url=https://festiwalnnw.pl/festiwal-2020/|title=Festiwal 2020|author=|date=|publisher=Сайт [[Кінафестываль NNW|Кінафестывалю NNW]]|lang=pl|accessdate=2022-05-28|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="OFTA Awards 2011">{{cite web|url=http://www.oftaawards.com/film-awards/15th-annual-film-awards-2010/|title=15th Annual Film Awards (2010)|author=|date=|publisher=Сайт Анлайн-асацыяцыі кіно і тэлебачання|lang=en|accessdate=2021-01-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Orły 2001, Laureaci">{{cite web|url=http://pnf.pl/laureates/2001/|title=Orły: Laureaci wg roku – 2001|author=|date=|publisher=Сайт кінапрэміі «''[[Польская кінапрэмія «Арлы»|Арлы]]''»|lang=pl|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Orły 2003, Laureaci">{{cite web|url=http://pnf.pl/laureates/2003/|title=Orły: Laureaci wg roku – 2003|author=|date=|publisher=Сайт кінапрэміі «''[[Польская кінапрэмія «Арлы»|Арлы]]''»|lang=pl|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Orły 2013, Laureaci">{{cite web|url=http://pnf.pl/laureates/2013/|title=Orły: Laureaci wg roku – 2013|author=|date=|publisher=Сайт кінапрэміі «''[[Польская кінапрэмія «Арлы»|Арлы]]''»|lang=pl|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Orły 2013, Nominacje">{{cite web|url=http://pnf.pl/nominations/2013/|title=Orły: Nominacje wg roku – 2013|author=|date=|publisher=Сайт кінапрэміі «''[[Польская кінапрэмія «Арлы»|Арлы]]''»|lang=pl|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Orły 2020, Nominacje">{{cite web|url=http://pnf.pl/nominations/2020/|title=Orły: Nominacje wg roku – 2020|author=|date=|publisher=Сайт кінапрэміі «''[[Польская кінапрэмія «Арлы»|Арлы]]''»|lang=pl|accessdate=2022-07-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Oscar 1969">{{cite web|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1969|title=The 41st Academy Awards — 1969|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Оскар]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Oscar 1975">{{cite web|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1975|title=The 47th Academy Awards — 1975|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Оскар]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Oscar 1981">{{cite web|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1981|title=The 53rd Academy Awards — 1981|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Оскар]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Oscar 2003">{{cite web|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/2003|title=The 75th Academy Awards — 2003|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Оскар]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-19|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Satellite 2010">{{cite web|url=https://www.pressacademy.com/award_cat/2010/|title=2010 — Categories — International Press Academy|author=|date=|publisher=Сайт «''International Press Academy''»|lang=en|accessdate=2020-05-18|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Telegraph, Goya 2011">{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/film/film-news/8322751/Kings-Speech-wins-Spanish-Oscar.html|title=King's Speech wins 'Spanish Oscar'|author=|date=2011-02-14|publisher=Сайт газеты «''[[The Daily Telegraph]]''»|lang=en|accessdate=2021-01-16|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="UCS News, USC Scripter Awards 2011">{{cite web|url=https://news.usc.edu/32290/usc-libraries-friend-em-the-social-network-em/|title=USC Libraries Friend The Social Network|author=Dan Knapp|date=2011-02-07|publisher=Сайт [[Універсітэт Паўднёвай Каліфорніі|Універсітэта Паўднёвай Каліфорніі]]|lang=en|accessdate=2021-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Variety, Goya 2021, Winners">{{cite web|url=https://variety.com/2021/film/awards/goya-awards-the-girls-las-ninas-best-picture-antonio-banderas-1234923509/|title=Goya Awards: Antonio Banderas-Hosted Ceremony Prizes ‘Schoolgirls’ as Best Picture|author=John Hopewell, Emilio Mayorga|date=2021-03-06|publisher=Сайт «''[[Variety]]''»|lang=en|accessdate=2021-03-10|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Variety, Lumières Awards 2011">{{cite web|url=https://variety.com/2011/film/awards/gods-ghost-writer-top-lumieres-1118030304/|title=‘Gods,’ ‘Ghost Writer’ top Lumieres|author=Elsa Keslassy|date=2011-01-14|publisher=Сайт «''[[Variety]]''»|lang=en|accessdate=2020-08-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Village Voice, VVFP Awards 2010">{{cite web|url=https://www.villagevoice.com/2010/12/22/year-in-film-the-2010-voice-film-critics-poll/|title=Year in Film: The 2010 Voice Film Critics’ Poll|author=J. Hoberman|date=2010-12-22|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|The Village Voice||en|The Village Voice}}''»|lang=en|accessdate=2021-01-26|archiveurl=|archivedate=}}</ref> }} == Спасылкі == * [https://www.imdb.com/name/nm0000591/awards Спіс узнагарод і намінацый Рамана Паланскага] на сайце «''[[Internet Movie Database]]''» [[Катэгорыя:Спісы ўзнагарод паводле лаўрэатаў|Паланскі Раман]] [[Катэгорыя:Раман Паланскі]] qjlm0lxa33vb4ioya9lfzdf5fpai3ov 0 714938 4187134 4167670 2022-08-15T09:11:38Z StachLysy 62453 дапаўненне, вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{Інфармацыйны спіс}} [[Файл:Krzysztof Kieślowski Portrait 1994.jpg|справа|міні|Кшыштаф Кеслёўскі, 1994 год.]] '''[[Кшыштаф Кеслёўскі]]''' (1941—1996) — польскі кінарэжысёр і сцэнарыст, лаўрэат шматлікіх узнагарод за дасягненні ў кінематографе. Паводле рэсурса «''[[Internet Movie Database]]''» Кеслёўскі агулам за сваю кар’еру быў узнагароджаны 70 кінапрэміямі, акрамя таго кінематаграфіст быў адзначаны яшчэ 33 намінацыямі<ref name="IMDb, Krzysztof Kieslowski awards" />. == Узнагароды і намінацыі == {| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 90%;" |- !scope="col" style="width: 320px"|Кінафестываль / Кінапрэмія !scope="col"|{{Comment|Дата|Спасылкі ў гэтым слупку вядуць на старонкі цырымоній}} !scope="col" style="width: 340px"|Прэмія / Катэгорыя !scope="col"|Фільм !scope="col"|Вынік !scope="col" class="unsortable"|Спасылкі |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]] |align="center" data-sort-value="1993-12-11"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса 1993|11.12.1993]] |[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшы фільм на замежнай мове|Найлепшы замежны фільм]] |«''[[Тры колеры: Сіні]]''» |{{nom}} |<ref name="LAFCA 1993" /><ref name="Los Angeles Times, LAFCA 1993" /> |- |align="center" data-sort-value="1994-12-10"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса 1994|10.12.1994]] |[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшы фільм на замежнай мове|Найлепшы замежны фільм]] |«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{won}} |<ref name="LAFCA 1994" /><ref name="Los Angeles Times, LAFCA 1994" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Чыкага||en|Chicago Film Critics Association}} |align="center" data-sort-value="1995-03-13"|{{нп5|Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Чыкага 1994|13.03.1995|en|Chicago Film Critics Association Awards 1994}} |{{нп5|Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Чыкага найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр|en|Chicago Film Critics Association Award for Best Director}} |«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{nom}} |<ref name="Variety, CFCA 1995" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Асацыяцыя пісьменнікаў і кінасцэнарыстаў Андалузіі]] |align="center" data-sort-value="1994-??-??"|[[Прэмія Асацыяцыі пісьменнікаў і кінасцэнарыстаў Андалузіі 1994|1994]] |Найлепшы замежны фільм |«''[[Тры колеры: Сіні]]''» |{{won}} |<ref name="ASECAN 1994" /> |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[Берлінскі кінафестываль]] |align="center" data-sort-value="1980-02-29"|{{нп5|Берлінскі кінафестываль 1980|18-29.02.1980|en|30th Berlin International Film Festival}} |Прэмія «''Інтэрфільм''» — кінапрэмія імя Ота Дыбеліуса |«''{{нп5|Аматар (фільм, 1979)|Аматар|pl|Amator (film 1979)}}''» |{{won}} |<ref name="Berlinale 1980" /> |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1994-02-21"|{{нп5|Берлінскі кінафестываль 1994|10-21.02.1994|en|44th Berlin International Film Festival}} |«''{{нп5|Залаты мядзведзь||en|Golden Bear}}''» |rowspan="2"|«''[[Тры колеры: Белы]]''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Berlinale 1994" /> |- |[[Прэмія «Сярэбраны мядзведзь» за найлепшую рэжысуру|«''Сярэбраны мядзведзь''» за найлепшую рэжысуру]] |{{won}} |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[Бодыль (прэмія)|Бодыль]] |align="center" data-sort-value="1990-??-??"|{{нп5|Бодыль (прэмія, 1990)|1990|da|Bodiluddelingen 1990}} |{{нп5|Прэмія «Бодыль» за найлепшы неамерыканскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм|en|Bodil Award for Best Non-American Film}} |«''[[Кароткі фільм пра забойства]]''» |{{won}} |<ref name="Bodil 1990" /> |- |align="center" data-sort-value="1991-??-??"|{{нп5|Бодыль (прэмія, 1991)|1991|da|Bodiluddelingen 1991}} |{{нп5|Прэмія «Бодыль» за найлепшы неамерыканскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм|en|Bodil Award for Best Non-American Film}} |«''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалог]]''» |{{won}} |<ref name="Bodil 1991" /> |- |align="center" data-sort-value="1995-??-??"|{{нп5|Бодыль (прэмія, 1995)|1995|da|Bodiluddelingen 1995}} |{{нп5|Прэмія «Бодыль» за найлепшы неамерыканскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм|en|Bodil Award for Best Non-American Film}} |«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{won}} |<ref name="Bodil 1995" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Варшаўскі кінафестываль]] |align="center" data-sort-value="1991-10-14"|[[Варшаўскі кінафестываль 1991|04-14.10.1991]] |Прыз глядацкіх сімпатый |«''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''» |{{won}} |<ref name="Warszawski Festiwal Filmowy 1991" /> |- |rowspan="6" style="background:#eaecf0;"|[[Венецыянскі кінафестываль]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1989-09-15"|{{нп5|Венецыянскі кінафестываль 1989|04-15.09.1989|en|46th Venice International Film Festival}} |Прыз [[Міжнародная федэрацыя кінапрэсы|ФІПРЭСІ]] (конкурсная праграма) |rowspan="2"|«''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалог]]''» |{{won}} |rowspan="2"| |- |Прэмія «''Дзеці і кіно''» |{{won}} |- |rowspan="4" align="center" data-sort-value="1993-09-11"|{{нп5|Венецыянскі кінафестываль 1993|31.08-11.09.1993|en|50th Venice International Film Festival}} |«''[[Залаты леў]]''» |rowspan="4"|«''[[Тры колеры: Сіні]]''» |{{won}} |rowspan="4"|<ref name="Biennale 1993" /> |- |«''Залатая Хлапушка''» — найлепшы фільм |{{won}} |- |«''Малы Залаты леў''» |{{won}} |- |Прэмія OCIC |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Гільдыя нямецкага артхаус-кінематографа||de|Arbeitsgemeinschaft Kino – Gilde deutscher Filmkunsttheater}} |align="center" data-sort-value="1994-??-??"|1994 |{{нп5|Кінапрэмія гільдыі||de|Gilde-Filmpreis}} — Замежны фільм — Золата |«''[[Тры колеры: Сіні]]''» |{{won}} | |- |style="background:#eaecf0;"|[[Гоя (прэмія)|Гоя]] |align="center" data-sort-value="1994-01-21"|{{нп5|Гоя (прэмія, 1994)|21.01.1994|en|8th Goya Awards}} |[[Прэмія «Гоя» за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |«''[[Тры колеры: Сіні]]''» |{{won}} |<ref name="FilmAffinity, Goya 1994" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Еўрапейская кінапрэмія]] |align="center" data-sort-value="2002-12-07"|[[Еўрапейская кінапрэмія 2002|07.12.2002]] |[[Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму сцэнарысту|Найлепшы еўрапейскі сцэнарыст]] |«''[[Рай (фільм, 2002)|Рай]]''» |{{nom}} |<ref name="EFA, Nominations 2002" /><ref name="EFA, Winners 2002" /> |- |rowspan="7" style="background:#eaecf0;"|[[Канскі кінафестываль]] |rowspan="3" align="center" data-sort-value="1988-05-23"|[[Канскі кінафестываль 1988|11-23.05.1988]] |«''[[Залатая пальмавая галіна]]''» |rowspan="3"|«''[[Кароткі фільм пра забойства]]''» |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="Cannes, Krotki film o zabijaniu" /> |- |[[Прыз журы (Канскі кінафестываль)|Прыз журы]] |{{won}} |- |Прыз [[Міжнародная федэрацыя кінапрэсы|ФІПРЭСІ]] |{{won}} |- |rowspan="3" align="center" data-sort-value="1991-05-20"|[[Канскі кінафестываль 1991|09-20.05.1991]] |«''[[Залатая пальмавая галіна]]''» |rowspan="3"|«''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''» |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="Cannes, La Double Vie de Veronique" /> |- |Прыз [[Міжнародная федэрацыя кінапрэсы|ФІПРЭСІ]] |{{won}} |- |Прыз [[Экуменічнае журы|экуменічнага журы]] |{{won}} |- |align="center" data-sort-value="1994-05-23"|[[Канскі кінафестываль 1994|12-23.05.1994]] |«''[[Залатая пальмавая галіна]]''» |«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{nom}} |<ref name="Cannes, Trois couleurs: Rouge" /> |- |rowspan="7" style="background:#eaecf0;"|[[Кінафестываль на Фарэрскіх астравах]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1987-??-??"|[[Кінафестываль на Фарэрскіх астравах 1987|1987]] |«''Залаты цягнік''» за найлепшы фільм |rowspan="2"|«''{{нп5|Выпадак (фільм, 1981)|Выпадак|pl|Przypadek (film)}}''» |{{nom}} |rowspan="2"| |- |«''Залаты цягнік''» за найлепшы сцэнарый |{{won}} |- |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1991-??-??"|[[Кінафестываль на Фарэрскіх астравах 1991|1991]] |«''Залаты цягнік''» за найлепшы фільм |rowspan="2"|«''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''» |{{nom}} |rowspan="2"| |- |Прэмія глядацкіх сімпатый за найлепшы фільм |{{nom}} |- |rowspan="3" align="center" data-sort-value="1994-??-??"|[[Кінафестываль на Фарэрскіх астравах 1994|1994]] |«''Залаты месяц''» за найлепшы фільм |rowspan="2"|«''[[Тры колеры: Белы]]''» |{{nom}} |rowspan="3"| |- |«''Залаты месяц''» за найлепшы сцэнарый |{{won}} |- |«''Залаты цягнік''» за найлепшы фільм |«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Кінафестываль у Ванкуверы||en|Vancouver International Film Festival}} |align="center" data-sort-value="1994-10-16"|[[Кінафестываль у Ванкуверы 1994|30.09-16.10.1994]] |Самы папулярны фільм |«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{won}} |<ref name="Playback, Vancouver Film Festival 1994" /> |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Кінафестываль у Сан-Паўлу||en|São Paulo International Film Festival}} |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1989-10-31"|[[Кінафестываль у Сан-Паўлу 1989|12-31.10.1989]] |Прыз глядацкіх сімпатый |«''[[Кароткі фільм пра каханне]]''» |{{won}} |rowspan="2"|<ref name="Mostra 1989" /> |- |Прыз крытыкаў |«''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалог]]''» |{{won}} |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[Кінафестываль у Сан-Себасцьяне]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1988-09-24"|[[Кінафестываль у Сан-Себасцьяне 1988|15-24.09.1988]] |Спецыяльны прыз журы |rowspan="2"|«''[[Кароткі фільм пра каханне]]''» |{{won}} |rowspan="2"|<ref name="SSIFF 1988" /> |- |Прэмія OCIC |{{won}} |- |align="center" data-sort-value="1989-09-23"|[[Кінафестываль у Сан-Себасцьяне 1989|15-23.09.1989]] |Прэмія OCIC — Ганаровая згадка |«''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалог]]''» |{{won}} |<ref name="SSIFF 1989" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Кола кінакрытыкаў Нью-Ёрка]] |align="center" data-sort-value="1994-12-15"|{{нп5|Прэмія Кола кінакрытыкаў Нью-Ёрка 1994|15.12.1994|en|1994 New York Film Critics Circle Awards}} |{{нп5|Прэмія Кола кінакрытыкаў Нью-Ёрка найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр|en|New York Film Critics Circle Award for Best Director}} |«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{Draw|2-е месца}} |<ref name="Los Angeles Times, NYFCC 1994" /><ref name="New York Times, NYFCC 1994" /> |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Маскоўскі міжнародны кінафестываль|Маскоўскі кінафестываль]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1979-08-28"|{{нп5|Маскоўскі кінафестываль 1979|14-28.08.1979|en|Московский международный кинофестиваль 1979}} |Залатая прэмія |rowspan="2"|«''{{нп5|Аматар (фільм, 1979)|Аматар|pl|Amator (film 1979)}}''» |{{won}} |rowspan="2"|<ref name="Moscow Film Festival 1979" /> |- |Прыз [[Міжнародная федэрацыя кінапрэсы|ФІПРЭСІ]] |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Мюнхенскі кінафестываль||en|Filmfest München}} |align="center" data-sort-value="1988-06-??"|[[Мюнхенскі кінафестываль 1988|Чэрвень 1988]] |Прыз «''Адна будучыня''» |«''[[Кароткі фільм пра забойства]]''» |{{won}} |<ref name="Filmfest München, One Future Preis" /> |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Нацыянальнае таварыства кінакрытыкаў ЗША]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1995-01-03"|{{нп5|Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША 1994|03.01.1995|en|1994 National Society of Film Critics Awards}} |{{нп5|Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр|en|National Society of Film Critics Award for Best Director}} |rowspan="2"|«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{nom}} |rowspan="2"| |- |{{нп5|Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША за найлепшы сцэнарый|Найлепшы сцэнарый|en|National Society of Film Critics Award for Best Screenplay}} |{{nom}} |- |style="background:#eaecf0;"|[[Нацыянальны савет кінакрытыкаў ЗША]] |align="center" data-sort-value="2000-12-06"|{{нп5|Прэмія Нацыянальнага савета кінакрытыкаў ЗША 2000|06.12.2000|en|National Board of Review Awards 2000}} |Асаблівая згадка — Выдатны кінематаграфічны серыял |«''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалог]]''» |{{won}} | |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Незалежны дух||en|Independent Spirit Awards}} |align="center" data-sort-value="1992-03-28"|{{нп5|Незалежны дух (прэмія, 1992)|28.03.1992|en|7th Independent Spirit Awards}} |[[Прэмія «Незалежны дух» за найлепшы міжнародны фільм|Найлепшы замежны фільм]] |«''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''» |{{nom}} | |- |align="center" data-sort-value="1995-03-25"|{{нп5|Незалежны дух (прэмія, 1995)|25.03.1995|en|10th Independent Spirit Awards}} |[[Прэмія «Незалежны дух» за найлепшы міжнародны фільм|Найлепшы замежны фільм]] |«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{won}} |<ref name="Los Angeles Times, Independent Spirit 1994" /> |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Оскар]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1995-03-27"|{{нп5|Оскар (кінапрэмія, 1995)|27.03.1995|en|67th Academy Awards}} |[[Прэмія «Оскар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |rowspan="2"|«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Oscar 1995" /> |- |{{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшы арыгінальны сцэнарый|Найлепшы арыгінальны сцэнарый|en|Academy Award for Best Original Screenplay}} |{{nom}} |- |style="background:#eaecf0;"|[[Польская кінапрэмія «Арлы»]] |align="center" data-sort-value="2001-04-23"|{{нп5|Арлы (кінапрэмія, 2001)|23.04.2001|pl|3. ceremonia wręczenia Orłów}} |{{нп5|Польская кінапрэмія «Арлы» за найлепшы сцэнарый|Найлепшы сцэнарый|pl|Orzeł za najlepszy scenariusz}} |«''{{нп5|Вялікая жывёла||pl|Duże zwierzę}}''» |{{nom}} |<ref name="Orły 2001, Nominacje" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Роберт (прэмія)|Роберт|en|Robert Awards}} |align="center" data-sort-value="1990-??-??"|{{нп5|Роберт (прэмія, 1990)|1990|en|7th Robert Awards}} |{{нп5|Прэмія «Роберт» за найлепшы неамерыканскі фільм|Найлепшы замежны фільм|en|Robert Award for Best Non-American Film}} |«''[[Кароткі фільм пра забойства]]''» |{{won}} |<ref name="Danmarks Film Akademi, Robert 1990" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Сан Жордзі (кінапрэмія)|Сан Жордзі]] |align="center" data-sort-value="1994-05-30"|[[Сан Жордзі (прэмія, 1994)|30.05.1994]] |Найлепшы замежны фільм |«''[[Тры колеры: Сіні]]''» |{{won}} |<ref name="La Vanguardia, 31 Mayo 1994" /> |- |rowspan="6" style="background:#eaecf0;"|[[Сезар]] |rowspan="3" align="center" data-sort-value="1994-02-26"|[[Сезар (прэмія, 1994)|26.02.1994]] |[[Прэмія «Сезар» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм]] |rowspan="3"|«''[[Тры колеры: Сіні]]''» |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="César 1994" /> |- |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшы арыгінальны ці адаптаваны сцэнарый|Найлепшы арыгінальны ці адаптаваны сцэнарый|en|César Award for Best Writing}} |{{nom}} |- |rowspan="3" align="center" data-sort-value="1995-02-25"|[[Сезар (прэмія, 1995)|25.02.1995]] |[[Прэмія «Сезар» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм]] |rowspan="3"|«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="César 1995" /> |- |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшы арыгінальны ці адаптаваны сцэнарый|Найлепшы арыгінальны ці адаптаваны сцэнарый|en|César Award for Best Writing}} |{{nom}} |- |style="background:#eaecf0;"|[[Супольнасць ланцуга прэмій]] |align="center" data-sort-value="1994-??-??"|1994 |Ганаровыя згадкі (наступныя дзесяць прэтэндэнтаў на найлепшы фільм) |«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{won}} |<ref name="IMDb, ACCA 1994" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Сярэбраная стужка]] |align="center" data-sort-value="1990-??-??"|{{нп5|Сярэбраная стужка (прэмія, 1990)|1990|it|Nastri d'argento 1990}} |{{нп5|Еўрапейская сярэбраная стужка||it|Nastro d'argento europeo}} |«''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалог]]''» |{{won}} | |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Сярэбраны кондар||es|Premios Cóndor de Plata}} |align="center" data-sort-value="1992-06-06"|[[Сярэбраны кондар (прэмія, 1992)|06.06.1992]] |{{нп5|Прэмія «Сярэбраны кондар» за найлепшы замежны фільм|Найлепшы замежны фільм|es|Anexo:Premio Cóndor de Plata a la mejor película extranjera}} |«''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''» |{{nom}} |<ref name="Cóndor de Plata 1992" /> |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Турыя (прэмія)|Турыя|es|Premios Turia}} |align="center" data-sort-value="1994-07-01"|[[Турыя (прэмія, 1994)|01.07.1994]] |[[Прэмія «Турыя» за найлепшы замежны фільм — Галасаванне чытачоў|Найлепшы замежны фільм — Галасаванне чытачоў]] |«''[[Тры колеры: Сіні]]''» |{{won}} |<ref name="Turia 1994" /> |- |align="center" data-sort-value="1995-07-01"|[[Турыя (прэмія, 1995)|01.07.1995]] |[[Прэмія «Турыя» за найлепшы замежны фільм — Галасаванне чытачоў|Найлепшы замежны фільм — Галасаванне чытачоў]] |«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{won}} |<ref name="Turia 1995" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Фестываль найлепшых фільмаў Сацыяльнай службы гандлю||it|SESC Film Festival}} |align="center" data-sort-value="1995-??-??"|1995 |Прыз глядацкіх сімпатый — Найлепшы замежны фільм |«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{won}} | |- |rowspan="9" style="background:#eaecf0;"|[[Фестываль польскага мастацкага кіно]] |rowspan="3" align="center" data-sort-value="1976-??-??"|{{нп5|Фестываль польскага мастацкага кіно 1976|1976|pl|3. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku}} |Спецыяльны прыз журы |«''{{нп5|Шнар (фільм, 1976)|Шнар|pl|Blizna (film)}}''» |{{won}} |rowspan="3"|<ref name="FPFF, Laureaci 1976" /> |- |Галоўная ўзнагарода ў катэгорыі тэлевізійных фільмаў |rowspan="2"|«''{{нп5|Персанал (фільм, 1975)|Персанал|pl|Personel}}''» |{{won}} |- |Журналісцкая ўзнагарода ў катэгорыі тэлевізійных фільмаў |{{won}} |- |align="center" data-sort-value="1979-??-??"|{{нп5|Фестываль польскага мастацкага кіно 1979|1979|pl|6. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku}} |«''[[Залатыя львы|Залатыя гданьскія львы]]''» |«''{{нп5|Аматар (фільм, 1979)|Аматар|pl|Amator (film 1979)}}''» |{{won}} |<ref name="FPFF, Laureaci 1979" /> |- |align="center" data-sort-value="1981-??-??"|{{нп5|Фестываль польскага мастацкага кіно 1981|1981|pl|8. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku}} |Спецыяльны прыз журы |«''{{нп5|Спакой (фільм, 1976)|Спакой|pl|Spokój}}''» |{{won}} |<ref name="FPFF, Laureaci 1981" /> |- |align="center" data-sort-value="1987-??-??"|{{нп5|Фестываль польскага мастацкага кіно 1987|1987|pl|12. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni}} |{{нп5|Прэмія за сцэнарый (Фестываль польскага мастацкага кіно)|«''Сярэбраныя гданьскія львы''» за сцэнарый|en|Nagroda za scenariusz na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych}} |«''{{нп5|Выпадак (фільм, 1981)|Выпадак|pl|Przypadek (film)}}''» |{{won}} |<ref name="FPFF, Laureaci 1987" /> |- |rowspan="3" align="center" data-sort-value="1988-09-??"|{{нп5|Фестываль польскага мастацкага кіно 1988|Верасень 1988|pl|13. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni}} |rowspan="2"|«''[[Залатыя львы|Залатыя гданьскія львы]]''» |«''[[Кароткі фільм пра забойства]]''» |{{won}} |rowspan="3"|<ref name="FPFF, Laureaci 1988" /> |- |rowspan="2"|«''[[Кароткі фільм пра каханне]]''» |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія за сцэнарый (Фестываль польскага мастацкага кіно)|«''Сярэбраныя гданьскія львы''» за сцэнарый|en|Nagroda za scenariusz na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych}} |{{won}} |- |rowspan="4" style="background:#eaecf0;"|[[Французскі сіндыкат крытыкаў кіно і тэлебачання|Французскі сіндыкат кінакрытыкаў]] |align="center" data-sort-value="1990-??-??"|[[Прэмія Французскага сіндыката кінакрытыкаў 1990|1990]] |{{нп5|Прыз Французскага сіндыката кінакрытыкаў за найлепшы замежны фільм|Найлепшы замежны фільм|fr|Prix du meilleur film étranger du Syndicat français de la critique de cinéma}} |«''[[Кароткі фільм пра каханне]]''» |{{won}} |<ref name="SFCC 1989" /> |- |align="center" data-sort-value="1991-??-??"|[[Прэмія Французскага сіндыката кінакрытыкаў 1991|1991]] |{{нп5|Прыз Французскага сіндыката кінакрытыкаў за найлепшы замежны фільм|Найлепшы замежны фільм|fr|Prix du meilleur film étranger du Syndicat français de la critique de cinéma}} |«''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалог]]''» |{{won}} |<ref name="SFCC 1990" /> |- |align="center" data-sort-value="1992-??-??"|[[Прэмія Французскага сіндыката кінакрытыкаў 1992|1992]] |{{нп5|Прыз Французскага сіндыката кінакрытыкаў за найлепшы замежны фільм|Найлепшы замежны фільм|fr|Prix du meilleur film étranger du Syndicat français de la critique de cinéma}} |«''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''» |{{won}} |<ref name="SFCC 1991" /> |- |align="center" data-sort-value="1995-??-??"|[[Прэмія Французскага сіндыката кінакрытыкаў 1995|1995]] |{{нп5|Прыз Французскага сіндыката кінакрытыкаў за найлепшы французскі фільм|Найлепшы французскі фільм|fr|Prix du meilleur film français du Syndicat français de la critique de cinéma}} |«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{won}} |<ref name="SFCC 1994" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Хлатрудзіс||fr|Chlotrudis Awards}} |align="center" data-sort-value="2005-03-20"|{{нп5|Хлатрудзіс (прэмія, 2005)|20.03.2005|fr|11e cérémonie des Chlotrudis Awards}} |{{нп5|Прэмія «Хлатрудзіс» за найлепшы адаптаваны сцэнарый|Найлепшы адаптаваны сцэнарый|fr|Chlotrudis Award du meilleur scénario adapté}} |«''{{нп5|Вялікая жывёла||pl|Duże zwierzę}}''» |{{nom}} |<ref name="Chlotrudis 2005" /> |- |rowspan="5" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Чыкагскі кінафестываль||en|Chicago International Film Festival}} |align="center" data-sort-value="1978-??-??"|[[Чыкагскі кінафестываль 1978|1978]] |{{нп5|Прэмія «Залаты Х’юга» за найлепшы мастацкі фільм|«''Залаты Х’юга''» за найлепшы мастацкі фільм|fr|Gold Hugo}} |«''{{нп5|Шнар (фільм, 1976)|Шнар|pl|Blizna (film)}}''» |{{nom}} | |- |align="center" data-sort-value="1980-??-??"|[[Чыкагскі кінафестываль 1980|1980]] |{{нп5|Прэмія «Залаты Х’юга» за найлепшы мастацкі фільм|«''Залаты Х’юга''» за найлепшы мастацкі фільм|fr|Gold Hugo}} |«''{{нп5|Аматар (фільм, 1979)|Аматар|pl|Amator (film 1979)}}''» |{{won}} | |- |align="center" data-sort-value="1989-10-??"|[[Чыкагскі кінафестываль 1989|Кастрычнік 1989]] |{{нп5|Прэмія «Залаты Х’юга» за найлепшы мастацкі фільм|«''Залаты Х’юга''» за найлепшы мастацкі фільм|fr|Gold Hugo}} |«''[[Кароткі фільм пра каханне]]''» |{{nom}} | |- |align="center" data-sort-value="1991-10-25"|[[Чыкагскі кінафестываль 1991|11-25.10.1991]] |{{нп5|Прэмія «Залаты Х’юга» за найлепшы мастацкі фільм|«''Залаты Х’юга''» за найлепшы мастацкі фільм|fr|Gold Hugo}} |«''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''» |{{nom}} |<ref name="Chicago Reader, Chicago Film Festival 1991" /> |- |align="center" data-sort-value="1993-10-24"|[[Чыкагскі кінафестываль 1993|08-24.10.1993]] |Спецыяльны прыз журы |«''[[Тры колеры: Сіні]]''» |{{won}} |<ref name="Chicago Reader, Chicago Film Festival 1993" /> |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[BAFTA]] |rowspan="3" align="center" data-sort-value="1995-04-21"|{{нп5|BAFTA (прэмія, 1995)|21.04.1995|en|48th British Academy Film Awards}} |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшую рэжысуру|Прэмія Дэвіда Ліна за дасягненні ў рэжысуры|en|BAFTA Award for Best Direction}} |rowspan="3"|«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="BAFTA 1995" /> |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшы адаптаваны сцэнарый|Найлепшы адаптаваны сцэнарый|en|BAFTA Award for Best Adapted Screenplay}} |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшы неангламоўны фільм|Найлепшы неангламоўны фільм|en|BAFTA Award for Best Film Not in the English Language}} |{{nom}} |} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="ASECAN 1994">{{cite web|url=http://asecan-cine.blogspot.com/2001/05/1994-xii-premios-asecan.html|title=1994: XII PREMIOS ASECAN|author=|date=2001-05-01|publisher=Блог Асацыяцыі пісьменнікаў і кінасцэнарыстаў Андалузіі|lang=es|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210826134334/http://asecan-cine.blogspot.com/2001/05/1994-xii-premios-asecan.html|archivedate=2021-08-26|deadlink=no}}</ref> <ref name="BAFTA 1995">{{cite web|url=http://awards.bafta.org/award/1995/film|title=Film in 1995|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[BAFTA]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220615130923/http://awards.bafta.org/award/1995/film|archivedate=2022-06-15|deadlink=no}}</ref> <ref name="Berlinale 1980">{{cite web|url=https://www.berlinale.de/en/archive/jahresarchive/1980/03_preistraeger_1980/03_preistraeger_1980.html|title=Prizes & Honours 1980|author=|date=|publisher=Сайт [[Берлінскі кінафестываль|Берлінскага кінафестывалю]]|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220427225408/https://www.berlinale.de/en/archive/jahresarchive/1980/03_preistraeger_1980/03_preistraeger_1980.html|archivedate=2022-04-27|deadlink=no}}</ref> <ref name="Berlinale 1994">{{cite web|url=https://www.berlinale.de/en/archive/jahresarchive/1994/03_preistraeger_1994/03_preistraeger_1994.html|title=Prizes & Honours 1994|author=|date=|publisher=Сайт [[Берлінскі кінафестываль|Берлінскага кінафестывалю]]|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220611161954/https://www.berlinale.de/en/archive/jahresarchive/1994/03_preistraeger_1994/03_preistraeger_1994.html|archivedate=2022-06-11|deadlink=no}}</ref> <ref name="Biennale 1993">{{cite web|url=http://asac.labiennale.org/it/passpres/cinema/annali.php?m=66&c=p|title=50. Mostra Internazionale d’Arte Cinematografica|author=|date=|publisher=la Biennale di Venezia: Archivio Storico delle Arti Contemporanee|lang=it|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220714055806/http://asac.labiennale.org/it/passpres/cinema/annali.php?m=66&c=p|archivedate=2022-07-14|deadlink=no}}</ref> <ref name="Bodil 1990">{{cite web|url=http://www.bodilprisen.dk/aar-for-aar/1990-2/|title=1990|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Бодыль (прэмія)|Бодыль]]''»|lang=da|accessdate=2021-10-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211020014207/http://www.bodilprisen.dk/aar-for-aar/1990-2/|archivedate=2021-10-20|deadlink=yes}}</ref> <ref name="Bodil 1991">{{cite web|url=http://www.bodilprisen.dk/aar-for-aar/1991-2/|title=1991|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Бодыль (прэмія)|Бодыль]]''»|lang=da|accessdate=2021-11-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211102082753/http://www.bodilprisen.dk/aar-for-aar/1991-2/|archivedate=2021-11-02|deadlink=yes}}</ref> <ref name="Bodil 1995">{{cite web|url=http://www.bodilprisen.dk/aar-for-aar/1995-2/|title=1995|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Бодыль (прэмія)|Бодыль]]''»|lang=da|accessdate=2022-04-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220410035444/http://www.bodilprisen.dk/aar-for-aar/1995-2/|archivedate=2022-04-10|deadlink=yes}}</ref> <ref name="Cannes, Krotki film o zabijaniu">{{cite web|url=https://www.festival-cannes.com/fr/films/krotki-film-o-zabijaniu|title=Krotki film o zabijaniu|publisher=Сайт [[Канскі кінафестываль|Канскага кінафестывалю]]|lang=fr|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211110131112/https://www.festival-cannes.com/fr/films/krotki-film-o-zabijaniu|archivedate=2021-11-10|deadlink=no}}</ref> <ref name="Cannes, La Double Vie de Veronique">{{cite web|url=https://www.festival-cannes.com/en/films/la-double-vie-de-veronique|title=La Double Vie de Veronique|author=|date=|publisher=Сайт [[Канскі кінафестываль|Канскага кінафестывалю]]|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220118192614/http://www.festival-cannes.com/en/films/la-double-vie-de-veronique|archivedate=2022-01-18|deadlink=no}}</ref> <ref name="Cannes, Trois couleurs: Rouge">{{cite web|url=https://www.festival-cannes.com/fr/films/trois-couleurs-rouge|title=Trois couleurs Rouge|author=|date=|publisher=Сайт [[Канскі кінафестываль|Канскага кінафестывалю]]|lang=fr|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210801083245/https://www.festival-cannes.com/fr/films/trois-couleurs-rouge|archivedate=2021-08-01|deadlink=no}}</ref> <ref name="César 1994">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-1994/|title=La Cérémonie des César 1994|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220310060300/https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-1994/|archivedate=2022-03-10|deadlink=no}}</ref> <ref name="César 1995">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-1995/|title=La Cérémonie des César 1995|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220310011514/https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-1995/|archivedate=2022-03-10|deadlink=no}}</ref> <ref name="Chicago Reader, Chicago Film Festival 1991">{{cite web|url=https://www.chicagoreader.com/chicago/the-27th-chicago-international-film-festival/Content?oid=878442|title=27th Chicago International Film Festival|author=|date=1991-10-17|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Chicago Reader||en|Chicago Reader}}''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=|archivedate=|deadlink=no}}</ref> <ref name="Chicago Reader, Chicago Film Festival 1993">{{cite web|url=https://www.chicagoreader.com/chicago/29th-chicago-international-film-festival-mired-in-the-present/Content?oid=882916|title=29th Chicago International Film Festival: Mired in the Present|author=Jonathan Rosenbaum|date=1993-10-07|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Chicago Reader||en|Chicago Reader}}''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210801140711/https://www.chicagoreader.com/chicago/29th-chicago-international-film-festival-mired-in-the-present/Content?oid=882916|archivedate=2021-08-01|deadlink=no}}</ref> <ref name="Chlotrudis 2005">{{cite web|url=https://chlotrudis.org/awards/past-awards/2005-11th-annual-awards-march-20-2005/|title=2005, 11th Annual Awards, March 20, 2005|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''{{нп5|Хлатрудзіс||fr|Chlotrudis Awards}}''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210509033011/https://chlotrudis.org/awards/past-awards/2005-11th-annual-awards-march-20-2005/|archivedate=2021-05-09|deadlink=no}}</ref> <ref name="Cóndor de Plata 1992">{{cite web|url=http://www.cronistasdecine.org.ar/content/view/142/41|title=Ganadores de la 40º Entrega de los Premios Cóndor de Plata|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Аргенціны|Асацыяцыі кінакрытыкаў Аргенціны|en|Argentine Film Critics Association}}|lang=es|accessdate=2010-02-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100208210842/http://www.cronistasdecine.org.ar/content/view/142/41|archivedate=2010-02-08|deadlink=yes}}</ref> <ref name="Danmarks Film Akademi, Robert 1990">{{cite web|url=https://filmakademiet.dk/robert-vindere/|title=Robert Vindere Arkiv — Danmarks Film Akademi|author=|date=|publisher=Сайт «''Danmarks Film Akademi''»|lang=da|accessdate=2019-09-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171213202638/https://filmakademiet.dk/robert-vindere/|archivedate=2017-12-13|deadurl=yes}}</ref> <ref name="EFA, Nominations 2002">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/2002.100.0.html|title=2002: The Nominations|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190720125139/https://www.europeanfilmacademy.org/2002.100.0.html|archivedate=2019-07-20|deadlink=no}}</ref> <ref name="EFA, Winners 2002">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-2002.71.0.html|title=2002: The Winners|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190418125535/https://www.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-2002.71.0.html|archivedate=2019-04-18|deadlink=no}}</ref> <ref name="FilmAffinity, Goya 1994">{{cite web|url=https://www.filmaffinity.com/en/awards.php?award_id=goya&year=1994|title=Goya Awards (1994) - Spain|author=|date=|publisher=Сайт «''[[FilmAffinity]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211009214440/https://www.filmaffinity.com/en/awards.php?award_id=goya&year=1994|archivedate=2021-10-09|deadlink=no}}</ref> <ref name="Filmfest München, One Future Preis">{{cite web|url=https://www.filmfest-muenchen.de/en/festival/preise-preistraeger/one-future-preis/|title=ONE-FUTURE-PRIZE — Filmfest München|publisher=Афіцыйны сайт [[Мюнхенскі кінафестываль|Мюнхенскага кінафестывалю]]|lang=en|accessdate=2019-09-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210520071441/https://www.filmfest-muenchen.de/en/festival/preise-preistraeger/one-future-preis/|archivedate=2021-05-20|deadlink=yes}}</ref> <ref name="FPFF, Laureaci 1976">{{cite web|url=https://festiwalgdynia.pl/wirtualny_festiwal/laureaci/?edycja=1976|title=Archiwum {{!}} 1976 {{!}} Laureaci|publisher=Сайт [[Фестываль польскага мастацкага кіно|Фестывалю польскага мастацкага кіно]]|lang=pl|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210801195132/https://festiwalgdynia.pl/wirtualny_festiwal/laureaci/?edycja=1976|archivedate=2021-08-01|deadlink=no}}</ref> <ref name="FPFF, Laureaci 1979">{{cite web|url=https://festiwalgdynia.pl/wirtualny_festiwal/laureaci/?edycja=1979|title=Archiwum {{!}} 1979 {{!}} Laureaci|publisher=Сайт [[Фестываль польскага мастацкага кіно|Фестывалю польскага мастацкага кіно]]|lang=pl|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210728202142/https://festiwalgdynia.pl/wirtualny_festiwal/laureaci/?edycja=1979|archivedate=2021-07-28|deadlink=no}}</ref> <ref name="FPFF, Laureaci 1981">{{cite web|url=https://festiwalgdynia.pl/wirtualny_festiwal/laureaci/?edycja=1981|title=Archiwum {{!}} 1981 {{!}} Laureaci|publisher=Сайт [[Фестываль польскага мастацкага кіно|Фестывалю польскага мастацкага кіно]]|lang=pl|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210727183318/https://festiwalgdynia.pl/wirtualny_festiwal/laureaci/?edycja=1981|archivedate=2021-07-27|deadlink=no}}</ref> <ref name="FPFF, Laureaci 1987">{{cite web|url=https://festiwalgdynia.pl/wirtualny_festiwal/laureaci/?edycja=1987|title=Archiwum {{!}} 1987 {{!}} Laureaci|publisher=Сайт [[Фестываль польскага мастацкага кіно|Фестывалю польскага мастацкага кіно]]|lang=pl|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210820211219/https://festiwalgdynia.pl/wirtualny_festiwal/laureaci/?edycja=1987|archivedate=2021-08-20|deadlink=no}}</ref> <ref name="FPFF, Laureaci 1988">{{cite web|url=https://festiwalgdynia.pl/wirtualny_festiwal/laureaci/?edycja=1988|title=Archiwum {{!}} 1988 {{!}} Laureaci|publisher=Сайт [[Фестываль польскага мастацкага кіно|Фестывалю польскага мастацкага кіно]]|lang=pl|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210731085724/https://festiwalgdynia.pl/wirtualny_festiwal/laureaci/?edycja=1988|archivedate=2021-07-31|deadlink=no}}</ref> <ref name="IMDb, Krzysztof Kieslowski awards">{{cite web|url=https://www.imdb.com/name/nm0001425/awards|title=Krzysztof Kieslowski {{!}} Awards|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220330011944/https://www.imdb.com/name/nm0001425/awards|archivedate=2022-03-30|deadlink=no}}</ref> <ref name="IMDb, ACCA 1994">{{cite web|url=https://www.imdb.com/event/ev0002990/1994/1|title=Awards Circuit Community Awards (1994)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220422052840/https://www.imdb.com/event/ev0002990/1994/1|archivedate=2022-04-22|deadlink=no}}</ref> <ref name="LAFCA 1993">{{cite web|url=http://www.lafca.net/Years/1993.php|title=19th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса|Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]]|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220419153636/http://www.lafca.net/Years/1993.php|archivedate=2022-04-19|deadlink=no}}</ref> <ref name="LAFCA 1994">{{cite web|url=http://www.lafca.net/Years/1994.php|title=20th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса|Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]]|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220419130234/http://www.lafca.net/Years/1994.php|archivedate=2022-04-19|deadlink=no}}</ref> <ref name="La Vanguardia, 31 Mayo 1994">{{cite web|url=http://hemeroteca.lavanguardia.com/preview/1994/06/02/pagina-53/34390976/pdf.html|title=Edición del martes, 31 mayo 1994, página 53|author=|date=1994-05-31|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|La Vanguardia||es|La Vanguardia}}''»|lang=es|accessdate=2022-07-30|archiveurl=|archivedate=|deadlink=no}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, Independent Spirit 1994">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1995-03-27-ca-47721-story.html|title=‘Pulp Fiction’ Wings It at Independent Spirit Awards : Movies: ‘Spanking the Monkey’ and ‘Bullets Over Broadway’ also take multiple awards at Santa Monica event embracing mostly non-studio-produced films.|author=Richard Natale|date=1995-03-27|publisher=Сайт газеты «''[[Los Angeles Times]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308002721/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1995-03-27-ca-47721-story.html|archivedate=2021-03-08|deadlink=no}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, LAFCA 1993">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1993-12-13-ca-1521-story.html|title=L.A. Critics Pick ‘Schindler’s List’ as Best Picture : Awards: Best director honors, however, go to Jane Campion for ‘The Piano,’ which wins in five categories. Anthony Hopkins and Holly Hunter win acting nods.|author=David J. Fox, Charles Champlin|date=1993-12-13|publisher=Сайт газеты «''[[Los Angeles Times]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211220101544/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1993-12-13-ca-1521-story.html|archivedate=2021-12-20|deadlink=no}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, LAFCA 1994">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-12-11-mn-7795-story.html|title=‘Pulp Fiction,’ Tarantino Win L.A. Film Critics Awards : Movies: John Travolta is named best actor for role in the action-thriller. Jessica Lange wins for ‘Blue Sky.’|author=Susan King, Kevin Thomas|date=1994-12-11|publisher=Сайт газеты «''[[Los Angeles Times]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200831213218/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-12-11-mn-7795-story.html|archivedate=2020-08-31|deadlink=no}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, NYFCC 1994">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-12-16-ca-9800-story.html|title=N.Y. Critics Go Own Way, Pick ‘Quiz’ : Movies: Unlike with other critics’ groups, Robert Redford’s film takes the top prize. Quentin Tarantino’s ‘Pulp Fiction’ wins best director and screenplay.|author=John Anderson|date=1994-12-16|publisher=Сайт газеты «''[[Los Angeles Times]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200831213527/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-12-16-ca-9800-story.html|archivedate=2020-08-31|deadlink=no}}</ref> <ref name="Moscow Film Festival 1979">{{cite web|url=http://www.moscowfilmfestival.ru/30/archive/1979.html|title=архив ММКФ {{!}} 1979|author=|date=|publisher=Сайт [[Маскоўскі міжнародны кінафестываль|Маскоўскага кінафестывалю]]|lang=ru|accessdate=2008-10-22|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081022133603/http://www.moscowfilmfestival.ru/30/archive/1979.html|archivedate=2008-10-22|deadlink=yes}}</ref> <ref name="Mostra 1989">{{cite web|url=http://43.mostra.org/br/arquivo_interno/13-13a.-MOSTRA|title=13ª MOSTRA|author=|date=|publisher=Сайт [[Міжнародны кінафестываль у Сан-Паўлу|Міжнароднага кінафестывалю у Сан-Паўлу]]|lang=pt|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624035822/https://43.mostra.org/br/arquivo_interno/13-13a.-MOSTRA|archivedate=2021-06-24|deadlink=no}}</ref> <ref name="New York Times, NYFCC 1994">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/1994/12/16/movies/critics-honor-pulp-fiction-and-quiz-show.html|title=Critics Honor 'Pulp Fiction' And 'Quiz Show'|author={{нп5|Джанет Маслін|Janet Maslin|en|Janet Maslin}}|date=1994-12-16|publisher=Сайт газеты «''[[The New York Times]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201122205138/https://www.nytimes.com/1994/12/16/movies/critics-honor-pulp-fiction-and-quiz-show.html|archivedate=2020-11-22|deadlink=no}}</ref> <ref name="Orły 2001, Nominacje">{{cite web|url=http://pnf.pl/nominations/2001/|title=Orły: Nominacje wg roku – 2001|author=|date=|publisher=Сайт кінапрэміі «''[[Польская кінапрэмія «Арлы»|Арлы]]''»|lang=pl|accessdate=2022-07-30|archiveurl=|archivedate=|deadlink=no}}</ref> <ref name="Oscar 1995">{{cite web|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1995|title=The 67th Academy Awards — 1995|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Оскар]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220717110821/https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1995|archivedate=2022-07-17|deadlink=no}}</ref> <ref name="Playback, Vancouver Film Festival 1994">{{cite web|url=https://playbackonline.ca/1994/09/26/3814-19940926/|title=Vancouver International Film Festival|author=|date=1994-09-26|publisher=Сайт «''Playback''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211029110637/https://playbackonline.ca/1994/09/26/3814-19940926/|archivedate=2021-10-29|deadlink=no}}</ref> <ref name="SFCC 1989">{{cite web|url=https://www.syndicatdelacritique.com/page-prix-sfcc/1989|title=Prix SFCC de la Critique 1989|author=|date=|publisher=Сайт [[Французскі сіндыкат крытыкаў кіно і тэлебачання|Французскага сіндыката крытыкаў кіно і тэлебачання]]|lang=fr|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211019173147/https://www.syndicatdelacritique.com/page-prix-sfcc/1989|archivedate=2021-10-19|deadlink=no}}</ref> <ref name="SFCC 1990">{{cite web|url=https://www.syndicatdelacritique.com/page-prix-sfcc/1990|title=Prix SFCC de la Critique 1990|author=|date=|publisher=Сайт [[Французскі сіндыкат крытыкаў кіно і тэлебачання|Французскага сіндыката крытыкаў кіно і тэлебачання]]|lang=fr|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220102074135/https://www.syndicatdelacritique.com/page-prix-sfcc/1990|archivedate=2022-01-02|deadlink=no}}</ref> <ref name="SFCC 1991">{{cite web|url=https://www.syndicatdelacritique.com/page-prix-sfcc/1991|title=Prix SFCC de la Critique 1991|author=|date=|publisher=Сайт [[Французскі сіндыкат крытыкаў кіно і тэлебачання|Французскага сіндыката крытыкаў кіно і тэлебачання]]|lang=fr|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220615130314/https://www.syndicatdelacritique.com/page-prix-sfcc/1991|archivedate=2022-06-15|deadlink=no}}</ref> <ref name="SFCC 1994">{{cite web|url=https://www.syndicatdelacritique.com/page-prix-sfcc/1994|title=Prix SFCC de la Critique 1994|author=|date=|publisher=Сайт [[Французскі сіндыкат крытыкаў кіно і тэлебачання|Французскага сіндыката крытыкаў кіно і тэлебачання]]|lang=fr|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211029174704/https://www.syndicatdelacritique.com/page-prix-sfcc/1994|archivedate=2021-10-29|deadlink=no}}</ref> <ref name="SSIFF 1988">{{cite web|url=https://www.sansebastianfestival.com/1988/awards_and_jury_members/awards/1/83/in|title=San Sebastián Film Festival — 36 edition. 1988 Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Міжнародны кінафестываль у Сан-Себасцьяне|Міжнароднага кінафестывалю ў Сан-Себасцьяне]]|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210417054547/https://www.sansebastianfestival.com/1988/awards_and_jury_members/awards/1/83/in|archivedate=2021-04-17|deadlink=no}}</ref> <ref name="SSIFF 1989">{{cite web|url=https://www.sansebastianfestival.com/1989/awards_and_jury_members/awards/1/84/in|title=San Sebastián Film Festival — 37 edition. 1989 Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Міжнародны кінафестываль у Сан-Себасцьяне|Міжнароднага кінафестывалю ў Сан-Себасцьяне]]|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210421072427/https://www.sansebastianfestival.com/1989/awards_and_jury_members/awards/1/84/in|archivedate=2021-04-21|deadlink=no}}</ref> <ref name="Turia 1994">{{cite web|url=http://www.carteleraturia.com/iii-premis-turia-1994/|title=III Premis Turia 1994|author=|date=|publisher=Сайт «''Cartelera Turia''»|lang=|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220123210139/https://www.carteleraturia.com/iii-premis-turia-1994/|archivedate=2022-01-23|deadlink=no}}</ref> <ref name="Turia 1995">{{cite web|url=http://www.carteleraturia.com/iv-premis-turia-1995/|title=IV Premis Turia 1995|author=|date=|publisher=Сайт «''Cartelera Turia''»|lang=|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220124022008/https://www.carteleraturia.com/iv-premis-turia-1995/|archivedate=2022-01-24|deadlink=no}}</ref> <ref name="Variety, CFCA 1995">{{cite web|url=https://variety.com/1995/film/features/dreams-takes-chi-crix-nod-99124074/|title=‘Dreams’ Takes Chi Crix Nod|author=|date=1995-03-19|publisher=Сайт часопіса «''[[Variety]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200803153609/https://variety.com/1995/film/features/dreams-takes-chi-crix-nod-99124074/|archivedate=2020-08-03|deadlink=no}}</ref> <ref name="Warszawski Festiwal Filmowy 1991">{{cite web|url=https://wff.pl/pl/about-wff/history/7-edition|title=7. Warszawski Festiwal Filmowy — 1991|author=|date=|publisher=Сайт [[Варшаўскі кінафестываль|Варшаўскага кінафестывалю]]|lang=pl|accessdate=2022-07-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191021143550/https://wff.pl/pl/about-wff/history/7-edition|archivedate=2019-10-21|deadlink=no}}</ref> }} == Спасылкі == * [https://www.imdb.com/name/nm0001425/awards Спіс узнагарод і намінацый Кшыштафа Кеслёўскага] на сайце «''[[Internet Movie Database]]''» [[Катэгорыя:Спісы ўзнагарод паводле лаўрэатаў|Кеслёўскі Кшыштаф]] [[Катэгорыя:Кшыштаф Кеслёўскі]] b51lc1z1uag2nuhmwwdawy3l7hpt8yr 2 715201 4186606 4186567 2022-08-14T12:31:40Z Waren1 111894 дапаўненне: Зноскі wikitext text/x-wiki {{Загатоўка раздзела}} {{арфаграфія}} <br/> {{Храм |Тып храма = Праваслаўны храм |Беларуская назва = Знаменская царква (Дубровіцы) |Арыгінальная назва = {{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах|}} |Выява = Дубровицкая церковь 23мая2022.jpg |Подпіс выявы = Агульны выгляд храма з боку галоўнага ўваходу |Шырыня выявы = 330 |Сучасны статус = |Краіна = Расія |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = Пасёлак |Месцазнаходжанне = Дубровіцы,<br/>гарадская акруга [[Падольск]],<br/>[[Маскоўская вобласць]] |lat_dir = N|lat_deg = 55|lat_min = 26|lat_sec = 28.67 |lon_dir = E|lon_deg = 37|lon_min = 29|lon_sec = 39.87 |region = RU |CoordScale = |Канфесія = [[Праваслаўе]] |Епархія = Падольская <br>(Маскоўская [[мітраполія]] [[Руская Праваслаўная Царква|РПЦ]]) |Ордэнская прыналежнасць = |Тып будынка = [[Царква]] |Архітэктурны стыль = [[Барока]] (Галіцынскі стыль) |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = Барыс Галіцын<br/>пры ўдзеле [[Пётр I (імператар расійскі)|цара Пятра I]] |Першае згадванне = [[1698]] |Заснаванне = [[22 ліпеня]] [[1690]] |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = [[1930]] |Пачатак будаўніцтва = [[1690]] |Заканчэнне будаўніцтва = [[1704]] |Рэліквіі = |Сучасны стан = Дзеючы, рэстаўруецца |Сайт = [http://www.dubrovitsy-hram.ru/ dubrovitsy-hram.ru] <small>(руск.)</small> |Commons = Church of the Theotokos of the Sign (Dubrovitsy) }} <!-- Карта Дубровіцы --> <mapframe text="Карта '''Дубровіцы''' (клікніце па карце, каб павялічыць яе)" Wikimedia | © OpenStreetMap width=340 height=250 zoom=13 latitude=55.441351 longitude=37.494458> { "type": "FeatureCollection", "features": [ { "type": "Feature", "properties": { "title": "", "description": "", "marker-symbol": "religious-christian", "marker-size": "large", "marker-color": "f00" }, "geometry": { "type": "Point", "coordinates": [ 37.494458, 55.441351 ] } } ] }</mapframe> '''Знаменская царква''' ці Царква Азнакі Прасвятой Багародзіцы у Дубровіцах ({{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах}}) — [[Парафія|парафіяльны]] [[храм]] Падольскай [[Епархія|епархіі]] [[Руская Праваслаўная Царква|Рускай праваслаўнай царквы]]. Галоўны прастол храма асвечаны ў гонар [[Ікона|іконы]] [[Дзева Марыя|Божай Маці]] [[Дабравешчанне Прасвятой Багародзіцы|«Знаменне»]]. Размешчаны ў пасёлку Дубровіцы ў 4 км ад [[Падольск]]а [[Маскоўская вобласць|Маскоўскай вобласці]], [[Расія]]. [[Царква (збудаванне)|Царква]] з'яўляецца цэнтральнай часткай [[Архітэктурны ансамбль|архітэктурнага ансамбля]] сядзібы Дубровіцы, якая некалі належала прадстаўнікам [[Дваране|дваранскіх]] сем'яў Марозавых, Галіцыных і Дзмітрыевых-Мамонавых. Вядома царква сваёй унікальнай архітэктурай у стылі барока, незвычайнай для рускага царкоўнага [[дойлідства]], а таксама таямнічай гісторыяй стварэння, да якога прыклаў руку сам цар [[Пётр I (імператар расійскі)|Пётр I]]. Храм мае статус Аб’екта культурнай спадчыны [[Расія|РФ]]<ref>{{cite web|author = |url = https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 |title = Культурная спадчына РФ. Аб'ект № 501410413080086 |lang = ru |website = ru-monuments.toolforge.org |date = |access-date = 2022-08-04|deadlink = no|archive-url = |archive-date = }}</ref>. Настаяцель — протаіерэй Андрэй Грыцышын. [[Файл:Banner PodolskyDistrict 0147.jpg|835px]] <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Boris Alexeevich Golitsyn.jpg |Барыс Аляксеевіч Галіцын, фундатар царквы |Файл:Metropolitan Stephen Yavorsky.jpg |Экзарх, мітрапаліт Разанскі і Мурамскі Стэфан |Файл:Dmitriev-Mamonov Alexandr Matveevich.jpg |Аляксандр Мацвеевіч Дзмітрыеў-Мамонаў, гаспадар сядзібы |Файл:Рихтер Фёдор Фёдорович (1857).jpg |Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр, архітэктар |Файл:Filaret (Drozdov) by Gau.jpg |Мітрапаліт Маскоўскі і Каломенскі Філарэт |Файл:Дубровицы, храм Знамения и взорванная колокольня, 1930 г.jpg |Знаменская царква і ўзарваная званіца, 1931 год |Файл:Metropolitan Juvenal (Poyarkov) (22.09.2016).jpg |Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій }} |} == Гісторыя == === Будаўніцтва храма === Будаўніцтва Знаменскай царквы адносіцца да часоў, калі сядзібай Дубровіцы валодаў князь Барыс Аляксеевіч Галіцын<br/> (1641—1714), выхавальнік маладога Пятра I. Закладка каменнага храма была праведзена 22 ліпеня (1 жніўня) 1690 года на месцы драўлянай царквы [[Ілья (прарок)|Іллі Прарока]]. Драўляную Ільінскую царкву разабралі і перанеслі ў найбліжэйшую вёску Лемяшэва ({{lang-ru|Лемешево|}}). Будаўніцтва царквы вялося 14 гадоў - з 1690 па 1704 год. Сам цар Пётр I удзельнічаў у ажыццяўленні грандыёзнай задумы Б. А. Галіцына{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=7.}}. Царква будавалася з мясцовага белага каменя, які паўсюль сустракаецца ў Падольскім краі. У будаўніцтве ўдзельнічалі замежныя майстры, запрошаныя князем Галіцыным спецыяльна для гэтай мэты. Архітэктар і некалькі разьбяроў і скульптараў, верагодна, былі запрошаны з-за мяжы, а асноўнымі іх памагатымі былі прыгонныя рускія муляры. Імя галоўнага архітэктара невядома, існуе мноства здагадак, але даць адназначны адказ з-за адсутнасці дакументаў да гэтага часу не ўдалося{{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=25.}}. Працы па ўзвядзенні царквы вяліся толькі ўлетку. У зімовы перыяд працавалі ў бараках, дзе адны майстры выконвалі разьбярства па камені, а іншыя - таўклі шкло і [[Гіпс|алебастр]], якія дадаваліся ў [[Вапна|вапну]] пры кладцы блокаў сцяны. Царква выканана з рэдкім мастацкім майстэрствам у стылі [[барока]]. Вялікае [[асвячэнне]] царквы здзейсніў 11 (22) лютага 1704 года [[экзарх]], [[мітрапаліт]] [[Разань|Разанскі]] і [[Мурам]]скі Стэфан (Яварскі). На [[Богаслужэнне|богаслужэнні]] ў гэты дзень прысутнічалі цар Пётр I і яго сын царэвіч Аляксей, духоўныя і шляхетныя свецкія асобы. Урачыстасці з гэтай нагоды працягваліся цэлы тыдзень і на іх запрасілі ўсіх мясцовых жыхароў{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=9—10.}}. === Новыя ўладальнікі сядзібы === Да сярэдзіны XVIII стагоддзя на паўднёвы захад ад царквы была пабудавана трох'ярусная [[званіца]]. Пад званіцай у 1780-х гадах была асвечана цёплая царква ў імя святых мучанікаў Адрыяна і Наталлі. Пры ўнуку Б. А. Галіцына Сяргею Аляксеевічу ў {{nobr|1750–1753}} гадах пабудаваны сядзібны дом, конны двор, чатыры флігелі, гаспадарчыя пабудовы. У 1781 годзе сядзібу купіў генерал-аншэф князь [[Рыгор Аляксандравіч Пацёмкін]] (1739–1791). Яму не давялося доўга валодаць сядзібай. Улетку 23&nbsp;чэрвеня (4 ліпеня) 1787 года імператрыца [[Кацярына II]] наведала Дубровіцы, каб купіць сядзібу і падарыць яе свайму фаварыту Аляксандру Мацвеевічу Дзмітрыеву-Мамонаву (1758–1803){{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=50.}}. Пры Аляксандры ў Дубровіцах быў перабудаваны сядзібны палац у стылі [[класіцызм]]у. Пасля смерці Аляксандра сядзібу атрымаў у спадчыну яго сын Мацвей. Граф Мацвей Аляксандравіч Дзмітрыеў-Мамонаў (1790–1863) быў адным з самых знакамітых і найбагацейшых людзей Расіі. У пачатку 1820-х гадоў Мацвей правёў перабудову сядзібы накшталт сярэднявечных рыцарскіх замкаў. Па замове Мацвея вакол сядзібы была пабудавана каменная зубчастая агароджа. На паўночны ўсход ад царквы быў створаны [[курган]] і пасаджаны на ім акацыі. Пасля [[Вайна 1812 года|Французска-рускай вайны 1812 гады]] на кургане штогод здзяйснялася [[паніхіда]] па загінуўшых у [[Барадзінская бітва|Барадзінскай бітве]]{{sfn|Православные храмы|2004|с=7.}}. Пры Мацвеі царква доўга пуставала, вельмі састарэла. Рамы ўсё пагнілі і амаль усе вываліліся, ляпніна ад дажджу і снегу размокла і падала на падлогу. Званы пайшлі на гарматы. Спатрэбілася тэрміновая рэстаўрацыя царквы<ref>Цветаев В. Д. Дубровицы. Из дачных впечатлений. — М.: Университетская тип., 1907. — с. 9.{{ref-lang|руск.||}}</ref>. У перыяд, калі граф знаходзіўся пад апекай у Маскве, адбылася першая рэстаўрацыя (1848–1850) царквы. Рэстаўрацыйнымі працамі кіраваў архітэктар Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр (1808–1868). Ён імкнуўся перарабіць царкву ў "[[Русь|старарускім]]" стылі. Лацінскія вершы былі заменены на [[Царкоўнаславянская мова|царкоўнаславянскія]] тэксты. Асвячэнне абноўленай царквы здзейсніў 27 жніўня (8 верасня) 1850 года мітрапаліт Маскоўскі і [[Каломна|Каломенскі]] Філарэт (Драздоў){{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=47.}}. У 1863 годзе ўладальнікам Дубровіц стаў князь Сяргей Міхайлавіч Галіцын (1843–1915). У гэты час у сядзібе абнавілі палац і сядзібны парк. Частка сядзібы была аддадзена пад дачы. Пры царкве дзейнічала трохгадовая царкоўна-прыходская школа, а таксама багадзельня для маламаёмасных сялян. === Пасля рэвалюцыі 1917 года === Пасля [[рэвалюцыя 1917 года ў Расіі]] царква больш за дзесяць гадоў была дзейнай, пакуль у 1929 годзе ў ёй не спыніліся богаслужэнні. У верасні 1931 года званіца была ўзарвана. Царква моцна пацярпела ў 30-х гадах, многія скульптуры [[святы]]х і статуі [[анёл]]аў былі пашкоджаны. З 1930 па 1990 гады быў перыяд закрыцця царквы. У канцы 1950-х гадоў царква знаходзілася ў запусценні. У жніўні 1960 года сядзіба Дубровіцы і царква былі прызнаны помнікамі архітэктуры і ўзяты пад ахову дзяржавы. У 1961 годзе ў Дубровіцах размясціўся [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|Усесаюзны]] інстытут жывёлагадоўлі. Царква перайшла ў распараджэнне гэтага інстытута. Памяшканне царквы выкарыстоўвалася інстытутам у якасці склада. У ходзе рэстаўрацыйных работ 1967–1972 гадоў аднавілі палац і гаспадарчыя будынкі, а рэстаўрацыя царквы, зацягнуўшыся на некалькі дзесяцігоддзяў, і не была завершана. У 1990 годзе царкву вярнулі [[Парафія|вернікам]]. === Аднаўленне богаслужэння ў храме === 22 ліпеня 1990 года, пасля доўгага перапынку, адбылося першае богаслужэнне, а 13 кастрычніка пробашч здзейсніў малебен ля сцен [[алтар]]а з малым асвячэннем храма. Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій благаславіў адкрыццё царквы. Дзіцячая нядзельная школа пры храме існуе з 2003 года, ёсць [[Праваслаўе|праваслаўны]] маладзёжны клуб і тэатральная студыя. У&nbsp;2002–2003 гадах былі праведзены рэстаўрацыйныя работы пры падрыхтоўцы да 300-годдзя царквы. Было выканана абнаўленне [[інтэр'ер]]аў царквы, праведзена добраўпарадкаванне прылеглай тэрыторыі. Адрэстаўравалі [[купал]]ьны [[крыж]], старую згнілую карону замянілі новай. Курган, які знаходзіцца каля царквы, уладкавалі і размясцілі на яго вяршыні назіральную пляцоўку. Унутры царквы, аднавілі [[гарэльеф]]ныя кампазіцыі і скульптуры, на сцены вярнулі лацінскія вершы, адрэстаўравалі [[іканастас]] і [[хоры]]. [[Ікона|Іконы]] рэстаўравалі ў майстэрні [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўнага Гістарычнага музея]] і ў майстэрні [[Дзяржаўная Траццякоўская галерэя|Дзяржаўнай Траццякоўскай галерэі]]. Аднаўленне знешняга ўбрання царквы засталося незавершаным. 7&nbsp;кастрычніка 2009 года Сусветны фонд помнікаў уключыў царкву ў спіс аб'ектаў, якія знаходзяцца пад пагрозай знішчэння. Царква атрымала за намаганні па аднаўленні ўзнагароду 2010 года ад Фонду паслоў ЗША па захаванні культуры. З пачатку 2022 года вядуцца работы па ўзнаўленні трох'яруснай званіцы на ранейшым месцы. На першым ярусе званіцы размяшчаецца [[Хрышчэнне|хрысцільны]] храм. == Архітэктура і ўбранне храма == <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Renovation of the Temple of the Sign.jpg |Знаменская царква у Дубровіцах на літаграфіі Фрыдрыха Дрэгера, 1850 |Файл:Знаменская церковь, Дубровицы 2019 Купол.jpg |Вянчае царкву металічная пазалочаная карона |Файл:Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах. Вид сбоку.jpg |Дэкаратыўныя элементы на фасадзе царквы |Файл:4 Церковь иконы Пресвятой Богородицы Знамение. Дубровицы.jpg |Каля галоўнага ўваходу стаяць дзве белакаменныя статуі |Файл:Dubrovitsy church of Sign (13).JPG |Статуя евангеліста ля цокаля царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 1.jpg |Падкупальная прастора царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 2.jpg |Барочны разны іканастас }} |} === Экстэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст === Iнтэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст == Гл. таксама == * [[Благавешчанне, народнае свята]] == Зноскі == {{reflist|2}} == Літаратура == * {{кніга |аўтар = Греч, А. Н. |частка = Дубровицы |загаловак = Ольгово. Дубровицы |адказны = Под ред. Ив. Лазаревского и В. Згура |месца = М.–Л. |выданне = Вып. 4 |выдавецтва = Гос. изд-во |год = 1925 |старонак = 132 |старонкі = 69–116 |серыя = Подмосковные музеи. Путеводители |тыраж = 3000 |ref = Греч А. Н. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |загаловак = Православные храмы (журнал) |выданне = № 4 |год = 2014 |старонак = 31 |серыя = Путешествие по святым местам |ref = Православные храмы }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Семёнов, К. А. |загаловак = Преславное Знамение: К трёхсотлетнему юбилею Великого освящения храма Знамения Пресвятой Богородицы в селе Дубровицы 1704—2004 |месца = Дубровицы |год = 2004 |старонак = 91 |тыраж = 5000 |ref = Семёнов К. А. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Тарунов, А. М. |загаловак = Дубровицы |месца = М. |выдавецтва = Московский рабочий |год = 1991 |старонак = 112, [16] |серыя = Памятники Подмосковья |isbn = 5-239-01177-X |тыраж = 45000 |ref = Тарунов А. М. }} {{ref-lang|руск.||}} == Спасылкі == * {{cite web 2 |title = Дубровицы. Церковь иконы Божией Матери "Знамение" |url = https://sobory.ru/article/?object=00451 |website = Соборы.Ru |accessdate = 2022-08-03 |lang = ru |showlang = yes }} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220803073241/https://sobory.ru/article/?object=00451|date=03 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |title=Дубровицы. Музей, которого нет |website=Дубровицы.Ru |accessdate=04.08.2022 |lang=ru |showlang=yes}} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220804081805/https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |date=04 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://www.google.com/maps/@55.4413606,37.4945557,3a,90y,69.01h,88.32t/data=!3m7!1e1!3m5!1sAF1QipPOvfgS8aXRZ7AUmquDrIoaQOzxXGVcesVgwpkY!2e10!3e12!7i10240!8i5120|title=3D View Google – інтэр'ер царквы, 2021 |website=[[Google Maps]] |accessdate=04.08.2022 }} * <div style="font-size:100%;">🎦 {{youtube|https://www.youtube.com/watch?v=|Jv93F7Cw2KQ|Дубровицы. Церковь Знамения Пресвятой Богородицы - Ombio Productions}}</div> {{Партал|Архітэктура}} <!-- Аб’ект культурнай спадчыны РФ --> <div style="clear:none; float:right;"> <div style="border:1px solid #ccc; background: #fff; border-right:3px solid #ccc; border-bottom:3px solid #ccc; text-align: center; padding:3px; font-size: smaller; line-height: 1.3; margin-right: 4px; width: 250px;"><div style="width:100%">[[Выява:Coat of Arms of the Russian Federation 2.svg|30px|link=|Герб Расіі]]&nbsp;<span title="Аб’ект культурнай спадчыны РФ" style="margin-left: 0.2em; font-size: 100%;">'''Аб’ект культурнай спадчыны РФ''' <span class="noprint" style="white-space:nowrap;">[https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 № 501410413080086] (руск.)</span></div> </div> </div> [[:Катэгорыя:Праваслаўныя храмы Масквы]] [[:Катэгорыя:Храмы паводле алфавіта]] [[:Катэгорыя:З’явіліся ў 1704 годзе]] [[:Катэгорыя:Аб’екты культурнай спадчыны Расіі]] [[:Катэгорыя:Маскоўскае барока]] ahtqtlg1h5eihe3jc6fb051z1riy2fk 4186607 4186606 2022-08-14T12:35:48Z Waren1 111894 афармленне wikitext text/x-wiki {{Загатоўка раздзела}} {{арфаграфія}} <br/> {{Храм |Тып храма = Праваслаўны храм |Беларуская назва = Знаменская царква (Дубровіцы) |Арыгінальная назва = {{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах|}} |Выява = Дубровицкая церковь 23мая2022.jpg |Подпіс выявы = Агульны выгляд храма з боку галоўнага ўваходу |Шырыня выявы = 330 |Сучасны статус = |Краіна = Расія |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = Пасёлак |Месцазнаходжанне = Дубровіцы,<br/>гарадская акруга [[Падольск]],<br/>[[Маскоўская вобласць]] |lat_dir = N|lat_deg = 55|lat_min = 26|lat_sec = 28.67 |lon_dir = E|lon_deg = 37|lon_min = 29|lon_sec = 39.87 |region = RU |CoordScale = |Канфесія = [[Праваслаўе]] |Епархія = Падольская <br>(Маскоўская [[мітраполія]] [[Руская Праваслаўная Царква|РПЦ]]) |Ордэнская прыналежнасць = |Тып будынка = [[Царква]] |Архітэктурны стыль = [[Барока]] (Галіцынскі стыль) |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = Барыс Галіцын<br/>пры ўдзеле [[Пётр I (імператар расійскі)|цара Пятра I]] |Першае згадванне = [[1698]] |Заснаванне = [[22 ліпеня]] [[1690]] |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = [[1930]] |Пачатак будаўніцтва = [[1690]] |Заканчэнне будаўніцтва = [[1704]] |Рэліквіі = |Сучасны стан = Дзеючы, рэстаўруецца |Сайт = [http://www.dubrovitsy-hram.ru/ dubrovitsy-hram.ru] <small>(руск.)</small> |Commons = Church of the Theotokos of the Sign (Dubrovitsy) }} <!-- Карта Дубровіцы --> <mapframe text="Карта '''Дубровіцы''' (клікніце па карце, каб павялічыць яе)" Wikimedia | © OpenStreetMap width=340 height=250 zoom=13 latitude=55.441351 longitude=37.494458> { "type": "FeatureCollection", "features": [ { "type": "Feature", "properties": { "title": "", "description": "", "marker-symbol": "religious-christian", "marker-size": "large", "marker-color": "f00" }, "geometry": { "type": "Point", "coordinates": [ 37.494458, 55.441351 ] } } ] }</mapframe> '''Знаменская царква''' ці Царква Азнакі Прасвятой Багародзіцы у Дубровіцах ({{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах}}) — [[Парафія|парафіяльны]] [[храм]] Падольскай [[Епархія|епархіі]] [[Руская Праваслаўная Царква|Рускай праваслаўнай царквы]]. Галоўны прастол храма асвечаны ў гонар [[Ікона|іконы]] [[Дзева Марыя|Божай Маці]] [[Дабравешчанне Прасвятой Багародзіцы|«Знаменне»]]. Размешчаны ў пасёлку Дубровіцы ў 4 км ад [[Падольск]]а [[Маскоўская вобласць|Маскоўскай вобласці]], [[Расія]]. [[Царква (збудаванне)|Царква]] з'яўляецца цэнтральнай часткай [[Архітэктурны ансамбль|архітэктурнага ансамбля]] сядзібы Дубровіцы, якая некалі належала прадстаўнікам [[Дваране|дваранскіх]] сем'яў Марозавых, Галіцыных і Дзмітрыевых-Мамонавых. Вядома царква сваёй унікальнай архітэктурай у стылі барока, незвычайнай для рускага царкоўнага [[дойлідства]], а таксама таямнічай гісторыяй стварэння, да якога прыклаў руку сам цар [[Пётр I (імператар расійскі)|Пётр I]]. Храм мае статус Аб’екта культурнай спадчыны [[Расія|РФ]]<ref>{{cite web|author = |url = https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 |title = Культурная спадчына РФ. Аб'ект № 501410413080086 |lang = ru |website = ru-monuments.toolforge.org |date = |access-date = 2022-08-04|deadlink = no|archive-url = |archive-date = }}</ref>. Настаяцель — протаіерэй Андрэй Грыцышын. [[Файл:Banner PodolskyDistrict 0147.jpg|835px]] <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Boris Alexeevich Golitsyn.jpg |Барыс Аляксеевіч Галіцын, фундатар царквы |Файл:Metropolitan Stephen Yavorsky.jpg |Экзарх, мітрапаліт Разанскі і Мурамскі Стэфан |Файл:Dmitriev-Mamonov Alexandr Matveevich.jpg |Аляксандр Мацвеевіч Дзмітрыеў-Мамонаў, гаспадар сядзібы |Файл:Рихтер Фёдор Фёдорович (1857).jpg |Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр, архітэктар |Файл:Filaret (Drozdov) by Gau.jpg |Мітрапаліт Маскоўскі і Каломенскі Філарэт |Файл:Дубровицы, храм Знамения и взорванная колокольня, 1930 г.jpg |Знаменская царква і ўзарваная званіца, 1931 год |Файл:Metropolitan Juvenal (Poyarkov) (22.09.2016).jpg |Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій }} |} == Гісторыя == === Будаўніцтва храма === Будаўніцтва Знаменскай царквы адносіцца да часоў, калі сядзібай Дубровіцы валодаў князь Барыс Аляксеевіч Галіцын<br/> (1641—1714), выхавальнік маладога Пятра I. Закладка каменнага храма была праведзена 22 ліпеня (1 жніўня) 1690 года на месцы драўлянай царквы [[Ілья (прарок)|Іллі Прарока]]. Драўляную Ільінскую царкву разабралі і перанеслі ў найбліжэйшую вёску Лемяшэва ({{lang-ru|Лемешево|}}). Будаўніцтва царквы вялося 14 гадоў - з 1690 па 1704 год. Сам цар Пётр I удзельнічаў у ажыццяўленні грандыёзнай задумы Б. А. Галіцына{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=7.}}. Царква будавалася з мясцовага белага каменя, які паўсюль сустракаецца ў Падольскім краі. У будаўніцтве ўдзельнічалі замежныя майстры, запрошаныя князем Галіцыным спецыяльна для гэтай мэты. Архітэктар і некалькі разьбяроў і скульптараў, верагодна, былі запрошаны з-за мяжы, а асноўнымі іх памагатымі былі прыгонныя рускія муляры. Імя галоўнага архітэктара невядома, існуе мноства здагадак, але даць адназначны адказ з-за адсутнасці дакументаў да гэтага часу не ўдалося{{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=25.}}. Працы па ўзвядзенні царквы вяліся толькі ўлетку. У зімовы перыяд працавалі ў бараках, дзе адны майстры выконвалі разьбярства па камені, а іншыя - таўклі шкло і [[Гіпс|алебастр]], якія дадаваліся ў [[Вапна|вапну]] пры кладцы блокаў сцяны. Царква выканана з рэдкім мастацкім майстэрствам у стылі [[барока]]. Вялікае [[асвячэнне]] царквы здзейсніў 11 (22) лютага 1704 года [[экзарх]], [[мітрапаліт]] [[Разань|Разанскі]] і [[Мурам]]скі Стэфан (Яварскі). На [[Богаслужэнне|богаслужэнні]] ў гэты дзень прысутнічалі цар Пётр I і яго сын царэвіч Аляксей, духоўныя і шляхетныя свецкія асобы. Урачыстасці з гэтай нагоды працягваліся цэлы тыдзень і на іх запрасілі ўсіх мясцовых жыхароў{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=9—10.}}. === Новыя ўладальнікі сядзібы === Да сярэдзіны XVIII стагоддзя на паўднёвы захад ад царквы была пабудавана трох'ярусная [[званіца]]. Пад званіцай у 1780-х гадах была асвечана цёплая царква ў імя святых мучанікаў Адрыяна і Наталлі. Пры ўнуку Б. А. Галіцына Сяргею Аляксеевічу ў {{nobr|1750–1753}} гадах пабудаваны сядзібны дом, конны двор, чатыры флігелі, гаспадарчыя пабудовы. У 1781 годзе сядзібу купіў генерал-аншэф князь [[Рыгор Аляксандравіч Пацёмкін]] (1739–1791). Яму не давялося доўга валодаць сядзібай. Улетку 23&nbsp;чэрвеня (4 ліпеня) 1787 года імператрыца [[Кацярына II]] наведала Дубровіцы, каб купіць сядзібу і падарыць яе свайму фаварыту Аляксандру Мацвеевічу Дзмітрыеву-Мамонаву (1758–1803){{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=50.}}. Пры Аляксандры ў Дубровіцах быў перабудаваны сядзібны палац у стылі [[класіцызм]]у. Пасля смерці Аляксандра сядзібу атрымаў у спадчыну яго сын Мацвей. Граф Мацвей Аляксандравіч Дзмітрыеў-Мамонаў (1790–1863) быў адным з самых знакамітых і найбагацейшых людзей Расіі. У пачатку {{nobr|1820-х}} гадоў Мацвей правёў перабудову сядзібы накшталт сярэднявечных рыцарскіх замкаў. Па замове Мацвея вакол сядзібы была пабудавана каменная зубчастая агароджа. На паўночны ўсход ад царквы быў створаны [[курган]] і пасаджаны на ім акацыі. Пасля [[Вайна 1812 года|Французска-рускай вайны 1812 гады]] на кургане штогод здзяйснялася [[паніхіда]] па загінуўшых у [[Барадзінская бітва|Барадзінскай бітве]]{{sfn|Православные храмы|2004|с=7.}}. Пры Мацвеі царква доўга пуставала, вельмі састарэла. Рамы ўсё пагнілі і амаль усе вываліліся, ляпніна ад дажджу і снегу размокла і падала на падлогу. Званы пайшлі на гарматы. Спатрэбілася тэрміновая рэстаўрацыя царквы<ref>Цветаев В. Д. Дубровицы. Из дачных впечатлений. — М.: Университетская тип., 1907. — с. 9.{{ref-lang|руск.||}}</ref>. У перыяд, калі граф знаходзіўся пад апекай у Маскве, адбылася першая рэстаўрацыя (1848–1850) царквы. Рэстаўрацыйнымі працамі кіраваў архітэктар Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр (1808–1868). Ён імкнуўся перарабіць царкву ў "[[Русь|старарускім]]" стылі. Лацінскія вершы былі заменены на [[Царкоўнаславянская мова|царкоўнаславянскія]] тэксты. Асвячэнне абноўленай царквы здзейсніў 27 жніўня (8 верасня) 1850 года мітрапаліт Маскоўскі і [[Каломна|Каломенскі]] Філарэт (Драздоў){{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=47.}}. У 1863 годзе ўладальнікам Дубровіц стаў князь Сяргей Міхайлавіч Галіцын (1843–1915). У гэты час у сядзібе абнавілі палац і сядзібны парк. Частка сядзібы была аддадзена пад дачы. Пры царкве дзейнічала трохгадовая царкоўна-прыходская школа, а таксама багадзельня для маламаёмасных сялян. === Пасля рэвалюцыі 1917 года === Пасля [[рэвалюцыя 1917 года ў Расіі]] царква больш за дзесяць гадоў была дзейнай, пакуль у 1929 годзе ў ёй не спыніліся богаслужэнні. У верасні 1931 года званіца была ўзарвана. Царква моцна пацярпела ў 30-х гадах, многія скульптуры [[святы]]х і статуі [[анёл]]аў былі пашкоджаны. З 1930 па 1990 гады быў перыяд закрыцця царквы. У канцы 1950-х гадоў царква знаходзілася ў запусценні. У жніўні 1960 года сядзіба Дубровіцы і царква былі прызнаны помнікамі архітэктуры і ўзяты пад ахову дзяржавы. У 1961 годзе ў Дубровіцах размясціўся [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|Усесаюзны]] інстытут жывёлагадоўлі. Царква перайшла ў распараджэнне гэтага інстытута. Памяшканне царквы выкарыстоўвалася інстытутам у якасці склада. У ходзе рэстаўрацыйных работ 1967–1972 гадоў аднавілі палац і гаспадарчыя будынкі, а рэстаўрацыя царквы, зацягнуўшыся на некалькі дзесяцігоддзяў, і не была завершана. У 1990 годзе царкву вярнулі [[Парафія|вернікам]]. === Аднаўленне богаслужэння ў храме === 22 ліпеня 1990 года, пасля доўгага перапынку, адбылося першае богаслужэнне, а 13 кастрычніка пробашч здзейсніў малебен ля сцен [[алтар]]а з малым асвячэннем храма. Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій благаславіў адкрыццё царквы. Дзіцячая нядзельная школа пры храме існуе з 2003 года, ёсць [[Праваслаўе|праваслаўны]] маладзёжны клуб і тэатральная студыя. У&nbsp;2002–2003 гадах былі праведзены рэстаўрацыйныя работы пры падрыхтоўцы да 300-годдзя царквы. Было выканана абнаўленне [[інтэр'ер]]аў царквы, праведзена добраўпарадкаванне прылеглай тэрыторыі. Адрэстаўравалі [[купал]]ьны [[крыж]], старую згнілую карону замянілі новай. Курган, які знаходзіцца каля царквы, уладкавалі і размясцілі на яго вяршыні назіральную пляцоўку. Унутры царквы, аднавілі [[гарэльеф]]ныя кампазіцыі і скульптуры, на сцены вярнулі лацінскія вершы, адрэстаўравалі [[іканастас]] і [[хоры]]. [[Ікона|Іконы]] рэстаўравалі ў майстэрні [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўнага Гістарычнага музея]] і ў майстэрні [[Дзяржаўная Траццякоўская галерэя|Дзяржаўнай Траццякоўскай галерэі]]. Аднаўленне знешняга ўбрання царквы засталося незавершаным. 7&nbsp;кастрычніка 2009 года Сусветны фонд помнікаў уключыў царкву ў спіс аб'ектаў, якія знаходзяцца пад пагрозай знішчэння. Царква атрымала за намаганні па аднаўленні ўзнагароду 2010 года ад Фонду паслоў ЗША па захаванні культуры. З пачатку 2022 года вядуцца работы па ўзнаўленні трох'яруснай званіцы на ранейшым месцы. На першым ярусе званіцы размяшчаецца [[Хрышчэнне|хрысцільны]] храм. == Архітэктура і ўбранне храма == <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Renovation of the Temple of the Sign.jpg |Знаменская царква у Дубровіцах на літаграфіі Фрыдрыха Дрэгера, 1850 |Файл:Знаменская церковь, Дубровицы 2019 Купол.jpg |Вянчае царкву металічная пазалочаная карона |Файл:Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах. Вид сбоку.jpg |Дэкаратыўныя элементы на фасадзе царквы |Файл:4 Церковь иконы Пресвятой Богородицы Знамение. Дубровицы.jpg |Каля галоўнага ўваходу стаяць дзве белакаменныя статуі |Файл:Dubrovitsy church of Sign (13).JPG |Статуя евангеліста ля цокаля царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 1.jpg |Падкупальная прастора царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 2.jpg |Барочны разны іканастас }} |} === Экстэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст === Iнтэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст == Гл. таксама == * [[Благавешчанне, народнае свята]] == Зноскі == {{reflist|2}} == Літаратура == * {{кніга |аўтар = Греч, А. Н. |частка = Дубровицы |загаловак = Ольгово. Дубровицы |адказны = Под ред. Ив. Лазаревского и В. Згура |месца = М.–Л. |выданне = Вып. 4 |выдавецтва = Гос. изд-во |год = 1925 |старонак = 132 |старонкі = 69–116 |серыя = Подмосковные музеи. Путеводители |тыраж = 3000 |ref = Греч А. Н. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |загаловак = Православные храмы (журнал) |выданне = № 4 |год = 2014 |старонак = 31 |серыя = Путешествие по святым местам |ref = Православные храмы }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Семёнов, К. А. |загаловак = Преславное Знамение: К трёхсотлетнему юбилею Великого освящения храма Знамения Пресвятой Богородицы в селе Дубровицы 1704—2004 |месца = Дубровицы |год = 2004 |старонак = 91 |тыраж = 5000 |ref = Семёнов К. А. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Тарунов, А. М. |загаловак = Дубровицы |месца = М. |выдавецтва = Московский рабочий |год = 1991 |старонак = 112, [16] |серыя = Памятники Подмосковья |isbn = 5-239-01177-X |тыраж = 45000 |ref = Тарунов А. М. }} {{ref-lang|руск.||}} == Спасылкі == * {{cite web 2 |title = Дубровицы. Церковь иконы Божией Матери "Знамение" |url = https://sobory.ru/article/?object=00451 |website = Соборы.Ru |accessdate = 2022-08-03 |lang = ru |showlang = yes }} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220803073241/https://sobory.ru/article/?object=00451|date=03 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |title=Дубровицы. Музей, которого нет |website=Дубровицы.Ru |accessdate=04.08.2022 |lang=ru |showlang=yes}} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220804081805/https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |date=04 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://www.google.com/maps/@55.4413606,37.4945557,3a,90y,69.01h,88.32t/data=!3m7!1e1!3m5!1sAF1QipPOvfgS8aXRZ7AUmquDrIoaQOzxXGVcesVgwpkY!2e10!3e12!7i10240!8i5120|title=3D View Google – інтэр'ер царквы, 2021 |website=[[Google Maps]] |accessdate=04.08.2022 }} * <div style="font-size:100%;">🎦 {{youtube|https://www.youtube.com/watch?v=|Jv93F7Cw2KQ|Дубровицы. Церковь Знамения Пресвятой Богородицы - Ombio Productions}}</div> {{Партал|Архітэктура}} <!-- Аб’ект культурнай спадчыны РФ --> <div style="clear:none; float:right;"> <div style="border:1px solid #ccc; background: #fff; border-right:3px solid #ccc; border-bottom:3px solid #ccc; text-align: center; padding:3px; font-size: smaller; line-height: 1.3; margin-right: 4px; width: 250px;"><div style="width:100%">[[Выява:Coat of Arms of the Russian Federation 2.svg|30px|link=|Герб Расіі]]&nbsp;<span title="Аб’ект культурнай спадчыны РФ" style="margin-left: 0.2em; font-size: 100%;">'''Аб’ект культурнай спадчыны РФ''' <span class="noprint" style="white-space:nowrap;">[https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 № 501410413080086] (руск.)</span></div> </div> </div> [[:Катэгорыя:Праваслаўныя храмы Масквы]] [[:Катэгорыя:Храмы паводле алфавіта]] [[:Катэгорыя:З’явіліся ў 1704 годзе]] [[:Катэгорыя:Аб’екты культурнай спадчыны Расіі]] [[:Катэгорыя:Маскоўскае барока]] hz5q6g2vhvzf79oigylilb3vah5yqt8 4186612 4186607 2022-08-14T12:49:04Z Waren1 111894 афармленне wikitext text/x-wiki {{Загатоўка раздзела}} {{арфаграфія}} <br/> {{Храм |Тып храма = Праваслаўны храм |Беларуская назва = Знаменская царква (Дубровіцы) |Арыгінальная назва = {{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах|}} |Выява = Дубровицкая церковь 23мая2022.jpg |Подпіс выявы = Агульны выгляд храма з боку галоўнага ўваходу |Шырыня выявы = 330 |Сучасны статус = |Краіна = Расія |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = Пасёлак |Месцазнаходжанне = Дубровіцы,<br/>гарадская акруга [[Падольск]],<br/>[[Маскоўская вобласць]] |lat_dir = N|lat_deg = 55|lat_min = 26|lat_sec = 28.67 |lon_dir = E|lon_deg = 37|lon_min = 29|lon_sec = 39.87 |region = RU |CoordScale = |Канфесія = [[Праваслаўе]] |Епархія = Падольская <br>(Маскоўская [[мітраполія]] [[Руская Праваслаўная Царква|РПЦ]]) |Ордэнская прыналежнасць = |Тып будынка = [[Царква]] |Архітэктурны стыль = [[Барока]] (Галіцынскі стыль) |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = Барыс Галіцын<br/>пры ўдзеле [[Пётр I (імператар расійскі)|цара Пятра I]] |Першае згадванне = [[1698]] |Заснаванне = [[22 ліпеня]] [[1690]] |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = [[1930]] |Пачатак будаўніцтва = [[1690]] |Заканчэнне будаўніцтва = [[1704]] |Рэліквіі = |Сучасны стан = Дзеючы, рэстаўруецца |Сайт = [http://www.dubrovitsy-hram.ru/ dubrovitsy-hram.ru] <small>(руск.)</small> |Commons = Church of the Theotokos of the Sign (Dubrovitsy) }} <!-- Карта Дубровіцы --> <mapframe text="Карта '''Дубровіцы''' (клікніце па карце, каб павялічыць яе)" Wikimedia | © OpenStreetMap width=340 height=250 zoom=13 latitude=55.441351 longitude=37.494458> { "type": "FeatureCollection", "features": [ { "type": "Feature", "properties": { "title": "", "description": "", "marker-symbol": "religious-christian", "marker-size": "large", "marker-color": "f00" }, "geometry": { "type": "Point", "coordinates": [ 37.494458, 55.441351 ] } } ] }</mapframe> '''Знаменская царква''' ці Царква Азнакі Прасвятой Багародзіцы у Дубровіцах ({{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах}}) — [[Парафія|парафіяльны]] [[храм]] Падольскай [[Епархія|епархіі]] [[Руская Праваслаўная Царква|Рускай праваслаўнай царквы]]. Галоўны прастол храма асвечаны ў гонар [[Ікона|іконы]] [[Дзева Марыя|Божай Маці]] [[Дабравешчанне Прасвятой Багародзіцы|«Знаменне»]]. Размешчаны ў пасёлку Дубровіцы ў 4 км ад [[Падольск]]а [[Маскоўская вобласць|Маскоўскай вобласці]], [[Расія]]. [[Царква (збудаванне)|Царква]] з'яўляецца цэнтральнай часткай [[Архітэктурны ансамбль|архітэктурнага ансамбля]] сядзібы Дубровіцы, якая некалі належала прадстаўнікам [[Дваране|дваранскіх]] сем'яў Марозавых, Галіцыных і Дзмітрыевых-Мамонавых. Вядома царква сваёй унікальнай архітэктурай у стылі барока, незвычайнай для рускага царкоўнага [[дойлідства]], а таксама таямнічай гісторыяй стварэння, да якога прыклаў руку сам цар [[Пётр I (імператар расійскі)|Пётр I]]. Храм мае статус Аб’екта культурнай спадчыны [[Расія|РФ]]<ref>{{cite web|author = |url = https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 |title = Культурная спадчына РФ. Аб'ект № 501410413080086 |lang = ru |website = ru-monuments.toolforge.org |date = |access-date = 2022-08-04|deadlink = no|archive-url = |archive-date = }}</ref>. Настаяцель — протаіерэй Андрэй Грыцышын. [[Файл:Banner PodolskyDistrict 0147.jpg|835px]] <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Boris Alexeevich Golitsyn.jpg |Барыс Аляксеевіч Галіцын, фундатар царквы |Файл:Metropolitan Stephen Yavorsky.jpg |Экзарх, мітрапаліт Разанскі і Мурамскі Стэфан |Файл:Dmitriev-Mamonov Alexandr Matveevich.jpg |Аляксандр Мацвеевіч Дзмітрыеў-Мамонаў, гаспадар сядзібы |Файл:Рихтер Фёдор Фёдорович (1857).jpg |Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр, архітэктар |Файл:Filaret (Drozdov) by Gau.jpg |Мітрапаліт Маскоўскі і Каломенскі Філарэт |Файл:Дубровицы, храм Знамения и взорванная колокольня, 1930 г.jpg |Знаменская царква і ўзарваная званіца, 1931 год |Файл:Metropolitan Juvenal (Poyarkov) (22.09.2016).jpg |Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій }} |} == Гісторыя == === Будаўніцтва храма === Будаўніцтва Знаменскай царквы адносіцца да часоў, калі сядзібай Дубровіцы валодаў князь Барыс Аляксеевіч Галіцын<br/> (1641—1714), выхавальнік маладога Пятра I. Закладка каменнага храма была праведзена 22 ліпеня (1 жніўня) 1690 года на месцы драўлянай царквы [[Ілья (прарок)|Іллі Прарока]]. Драўляную Ільінскую царкву разабралі і перанеслі ў найбліжэйшую вёску Лемяшэва ({{lang-ru|Лемешево|}}). Будаўніцтва царквы вялося 14 гадоў - з 1690 па 1704 год. Сам цар Пётр I удзельнічаў у ажыццяўленні грандыёзнай задумы Б. А. Галіцына{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=7.}}. Царква будавалася з мясцовага белага каменя, які паўсюль сустракаецца ў Падольскім краі. У будаўніцтве ўдзельнічалі замежныя майстры, запрошаныя князем Галіцыным спецыяльна для гэтай мэты. Архітэктар і некалькі разьбяроў і скульптараў, верагодна, былі запрошаны з-за мяжы, а асноўнымі іх памагатымі былі прыгонныя рускія муляры. Імя галоўнага архітэктара невядома, існуе мноства здагадак, але даць адназначны адказ з-за адсутнасці дакументаў да гэтага часу не ўдалося{{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=25.}}. Працы па ўзвядзенні царквы вяліся толькі ўлетку. У зімовы перыяд працавалі ў бараках, дзе адны майстры выконвалі разьбярства па камені, а іншыя - таўклі шкло і [[Гіпс|алебастр]], якія дадаваліся ў [[Вапна|вапну]] пры кладцы блокаў сцяны. Царква выканана з рэдкім мастацкім майстэрствам у стылі [[барока]]. Вялікае [[асвячэнне]] царквы здзейсніў 11 (22) лютага 1704 года [[экзарх]], [[мітрапаліт]] [[Разань|Разанскі]] і [[Мурам]]скі Стэфан (Яварскі). На [[Богаслужэнне|богаслужэнні]] ў гэты дзень прысутнічалі цар Пётр I і яго сын царэвіч Аляксей, духоўныя і шляхетныя свецкія асобы. Урачыстасці з гэтай нагоды працягваліся цэлы тыдзень і на іх запрасілі ўсіх мясцовых жыхароў{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=9—10.}}. === Новыя ўладальнікі сядзібы === Да сярэдзіны XVIII стагоддзя на паўднёвы захад ад царквы была пабудавана трох'ярусная [[званіца]]. Пад званіцай у 1780-х гадах была асвечана цёплая царква ў імя святых мучанікаў Адрыяна і Наталлі. Пры ўнуку Б. А. Галіцына Сяргею Аляксеевічу ў {{nobr|1750–1753}} гадах пабудаваны сядзібны дом, конны двор, чатыры флігелі, гаспадарчыя пабудовы. У 1781 годзе сядзібу купіў генерал-аншэф князь [[Рыгор Аляксандравіч Пацёмкін]] (1739–1791). Яму не давялося доўга валодаць сядзібай. Улетку 23&nbsp;чэрвеня (4 ліпеня) 1787 года імператрыца [[Кацярына II]] наведала Дубровіцы, каб купіць сядзібу і падарыць яе свайму фаварыту Аляксандру Мацвеевічу Дзмітрыеву-Мамонаву (1758–1803){{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=50.}}. Пры Аляксандры ў Дубровіцах быў перабудаваны сядзібны палац у стылі [[класіцызм]]у. Пасля смерці Аляксандра сядзібу атрымаў у спадчыну яго сын Мацвей. Граф Мацвей Аляксандравіч Дзмітрыеў-Мамонаў (1790–1863) быў адным з самых знакамітых і найбагацейшых людзей Расіі. У пачатку {{nobr|1820-х}} гадоў Мацвей правёў перабудову сядзібы накшталт сярэднявечных рыцарскіх замкаў. Па замове Мацвея вакол сядзібы была пабудавана каменная зубчастая агароджа. На паўночны ўсход ад царквы быў створаны [[курган]] і пасаджаны на ім акацыі. Пасля [[Вайна 1812 года|Французска-рускай вайны 1812 гады]] на кургане штогод здзяйснялася [[паніхіда]] па загінуўшых у [[Барадзінская бітва|Барадзінскай бітве]]{{sfn|Православные храмы|2004|с=7.}}. Пры Мацвеі царква доўга пуставала, вельмі састарэла. Рамы ўсё пагнілі і амаль усе вываліліся, ляпніна ад дажджу і снегу размокла і падала на падлогу. Званы пайшлі на гарматы. Спатрэбілася тэрміновая рэстаўрацыя царквы<ref>Цветаев В. Д. Дубровицы. Из дачных впечатлений. — М.: Университетская тип., 1907. — с. 9, прим.{{ref-lang|руск.||}}</ref>. У перыяд, калі граф знаходзіўся пад апекай у Маскве, адбылася першая рэстаўрацыя (1848–1850) царквы. Рэстаўрацыйнымі працамі кіраваў архітэктар Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр (1808–1868). Ён імкнуўся перарабіць царкву ў "[[Русь|старарускім]]" стылі. Лацінскія вершы былі заменены на [[Царкоўнаславянская мова|царкоўнаславянскія]] тэксты. Асвячэнне абноўленай царквы здзейсніў 27 жніўня (8 верасня) 1850 года мітрапаліт Маскоўскі і [[Каломна|Каломенскі]] Філарэт (Драздоў){{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=47.}}. У 1863 годзе ўладальнікам Дубровіц стаў князь Сяргей Міхайлавіч Галіцын (1843–1915). У гэты час у сядзібе абнавілі палац і сядзібны парк. Частка сядзібы была аддадзена пад дачы. Пры царкве дзейнічала трохгадовая царкоўна-прыходская школа, а таксама багадзельня для маламаёмасных сялян. === Пасля рэвалюцыі 1917 года === Пасля [[рэвалюцыя 1917 года ў Расіі]] царква больш за дзесяць гадоў была дзейнай, пакуль у 1929 годзе ў ёй не спыніліся богаслужэнні. У верасні 1931 года званіца была ўзарвана. Царква моцна пацярпела ў 30-х гадах, многія скульптуры [[святы]]х і статуі [[анёл]]аў былі пашкоджаны. З 1930 па 1990 гады быў перыяд закрыцця царквы. У канцы 1950-х гадоў царква знаходзілася ў запусценні. У жніўні 1960 года сядзіба Дубровіцы і царква былі прызнаны помнікамі архітэктуры і ўзяты пад ахову дзяржавы. У 1961 годзе ў Дубровіцах размясціўся [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|Усесаюзны]] інстытут жывёлагадоўлі. Царква перайшла ў распараджэнне гэтага інстытута. Памяшканне царквы выкарыстоўвалася інстытутам у якасці склада. У ходзе рэстаўрацыйных работ 1967–1972 гадоў аднавілі палац і гаспадарчыя будынкі, а рэстаўрацыя царквы, зацягнуўшыся на некалькі дзесяцігоддзяў, і не была завершана. У 1990 годзе царкву вярнулі [[Парафія|вернікам]]. === Аднаўленне богаслужэння ў храме === 22 ліпеня 1990 года, пасля доўгага перапынку, адбылося першае богаслужэнне, а 13 кастрычніка пробашч здзейсніў малебен ля сцен [[алтар]]а з малым асвячэннем храма. Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій благаславіў адкрыццё царквы. Дзіцячая нядзельная школа пры храме існуе з 2003 года, ёсць [[Праваслаўе|праваслаўны]] маладзёжны клуб і тэатральная студыя. У&nbsp;2002–2003 гадах былі праведзены рэстаўрацыйныя работы пры падрыхтоўцы да 300-годдзя царквы. Было выканана абнаўленне [[інтэр'ер]]аў царквы, праведзена добраўпарадкаванне прылеглай тэрыторыі. Адрэстаўравалі [[купал]]ьны [[крыж]], старую згнілую карону замянілі новай. Курган, які знаходзіцца каля царквы, уладкавалі і размясцілі на яго вяршыні назіральную пляцоўку. Унутры царквы, аднавілі [[гарэльеф]]ныя кампазіцыі і скульптуры, на сцены вярнулі лацінскія вершы, адрэстаўравалі [[іканастас]] і [[хоры]]. [[Ікона|Іконы]] рэстаўравалі ў майстэрні [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўнага Гістарычнага музея]] і ў майстэрні [[Дзяржаўная Траццякоўская галерэя|Дзяржаўнай Траццякоўскай галерэі]]. Аднаўленне знешняга ўбрання царквы засталося незавершаным. 7&nbsp;кастрычніка 2009 года Сусветны фонд помнікаў уключыў царкву ў спіс аб'ектаў, якія знаходзяцца пад пагрозай знішчэння. Царква атрымала за намаганні па аднаўленні ўзнагароду 2010 года ад Фонду паслоў ЗША па захаванні культуры. З пачатку 2022 года вядуцца работы па ўзнаўленні трох'яруснай званіцы на ранейшым месцы. На першым ярусе званіцы размяшчаецца [[Хрышчэнне|хрысцільны]] храм. == Архітэктура і ўбранне храма == <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Renovation of the Temple of the Sign.jpg |Знаменская царква у Дубровіцах на літаграфіі Фрыдрыха Дрэгера, 1850 |Файл:Знаменская церковь, Дубровицы 2019 Купол.jpg |Вянчае царкву металічная пазалочаная карона |Файл:Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах. Вид сбоку.jpg |Дэкаратыўныя элементы на фасадзе царквы |Файл:4 Церковь иконы Пресвятой Богородицы Знамение. Дубровицы.jpg |Каля галоўнага ўваходу стаяць дзве белакаменныя статуі |Файл:Dubrovitsy church of Sign (13).JPG |Статуя евангеліста ля цокаля царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 1.jpg |Падкупальная прастора царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 2.jpg |Барочны разны іканастас }} |} === Экстэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст === Iнтэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст == Гл. таксама == * [[Благавешчанне, народнае свята]] == Зноскі == {{reflist|2}} == Літаратура == * {{кніга |аўтар = Греч, А. Н. |частка = Дубровицы |загаловак = Ольгово. Дубровицы |адказны = Под ред. Ив. Лазаревского и В. Згура |месца = М.–Л. |выданне = Вып. 4 |выдавецтва = Гос. изд-во |год = 1925 |старонак = 132 |старонкі = 69–116 |серыя = Подмосковные музеи. Путеводители |тыраж = 3000 |ref = Греч А. Н. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |загаловак = Православные храмы (журнал) |выданне = № 4 |год = 2014 |старонак = 31 |серыя = Путешествие по святым местам |ref = Православные храмы }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Семёнов, К. А. |загаловак = Преславное Знамение: К трёхсотлетнему юбилею Великого освящения храма Знамения Пресвятой Богородицы в селе Дубровицы 1704—2004 |месца = Дубровицы |год = 2004 |старонак = 91 |тыраж = 5000 |ref = Семёнов К. А. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Тарунов, А. М. |загаловак = Дубровицы |месца = М. |выдавецтва = Московский рабочий |год = 1991 |старонак = 112, [16] |серыя = Памятники Подмосковья |isbn = 5-239-01177-X |тыраж = 45000 |ref = Тарунов А. М. }} {{ref-lang|руск.||}} == Спасылкі == * {{cite web 2 |title = Дубровицы. Церковь иконы Божией Матери "Знамение" |url = https://sobory.ru/article/?object=00451 |website = Соборы.Ru |accessdate = 2022-08-03 |lang = ru |showlang = yes }} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220803073241/https://sobory.ru/article/?object=00451|date=03 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |title=Дубровицы. Музей, которого нет |website=Дубровицы.Ru |accessdate=04.08.2022 |lang=ru |showlang=yes}} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220804081805/https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |date=04 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://www.google.com/maps/@55.4413606,37.4945557,3a,90y,69.01h,88.32t/data=!3m7!1e1!3m5!1sAF1QipPOvfgS8aXRZ7AUmquDrIoaQOzxXGVcesVgwpkY!2e10!3e12!7i10240!8i5120|title=3D View Google – інтэр'ер царквы, 2021 |website=[[Google Maps]] |accessdate=04.08.2022 }} * <div style="font-size:100%;">🎦 {{youtube|https://www.youtube.com/watch?v=|Jv93F7Cw2KQ|Дубровицы. Церковь Знамения Пресвятой Богородицы - Ombio Productions}}</div> {{Партал|Архітэктура}} <!-- Аб’ект культурнай спадчыны РФ --> <div style="clear:none; float:right;"> <div style="border:1px solid #ccc; background: #fff; border-right:3px solid #ccc; border-bottom:3px solid #ccc; text-align: center; padding:3px; font-size: smaller; line-height: 1.3; margin-right: 4px; width: 250px;"><div style="width:100%">[[Выява:Coat of Arms of the Russian Federation 2.svg|30px|link=|Герб Расіі]]&nbsp;<span title="Аб’ект культурнай спадчыны РФ" style="margin-left: 0.2em; font-size: 100%;">'''Аб’ект культурнай спадчыны РФ''' <span class="noprint" style="white-space:nowrap;">[https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 № 501410413080086] (руск.)</span></div> </div> </div> [[:Катэгорыя:Праваслаўныя храмы Масквы]] [[:Катэгорыя:Храмы паводле алфавіта]] [[:Катэгорыя:З’явіліся ў 1704 годзе]] [[:Катэгорыя:Аб’екты культурнай спадчыны Расіі]] [[:Катэгорыя:Маскоўскае барока]] c2t8auaph2ntd08zt98hfiar0ur6rce 4186623 4186612 2022-08-14T13:16:48Z Waren1 111894 дапаўненне: Зноскі wikitext text/x-wiki {{Загатоўка раздзела}} {{арфаграфія}} <br/> {{Храм |Тып храма = Праваслаўны храм |Беларуская назва = Знаменская царква (Дубровіцы) |Арыгінальная назва = {{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах|}} |Выява = Дубровицкая церковь 23мая2022.jpg |Подпіс выявы = Агульны выгляд храма з боку галоўнага ўваходу |Шырыня выявы = 330 |Сучасны статус = |Краіна = Расія |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = Пасёлак |Месцазнаходжанне = Дубровіцы,<br/>гарадская акруга [[Падольск]],<br/>[[Маскоўская вобласць]] |lat_dir = N|lat_deg = 55|lat_min = 26|lat_sec = 28.67 |lon_dir = E|lon_deg = 37|lon_min = 29|lon_sec = 39.87 |region = RU |CoordScale = |Канфесія = [[Праваслаўе]] |Епархія = Падольская <br>(Маскоўская [[мітраполія]] [[Руская Праваслаўная Царква|РПЦ]]) |Ордэнская прыналежнасць = |Тып будынка = [[Царква]] |Архітэктурны стыль = [[Барока]] (Галіцынскі стыль) |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = Барыс Галіцын<br/>пры ўдзеле [[Пётр I (імператар расійскі)|цара Пятра I]] |Першае згадванне = [[1698]] |Заснаванне = [[22 ліпеня]] [[1690]] |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = [[1930]] |Пачатак будаўніцтва = [[1690]] |Заканчэнне будаўніцтва = [[1704]] |Рэліквіі = |Сучасны стан = Дзеючы, рэстаўруецца |Сайт = [http://www.dubrovitsy-hram.ru/ dubrovitsy-hram.ru] <small>(руск.)</small> |Commons = Church of the Theotokos of the Sign (Dubrovitsy) }} <!-- Карта Дубровіцы --> <mapframe text="Карта '''Дубровіцы''' (клікніце па карце, каб павялічыць яе)" Wikimedia | © OpenStreetMap width=340 height=250 zoom=13 latitude=55.441351 longitude=37.494458> { "type": "FeatureCollection", "features": [ { "type": "Feature", "properties": { "title": "", "description": "", "marker-symbol": "religious-christian", "marker-size": "large", "marker-color": "f00" }, "geometry": { "type": "Point", "coordinates": [ 37.494458, 55.441351 ] } } ] }</mapframe> '''Знаменская царква''' ці Царква Азнакі Прасвятой Багародзіцы у Дубровіцах ({{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах}}) — [[Парафія|парафіяльны]] [[храм]] Падольскай [[Епархія|епархіі]] [[Руская Праваслаўная Царква|Рускай праваслаўнай царквы]]. Галоўны прастол храма асвечаны ў гонар [[Ікона|іконы]] [[Дзева Марыя|Божай Маці]] [[Дабравешчанне Прасвятой Багародзіцы|«Знаменне»]]. Размешчаны ў пасёлку Дубровіцы ў 4 км ад [[Падольск]]а [[Маскоўская вобласць|Маскоўскай вобласці]], [[Расія]]. [[Царква (збудаванне)|Царква]] з'яўляецца цэнтральнай часткай [[Архітэктурны ансамбль|архітэктурнага ансамбля]] сядзібы Дубровіцы, якая некалі належала прадстаўнікам [[Дваране|дваранскіх]] сем'яў Марозавых, Галіцыных і Дзмітрыевых-Мамонавых. Вядома царква сваёй унікальнай архітэктурай у стылі барока, незвычайнай для рускага царкоўнага [[дойлідства]], а таксама таямнічай гісторыяй стварэння, да якога прыклаў руку сам цар [[Пётр I (імператар расійскі)|Пётр I]]. Храм мае статус Аб’екта культурнай спадчыны [[Расія|РФ]]<ref>{{cite web|author = |url = https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 |title = Культурная спадчына РФ. Аб'ект № 501410413080086 |lang = ru |website = ru-monuments.toolforge.org |date = |access-date = 2022-08-04|deadlink = no|archive-url = |archive-date = }}</ref>. Настаяцель — протаіерэй Андрэй Грыцышын. [[Файл:Banner PodolskyDistrict 0147.jpg|835px]] <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Boris Alexeevich Golitsyn.jpg |Барыс Аляксеевіч Галіцын, фундатар царквы |Файл:Metropolitan Stephen Yavorsky.jpg |Экзарх, мітрапаліт Разанскі і Мурамскі Стэфан |Файл:Dmitriev-Mamonov Alexandr Matveevich.jpg |Аляксандр Мацвеевіч Дзмітрыеў-Мамонаў, гаспадар сядзібы |Файл:Рихтер Фёдор Фёдорович (1857).jpg |Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр, архітэктар |Файл:Filaret (Drozdov) by Gau.jpg |Мітрапаліт Маскоўскі і Каломенскі Філарэт |Файл:Дубровицы, храм Знамения и взорванная колокольня, 1930 г.jpg |Знаменская царква і ўзарваная званіца, 1931 год |Файл:Metropolitan Juvenal (Poyarkov) (22.09.2016).jpg |Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій }} |} == Гісторыя == === Будаўніцтва храма === Будаўніцтва Знаменскай царквы адносіцца да часоў, калі сядзібай Дубровіцы валодаў князь Барыс Аляксеевіч Галіцын<br/> (1641—1714), выхавальнік маладога Пятра I. Закладка каменнага храма была праведзена 22 ліпеня (1 жніўня) 1690 года на месцы драўлянай царквы [[Ілья (прарок)|Іллі Прарока]]. Драўляную Ільінскую царкву разабралі і перанеслі ў найбліжэйшую вёску Лемяшэва ({{lang-ru|Лемешево|}}). Будаўніцтва царквы вялося 14 гадоў - з 1690 па 1704 год. Сам цар Пётр I удзельнічаў у ажыццяўленні грандыёзнай задумы Б. А. Галіцына{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=7.}}. Царква будавалася з мясцовага белага каменя, які паўсюль сустракаецца ў Падольскім краі. У будаўніцтве ўдзельнічалі замежныя майстры, запрошаныя князем Галіцыным спецыяльна для гэтай мэты. Архітэктар і некалькі разьбяроў і скульптараў, верагодна, былі запрошаны з-за мяжы, а асноўнымі іх памагатымі былі прыгонныя рускія муляры. Імя галоўнага архітэктара невядома, існуе мноства здагадак, але даць адназначны адказ з-за адсутнасці дакументаў да гэтага часу не ўдалося{{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=25.}}. Працы па ўзвядзенні царквы вяліся толькі ўлетку. У зімовы перыяд працавалі ў бараках, дзе адны майстры выконвалі разьбярства па камені, а іншыя - таўклі шкло і [[Гіпс|алебастр]], якія дадаваліся ў [[Вапна|вапну]] пры кладцы блокаў сцяны. Царква выканана з рэдкім мастацкім майстэрствам у стылі [[барока]]. Вялікае [[асвячэнне]] царквы здзейсніў 11 (22) лютага 1704 года [[экзарх]], [[мітрапаліт]] [[Разань|Разанскі]] і [[Мурам]]скі Стэфан (Яварскі). На [[Богаслужэнне|богаслужэнні]] ў гэты дзень прысутнічалі цар Пётр I і яго сын царэвіч Аляксей, духоўныя і шляхетныя свецкія асобы. Урачыстасці з гэтай нагоды працягваліся цэлы тыдзень і на іх запрасілі ўсіх мясцовых жыхароў{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=9—10.}}. === Новыя ўладальнікі сядзібы === Да сярэдзіны XVIII стагоддзя на паўднёвы захад ад царквы была пабудавана трох'ярусная [[званіца]]. Пад званіцай у 1780-х гадах была асвечана цёплая царква ў імя святых мучанікаў Адрыяна і Наталлі. Пры ўнуку Б. А. Галіцына Сяргею Аляксеевічу ў {{nobr|1750–1753}} гадах пабудаваны сядзібны дом, конны двор, чатыры флігелі, гаспадарчыя пабудовы. У 1781 годзе сядзібу купіў генерал-аншэф князь [[Рыгор Аляксандравіч Пацёмкін]] (1739–1791). Яму не давялося доўга валодаць сядзібай. Улетку 23&nbsp;чэрвеня (4 ліпеня) 1787 года імператрыца [[Кацярына II]] наведала Дубровіцы, каб купіць сядзібу і падарыць яе свайму фаварыту Аляксандру Мацвеевічу Дзмітрыеву-Мамонаву (1758–1803){{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=50.}}. Пры Аляксандры ў Дубровіцах быў перабудаваны сядзібны палац у стылі [[класіцызм]]у. Пасля смерці Аляксандра сядзібу атрымаў у спадчыну яго сын Мацвей. Граф Мацвей Аляксандравіч Дзмітрыеў-Мамонаў (1790–1863) быў адным з самых знакамітых і найбагацейшых людзей Расіі. У пачатку {{nobr|1820-х}} гадоў Мацвей правёў перабудову сядзібы накшталт сярэднявечных рыцарскіх замкаў. Па замове Мацвея вакол сядзібы была пабудавана каменная зубчастая агароджа. На паўночны ўсход ад царквы быў створаны [[курган]] і пасаджаны на ім акацыі. Пасля [[Вайна 1812 года|Французска-рускай вайны 1812 гады]] на кургане штогод здзяйснялася [[паніхіда]] па загінуўшых у [[Барадзінская бітва|Барадзінскай бітве]]{{sfn|Православные храмы|2004|с=7.}}. Пры Мацвеі царква доўга пуставала, вельмі састарэла. Рамы ўсё пагнілі і амаль усе вываліліся, ляпніна ад дажджу і снегу размокла і падала на падлогу. Званы пайшлі на гарматы. Спатрэбілася тэрміновая рэстаўрацыя царквы<ref>Цветаев В. Д. Дубровицы. Из дачных впечатлений. — М.: Университетская тип., 1907. — с. 9, прим.{{ref-lang|руск.||}}</ref>. У перыяд, калі граф знаходзіўся пад апекай у Маскве, адбылася першая рэстаўрацыя (1848–1850) царквы. Рэстаўрацыйнымі працамі кіраваў архітэктар Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр (1808–1868). Ён імкнуўся перарабіць царкву ў "[[Русь|старарускім]]" стылі. Лацінскія вершы былі заменены на [[Царкоўнаславянская мова|царкоўнаславянскія]] тэксты. Асвячэнне абноўленай царквы здзейсніў 27 жніўня (8 верасня) 1850 года мітрапаліт Маскоўскі і [[Каломна|Каломенскі]] Філарэт (Драздоў){{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=47.}}. У 1863 годзе ўладальнікам Дубровіц стаў князь Сяргей Міхайлавіч Галіцын (1843–1915). У гэты час у сядзібе абнавілі палац і сядзібны парк. Частка сядзібы была аддадзена пад дачы. Пры царкве дзейнічала трохгадовая царкоўна-прыходская школа, а таксама багадзельня для маламаёмасных сялян{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=62.}}. === Пасля рэвалюцыі 1917 года === Пасля [[рэвалюцыя 1917 года ў Расіі]] царква больш за дзесяць гадоў была дзейнай, пакуль у 1929 годзе ў ёй не спыніліся богаслужэнні. У верасні 1931 года званіца была ўзарвана. Царква моцна пацярпела ў 30-х гадах, многія скульптуры [[святы]]х і статуі [[анёл]]аў былі пашкоджаны. З 1930 па 1990 гады быў перыяд закрыцця царквы. У канцы 1950-х гадоў царква знаходзілася ў запусценні. У жніўні 1960 года сядзіба Дубровіцы і царква былі прызнаны помнікамі архітэктуры і ўзяты пад ахову дзяржавы. У 1961 годзе ў Дубровіцах размясціўся [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|Усесаюзны]] інстытут жывёлагадоўлі. Царква перайшла ў распараджэнне гэтага інстытута. Памяшканне царквы выкарыстоўвалася інстытутам у якасці склада. У ходзе рэстаўрацыйных работ 1967–1972 гадоў аднавілі палац і гаспадарчыя будынкі, а рэстаўрацыя царквы, зацягнуўшыся на некалькі дзесяцігоддзяў, і не была завершана. У 1990 годзе царкву вярнулі [[Парафія|вернікам]]{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=67.}}. === Аднаўленне богаслужэння ў храме === 22 ліпеня 1990 года, пасля доўгага перапынку, адбылося першае богаслужэнне, а 13 кастрычніка пробашч здзейсніў малебен ля сцен [[алтар]]а з малым асвячэннем храма. Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій благаславіў адкрыццё царквы. Дзіцячая нядзельная школа пры храме існуе з 2003 года, ёсць [[Праваслаўе|праваслаўны]] маладзёжны клуб і тэатральная студыя. У&nbsp;2002–2003 гадах былі праведзены рэстаўрацыйныя работы пры падрыхтоўцы да 300-годдзя царквы. Было выканана абнаўленне [[інтэр'ер]]аў царквы, праведзена добраўпарадкаванне прылеглай тэрыторыі. Адрэстаўравалі [[купал]]ьны [[крыж]], старую згнілую карону замянілі новай. Курган, які знаходзіцца каля царквы, уладкавалі і размясцілі на яго вяршыні назіральную пляцоўку. Унутры царквы, аднавілі [[гарэльеф]]ныя кампазіцыі і скульптуры, на сцены вярнулі лацінскія вершы, адрэстаўравалі [[іканастас]] і [[хоры]]. [[Ікона|Іконы]] рэстаўравалі ў майстэрні [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўнага Гістарычнага музея]] і ў майстэрні [[Дзяржаўная Траццякоўская галерэя|Дзяржаўнай Траццякоўскай галерэі]]. Аднаўленне знешняга ўбрання царквы засталося незавершаным. 7&nbsp;кастрычніка 2009 года Сусветны фонд помнікаў уключыў царкву ў спіс аб'ектаў, якія знаходзяцца пад пагрозай знішчэння. Царква атрымала за намаганні па аднаўленні ўзнагароду 2010 года ад Фонду паслоў ЗША па захаванні культуры. З пачатку 2022 года вядуцца работы па ўзнаўленні трох'яруснай званіцы на ранейшым месцы. На першым ярусе званіцы размяшчаецца [[Хрышчэнне|хрысцільны]] храм. == Архітэктура і ўбранне храма == <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Renovation of the Temple of the Sign.jpg |Знаменская царква у Дубровіцах на літаграфіі Фрыдрыха Дрэгера, 1850 |Файл:Знаменская церковь, Дубровицы 2019 Купол.jpg |Вянчае царкву металічная пазалочаная карона |Файл:Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах. Вид сбоку.jpg |Дэкаратыўныя элементы на фасадзе царквы |Файл:4 Церковь иконы Пресвятой Богородицы Знамение. Дубровицы.jpg |Каля галоўнага ўваходу стаяць дзве белакаменныя статуі |Файл:Dubrovitsy church of Sign (13).JPG |Статуя евангеліста ля цокаля царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 1.jpg |Падкупальная прастора царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 2.jpg |Барочны разны іканастас }} |} === Экстэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст === Iнтэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст == Гл. таксама == * [[Благавешчанне, народнае свята]] == Зноскі == {{reflist|2}} == Літаратура == * {{кніга |аўтар = Греч, А. Н. |частка = Дубровицы |загаловак = Ольгово. Дубровицы |адказны = Под ред. Ив. Лазаревского и В. Згура |месца = М.–Л. |выданне = Вып. 4 |выдавецтва = Гос. изд-во |год = 1925 |старонак = 132 |старонкі = 69–116 |серыя = Подмосковные музеи. Путеводители |тыраж = 3000 |ref = Греч А. Н. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |загаловак = Православные храмы (журнал) |выданне = № 4 |год = 2014 |старонак = 31 |серыя = Путешествие по святым местам |ref = Православные храмы }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Семёнов, К. А. |загаловак = Преславное Знамение: К трёхсотлетнему юбилею Великого освящения храма Знамения Пресвятой Богородицы в селе Дубровицы 1704—2004 |месца = Дубровицы |год = 2004 |старонак = 91 |тыраж = 5000 |ref = Семёнов К. А. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Тарунов, А. М. |загаловак = Дубровицы |месца = М. |выдавецтва = Московский рабочий |год = 1991 |старонак = 112, [16] |серыя = Памятники Подмосковья |isbn = 5-239-01177-X |тыраж = 45000 |ref = Тарунов А. М. }} {{ref-lang|руск.||}} == Спасылкі == * {{cite web 2 |title = Дубровицы. Церковь иконы Божией Матери "Знамение" |url = https://sobory.ru/article/?object=00451 |website = Соборы.Ru |accessdate = 2022-08-03 |lang = ru |showlang = yes }} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220803073241/https://sobory.ru/article/?object=00451|date=03 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |title=Дубровицы. Музей, которого нет |website=Дубровицы.Ru |accessdate=04.08.2022 |lang=ru |showlang=yes}} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220804081805/https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |date=04 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://www.google.com/maps/@55.4413606,37.4945557,3a,90y,69.01h,88.32t/data=!3m7!1e1!3m5!1sAF1QipPOvfgS8aXRZ7AUmquDrIoaQOzxXGVcesVgwpkY!2e10!3e12!7i10240!8i5120|title=3D View Google – інтэр'ер царквы, 2021 |website=[[Google Maps]] |accessdate=04.08.2022 }} * <div style="font-size:100%;">🎦 {{youtube|https://www.youtube.com/watch?v=|Jv93F7Cw2KQ|Дубровицы. Церковь Знамения Пресвятой Богородицы - Ombio Productions}}</div> {{Партал|Архітэктура}} <!-- Аб’ект культурнай спадчыны РФ --> <div style="clear:none; float:right;"> <div style="border:1px solid #ccc; background: #fff; border-right:3px solid #ccc; border-bottom:3px solid #ccc; text-align: center; padding:3px; font-size: smaller; line-height: 1.3; margin-right: 4px; width: 250px;"><div style="width:100%">[[Выява:Coat of Arms of the Russian Federation 2.svg|30px|link=|Герб Расіі]]&nbsp;<span title="Аб’ект культурнай спадчыны РФ" style="margin-left: 0.2em; font-size: 100%;">'''Аб’ект культурнай спадчыны РФ''' <span class="noprint" style="white-space:nowrap;">[https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 № 501410413080086] (руск.)</span></div> </div> </div> [[:Катэгорыя:Праваслаўныя храмы Масквы]] [[:Катэгорыя:Храмы паводле алфавіта]] [[:Катэгорыя:З’явіліся ў 1704 годзе]] [[:Катэгорыя:Аб’екты культурнай спадчыны Расіі]] [[:Катэгорыя:Маскоўскае барока]] 22qw4lip8vx1oin3wmkdlu8t5zwo2f3 4186633 4186623 2022-08-14T13:48:19Z Waren1 111894 дапаўненне: Зноскі wikitext text/x-wiki {{Загатоўка раздзела}} {{арфаграфія}} <br/> {{Храм |Тып храма = Праваслаўны храм |Беларуская назва = Знаменская царква (Дубровіцы) |Арыгінальная назва = {{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах|}} |Выява = Дубровицкая церковь 23мая2022.jpg |Подпіс выявы = Агульны выгляд храма з боку галоўнага ўваходу |Шырыня выявы = 330 |Сучасны статус = |Краіна = Расія |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = Пасёлак |Месцазнаходжанне = Дубровіцы,<br/>гарадская акруга [[Падольск]],<br/>[[Маскоўская вобласць]] |lat_dir = N|lat_deg = 55|lat_min = 26|lat_sec = 28.67 |lon_dir = E|lon_deg = 37|lon_min = 29|lon_sec = 39.87 |region = RU |CoordScale = |Канфесія = [[Праваслаўе]] |Епархія = Падольская <br>(Маскоўская [[мітраполія]] [[Руская Праваслаўная Царква|РПЦ]]) |Ордэнская прыналежнасць = |Тып будынка = [[Царква]] |Архітэктурны стыль = [[Барока]] (Галіцынскі стыль) |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = Барыс Галіцын<br/>пры ўдзеле [[Пётр I (імператар расійскі)|цара Пятра I]] |Першае згадванне = [[1698]] |Заснаванне = [[22 ліпеня]] [[1690]] |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = [[1930]] |Пачатак будаўніцтва = [[1690]] |Заканчэнне будаўніцтва = [[1704]] |Рэліквіі = |Сучасны стан = Дзеючы, рэстаўруецца |Сайт = [http://www.dubrovitsy-hram.ru/ dubrovitsy-hram.ru] <small>(руск.)</small> |Commons = Church of the Theotokos of the Sign (Dubrovitsy) }} <!-- Карта Дубровіцы --> <mapframe text="Карта '''Дубровіцы''' (клікніце па карце, каб павялічыць яе)" Wikimedia | © OpenStreetMap width=340 height=250 zoom=13 latitude=55.441351 longitude=37.494458> { "type": "FeatureCollection", "features": [ { "type": "Feature", "properties": { "title": "", "description": "", "marker-symbol": "religious-christian", "marker-size": "large", "marker-color": "f00" }, "geometry": { "type": "Point", "coordinates": [ 37.494458, 55.441351 ] } } ] }</mapframe> '''Знаменская царква''' ці Царква Азнакі Прасвятой Багародзіцы у Дубровіцах ({{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах}}) — [[Парафія|парафіяльны]] [[храм]] Падольскай [[Епархія|епархіі]] [[Руская Праваслаўная Царква|Рускай праваслаўнай царквы]]. Галоўны прастол храма асвечаны ў гонар [[Ікона|іконы]] [[Дзева Марыя|Божай Маці]] [[Дабравешчанне Прасвятой Багародзіцы|«Знаменне»]]. Размешчаны ў пасёлку Дубровіцы ў 4 км ад [[Падольск]]а [[Маскоўская вобласць|Маскоўскай вобласці]], [[Расія]]. [[Царква (збудаванне)|Царква]] з'яўляецца цэнтральнай часткай [[Архітэктурны ансамбль|архітэктурнага ансамбля]] сядзібы Дубровіцы, якая некалі належала прадстаўнікам [[Дваране|дваранскіх]] сем'яў Марозавых, Галіцыных і Дзмітрыевых-Мамонавых. Вядома царква сваёй унікальнай архітэктурай у стылі барока, незвычайнай для рускага царкоўнага [[дойлідства]], а таксама таямнічай гісторыяй стварэння, да якога прыклаў руку сам цар [[Пётр I (імператар расійскі)|Пётр I]]. Храм мае статус Аб’екта культурнай спадчыны [[Расія|РФ]]<ref>{{cite web|author = |url = https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 |title = Культурная спадчына РФ. Аб'ект № 501410413080086 |lang = ru |website = ru-monuments.toolforge.org |date = |access-date = 2022-08-04|deadlink = no|archive-url = |archive-date = }}</ref>. Настаяцель — протаіерэй Андрэй Грыцышын. [[Файл:Banner PodolskyDistrict 0147.jpg|835px]] <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Boris Alexeevich Golitsyn.jpg |Барыс Аляксеевіч Галіцын, фундатар царквы |Файл:Metropolitan Stephen Yavorsky.jpg |Экзарх, мітрапаліт Разанскі і Мурамскі Стэфан |Файл:Dmitriev-Mamonov Alexandr Matveevich.jpg |Аляксандр Мацвеевіч Дзмітрыеў-Мамонаў, гаспадар сядзібы |Файл:Рихтер Фёдор Фёдорович (1857).jpg |Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр, архітэктар |Файл:Filaret (Drozdov) by Gau.jpg |Мітрапаліт Маскоўскі і Каломенскі Філарэт |Файл:Дубровицы, храм Знамения и взорванная колокольня, 1930 г.jpg |Знаменская царква і ўзарваная званіца, 1931 год |Файл:Metropolitan Juvenal (Poyarkov) (22.09.2016).jpg |Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій }} |} == Гісторыя == === Будаўніцтва храма === Будаўніцтва Знаменскай царквы адносіцца да часоў, калі сядзібай Дубровіцы валодаў князь Барыс Аляксеевіч Галіцын<br/> (1641—1714), выхавальнік маладога Пятра I. Закладка каменнага храма была праведзена 22 ліпеня (1 жніўня) 1690 года на месцы драўлянай царквы [[Ілья (прарок)|Іллі Прарока]]. Драўляную Ільінскую царкву разабралі і перанеслі ў найбліжэйшую вёску Лемяшэва ({{lang-ru|Лемешево|}}). Будаўніцтва царквы вялося 14 гадоў - з 1690 па 1704 год. Сам цар Пётр I удзельнічаў у ажыццяўленні грандыёзнай задумы Б. А. Галіцына{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=7.}}. Царква будавалася з мясцовага белага каменя, які паўсюль сустракаецца ў Падольскім краі. У будаўніцтве ўдзельнічалі замежныя майстры, запрошаныя князем Галіцыным спецыяльна для гэтай мэты. Архітэктар і некалькі разьбяроў і скульптараў, верагодна, былі запрошаны з-за мяжы, а асноўнымі іх памагатымі былі прыгонныя рускія муляры. Імя галоўнага архітэктара невядома, існуе мноства здагадак, але даць адназначны адказ з-за адсутнасці дакументаў да гэтага часу не ўдалося{{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=25.}}. Працы па ўзвядзенні царквы вяліся толькі ўлетку. У зімовы перыяд працавалі ў бараках, дзе адны майстры выконвалі разьбярства па камені, а іншыя - таўклі шкло і [[Гіпс|алебастр]], якія дадаваліся ў [[Вапна|вапну]] пры кладцы блокаў сцяны. Царква выканана з рэдкім мастацкім майстэрствам у стылі [[барока]]. Вялікае [[асвячэнне]] царквы здзейсніў 11 (22) лютага 1704 года [[экзарх]], [[мітрапаліт]] [[Разань|Разанскі]] і [[Мурам]]скі Стэфан (Яварскі). На [[Богаслужэнне|богаслужэнні]] ў гэты дзень прысутнічалі цар Пётр I і яго сын царэвіч Аляксей, духоўныя і шляхетныя свецкія асобы. Урачыстасці з гэтай нагоды працягваліся цэлы тыдзень і на іх запрасілі ўсіх мясцовых жыхароў{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=9—10.}}. === Новыя ўладальнікі сядзібы === Да сярэдзіны XVIII стагоддзя на паўднёвы захад ад царквы была пабудавана трох'ярусная [[званіца]]. Пад званіцай у 1780-х гадах была асвечана цёплая царква ў імя святых мучанікаў Адрыяна і Наталлі. Пры ўнуку Б. А. Галіцына Сяргею Аляксеевічу ў {{nobr|1750–1753}} гадах пабудаваны сядзібны дом, конны двор, чатыры флігелі, гаспадарчыя пабудовы. У 1781 годзе сядзібу купіў генерал-аншэф князь [[Рыгор Аляксандравіч Пацёмкін]] (1739–1791). Яму не давялося доўга валодаць сядзібай. Улетку 23&nbsp;чэрвеня (4 ліпеня) 1787 года імператрыца [[Кацярына II]] наведала Дубровіцы, каб купіць сядзібу і падарыць яе свайму фаварыту Аляксандру Мацвеевічу Дзмітрыеву-Мамонаву (1758–1803){{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=50.}}. Пры Аляксандры ў Дубровіцах быў перабудаваны сядзібны палац у стылі [[класіцызм]]у. Пасля смерці Аляксандра сядзібу атрымаў у спадчыну яго сын Мацвей. Граф Мацвей Аляксандравіч Дзмітрыеў-Мамонаў (1790–1863) быў адным з самых знакамітых і найбагацейшых людзей Расіі. У пачатку {{nobr|1820-х}} гадоў Мацвей правёў перабудову сядзібы накшталт сярэднявечных рыцарскіх замкаў. Па замове Мацвея вакол сядзібы была пабудавана каменная зубчастая агароджа. На паўночны ўсход ад царквы быў створаны [[курган]] і пасаджаны на ім акацыі. Пасля [[Вайна 1812 года|Французска-рускай вайны 1812 гады]] на кургане штогод здзяйснялася [[паніхіда]] па загінуўшых у [[Барадзінская бітва|Барадзінскай бітве]]{{sfn|Православные храмы|2004|с=7.}}. Пры Мацвеі царква доўга пуставала, вельмі састарэла. Рамы ўсё пагнілі і амаль усе вываліліся, ляпніна ад дажджу і снегу размокла і падала на падлогу. Званы пайшлі на гарматы. Спатрэбілася тэрміновая рэстаўрацыя царквы<ref>Цветаев В. Д. Дубровицы. Из дачных впечатлений. — М.: Университетская тип., 1907. — с. 9, прим.{{ref-lang|руск.||}}</ref>. У перыяд, калі граф знаходзіўся пад апекай у Маскве, адбылася першая рэстаўрацыя (1848–1850) царквы. Рэстаўрацыйнымі працамі кіраваў архітэктар Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр (1808–1868). Ён імкнуўся перарабіць царкву ў "[[Русь|старарускім]]" стылі. Лацінскія вершы былі заменены на [[Царкоўнаславянская мова|царкоўнаславянскія]] тэксты. Асвячэнне абноўленай царквы здзейсніў 27 жніўня (8 верасня) 1850 года мітрапаліт Маскоўскі і [[Каломна|Каломенскі]] Філарэт (Драздоў){{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=47.}}. У 1863 годзе ўладальнікам Дубровіц стаў князь Сяргей Міхайлавіч Галіцын (1843–1915). У гэты час у сядзібе абнавілі палац і сядзібны парк. Частка сядзібы была аддадзена пад дачы. Пры царкве дзейнічала трохгадовая царкоўна-прыходская школа, а таксама багадзельня для маламаёмасных сялян{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=62.}}. === Пасля рэвалюцыі 1917 года === Пасля [[рэвалюцыя 1917 года ў Расіі]] царква больш за дзесяць гадоў была дзейнай, пакуль у 1929 годзе ў ёй не спыніліся богаслужэнні. У верасні 1931 года званіца была ўзарвана. Царква моцна пацярпела ў 30-х гадах, многія скульптуры [[святы]]х і статуі [[анёл]]аў былі пашкоджаны. З 1930 па 1990 гады быў перыяд закрыцця царквы. У канцы 1950-х гадоў царква знаходзілася ў запусценні. У жніўні 1960 года сядзіба Дубровіцы і царква былі прызнаны помнікамі архітэктуры і ўзяты пад ахову дзяржавы. У 1961 годзе ў Дубровіцах размясціўся [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|Усесаюзны]] інстытут жывёлагадоўлі. Царква перайшла ў распараджэнне гэтага інстытута. Памяшканне царквы выкарыстоўвалася інстытутам у якасці склада. У ходзе рэстаўрацыйных работ 1967–1972 гадоў аднавілі палац і гаспадарчыя будынкі, а рэстаўрацыя царквы, зацягнуўшыся на некалькі дзесяцігоддзяў, і не была завершана. У 1990 годзе царкву вярнулі [[Парафія|вернікам]]{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=67.}}. === Аднаўленне богаслужэння ў храме === 22 ліпеня 1990 года, пасля доўгага перапынку, адбылося першае богаслужэнне, а 13 кастрычніка пробашч здзейсніў малебен ля сцен [[алтар]]а з малым асвячэннем храма. Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій благаславіў адкрыццё царквы{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=70.}}. Дзіцячая нядзельная школа пры храме існуе з 2003 года, ёсць [[Праваслаўе|праваслаўны]] маладзёжны клуб і тэатральная студыя. У&nbsp;2002–2003 гадах былі праведзены рэстаўрацыйныя работы пры падрыхтоўцы да 300-годдзя царквы. Было выканана абнаўленне [[інтэр'ер]]аў царквы, праведзена добраўпарадкаванне прылеглай тэрыторыі. Адрэстаўравалі [[купал]]ьны [[крыж]], старую згнілую карону замянілі новай. Курган, які знаходзіцца каля царквы, уладкавалі і размясцілі на яго вяршыні назіральную пляцоўку. Унутры царквы, аднавілі [[гарэльеф]]ныя кампазіцыі і скульптуры, на сцены вярнулі лацінскія вершы, адрэстаўравалі [[іканастас]] і [[хоры]]. [[Ікона|Іконы]] рэстаўравалі ў майстэрні [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўнага Гістарычнага музея]] і ў майстэрні [[Дзяржаўная Траццякоўская галерэя|Дзяржаўнай Траццякоўскай галерэі]]{{sfn|Православные храмы|2004|с=13.}}. Аднаўленне знешняга ўбрання царквы засталося незавершаным. 7&nbsp;кастрычніка 2009 года Сусветны фонд помнікаў уключыў царкву ў спіс аб'ектаў, якія знаходзяцца пад пагрозай знішчэння. Царква атрымала за намаганні па аднаўленні ўзнагароду 2010 года ад Фонду паслоў ЗША па захаванні культуры. З пачатку 2022 года вядуцца работы па ўзнаўленні трох'яруснай званіцы на ранейшым месцы. На першым ярусе званіцы размяшчаецца [[Хрышчэнне|хрысцільны]] храм. == Архітэктура і ўбранне храма == <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Renovation of the Temple of the Sign.jpg |Знаменская царква у Дубровіцах на літаграфіі Фрыдрыха Дрэгера, 1850 |Файл:Знаменская церковь, Дубровицы 2019 Купол.jpg |Вянчае царкву металічная пазалочаная карона |Файл:Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах. Вид сбоку.jpg |Дэкаратыўныя элементы на фасадзе царквы |Файл:4 Церковь иконы Пресвятой Богородицы Знамение. Дубровицы.jpg |Каля галоўнага ўваходу стаяць дзве белакаменныя статуі |Файл:Dubrovitsy church of Sign (13).JPG |Статуя евангеліста ля цокаля царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 1.jpg |Падкупальная прастора царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 2.jpg |Барочны разны іканастас }} |} === Экстэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст === Iнтэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст == Гл. таксама == * [[Благавешчанне, народнае свята]] == Зноскі == {{reflist|2}} == Літаратура == * {{кніга |аўтар = Греч, А. Н. |частка = Дубровицы |загаловак = Ольгово. Дубровицы |адказны = Под ред. Ив. Лазаревского и В. Згура |месца = М.–Л. |выданне = Вып. 4 |выдавецтва = Гос. изд-во |год = 1925 |старонак = 132 |старонкі = 69–116 |серыя = Подмосковные музеи. Путеводители |тыраж = 3000 |ref = Греч А. Н. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |загаловак = Православные храмы : журнал |выданне = № 4 |год = 2014 |старонак = 31 |серыя = Путешествие по святым местам |ref = Православные храмы }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Семёнов, К. А. |загаловак = Преславное Знамение: К трёхсотлетнему юбилею Великого освящения храма Знамения Пресвятой Богородицы в селе Дубровицы 1704—2004 |месца = Дубровицы |год = 2004 |старонак = 91 |тыраж = 5000 |ref = Семёнов К. А. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Тарунов, А. М. |загаловак = Дубровицы |месца = М. |выдавецтва = Московский рабочий |год = 1991 |старонак = 112, [16] |серыя = Памятники Подмосковья |isbn = 5-239-01177-X |тыраж = 45000 |ref = Тарунов А. М. }} {{ref-lang|руск.||}} == Спасылкі == * {{cite web 2 |title = Дубровицы. Церковь иконы Божией Матери "Знамение" |url = https://sobory.ru/article/?object=00451 |website = Соборы.Ru |accessdate = 2022-08-03 |lang = ru |showlang = yes }} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220803073241/https://sobory.ru/article/?object=00451|date=03 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |title=Дубровицы. Музей, которого нет |website=Дубровицы.Ru |accessdate=04.08.2022 |lang=ru |showlang=yes}} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220804081805/https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |date=04 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://www.google.com/maps/@55.4413606,37.4945557,3a,90y,69.01h,88.32t/data=!3m7!1e1!3m5!1sAF1QipPOvfgS8aXRZ7AUmquDrIoaQOzxXGVcesVgwpkY!2e10!3e12!7i10240!8i5120|title=3D View Google – інтэр'ер царквы, 2021 |website=[[Google Maps]] |accessdate=04.08.2022 }} * <div style="font-size:100%;">🎦 {{youtube|https://www.youtube.com/watch?v=|Jv93F7Cw2KQ|Дубровицы. Церковь Знамения Пресвятой Богородицы - Ombio Productions}}</div> {{Партал|Архітэктура}} <!-- Аб’ект культурнай спадчыны РФ --> <div style="clear:none; float:right;"> <div style="border:1px solid #ccc; background: #fff; border-right:3px solid #ccc; border-bottom:3px solid #ccc; text-align: center; padding:3px; font-size: smaller; line-height: 1.3; margin-right: 4px; width: 250px;"><div style="width:100%">[[Выява:Coat of Arms of the Russian Federation 2.svg|30px|link=|Герб Расіі]]&nbsp;<span title="Аб’ект культурнай спадчыны РФ" style="margin-left: 0.2em; font-size: 100%;">'''Аб’ект культурнай спадчыны РФ''' <span class="noprint" style="white-space:nowrap;">[https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 № 501410413080086] (руск.)</span></div> </div> </div> [[:Катэгорыя:Праваслаўныя храмы Масквы]] [[:Катэгорыя:Храмы паводле алфавіта]] [[:Катэгорыя:З’явіліся ў 1704 годзе]] [[:Катэгорыя:Аб’екты культурнай спадчыны Расіі]] [[:Катэгорыя:Маскоўскае барока]] 5fm5ly7yi8f79eptn50yeae0b215io3 4186637 4186633 2022-08-14T14:00:59Z Waren1 111894 дапаўненне: Зноскі wikitext text/x-wiki {{Загатоўка раздзела}} {{арфаграфія}} <br/> {{Храм |Тып храма = Праваслаўны храм |Беларуская назва = Знаменская царква (Дубровіцы) |Арыгінальная назва = {{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах|}} |Выява = Дубровицкая церковь 23мая2022.jpg |Подпіс выявы = Агульны выгляд храма з боку галоўнага ўваходу |Шырыня выявы = 330 |Сучасны статус = |Краіна = Расія |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = Пасёлак |Месцазнаходжанне = Дубровіцы,<br/>гарадская акруга [[Падольск]],<br/>[[Маскоўская вобласць]] |lat_dir = N|lat_deg = 55|lat_min = 26|lat_sec = 28.67 |lon_dir = E|lon_deg = 37|lon_min = 29|lon_sec = 39.87 |region = RU |CoordScale = |Канфесія = [[Праваслаўе]] |Епархія = Падольская <br>(Маскоўская [[мітраполія]] [[Руская Праваслаўная Царква|РПЦ]]) |Ордэнская прыналежнасць = |Тып будынка = [[Царква]] |Архітэктурны стыль = [[Барока]] (Галіцынскі стыль) |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = Барыс Галіцын<br/>пры ўдзеле [[Пётр I (імператар расійскі)|цара Пятра I]] |Першае згадванне = [[1698]] |Заснаванне = [[22 ліпеня]] [[1690]] |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = [[1930]] |Пачатак будаўніцтва = [[1690]] |Заканчэнне будаўніцтва = [[1704]] |Рэліквіі = |Сучасны стан = Дзеючы, рэстаўруецца |Сайт = [http://www.dubrovitsy-hram.ru/ dubrovitsy-hram.ru] <small>(руск.)</small> |Commons = Church of the Theotokos of the Sign (Dubrovitsy) }} <!-- Карта Дубровіцы --> <mapframe text="Карта '''Дубровіцы''' (клікніце па карце, каб павялічыць яе)" Wikimedia | © OpenStreetMap width=340 height=250 zoom=13 latitude=55.441351 longitude=37.494458> { "type": "FeatureCollection", "features": [ { "type": "Feature", "properties": { "title": "", "description": "", "marker-symbol": "religious-christian", "marker-size": "large", "marker-color": "f00" }, "geometry": { "type": "Point", "coordinates": [ 37.494458, 55.441351 ] } } ] }</mapframe> '''Знаменская царква''' ці Царква Азнакі Прасвятой Багародзіцы у Дубровіцах ({{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах}}) — [[Парафія|парафіяльны]] [[храм]] Падольскай [[Епархія|епархіі]] [[Руская Праваслаўная Царква|Рускай праваслаўнай царквы]]. Галоўны прастол храма асвечаны ў гонар [[Ікона|іконы]] [[Дзева Марыя|Божай Маці]] [[Дабравешчанне Прасвятой Багародзіцы|«Знаменне»]]. Размешчаны ў пасёлку Дубровіцы ў 4 км ад [[Падольск]]а [[Маскоўская вобласць|Маскоўскай вобласці]], [[Расія]]. [[Царква (збудаванне)|Царква]] з'яўляецца цэнтральнай часткай [[Архітэктурны ансамбль|архітэктурнага ансамбля]] сядзібы Дубровіцы, якая некалі належала прадстаўнікам [[Дваране|дваранскіх]] сем'яў Марозавых, Галіцыных і Дзмітрыевых-Мамонавых. Вядома царква сваёй унікальнай архітэктурай у стылі барока, незвычайнай для рускага царкоўнага [[дойлідства]], а таксама таямнічай гісторыяй стварэння, да якога прыклаў руку сам цар [[Пётр I (імператар расійскі)|Пётр I]]. Храм мае статус Аб’екта культурнай спадчыны [[Расія|РФ]]<ref>{{cite web|author = |url = https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 |title = Культурная спадчына РФ. Аб'ект № 501410413080086 |lang = ru |website = ru-monuments.toolforge.org |date = |access-date = 2022-08-04|deadlink = no|archive-url = |archive-date = }}</ref>. Настаяцель — протаіерэй Андрэй Грыцышын. [[Файл:Banner PodolskyDistrict 0147.jpg|835px]] <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Boris Alexeevich Golitsyn.jpg |Барыс Аляксеевіч Галіцын, фундатар царквы |Файл:Metropolitan Stephen Yavorsky.jpg |Экзарх, мітрапаліт Разанскі і Мурамскі Стэфан |Файл:Dmitriev-Mamonov Alexandr Matveevich.jpg |Аляксандр Мацвеевіч Дзмітрыеў-Мамонаў, гаспадар сядзібы |Файл:Рихтер Фёдор Фёдорович (1857).jpg |Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр, архітэктар |Файл:Filaret (Drozdov) by Gau.jpg |Мітрапаліт Маскоўскі і Каломенскі Філарэт |Файл:Дубровицы, храм Знамения и взорванная колокольня, 1930 г.jpg |Знаменская царква і ўзарваная званіца, 1931 год |Файл:Metropolitan Juvenal (Poyarkov) (22.09.2016).jpg |Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій }} |} == Гісторыя == === Будаўніцтва храма === Будаўніцтва Знаменскай царквы адносіцца да часоў, калі сядзібай Дубровіцы валодаў князь Барыс Аляксеевіч Галіцын<br/> (1641—1714), выхавальнік маладога Пятра I. Закладка каменнага храма была праведзена 22 ліпеня (1 жніўня) 1690 года на месцы драўлянай царквы [[Ілья (прарок)|Іллі Прарока]]. Драўляную Ільінскую царкву разабралі і перанеслі ў найбліжэйшую вёску Лемяшэва ({{lang-ru|Лемешево|}}). Будаўніцтва царквы вялося 14 гадоў - з 1690 па 1704 год. Сам цар Пётр I удзельнічаў у ажыццяўленні грандыёзнай задумы Б. А. Галіцына{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=7.}}. Царква будавалася з мясцовага белага каменя, які паўсюль сустракаецца ў Падольскім краі. У будаўніцтве ўдзельнічалі замежныя майстры, запрошаныя князем Галіцыным спецыяльна для гэтай мэты. Архітэктар і некалькі разьбяроў і скульптараў, верагодна, былі запрошаны з-за мяжы, а асноўнымі іх памагатымі былі прыгонныя рускія муляры. Імя галоўнага архітэктара невядома, існуе мноства здагадак, але даць адназначны адказ з-за адсутнасці дакументаў да гэтага часу не ўдалося{{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=25.}}. Працы па ўзвядзенні царквы вяліся толькі ўлетку. У зімовы перыяд працавалі ў бараках, дзе адны майстры выконвалі разьбярства па камені, а іншыя - таўклі шкло і [[Гіпс|алебастр]], якія дадаваліся ў [[Вапна|вапну]] пры кладцы блокаў сцяны. Царква выканана з рэдкім мастацкім майстэрствам у стылі [[барока]]. Вялікае [[асвячэнне]] царквы здзейсніў 11 (22) лютага 1704 года [[экзарх]], [[мітрапаліт]] [[Разань|Разанскі]] і [[Мурам]]скі Стэфан (Яварскі). На [[Богаслужэнне|богаслужэнні]] ў гэты дзень прысутнічалі цар Пётр I і яго сын царэвіч Аляксей, духоўныя і шляхетныя свецкія асобы. Урачыстасці з гэтай нагоды працягваліся цэлы тыдзень і на іх запрасілі ўсіх мясцовых жыхароў{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=9—10.}}. === Новыя ўладальнікі сядзібы === Да сярэдзіны XVIII стагоддзя на паўднёвы захад ад царквы была пабудавана трох'ярусная [[званіца]]. Пад званіцай у 1780-х гадах была асвечана цёплая царква ў імя святых мучанікаў Адрыяна і Наталлі. Пры ўнуку Б. А. Галіцына Сяргею Аляксеевічу ў {{nobr|1750–1753}} гадах пабудаваны сядзібны дом, конны двор, чатыры флігелі, гаспадарчыя пабудовы. У 1781 годзе сядзібу купіў генерал-аншэф князь [[Рыгор Аляксандравіч Пацёмкін]] (1739–1791). Яму не давялося доўга валодаць сядзібай. Улетку 23&nbsp;чэрвеня (4 ліпеня) 1787 года імператрыца [[Кацярына II]] наведала Дубровіцы, каб купіць сядзібу і падарыць яе свайму фаварыту Аляксандру Мацвеевічу Дзмітрыеву-Мамонаву (1758–1803){{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=50.}}. Пры Аляксандры ў Дубровіцах быў перабудаваны сядзібны палац у стылі [[класіцызм]]у. Пасля смерці Аляксандра сядзібу атрымаў у спадчыну яго сын Мацвей. Граф Мацвей Аляксандравіч Дзмітрыеў-Мамонаў (1790–1863) быў адным з самых знакамітых і найбагацейшых людзей Расіі. У пачатку {{nobr|1820-х}} гадоў Мацвей правёў перабудову сядзібы накшталт сярэднявечных рыцарскіх замкаў. Па замове Мацвея вакол сядзібы была пабудавана каменная зубчастая агароджа. На паўночны ўсход ад царквы быў створаны [[курган]] і пасаджаны на ім акацыі. Пасля [[Вайна 1812 года|Французска-рускай вайны 1812 гады]] на кургане штогод здзяйснялася [[паніхіда]] па загінуўшых у [[Барадзінская бітва|Барадзінскай бітве]]{{sfn|Православные храмы|2004|с=7.}}. Пры Мацвеі царква доўга пуставала, вельмі састарэла. Рамы ўсё пагнілі і амаль усе вываліліся, ляпніна ад дажджу і снегу размокла і падала на падлогу. Званы пайшлі на гарматы. Спатрэбілася тэрміновая рэстаўрацыя царквы<ref>Цветаев В. Д. Дубровицы. Из дачных впечатлений. — М.: Университетская тип., 1907. — с. 9, прим.{{ref-lang|руск.||}}</ref>. У перыяд, калі граф знаходзіўся пад апекай у Маскве, адбылася першая рэстаўрацыя (1848–1850) царквы. Рэстаўрацыйнымі працамі кіраваў архітэктар Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр (1808–1868). Ён імкнуўся перарабіць царкву ў "[[Русь|старарускім]]" стылі. Лацінскія вершы былі заменены на [[Царкоўнаславянская мова|царкоўнаславянскія]] тэксты. Асвячэнне абноўленай царквы здзейсніў 27 жніўня (8 верасня) 1850 года мітрапаліт Маскоўскі і [[Каломна|Каломенскі]] Філарэт (Драздоў){{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=47.}}. У 1863 годзе ўладальнікам Дубровіц стаў князь Сяргей Міхайлавіч Галіцын (1843–1915). У гэты час у сядзібе абнавілі палац і сядзібны парк. Частка сядзібы была аддадзена пад дачы. Пры царкве дзейнічала трохгадовая царкоўна-прыходская школа, а таксама багадзельня для маламаёмасных сялян{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=62.}}. === Пасля рэвалюцыі 1917 года === Пасля [[рэвалюцыя 1917 года ў Расіі]] царква больш за дзесяць гадоў была дзейнай, пакуль у 1929 годзе ў ёй не спыніліся богаслужэнні. У верасні 1931 года званіца была ўзарвана. Царква моцна пацярпела ў 30-х гадах, многія скульптуры [[святы]]х і статуі [[анёл]]аў былі пашкоджаны. З 1930 па 1990 гады быў перыяд закрыцця царквы. У канцы 1950-х гадоў царква знаходзілася ў запусценні. У жніўні 1960 года сядзіба Дубровіцы і царква былі прызнаны помнікамі архітэктуры і ўзяты пад ахову дзяржавы. У 1961 годзе ў Дубровіцах размясціўся [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|Усесаюзны]] інстытут жывёлагадоўлі. Царква перайшла ў распараджэнне гэтага інстытута. Памяшканне царквы выкарыстоўвалася інстытутам у якасці склада. У ходзе рэстаўрацыйных работ 1967–1972 гадоў аднавілі палац і гаспадарчыя будынкі, а рэстаўрацыя царквы, зацягнуўшыся на некалькі дзесяцігоддзяў, і не была завершана. У 1990 годзе царкву вярнулі [[Парафія|вернікам]]{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=67.}}. === Аднаўленне богаслужэння ў храме === 22 ліпеня 1990 года, пасля доўгага перапынку, адбылося першае богаслужэнне, а 13 кастрычніка пробашч здзейсніў малебен ля сцен [[алтар]]а з малым асвячэннем храма. Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій благаславіў адкрыццё царквы{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=70.}}. Дзіцячая нядзельная школа пры храме існуе з 2003 года, ёсць [[Праваслаўе|праваслаўны]] маладзёжны клуб і тэатральная студыя<ref>{{cite web|author = |url = https://www.dubrovitsy-hram.ru/ |title = Детская воскресная школа при Знаменском храме |lang = ru |website = dubrovitsy-hram.ru |date = |access-date = 2022-08-14|deadlink = no|archive-url = |archive-date = }}</ref>. У&nbsp;2002–2003 гадах былі праведзены рэстаўрацыйныя работы пры падрыхтоўцы да 300-годдзя царквы. Было выканана абнаўленне [[інтэр'ер]]аў царквы, праведзена добраўпарадкаванне прылеглай тэрыторыі. Адрэстаўравалі [[купал]]ьны [[крыж]], старую згнілую карону замянілі новай. Курган, які знаходзіцца каля царквы, уладкавалі і размясцілі на яго вяршыні назіральную пляцоўку. Унутры царквы, аднавілі [[гарэльеф]]ныя кампазіцыі і скульптуры, на сцены вярнулі лацінскія вершы, адрэстаўравалі [[іканастас]] і [[хоры]]. [[Ікона|Іконы]] рэстаўравалі ў майстэрні [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўнага Гістарычнага музея]] і ў майстэрні [[Дзяржаўная Траццякоўская галерэя|Дзяржаўнай Траццякоўскай галерэі]]{{sfn|Православные храмы|2004|с=13.}}. Аднаўленне знешняга ўбрання царквы засталося незавершаным. 7&nbsp;кастрычніка 2009 года Сусветны фонд помнікаў уключыў царкву ў спіс аб'ектаў, якія знаходзяцца пад пагрозай знішчэння. Царква атрымала за намаганні па аднаўленні ўзнагароду 2010 года ад Фонду паслоў ЗША па захаванні культуры. З пачатку 2022 года вядуцца работы па ўзнаўленні трох'яруснай званіцы на ранейшым месцы. На першым ярусе званіцы размяшчаецца [[Хрышчэнне|хрысцільны]] храм. == Архітэктура і ўбранне храма == <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Renovation of the Temple of the Sign.jpg |Знаменская царква у Дубровіцах на літаграфіі Фрыдрыха Дрэгера, 1850 |Файл:Знаменская церковь, Дубровицы 2019 Купол.jpg |Вянчае царкву металічная пазалочаная карона |Файл:Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах. Вид сбоку.jpg |Дэкаратыўныя элементы на фасадзе царквы |Файл:4 Церковь иконы Пресвятой Богородицы Знамение. Дубровицы.jpg |Каля галоўнага ўваходу стаяць дзве белакаменныя статуі |Файл:Dubrovitsy church of Sign (13).JPG |Статуя евангеліста ля цокаля царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 1.jpg |Падкупальная прастора царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 2.jpg |Барочны разны іканастас }} |} === Экстэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст === Iнтэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст == Гл. таксама == * [[Благавешчанне, народнае свята]] == Зноскі == {{reflist|2}} == Літаратура == * {{кніга |аўтар = Греч, А. Н. |частка = Дубровицы |загаловак = Ольгово. Дубровицы |адказны = Под ред. Ив. Лазаревского и В. Згура |месца = М.–Л. |выданне = Вып. 4 |выдавецтва = Гос. изд-во |год = 1925 |старонак = 132 |старонкі = 69–116 |серыя = Подмосковные музеи. Путеводители |тыраж = 3000 |ref = Греч А. Н. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |загаловак = Православные храмы : журнал |выданне = № 4 |год = 2014 |старонак = 31 |серыя = Путешествие по святым местам |ref = Православные храмы }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Семёнов, К. А. |загаловак = Преславное Знамение: К трёхсотлетнему юбилею Великого освящения храма Знамения Пресвятой Богородицы в селе Дубровицы 1704—2004 |месца = Дубровицы |год = 2004 |старонак = 91 |тыраж = 5000 |ref = Семёнов К. А. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Тарунов, А. М. |загаловак = Дубровицы |месца = М. |выдавецтва = Московский рабочий |год = 1991 |старонак = 112, [16] |серыя = Памятники Подмосковья |isbn = 5-239-01177-X |тыраж = 45000 |ref = Тарунов А. М. }} {{ref-lang|руск.||}} == Спасылкі == * {{cite web 2 |title = Дубровицы. Церковь иконы Божией Матери "Знамение" |url = https://sobory.ru/article/?object=00451 |website = Соборы.Ru |accessdate = 2022-08-03 |lang = ru |showlang = yes }} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220803073241/https://sobory.ru/article/?object=00451|date=03 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |title=Дубровицы. Музей, которого нет |website=Дубровицы.Ru |accessdate=04.08.2022 |lang=ru |showlang=yes}} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220804081805/https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |date=04 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://www.google.com/maps/@55.4413606,37.4945557,3a,90y,69.01h,88.32t/data=!3m7!1e1!3m5!1sAF1QipPOvfgS8aXRZ7AUmquDrIoaQOzxXGVcesVgwpkY!2e10!3e12!7i10240!8i5120|title=3D View Google – інтэр'ер царквы, 2021 |website=[[Google Maps]] |accessdate=04.08.2022 }} * <div style="font-size:100%;">🎦 {{youtube|https://www.youtube.com/watch?v=|Jv93F7Cw2KQ|Дубровицы. Церковь Знамения Пресвятой Богородицы - Ombio Productions}}</div> {{Партал|Архітэктура}} <!-- Аб’ект культурнай спадчыны РФ --> <div style="clear:none; float:right;"> <div style="border:1px solid #ccc; background: #fff; border-right:3px solid #ccc; border-bottom:3px solid #ccc; text-align: center; padding:3px; font-size: smaller; line-height: 1.3; margin-right: 4px; width: 250px;"><div style="width:100%">[[Выява:Coat of Arms of the Russian Federation 2.svg|30px|link=|Герб Расіі]]&nbsp;<span title="Аб’ект культурнай спадчыны РФ" style="margin-left: 0.2em; font-size: 100%;">'''Аб’ект культурнай спадчыны РФ''' <span class="noprint" style="white-space:nowrap;">[https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 № 501410413080086] (руск.)</span></div> </div> </div> [[:Катэгорыя:Праваслаўныя храмы Масквы]] [[:Катэгорыя:Храмы паводле алфавіта]] [[:Катэгорыя:З’явіліся ў 1704 годзе]] [[:Катэгорыя:Аб’екты культурнай спадчыны Расіі]] [[:Катэгорыя:Маскоўскае барока]] p194gzlv5784ezdqyg4usf2sbi4wykh 4186643 4186637 2022-08-14T14:18:32Z Waren1 111894 дапаўненне: Зноскі wikitext text/x-wiki {{Загатоўка раздзела}} {{арфаграфія}} <br/> {{Храм |Тып храма = Праваслаўны храм |Беларуская назва = Знаменская царква (Дубровіцы) |Арыгінальная назва = {{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах|}} |Выява = Дубровицкая церковь 23мая2022.jpg |Подпіс выявы = Агульны выгляд храма з боку галоўнага ўваходу |Шырыня выявы = 330 |Сучасны статус = |Краіна = Расія |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = Пасёлак |Месцазнаходжанне = Дубровіцы,<br/>гарадская акруга [[Падольск]],<br/>[[Маскоўская вобласць]] |lat_dir = N|lat_deg = 55|lat_min = 26|lat_sec = 28.67 |lon_dir = E|lon_deg = 37|lon_min = 29|lon_sec = 39.87 |region = RU |CoordScale = |Канфесія = [[Праваслаўе]] |Епархія = Падольская <br>(Маскоўская [[мітраполія]] [[Руская Праваслаўная Царква|РПЦ]]) |Ордэнская прыналежнасць = |Тып будынка = [[Царква]] |Архітэктурны стыль = [[Барока]] (Галіцынскі стыль) |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = Барыс Галіцын<br/>пры ўдзеле [[Пётр I (імператар расійскі)|цара Пятра I]] |Першае згадванне = [[1698]] |Заснаванне = [[22 ліпеня]] [[1690]] |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = [[1930]] |Пачатак будаўніцтва = [[1690]] |Заканчэнне будаўніцтва = [[1704]] |Рэліквіі = |Сучасны стан = Дзеючы, рэстаўруецца |Сайт = [http://www.dubrovitsy-hram.ru/ dubrovitsy-hram.ru] <small>(руск.)</small> |Commons = Church of the Theotokos of the Sign (Dubrovitsy) }} <!-- Карта Дубровіцы --> <mapframe text="Карта '''Дубровіцы''' (клікніце па карце, каб павялічыць яе)" Wikimedia | © OpenStreetMap width=340 height=250 zoom=13 latitude=55.441351 longitude=37.494458> { "type": "FeatureCollection", "features": [ { "type": "Feature", "properties": { "title": "", "description": "", "marker-symbol": "religious-christian", "marker-size": "large", "marker-color": "f00" }, "geometry": { "type": "Point", "coordinates": [ 37.494458, 55.441351 ] } } ] }</mapframe> '''Знаменская царква''' ці Царква Азнакі Прасвятой Багародзіцы у Дубровіцах ({{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах}}) — [[Парафія|парафіяльны]] [[храм]] Падольскай [[Епархія|епархіі]] [[Руская Праваслаўная Царква|Рускай праваслаўнай царквы]]. Галоўны прастол храма асвечаны ў гонар [[Ікона|іконы]] [[Дзева Марыя|Божай Маці]] [[Дабравешчанне Прасвятой Багародзіцы|«Знаменне»]]. Размешчаны ў пасёлку Дубровіцы ў 4 км ад [[Падольск]]а [[Маскоўская вобласць|Маскоўскай вобласці]], [[Расія]]. [[Царква (збудаванне)|Царква]] з'яўляецца цэнтральнай часткай [[Архітэктурны ансамбль|архітэктурнага ансамбля]] сядзібы Дубровіцы, якая некалі належала прадстаўнікам [[Дваране|дваранскіх]] сем'яў Марозавых, Галіцыных і Дзмітрыевых-Мамонавых. Вядома царква сваёй унікальнай архітэктурай у стылі барока, незвычайнай для рускага царкоўнага [[дойлідства]], а таксама таямнічай гісторыяй стварэння, да якога прыклаў руку сам цар [[Пётр I (імператар расійскі)|Пётр I]]. Храм мае статус Аб’екта культурнай спадчыны [[Расія|РФ]]<ref>{{cite web|author = |url = https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 |title = Культурная спадчына РФ. Аб'ект № 501410413080086 |lang = ru |website = ru-monuments.toolforge.org |date = |access-date = 2022-08-04|deadlink = no|archive-url = |archive-date = }}</ref>. Настаяцель — протаіерэй Андрэй Грыцышын. [[Файл:Banner PodolskyDistrict 0147.jpg|835px]] <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Boris Alexeevich Golitsyn.jpg |Барыс Аляксеевіч Галіцын, фундатар царквы |Файл:Metropolitan Stephen Yavorsky.jpg |Экзарх, мітрапаліт Разанскі і Мурамскі Стэфан |Файл:Dmitriev-Mamonov Alexandr Matveevich.jpg |Аляксандр Мацвеевіч Дзмітрыеў-Мамонаў, гаспадар сядзібы |Файл:Рихтер Фёдор Фёдорович (1857).jpg |Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр, архітэктар |Файл:Filaret (Drozdov) by Gau.jpg |Мітрапаліт Маскоўскі і Каломенскі Філарэт |Файл:Дубровицы, храм Знамения и взорванная колокольня, 1930 г.jpg |Знаменская царква і ўзарваная званіца, 1931 год |Файл:Metropolitan Juvenal (Poyarkov) (22.09.2016).jpg |Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій }} |} == Гісторыя == === Будаўніцтва храма === Будаўніцтва Знаменскай царквы адносіцца да часоў, калі сядзібай Дубровіцы валодаў князь Барыс Аляксеевіч Галіцын<br/> (1641—1714), выхавальнік маладога Пятра I. Закладка каменнага храма была праведзена 22 ліпеня (1 жніўня) 1690 года на месцы драўлянай царквы [[Ілья (прарок)|Іллі Прарока]]. Драўляную Ільінскую царкву разабралі і перанеслі ў найбліжэйшую вёску Лемяшэва ({{lang-ru|Лемешево|}}). Будаўніцтва царквы вялося 14 гадоў - з 1690 па 1704 год. Сам цар Пётр I удзельнічаў у ажыццяўленні грандыёзнай задумы Б. А. Галіцына{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=7.}}. Царква будавалася з мясцовага белага каменя, які паўсюль сустракаецца ў Падольскім краі. У будаўніцтве ўдзельнічалі замежныя майстры, запрошаныя князем Галіцыным спецыяльна для гэтай мэты. Архітэктар і некалькі разьбяроў і скульптараў, верагодна, былі запрошаны з-за мяжы, а асноўнымі іх памагатымі былі прыгонныя рускія муляры. Імя галоўнага архітэктара невядома, існуе мноства здагадак, але даць адназначны адказ з-за адсутнасці дакументаў да гэтага часу не ўдалося{{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=25.}}. Працы па ўзвядзенні царквы вяліся толькі ўлетку. У зімовы перыяд працавалі ў бараках, дзе адны майстры выконвалі разьбярства па камені, а іншыя - таўклі шкло і [[Гіпс|алебастр]], якія дадаваліся ў [[Вапна|вапну]] пры кладцы блокаў сцяны. Царква выканана з рэдкім мастацкім майстэрствам у стылі [[барока]]. Вялікае [[асвячэнне]] царквы здзейсніў 11 (22) лютага 1704 года [[экзарх]], [[мітрапаліт]] [[Разань|Разанскі]] і [[Мурам]]скі Стэфан (Яварскі). На [[Богаслужэнне|богаслужэнні]] ў гэты дзень прысутнічалі цар Пётр I і яго сын царэвіч Аляксей, духоўныя і шляхетныя свецкія асобы. Урачыстасці з гэтай нагоды працягваліся цэлы тыдзень і на іх запрасілі ўсіх мясцовых жыхароў{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=9—10.}}. === Новыя ўладальнікі сядзібы === Да сярэдзіны XVIII стагоддзя на паўднёвы захад ад царквы была пабудавана трох'ярусная [[званіца]]. Пад званіцай у 1780-х гадах была асвечана цёплая царква ў імя святых мучанікаў Адрыяна і Наталлі. Пры ўнуку Б. А. Галіцына Сяргею Аляксеевічу ў {{nobr|1750–1753}} гадах пабудаваны сядзібны дом, конны двор, чатыры флігелі, гаспадарчыя пабудовы. У 1781 годзе сядзібу купіў генерал-аншэф князь [[Рыгор Аляксандравіч Пацёмкін]] (1739–1791). Яму не давялося доўга валодаць сядзібай. Улетку 23&nbsp;чэрвеня (4 ліпеня) 1787 года імператрыца [[Кацярына II]] наведала Дубровіцы, каб купіць сядзібу і падарыць яе свайму фаварыту Аляксандру Мацвеевічу Дзмітрыеву-Мамонаву (1758–1803){{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=50.}}. Пры Аляксандры ў Дубровіцах быў перабудаваны сядзібны палац у стылі [[класіцызм]]у. Пасля смерці Аляксандра сядзібу атрымаў у спадчыну яго сын Мацвей. Граф Мацвей Аляксандравіч Дзмітрыеў-Мамонаў (1790–1863) быў адным з самых знакамітых і найбагацейшых людзей Расіі. У пачатку {{nobr|1820-х}} гадоў Мацвей правёў перабудову сядзібы накшталт сярэднявечных рыцарскіх замкаў. Па замове Мацвея вакол сядзібы была пабудавана каменная зубчастая агароджа. На паўночны ўсход ад царквы быў створаны [[курган]] і пасаджаны на ім акацыі. Пасля [[Вайна 1812 года|Французска-рускай вайны 1812 гады]] на кургане штогод здзяйснялася [[паніхіда]] па загінуўшых у [[Барадзінская бітва|Барадзінскай бітве]]{{sfn|Православные храмы|2004|с=7.}}. Пры Мацвеі царква доўга пуставала, вельмі састарэла. Рамы ўсё пагнілі і амаль усе вываліліся, ляпніна ад дажджу і снегу размокла і падала на падлогу. Званы пайшлі на гарматы. Спатрэбілася тэрміновая рэстаўрацыя царквы<ref>Цветаев В. Д. Дубровицы. Из дачных впечатлений. — М.: Университетская тип., 1907. — с. 9, прим.{{ref-lang|руск.||}}</ref>. У перыяд, калі граф знаходзіўся пад апекай у Маскве, адбылася першая рэстаўрацыя (1848–1850) царквы. Рэстаўрацыйнымі працамі кіраваў архітэктар Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр (1808–1868). Ён імкнуўся перарабіць царкву ў "[[Русь|старарускім]]" стылі. Лацінскія вершы былі заменены на [[Царкоўнаславянская мова|царкоўнаславянскія]] тэксты. Асвячэнне абноўленай царквы здзейсніў 27 жніўня (8 верасня) 1850 года мітрапаліт Маскоўскі і [[Каломна|Каломенскі]] Філарэт (Драздоў){{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=47.}}. У 1863 годзе ўладальнікам Дубровіц стаў князь Сяргей Міхайлавіч Галіцын (1843–1915). У гэты час у сядзібе абнавілі палац і сядзібны парк. Частка сядзібы была аддадзена пад дачы. Пры царкве дзейнічала трохгадовая царкоўна-прыходская школа, а таксама багадзельня для маламаёмасных сялян{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=62.}}. === Пасля рэвалюцыі 1917 года === Пасля [[рэвалюцыя 1917 года ў Расіі]] царква больш за дзесяць гадоў была дзейнай, пакуль у 1929 годзе ў ёй не спыніліся богаслужэнні. У верасні 1931 года званіца была ўзарвана. Царква моцна пацярпела ў 30-х гадах, многія скульптуры [[святы]]х і статуі [[анёл]]аў былі пашкоджаны. З 1930 па 1990 гады быў перыяд закрыцця царквы. У канцы 1950-х гадоў царква знаходзілася ў запусценні. У жніўні 1960 года сядзіба Дубровіцы і царква былі прызнаны помнікамі архітэктуры і ўзяты пад ахову дзяржавы. У 1961 годзе ў Дубровіцах размясціўся [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|Усесаюзны]] інстытут жывёлагадоўлі. Царква перайшла ў распараджэнне гэтага інстытута. Памяшканне царквы выкарыстоўвалася інстытутам у якасці склада. У ходзе рэстаўрацыйных работ 1967–1972 гадоў аднавілі палац і гаспадарчыя будынкі, а рэстаўрацыя царквы, зацягнуўшыся на некалькі дзесяцігоддзяў, і не была завершана. У 1990 годзе царкву вярнулі [[Парафія|вернікам]]{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=67.}}. === Аднаўленне богаслужэння ў храме === 22 ліпеня 1990 года, пасля доўгага перапынку, адбылося першае богаслужэнне, а 13 кастрычніка пробашч здзейсніў малебен ля сцен [[алтар]]а з малым асвячэннем храма. Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій благаславіў адкрыццё царквы{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=70.}}. Дзіцячая нядзельная школа пры храме існуе з 2003 года, ёсць [[Праваслаўе|праваслаўны]] маладзёжны клуб і тэатральная студыя<ref>{{cite web|author = |url = https://www.dubrovitsy-hram.ru/ |title = Детская воскресная школа при Знаменском храме |lang = ru |website = dubrovitsy-hram.ru |date = |access-date = 2022-08-14|deadlink = no|archive-url = |archive-date = }}</ref>. У&nbsp;2002–2003 гадах былі праведзены рэстаўрацыйныя работы пры падрыхтоўцы да 300-годдзя царквы. Было выканана абнаўленне [[інтэр'ер]]аў царквы, праведзена добраўпарадкаванне прылеглай тэрыторыі. Адрэстаўравалі [[купал]]ьны [[крыж]], старую згнілую карону замянілі новай. Курган, які знаходзіцца каля царквы, уладкавалі і размясцілі на яго вяршыні назіральную пляцоўку. Унутры царквы, аднавілі [[гарэльеф]]ныя кампазіцыі і скульптуры, на сцены вярнулі лацінскія вершы, адрэстаўравалі [[іканастас]] і [[хоры]]<ref>{{cite web|author = |url = https://restmast.com/obekt/9/ |title = Реставрационная строительная проектная мастерская : Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в усадьбе Дубровицы |lang = ru |website = restmast.com |date = |access-date = 2022-08-14|deadlink = yes|archive-url = https://web.archive.org/web/20210128035503/https://restmast.com/obekt/9/|archive-date = 2021-01-28}}</ref>. [[Ікона|Іконы]] рэстаўравалі ў майстэрні [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўнага Гістарычнага музея]] і ў майстэрні [[Дзяржаўная Траццякоўская галерэя|Дзяржаўнай Траццякоўскай галерэі]]{{sfn|Православные храмы|2004|с=13.}}. Аднаўленне знешняга ўбрання царквы засталося незавершаным. 7&nbsp;кастрычніка 2009 года Сусветны фонд помнікаў уключыў царкву ў спіс аб'ектаў, якія знаходзяцца пад пагрозай знішчэння. Царква атрымала за намаганні па аднаўленні ўзнагароду 2010 года ад Фонду паслоў ЗША па захаванні культуры. З пачатку 2022 года вядуцца работы па ўзнаўленні трох'яруснай званіцы на ранейшым месцы. На першым ярусе званіцы размяшчаецца [[Хрышчэнне|хрысцільны]] храм. == Архітэктура і ўбранне храма == <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Renovation of the Temple of the Sign.jpg |Знаменская царква у Дубровіцах на літаграфіі Фрыдрыха Дрэгера, 1850 |Файл:Знаменская церковь, Дубровицы 2019 Купол.jpg |Вянчае царкву металічная пазалочаная карона |Файл:Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах. Вид сбоку.jpg |Дэкаратыўныя элементы на фасадзе царквы |Файл:4 Церковь иконы Пресвятой Богородицы Знамение. Дубровицы.jpg |Каля галоўнага ўваходу стаяць дзве белакаменныя статуі |Файл:Dubrovitsy church of Sign (13).JPG |Статуя евангеліста ля цокаля царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 1.jpg |Падкупальная прастора царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 2.jpg |Барочны разны іканастас }} |} === Экстэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст === Iнтэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст == Гл. таксама == * [[Благавешчанне, народнае свята]] == Зноскі == {{reflist|2}} == Літаратура == * {{кніга |аўтар = Греч, А. Н. |частка = Дубровицы |загаловак = Ольгово. Дубровицы |адказны = Под ред. Ив. Лазаревского и В. Згура |месца = М.–Л. |выданне = Вып. 4 |выдавецтва = Гос. изд-во |год = 1925 |старонак = 132 |старонкі = 69–116 |серыя = Подмосковные музеи. Путеводители |тыраж = 3000 |ref = Греч А. Н. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |загаловак = Православные храмы : журнал |выданне = № 4 |год = 2014 |старонак = 31 |серыя = Путешествие по святым местам |ref = Православные храмы }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Семёнов, К. А. |загаловак = Преславное Знамение: К трёхсотлетнему юбилею Великого освящения храма Знамения Пресвятой Богородицы в селе Дубровицы 1704—2004 |месца = Дубровицы |год = 2004 |старонак = 91 |тыраж = 5000 |ref = Семёнов К. А. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Тарунов, А. М. |загаловак = Дубровицы |месца = М. |выдавецтва = Московский рабочий |год = 1991 |старонак = 112, [16] |серыя = Памятники Подмосковья |isbn = 5-239-01177-X |тыраж = 45000 |ref = Тарунов А. М. }} {{ref-lang|руск.||}} == Спасылкі == * {{cite web 2 |title = Дубровицы. Церковь иконы Божией Матери "Знамение" |url = https://sobory.ru/article/?object=00451 |website = Соборы.Ru |accessdate = 2022-08-03 |lang = ru |showlang = yes }} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220803073241/https://sobory.ru/article/?object=00451|date=03 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |title=Дубровицы. Музей, которого нет |website=Дубровицы.Ru |accessdate=04.08.2022 |lang=ru |showlang=yes}} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220804081805/https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |date=04 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://www.google.com/maps/@55.4413606,37.4945557,3a,90y,69.01h,88.32t/data=!3m7!1e1!3m5!1sAF1QipPOvfgS8aXRZ7AUmquDrIoaQOzxXGVcesVgwpkY!2e10!3e12!7i10240!8i5120|title=3D View Google – інтэр'ер царквы, 2021 |website=[[Google Maps]] |accessdate=04.08.2022 }} * <div style="font-size:100%;">🎦 {{youtube|https://www.youtube.com/watch?v=|Jv93F7Cw2KQ|Дубровицы. Церковь Знамения Пресвятой Богородицы - Ombio Productions}}</div> {{Партал|Архітэктура}} <!-- Аб’ект культурнай спадчыны РФ --> <div style="clear:none; float:right;"> <div style="border:1px solid #ccc; background: #fff; border-right:3px solid #ccc; border-bottom:3px solid #ccc; text-align: center; padding:3px; font-size: smaller; line-height: 1.3; margin-right: 4px; width: 250px;"><div style="width:100%">[[Выява:Coat of Arms of the Russian Federation 2.svg|30px|link=|Герб Расіі]]&nbsp;<span title="Аб’ект культурнай спадчыны РФ" style="margin-left: 0.2em; font-size: 100%;">'''Аб’ект культурнай спадчыны РФ''' <span class="noprint" style="white-space:nowrap;">[https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 № 501410413080086] (руск.)</span></div> </div> </div> [[:Катэгорыя:Праваслаўныя храмы Масквы]] [[:Катэгорыя:Храмы паводле алфавіта]] [[:Катэгорыя:З’явіліся ў 1704 годзе]] [[:Катэгорыя:Аб’екты культурнай спадчыны Расіі]] [[:Катэгорыя:Маскоўскае барока]] orzctckhbzaamfinrs1bxah8sdyl28o 4186649 4186643 2022-08-14T14:37:26Z Waren1 111894 дапаўненне: Зноскі wikitext text/x-wiki {{Загатоўка раздзела}} {{арфаграфія}} <br/> {{Храм |Тып храма = Праваслаўны храм |Беларуская назва = Знаменская царква (Дубровіцы) |Арыгінальная назва = {{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах|}} |Выява = Дубровицкая церковь 23мая2022.jpg |Подпіс выявы = Агульны выгляд храма з боку галоўнага ўваходу |Шырыня выявы = 330 |Сучасны статус = |Краіна = Расія |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = Пасёлак |Месцазнаходжанне = Дубровіцы,<br/>гарадская акруга [[Падольск]],<br/>[[Маскоўская вобласць]] |lat_dir = N|lat_deg = 55|lat_min = 26|lat_sec = 28.67 |lon_dir = E|lon_deg = 37|lon_min = 29|lon_sec = 39.87 |region = RU |CoordScale = |Канфесія = [[Праваслаўе]] |Епархія = Падольская <br>(Маскоўская [[мітраполія]] [[Руская Праваслаўная Царква|РПЦ]]) |Ордэнская прыналежнасць = |Тып будынка = [[Царква]] |Архітэктурны стыль = [[Барока]] (Галіцынскі стыль) |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = Барыс Галіцын<br/>пры ўдзеле [[Пётр I (імператар расійскі)|цара Пятра I]] |Першае згадванне = [[1698]] |Заснаванне = [[22 ліпеня]] [[1690]] |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = [[1930]] |Пачатак будаўніцтва = [[1690]] |Заканчэнне будаўніцтва = [[1704]] |Рэліквіі = |Сучасны стан = Дзеючы, рэстаўруецца |Сайт = [http://www.dubrovitsy-hram.ru/ dubrovitsy-hram.ru] <small>(руск.)</small> |Commons = Church of the Theotokos of the Sign (Dubrovitsy) }} <!-- Карта Дубровіцы --> <mapframe text="Карта '''Дубровіцы''' (клікніце па карце, каб павялічыць яе)" Wikimedia | © OpenStreetMap width=340 height=250 zoom=13 latitude=55.441351 longitude=37.494458> { "type": "FeatureCollection", "features": [ { "type": "Feature", "properties": { "title": "", "description": "", "marker-symbol": "religious-christian", "marker-size": "large", "marker-color": "f00" }, "geometry": { "type": "Point", "coordinates": [ 37.494458, 55.441351 ] } } ] }</mapframe> '''Знаменская царква''' ці Царква Азнакі Прасвятой Багародзіцы у Дубровіцах ({{lang-ru|Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах}}) — [[Парафія|парафіяльны]] [[храм]] Падольскай [[Епархія|епархіі]] [[Руская Праваслаўная Царква|Рускай праваслаўнай царквы]]. Галоўны прастол храма асвечаны ў гонар [[Ікона|іконы]] [[Дзева Марыя|Божай Маці]] [[Дабравешчанне Прасвятой Багародзіцы|«Знаменне»]]. Размешчаны ў пасёлку Дубровіцы ў 4 км ад [[Падольск]]а [[Маскоўская вобласць|Маскоўскай вобласці]], [[Расія]]. [[Царква (збудаванне)|Царква]] з'яўляецца цэнтральнай часткай [[Архітэктурны ансамбль|архітэктурнага ансамбля]] сядзібы Дубровіцы, якая некалі належала прадстаўнікам [[Дваране|дваранскіх]] сем'яў Марозавых, Галіцыных і Дзмітрыевых-Мамонавых. Вядома царква сваёй унікальнай архітэктурай у стылі барока, незвычайнай для рускага царкоўнага [[дойлідства]], а таксама таямнічай гісторыяй стварэння, да якога прыклаў руку сам цар [[Пётр I (імператар расійскі)|Пётр I]]. Храм мае статус Аб’екта культурнай спадчыны [[Расія|РФ]]<ref>{{cite web|author = |url = https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 |title = Культурная спадчына РФ. Аб'ект № 501410413080086 |lang = ru |website = ru-monuments.toolforge.org |date = |access-date = 2022-08-04|deadlink = no|archive-url = |archive-date = }}</ref>. Настаяцель — протаіерэй Андрэй Грыцышын. [[Файл:Banner PodolskyDistrict 0147.jpg|835px]] <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Boris Alexeevich Golitsyn.jpg |Барыс Аляксеевіч Галіцын, фундатар царквы |Файл:Metropolitan Stephen Yavorsky.jpg |Экзарх, мітрапаліт Разанскі і Мурамскі Стэфан |Файл:Dmitriev-Mamonov Alexandr Matveevich.jpg |Аляксандр Мацвеевіч Дзмітрыеў-Мамонаў, гаспадар сядзібы |Файл:Рихтер Фёдор Фёдорович (1857).jpg |Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр, архітэктар |Файл:Filaret (Drozdov) by Gau.jpg |Мітрапаліт Маскоўскі і Каломенскі Філарэт |Файл:Дубровицы, храм Знамения и взорванная колокольня, 1930 г.jpg |Знаменская царква і ўзарваная званіца, 1931 год |Файл:Metropolitan Juvenal (Poyarkov) (22.09.2016).jpg |Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій }} |} == Гісторыя == === Будаўніцтва храма === Будаўніцтва Знаменскай царквы адносіцца да часоў, калі сядзібай Дубровіцы валодаў князь Барыс Аляксеевіч Галіцын<br/> (1641—1714), выхавальнік маладога Пятра I. Закладка каменнага храма была праведзена 22 ліпеня (1 жніўня) 1690 года на месцы драўлянай царквы [[Ілья (прарок)|Іллі Прарока]]. Драўляную Ільінскую царкву разабралі і перанеслі ў найбліжэйшую вёску Лемяшэва ({{lang-ru|Лемешево|}}). Будаўніцтва царквы вялося 14 гадоў - з 1690 па 1704 год. Сам цар Пётр I удзельнічаў у ажыццяўленні грандыёзнай задумы Б. А. Галіцына{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=7.}}. Царква будавалася з мясцовага белага каменя, які паўсюль сустракаецца ў Падольскім краі. У будаўніцтве ўдзельнічалі замежныя майстры, запрошаныя князем Галіцыным спецыяльна для гэтай мэты. Архітэктар і некалькі разьбяроў і скульптараў, верагодна, былі запрошаны з-за мяжы, а асноўнымі іх памагатымі былі прыгонныя рускія муляры. Імя галоўнага архітэктара невядома, існуе мноства здагадак, але даць адназначны адказ з-за адсутнасці дакументаў да гэтага часу не ўдалося{{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=25.}}. Працы па ўзвядзенні царквы вяліся толькі ўлетку. У зімовы перыяд працавалі ў бараках, дзе адны майстры выконвалі разьбярства па камені, а іншыя - таўклі шкло і [[Гіпс|алебастр]], якія дадаваліся ў [[Вапна|вапну]] пры кладцы блокаў сцяны. Царква выканана з рэдкім мастацкім майстэрствам у стылі [[барока]]. Вялікае [[асвячэнне]] царквы здзейсніў 11 (22) лютага 1704 года [[экзарх]], [[мітрапаліт]] [[Разань|Разанскі]] і [[Мурам]]скі Стэфан (Яварскі). На [[Богаслужэнне|богаслужэнні]] ў гэты дзень прысутнічалі цар Пётр I і яго сын царэвіч Аляксей, духоўныя і шляхетныя свецкія асобы. Урачыстасці з гэтай нагоды працягваліся цэлы тыдзень і на іх запрасілі ўсіх мясцовых жыхароў{{sfn| Семёнов К. А.|2004|с=9—10.}}. === Новыя ўладальнікі сядзібы === Да сярэдзіны XVIII стагоддзя на паўднёвы захад ад царквы была пабудавана трох'ярусная [[званіца]]. Пад званіцай у 1780-х гадах была асвечана цёплая царква ў імя святых мучанікаў Адрыяна і Наталлі. Пры ўнуку Б. А. Галіцына Сяргею Аляксеевічу ў {{nobr|1750–1753}} гадах пабудаваны сядзібны дом, конны двор, чатыры флігелі, гаспадарчыя пабудовы. У 1781 годзе сядзібу купіў генерал-аншэф князь [[Рыгор Аляксандравіч Пацёмкін]] (1739–1791). Яму не давялося доўга валодаць сядзібай. Улетку 23&nbsp;чэрвеня (4 ліпеня) 1787 года імператрыца [[Кацярына II]] наведала Дубровіцы, каб купіць сядзібу і падарыць яе свайму фаварыту Аляксандру Мацвеевічу Дзмітрыеву-Мамонаву (1758–1803){{sfn|Тарунов А. М.|1991|с=50.}}. Пры Аляксандры ў Дубровіцах быў перабудаваны сядзібны палац у стылі [[класіцызм]]у. Пасля смерці Аляксандра сядзібу атрымаў у спадчыну яго сын Мацвей. Граф Мацвей Аляксандравіч Дзмітрыеў-Мамонаў (1790–1863) быў адным з самых знакамітых і найбагацейшых людзей Расіі. У пачатку {{nobr|1820-х}} гадоў Мацвей правёў перабудову сядзібы накшталт сярэднявечных рыцарскіх замкаў. Па замове Мацвея вакол сядзібы была пабудавана каменная зубчастая агароджа. На паўночны ўсход ад царквы быў створаны [[курган]] і пасаджаны на ім акацыі. Пасля [[Вайна 1812 года|Французска-рускай вайны 1812 гады]] на кургане штогод здзяйснялася [[паніхіда]] па загінуўшых у [[Барадзінская бітва|Барадзінскай бітве]]{{sfn|Православные храмы|2004|с=7.}}. Пры Мацвеі царква доўга пуставала, вельмі састарэла. Рамы ўсё пагнілі і амаль усе вываліліся, ляпніна ад дажджу і снегу размокла і падала на падлогу. Званы пайшлі на гарматы. Спатрэбілася тэрміновая рэстаўрацыя царквы<ref>Цветаев В. Д. Дубровицы. Из дачных впечатлений. — М.: Университетская тип., 1907. — с. 9, прим.{{ref-lang|руск.||}}</ref>. У перыяд, калі граф знаходзіўся пад апекай у Маскве, адбылася першая рэстаўрацыя (1848–1850) царквы. Рэстаўрацыйнымі працамі кіраваў архітэктар Фёдар Фёдаравіч Рыхтэр (1808–1868). Ён імкнуўся перарабіць царкву ў "[[Русь|старарускім]]" стылі. Лацінскія вершы былі заменены на [[Царкоўнаславянская мова|царкоўнаславянскія]] тэксты. Асвячэнне абноўленай царквы здзейсніў 27 жніўня (8 верасня) 1850 года мітрапаліт Маскоўскі і [[Каломна|Каломенскі]] Філарэт (Драздоў){{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=47.}}. У 1863 годзе ўладальнікам Дубровіц стаў князь Сяргей Міхайлавіч Галіцын (1843–1915). У гэты час у сядзібе абнавілі палац і сядзібны парк. Частка сядзібы была аддадзена пад дачы. Пры царкве дзейнічала трохгадовая царкоўна-прыходская школа, а таксама багадзельня для маламаёмасных сялян{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=62.}}. === Пасля рэвалюцыі 1917 года === Пасля [[рэвалюцыя 1917 года ў Расіі]] царква больш за дзесяць гадоў была дзейнай, пакуль у 1929 годзе ў ёй не спыніліся богаслужэнні. У верасні 1931 года званіца была ўзарвана. Царква моцна пацярпела ў 30-х гадах, многія скульптуры [[святы]]х і статуі [[анёл]]аў былі пашкоджаны. З 1930 па 1990 гады быў перыяд закрыцця царквы. У канцы 1950-х гадоў царква знаходзілася ў запусценні. У жніўні 1960 года сядзіба Дубровіцы і царква былі прызнаны помнікамі архітэктуры і ўзяты пад ахову дзяржавы. У 1961 годзе ў Дубровіцах размясціўся [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|Усесаюзны]] інстытут жывёлагадоўлі. Царква перайшла ў распараджэнне гэтага інстытута. Памяшканне царквы выкарыстоўвалася інстытутам у якасці склада. У ходзе рэстаўрацыйных работ 1967–1972 гадоў аднавілі палац і гаспадарчыя будынкі, а рэстаўрацыя царквы, зацягнуўшыся на некалькі дзесяцігоддзяў, і не была завершана. У 1990 годзе царкву вярнулі [[Парафія|вернікам]]{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=67.}}. === Аднаўленне богаслужэння ў храме === 22 ліпеня 1990 года, пасля доўгага перапынку, адбылося першае богаслужэнне, а 13 кастрычніка пробашч здзейсніў малебен ля сцен [[алтар]]а з малым асвячэннем храма. Мітрапаліт Круціцкі і Каломенскі Ювеналій благаславіў адкрыццё царквы{{sfn|Семёнов К. А.|2004|с=70.}}. Дзіцячая нядзельная школа пры храме існуе з 2003 года, ёсць [[Праваслаўе|праваслаўны]] маладзёжны клуб і тэатральная студыя<ref>{{cite web|author = |url = https://www.dubrovitsy-hram.ru/ |title = Детская воскресная школа при Знаменском храме. |lang = ru |website = dubrovitsy-hram.ru |date = |access-date = 2022-08-14|deadlink = no|archive-url = |archive-date = }}</ref>. У&nbsp;2002–2003 гадах былі праведзены рэстаўрацыйныя работы пры падрыхтоўцы да 300-годдзя царквы. Было выканана абнаўленне [[інтэр'ер]]аў царквы, праведзена добраўпарадкаванне прылеглай тэрыторыі. Адрэстаўравалі [[купал]]ьны [[крыж]], старую згнілую карону замянілі новай. Курган, які знаходзіцца каля царквы, уладкавалі і размясцілі на яго вяршыні назіральную пляцоўку. Унутры царквы, аднавілі [[гарэльеф]]ныя кампазіцыі і скульптуры, на сцены вярнулі лацінскія вершы, адрэстаўравалі [[іканастас]] і [[хоры]]<ref>{{cite web|author = |url = https://restmast.com/obekt/9/ |title = Реставрационная строительная проектная мастерская : Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в усадьбе Дубровицы. |lang = ru |website = restmast.com |date = |access-date = 2022-08-14|deadlink = yes|archive-url = https://web.archive.org/web/20210128035503/https://restmast.com/obekt/9/|archive-date = 2021-01-28}}</ref>. [[Ікона|Іконы]] рэстаўравалі ў майстэрні [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўнага Гістарычнага музея]] і ў майстэрні [[Дзяржаўная Траццякоўская галерэя|Дзяржаўнай Траццякоўскай галерэі]]{{sfn|Православные храмы|2004|с=13.}}. Аднаўленне знешняга ўбрання царквы засталося незавершаным. 7&nbsp;кастрычніка 2009 года Сусветны фонд помнікаў уключыў царкву ў спіс аб'ектаў, якія знаходзяцца пад пагрозай знішчэння<ref>{{cite web|author = |url = http://www.wmf.org/project/church-icon-mother-god-sign |title = World Monuments Watch 2010 : Church of the Icon of the Mother of God of the Sign. |lang = en |website = wmf.org |date = |access-date = 2022-08-14|deadlink = no|archive-url = |archive-date = }}</ref>. Царква атрымала за намаганні па аднаўленні ўзнагароду 2010 года ад Фонду паслоў ЗША па захаванні культуры<ref>{{cite web|author = |url = https://ru.usembassy.gov/education-culture/cooperation-programs/afcp/ |title = The Fund of American Ambassadors for the Preservation of Cultural Heritage : AFCP in Russia 2009—2010. |lang = en |website = ru.usembassy.gov |date = |access-date = 2022-08-14|deadlink = no|archive-url = |archive-date = }}</ref>. З пачатку 2022 года вядуцца работы па ўзнаўленні трох'яруснай званіцы на ранейшым месцы. На першым ярусе званіцы размяшчаецца [[Хрышчэнне|хрысцільны]] храм. == Архітэктура і ўбранне храма == <!-- Галерэя --> {|align="left" style="margin-right:2em; " |{{Галерэя 2 |Name = Галерэя |border = #CCCCFF |background = #EEEEFF |loop = yes |Памер = 300px |Файл:Renovation of the Temple of the Sign.jpg |Знаменская царква у Дубровіцах на літаграфіі Фрыдрыха Дрэгера, 1850 |Файл:Знаменская церковь, Дубровицы 2019 Купол.jpg |Вянчае царкву металічная пазалочаная карона |Файл:Церковь Знамения Пресвятой Богородицы в Дубровицах. Вид сбоку.jpg |Дэкаратыўныя элементы на фасадзе царквы |Файл:4 Церковь иконы Пресвятой Богородицы Знамение. Дубровицы.jpg |Каля галоўнага ўваходу стаяць дзве белакаменныя статуі |Файл:Dubrovitsy church of Sign (13).JPG |Статуя евангеліста ля цокаля царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 1.jpg |Падкупальная прастора царквы |Файл:Знаменская церковь (Дубровицы) интерьер 2.jpg |Барочны разны іканастас }} |} === Экстэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст === Iнтэр'ер === тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст тэкст == Гл. таксама == * [[Благавешчанне, народнае свята]] == Зноскі == {{reflist|2}} == Літаратура == * {{кніга |аўтар = Греч, А. Н. |частка = Дубровицы |загаловак = Ольгово. Дубровицы |адказны = Под ред. Ив. Лазаревского и В. Згура |месца = М.–Л. |выданне = Вып. 4 |выдавецтва = Гос. изд-во |год = 1925 |старонак = 132 |старонкі = 69–116 |серыя = Подмосковные музеи. Путеводители |тыраж = 3000 |ref = Греч А. Н. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |загаловак = Православные храмы : журнал |выданне = № 4 |год = 2014 |старонак = 31 |серыя = Путешествие по святым местам |ref = Православные храмы }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Семёнов, К. А. |загаловак = Преславное Знамение: К трёхсотлетнему юбилею Великого освящения храма Знамения Пресвятой Богородицы в селе Дубровицы 1704—2004 |месца = Дубровицы |год = 2004 |старонак = 91 |тыраж = 5000 |ref = Семёнов К. А. }} {{ref-lang|руск.||}} * {{кніга |аўтар = Тарунов, А. М. |загаловак = Дубровицы |месца = М. |выдавецтва = Московский рабочий |год = 1991 |старонак = 112, [16] |серыя = Памятники Подмосковья |isbn = 5-239-01177-X |тыраж = 45000 |ref = Тарунов А. М. }} {{ref-lang|руск.||}} == Спасылкі == * {{cite web 2 |title = Дубровицы. Церковь иконы Божией Матери "Знамение" |url = https://sobory.ru/article/?object=00451 |website = Соборы.Ru |accessdate = 2022-08-03 |lang = ru |showlang = yes }} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220803073241/https://sobory.ru/article/?object=00451|date=03 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |title=Дубровицы. Музей, которого нет |website=Дубровицы.Ru |accessdate=04.08.2022 |lang=ru |showlang=yes}} ({{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220804081805/https://dubrovitsy.tilda.ws/hram |date=04 жніўня 2022}}) * {{cite web 2 |url=https://www.google.com/maps/@55.4413606,37.4945557,3a,90y,69.01h,88.32t/data=!3m7!1e1!3m5!1sAF1QipPOvfgS8aXRZ7AUmquDrIoaQOzxXGVcesVgwpkY!2e10!3e12!7i10240!8i5120|title=3D View Google – інтэр'ер царквы, 2021 |website=[[Google Maps]] |accessdate=04.08.2022 }} * <div style="font-size:100%;">🎦 {{youtube|https://www.youtube.com/watch?v=|Jv93F7Cw2KQ|Дубровицы. Церковь Знамения Пресвятой Богородицы - Ombio Productions}}</div> {{Партал|Архітэктура}} <!-- Аб’ект культурнай спадчыны РФ --> <div style="clear:none; float:right;"> <div style="border:1px solid #ccc; background: #fff; border-right:3px solid #ccc; border-bottom:3px solid #ccc; text-align: center; padding:3px; font-size: smaller; line-height: 1.3; margin-right: 4px; width: 250px;"><div style="width:100%">[[Выява:Coat of Arms of the Russian Federation 2.svg|30px|link=|Герб Расіі]]&nbsp;<span title="Аб’ект культурнай спадчыны РФ" style="margin-left: 0.2em; font-size: 100%;">'''Аб’ект культурнай спадчыны РФ''' <span class="noprint" style="white-space:nowrap;">[https://ru-monuments.toolforge.org/get_info.php?id=501410413080086 № 501410413080086] (руск.)</span></div> </div> </div> [[:Катэгорыя:Праваслаўныя храмы Масквы]] [[:Катэгорыя:Храмы паводле алфавіта]] [[:Катэгорыя:З’явіліся ў 1704 годзе]] [[:Катэгорыя:Аб’екты культурнай спадчыны Расіі]] [[:Катэгорыя:Маскоўскае барока]] 1an3945o33napb76d8v82zmvqncjsmx 0 715252 4186722 4170702 2022-08-14T16:18:27Z Artsiom91 31770 + 5 катэгорый з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Штэфан Лохнер''', ''Майстар Штэфан Кёльнскі'' ({{lang-de|Stefan Lochner, Stephan Lochner}}; 1400—1410, [[Мерсбург]] — {{ДС|||1451}}, {{МС|Кёльн||}}) — нямецкі жывапісец, вядучы майстар [[кёльнская школа жывапісу|кёльнскай школы]]. Працаваў у Кёльне з пачатку 1430-х гг. Разглядаецца гісторыкамі мастацтва як галоўны майстар кёльнскай школы. Для мастакоў гэтай школы характэрны лірызм і мяккасць у трактоўцы вобразаў Святога Пісання. Лохнер ішоў па слядах заснавальніка школы, майстра Вільгельма. Галоўны і несумненны яго твор — знакаміты алтарны складань у Кёльнскім саборы з выявамі «Пакланення вешчуноў» на сярэдняй дошцы і сцэн з жыцця св. Герэона і св. Уршулі на бакавых створках (напісаны пасля 1426 года). Верагодна, яму ж належаць «Маці Божая ў альтанцы з ружаў», якая знаходзіцца ў кёльнскім Музеі Вальрафа-Рыхарца, і «Грамніца Пана» (1447) у Дармштацкай галерэі. У 1447 годзе Лохнер становіцца членам гарадской рады Кёльна. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Лохнер Штэфан}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Бадэн-Вюртэмбергу]] [[Катэгорыя:Мастакі Германіі XV стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі Адраджэння]] [[Катэгорыя:Мастакі готыкі]] [[Катэгорыя:Паўночнае Адраджэнне]] dvf42uig4e4rwzoflj44jvlk4zibtom 0 715254 4186712 4170713 2022-08-14T16:01:50Z Artsiom91 31770 + 11 катэгорый з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Петар Лубарда''' ({{lang-sr|Petar Lubarda}}; {{ДН|27|7|1907}}, с. Любацінь каля [[Цэтынэ]], цяпер [[Чарнагорыя]] — {{ДС|13|2|1974}}, {{МС|Бялград||}}, СФРЮ) — адзін з найбуйных югаслаўскіх і сербскіх мастакоў XX стагоддзя. Член Сербскай акадэміі навук і мастацтваў у Бялградзе (1961). == Біяграфія == Вучыўся жывапісу ў Бялградскай мастацкай школе (1925) і Школе вытанчаных мастацтваў у Парыжы (1926). З 1932 да сваёй смерці жыў у Бялградзе, за выключэннем 1946—1950 гадоў, калі ён быў прафесарам у мастацкай школе г. [[Херцэг-Нові]]. З 1945 года працаваў у якасці прафесара ў Акадэміі вытанчаных мастацтваў у Бялградзе. У 1950 вярнуўся ў Бялград. Пахаваны на Алеі заслужаных на бялградскіх Новых могілках. Дом Петара Лубарды быў пераўтвораны ў мастацкую галерэю, у якой прадстаўлены вядомыя работы мастака і яго асабістыя рэчы. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Лубарда Петар}} [[Катэгорыя:Мастакі-пейзажысты]] [[Катэгорыя:Мастакі Югаславіі]] [[Катэгорыя:Мастакі Сербіі]] [[Катэгорыя:Мастакі XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі Чарногарыі]] [[Катэгорыя:Мастакі-партрэтысты]] [[Катэгорыя:Педагогі Сербіі]] [[Катэгорыя:Мастакі-абстракцыяністы]] [[Катэгорыя:Ганаровыя грамадзяне гарадоў Сербіі]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Чарнагорыі]] [[Катэгорыя:Педагогі Югаславіі]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты Дзяржаўнай прэміі Югаславіі]] dh9gvjklu2rn07wbkgfcayzn25yqq0w 4186715 4186712 2022-08-14T16:05:33Z Artsiom91 31770 выдалена [[Катэгорыя:Мастакі Чарногарыі]]; дададзена [[Катэгорыя:Мастакі Чарнагорыі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Петар Лубарда''' ({{lang-sr|Petar Lubarda}}; {{ДН|27|7|1907}}, с. Любацінь каля [[Цэтынэ]], цяпер [[Чарнагорыя]] — {{ДС|13|2|1974}}, {{МС|Бялград||}}, СФРЮ) — адзін з найбуйных югаслаўскіх і сербскіх мастакоў XX стагоддзя. Член Сербскай акадэміі навук і мастацтваў у Бялградзе (1961). == Біяграфія == Вучыўся жывапісу ў Бялградскай мастацкай школе (1925) і Школе вытанчаных мастацтваў у Парыжы (1926). З 1932 да сваёй смерці жыў у Бялградзе, за выключэннем 1946—1950 гадоў, калі ён быў прафесарам у мастацкай школе г. [[Херцэг-Нові]]. З 1945 года працаваў у якасці прафесара ў Акадэміі вытанчаных мастацтваў у Бялградзе. У 1950 вярнуўся ў Бялград. Пахаваны на Алеі заслужаных на бялградскіх Новых могілках. Дом Петара Лубарды быў пераўтвораны ў мастацкую галерэю, у якой прадстаўлены вядомыя работы мастака і яго асабістыя рэчы. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Лубарда Петар}} [[Катэгорыя:Мастакі-пейзажысты]] [[Катэгорыя:Мастакі Югаславіі]] [[Катэгорыя:Мастакі Сербіі]] [[Катэгорыя:Мастакі XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі Чарнагорыі]] [[Катэгорыя:Мастакі-партрэтысты]] [[Катэгорыя:Педагогі Сербіі]] [[Катэгорыя:Мастакі-абстракцыяністы]] [[Катэгорыя:Ганаровыя грамадзяне гарадоў Сербіі]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Чарнагорыі]] [[Катэгорыя:Педагогі Югаславіі]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты Дзяржаўнай прэміі Югаславіі]] 35owft6uaqu7j2lzqggexa4x6t7pia2 0 715255 4186708 4170720 2022-08-14T15:55:09Z Artsiom91 31770 +[[Катэгорыя:Мастакі Італіі XV стагоддзя]]; +[[Катэгорыя:Мастакі Італіі XVI стагоддзя]]; +[[Катэгорыя:Мастакі Адраджэння]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Бернардзіна Луіні''' ({{lang-it|Bernardino Luini}}; 1480/1485 — {{ДС|||1532}}) — паўночнаітальянскі мастак, адзін з самых вядомых леанардэскаў — вучняў і эпігонаў [[Леанарда да Вінчы]]. Многія яго творы ў мінулым прыпісваліся пэндзлю Леанарда. Калі Бернардзіна пачаў працаваць, засталося невядомым. Яго раннія карціны выкананы ў познегатычным стылі, які нагадвае Берганьёне, які лічыцца яго непасрэдным настаўнікам. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Леанардэскі}} {{DEFAULTSORT:Луіні Бернардзіна}} [[Катэгорыя:Мастакі Італіі XV стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі Італіі XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі Адраджэння]] l1iv99ece94nubtzv9mp5b699wdubgn 0 715256 4186704 4171520 2022-08-14T15:51:05Z Artsiom91 31770 +[[Катэгорыя:Мастакі ЗША XX стагоддзя]]; +[[Катэгорыя:Мастакі-абстракцыяністы]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Луіс}} {{Мастак}} '''Морыс Луіс''', поўнае імя ''Морыс Луіс Бернштэйн'' ({{lang-en|Morris Louis}}; {{ДН|28|11|1912}}, {{МН|Балтымар||}}, штат Мэрыленд — 7 верасня {{ДС|7|9|1962}}, Вашынгтон) — амерыканскі мастак-абстракцыяніст, блізкі да стылю жывапісу каляровага поля. == Жыццё і творчасць == У 1929—1933 гадах будучы мастак вывучае жывапіс у Інстытуце мастацтваў Мэрыленда, у Балтымары. У 1936 годзе ён пераязджае ў [[Нью-Ёрк]], дзе працуе ў мастацкай майстэрні [[Давід Сікейрас|Давіда А. Сікейраса]]. У 1938 годзе скарачае сваё імя да Морыс Луіс. З 1952 года Морыс Луіс — дацэнт у Вашынгтонскім цэнтры мастацтваў. У гэты перыяд адбываецца яго знаёмства з [[Кенет Ноланд|Кенетам Ноландам]], з якім Морыса Луіса пасля звязваюць цеснае сяброўства і сумесная творчасць. Пры пасрэдніцтве вядомага арт-крытыка [[Клемент Грынберг|Клемента Грынберга]] абодва мастакі знаёмяцца з [[Элен Франкенталер]] і [[Джэксан Полак|Джэксанам Полакам]], творчасць якіх аказала прыкметны ўплыў на працы Ноланда і Луіса. Аднак за перыяд з 1953 па 1961 год Морыс Луіс, які вёў замкнёны лад жыцця, здолеў распрацаваць свой уласны мастацкі стыль. Работы Морыса Луіса былі прадстаўлены на выстаўках сучаснага мастацтва дакумента 3 (1964) і 4 (1968) у нямецкім горадзе Каселі (пасмяротна). {{зноскі}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-04}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Луіс Морыс}} [[Катэгорыя:Мастакі ЗША XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі-абстракцыяністы]] jgmbo0utehzrmrd5hdjev6ek4riqlk2 4186707 4186704 2022-08-14T15:51:59Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Луіс}} {{Мастак}} '''Морыс Луіс''', поўнае імя ''Морыс Луіс Бернштэйн'' ({{lang-en|Morris Louis}}; {{ДН|28|11|1912}}, {{МН|Балтымар||}}, штат Мэрыленд — {{ДС|7|9|1962}}, Вашынгтон) — амерыканскі мастак-абстракцыяніст, блізкі да стылю жывапісу каляровага поля. == Жыццё і творчасць == У 1929—1933 гадах будучы мастак вывучае жывапіс у Інстытуце мастацтваў Мэрыленда, у Балтымары. У 1936 годзе ён пераязджае ў [[Нью-Ёрк]], дзе працуе ў мастацкай майстэрні [[Давід Сікейрас|Давіда А. Сікейраса]]. У 1938 годзе скарачае сваё імя да Морыс Луіс. З 1952 года Морыс Луіс — дацэнт у Вашынгтонскім цэнтры мастацтваў. У гэты перыяд адбываецца яго знаёмства з [[Кенет Ноланд|Кенетам Ноландам]], з якім Морыса Луіса пасля звязваюць цеснае сяброўства і сумесная творчасць. Пры пасрэдніцтве вядомага арт-крытыка [[Клемент Грынберг|Клемента Грынберга]] абодва мастакі знаёмяцца з [[Элен Франкенталер]] і [[Джэксан Полак|Джэксанам Полакам]], творчасць якіх аказала прыкметны ўплыў на працы Ноланда і Луіса. Аднак за перыяд з 1953 па 1961 год Морыс Луіс, які вёў замкнёны лад жыцця, здолеў распрацаваць свой уласны мастацкі стыль. Работы Морыса Луіса былі прадстаўлены на выстаўках сучаснага мастацтва дакумента 3 (1964) і 4 (1968) у нямецкім горадзе Каселі (пасмяротна). {{зноскі}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-04}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Луіс Морыс}} [[Катэгорыя:Мастакі ЗША XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі-абстракцыяністы]] t4yuzc1auy5f2uypo6hxjsi8vkjm1en 0 715259 4186696 4170726 2022-08-14T15:38:07Z Artsiom91 31770 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Джордж Лукс (Лакс)''' ({{lang-en|George Benjamin Luks}}; {{ДН|13|8|1867}} — {{ДС|29|10|1933}}) — амерыканскі мастак і ілюстратар, адзін з удзельнікаў школы Смеццевых вёдзер. == Біяграфія == Нарадзіўся 13 жніўня 1867 года ў горадзе Уільямспорт, штат Пенсільванія, у сям’і эмігрантаў з Еўропы. Яго бацька быў лекарам і аптэкарам, маці была мастаком і музыкантам аматарскага ўзроўню. У яго былі сястра Ганна (1859—1933) і брат Уільям (1868—1952). Сям’я пераехала ў горад Потсвіл, Пенсільванія; жыла паблізу вугальных радовішчаў. У маладым узросце Джордж даведаўся пра беднасць і жыццё шахцёрскіх сем’яў. Сваю працоўную дзейнасць пачаў, працуючы ў вадэвілях. Разам са сваім малодшым братам гулялі ў пачатку 1880-х гадоў у вадэвілях у Пенсільваніі і Нью-Джэрсі. Затым Лукс сышоў са сцэны і вырашыў працягнуць кар’еру ў якасці мастака. Вучыўся ў Пенсільванскай акадэміі прыгожых мастацтваў, пазней адправіўся ў Еўропу, дзе вучыўся ў некалькіх мастацкіх школах і вывучаў мастацтва старых майстроў, асабліва іспанскага і галандскага жывапісу. Некаторы час жыў у Дзюсельдорфе і наведваў заняткі ў Дзюсельдорфскай мастацкай школе. У 1893 годзе вярнуўся ў ЗША і пачаў працаваць у Філадэльфіі ў якасці ілюстратара газеты Philadelphia Press. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Лукс Джордж}} [[Катэгорыя:Мастакі ЗША XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі ЗША XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі-ілюстратары ЗША]] 2cpiaa87u9p0b2pzd735wy9zueu7k86 0 715265 4186725 4170767 2022-08-14T16:25:37Z Artsiom91 31770 + 7 катэгорый з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Эдвін Генры Лэндсір (Ландсір)''' ({{lang-en|Edwin Henry Landseer}}, {{ДН|7|3|1802}}, {{МН|Лондан||}} — {{ДС|1|10|1873}}, {{МС|Лондан||}}) — англійскі [[мастак]] і скульптар эпохі рамантызму. Вядомы, у прыватнасці, і як стваральнік бронзавых літых скульптур жывёл (аленяў, львоў). Яму належаць статуі львоў ля падножжа [[калона Нельсана|калоны Нельсана]] на [[Трафальгарская плошча|Трафальгарскай плошчы]]. == Біяграфія == Эдвін Лэндсір быў малодшым сынам гравёра па медзі Джона Лэндсіра; адным з яго братоў быў мастак Чарльз Лэндсір. Навучаўся жывапісу ў свайго бацькі і ў мастака [[Бенджамін Роберт Хейдан|Бенджаміна Р. Хейдана]]. У 1814 годзе ён упершыню выставіў свае карціны на Летняй выстаўцы ў Каралеўскай акадэміі мастацтваў, а ў 1815 годзе паступіў у школу пры акадэміі. У 1824 годзе Лэндсір упершыню наведаў горную Шатландыю і з таго часу неаднаразова прыязджаў туды на эцюды. Па шатландскіх матывах мастак стварыў цэлы шэраг палотнаў, многія з якіх выстаўлены ў найбуйнейшых музеях Вялікабрытаніі (напрыклад, у Эдынбургскім [[Нацыянальны музей Шатландыі|Нацыянальным музеі Шатландыі]]). У 1826 годзе Лэндсір стаў членам-карэспандэнтам Каралеўскай акадэміі мастацтваў, у 1831 годзе — правадзейным яе членам. У 1850 годзе ўзведзены каралевай у рыцарскае званне. У 1866 годзе Эдвін Лэндсір быў абраны прэзідэнтам Каралеўскай акадэміі, аднак адмовіўся ад гэтай пасады. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Лэндсір Эдвін}} [[Катэгорыя:Члены Каралеўскай акадэміі мастацтваў]] [[Катэгорыя:Прыдворныя мастакі]] [[Катэгорыя:Мастакі-анімалісты]] [[Катэгорыя:Мастакі Вялікабрытаніі XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Скульптары Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Скульптары XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Кавалеры ордэна Pour le Mérite]] nw82hjexosjpwel4cnf0z389mjd2u60 0 715288 4186726 4171518 2022-08-14T16:27:46Z Artsiom91 31770 +[[Катэгорыя:Мастакі Нідэрландаў XX стагоддзя]]; +[[Катэгорыя:Мастакі Нідэрландаў XXI стагоддзя]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Рэйнір Люкасен''' ({{lang-nl|Reinier Lucassen}}; {{ДН|16|3|1939}}, {{МН|Амстэрдам||}}) — галандскі жывапісец, прадстаўнік [[поп-арт]]а. Працуючы ў тэхніцы [[калаж]]у, ён у адрозненне ад большасці мастакоў поп-арта не звяртаецца да тэмы [[масавая культура|масавай культуры]] (мас-медыя, [[комікс]]ы, влікія штодзённыя газеты, тэлебачанне). Мэта Люкасена — паказ антыгуманнасці сучаснага грамадства. {{зноскі}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-04}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Люкасен Рэйнір}} [[Катэгорыя:Мастакі Нідэрландаў XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі Нідэрландаў XXI стагоддзя]] nagrmuzc9lpd5798gl79ofcp4y5f13d 0 715289 4186734 4182992 2022-08-14T16:47:09Z Artsiom91 31770 дададзена [[Катэгорыя:Мастакі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Жан-Мары Агюст Люрса''' ({{lang-fr|Jean Lurçat}}; {{ДН|1|7|1892}}, Бруер, дэпартамент [[Вагезы (дэпартамент)|Вагезы]] — {{ДС|6|1|1966}}, Сен-Поль-дэ-Ванс) — французскі [[мастак]], кераміст, мастак тэкстылю, рэфарматар [[Габелен|шпалернага мастацтва]]. Брат архітэктара [[Андрэ Люрса]]. == Біяграфія == Сын работніка пошты, Жан Люрса скончыў агульнаадукацыйную школу ў Эпіналі, паступіў на медыцынскі факультэт Універсітэта [[Нансі]], здзейсніў падарожжа ў [[Швейцарыя|Швейцарыю]] і [[Германія|Германію]] ([[Мюнхен]]). Пакінуў вучобу ва ўніверсітэце, паступіў у майстэрню [[Віктор Прувэ|Віктора Прувэ]], кіраўніка мастацкай школы Нансі. У 1912 годзе разам з братам Андрэ пераехаў у [[Парыж]] і вучыўся ў Школе прыгожых мастацтваў і ў [[акадэмія Каларосі|акадэміі Каларосі]]. Люрса пазнаёміўся [[Анры Маціс|Мацісам]], [[Поль Сезан|Сезанам]], [[Агюст Рэнуар|Рэнуарам]], завязаў блізкія адносіны з [[Райнер Марыя Рыльке|Рыльке]], Бурдэлем, [[Элі Фор]]ам: з імі ён заснаваў мастацкі часопіс ''Feuilles de mai''. Люрса вучыўся ў мастака-фрэскіста Жана-Поля Лафіта, разам з ім у 1914 годзе ён выканаў свой першы твор у манументальным жывапісе — афармленне La faculté des sciences de Marseille. Першая паездка Люрса ў Італію ў 1914 годзе была спынена з-за пачатку вайны. Ён вярнуўся ў Францыю, быў залічаны ў пяхоту, але па хваробе эвакуіраваны 15 лістапада. Падчас лячэння ў Сансе, у 1915 годзе, займаўся жывапісам і асвойваў [[Літаграфія|літаграфію]]. Напісаў некалькі антываенных артыкулаў для газеты, якая выдавалася ў [[Швецыя|Швецыі]], быў арыштаваны за свае пацыфісцкія погляды. Вярнуўся на фронт у ліпені 1916 года, удзельнічаў у [[Вердэнская аперацыя|бітве пры Вердэне]], быў паранены, пасля гэтага не ваяваў. У верасні 1916 года Люрса выставіў свае працы ў [[Цюрых]]у. У 1928 годзе быў удзельнікам выстаўкі «Сучаснае французскае мастацтва» ў [[Масква|Маскве]]. У гэтым жа годзе, выказваючы свае сімпатыі да [[СССР]], мастак прынёс у дар Дзяржаўнаму музею новага заходняга мастацтва (ДМНЗМ) шэраг сваіх твораў. У 1934 годзе ў Маскве адбылася ягоная персанальная выстаўка. Люрса таксама наведаў [[Харкаў]] і [[Ленінград]]. У 1935 годзе Люрса, стаўшы сакратаром ізасекцыі таварыства «Новая Расія», займаўся арганізацыяй выстаўкі французскіх мастакоў у Маскве. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Люрса Жан}} [[Катэгорыя:Мастакі Францыі XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі-абстракцыяністы]] [[Катэгорыя:Мастакі-керамісты Францыі]] [[Катэгорыя:Удзельнікі Першай сусветнай вайны]] [[Катэгорыя:Мастакі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва]] a9ps5wb3wvymfk7g8qtgohoqx4y7xtm 0 715363 4186739 4171918 2022-08-14T17:06:48Z Artsiom91 31770 + 4 катэгорыі з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Лудовіка Мадзаліна''' ({{lang-it|Ludovico Mazzolino}}; 1480, {{МН|Ферара||}} — 1528?, Ферара) — італьянскі жывапісец эпохі Адраджэння. == Біяграфія == Нарадзіўся ў Ферары. Звесткі пра год нараджэння, раннія гады і адукацыю — не захаваліся. Паводле здагадак, ён мог вучыцца ў майстэрні ферарскага мастака [[Ларэнца Коста]] (1465—1535). Верагодна, што ён навучаўся ў майстэрні мясцовага мастака Даменіка Панеці (1560—1530), які быў настаўнікам Гарафала (Бенвенута Тызі). Аналіз твораў мастака паказвае, што найбольшы ўплыў на мастацкую манеру аказалі Бакачына і ферарскі мастак Гарафала, г.зн. Бенвенута Ціцы (1481—1559). Большасць карцін Лудовіка былі створаны на замову [[Эрколе I д’Эстэ]], герцага Ферарскага. У 1521 годзе ён 3ажаніўся з Джаванвай, сястрой мастака Барталамеа Вакі (венецыянскі мастак мяжы XV—XVI стагоддзяў). Меў дзвюх дачок — Клаўдзію і Карнэлію. Памёр у горадзе Ферара падчас эпідэміі чумы, якая спустошыла рэгіён каля 1528 года. {{зноскі}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-04}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Мадзаліна Лудовіка}} [[Катэгорыя:Мастакі Італіі XV стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі Італіі XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі Адраджэння]] [[Катэгорыя:Памерлі ад чумы]] 2kcuk7juglt7986tzfltfg9zljfjqf9 0 715365 4186738 4171625 2022-08-14T17:03:14Z Artsiom91 31770 +[[Катэгорыя:Мастакі ЗША XX стагоддзя]]; +[[Катэгорыя:Мастакі-абстракцыяністы]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Роберт Мазервел''' ({{lang-en|Robert Motherwell}}; {{ДН|24|1|1915}}, Абердзін, штат Вашынгтон — {{ДС|16|7|1991}}, Правінстаўн, Масачусетс) — амерыканскі жывапісец і калажыст, прадстаўнік [[абстрактны экспрэсіянізм|абстрактнага экспрэсіянізму]] і экшн-жывапісу. == Жыццё і творчасць == Па адукацыі філосаф. Р. Мазервел пачаў маляваць у 1938 годзе, пасля паездкі ў Францыю. У 1940 годзе ён сустрэў [[Раберта Себасцьян Мата|Раберта Мата]] ў [[Мексіка|Мексіцы]], у якога вывучаў аўтаматызм і [[сюррэалізм]]. У 1942 годзе ён прыняў удзел у выстаўцы сюррэалізму ў [[Нью-Ёрк]]у. Першая персанальная выстаўка адбылася ў мастацкай галерэі [[Пегі Гугенхайм]] у 1944 годзе. У 1948 г. Р. Мазервел разам з [[Уільям Бэзіётс|Уільямам Базіётсам]], [[Барнет Ньюман|Барнетам Ньюманам]] і [[Марк Ротка|Маркам Роткам]] арандавалі студыю, якая неўзабаве ператварылася ў клуб авангарднага мастацтва. У той час мастак працаваў над серыяй калажаў, натхнёных працамі [[Курт Швітэрс|Курта Швітэрса]] і [[Анры Маціс]]а. У 1949 годзе ён пачаў поўную глыбокага грамадзянскага пафасу серыю карцін, прысвечаную Грамадзянскай вайне ў Іспаніі, якая налічвала больш за 250 палотнаў, стварэнню якой майстар прысвяціў больш за тры дзесяцігоддзі. У пачатку 1970-х гадоў мастак вярнуўся да сімвалізму. Асабліва яго захапляе тэма Міжземнамор’я, якую ён малюе светлымі фарбамі. У 1989 годзе ўзнагароджаны Дзяржаўным медалём у галіне мастацтва. Быў жанаты з мастачкай [[Хелен Франкенталер]]. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Мазервел Роберт}} [[Катэгорыя:Мастакі ЗША XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі-абстракцыяністы]] 26szx51riekp90yqb85xvxz02tkvyxg 0 715366 4186735 4171630 2022-08-14T16:52:03Z Artsiom91 31770 + 6 катэгорый з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Франс Мазерэль''' ({{ДН|30|7|1889}} — {{ДС|3|1|1972}}) — бельгійскі мастак, прадстаўнік левага экспрэсіянізму, майстар вялікіх графічных цыклаў-«раманаў». Нарадзіўся ў [[Бланкенбергэ]] (Заходняя Фландрыя) 30 ліпеня 1889 года. Вучыўся ў генцкай Акадэміі мастацтваў (1907—1908). З 1909 года жыў у Англіі, Германіі, Швейцарыі, але пераважна ў Францыі. Тройчы (у 1935—1937 і 1958) наведваў СССР. У гады Першай сусветнай вайны зблізіўся ў Жэневе з Рамэнам Раланам, далучыўшыся да групы пісьменнікаў-антымілітарыстаў. Змяшчаў свае малюнкі ў іх часопісе «Ліст» («La Feuille») і іншых перыядычных выданнях левага накірунку, выпрацаваўшы сваю графічную мову, заснаваную на моцных чорна-белых кантрастах і гэтак жа кідкай і рытарычнай «чорна-белай» сімволіцы сацыяльнага дабра і зла . Асноўнай эстампнай тэхнікай, якую выкарыстоўваў мастак даволі рана, стала ксілаграфія. Ф. Мазерэль праславіўся вялікімі ксілаграфічнымі серыямі, якія часцей за ўсё складалі аб’яднаныя адной тэмай «раманы ў карцінках». Першай яго працай стаў цыкл «25 вобразаў запалу чалавечага» (1918). Адным з найбольш вядомых ксілаграфаваных зборнікаў мастака з’яўляецца «Горад» (Die Stadt; 1925, пасля некалькі разоў перавыдаваўся). Выступаў Мазерэль і ў ролі мастака-ілюстратара літаратурных твораў сваіх сучаснікаў, у прыватнасці, раманаў Барбюса, Цвейга і інш.; найвядомая яго праца ў гэтай галіне — эпіка-лірычныя ілюстрацыі да «Жану-Крыстофу» Рамэна Ралана (1925—1927). {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Мазерэль Франс}} [[Катэгорыя:Мастакі Бельгіі XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Сацыялісты Бельгіі]] [[Катэгорыя:Гравёры]] [[Катэгорыя:Пацыфісты]] [[Катэгорыя:Мастакі-экспрэсіяністы]] [[Катэгорыя:Мастакі-ілюстратары]] cs0vsk7biby1me5x0qrbj05kdr7q4tm 0 715373 4186748 4171916 2022-08-14T17:15:29Z Artsiom91 31770 + 7 катэгорый з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Хуан Баўтыста Майна''' ({{lang-es|Juan Bautista Maino}}; {{ДН|||1581}}, [[Пастрана]], Гвадалахара — {{ДС|1|4|1649}}, {{МС|Мадрыд||}}) — іспанскі жывапісец эпохі барока. == Біяграфія == Сын міланскага гандляра тканінамі і партугальскай дваранкі, якія знаходзіліся на службе ў знакамітай прынцэсы Эбалі. Прадстаўнік таледскай і мадрыдскай школы, вучань [[Эль Грэка]]. З юнацтва займаўся ўпрыгожаннем [[Эскарыял]]а. У 1600—1610 гадах наведваў і жыў у Італіі, дзе пазнаёміўся, у прыватнасці, з творамі [[Караваджа]]. Вярнуўшыся ў Іспанію, пасяліўся ў [[Таледа]], дзе ўступіў у дамініканскі ордэн, стаў манахам. Прыкладна з 1620 года жыў у Мадрыдзе, дзе служыў пры дварах каралёў [[Філіп III Іспанскі|Філіпа III]] і [[Філіп IV (кароль Іспаніі)|Філіпа IV]], працуючы прыдворным мастаком. Дапамог уладкавацца пры двары свайму вучню і сябру [[Дыега Веласкес]]у. Мастак-натураліст; пісаў, перш за ўсё, рэлігійныя карціны, асабліва добра ў яго атрымоўваліся мініяцюрныя партрэты. {{зноскі}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-04}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Майна Хуан Баўтыста}} [[Катэгорыя:Мастакі Іспаніі XVII стагоддзя]] [[Катэгорыя:Прыдворныя мастакі]] [[Катэгорыя:Мастакі-манахі]] [[Катэгорыя:Сакральнае мастацтва]] [[Катэгорыя:Мастакі барока]] [[Катэгорыя:Мастакі-партрэтысты Іспаніі]] [[Катэгорыя:Дамініканцы]] ecnoascc190r5zmikd7mr6buxqfth45 0 715438 4186599 4172424 2022-08-14T12:21:23Z StachLysy 62453 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом | Назва = Чалавек Божы | Арыгінальная назва = {{lang-en|Man of God}} | Тып = [[Саўндтрэк]] | Аўтар = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Выдадзены = 30.08.2021<ref name="Soundtrack.net" /><ref name="Review Graveyard" /><br />10.09.2021 (Францыя)<ref name="SensCritique" /><br/>15.09.2021 (Германія)<ref name="SoundtrackCollector.com" /> | Запісаны = | Працягласць = 37:54 | Лэйбл = [[Caldera Records]] | Агляды = * [[Review Graveyard]] {{Рэйтынг-10|8}}<ref name="Review Graveyard" /> * [[Soundtrack Collector]] {{Рэйтынг-5|4}}<ref name="SoundtrackCollector.com" /> }} «'''Чалавек Божы'''» ({{lang-en|Man of God}}) — [[саўндтрэк]] [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] да [[Чалавек Божы (фільм, 2021)|аднайменнага фільма]] 2021 года. Альбом быў выдадзены ў 30 жніўня 2021 года [[Лэйбл гуказапісу|лэйблам]] «''[[Caldera records]]''»<ref name="Discogs" />. == Спіс кампазіцый == {{Track listing | title1 = Man of God — The Beginning of a Story | length1 = 0:45 | title2 = Searching for Values | length2 = 1:14 | title3 = Conversation | length3 = 1:46 | title4 = Evia | length4 = 1:11 | title5 = In the Darkness | length5 = 2:15 | title6 = Serenity | length6 = 2:14 | title7 = Kyrie Eleison | length7 = 1:42 | title8 = Aegina | length8 = 1:15 | title9 = New Life | length9 = 2:16 | title10 = Conversation of God | length10 = 2:02 | title11 = Kyrie Eleison (Byzantine Version) | length11 = 1:27 | title12 = Beauty of Aegina | length12 = 2:01 | title13 = Deceptive Calm | length13 = 1:43 | title14 = Kyrie Eleison (Prayer) | length14 = 2:01 | title15 = Misery (Zbigniew Preisner and Lisa Gerrard) | length15 = 1:33 | title16 = Serenity (Orchestral Version) | length16 = 1:54 | title17 = Humiliation of the Priest | length17 = 0:51 | title18 = Loss (Zbigniew Preisner and Lisa Gerrard) | length18 = 1:55 | title19 = Final Breath | length19 = 2:04 | title20 = Song for Saint Nectarios | length20 = 0:52 | title21 = Man of God — End Credits | length21 = 4:53 | total_length = 37:54 }} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/release/20354218-Zbigniew-Preisner-Man-Of-God-|title=Zbigniew Preisner – Man Of God|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Review Graveyard">{{cite web|url=http://www.reviewgraveyard.com/00_revs/r2021/music/21-08-30_man-god.html|title=Man of God: Original Motion Picture Soundtrack — Soundtrack Review|author=Darren Rea|date=|publisher=Сайт «''Review Graveyard''»|lang=en|accessdate=2022-08-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="SensCritique">{{cite web|url=https://www.senscritique.com/album/man_of_god_ost/45471631|title=Man of God (OST)|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|SensCritique||fr|SensCritique}}''»|lang=fr|accessdate=2022-08-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Soundtrack.net">{{cite web|url=https://www.soundtrack.net/album/man-of-god/|title=Man of God|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Soundtrack.net]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="SoundtrackCollector.com">{{cite web|url=https://www.soundtrackcollector.com/title/121037/Man+Of+God|title=Man Of God (2021)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Soundtrack Collector]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> }} == Спасылкі == * [https://www.allmusic.com/album/man-of-god-mw0003627569 «Чалавек Божы»] на сайце «''[[AllMusic]]''» {{ref-en}} * [https://www.discogs.com/release/20354218-Zbigniew-Preisner-Man-Of-God- «Чалавек Божы»] на сайце «''[[Discogs]]''» {{ref-en}} * [https://moviemusicuk.us/2021/09/22/under-the-radar-round-up-2021-part-3b/ «Чалавек Божы»] на сайце «''[[Movie Music UK]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrack.net/album/man-of-god/ «Чалавек Божы»] на сайце «''[[Soundtrack.net]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrackcollector.com/title/121037/Man+Of+God «Чалавек Божы»] на сайце «''[[Soundtrack Collector]]''» {{ref-en}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі Збігнева Прайснера]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі 2021 года]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі]] oqkdngfrl50qwnita9jhc03mfaa39en 0 715778 4186737 4178286 2022-08-14T17:01:22Z DBatura 73587 /* Склад */ wikitext text/x-wiki {{Партыя |назва партыі =Палітычны савет іракскага супраціву |назва на мове арыгінала = |лагатып = |шырыня лагатыпа = |подпіс = |лідар = |прэзідэнт = |старшыня = |генеральны сакратар = |першы сакратар = |прэзідыум = |сакратар = |заснавальнік = |дата заснавання =[[11 кастрычніка]] [[2007]] |дата роспуску = |аб’яднанне = |штаб-кватэра = |ідэалогія =[[суніты|суніцкі]] [[ісламізм]], [[ірак]]скі [[нацыяналізм]] |інтэрнацыянал = |саюзнікі = |маладзёжная арганізацыя = |колькасць членаў = |дэвіз = |Месцаў у ніжняй палаце = |Месцаў у ніжняй палаце_параметр = |Месцаў у верхняй палаце = |Месцаў у верхняй палаце_параметр = |Месцаў у рэгіянальных парламентах = |Месцаў у рэгіянальных парламентах_параметр = |Месцаў у Еўрапарламенце = |гімн = |партыйны друк = |персаналіі = |афіцыйны сайт = }} '''Палітычны савет іракскага супраціву''' ('''ПСІС'''; {{lang-ar|المجلس السياسي للمقاومة العراقية}}) — кааліцыя шасці галоўных [[суніты|суніцкіх]] [[Іракскія паўстанцы|паўстанцкіх арганізацый]] у [[Ірак]]у. Аб стварэнні ПСІС абвешчана [[11 кастрычніка]] [[2007]] года яго прадстаўніком ў прамове, якая транслявалася па арабскаму спадарожнікаваму каналу «[[Аль-Джазіра]]»<ref name="Iraqi fighters form political group">{{cite web |title=Iraqi fighters form political group |url=http://english.aljazeera.net/NR/exeres/739E1A85-1F25-41AA-9B5F-EBD595177845.htm |website=Al Jazeera English|access-date=2021-03-12 |archive-url=https://archive.today/20071014030012/english.aljazeera.net/NR/exeres/739E1A85-1F25-41AA-9B5F-EBD595177845.htm#selection-985.0-985.35 |archive-date=2007-10-14 |date=2007-10-13 |url-status=unfit}}</ref>, а таксама апублікаванай на некалькіх [[джыхад]]зісцкіх сайтах<ref name="Insurgent Groups in Iraq Further Consolidate, Establishing the Political Council for the Iraqi Resistance">[http://siteinstitute.org/bin/articles.cgi?ID=publications320607&Category=publications&Subcategory=0 Insurgent Groups in Iraq Further Consolidate, Establishing the Political Council for the Iraqi Resistance] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071016185410/http://siteinstitute.org/bin/articles.cgi?ID=publications320607&Category=publications&Subcategory=0 |date=2007-10-16 }} SITE Institute, October 11, 2007</ref>. Кааліцыя ўнікальна тым, што гэта адзін з першых выпадкаў, калі суніцкія паўстанцы аб’ядналіся ў спробе сфармаваць не ўзброеную групоўку, а палітычную фракцыю<ref name="Iraq Press Roundup">[http://www.upi.com/International_Security/Emerging_Threats/Analysis/2007/10/19/iraq_press_roundup/3256/ Iraq Press Roundup] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071020082159/http://upi.com/International_Security/Emerging_Threats/Analysis/2007/10/19/iraq_press_roundup/3256/ |date=2007-10-20 }} United Press International, October 19, 2007</ref>. == Склад == Палітычны савет іракскага супраціву складаецца з трох груповак «[[Фронт джыхаду і рэформаў|Фронту джыхаду і рэформаў]]», а таксама двух іншых вядомых арганізацый: * [[Ісламская армія ў Іраку]] * [[Джамаат Ансар аль-Суна]] * [[Ісламскі фронт іракскага супраціву]] * [[Іракскі ХАМАС]] * [[Армія маджахедаў (Ірак)|Армія маджахедаў]] ==Ідэалогія== У заяве аб фармаванні прадстаўнік ПСІС прадставіў «палітычную праграму вызвалення Ірака» з 14 пунктаў<ref name="New resistance alliance: The Political Council of the Iraqi Resistance">{{cite web |url=http://www.roadstoiraq.com/2007/10/11/new-resistance-alliance-the-political-council-of-the-iraqi-resistance/ |title=New resistance alliance: The Political Council of the Iraqi Resistance |date=2007-10-11 |work=Roads to Iraq: Yet another Iraqi Blog |archive-url=https://archive.today/20110715191341/http://www.roadstoiraq.com/2007/10/11/new-resistance-alliance-the-political-council-of-the-iraqi-resistance/ |archive-date=2011-07-15 |url-status=dead |access-date=2021-03-12}}</ref>. {{Пачатак цытаты}} # [[Акупацыя Ірака (2003—2011)|Акупацыя Ірака]] з’яўляецца несправядлівасцю і агрэсіяй, непрымальнай з рэлігійнага і юрыдычнага пунктаў гледжання. Супраціў акупацыі законны. # Узброены супраціў з’яўляецца законным прадстаўніком Ірака, які нясе адказнасць за тое, каб прывесці іракскі народ да ажыццяўлення яго надзей. # Вызваленне Іраку ад замежнай акупацыі і ўплыву і дасягненне поўнай [[незалежнасць|незалежнасці]], а таксама прымус [[Міжнародныя кааліцыйныя сілы ў Іраку|акупантаў]] выплаціць кампенсацыю іракскаму народу за маральную і матэрыяльную шкоду. # Аперацыі маджахедаў нацэлены на акупантаў і іх агентаў. Яны не нацэлены на нявінных і ўразлівых грамадзянскіх асоб. # Мы адмаўляемся ад любых змяненняў у структуры насельніцтва іракскага народа і канфесійных падзелаў і работаем над знішчэннем канфесійна-этнічнага праекта і захаваннем адзінства іракскай зямлі і народа. # Вяртанне вымушаных перасяленцаў ў месцы іх пражывання з вяртаннем ім матэрыяльнай і маральнай шкоды. # Ніякая [[Канстытуцыя]], урад або закон, якія ўзніклі падчас акупацыі, не маюць легітымнасці. # Адмена ўсіх несправядлівых рашэнняў і прысудаў і вызваленне ўсіх зняволеных і затрыманых. # Непрызнанне любога дагавора або пагаднення, падпісанага падчас акупацыі, якія супярэчаць правам і [[суверэнітэт]]у Ірака. # Фарміраванне ўрада [[тэхнакратыя|тэхнакратаў]], кіраўніка справамі краіны на пераходным этапе. Гэты ўрад не мае права падпісваць якія-небудзь пакты або кантракты, звязаныя з лёсам суверэнітэту і багацця Ірака. # Работа над аднаўленнем дзяржавы Ірак на справядлівай аснове, каб Ірак быў для ўсіх іракцаў. Усталяванне справядлівасці з’яўляецца галоўнай мэтай. Не дапушчана выкарыстанне якой-небудзь партыі ці ўлады для дасягнення этнічных ці канфесійных інтарэсаў. # Ірак з’яўляецца часткай [[арабскі свет|арабскай]] і [[ісламскі свет|ісламскай]] нацыі. Работа па ўсталяванні араба-мусульманскай ідэнтычнасці Ірака з’яўляецца першачарговай задачай. # Падтрыманне багацця Ірака, асабліва [[нафта|нафты]] і [[вада|вады]], якія належаць усім іракцам. # Закліканне да [[арабы|арабаў]], [[мусульмане|мусульманаў]], народаў свету і міжнароднай супольнасці з мэтай выканаць свой абавязак перад іракскім народам для дасягнення законных мэтаў і ўстанаўлення добрых адносін са светам на аснове агульных інтарэсаў і ўзаемадзеяння з міжнароднымі органамі ў інтарэсах Ірака і яго народа. {{Канец цытаты}} {{Зноскі}} == Спасылкі == *[https://www.theguardian.com/Iraq/Story/0,,2189436,00.html Sunni insurgents form alliance against US] ''[[The Guardian]]'', October 12, 2007 *[http://memri.org/bin/articles.cgi?Page=archives&Area=sd&ID=SP174007 Iraqi Jihad Groups Opposing Al-Qaeda Form New Alliance - "Political Council of Iraqi Resistance"] MEMRI, October 12, 2007 *[https://archive.today/20071014013808/http://www.iht.com/articles/ap/2007/10/11/africa/ME-GEN-Iraq-Insurgents.php Six Iraqi insurgent groups announce formation of a "political council" to liberate Iraq] International Herald Tribune, October 11, 2007 *[https://www.reuters.com/article/newsOne/idUSL1130664420071011 Six Iraqi Sunni insurgent groups form new body] Reuters, October 11, 2007 *[https://web.archive.org/web/20090401024319/http://antiimpmedia.wordpress.com/2008/12/30/iraqi-interviews/ Interviews with the Political Council] Collection of Interviews with Spokesperson from the PCIR *[https://web.archive.org/web/20090418092832/http://antiimpmedia.wordpress.com/2009/04/14/pcir-1-hope/ The first Visual Release] "Hope and Challenge" by PCIR (April 2009) * [https://web.archive.org/web/20110210140524/http://pciraq.org/ Official Website (In Arabic)] [[Катэгорыя:Іракскія паўстанцы]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 2007 годзе]] [[Катэгорыя:Палітычныя партыі Ірака]] [[Катэгорыя:Нацыяналістычныя партыі]] [[Катэгорыя:Палітычныя партыі паводле алфавіта]] eobjum4y7v5lzglxsoscwl5uniui9vw 0 716110 4186595 4182932 2022-08-14T12:20:02Z StachLysy 62453 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом | Назва = Страта і любоў | Арыгінальная назва = {{lang-zh|失孤}}, {{lang-en|Lost and Love}} | Тып = [[Саўндтрэк]] | Аўтар = [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] | Выдадзены = 16.09.2019<ref name="Soundtrack.net" /><ref name="SensCritique" /> | Запісаны = | Працягласць = 50:44 | Лэйбл = [[Caldera Records]] | Агляды = * [[Review Graveyard]] {{Рэйтынг-10|10}}<ref name="Review Graveyard" /> * [[Soundtrack Collector]] {{Рэйтынг-5|5}}<ref name="SoundtrackCollector.com" /> }} «'''Страта і любоў'''» ({{lang-zh|失孤}}, {{lang-en|Lost and Love}}) — [[саўндтрэк]] [[Збігнеў Прайснер|Збігнева Прайснера]] да [[Страта і любоў|аднайменнага фільма]] 2015 года. Альбом быў выдадзены 16 верасня 2019 года [[Лэйбл гуказапісу|лэйблам]] «''[[Caldera records]]''»<ref name="Soundtrack.net" />. == Спіс кампазіцый == {{Track listing | title1 = Lullaby | length1 = 1:44 | title2 = The Beginning of the Story | length2 = 1:07 | title3 = Missing | length3 = 0:55 | title4 = On the Journey | length4 = 2:02 | title5 = Friendship | length5 = 2:55 | title6 = Memories from Youth | length6 = 3:23 | title7 = Woman in the Rain | length7 = 1:11 | title8 = Retrospective | length8 = 0:55 | title9 = False Hope | length9 = 2:01 | title10 = Lost and Love – Main Theme | length10 = 1:04 | title11 = Last Hope | length11 = 1:39 | title12 = Dinner | length12 = 0:51 | title13 = First Bridge | length13 = 0:48 | title14 = Swathe I | length14 = 0:34 | title15 = Village | length15 = 1:40 | title16 = Dreams | length16 = 1:01 | title17 = Swathe II | length17 = 1:00 | title18 = Night | length18 = 2:27 | title19 = Bus Stop | length19 = 3:09 | title20 = Flashback | length20 = 5:47 | title21 = Lost and Love – Main Theme II | length21 = 0:59 | title22 = Lady's Death | length22 = 3:51 | title23 = Lullaby II | length23 = 1:41 | title24 = In the Car | length24 = 2:31 | title25 = Lost and Love – Main Theme III | length25 = 2:40 | title26 = End Credits | length26 = 2:49 | total_length = 50:44 }} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="Review Graveyard">{{cite web|url=http://www.reviewgraveyard.com/00_revs/r2019/music/19-09-16_lost-love.html|title=Lost and Love Original Motion Picture Soundtrack — Soundtrack Review|author=Darren Rea|date=|publisher=Сайт «''Review Graveyard''»|lang=en|accessdate=2022-08-11|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="SensCritique">{{cite web|url=https://www.senscritique.com/album/Lost_and_Love_Bande_Originale/40414902|title=Lost and Love (OST)|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|SensCritique||fr|SensCritique}}''»|lang=fr|accessdate=2022-08-11|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Soundtrack.net">{{cite web|url=https://www.soundtrack.net/album/lost-and-love/|title=Lost and Love|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Soundtrack.net]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-11|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="SoundtrackCollector.com">{{cite web|url=https://www.soundtrackcollector.com/title/116384/Shi+Gu|title=Shi Gu (2015)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Soundtrack Collector]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-11|archiveurl=|archivedate=}}</ref> }} == Спасылкі == * [https://www.allmusic.com/album/lost-and-love-original-soundtrack--mw0003321476 «Страта і любоў»] на сайце «''[[AllMusic]]''» {{ref-en}} * [https://www.discogs.com/ru/release/15333677-Zbigniew-Preisner-Lost-And-Love- «Страта і любоў»] на сайце «''[[Discogs]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrack.net/album/lost-and-love/ «Страта і любоў»] на сайце «''[[Soundtrack.net]]''» {{ref-en}} * [https://www.soundtrackcollector.com/title/116384/Shi+Gu «Страта і любоў»] на сайце «''[[Soundtrack Collector]]''» {{ref-en}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі Збігнева Прайснера]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі 2019 года]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі]] l2v6l5q1hmv64rfy40j8gi21jxvhvxy 0 716305 4187179 4184224 2022-08-15T10:47:03Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Узброеныя сілы | Назва = Узброеныя сілы Іспанскай Рэспублікі | Арыгінальная назва = | Выява = | Апісанне выявы = | Дата заснавання = [[14 красавіка]] [[1931]] | У сучасным выглядзе з = | Дата роспуску = [[1 сакавіка]] [[1939]] | Падраздзяленні = [[Народная армія Іспанскай Рэспублікі|Сухапутныя войскі]] [[Іспанская рэспубліканская авіяцыя|Ваенна-паветраныя сілы]] [[Іспанскі рэспубліканскі флот|Ваенна-марскі флот]] | Штаб-кватэра = | Лётныя гадзіны = | Тытул галоўнакамандуючага = | Галоўнакамандуючы = [[Мануэль Асанья]] (апошні) | Тытул міністра абароны = | Міністр абароны = [[Хасэ Міяха]] (апошні) | Тытул начальніка штаба = | Начальнік штаба абароны = [[Сегізмунда Касада]] (апошні) | Прызыўны ўзрост = | Прызыў на воінскую службу = | Свабодныя = | Свабодныя жанчыны = | Прыдатныя = | Прыдатныя жанчыны = | Трапляюць у прызыўны ўзрост = | Трапляюць жанчыны = | Занятыя ў войску = 225 000 (на 1936 год) | Месца = | Рэгулярныя войскі = | Разгорнутыя за мяжой = | Запас = | Ваенізаваныя службы = | Бюджэт = | Працэнты ВУП = | Унутраныя пастаўшчыкі = [[CASA (вытворца самалётаў)|CASA]], [[Hispano-Suiza]], [[Іспанскае таварыства ваенна-марскога будаўніцтва]] | Замежныя пастаўшчыкі = [[СССР]], [[Мексіка]], [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыя]] | Гадавы імпарт = | Гадавы экспарт = | Гісторыя = [[Санжурджада]], [[Рэвалюцыя 1934 года ў Іспаніі]], [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] | Званні = }} '''Узброеныя сілы Іспанскай Рэспублікі''' ({{lang-es|Fuerzas Armadas de la República Española}}) або '''Іспанскія рэспубліканскія ўзброеныя сілы''' — нацыянальныя [[Узброеныя сілы|ўзброеныя сілы]] [[Другая Іспанская Рэспубліка|Другой Іспанскай Рэспублікі]], якія існавалі з [[1931]] па [[1939]] гады і прымалі ўдзел у [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі|грамадзянскай вайне ў Іспаніі]]. Дзяліліся на '''Іспанскую рэспубліканскую армію''' ({{lang-es|Ejército de la República Española}}), з [[1936]] года '''[[Народная армія Іспанскай Рэспублікі|Народную армію Іспанскай Рэспублікі]]''' ({{lang-es|Ejercito Popular de la Republica Espanola}}); '''[[Іспанскі рэспубліканскі флот]]''' ({{lang-es|Marina de Guerra de la República Española}}), які ўключаў у сябе [[марская авіяцыя|марскую авіяцыю]]; '''[[Іспанская рэспубліканская авіяцыя|Іспанскую рэспубліканскую авіяцыю]]''' ({{lang-es|Fuerzas Aéreas de la República Española}}), у склад якой таксама ўваходзіла на некаторых этапах марская авіяцыя. Гісторыя Узброеных сіл Іспанскай Рэспублікі дзеліцца на дзве часткі: даваенную, калі яны былі адзінай арганізацыяй, і ваенную, калі частка арміі падтрымала [[Путч у Іспаніі (1936)|путчыстаў]] з [[іспанская фаланга|іспанскай фалангі]], а частка засталася лаяльнай рэспубліканскаму ўраду і ўступіла ў канфлікт з [[нацыяналізм|нацыяналістамі]]. == Спасылкі == * [http://www.militar.org.ua/foro/ ''Foro Militar General'']{{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100330013558/http://www.militar.org.ua/foro/ |date=30 сакавіка 2010 }} {{ref-es}} [[Катэгорыя:Узброеныя сілы гістарычных дзяржаў|Іспанская Рэспубліка]] [[Катэгорыя:Ваенная гісторыя Іспаніі]] sa82ent757ba9ep5iy2fm0ktr980zif 0 716364 4186582 4185531 2022-08-14T12:10:20Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{Вучоны}} {{цёзкі2|Казас}} '''Ілья Ісаевіч (Ісакавіч) Казас''' (25 кастрычніка ([[6 лістапада]]) 1874, [[Санкт-Пецярбург]] — 1948, [[Днепрапятроўск]]) — рускі і савецкі ўрач-афтальмолаг, доктар медыцыны, прафесар. Нарадзіўся ў 1874 годзе ў Санкт-Пецярбургу ў [[Караімы|караімскай]] сям’і. Бацька — [[Еўпаторыя|еўпатарыйскі]] мешчанін, санкт-пецярбургскі 2-гільдыі купец Ісаак Ільіч Казас, займаўся тытунёвым гандлем<ref>{{кніга|загаловак=Справочная книга о лицах, получивших в течение 1874 года и января месяца 1875 года купеческие свидетельства и билеты по 1 и 2 гильдиям на право торговли и промысла в 1875 году|месца=СПб.|выдавецтва=Типография Юлия Виганда|год=1875|старонкі=297}}</ref>. У 1894 годзе скончыў {{нп3|Трэцяя Санкт-Пецярбургская гімназія|3-ю Санкт-Пецярбургскую гімназію|ru|Третья Санкт-Петербургская гимназия}}<ref name=":1">{{кніга|загаловак=Памятка бывшим ученикам С.-Петербургской 3-й гимназии (с видом 3-й гимназии и портретом В. Х. Лемониуса)|спасылка=https://vivaldi.nlr.ru/bx000020153/view/?#page=81|адказны=сост. С. В. Лавров|месца=СПб.|год=1911|старонкі=66}}</ref>. Вучыўся на медыцынскім факультэце {{нп3|Імператарскі ўніверсітэт Святога Уладзіміра|Кіеўскага універсітэта Святога Уладзіміра|ru|Императорский университет Святого Владимира}}<ref name=":2">{{публікацыя|кніга|аўтар=Щеглов Г. Э.|загаловак=Первый Серафимовский: история одного лазарета в событиях и лицах (1914–1918)|спасылка=http://scheglov.by/wp-content/uploads/downloads/2015/10/serafimovski_small.pdf|месца=Минск|выдавецтва=Братство в честь Святого Архистратига Михаила в г. Минске Минской епархии Белорусской Православной Церкви|год=2013|isbn=978-985-6978-82-4|страниц=272}}</ref>. Належыць да школы рускіх прафесараў-афтальмолагаў {{нп3|Леанід Георгіевіч Белярмінаў|Л. Г. Белярмінава|ru|Беллярминов, Леонид Георгиевич}}<ref name=":4">{{публікацыя|артыкул|аўтар=Бойко Э. В., Кириллов Ю. А., Рейтузов В. А.|загаловак=Л. Г. Беллярминов (к 155-летию со дня рождения)|выданне=Офтальмологические ведомости|год=2014|нумар=3|том=VII|issn=1998-7102|старонкі=94—100}}</ref>. Пасля заканчэння Ваенна-медыцынскай акадэміі стаў ваенным урачом, працаваў ардынатарам [[Брэст-Літоўскі ваенны шпіталь|Брэст-Літоўскага ваеннага шпіталя]]<ref name=":1" />. З 1910 года працаваў асістэнтам у вочнай клініцы прафесара Л. Г. Белярмінава. У 1912 годзе ў Ваенна-медыцынскай акадэміі абараніў дысертацыю на ступень доктара медыцыны на тэму «Да паталогіі метыл-алкагольнага амаўрозу». Падчас [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] быў галоўным лекарам палявога запаснога шпіталя № 264<ref name=":2" />. У ліпені 1915 года прадстаўлены да ўзнагароджання {{нп3|Ордэн Святога Станіслава (Расійская імперыя)|Ордэнам Святога Станіслава|ru|Орден Святого Станислава (Российская империя)}} 3-й ступені, «за выдатна-шчырую службу і працы, панесеныя ў час ваенных дзеянняў». З 1919 па 1922 год працаваў асістэнтам у Адэскай вочнай клініцы, якую ўзначальваў прафесар [[Уладзімір Пятровіч Філатаў|У. П. Філатавым]]<ref name=":3" />. З 1922 па 1948 год — прафесар і загадчык кафедры вочных хвароб [[Дніпроўскі дзяржаўны медыцынскі ўніверсітэт|Екацерынаслаўскага (Днепрапятроўскага) медыцынскага інстытута]]. Удзельнічаў у стварэнні савецкага кіраўніцтва па вочных хваробах пад рэдакцыяй прафесара Л. Г. Беллярминова і прыват-дацэнта {{нп3|Іван Аляксандравіч Мерц|А. І. Мерца|ru|Мерц, Иван Александрович}}<ref name=":4" />. У 1932 годзе ўзначаліў кафедру вочных хвароб Днепрапятроўскага інстытута ўдасканалення ўрачоў<ref>{{публікацыя|артыкул|аўтар=Риков С. О., Варивончик Д. В.|загаловак=Історія становления кафедри офтальмології Національної медичної академії післядипломної освіти імені П.Л. Шупика (1918–1941 роки)|выданне=Архів офтальмології України|год=2018|нумар=3|том=6|issn=2309-8147|старонкі=7|язык=uk}}</ref>. У 1935 годзе грамадскасць Днепрапятроўска святкавала 35-годдзе навуковай дзейнасці І. І. Казаса{{Sfn|Ельяшевич|1993}}. Падчас эвакуацыі, у 1941—1944 гадах, працаваў у {{нп3|Казахскі навукова-даследчы інстытут вочных захворванняў|Казахскім навукова-даследчым афтальмалагічным інстытуце|ru|Казахский научно-исследовательский институт глазных болезней}} ў [[Алматы|Алма-Аце]]<ref name=":3">{{Cite web|title=Історія кафедри|url=https://427.dsma.dp.ua/home/%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%96%D1%8F-%D0%BA%D0%B0%D1%84%D0%B5%D0%B4%D1%80%D0%B8|website=Кафедри офтальмології ДЗ "Дніпропетровська медична академія МОЗ України"|accessdate=2019-12-31|lang=uk|archive-date=2021-01-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20210117223005/https://427.dsma.dp.ua/home/%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%96%D1%8F-%D0%BA%D0%B0%D1%84%D0%B5%D0%B4%D1%80%D0%B8|deadlink=no}}</ref>. Памёр у 1948 годзе ў Днепрапятроўску. === Сям’я === Жонка — Наталля Мартынаўна (Маркаўна) Казас. У 1974 годзе перадала ў дар {{нп3|Ульянаўскі абласны краязнаўчы музей|Ульянаўскаму краязнаўчаму музею|ru|Ульяновский областной краеведческий музей}} кававы столік, які раней належаў [[Іван Аляксандравіч Ганчароў|І.]] [[Іван Аляксандравіч Ганчароў|А. Ганчарову]]<ref>{{публікацыя|артыкул|аўтар=Лобкарёва А.|загаловак=О чём молчат экспонаты|спасылка=http://ulmonomah.ru/wp-content/uploads/Monomah_2002_2.pdf|выданне=Мономах|год=2002|нумар=2 (29)|старонкі=16—17}}</ref><ref>{{публікацыя|кніга|аўтар=Валкин М.|загаловак=Из записок старого музейщика (воспоминания и размышления)|спасылка=http://shl2gur.tripod.com/Chislavichi/Valkin-book.pdf|месца=Ульяновск|год=2010|isbn=978-5-94655-166-3|страницы=78—79}}</ref>. Жыў у Днепрапятроўску па адрасе {{нп3|Саборная плошча (Дніпро)|пл. Кастрычніцкая|ru|Соборная площадь (Днепр)}}, 6, кв. 3<ref>{{публікацыя|кніга|загаловак=Наука и научные работники СССР|частка=Научные работники СССР без Москвы и Ленинграда|спасылка=http://elib.shpl.ru/ru/nodes/46130-ch-6-nauchnye-rabotniki-sssr-bez-moskvy-i-leningrada-1928#mode/inspect/page/163/zoom/6|адказны=Акад. наук СССР; сост. Комис. «Наука и науч. работники СССР» под наблюдением и непосредств. рук. С. Ф. Ольденбурга, Е. Ф. Карского|месца=Л.|год=1928|падзагаловак=справочник|старонкі=155}}</ref>. == Навуковая дзейнасць == Аўтар 95 навуковых прац па пытаннях афтальмалогіі, 25 з якіх прысвечаны праблемам [[сіфіліс]]у вока. Вялікай папулярнасцю карысталіся падручнікі «Асновы тэрапіі вочных хвароб» і «50 прыкладаў прызначэння акуляраў». Распрацаваў метад склераірыдэктаміі, які выкарыстоўваўся пры лячэнні хворых на [[Глаўкома|глаўкому]]. Пад кіраўніцтвам І. І. Казаса выкананы і абаронены адна доктарская і 10 кандыдацкіх дысертацый<ref name=":3" />. == Грамадская дзейнасць == Член-супрацоўнік {{нп3|Папячыцельства Марыі аб сляпых|папячыцельства імператрыцы Марыі аб сляпых|ru|Попечительство императрицы Марии о слепых}}<ref name=":1" />. {{зноскі}} == Літаратура == * {{публікацыя|кніга|аўтар=[[Барыс Саадзевіч Ельяшэвіч|Ельяшевич Б. С.]]|частка=Часть II. Караимский биографический словарь (от конца XVIII в. до 1960 г.)|загаловак=Караимский биографический словарь (от конца VIII в. до 1960 г.)|адказны=Б. С. Ельяшевич|месца=М.|выдавецтва=[[Інстытут этналогіі і антрапалогіі РАН]]|год=1993|кніга=2|кніга загаловак=Караимы|старонак=238|серыя=«Народы и культуры»|серыя адказны=под ред. М. Н. Губогло, А. И. Кузнецова, Л. И. Миссоновой, Ю. Б. Симченко, В. А. Тишкова|серыя выпуск=XIV|тыраж=250|issn=0868-586X|ref=Ельяшевич}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-14}} {{DEFAULTSORT:Казас Ілья Ісаевіч}} [[Катэгорыя:Ваенныя ўрачы Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Дактары медыцыны]] amquegppna3qqwr5itzffrnlt7420sg 0 716372 4186576 4185552 2022-08-14T12:07:59Z StachLysy 62453 дапаўненне wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэнні|Піяніст (значэнні)}} {{Фільм}} '''«Піяніст»''' ({{lang-en|The Pianist}}) — [[Гістарычны фільм|гістарычны]] драматычны фільм [[2002 год у гісторыі кіно|2002]] года рэжысёра [[Раман Паланскі|Рамана Паланскага]], шаснаццаты поўнаметражны мастацкі фільм рэжысёра. Карціна заснавана на мемуарах «''{{нп5|Піяніст (мемуары)|Пагібель горада|pl|Pianista (książka)}}''» [[Палякі|польска]]-[[Яўрэі|яўрэйскага]] [[піяніст]]а {{нп5|Уладыслаў Шпільман|Уладыслава Шпільмана|pl|Władysław Szpilman}}. Адаптацыяй кнігі займаўся брытанскі драматург {{нп5|Рональд Харвуд||en|Ronald Harwood}}. Галоўную ролю выканаў [[Эдрыен Броўдзі]]. Фільм з’яўляецца сумеснай вытворчасцю [[Францыя|Францыі]], [[Польшча|Польшчы]], [[Германія|Германіі]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]<ref name="IMDb" />. Прэм’ера фільма адбылася 24 мая 2002 года ў межах конкурснай праграмы [[Канскі кінафестываль 2002|55-га Канскага кінафестывалю]], дзе карціна ўдастоілася галоўнай узнагароды — «''[[Залатая пальмавая галіна|Залатой пальмавай галіны]]''». У шырокі пракат фільм выйшаў у верасні 2002 года. Фільм атрымаў шырокае прызнанне крытыкаў, якія хвалілі рэжысуру Паланскага, ігру Броўдзі і сцэнарый Харвуда. На {{нп5|Оскар (кінапрэмія, 2003)|75-й цырымоніі ўручэння прэміі «Оскар»|en|75th Academy Awards}} фільм быў адзначаны трымя статуэткамі: за [[Прэмія «Оскар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшую рэжысуру]], {{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшы адаптаваны сцэнарый|Найлепшы адаптаваны сцэнарый|en|Academy Award for Best Adapted Screenplay}} і [[Прэмія «Оскар» за найлепшую мужчынскую ролю|Найлепшую мужчынскую ролю]]. Таксама фільм атрымаў сем прэмій «''[[Сезар]]''» і дзве прэміі «''[[BAFTA]]''» == Сюжэт == [[Абарона Варшавы (1939)|Варшава, верасень 1939 года]]. 27-гадовы [[Палякі|польска]]-[[Яўрэі|яўрэйскі]] [[піяніст]] {{нп5|Уладыслаў Шпільман||pl|Władysław Szpilman}} іграе ўжывую на радыё накцюрн [[Фрыдэрык Шапен|Шапэна]]. Пачынаецца бамбёжка, але Шпільман працягвае іграць. Толькі калі чарговы выбух выбівае шкло ў студыі, піяніст ратуецца. Неўзабаве пасля ўварвання Германіі ў Польшчу, [[Дзіўная вайна|Англія і Францыя абвяшчаюць вайну Германіі]]. Спадзеючыся на хуткую перамогу, Шпільман з сям’ёй радуюцца новым саюзнікам, але абяцаная дапамога не прыходзіць. Баі доўжацца крыху больш за месяц, і нямецкая і савецкая арміі цалкам акупуюць Польшчу. Варшава становіцца часткай кантраляванага [[Нацыянал-сацыялізм|нацыстамі]] генерал-губернатарства. Пасля капітуляцыі Варшавы немцы ўводзяць шэраг абмежаванняў у дачыненні да яўрэйскага насельніцтва, ім забараняюць працаваць або валодаць бізнесам, прымушаюць насіць сінія павязкі з [[Зорка Давіда|Зоркай Давіда]]. Ім нават забараняюць наведваць паркі і кавярні і хадзіць па тратуарах. Шпільман разам са сваёй сям’ёй: бацькамі, дзвюма сёстрамі і братам, перажывае шэраг прыніжэнняў. Пазбаўленыя сродкаў да існавання, яны паступова распрадаюць усю сваю маёмасць — карціны, срэбра, мэблю і самы вялікі скарб мастака — [[фартэпіяна]]. У лістападзе 1940 года Шпільмана і яго сям’ю выганяюць з дому ў ізаляванае і перанаселенае [[Варшаўскае гета]], дзе ўмовы толькі пагаршаюцца. Людзі галадаюць, ахова [[СС]] жорсткая, галодныя дзеці кінутыя, паўсюль валяюцца трупы. Аднойчы Шпільманы становяцца сведкамі таго, як эсэсаўцы забілі ўсю сям’ю ў кватэры насупраць падчас аблавы, у тым ліку выкінулі пажылога чалавека ў інвалідным вазку у акно чацвёртага паверха. 16 жніўня 1942 года Шпільмана і яго сям’ю збіраюцца перавезці ў лагер смерці [[Трэблінка]] ў межах {{нп5|Аперацыя Рэйнхард|аперацыі «Рэйнхард»|en|Operation Reinhard}}. У апошні момант перад пасадкай на «''цягнік смерці''» Шпільмана ратуе сябар з [[Яўрэйская паліцыя|яўрэйскай паліцыі]]. Шпільман вяртаецца ў апусцелае гета і некалькі гадзін хаваецца са знаёмым пад сцэнай рэстарана, дзе яшчэ нядаўна працаваў. Пасля гэтага яны трапляюць на будоўлю, дзе працуюць чорнарабочымі пад наглядам нацыстаў. Там Уладыслаў даведваецца пра будучае яўрэйскае паўстанне. Рызыкуючы жыццём, ён дапамагае супраціўленню ў кантрабандзе зброі ў гета. Аднойчы Уладыслаў заўважае на вуліцы жанчыну, з мужам якой ён працаваў на радыё да вайны. Пры іх дапамозе яму ўдаецца збегчы з будоўлі. Яму дазваляюць пераначаваць і здымаюць кватэру ў нямецкім раёне, проста насупраць Варшаўскага гета. У красавіку 1943 года Шпільман назірае са свайго акна за тым, як разгортваецца паўстанне ў Варшаўскім гета, якому ён дапамагаў і якое ў выніку правалілася. Аднойчы да яго прыходзіць чалавек, які паведамляе, што яго сяброў, якія знялі кватэру, арыштавалі, і раіць Шпільману ўцякаць. Шпільман, нягледзячы на гэта, застаецца, але больш да яго ніхто не прыходзіць і не прыносіць ежы. У пошуках рэшткаў ежы ён абшуквае шафы і выпадкова разбівае посуд. Громкі гук прыцягвае ўвагу суседкі, якая лічыла, што кватэра пустуе. Яна грукаецца ў дзверы, але Уладыслаў тоіцца. Пазней ён збірае рэчы і спрабуе ціха пакінуць кватэру, але суседка пільнуе яго ля ўваходу. Жанчына спрабуе перашкодзіць яму, падняўшы лямант «''Жыд! Жыд! Не дайце яму сысці!''», але Шпільману ўдаецца ўцячы. Ён адпраўляецца па адрасе, які яму далі сябры на самы экстранны выпадак — па гэтым адрасе жыве даўняя прыхільніца яго таленту. Яна і яе муж здымаюць чарговую кватэру проста насупраць нямецкага шпіталю і камендатуры са словамі, што гэта «''логава льва, але бяспечней месца няма''». У новай кватэры ёсць фартэпіяна, і Уладыслава з вялікай моцай цягне сыграць. Але ён не можа гэтага зрабіць, каб не раскрыць сваё прыбежышча. Дзякуючы таму, што Шпільман — нацыянальная знакамітасць, знаходзяцца тыя, хто гатовы яму дапамагаць, але вядомасць усё ж не абараняе яго ад здрады: тэхнік з польскага радыё, які прыносіць яму ежу, з’яўляецца ўсё радзей і радзей, а потым і зусім збягае з грашыма, сабранымі на выратаванне Уладыслава яго сябрамі і прыхільнікамі. Шпільман хварэе на жаўтуху і ляжыць адзін у пустой кватэры, без дапамогі і лекаў. Выратаваўшая яго жанчына і яе муж знаходзяць яго ў паўмёртвым стане і спешна выклікаюць лекара. Самі яны змушаны пакінуць горад, пасля чаго Уладыслаў застаецца зусім адзін у знішчанай немцамі Варшаве. У 1 жніўня 1944 года пачынаецца [[Варшаўскае паўстанне]]. [[Армія Краёва]] атакуе нямецкі будынак насупраць схованкі Шпільмана. Немцы прыцягваюць танкі і войска для падаўлення паўстання. У дом, дзе хаваецца Уладыслаў, трапляюць два танкавыя снарады; адзін з іх узрываецца проста ў кватэры. Яму з цяжкасцю ўдаецца ўратавацца і схавацца спачатку ў пакінутым шпіталі, а потым і ў разбураным горадзе, дзе не засталося ні жывой душы, ні ежы, ні вады. Шпільман пасяляецца ў найбольш ацалелым будынку і там знаходзіць слоік {{нп5|Салёныя агуркі|кансерваваных агуркоў|pl|Ogórek kiszony}}, але не можа яе адкрыць ад слабасці. У пошуках інструмента ён вечарам спускаецца на першы паверх і сутыкаецца з нямецкім афіцэрам. Немец настроены цалкам міралюбіва і, даведаўшыся, што Шпільман — піяніст, просіць сыграць яму. Шпільман выконвае шапэнаўскую «''Баладу № 1 соль мінор''». Немец разумее, што Шпільман — яўрэй, які хаваецца ў доме на гарышчы. Сыходзячы, ён пытаецца, ці ёсць у яго ежа, у адказ Уладыслаў паказвае слоік з агуркамі. Раніцай немцы ўладкоўваюць у гэтым жа будынку штаб, пазней немец таемна прыносіць хлеб, варэнне і кансервавы нож. Праз некаторы час нямецкі штаб эвакуіруецца. Немец прыходзіць развітацца са Шпільманам, перадае чарговы пакет з ежай і ўжо ў дзвярах, заўважаючы, што піяніст захутаны ў брудныя анучы, аддае яму свой зімовы шынель. Ён пытаецца імя піяніста, і даведваецца, што яго прозвішча Шпільман («''Spielmann''» па-нямецку азначае «''музыкант''»). Неўзабаве Варшаву вызваляюць савецкія войскі. Шпільмана ў афіцэрскім шынялі спачатку прымаюць за немца, але ўрэшце яму ўдаецца пераканаць людзей, што ён паляк. У канцы фільма нам паказваюць нямецкіх ваеннапалонных, у тым ліку і афіцэра, які дапамагаў Шпільману. Міма пункта часовага размяшчэння праходзяць былыя зняволеныя канцлагера. Адзін з іх падыходзіць да агароджы і пачынае абурацца, што ў яго адабралі самае дарагое — яго скрыпку. Афіцэр пытаецца ў музыканта, ці ведае ён Шпільмана, і, атрымаўшы станоўчы адказ, паведамляе, што ён дапамог Шпільману выжыць. Але савецкі салдат адганяе музыканта перш, чым ён паспявае пачуць прозвішча немца. Пазней прыяцель Шпільмана расказвае яму пра сустрэчу, і той прыязджае на месца лагера, але застае пустое месца, але, паколькі прозвішча выратавальніка ён не ведае, то нічым не можа яму дапамагчы. У канцы паведамляецца, што немца клікалі Вільм Хозенфельд і ён памёр у 1952 годзе ў савецкім лагеры для ваеннапалонных. Рэшту жыцця Шпільман пражыў у Варшаве і памёр ва ўзросце 88 гадоў. == Акцёрскі склад == {{Спіс роляў | [[Эдрыен Броўдзі]] | ''{{нп5|Уладыслаў Шпільман||pl|Władysław Szpilman}}'' | {{нп5|Томас Крэчман||en|Thomas Kretschmann}} | ''[[Вільгельм Хозенфельд]]'' | {{нп5|Фрэнк Фінлей||en|Frank Finlay}} | ''Самуіл Шпільман, бацька Уладыслава'' | {{нп5|Морын Ліпман||en|Maureen Lipman}} | ''Эдварда Шпільман, маці Уладыслава'' | {{нп5|Эмілія Фокс||en|Emilia Fox}} | ''Дарота'' | {{нп5|Эд Стопард||en|Ed Stoppard}} | ''Хенрык Шпільман'' | {{нп5|Джулія Рэйнер||en|Julia Rayner}} | ''Рэгіна Шпільман'' | {{нп5|Джэсіка Кейт Меер||en|Jessica Kate Meyer}} | ''Халіна Шпільман'' | {{нп5|Ронан Вайберт||en|Ronan Vibert}} | ''{{нп5|Анджэй Багуцкі||en|Andrzej Bogucki}}'' | {{нп5|Рут Плэт||en|Ruth Platt}} | ''Яніна Багуцка'' | {{нп5|Эндру Цірнан||en|Andrew Tiernan}} | ''Шалас'' | {{нп5|Міхал Жэброўскі||en|Michał Żebrowski}} | ''Юрэк'' | {{нп5|Рой Смайлс||en|Roy Smiles}} | ''Іцхак Хелер'' | {{нп5|Рычард Райдынгс||en|Richard Ridings}} | ''містэр Ліпа'' | {{нп5|Дэніел Кальтаджыроне||en|Daniel Caltagirone}} | ''Маёрэк, вязень канцлагера Трэблінка'' | {{нп5|Валянцін Пелка||en|Valentine Pelka}} | ''муж Дароты'' | {{нп5|Збігнеў Замахоўскі||en|Zbigniew Zamachowski}} | ''кліент з манетамі'' }} == Саўндтрэк == {{Асноўны артыкул|Піяніст (саўндтрэк)}} Музычным суправаджэннем кінакарціны паслужылі пераважна творы класічных аўтараў. Так, усе кампазіцыі афіцыйнага саўндтрэка апроч адной — класічныя творы [[Фрыдэрык Шапен|Фрыдэрыка Шапена]], выкананыя польскім піяністам {{нп5|Януш Алейнічак|Янушам Алейнічкам|en|Janusz Olejniczak}}. Арыгінальную тэму да фільма напісаў кампазітар [[Войцех Кіляр]]. У фільме таксама гучыць шэраг кампазіцый, якія не ўвайшлі ў афіцыйны саўндтрэк, сярод якіх творы [[Людвіг ван Бетховен|Бетховена]], [[Іаган Себасцьян Бах|Баха]] і іншых<ref name="IMDb, Soundtracks" />. == Узнагароды == Паводле рэсурса «''[[Internet Movie Database]]''» фільм быў адзначаны 57 кінаўзнагародамі і яшчэ 74 намінацыямі<ref name="IMDb, Awards" />. {| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 90%;" |- !scope="col"|Кінафестываль / Кінапрэмія !scope="col" style="width: 100px"|{{Comment|Дата|Спасылкі ў гэтым слупку вядуць на старонкі цырымоній}} !scope="col" style="width: 300px"|Прэмія / Катэгорыя !scope="col" style="width: 300px"|Намінант(ы) !scope="col"|Вынік !scope="col" class="unsortable"|Спасылкі |- |style="background:#eaecf0;"|[[Канскі кінафестываль]] |align="center" data-sort-value="2002-05-26"|[[Канскі кінафестываль 2002|15-26 мая 2002]] |«''[[Залатая пальмавая галіна]]''» |«''Піяніст''» |{{won}} |<ref name="Cannes, Palme d'or 2000s" /> |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Залаты глобус]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2003-01-19"|{{нп5|Залаты глобус (прэмія, 2003)|{{Nobr|19 студзеня 2003}}|en|60th Golden Globe Awards}} |{{нп5|Прэмія «Залаты глобус» за найлепшы кінафільм — Драма|Найлепшы кінафільм — Драма|en|Golden Globe Award for Best Motion Picture – Drama}} |data-sort-value="Піяніст"|«''Піяніст''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Golden Globes 2003" /> |- |{{нп5|Прэмія «Залаты глобус» найлепшаму акцёру ў кінафільме — Драма|Найлепшы акцёр у кінафільме — Драма|en|Golden Globe Award for Best Actor in a Motion Picture – Drama}} |data-sort-value="Броўдзі Эдрыен"|[[Эдрыен Броўдзі]] |{{nom}} |- |rowspan="10" style="background:#eaecf0;"|[[Сезар]] |rowspan="10" align="center" data-sort-value="2003-02-22"|[[Сезар (прэмія, 2003)|{{Nobr|22 лютага 2003}}]] |[[Прэмія «Сезар» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм]] |data-sort-value="Піяніст"|«''Піяніст''» |{{won}} |rowspan="10"|<ref name="César 2003" /> |- |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |data-sort-value="Паланскі Раман"|[[Раман Паланскі]] |{{won}} |- |[[Прэмія «Сезар» найлепшаму акцёру|Найлепшы акцёр]] |data-sort-value="Броўдзі Эдрыен"|Эдрыен Броўдзі |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшую адаптацыю|Найлепшая адаптацыя|en|César Award for Best Adaptation}} |data-sort-value="Харвуд Рональд"|{{нп5|Рональд Харвуд||en|Ronald Harwood}} |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|César Award for Best Cinematography}} |data-sort-value="Эдэльман Павел"|[[Павел Эдэльман]] |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшы мантаж|Найлепшы мантаж|en|César Award for Best Editing}} |data-sort-value="Люз Эрвэ дэ"|{{нп5|Эрвэ дэ Люз||en|Hervé de Luze}} |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшы гук|Найлепшы гук|en|César Award for Best Sound}} |data-sort-value="Бландэль Жан-Мары"|{{нп5|Жан-Мары Бландэль||fr|Jean-Marie Blondel}}, {{нп5|Жэрар Хардзі||fr|Gérard Hardy}}, {{нп5|Дзін Хамфрыс||fr|Dean Humphreys}} |{{won}} |- |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |data-sort-value="Кіляр Войцех"|[[Войцех Кіляр]] |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшыя касцюмы|Найлепшыя касцюмы|en|César Award for Best Costume Design}} |data-sort-value="Беджыцка-Шэпард Анна"|{{нп5|Анна Беджыцка-Шэпард||en|Anna B. Sheppard}} |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшыя дэкарацыі|Найлепшыя дэкарацыі|en|César Award for Best Production Design}} |data-sort-value="Старскі Алан"|{{нп5|Алан Старскі||en|Allan Starski}} |{{won}} |- |rowspan="7" style="background:#eaecf0;"|[[BAFTA]] |rowspan="7" align="center" data-sort-value="2003-02-23"|{{нп5|BAFTA (прэмія, 2003)|{{Nobr|23 лютага 2003}}|en|56th British Academy Film Awards}} |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм|en|BAFTA Award for Best Film}} |data-sort-value="Піяніст"|«''Піяніст''» |{{won}} |rowspan="7"|<ref name="BAFTA 2003" /> |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшую рэжысуру|Прэмія Дэвіда Ліна за дасягненні ў рэжысуры|en|BAFTA Award for Best Direction}} |data-sort-value="Паланскі Раман"|Раман Паланскі |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» найлепшаму акцёру|Найлепшы акцёр|en|BAFTA Award for Best Actor in a Leading Role}} |data-sort-value="Броўдзі Эдрыен"|Эдрыен Броўдзі |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшы адаптаваны сцэнарый|Найлепшы адаптаваны сцэнарый|en|BAFTA Award for Best Adapted Screenplay}} |data-sort-value="Харвуд Рональд"|Рональд Харвуд |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|BAFTA Award for Best Cinematography}} |data-sort-value="Эдэльман Павел"|Павел Эдэльман |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшую арыгінальную музыку|Прэмія Энтані Асквіта за арыгінальную музыку да фільма|en|BAFTA Award for Best Original Music}} |data-sort-value="Кіляр Войцех"|Войцех Кіляр |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшы гук|Найлепшы гук|en|BAFTA Award for Best Sound}} |data-sort-value="Бландэль Жан-Мары"|Жан-Мары Бландэль, Дзін Хамфрыс, Жэрар Хардзі |{{nom}} |- |rowspan="7" style="background:#eaecf0;"|[[Оскар]] |rowspan="7" align="center" data-sort-value="2003-03-23"|{{нп5|Оскар (кінапрэмія, 2003)|{{Nobr|23 сакавіка 2003}}|en|75th Academy Awards}} |[[Прэмія «Оскар» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм]] |data-sort-value="Піяніст"|«''Піяніст''» |{{nom}} |rowspan="7"|<ref name="Oscar 2003" /> |- |[[Прэмія «Оскар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |data-sort-value="Паланскі Раман"|Раман Паланскі |{{won}} |- |[[Прэмія «Оскар» за найлепшую мужчынскую ролю|Найлепшая мужчынская роля]] |data-sort-value="Броўдзі Эдрыен"|Эдрыен Броўдзі |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшы адаптаваны сцэнарый|Найлепшы адаптаваны сцэнарый|en|Academy Award for Best Adapted Screenplay}} |data-sort-value="Харвуд Рональд"|Рональд Харвуд |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|Academy Award for Best Cinematography}} |data-sort-value="Эдэльман Павел"|Павел Эдэльман |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшы дызайн касцюмаў|Найлепшы дызайн касцюмаў|en|Academy Award for Best Costume Design}} |data-sort-value="Беджыцка-Шэпард Анна"|Анна Беджыцка-Шэпард |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшы мантаж|Найлепшы мантаж|en|Academy Award for Best Film Editing}} |data-sort-value="Люз Эрвэ дэ"|Эрвэ дэ Люз |{{nom}} |} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="BAFTA 2003">{{cite web|url=http://awards.bafta.org/award/2003/film|title=Film in 2003|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[BAFTA]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-12|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Cannes, Palme d'or 2000s">{{cite web|url=https://www.festival-cannes.com/en/infos-communiques/info/articles/palme-dor-the-2000s|title=Palme d'or: the 2000s|author=Diane Del Ghingaro|date=2020-05-08|publisher=Сайт [[Канскі кінафестываль|Канскага кінафестывалю]]|lang=en|accessdate=2022-08-12|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="César 2003">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-2003/|title=La Cérémonie des César 2003|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2022-08-12|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Golden Globes 2003">{{cite web|url=https://www.goldenglobes.com/winners-nominees/2003|title=Winners & Nominees 2003|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Залаты глобус]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-12|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="IMDb">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0253474/|title=The Pianist (2002) — IMDb|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-12|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="IMDb, Awards">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0253474/awards|title=The Pianist — Awards|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-12|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="IMDb, Soundtracks">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0253474/soundtrack|title=The Pianist (2002) — Soundtracks|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-14|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Oscar 2003">{{cite web|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/2003|title=The 75th Academy Awards — 2003|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Оскар]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-12|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> }} == Спасылкі == * {{Imdb title|0253474|Піяніст}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Фільмы Рамана Паланскага}} {{Прэмія «Залатая пальмавая галіна»}} {{Прэмія «Сезар» за найлепшы фільм}} {{Прэмія BAFTA за найлепшы фільм}} {{Прэмія «Гоя» за найлепшы еўрапейскі фільм}} {{Прэмія «Давід дзі Данатэла» за найлепшы замежны фільм}} {{Прэмія «Залаты арол» за найлепшы замежны фільм у расійскім пракаце}} [[Катэгорыя:Фільмы-драмы 2002 года]] [[Катэгорыя:Фільмы Францыі 2002 года]] [[Катэгорыя:Фільмы Польшчы 2002 года]] [[Катэгорыя:Фільмы Германіі 2002 года]] [[Катэгорыя:Фільмы Вялікабрытаніі 2002 года]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы Францыі]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы Польшчы]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы Германіі]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Фільмы-біяграфіі Францыі]] [[Катэгорыя:Фільмы-біяграфіі Польшчы]] [[Катэгорыя:Фільмы-біяграфіі Германіі]] [[Катэгорыя:Фільмы-біяграфіі Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Ваенныя драмы]] [[Катэгорыя:Фільмы на англійскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы на нямецкай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы пра Халакост]] [[Катэгорыя:Экранізацыі літаратурных твораў]] [[Катэгорыя:Фільмы Рамана Паланскага]] [[Катэгорыя:Фільмы па сцэнарыях Рональда Харвуда]] [[Катэгорыя:Фільмы, музыку да якіх напісаў Войцех Кіляр]] [[Катэгорыя:Фільмы — лаўрэаты прэміі «Залатая пальмавая галіна»]] [[Катэгорыя:Фільмы — лаўрэаты прэміі «Сезар» за найлепшы фільм]] [[Катэгорыя:Фільмы — лаўрэаты прэміі BAFTA]] [[Катэгорыя:Фільмы — лаўрэаты Польскай кінапрэміі «Арлы»]] qx8x0969qp2qbgpdpe4q89xcv3yn3aq 0 716392 4186581 4185869 2022-08-14T12:10:07Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki '''Залатухі''' — былая вёска, знаходзілася за 3 км на паўночны захад ад в. [[Вярэнькі (Докшыцкі раён)]]. == Гісторыя == 20 сакавіка [[1943]] года нямецка-фашысцкія акупанты спалілі яе разам з жыхарамі (загінулі 42 чалавекі, 13 двароў). Вёска не адрадзілася. У 1980 годзе на месцы вёскі пастаўлены абеліск. == Літаратура == * Памяць: Докшыцкі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]; уклад. А. В. Скараход; мастак Э. Э. Жакевіч. — Мінск : БелЭн, 2004. — 752 с. : іл. {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-14}} [[Катэгорыя:Былыя населеныя пункты Докшыцкага раёна]] [[Катэгорыя:Вёскі Беларусі, цалкам або часткова знішчаныя нацыстамі]] [[Катэгорыя:Зніклі ў 1943 годзе]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты паводле алфавіта]] t9uowrwm1ftnbz340w1dsx2n9slim7n 0 716396 4186580 4186012 2022-08-14T12:10:02Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{Таксон | image file = Caenis.horaria.jpg | image descr = {{bt-bellat||Caenis horaria}} | regnum = Жывёлы | parent = Caenoidea | rang = Сямейства | latin = Caenidae | author = [[Klapálek]], [[1909]] | wikispecies = Caenidae }} '''Caenidae'''<ref name="ONDVUSSRzz">{{кніга|аўтар= Мамаев Б.&nbsp;М., Медведев Л.&nbsp;Н. и Правдин Ф.&nbsp;Н.|частка = |загаловак= Определитель насекомых европейской части СССР|арыгінал=|спасылка =|адказны=|выданне=|месца = Москва|выдавецтва= «Просвещение»|год = 1976|том = |старонкі= 26|старонак= 304|серыя =|isbn = |тираж =}}</ref> — сямейства [[Аўсянікі|аўсянікаў]]. Да сямейства адносяць каля ста відаў, з якіх 18 еўрапейскіх. == Апісанне == Даўжыня цела імага ад 2 да 5 мм. Задніх крылляў няма. Парацэрк і [[цэркі]] аднолькавай даўжыні<ref name=":0">{{Кніга|аўтар=|загаловак=Определитель пресноводных беспозвоночных России и сопредельных стран. Т. 3. Пауки и низшие насекомые|адказны=Под общ. ред. С. Я. Цалолихина.|год=2001|выданне=|месца=СПб|выдавецтва=Наука|старонкі=217|старонак=|isbn=}}</ref>. Папярочныя жылкі на пярэднім крыле размешчаны толькі ў адзін рад. Заднія крылы адсутнічаюць. Тры хваставых ніткі<ref name="ONDVUSSRzz"/>. == Класіфікацыя == ** сямейства: {{bt-bellat||Caenidae}} Klapálek, 1909 *** падсямейства: {{bt-bellat||Brachycercinae}} 38 відаў **** трыба: {{bt-bellat||Brachycercini}} Sun & Mc Cafferty, 2008 ***** род: {{bt-latbel|Brachycercus|}} Curtis, 1834 **** трыба: {{bt-bellat||Caenoculini}} Sun & Mc Cafferty, 2008 ***** род: {{bt-latbel|Caenoculis|}} Soldán, 1986 — [[Паўднёва-Усходняя Азія]] **** трыба: {{bt-bellat||Cercobrachini}} Sun & Mc Cafferty, 2008 ***** род: {{bt-latbel|Alloretochus|}} Sun & Mc Cafferty, 2008 ***** род: {{bt-latbel|Cercobrachys|}} Soldán, 1986 — у Еўропе 1 від ***** род: {{bt-latbel|Susperatus|}} Sun & Mc Cafferty, 2008 **** трыба: {{bt-bellat||Insulibrachini}} Sun & Mc Cafferty, 2008 ***** род: {{bt-latbel|Insulibrachys|}} Soldán, 1986 **** трыба: {{bt-bellat||Latineosini}} Sun & Mc Cafferty, 2008 ***** род: {{bt-latbel|Latineosus|}} Sun & Mc Cafferty, 2008 ***** род: {{bt-latbel|Oriobrachys|}} Sun & Mc Cafferty, 2008 **** трыба: {{bt-bellat||Sparbarini}} Sun & Mc Cafferty, 2008 ***** род: {{bt-latbel|Sparbarus|}} Sun & Mc Cafferty, 2008 *** падсямейства: {{bt-bellat||Madeocercinae}} **** род: {{bt-latbel|Afrocercus|}} Malzacher, 1987 **** род: {{bt-latbel|Madeocercus|}} Malzacher, 1993 — [[Мадагаскар]] *** падсямейства: {{bt-bellat||Caeninae}} **** род: {{bt-latbel|Afrocaenis|}} Gillies, 1982 — Афрыка **** род: {{bt-latbel|Amercaenis|}} Provonsha & McCafferty, 1985 — Паўночная Амерыка **** род: {{bt-latbel|Barnardara|}} McCafferty & Provonsha, 1995 **** род: {{bt-latbel|Brasilocaenis|}} Putzh, 1975 **** род: {{bt-latbel|Caenis|}} Stephens, 1835 — у Еўропе 14 відаў **** род: {{bt-latbel|Caenodes|}} Ulmer, 1924 — Паўднёва-Усходняя Азія **** род: {{bt-latbel|Caenomedea|}} Thew, 1960 — [[Сулавесі (востраў)|Сулавесі]], [[Папуа — Новая Гвінея]] **** род: {{bt-latbel|Caenopsella|}} Gillies, 1977 — Усходняя Афрыка **** род: {{bt-latbel|Clypeocaenis|}} Soldán, 1978 — Паўднёва-Усходняя Азія **** род: {{bt-latbel|Irpacaenis|}} Suter, 1999 — Аўстралія **** род: {{bt-latbel|Tasmanocoenis|}} Lestage, 1930 — Аўстралія, [[Папуа — Новая Гвінея]] **** род: {{bt-latbel|Wundacaenis|}} Suter, 1993 — [[Аўстралія]] *** == Распаўсюджанне == Сустракаюцца па ўсім свеце<ref name=":0">. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-14}} [[Катэгорыя:Сямействы насякомых]] [[Катэгорыя:Аўсянікі]] 6t7jdo51qf16gyx6i77apx3454mld9j 0 716411 4186579 4185806 2022-08-14T12:09:54Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{шляхціц}} {{цёзкі2|Цеханавецкі}} '''Аляксей (Аляксандр?) Хрыстафоравіч Цеханавецкі''' (? — ?) — ваявода. == Біяграфія == Паходзіў з магнацкага роду [[Цеханавецкія|Цеханавецкіх]] герба «[[Дуброва (герб)|Дуброва]]». Нарадзіўся ў сям’і [[Хрыстафор Цеханавецкі|Хрыстафора]]. У 1656 годзе выехаў на службу ў [[Рускае царства|Расію]], дзе прыняў [[праваслаўе]]. Ваявода [[Мязенскі павет|мезенскі]] і [[кеўрольскі павет|кеўрольскі]] ў 1664—1666 гадах. == Літаратура == * {{крыніцы/ЭГБ|6-2|Цеханавецкія|[[Станіслаў Думін]]}} {{продкі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-14}} {{DEFAULTSORT:Цеханавецкі Аляксей}} [[Катэгорыя:Цеханавецкія|Аляксей]] [[Катэгорыя:Ваяводы мезенскія]] [[Катэгорыя:Ваяводы кеўрольскія]] 7kdkvn7oj4ko0nmjgjw9fnj1w02b4i0 0 716419 4187092 4185849 2022-08-15T08:12:13Z Ellis Novak 30436 wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Надзея Іванаўна Кавалец''' ({{ДН|20|5|1927}}, в. [[Хільчыцы]], [[Тураўскі раён]], [[Мазырская акруга]] — {{ДС|1|2|2020}}) — беларускі педагог, [[Герой Сацыялістычнай Працы ]] (1978) == Біяграфія == Рана засталася без бацькі, Івана Аляксеевіча Белкі, які быў старшынёй калгаса. У студзені 1938 года яго арыштавалі, абвінавацілі ў шпіянажы і расстралялі ў чэрвені таго ж года (пра гэта даведаліся толькі ў 1965 годзе пасля рэабілітацыі). Маці была зусім непісьменнай, а Надзея ў 1941 годзе закончыла мясцовую семігодку. З пачаткам Вялікай Айчыннай вайны сям’я засталася на акупіраванай тэрыторыі, працавалі на ўласнай гаспадарцы. Пасля вызвалення раёна прамала ўдзел у адраджэнні калгаса. Імкнулася атрымаць адукацыю, працягвала вучобу ў Тураўскай дзесяцігадовай школе, якую скончыла ў 1947 годзе і паступіла ў [[Пінскі настаўніцкі інстытут]]. Пасля заканчэння інстытута ў 1949 годзе была накіравана ў г. [[Давыд-Гарадок]] [[Пінская вобласць|Пінскай вобласці]]. У 1950 годзе пераведзена настаўніцай рускай мовы і літаратуры ў школу в. [[Вялікае Малешава]] [[Давыд-Гарадоцкі раён|Давыд-Гарадоцкага раёна]]. З мэтай павышэння сваёй адукацыі, у 1961 года паступіла на завочнае аддзяленне [[Брэсцкі дзяржаўны ўніверсітэт імя А. С. Пушкіна|Брэсцкага педагагічнага інстытута імя А. С. Пушкіна]]. Была дэлегатам Усесаюзнага з’езда настаўнікаў у Маскве (1978). Таксама ўдзельнічала ў настаўніцкіх канферэнцыях, сваім настаўніцкім вопытам дзялілася з калегамі ў Беларусі, [[Масква|Маскве]], [[Калінінград]]зе, [[Ташкент|Ташкенце]], выступала перад касманаўтамі ў Звёздным гарадку. У далейшым працавала намеснікам дырэктара школы па вучэбна-выхаваўчай рабоце. Займалася грамадскай дзейнасцю, быда дэпутатам [[Брэсцкі абласны Савет дэпутатаў|Брэсцкага абласнога Савета дэпуатаў працоўных]]. У 1987 годзе выйшла на пенсію, перадаўшы ўсе напрацаваныя методыкі і матэрыялы наступнаму пакаленню педагогаў. Цяпер усе гэтыя напрацоўкі захоўваюцца ў кабінеце рускай мовы і літаратуры. Пахавана на могілках у в. Вялікае Малешава. Вялікамалешаўскай школе ў 2020 годзе па ініцыятыве калектыву школы і ветэранаў працы нададзена імя Н. І. Кавалец. У школе праводзіцца штогадовы турнір па баскетболе памяці Героя Сацыялістычнай Працы Н. І. Кавалец. == Узнагароды == За заслугі ў выхаваўча-педагагічнай дзейнасці была ўдастоена звання «Заслужаны настаўнік Беларускай ССР» (1973), узнагароджана ордэнам Працоўнага Чырвонага Сцяга (1976). Указам Порэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 27 чэрвеня 1978 г. за вялікія заслугі ў справе навучання і камуністычнага выхавання навучэнцаў Н. І. Кавалец было прысвоена званне Героя Сацыялістычнай Працы з уручэннем ордэна Леніна і медаля «Серп і Молат». У снежні 2009 года рашэннем Столінскага раённага Савета дэпутатаў Н. І. Кавалец прысвоена званне «Ганаровы грамадзянін Столінскага раёна». {{зноскі}} == Літаратура == * Ковалец Надежда Ивановна // Твои герои, Беларусь! Герои Социалистического Труда : биографический справочник. Минск, 2014. С. 120. * Кавалец Надзея Іванаўна // Памяць. Столински раён : гист.-дакум. хроника. Минск, 2003. С. 466. * Ковалец Надежда Ивановна // Белорусская ССР : краткая энциклопедия : в 5 т. Минск, 1982. Т. 5. С. 300. * Кавалец Надзея Іванаўна // Беларуская ССР : кароткая энцыклапедыя : у 5 т. Мінск, 1981. Т. 5. С. 260—261. * Кавалец, Н. І. Што ні сям’я ў нашай вёсцы — амаль паўкласа вучняў / Надзея Іванаўна Кавалец; [інтэрв’ю ўзяў] Уладзімір Субат // Вытокі. Нашчадкам у спадчыну / Уладзімір Субат. Мінск, 2016. С. 244—251. * Чарканава, Н. Зорачка Палесся : [пра Героя Сацыялістычнай Працы Н. І. Кавалец, імя якой надалі сярэдняй школе в. Вялікае Малешава Столінскага раёна] / Настасся Чарканава // Настаўніцкая газета. 2022. 31 мая. С. {{DEFAULTSORT:Кавалец Надзея Іванаўна}} [[Катэгорыя:Ганаровыя грамадзяне Столінскага раёна]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Брэсцкага абласнога Савета дэпутатаў]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Пінскага настаўніцкага інстытута]] l0hn5vjubi3tujgh63mbebql35pogxi 0 716423 4187089 4185862 2022-08-15T08:11:08Z Ellis Novak 30436 wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Таццяна Антонаўна Сакалюк''' ({{ДН|23|4|1932}}, в. [[Хідры (Кобрынскі раён)|Хідры]], [[Кобрынскі павет (1921—1940)|Кобрынскі павет]], [[Палескае ваяводства]] — {{ДС|28|1|2009}}) — беларускі перадавік сельскагаспадарчай вытворчасці, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1971). == Біяграфія == Працоўную дзейнасць пачала ў 1951 годзе у родным калгасе «Зара» (цяпер СВК «Узыходзячая зара») [[Кобрынскі раён|Кобрынскага раёна]], дзе працавала да сыходу на пенсію. З 1963 года працавала аператарам па адкорму жывёл на свінагадоўчым комплексе калгаса. Неаднаразова выбіралі дэпутатам раённага і сельскага Савета народных дэпутатаў. == Узнагароды == За высокія дасягненні ў працы узнагароджана медалём «[[За доблесную працу. У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння У. І. Леніна]]» (1970). Указам [[Прэзідыум Вярхоўнага савета СССР|Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР]] ад 8 красавіка 1971 года за дасягнутыя поспехі ў выкананні планаў вытворчасці і нарыхтовак прадуктаў жывёлагадоўлі прысвоена званне Героя Сацыялістычнай Працы з уручэннем [[Ордэн Леніна|ордэна Леніна]] і залатога [[Медаль «Серп і Молат»|медаля «Серп і Молат»]]. {{зноскі}} == Літаратура == * Соколюк Татьяна Антоновна // Твои герои, Беларусь! Герои Социалистического Труда : биографический справочник. Минск, 2014. С. 207. * Соколюк Татьяна Антоновна // Белорусская ССР : краткая энциклопедия : в 5 т. Минск, 1982. Т. 5. С. 592. * Сакалюк Таццяна Антонаўна // Беларуская ССР : кароткая энцыклапедыя : у 5 т. Мінск, 1981. Т. 5. С. 533. * Сакалюк Таццяна Антонаўна // Беларуская савецкая энцыклапедыя : у 12 т. Мінск, 1973. Т. 9. С. 318. {{DEFAULTSORT:Сакалюк Таццяна Антонаўна}} [[Катэгорыя:Дэпутаты раённых саветаў Беларусі]] rw0e43ao3enpeooehlg48qn7ys3uh33 0 716432 4186578 4185942 2022-08-14T12:09:42Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Іван Віктаравіч Якавіна''' (нар. [[13 снежня]] [[1979]] года ў [[Масква|Маскве]]) — расійскі і ўкраінскі [[журналіст]]-міжнароднік, палітычны аглядальнік, [[YouTube|ютуб]]-[[блогер]]. == Біяграфія == Жыў у [[Масква|Маскве]] да трох гадоў. Разам з бацькамі часта пераязджаў з горада ў горад, жыў у [[Маскоўская вобласць|Падмаскоўі]], [[Кішынёў|Кішынёве]], [[Санкт-Пецярбург|Санкт-Пецярбургу]] і іншых гарадах. Вучыўся ў розных 11 школах. Скончыў [[Маскоўскі дзяржаўны лінгвістычны ўніверсітэт]] па спецыяльнасці «[[Арабістыка]]». З [[2009]] года жыве і працуе ва [[Украіна|Украіне]]. Пэўны час жыў у [[Львоў|Львове]], цяпер жыве ў [[Кіеў|Кіеве]]. Працаваў у расійскім інтэрнэт-выданні [[Лента.ру|«Лента.ру»]]. Пасля працаваў на ўкраінскім тэлебачанні, у тым ліку на [[24 (тэлеканал)|24 канале]] і канале [[Украіна 24]]. Цяпер працуе журналістам і палітычным аглядальнікам украінскага часопіса і радыёстанцыі «НВ» ([[Кіеў]]). Вядзе ўласны канал на [[YouTube]]. Тэмы, якія яго цікавяць, ахопліваюць у асноўным расійскае і амерыканскае палітычнае жыццё, [[міжнародныя адносіны]]. Таксама цікавіцца (хаця амаль і не асвятляе іх у сваіх аглядах) праблемы навукі, навукова-тэхнічнага прагрэсу і [[Касмічная прастора|космасу]]. Амаль не рыхтуе матэрыялаў па палітычным жыцці [[Украіна|Украіны]] з-за нежадання быць абвінавачаным у прадузятасці, бо з'яўляецца грамадзянінам [[Расія|Расіі]]. Жанаты. Бацька — этнічны [[Украінцы|ўкраінец]], маці — [[Рускія|руская]], жывуць у [[Расія|Расіі]] ў невялікім горадзе. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-14}} {{DEFAULTSORT:Якавіна Іван Віктаравіч}} [[Катэгорыя:Журналісты Расіі]] [[Катэгорыя:Журналісты Украіны]] [[Катэгорыя:Тэлевядучыя Украіны]] ndamd81zmrgp7t9di3a2ktlbp0uu7rc 0 716439 4186577 4186074 2022-08-14T12:09:36Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{шляхціц}} {{цёзкі2|Цеханавецкі}} '''Антон (Атон) Эдмунд Станіслававіч Цеханавецкі''' ({{lang-pl|Otton Edmund Ciechanowiecki}}; [[1816]] — {{ДС|6|11|1878}}, [[Парыж]]) — дзяржаўны службовец, удзельнік [[Паўстанне 1863—1864 гадоў|паўстання 1863—1864 гадоў]]. == Біяграфія == Паходзіў з магнацкага роду [[Цеханавецкія|Цеханавецкіх]] герба «[[Дуброва (герб)|Дуброва]]». Нарадзіўся ў сям’і [[Станіслаў Іосіфавіч Цеханавецкі|Станіслава Іосіфавіча Цеханавецкага]] і Вікторыі са [[Здзяхоўскія|Здзяхоўскіх]]. Вучыўся ў [[Полацкая езуіцкая акадэмія|Полацкай езуіцкай акадэміі]] і, верагодна, у Імператарскай гвардзейскай кадэцкай школе ў [[Пецярбург]]у. Скончыў [[Інстытут Корпуса інжынераў шляхоў зносін]]. Служыў у [[Паўлаўскі лейб-гвардыі полк|Паўлаўскім лейб-гвардыі палку]]. У 1837 годзе быў пісарам у канцылярыі [[маршалак шляхты Мсціслаўскага павета|маршалка шляхты Мсціслаўскага павета]]. Скончыў службовую дзейнасць у 1840 г. у чыне [[калежскі рэгістратар|калежскага рэгістратара]]<ref name="genealogia"/>. У 1857—1863 гадах [[маршалак дваранства Чавускага павета]]<ref name="ЭГБ">{{крыніцы/ЭГБ|6-2|Цеханавецкія|[[Станіслаў Думін]]}}</ref>. Уласнік маёнтка [[Дрыбін]]<ref name="genealogia"/>. Удзельнік [[Паўстанне 1863—1864 гадоў|паўстання 1863—1864 гадоў]]<ref name="ЭГБ"/>. У ноч з 6 на 7 мая 1863 г. пасля першай [[Баі пад Горкамі|бітвы пад Горкамі]] ў Дрыбіне спыніўся атрад Звярдоўскага «Тапор». За ўдзел у паўстанні быў асуджаны на ссылку ў [[Шадрынск]] у [[Сібір]] (1865—1867). Пасля амністыі ў 1867 годзе эміграваў у Францыю<ref name="genealogia"/>. Памёр бяздзетным {{ДС|6|11|1878}} года ў [[Парыж]]ы. Пахаваны на [[могілкі Пер-Лашэз|могілках Пер-Лашэз]], квадрат 57, рад 3 з поўначы, магіла 5 з захаду<ref name="genealogia">[https://genealogia.okiem.pl/powstanies/index.php?inne_pole=Horkam Otton Edmund Ciechanowiecki]</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/ЭГБ|6-2|Цеханавецкія|[[Станіслаў Думін]]}} {{продкі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-14}} {{DEFAULTSORT:Цеханавецкі Антон Эдмунд}} [[Катэгорыя:Цеханавецкія|Антон Эдмунд]] [[Катэгорыя:Удзельнікі паўстання 1863—1864 гадоў]] [[Катэгорыя:Сасланыя ў Сібір]] [[Катэгорыя:Імігравалі ў Францыю з Беларусі]] [[Катэгорыя:Выпускнікі інстытута Корпуса інжынераў шляхоў зносін]] 18ocvfy6ezr37lo0wajdnbfygk97olm 0 716467 4186682 4186445 2022-08-14T15:03:52Z Artsiom91 31770 −[[Катэгорыя:Флора Расіі]]; −[[Катэгорыя:Флора Украіны]]; +[[Катэгорыя:Флора Еўропы]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Таксон | name = | image file = | image title = | image descr = | regnum = Расліны | parent = Allium | rang = Від | latin = Allium albiflorum | author = | syn = | children name = | children = | typus = | range map = | range map caption = | range map width = | range legend = | iucnstatus = | wikispecies = Allium albiflorum | commons = Category:Allium albiflorum | iucn = | grin = }} '''Allium albiflorum'''&nbsp;— від [[Трава|травяністых]] раслін сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}, распаўсюджаны ад цэнтральнаеўрапейскай [[Расія|Расіі]] да [[Крым]]а. == Батанічнае апісанне == [[Шматгадовыя расліны|Шматгадовая расліна]], 40-60&nbsp;см. Лісточкі [[калякветнік]]а белыя, матавыя, з зялёнымі сярэднімі жылкамі, 4-4. 5&nbsp;мм даўжынёй. Тычынкі карацей калякветніка. == Таксанамія == [[Сістэма Кронквіста|Класіфікацыя Кронквіста]] (1988) адносіла гэты род да {{bt-bellat|Лілейныя{{!}}лілейных|Liliaceae}}, пазней паводле вынікаў [[філагенетыка|філагенетычных]] даследаванняў род {{bt-bellat|Цыбуля|Allium}} быў выдзелены ў асобнае сямейства {{bt-bellat|Цыбулевыя|Alliaceae}} ({{нп3|Сістэма APG II||ru|Система APG II}}), аднак у больш позняй {{нп3|Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі APG III|ru|Система APG II}} (2009) роды, якія ўваходзілі ў гэта сямейства, былі ўключаны ў сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}<ref name="APG3" />. {{Табліца1222222 |a=аддзел [[Кветкавыя|'''Кветкавыя''', ці '''Пакрытанасенныя''']] |b1=парадак '''[[Спаржакветныя]]''' |b2=яшчэ 58 парадкаў кветкавых раслін (згодна [[Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі {{s|APG III}}]])<ref name="APG3">{{артыкул|аўтар=Angiosperm Phylogeny Group (2009)|загаловак=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III|ссылка=http://www3.interscience.wiley.com/journal/122630309/abstract|выданне=Botanical Journal of the Linnean Society|тып=часопіс|месца=Лондон|год=2009|том=161|нумар=2|старонкі=105—121|doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x}}{{ref-en}}{{V|28|1|2013}}</ref> |c1= яшчэ 13 сямействаў, сярод якіх найбольш буйныя — <!--у алфавітным парадку-->[[Касачовыя]]<!--болей 2000 відаў-->, [[Асфадэлавыя]]<!--каля 900 відаў-->, [[Архідныя]]<!--больш 22000 відаў-->, [[Спаржавыя]]<!--2500 відаў--> |c2=сямейства '''[[Амарылісавыя]]''' (каля 1600 відаў) |d1=падсямейства '''''[[Allioideae]]''''' |d2=яшчэ два падсямействы, ''[[Agapanthoideae]]'' і ''[[Amaryllidoideae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae">[http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 Семейство ''Amaryllidaceae'' J. St.-Hil., nom. cons.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130221190111/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 |date=21 лютага 2013 }} // ''[[Germplasm Resources Information Network]]'' (''GRIN'') — 3 чэрвеня 2003 (апошнія змены). {{ref-en}}{{V|8|1|2013}}</ref> |e1=яшчэ дзве трыбы: ''[[Gilliesieae]]'', ''[[Tulbaghieae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae" /> |e2=трыба '''''[[Allieae]]''''' |f1=род '''[[Цыбуля]]''' |f2=яшчэ каля 15 родаў, з іх да роду Цыбуля найбольш блізкі {{bt-bellat||Nectaroscordum}} |g1 = яшчэ некалькі соцен відаў, у тым ліку [[Цыбуля-батун]], [[Цыбуля-парэй]], [[Часнок]], [[Цыбуля скарада]], [[Цыбуля рэпчатая]] |g2=<div style="background-color:#90A0A0; font-size:200%; margin:15px;">'''Allium albiflorum'''</div> |color=darkgreen |bgcolor=#EEE8AA }} == Распаўсюджанне == Распаўсюджаны ад цэнтральнаеўрапейскай [[Расія|Расіі]] да [[Крым]]а<ref name="Kew Science">{{Cite web|title=plantsoftheworldonline.org|url=http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:527551-1}} {{Ref-en}}</ref><ref>{{Cite web|title=bgbm.org|url=http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/PTaxonDetail.asp?NameCache=Allium%20albiflorum&PTRefFk=8000000}} {{Ref-en}}</ref>. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Цыбулевыя]] [[Катэгорыя:Флора Еўропы]] di1b26dlf2g0vprhnf1f779154ij1n6 4186686 4186682 2022-08-14T15:04:36Z Artsiom91 31770 /* Батанічнае апісанне */ wikitext text/x-wiki {{Таксон | name = | image file = | image title = | image descr = | regnum = Расліны | parent = Allium | rang = Від | latin = Allium albiflorum | author = | syn = | children name = | children = | typus = | range map = | range map caption = | range map width = | range legend = | iucnstatus = | wikispecies = Allium albiflorum | commons = Category:Allium albiflorum | iucn = | grin = }} '''Allium albiflorum'''&nbsp;— від [[Трава|травяністых]] раслін сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}, распаўсюджаны ад цэнтральнаеўрапейскай [[Расія|Расіі]] да [[Крым]]а. == Батанічнае апісанне == [[Шматгадовыя расліны|Шматгадовая расліна]], 40-60&nbsp;см. Лісточкі [[калякветнік]]а белыя, матавыя, з зялёнымі сярэднімі жылкамі, 4-4.5&nbsp;мм даўжынёй. Тычынкі карацей калякветніка. == Таксанамія == [[Сістэма Кронквіста|Класіфікацыя Кронквіста]] (1988) адносіла гэты род да {{bt-bellat|Лілейныя{{!}}лілейных|Liliaceae}}, пазней паводле вынікаў [[філагенетыка|філагенетычных]] даследаванняў род {{bt-bellat|Цыбуля|Allium}} быў выдзелены ў асобнае сямейства {{bt-bellat|Цыбулевыя|Alliaceae}} ({{нп3|Сістэма APG II||ru|Система APG II}}), аднак у больш позняй {{нп3|Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі APG III|ru|Система APG II}} (2009) роды, якія ўваходзілі ў гэта сямейства, былі ўключаны ў сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}<ref name="APG3" />. {{Табліца1222222 |a=аддзел [[Кветкавыя|'''Кветкавыя''', ці '''Пакрытанасенныя''']] |b1=парадак '''[[Спаржакветныя]]''' |b2=яшчэ 58 парадкаў кветкавых раслін (згодна [[Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі {{s|APG III}}]])<ref name="APG3">{{артыкул|аўтар=Angiosperm Phylogeny Group (2009)|загаловак=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III|ссылка=http://www3.interscience.wiley.com/journal/122630309/abstract|выданне=Botanical Journal of the Linnean Society|тып=часопіс|месца=Лондон|год=2009|том=161|нумар=2|старонкі=105—121|doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x}}{{ref-en}}{{V|28|1|2013}}</ref> |c1= яшчэ 13 сямействаў, сярод якіх найбольш буйныя — <!--у алфавітным парадку-->[[Касачовыя]]<!--болей 2000 відаў-->, [[Асфадэлавыя]]<!--каля 900 відаў-->, [[Архідныя]]<!--больш 22000 відаў-->, [[Спаржавыя]]<!--2500 відаў--> |c2=сямейства '''[[Амарылісавыя]]''' (каля 1600 відаў) |d1=падсямейства '''''[[Allioideae]]''''' |d2=яшчэ два падсямействы, ''[[Agapanthoideae]]'' і ''[[Amaryllidoideae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae">[http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 Семейство ''Amaryllidaceae'' J. St.-Hil., nom. cons.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130221190111/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 |date=21 лютага 2013 }} // ''[[Germplasm Resources Information Network]]'' (''GRIN'') — 3 чэрвеня 2003 (апошнія змены). {{ref-en}}{{V|8|1|2013}}</ref> |e1=яшчэ дзве трыбы: ''[[Gilliesieae]]'', ''[[Tulbaghieae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae" /> |e2=трыба '''''[[Allieae]]''''' |f1=род '''[[Цыбуля]]''' |f2=яшчэ каля 15 родаў, з іх да роду Цыбуля найбольш блізкі {{bt-bellat||Nectaroscordum}} |g1 = яшчэ некалькі соцен відаў, у тым ліку [[Цыбуля-батун]], [[Цыбуля-парэй]], [[Часнок]], [[Цыбуля скарада]], [[Цыбуля рэпчатая]] |g2=<div style="background-color:#90A0A0; font-size:200%; margin:15px;">'''Allium albiflorum'''</div> |color=darkgreen |bgcolor=#EEE8AA }} == Распаўсюджанне == Распаўсюджаны ад цэнтральнаеўрапейскай [[Расія|Расіі]] да [[Крым]]а<ref name="Kew Science">{{Cite web|title=plantsoftheworldonline.org|url=http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:527551-1}} {{Ref-en}}</ref><ref>{{Cite web|title=bgbm.org|url=http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/PTaxonDetail.asp?NameCache=Allium%20albiflorum&PTRefFk=8000000}} {{Ref-en}}</ref>. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Цыбулевыя]] [[Катэгорыя:Флора Еўропы]] 64c5xq6jkdmplzst4yev5jf4e3yql0d 4186977 4186686 2022-08-15T04:19:26Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{Таксон | name = | image file = | image title = | image descr = | regnum = Расліны | parent = Allium | rang = Від | latin = Allium albiflorum | author = | syn = | children name = | children = | typus = | range map = | range map caption = | range map width = | range legend = | iucnstatus = | wikispecies = Allium albiflorum | commons = Category:Allium albiflorum | iucn = | grin = }} '''Allium albiflorum'''&nbsp;— від [[Трава|травяністых]] раслін сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}, распаўсюджаны ад цэнтральнаеўрапейскай [[Расія|Расіі]] да [[Крым]]а. == Батанічнае апісанне == [[Шматгадовыя расліны|Шматгадовая расліна]], 40-60&nbsp;см. Лісточкі [[калякветнік]]а белыя, матавыя, з зялёнымі сярэднімі жылкамі, 4-4.5&nbsp;мм даўжынёй. Тычынкі карацей калякветніка. == Таксанамія == [[Сістэма Кронквіста|Класіфікацыя Кронквіста]] (1988) адносіла гэты род да {{bt-bellat|Лілейныя{{!}}лілейных|Liliaceae}}, пазней паводле вынікаў [[філагенетыка|філагенетычных]] даследаванняў род {{bt-bellat|Цыбуля|Allium}} быў выдзелены ў асобнае сямейства {{bt-bellat|Цыбулевыя|Alliaceae}} ({{нп3|Сістэма APG II||ru|Система APG II}}), аднак у больш позняй {{нп3|Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі APG III|ru|Система APG II}} (2009) роды, якія ўваходзілі ў гэта сямейства, былі ўключаны ў сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}<ref name="APG3" />. {{Табліца1222222 |a=аддзел [[Кветкавыя|'''Кветкавыя''', ці '''Пакрытанасенныя''']] |b1=парадак '''[[Спаржакветныя]]''' |b2=яшчэ 58 парадкаў кветкавых раслін (згодна [[Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі {{s|APG III}}]])<ref name="APG3">{{артыкул|аўтар=Angiosperm Phylogeny Group (2009)|загаловак=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III|ссылка=http://www3.interscience.wiley.com/journal/122630309/abstract|выданне=Botanical Journal of the Linnean Society|тып=часопіс|месца=Лондон|год=2009|том=161|нумар=2|старонкі=105—121|doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x}}{{ref-en}}{{V|28|1|2013}}</ref> |c1= яшчэ 13 сямействаў, сярод якіх найбольш буйныя — <!--у алфавітным парадку-->[[Касачовыя]]<!--болей 2000 відаў-->, [[Асфадэлавыя]]<!--каля 900 відаў-->, [[Архідныя]]<!--больш 22000 відаў-->, [[Спаржавыя]]<!--2500 відаў--> |c2=сямейства '''[[Амарылісавыя]]''' (каля 1600 відаў) |d1=падсямейства '''''[[Allioideae]]''''' |d2=яшчэ два падсямействы, ''[[Agapanthoideae]]'' і ''[[Amaryllidoideae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae">[http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 Семейство ''Amaryllidaceae'' J. St.-Hil., nom. cons.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130221190111/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 |date=21 лютага 2013 }} // ''[[Germplasm Resources Information Network]]'' (''GRIN'') — 3 чэрвеня 2003 (апошнія змены). {{ref-en}}{{V|8|1|2013}}</ref> |e1=яшчэ дзве трыбы: ''[[Gilliesieae]]'', ''[[Tulbaghieae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae" /> |e2=трыба '''''[[Allieae]]''''' |f1=род '''[[Цыбуля]]''' |f2=яшчэ каля 15 родаў, з іх да роду Цыбуля найбольш блізкі {{bt-bellat||Nectaroscordum}} |g1 = яшчэ некалькі соцен відаў, у тым ліку [[Цыбуля-батун]], [[Цыбуля-парэй]], [[Часнок]], [[Цыбуля скарада]], [[Цыбуля рэпчатая]] |g2=<div style="background-color:#90A0A0; font-size:200%; margin:15px;">'''Allium albiflorum'''</div> |color=darkgreen |bgcolor=#EEE8AA }} == Распаўсюджанне == Распаўсюджаны ад цэнтральнаеўрапейскай [[Расія|Расіі]] да [[Крым]]а<ref name="Kew Science">{{Cite web|title=plantsoftheworldonline.org|url=http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:527551-1}} {{Ref-en}}</ref><ref>{{Cite web|title=bgbm.org|url=http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/PTaxonDetail.asp?NameCache=Allium%20albiflorum&PTRefFk=8000000}} {{Ref-en}}</ref>. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-15}} [[Катэгорыя:Цыбулевыя]] [[Катэгорыя:Флора Еўропы]] 4tbl576thuzl7to4kuddg9r62993c3k 0 716468 4186681 4186521 2022-08-14T15:03:14Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Таксон | name = | image file = | image title = | image descr = | regnum = Расліны | parent = Allium | rang = Від | latin = Allium paniculatum | author = | syn = | children name = | children = | typus = | range map = | range map caption = | range map width = | range legend = | iucnstatus = | wikispecies = Allium paniculatum | commons = Category:Allium paniculatum | iucn = | grin = }} '''Allium paniculatum'''&nbsp;— від [[Трава|травяністых]] раслін сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}, распаўсюджаны ў [[Паўночная Афрыка|Паўночнай Афрыцы]], [[Паўднёвая Еўропа|Паўднёвай частцы Еўропы]], [[Пярэдняя Азія|Заходняй Азіі]]. == Батанічнае апісанне == [[Шматгадовыя расліны|Шматгадовая расліна]], 35-45&nbsp;см вышынёй. Лісточкі званочкавага цёмна-ружовага [[Калякветнік|калякветніка]] падоўжана-ланцэтныя, тупаватыя або на верхавіне з насаджаным вастрыём. Тычынкі трохі карацей калякветніка. Травяністая расліна, геафіт. [[Цыбуліна]] яйцападобная. Сцёблы даўжынёй 25-70&nbsp;гл. [[Ліст|Лісце]] вузкалінейнае, плоскае або рыфлёнае. Лісточак [[Калякветнік|калякветніка]] памерам 6-8 × 2-4&nbsp;мм. [[Плод]] ад цыліндрычнага да яйцападобнага, даўжынёй 5&nbsp;мм, шматкутны<ref>{{Cite web|title=botany.cz|url=https://botany.cz/cs/allium-paniculatum/|archive-date=26 квітня 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210426202338/https://botany.cz/cs/allium-paniculatum/}} {{Ref-cz}}</ref>. == Таксанамія == [[Сістэма Кронквіста|Класіфікацыя Кронквіста]] (1988) адносіла гэты род да {{bt-bellat|Лілейныя{{!}}лілейных|Liliaceae}}, пазней паводле вынікаў [[філагенетыка|філагенетычных]] даследаванняў род {{bt-bellat|Цыбуля|Allium}} быў выдзелены ў асобнае сямейства {{bt-bellat|Цыбулевыя|Alliaceae}} ({{нп3|Сістэма APG II||ru|Система APG II}}), аднак у больш позняй {{нп3|Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі APG III|ru|Система APG II}} (2009) роды, якія ўваходзілі ў гэта сямейства, былі ўключаны ў сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}<ref name="APG3" />. {{Табліца1222222 |a=аддзел [[Кветкавыя|'''Кветкавыя''', ці '''Пакрытанасенныя''']] |b1=парадак '''[[Спаржакветныя]]''' |b2=яшчэ 58 парадкаў кветкавых раслін (згодна [[Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі {{s|APG III}}]])<ref name="APG3">{{артыкул|аўтар=Angiosperm Phylogeny Group (2009)|загаловак=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III|ссылка=http://www3.interscience.wiley.com/journal/122630309/abstract|выданне=Botanical Journal of the Linnean Society|тып=часопіс|месца=Лондон|год=2009|том=161|нумар=2|старонкі=105—121|doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x}}{{ref-en}}{{V|28|1|2013}}</ref> |c1= яшчэ 13 сямействаў, сярод якіх найбольш буйныя — <!--у алфавітным парадку-->[[Касачовыя]]<!--болей 2000 відаў-->, [[Асфадэлавыя]]<!--каля 900 відаў-->, [[Архідныя]]<!--больш 22000 відаў-->, [[Спаржавыя]]<!--2500 відаў--> |c2=сямейства '''[[Амарылісавыя]]''' (каля 1600 відаў) |d1=падсямейства '''''[[Allioideae]]''''' |d2=яшчэ два падсямействы, ''[[Agapanthoideae]]'' і ''[[Amaryllidoideae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae">[http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 Семейство ''Amaryllidaceae'' J. St.-Hil., nom. cons.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130221190111/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 |date=21 лютага 2013 }} // ''[[Germplasm Resources Information Network]]'' (''GRIN'') — 3 чэрвеня 2003 (апошнія змены). {{ref-en}}{{V|8|1|2013}}</ref> |e1=яшчэ дзве трыбы: ''[[Gilliesieae]]'', ''[[Tulbaghieae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae" /> |e2=трыба '''''[[Allieae]]''''' |f1=род '''[[Цыбуля]]''' |f2=яшчэ каля 15 родаў, з іх да роду Цыбуля найбольш блізкі {{bt-bellat||Nectaroscordum}} |g1 = яшчэ некалькі соцен відаў, у тым ліку [[Цыбуля-батун]], [[Цыбуля-парэй]], [[Часнок]], [[Цыбуля скарада]], [[Цыбуля рэпчатая]] |g2=<div style="background-color:#90A0A0; font-size:200%; margin:15px;">'''Allium paniculatum'''</div> |color=darkgreen |bgcolor=#EEE8AA }} == Распаўсюджанне == Распаўсюджаны ў [[Паўночная Афрыка|Паўночнай Афрыцы]], паўднёвай частцы [[Еўропа|Еўропы]], заходняй [[Азія|Азіі]]; натуралізаваны на [[Азорскія астравы|Азорскіх астравах]]<ref>{{Cite web|title=plantsoftheworldonline.org|url=http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:528569-1|archive-date=12 січня 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112175932/http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:528569-1}} {{Ref-en}}</ref><ref>{{Cite web|title=bgbm.org|url=http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/PTaxonDetail.asp?NameCache=Allium%20paniculatum&PTRefFk=8000000}} {{Ref-en}}</ref><ref>{{Cite web|title=npgsweb.ars-grin.gov|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=2343|archive-date=8 липня 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200708225710/https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=2343}} {{Ref-en}}</ref>. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Расліны, апісаныя ў 1759 годзе]] [[Катэгорыя:Флора Паўночнай Афрыкі]] [[Катэгорыя:Флора Азіі]] [[Катэгорыя:Флора Еўропы]] [[Катэгорыя:Цыбулевыя]] 2i48jklfug3rv7ll7o3tubhqsmiw76f 4186683 4186681 2022-08-14T15:04:27Z Artsiom91 31770 /* Батанічнае апісанне */ wikitext text/x-wiki {{Таксон | name = | image file = | image title = | image descr = | regnum = Расліны | parent = Allium | rang = Від | latin = Allium paniculatum | author = | syn = | children name = | children = | typus = | range map = | range map caption = | range map width = | range legend = | iucnstatus = | wikispecies = Allium paniculatum | commons = Category:Allium paniculatum | iucn = | grin = }} '''Allium paniculatum'''&nbsp;— від [[Трава|травяністых]] раслін сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}, распаўсюджаны ў [[Паўночная Афрыка|Паўночнай Афрыцы]], [[Паўднёвая Еўропа|Паўднёвай частцы Еўропы]], [[Пярэдняя Азія|Заходняй Азіі]]. == Батанічнае апісанне == [[Шматгадовыя расліны|Шматгадовая расліна]], 35-45&nbsp;см вышынёй. Лісточкі званочкавага цёмна-ружовага [[Калякветнік|калякветніка]] падоўжана-ланцэтныя, тупаватыя або на верхавіне з насаджаным вастрыём. Тычынкі трохі карацей калякветніка. Травяністая расліна, геафіт. [[Цыбуліна]] яйцападобная. Сцёблы даўжынёй 25-70&nbsp;см. [[Ліст|Лісце]] вузкалінейнае, плоскае або рыфлёнае. Лісточак [[Калякветнік|калякветніка]] памерам 6-8 × 2-4&nbsp;мм. [[Плод]] ад цыліндрычнага да яйцападобнага, даўжынёй 5&nbsp;мм, шматкутны<ref>{{Cite web|title=botany.cz|url=https://botany.cz/cs/allium-paniculatum/|archive-date=26 квітня 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210426202338/https://botany.cz/cs/allium-paniculatum/}} {{Ref-cz}}</ref>. == Таксанамія == [[Сістэма Кронквіста|Класіфікацыя Кронквіста]] (1988) адносіла гэты род да {{bt-bellat|Лілейныя{{!}}лілейных|Liliaceae}}, пазней паводле вынікаў [[філагенетыка|філагенетычных]] даследаванняў род {{bt-bellat|Цыбуля|Allium}} быў выдзелены ў асобнае сямейства {{bt-bellat|Цыбулевыя|Alliaceae}} ({{нп3|Сістэма APG II||ru|Система APG II}}), аднак у больш позняй {{нп3|Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі APG III|ru|Система APG II}} (2009) роды, якія ўваходзілі ў гэта сямейства, былі ўключаны ў сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}<ref name="APG3" />. {{Табліца1222222 |a=аддзел [[Кветкавыя|'''Кветкавыя''', ці '''Пакрытанасенныя''']] |b1=парадак '''[[Спаржакветныя]]''' |b2=яшчэ 58 парадкаў кветкавых раслін (згодна [[Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі {{s|APG III}}]])<ref name="APG3">{{артыкул|аўтар=Angiosperm Phylogeny Group (2009)|загаловак=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III|ссылка=http://www3.interscience.wiley.com/journal/122630309/abstract|выданне=Botanical Journal of the Linnean Society|тып=часопіс|месца=Лондон|год=2009|том=161|нумар=2|старонкі=105—121|doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x}}{{ref-en}}{{V|28|1|2013}}</ref> |c1= яшчэ 13 сямействаў, сярод якіх найбольш буйныя — <!--у алфавітным парадку-->[[Касачовыя]]<!--болей 2000 відаў-->, [[Асфадэлавыя]]<!--каля 900 відаў-->, [[Архідныя]]<!--больш 22000 відаў-->, [[Спаржавыя]]<!--2500 відаў--> |c2=сямейства '''[[Амарылісавыя]]''' (каля 1600 відаў) |d1=падсямейства '''''[[Allioideae]]''''' |d2=яшчэ два падсямействы, ''[[Agapanthoideae]]'' і ''[[Amaryllidoideae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae">[http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 Семейство ''Amaryllidaceae'' J. St.-Hil., nom. cons.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130221190111/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 |date=21 лютага 2013 }} // ''[[Germplasm Resources Information Network]]'' (''GRIN'') — 3 чэрвеня 2003 (апошнія змены). {{ref-en}}{{V|8|1|2013}}</ref> |e1=яшчэ дзве трыбы: ''[[Gilliesieae]]'', ''[[Tulbaghieae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae" /> |e2=трыба '''''[[Allieae]]''''' |f1=род '''[[Цыбуля]]''' |f2=яшчэ каля 15 родаў, з іх да роду Цыбуля найбольш блізкі {{bt-bellat||Nectaroscordum}} |g1 = яшчэ некалькі соцен відаў, у тым ліку [[Цыбуля-батун]], [[Цыбуля-парэй]], [[Часнок]], [[Цыбуля скарада]], [[Цыбуля рэпчатая]] |g2=<div style="background-color:#90A0A0; font-size:200%; margin:15px;">'''Allium paniculatum'''</div> |color=darkgreen |bgcolor=#EEE8AA }} == Распаўсюджанне == Распаўсюджаны ў [[Паўночная Афрыка|Паўночнай Афрыцы]], паўднёвай частцы [[Еўропа|Еўропы]], заходняй [[Азія|Азіі]]; натуралізаваны на [[Азорскія астравы|Азорскіх астравах]]<ref>{{Cite web|title=plantsoftheworldonline.org|url=http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:528569-1|archive-date=12 січня 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112175932/http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:528569-1}} {{Ref-en}}</ref><ref>{{Cite web|title=bgbm.org|url=http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/PTaxonDetail.asp?NameCache=Allium%20paniculatum&PTRefFk=8000000}} {{Ref-en}}</ref><ref>{{Cite web|title=npgsweb.ars-grin.gov|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=2343|archive-date=8 липня 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200708225710/https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=2343}} {{Ref-en}}</ref>. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Расліны, апісаныя ў 1759 годзе]] [[Катэгорыя:Флора Паўночнай Афрыкі]] [[Катэгорыя:Флора Азіі]] [[Катэгорыя:Флора Еўропы]] [[Катэгорыя:Цыбулевыя]] nr9d2v67x666l99svzfc09uaa1c878x 4186976 4186683 2022-08-15T04:19:23Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{Таксон | name = | image file = | image title = | image descr = | regnum = Расліны | parent = Allium | rang = Від | latin = Allium paniculatum | author = | syn = | children name = | children = | typus = | range map = | range map caption = | range map width = | range legend = | iucnstatus = | wikispecies = Allium paniculatum | commons = Category:Allium paniculatum | iucn = | grin = }} '''Allium paniculatum'''&nbsp;— від [[Трава|травяністых]] раслін сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}, распаўсюджаны ў [[Паўночная Афрыка|Паўночнай Афрыцы]], [[Паўднёвая Еўропа|Паўднёвай частцы Еўропы]], [[Пярэдняя Азія|Заходняй Азіі]]. == Батанічнае апісанне == [[Шматгадовыя расліны|Шматгадовая расліна]], 35-45&nbsp;см вышынёй. Лісточкі званочкавага цёмна-ружовага [[Калякветнік|калякветніка]] падоўжана-ланцэтныя, тупаватыя або на верхавіне з насаджаным вастрыём. Тычынкі трохі карацей калякветніка. Травяністая расліна, геафіт. [[Цыбуліна]] яйцападобная. Сцёблы даўжынёй 25-70&nbsp;см. [[Ліст|Лісце]] вузкалінейнае, плоскае або рыфлёнае. Лісточак [[Калякветнік|калякветніка]] памерам 6-8 × 2-4&nbsp;мм. [[Плод]] ад цыліндрычнага да яйцападобнага, даўжынёй 5&nbsp;мм, шматкутны<ref>{{Cite web|title=botany.cz|url=https://botany.cz/cs/allium-paniculatum/|archive-date=26 квітня 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210426202338/https://botany.cz/cs/allium-paniculatum/}} {{Ref-cz}}</ref>. == Таксанамія == [[Сістэма Кронквіста|Класіфікацыя Кронквіста]] (1988) адносіла гэты род да {{bt-bellat|Лілейныя{{!}}лілейных|Liliaceae}}, пазней паводле вынікаў [[філагенетыка|філагенетычных]] даследаванняў род {{bt-bellat|Цыбуля|Allium}} быў выдзелены ў асобнае сямейства {{bt-bellat|Цыбулевыя|Alliaceae}} ({{нп3|Сістэма APG II||ru|Система APG II}}), аднак у больш позняй {{нп3|Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі APG III|ru|Система APG II}} (2009) роды, якія ўваходзілі ў гэта сямейства, былі ўключаны ў сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}<ref name="APG3" />. {{Табліца1222222 |a=аддзел [[Кветкавыя|'''Кветкавыя''', ці '''Пакрытанасенныя''']] |b1=парадак '''[[Спаржакветныя]]''' |b2=яшчэ 58 парадкаў кветкавых раслін (згодна [[Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі {{s|APG III}}]])<ref name="APG3">{{артыкул|аўтар=Angiosperm Phylogeny Group (2009)|загаловак=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III|ссылка=http://www3.interscience.wiley.com/journal/122630309/abstract|выданне=Botanical Journal of the Linnean Society|тып=часопіс|месца=Лондон|год=2009|том=161|нумар=2|старонкі=105—121|doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x}}{{ref-en}}{{V|28|1|2013}}</ref> |c1= яшчэ 13 сямействаў, сярод якіх найбольш буйныя — <!--у алфавітным парадку-->[[Касачовыя]]<!--болей 2000 відаў-->, [[Асфадэлавыя]]<!--каля 900 відаў-->, [[Архідныя]]<!--больш 22000 відаў-->, [[Спаржавыя]]<!--2500 відаў--> |c2=сямейства '''[[Амарылісавыя]]''' (каля 1600 відаў) |d1=падсямейства '''''[[Allioideae]]''''' |d2=яшчэ два падсямействы, ''[[Agapanthoideae]]'' і ''[[Amaryllidoideae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae">[http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 Семейство ''Amaryllidaceae'' J. St.-Hil., nom. cons.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130221190111/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 |date=21 лютага 2013 }} // ''[[Germplasm Resources Information Network]]'' (''GRIN'') — 3 чэрвеня 2003 (апошнія змены). {{ref-en}}{{V|8|1|2013}}</ref> |e1=яшчэ дзве трыбы: ''[[Gilliesieae]]'', ''[[Tulbaghieae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae" /> |e2=трыба '''''[[Allieae]]''''' |f1=род '''[[Цыбуля]]''' |f2=яшчэ каля 15 родаў, з іх да роду Цыбуля найбольш блізкі {{bt-bellat||Nectaroscordum}} |g1 = яшчэ некалькі соцен відаў, у тым ліку [[Цыбуля-батун]], [[Цыбуля-парэй]], [[Часнок]], [[Цыбуля скарада]], [[Цыбуля рэпчатая]] |g2=<div style="background-color:#90A0A0; font-size:200%; margin:15px;">'''Allium paniculatum'''</div> |color=darkgreen |bgcolor=#EEE8AA }} == Распаўсюджанне == Распаўсюджаны ў [[Паўночная Афрыка|Паўночнай Афрыцы]], паўднёвай частцы [[Еўропа|Еўропы]], заходняй [[Азія|Азіі]]; натуралізаваны на [[Азорскія астравы|Азорскіх астравах]]<ref>{{Cite web|title=plantsoftheworldonline.org|url=http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:528569-1|archive-date=12 січня 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112175932/http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:528569-1}} {{Ref-en}}</ref><ref>{{Cite web|title=bgbm.org|url=http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/PTaxonDetail.asp?NameCache=Allium%20paniculatum&PTRefFk=8000000}} {{Ref-en}}</ref><ref>{{Cite web|title=npgsweb.ars-grin.gov|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=2343|archive-date=8 липня 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200708225710/https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=2343}} {{Ref-en}}</ref>. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-15}} [[Катэгорыя:Расліны, апісаныя ў 1759 годзе]] [[Катэгорыя:Флора Паўночнай Афрыкі]] [[Катэгорыя:Флора Азіі]] [[Катэгорыя:Флора Еўропы]] [[Катэгорыя:Цыбулевыя]] 5hwkj36qtpgsiit8mwx6m5nnmmzn827 0 716471 4186611 4186553 2022-08-14T12:43:34Z Artsiom91 31770 /* Спасылкі */ wikitext text/x-wiki {{шляхціц}} {{цёзкі2|Цеханавецкі}} '''Баляслаў Станіслаў Іосіф Альберт Іосіфавіч (Паўлавіч) Цеханавецкі''' ({{lang-ru|Болеслав Павлович Цехановецкий}}; {{ДН|17|3|1857}}, в. [[Гопчыца]] — {{ДС|3|3|1910}})<ref name="ЭГБ">{{крыніцы/ЭГБ|6-2|Цеханавецкія|[[Станіслаў Думін]]}}</ref> — дзяржаўны дзеяч, іркуцкі віцэ-губернатар, пермскі віцэ-губернатар (1901—1904), смаленскі віцэ-губернатар, [[уфімскі губернатар]] з 27 чэрвеня па лістапад 1905 г. == Біяграфія == Паходзіў з магнацкага роду [[Цеханавецкія|Цеханавецкіх]] герба «[[Дуброва (герб)|Дуброва]]». Нарадзіўся ў сям’і [[Юзаф Павел Цеханавецкі|Юзафа Паўла Цеханавецкага]] і Александрыны з [[Рызнічы|Рызнічаў]]. Пасля заканчэння курсу ў Імператарскім вучылішчы правазнаўства, з чынам [[тытулярны саветнік|тытулярнага саветніка]] быў прызначаны на службу ў дэпартамент [[Міністэрства юстыцыі Расійскай імперыі|міністэрства юстыцыі]] і быў адкамандзіраваны для заняткаў у першае аддзяленне трэцяга дэпартамента [[Урадавы сенат|Урадавага Сената]] ў маі [[1878]] года. У наступным годзе пераведзены на службу ў [[Міністэрства фінансаў Расійскай імперыі|міністэрства фінансаў]] і камандзіраваны для заняткаў да юрысконсульта міністэрства. З [[1881]] года быў чыноўнікам адмысловых даручэнняў міністэрства фінансаў. З [[7 мая]] [[1883]] года займаў пасаду [[Маршалак шляхты Полацкага павета|полацкага павятовага маршалка]] і старшыні Полацкай павятовай па сялянскіх справах прысутнасці, а таксама ганаровага [[міравы суд|міравога суддзі]] Лепельскай акругі. Затым [[13 жніўня]] [[1892]] года Б. П. Цеханавецкі прызначаны абавязковым членам Таўрычаскай губернскай прысутнасці, на гэтай пасадзе знаходзіўся да 12 ліпеня 1897 года, калі быў выдадзены Найвышэйшы загад аб прызначэнні яго іркуцкім віцэ-губернатарам. На гэтай пасадзе працяглы час выконваў абавязкі іркуцкага губернатара; у снежні [[1898]] года быў прызначаны ганаровым міравым суддзёй акругі Іркуцкага акруговага суда на трохгоддзе; 1 студзеня 1901 года «Найусеміласціва» ўзведзены ў чын [[сапраўдны стацкі саветнік|сапраўднага стацкага саветніка]]. Пераведзены [[21 верасня]] [[1901]] года на пасаду пермскага віцэ-губернатара. У час праходжання службы на гэтай пасадзе некалькі разоў выконваў абавязкі пермскага губернатара. [[14 ліпеня]] [[1902]] года быў выбраны агульным сходам членаў аддзела пермскага мясцовага ўпраўлення [[Чырвоны Крыж|Чырвонага Крыжа]] таварышам старшыні гэтага ўпраўлення. [[27 лістапада]] [[1903]] года атрымаў Найусеміласцівае пажаданне на прадастаўленне права нашэння «Знака ўзнагароды 24 лістапада 1866 года» за пазямельнае ўладкаванне дзяржаўных сялян; [[1 студзеня]] [[1901]] года быў Найвышэйша ўзнагароджаны [[Ордэн Святога Уладзіміра|ордэнам Св. Уладзіміра]] 3-й ступені. Найвышэйшым загадам па грамадзянскім ведамстве [[20 студзеня]] [[1904]] года пераведзены на пасаду смаленскага віцэ-губернатара. Агульным сходам Смаленскага аддзела Расійскага Таварыства абароны жывёлы [[4 красавіка]] [[1904]] года выбраны старшынёй аддзела. Найвышэйшым загадам па грамадзянскім ведамстве ад [[16 красавіка]] [[1904]] года прызначаны ганаровым міравым суддзёй [[Лепельскі павет|Лепельскага павета]] на трохгоддзе з [[1 красавіка]] [[1902]] года, з захаваннем на пасадзе. Агульным сходаў членаў Смаленскага Імператарскага Расійскага Таварыства выратавання на водах аднагалосна выбраны старшынёй Смаленскага акруговага ўпраўлення. Імянным Найвышэйшым указам, дадзеным [[Урадавы сенат|Урадаваму Сенату]] [[27 чэрвеня]] [[1905]] года Цеханавецкаму Найусеміласціва загадана быць Уфімскім губернатарам. == Сачыненні == * Ciechanowiecki. Episodes de la Crise Revolutionnaire Russe. 1921. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/ЭГБ|6-2|Цеханавецкія|[[Станіслаў Думін]]}} == Спасылкі == * [http://ufagen.ru/ufa_history/ufa_artic/tsehanevskiy Губернатор Цехановецкий (1905 г.)], «Генеалогия и архивы». * [https://web.archive.org/web/20160304190111/http://vedomosti.journal-ufa.ru/showinf.php?n=7&n_id=81 УФИМСКИЯ ГУБЕРНСКИЯ ВЕДОМОСТИ (июль 1905 года)], подготовила Анна МАСЛОВА, Газета «Уфимские Ведомости», № 28 (81), 12 июля 2004 г. {{Продкі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Цеханавецкі Баляслаў}} [[Катэгорыя:Іркуцкія віцэ-губернатары]] [[Катэгорыя:Пермскія віцэ-губернатары]] [[Катэгорыя:Смаленскія віцэ-губернатары]] [[Катэгорыя:Уфімскія губернатары]] 2ut16r00nftea9pvkgq5ic6wpfno3jl 0 716472 4186975 4186526 2022-08-15T04:19:18Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{Таксон | name = | image file = | image title = | image descr = | regnum = Расліны | parent = Allium | rang = Від | latin = Allium flavum | author = | syn = | children name = | children = | typus = | range map = | range map caption = | range map width = | range legend = | iucnstatus = | wikispecies = Allium flavum | commons = Category:Allium flavum | iucn = | grin = }} '''Allium flavum'''&nbsp;— від [[Трава|травяністых]] раслін сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}, распаўсюджаны ў [[Паўднёвая Еўропа|Паўднёвай Еўропе]], [[Пярэдняя Азія|Заходняй Азіі]], на захадзе [[Паўночная Афрыка|Паўночнай Афрыкі]]. == Батанічнае апісанне == [[Шматгадовыя расліны|Шматгадовая расліна]], якая вырабляе адну цыбуліну. Сцябло да 60&nbsp;см даўжынёй, выпрастанае або ўзыходзяча-нахіленае. Вузка-лінейнае, гладкае, блакітнаватае [[Ліст|лісце]] шырынёй да 2 міліметраў, пахне як часнок. {{нп3|Парасонік (суквецце)|Парасонік|ru|Зонтик}} змяшчае ярка-жоўтыя, званочкавыя кветкі з прыемным пахам. Лісточкі [[Калякветнік|калякветніка]] цьмяныя, даўгаватыя, даўжынёй ад 4 да 5 міліметраў і больш-менш бліскучыя. Тычынкі да ўдвая даўжэй, чым лісточкі калякветніка. == Таксанамія == [[Сістэма Кронквіста|Класіфікацыя Кронквіста]] (1988) адносіла гэты род да {{bt-bellat|Лілейныя{{!}}лілейных|Liliaceae}}, пазней паводле вынікаў [[філагенетыка|філагенетычных]] даследаванняў род {{bt-bellat|Цыбуля|Allium}} быў выдзелены ў асобнае сямейства {{bt-bellat|Цыбулевыя|Alliaceae}} ({{нп3|Сістэма APG II||ru|Система APG II}}), аднак у больш позняй {{нп3|Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі APG III|ru|Система APG II}} (2009) роды, якія ўваходзілі ў гэта сямейства, былі ўключаны ў сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}<ref name="APG3" />. {{Табліца1222222 |a=аддзел [[Кветкавыя|'''Кветкавыя''', ці '''Пакрытанасенныя''']] |b1=парадак '''[[Спаржакветныя]]''' |b2=яшчэ 58 парадкаў кветкавых раслін (згодна [[Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі {{s|APG III}}]])<ref name="APG3">{{артыкул|аўтар=Angiosperm Phylogeny Group (2009)|загаловак=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III|ссылка=http://www3.interscience.wiley.com/journal/122630309/abstract|выданне=Botanical Journal of the Linnean Society|тып=часопіс|месца=Лондон|год=2009|том=161|нумар=2|старонкі=105—121|doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x}}{{ref-en}}{{V|28|1|2013}}</ref> |c1= яшчэ 13 сямействаў, сярод якіх найбольш буйныя — <!--у алфавітным парадку-->[[Касачовыя]]<!--болей 2000 відаў-->, [[Асфадэлавыя]]<!--каля 900 відаў-->, [[Архідныя]]<!--больш 22000 відаў-->, [[Спаржавыя]]<!--2500 відаў--> |c2=сямейства '''[[Амарылісавыя]]''' (каля 1600 відаў) |d1=падсямейства '''''[[Allioideae]]''''' |d2=яшчэ два падсямействы, ''[[Agapanthoideae]]'' і ''[[Amaryllidoideae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae">[http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 Семейство ''Amaryllidaceae'' J. St.-Hil., nom. cons.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130221190111/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 |date=21 лютага 2013 }} // ''[[Germplasm Resources Information Network]]'' (''GRIN'') — 3 чэрвеня 2003 (апошнія змены). {{ref-en}}{{V|8|1|2013}}</ref> |e1=яшчэ дзве трыбы: ''[[Gilliesieae]]'', ''[[Tulbaghieae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae" /> |e2=трыба '''''[[Allieae]]''''' |f1=род '''[[Цыбуля]]''' |f2=яшчэ каля 15 родаў, з іх да роду Цыбуля найбольш блізкі {{bt-bellat||Nectaroscordum}} |g1 = яшчэ некалькі соцен відаў, у тым ліку [[Цыбуля-батун]], [[Цыбуля-парэй]], [[Часнок]], [[Цыбуля скарада]], [[Цыбуля рэпчатая]] |g2=<div style="background-color:#90A0A0; font-size:200%; margin:15px;">'''Allium flavum'''</div> |color=darkgreen |bgcolor=#EEE8AA }} == Распаўсюджанне == Распаўсюджаны ў паўднёвай частцы [[Еўропа|Еўропы]] ([[Францыя]], [[Аўстрыя]], [[Чэхія]], [[Славакія]], [[Венгрыя]], [[Малдова]], [[Украіна]], [[Расія]], [[Албанія]], былая [[Югаславія]], [[Балгарыя]], [[Грэцыя]], [[Італія]] [у тым ліку [[Сіцылія]]], [[Румынія]]), заходняй частцы [[Паўночная Афрыка|Паўночнай Афрыкі]] ([[Марока]], [[Алжыр]]) і [[Азія|Азіі]] ([[Турцыя]], [[Грузія]], [[Азербайджан]], [[Іран]])<ref name="Kew Science">{{Cite web|title=plantsoftheworldonline.org|url=http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:528052-1|archive-date=23 грудня 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201223022426/http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:528052-1}} {{Ref-en}}</ref><ref>{{Cite web|title=bgbm.org|url=http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/PTaxonDetail.asp?NameCache=Allium%20flavum&PTRefFk=8000000}} {{Ref-en}}</ref><ref>{{Cite web|title=npgsweb.ars-grin.gov|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=2277}} {{Ref-en}}</ref>. == Галерэя == <center><gallery widths="175" heights="175"> Файл:Allium flavum 1.jpg|Расліна Файл:Allium flavum sl5.jpg|Каробачка з насеннем Файл:317 Allium flavum L.jpg|Батанічная ілюстрацыя </gallery></center> {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-15}} [[Катэгорыя:Расліны, апісаныя ў 1753 годзе]] [[Катэгорыя:Флора Паўночнай Афрыкі]] [[Катэгорыя:Флора Азіі]] [[Катэгорыя:Флора Еўропы]] [[Катэгорыя:Цыбулевыя]] hi5kqfbk8jr9qup7c3fuclpi60tref1 0 716473 4186974 4186536 2022-08-15T04:19:15Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{Таксон | name = | image file = | image title = | image descr = | regnum = Расліны | parent = Allium | rang = Від | latin = Allium flavescens | author = | syn = | children name = | children = | typus = | range map = | range map caption = | range map width = | range legend = | iucnstatus = | wikispecies = Allium flavescens | commons = Category:Allium flavescens | iucn = | grin = }} '''Allium flavescens'''&nbsp;— від [[Трава|травяністых]] раслін сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}, распаўсюджаны ў Паўднёва-Усходняй Еўропе і [[Пярэдняя Азія|Заходняй Азіі]]. == Апісанне == [[Шматгадовыя расліны|Шматгадовая расліна]] 20–40&nbsp;см даўжынёй. [[Калякветнік]] жоўты, бліскучы, 4-5&nbsp;мм даўжынёй. [[Ліст|Лісце]] 6-8, шчацінападобнае, 0.5-1.5&nbsp;мм шырынёй, шурпатае. == Таксанамія == [[Сістэма Кронквіста|Класіфікацыя Кронквіста]] (1988) адносіла гэты род да {{bt-bellat|Лілейныя{{!}}лілейных|Liliaceae}}, пазней паводле вынікаў [[філагенетыка|філагенетычных]] даследаванняў род {{bt-bellat|Цыбуля|Allium}} быў выдзелены ў асобнае сямейства {{bt-bellat|Цыбулевыя|Alliaceae}} ({{нп3|Сістэма APG II||ru|Система APG II}}), аднак у больш позняй {{нп3|Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі APG III|ru|Система APG II}} (2009) роды, якія ўваходзілі ў гэта сямейства, былі ўключаны ў сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}<ref name="APG3" />. {{Табліца1222222 |a=аддзел [[Кветкавыя|'''Кветкавыя''', ці '''Пакрытанасенныя''']] |b1=парадак '''[[Спаржакветныя]]''' |b2=яшчэ 58 парадкаў кветкавых раслін (згодна [[Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі {{s|APG III}}]])<ref name="APG3">{{артыкул|аўтар=Angiosperm Phylogeny Group (2009)|загаловак=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III|ссылка=http://www3.interscience.wiley.com/journal/122630309/abstract|выданне=Botanical Journal of the Linnean Society|тып=часопіс|месца=Лондон|год=2009|том=161|нумар=2|старонкі=105—121|doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x}}{{ref-en}}{{V|28|1|2013}}</ref> |c1= яшчэ 13 сямействаў, сярод якіх найбольш буйныя — <!--у алфавітным парадку-->[[Касачовыя]]<!--болей 2000 відаў-->, [[Асфадэлавыя]]<!--каля 900 відаў-->, [[Архідныя]]<!--больш 22000 відаў-->, [[Спаржавыя]]<!--2500 відаў--> |c2=сямейства '''[[Амарылісавыя]]''' (каля 1600 відаў) |d1=падсямейства '''''[[Allioideae]]''''' |d2=яшчэ два падсямействы, ''[[Agapanthoideae]]'' і ''[[Amaryllidoideae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae">[http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 Семейство ''Amaryllidaceae'' J. St.-Hil., nom. cons.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130221190111/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 |date=21 лютага 2013 }} // ''[[Germplasm Resources Information Network]]'' (''GRIN'') — 3 чэрвеня 2003 (апошнія змены). {{ref-en}}{{V|8|1|2013}}</ref> |e1=яшчэ дзве трыбы: ''[[Gilliesieae]]'', ''[[Tulbaghieae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae" /> |e2=трыба '''''[[Allieae]]''''' |f1=род '''[[Цыбуля]]''' |f2=яшчэ каля 15 родаў, з іх да роду Цыбуля найбольш блізкі {{bt-bellat||Nectaroscordum}} |g1 = яшчэ некалькі соцен відаў, у тым ліку [[Цыбуля-батун]], [[Цыбуля-парэй]], [[Часнок]], [[Цыбуля скарада]], [[Цыбуля рэпчатая]] |g2=<div style="background-color:#90A0A0; font-size:200%; margin:15px;">'''Allium flavescens'''</div> |color=darkgreen |bgcolor=#EEE8AA }} == Распаўсюджанне == [[Еўропа]]: [[Балгарыя]], [[Румынія]], [[Украіна]], паўднёвы захад Расіі; [[Азія]]: [[Казахстан]], [[Заходняя Сібір]]<ref>{{Cite web|title=bgbm.org|url=http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/PTaxonDetail.asp?NameCache=Allium%20flavescens&PTRefFk=8000000|archive-date=21 березня 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180321063014/http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/PTaxonDetail.asp?NameCache=Allium%20flavescens&PTRefFk=8000000}} {{Ref-en}}</ref><ref>{{Cite web|title=wcsp.science.kew.org|url=http://wcsp.science.kew.org/namedetail.do?name_id=295573|archive-date=9 серпня 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200809152153/http://wcsp.science.kew.org/namedetail.do?name_id=295573}} {{Ref-en}}</ref>. == Выкарыстанне == Культывуецца як дэкаратыўная, а таксама як трава для кухні. Аднак ёсць некаторыя паведамленні аб таксічнасці ў вялікіх колькасцях. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-15}} [[Катэгорыя:Цыбулевыя]] [[Катэгорыя:Флора Азіі]] [[Катэгорыя:Флора Еўропы]] 31nfot37ainhl2pesiy33zugqh60nie 0 716478 4186680 4186560 2022-08-14T15:02:35Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Таксон | name = | image file = | image title = | image descr = | regnum = Расліны | parent = Allium | rang = Від | latin = Allium marschallianum | author = | syn = | children name = | children = | typus = | range map = | range map caption = | range map width = | range legend = | iucnstatus = | wikispecies = Allium marschallianum | commons = Category:Allium marschallianum | iucn = | grin = }} '''Allium marschallianum'''&nbsp;— від [[Трава|травяністых]] раслін сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}, распаўсюджаны ў [[Балгарыя|Балгарыі]], [[Румынія|Румыніі]], [[Украіна|Украіне]]&nbsp;— у [[Крым]]у. == Батанічнае апісанне == [[Шматгадовыя расліны|Шматгадовая расліна]] 20-30&nbsp;см вышынёй. Кветаножка 5-8&nbsp;мм даўжынёй. [[Калякветнік]] бялёсы або злёгку ружаваты; тычынка амаль удвая даўжэй калякветніка. == Таксанамія == [[Сістэма Кронквіста|Класіфікацыя Кронквіста]] (1988) адносіла гэты род да {{bt-bellat|Лілейныя{{!}}лілейных|Liliaceae}}, пазней паводле вынікаў [[філагенетыка|філагенетычных]] даследаванняў род {{bt-bellat|Цыбуля|Allium}} быў выдзелены ў асобнае сямейства {{bt-bellat|Цыбулевыя|Alliaceae}} ({{нп3|Сістэма APG II||ru|Система APG II}}), аднак у больш позняй {{нп3|Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі APG III|ru|Система APG II}} (2009) роды, якія ўваходзілі ў гэта сямейства, былі ўключаны ў сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}<ref name="APG3" />. {{Табліца1222222 |a=аддзел [[Кветкавыя|'''Кветкавыя''', ці '''Пакрытанасенныя''']] |b1=парадак '''[[Спаржакветныя]]''' |b2=яшчэ 58 парадкаў кветкавых раслін (згодна [[Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі {{s|APG III}}]])<ref name="APG3">{{артыкул|аўтар=Angiosperm Phylogeny Group (2009)|загаловак=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III|ссылка=http://www3.interscience.wiley.com/journal/122630309/abstract|выданне=Botanical Journal of the Linnean Society|тып=часопіс|месца=Лондон|год=2009|том=161|нумар=2|старонкі=105—121|doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x}}{{ref-en}}{{V|28|1|2013}}</ref> |c1= яшчэ 13 сямействаў, сярод якіх найбольш буйныя — <!--у алфавітным парадку-->[[Касачовыя]]<!--болей 2000 відаў-->, [[Асфадэлавыя]]<!--каля 900 відаў-->, [[Архідныя]]<!--больш 22000 відаў-->, [[Спаржавыя]]<!--2500 відаў--> |c2=сямейства '''[[Амарылісавыя]]''' (каля 1600 відаў) |d1=падсямейства '''''[[Allioideae]]''''' |d2=яшчэ два падсямействы, ''[[Agapanthoideae]]'' і ''[[Amaryllidoideae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae">[http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 Семейство ''Amaryllidaceae'' J. St.-Hil., nom. cons.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130221190111/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 |date=21 лютага 2013 }} // ''[[Germplasm Resources Information Network]]'' (''GRIN'') — 3 чэрвеня 2003 (апошнія змены). {{ref-en}}{{V|8|1|2013}}</ref> |e1=яшчэ дзве трыбы: ''[[Gilliesieae]]'', ''[[Tulbaghieae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae" /> |e2=трыба '''''[[Allieae]]''''' |f1=род '''[[Цыбуля]]''' |f2=яшчэ каля 15 родаў, з іх да роду Цыбуля найбольш блізкі {{bt-bellat||Nectaroscordum}} |g1 = яшчэ некалькі соцен відаў, у тым ліку [[Цыбуля-батун]], [[Цыбуля-парэй]], [[Часнок]], [[Цыбуля скарада]], [[Цыбуля рэпчатая]] |g2=<div style="background-color:#90A0A0; font-size:200%; margin:15px;">'''Allium marschallianum'''</div> |color=darkgreen |bgcolor=#EEE8AA }} == Распаўсюджанне == Распаўсюджаны ў [[Балгарыя|Балгарыі]], [[Румынія|Румыніі]], [[Украіна|Украіне]]&nbsp;— у [[Крым]]у. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Цыбулевыя]] [[Катэгорыя:Флора Еўропы]] l5m9izmyflmub2xz1addy5l6dfrd562 4186973 4186680 2022-08-15T04:19:12Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{Таксон | name = | image file = | image title = | image descr = | regnum = Расліны | parent = Allium | rang = Від | latin = Allium marschallianum | author = | syn = | children name = | children = | typus = | range map = | range map caption = | range map width = | range legend = | iucnstatus = | wikispecies = Allium marschallianum | commons = Category:Allium marschallianum | iucn = | grin = }} '''Allium marschallianum'''&nbsp;— від [[Трава|травяністых]] раслін сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}, распаўсюджаны ў [[Балгарыя|Балгарыі]], [[Румынія|Румыніі]], [[Украіна|Украіне]]&nbsp;— у [[Крым]]у. == Батанічнае апісанне == [[Шматгадовыя расліны|Шматгадовая расліна]] 20-30&nbsp;см вышынёй. Кветаножка 5-8&nbsp;мм даўжынёй. [[Калякветнік]] бялёсы або злёгку ружаваты; тычынка амаль удвая даўжэй калякветніка. == Таксанамія == [[Сістэма Кронквіста|Класіфікацыя Кронквіста]] (1988) адносіла гэты род да {{bt-bellat|Лілейныя{{!}}лілейных|Liliaceae}}, пазней паводле вынікаў [[філагенетыка|філагенетычных]] даследаванняў род {{bt-bellat|Цыбуля|Allium}} быў выдзелены ў асобнае сямейства {{bt-bellat|Цыбулевыя|Alliaceae}} ({{нп3|Сістэма APG II||ru|Система APG II}}), аднак у больш позняй {{нп3|Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі APG III|ru|Система APG II}} (2009) роды, якія ўваходзілі ў гэта сямейства, былі ўключаны ў сямейства {{bt-bellat|Амарылісавыя|Amaryllidaceae}}<ref name="APG3" />. {{Табліца1222222 |a=аддзел [[Кветкавыя|'''Кветкавыя''', ці '''Пакрытанасенныя''']] |b1=парадак '''[[Спаржакветныя]]''' |b2=яшчэ 58 парадкаў кветкавых раслін (згодна [[Сістэма APG III|Сістэме класіфікацыі {{s|APG III}}]])<ref name="APG3">{{артыкул|аўтар=Angiosperm Phylogeny Group (2009)|загаловак=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III|ссылка=http://www3.interscience.wiley.com/journal/122630309/abstract|выданне=Botanical Journal of the Linnean Society|тып=часопіс|месца=Лондон|год=2009|том=161|нумар=2|старонкі=105—121|doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x}}{{ref-en}}{{V|28|1|2013}}</ref> |c1= яшчэ 13 сямействаў, сярод якіх найбольш буйныя — <!--у алфавітным парадку-->[[Касачовыя]]<!--болей 2000 відаў-->, [[Асфадэлавыя]]<!--каля 900 відаў-->, [[Архідныя]]<!--больш 22000 відаў-->, [[Спаржавыя]]<!--2500 відаў--> |c2=сямейства '''[[Амарылісавыя]]''' (каля 1600 відаў) |d1=падсямейства '''''[[Allioideae]]''''' |d2=яшчэ два падсямействы, ''[[Agapanthoideae]]'' і ''[[Amaryllidoideae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae">[http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 Семейство ''Amaryllidaceae'' J. St.-Hil., nom. cons.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130221190111/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?49 |date=21 лютага 2013 }} // ''[[Germplasm Resources Information Network]]'' (''GRIN'') — 3 чэрвеня 2003 (апошнія змены). {{ref-en}}{{V|8|1|2013}}</ref> |e1=яшчэ дзве трыбы: ''[[Gilliesieae]]'', ''[[Tulbaghieae]]''<ref name="GRIN-Amaryllidaceae" /> |e2=трыба '''''[[Allieae]]''''' |f1=род '''[[Цыбуля]]''' |f2=яшчэ каля 15 родаў, з іх да роду Цыбуля найбольш блізкі {{bt-bellat||Nectaroscordum}} |g1 = яшчэ некалькі соцен відаў, у тым ліку [[Цыбуля-батун]], [[Цыбуля-парэй]], [[Часнок]], [[Цыбуля скарада]], [[Цыбуля рэпчатая]] |g2=<div style="background-color:#90A0A0; font-size:200%; margin:15px;">'''Allium marschallianum'''</div> |color=darkgreen |bgcolor=#EEE8AA }} == Распаўсюджанне == Распаўсюджаны ў [[Балгарыя|Балгарыі]], [[Румынія|Румыніі]], [[Украіна|Украіне]]&nbsp;— у [[Крым]]у. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-08-15}} [[Катэгорыя:Цыбулевыя]] [[Катэгорыя:Флора Еўропы]] hwmxvxg0izybi2287tw1jk2ppf4tzfh 0 716479 4186573 4186570 2022-08-14T12:04:06Z StachLysy 62453 дапаўненне wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом | Назва = Піяніст | Арыгінальная назва = {{lang-en|The Pianist}} | Вокладка = | Памер = | Тып = [[Саўндтрэк]] | Аўтар = [[Войцех Кіляр|Войцеха Кіляра]] і іншых | Выдадзены = 26 лістапада 2002<ref name="Rate Your Music" /><ref name="Soundtrack.net" /> | Запісаны = | Працягласць = | Лэйбл = {{нп5|Sony Classical Records||en|Sony Classical Records}} | Агляды = * [[AllMusic]] {{Рэйтынг-5|3.5}}<ref name="AllMusic" /> * {{нп5|Rate Your Music||en|Rate Your Music}} {{Рэйтынг-5|3.88}}<ref name="Rate Your Music" /> * {{нп5|SensCritique||fr|SensCritique}} {{Рэйтынг-10|8.3}}<ref name="SensCritique" /> * [[Soundtrack.net]] {{Рэйтынг-5|3.5}}<ref name="Soundtrack.net" /> }} «'''Піяніст'''» ({{lang-en|The Pianist}}) — [[саўндтрэк]] да [[Піяніст (фільм, 2002)|аднайменнага фільма]] 2002 года рэжысёра [[Раман Паланскі|Рамана Паланскага]]. Альбом быў выпушчаны лэйблам {{нп5|Sony Classical Records||en|Sony Classical Records}} у [[2002 год у гісторыі музыкі|2002]] годзе<ref name="Soundtrack Collector" />. Усе кампазіцыі саўндтрэка апроч адной — класічныя творы [[Фрыдэрык Шапен|Фрыдэрыка Шапена]], выкананыя польскім піяністам {{нп5|Януш Алейнічак|Янушам Алейнічкам|en|Janusz Olejniczak}}. Арыгінальную тэму да фільма напісаў кампазітар [[Войцех Кіляр]]. У фільме таксама гучыць шэраг кампазіцый, якія не ўвайшлі ў афіцыйны саўндтрэк, сярод якіх творы [[Людвіг ван Бетховен|Бетховена]], [[Іаган Себасцьян Бах|Баха]] і іншых<ref name="IMDb, Soundtracks" />. У 2003 годзе саўндтрэк да фільма «''Піяніст''» быў адзначаны прэміяй «''[[Сезар]]''»<ref name="César 2003" /> і намінацыяй на прэмію «''[[BAFTA]]''»<ref name="BAFTA 2003" />. == Спіс кампазіцый == {{Tracklist | writing_credits = yes | title1 = Nocturne In C-Sharp Minor (1830) | writer1 = [[Фрыдэрык Шапен]] | length1 = 4:06 | title2 = Nocturne In E Minor, Op. 72, No. 1 | writer2 = [[Фрыдэрык Шапен]] | length2 = 4:28 | title3 = Nocturne In C Minor, Op. 48, No. 1 | writer3 = [[Фрыдэрык Шапен]] | length3 = 5:56 | title4 = Ballade No. 2 In F Major, Op. 38 | writer4 = [[Фрыдэрык Шапен]] | length4 = 7:38 | title5 = Ballade No. 1 In G Minor, Op. 23 | writer5 = [[Фрыдэрык Шапен]] | length5 = 5:56 | title6 = Waltz No. 3 In A Minor, Op. 34, No. 2 | writer6 = [[Фрыдэрык Шапен]] | length6 = 5:11 | title7 = Prélude In E Minor, Op. 28, No. 4 | writer7 = [[Фрыдэрык Шапен]] | length7 = 2:27 | title8 = Andante Spianato In G Major. Tranquillo (Introduction To The Grande Polonaise) | writer8 = [[Фрыдэрык Шапен]] | length8 = 4:32 | title9 = Grande Polonaise In E-Flat Major. Molto Allegro | writer9 = [[Фрыдэрык Шапен]] | length9 = 9:21 | title10 = Moving To The Ghetto Oct. 31, 1940 | writer10 = [[Войцех Кіляр]] | length10 = 1:54 | title11 = Mazurka In A Minor, Op. 17, No. 4 | writer11 = [[Фрыдэрык Шапен]] | length11 = 3:48 | total_length = }} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="AllMusic">{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/the-pianist-music-from-the-motion-picture--mw0000663285|title=The Pianist (Music from the Motion Picture) — Wojciech Kilar / Janusz Olejniczak|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMusic]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-14|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="BAFTA 2003">{{cite web|url=http://awards.bafta.org/award/2003/film|title=Film in 2003|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[BAFTA]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-14|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="César 2003">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-2003/|title=La Cérémonie des César 2003|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2022-08-14|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="IMDb, Soundtracks">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0253474/soundtrack|title=The Pianist (2002) — Soundtracks|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-14|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Rate Your Music">{{cite web|url=https://rateyourmusic.com/release/album/various-artists/the-pianist.p/|title=The Pianist|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|Rate Your Music||en|Rate Your Music}}''»|lang=en|accessdate=2022-08-14|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="SensCritique">{{cite web|url=https://www.senscritique.com/album/the_pianist_ost/5960286|title=The Pianist (OST)|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|SensCritique||fr|SensCritique}}''»|lang=fr|accessdate=2022-08-14|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Soundtrack.net">{{cite web|url=https://www.soundtrack.net/album/the-pianist/|title=The Pianist|author=Dan Goldwasser|date=2002-12-11|publisher=Сайт «''[[Soundtrack.net]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-14|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Soundtrack Collector">{{cite web|url=https://www.soundtrackcollector.com/title/52907/Pianist%2C+The|title=Pianist, The (2002)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Soundtrack Collector]]''»|lang=en|accessdate=2022-08-14|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> }} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі Войцеха Кіляра]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі 2002 года]] [[Катэгорыя:Саўндтрэкі]] 90i4iymgkl5o2axq022pb1opnkflqc6 0 716480 4186574 2022-08-14T12:04:22Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Новая старонка: «{{шляхціц}} {{цёзкі2|Цеханавецкі}} '''Ежы Станіслаў Цеханавецкі''' ({{lang-pl|Feliks Ciechanowiecki}}; {{ДН|4|4|1893}}, Варшава  — {{ДС|6|4|1930}}) — польскі дыпламат. == Біяграфія == Паходзіў з магнацкага роду [[Цеханавецкія|Цеханавецкіх]] герба «[[Дуброва (герб)|Дуброва]]». Нарадзіўся ў...» wikitext text/x-wiki {{шляхціц}} {{цёзкі2|Цеханавецкі}} '''Ежы Станіслаў Цеханавецкі''' ({{lang-pl|Feliks Ciechanowiecki}}; {{ДН|4|4|1893}}, Варшава  — {{ДС|6|4|1930}}) — польскі дыпламат. == Біяграфія == Паходзіў з магнацкага роду [[Цеханавецкія|Цеханавецкіх]] герба «[[Дуброва (герб)|Дуброва]]». Нарадзіўся ў сям’і [[Уладзіслаў Цеханавецкі|Уладзіслава Цеханавецкага]]. Апошні ўладальнік [[Бачэйкава]]. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/ЭГБ|6-2|Цеханавецкія|[[Станіслаў Думін]]}} {{продкі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Цеханавецкі Ежы Станіслаў}} [[Катэгорыя:Цеханавецкія|Ежы Станіслаў]] 38lftfbm37dpahrp2d4oid3wt5qzk9x 4186600 4186574 2022-08-14T12:21:53Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Біяграфія */ wikitext text/x-wiki {{шляхціц}} {{цёзкі2|Цеханавецкі}} '''Ежы Станіслаў Цеханавецкі''' ({{lang-pl|Feliks Ciechanowiecki}}; {{ДН|4|4|1893}}, Варшава  — {{ДС|6|4|1930}}) — польскі дыпламат. == Біяграфія == Паходзіў з магнацкага роду [[Цеханавецкія|Цеханавецкіх]] герба «[[Дуброва (герб)|Дуброва]]». Нарадзіўся ў сям’і [[Уладзіслаў Цеханавецкі|Уладзіслава Цеханавецкага]]. З-за слабага здароўя ў дзяцінстве ён вучыўся дома пад кіраўніцтвам гувернанткі, потым пайшоў у школу ў [[Дрэздэн]]е, скончыў элітны [[Імператарскі Аляксандраўскі ліцэй]] ў [[Пецярбург]]у ў 1914 годзе. Валодаў польскай, рускай, французскай, нямецкай, англійскай і італьянскай мовай. З 1916 года быў [[аташэ]] [[Пасольства Расіі ў Вялікабрытаніі|расійскага пасольства ў Лондане]] да яго ліквідацыі. Да [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|Кастрычніцкай рэвалюцыі]] ў 1917 годзе валодаў больш як 13 тыс. гектараў зямлі. Апошні ўладальнік [[Бачэйкава]]. У 1918 годзе пераехаў у Парыж і ўцягнуўся ў дзейнасць [[Польскі нацыянальны камітэт (1917—1919)|Польскага нацыянальнага камітэта]] ў якасці кіраўніка секцыі шыфраў пры генеральным сакратаре. З 1919 г. аташэ [[Пасольства Польшчы ў Францыі|польскага пасольства ў Парыжы]] ў рангу легацыйнага сакратара 2-га класа, з 1923 г. — аташэ Заходняга аддзела [[Міністэрства замежных спраў Польшчы|МЗС]], з лютага 1924 г. у рангу легацыйнага аташэ, са жніўня 1924 г. — легацыйнага тытулярнага сакратара 1-га класа, а ў ліпені 1924 г. прызначаны на пасаду сакратара 2-га класа ў [[Будапешт|Будапешце]]. Некалькі разоў выконваў функцыі часовага паверанага ў справах пасольства. Памёр ад сардэчнага прыступу ў гатэлі «Duna-Palota» ў Будапешце. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/ЭГБ|6-2|Цеханавецкія|[[Станіслаў Думін]]}} {{продкі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Цеханавецкі Ежы Станіслаў}} [[Катэгорыя:Цеханавецкія|Ежы Станіслаў]] drb77irn9noz2sphs2bwbdydyphy7kj 4186601 4186600 2022-08-14T12:22:41Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 дададзена [[Катэгорыя:Дыпламаты Польшчы]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{шляхціц}} {{цёзкі2|Цеханавецкі}} '''Ежы Станіслаў Цеханавецкі''' ({{lang-pl|Feliks Ciechanowiecki}}; {{ДН|4|4|1893}}, Варшава  — {{ДС|6|4|1930}}) — польскі дыпламат. == Біяграфія == Паходзіў з магнацкага роду [[Цеханавецкія|Цеханавецкіх]] герба «[[Дуброва (герб)|Дуброва]]». Нарадзіўся ў сям’і [[Уладзіслаў Цеханавецкі|Уладзіслава Цеханавецкага]]. З-за слабага здароўя ў дзяцінстве ён вучыўся дома пад кіраўніцтвам гувернанткі, потым пайшоў у школу ў [[Дрэздэн]]е, скончыў элітны [[Імператарскі Аляксандраўскі ліцэй]] ў [[Пецярбург]]у ў 1914 годзе. Валодаў польскай, рускай, французскай, нямецкай, англійскай і італьянскай мовай. З 1916 года быў [[аташэ]] [[Пасольства Расіі ў Вялікабрытаніі|расійскага пасольства ў Лондане]] да яго ліквідацыі. Да [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|Кастрычніцкай рэвалюцыі]] ў 1917 годзе валодаў больш як 13 тыс. гектараў зямлі. Апошні ўладальнік [[Бачэйкава]]. У 1918 годзе пераехаў у Парыж і ўцягнуўся ў дзейнасць [[Польскі нацыянальны камітэт (1917—1919)|Польскага нацыянальнага камітэта]] ў якасці кіраўніка секцыі шыфраў пры генеральным сакратаре. З 1919 г. аташэ [[Пасольства Польшчы ў Францыі|польскага пасольства ў Парыжы]] ў рангу легацыйнага сакратара 2-га класа, з 1923 г. — аташэ Заходняга аддзела [[Міністэрства замежных спраў Польшчы|МЗС]], з лютага 1924 г. у рангу легацыйнага аташэ, са жніўня 1924 г. — легацыйнага тытулярнага сакратара 1-га класа, а ў ліпені 1924 г. прызначаны на пасаду сакратара 2-га класа ў [[Будапешт|Будапешце]]. Некалькі разоў выконваў функцыі часовага паверанага ў справах пасольства. Памёр ад сардэчнага прыступу ў гатэлі «Duna-Palota» ў Будапешце. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/ЭГБ|6-2|Цеханавецкія|[[Станіслаў Думін]]}} {{продкі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Цеханавецкі Ежы Станіслаў}} [[Катэгорыя:Цеханавецкія|Ежы Станіслаў]] [[Катэгорыя:Дыпламаты Польшчы]] scdlxfynmzhonmku7glsf1ewqdagmbb 0 716481 4186575 2022-08-14T12:07:02Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Перасылае да [[Ежы Станіслаў Цеханавецкі]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ежы Станіслаў Цеханавецкі]] bcm6r7yus8ybd5zaf2g72h87k7q4hvj 14 716482 4186585 2022-08-14T12:15:56Z StachLysy 62453 Новая старонка: «{{Catmain|Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі паводле кампазітараў|Прайснер Збігнеў]] [[Катэгорыя:Альбомы Збігнева Прайснера|*Саўндтрэкі]]» wikitext text/x-wiki {{Catmain|Збігнеў Прайснер}} [[Катэгорыя:Саўндтрэкі паводле кампазітараў|Прайснер Збігнеў]] [[Катэгорыя:Альбомы Збігнева Прайснера|*Саўндтрэкі]] 7ybxaljs9uxffgdtxv8vg2lmu3dyzt4 0 716483 4186604 2022-08-14T12:26:03Z D.L.M.I. Bel 33064 Новая старонка: «{{значэнні|Спасылка=Прудзец}} {{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = вёска |беларуская назва = Прудзец |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга =...» wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Прудзец}} {{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = вёска |беларуская назва = Прудзец |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 54|lat_min = 24|lat_sec = 32 |lon_dir = E|lon_deg = 29|lon_min = 36|lon_sec = 20 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Талачынскі |сельсавет = Талачынскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243029736 }} '''Прудзе́ц'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Prudziec}}, {{lang-ru|Прудец}}) — былая [[вёска]] ў [[Талачынскі раён|Талачынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіла ў склад [[Талачынскі сельсавет|Талачынскага сельсавета]]. Скасавана 27 чэрвеня 2008 года<ref>[http://www.maps.by/upload/docs/pdf/ib/1997-2008/abolition2008.pdf Пералік найменняў геаграфічных аб’ектаў, спыніўшых сваё існаванне за 2006—2008 гг.]{{ref-ru}}</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Талачынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} 12sjdpktvucpvp4w6frbvxvhiqvrfmq 0 716484 4186609 2022-08-14T12:38:35Z Dzianis Niadbajla 5766 Новая старонка: «{{шляхціц}} {{цёзкі2|Цеханавецкі}} '''Фелікс Нікадзім Цеханавецкі''' ({{lang-pl|Feliks Nikodem Ciechanowiecki}}) — дзяржаўны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. == Біяграфія == Паходзіў з магнацкага роду [[Цеханавецкія|Цеханавецкіх]] герба «Дуброва...» wikitext text/x-wiki {{шляхціц}} {{цёзкі2|Цеханавецкі}} '''Фелікс Нікадзім Цеханавецкі''' ({{lang-pl|Feliks Nikodem Ciechanowiecki}}) — дзяржаўны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. == Біяграфія == Паходзіў з магнацкага роду [[Цеханавецкія|Цеханавецкіх]] герба «[[Дуброва (герб)|Дуброва]]». Староста мсціслаўскі ў [[1730]] годзе і опсаўскі ў [[1697]] годзе, [[Браслаўскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|браслаўскі]] [[харунжы]] ў [[1724]]—[[1746]]/[[1747]] гадах. Як пасол на [[элекцыйны сойм 1697 года]] і дэпутат ад [[Полацкае ваяводства|Полацкага ваяводства]] падпісаў ''[[pacta conventa]]'' [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]] ў [[1697]] годзе<ref>Actum in Curia Regia Varsaviensi, 1697 feriâ secundâ post festum Sanctae Margarethae Virginis [...] proximâ anno [...] 1697, s. 20.</ref>. Пасол на [[сойм 1730 года]] ад [[Браслаўскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Браслаўскага павета]]<ref>Памылкова названы '''Цеханоўскім'''</ref>. == Літаратура == * Teka Gabryela Junoszy Podoskiego. T. IV / wyd. przez Kazimirza Jarochowskiego. — Poznań: N. Kamieński i Spółka, 1856. — S. 12. * Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: spisy. T. I. Województwo wileńskie XIV—XVIII wiek / pod red. A. Rachuby; oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, P. P. Romaniuk; przy współpracy Uł. Jemialianczuka i A. Macuka; Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. — Warszawa: DiG, 2004. — 764 s. — S. 637. {{зноскі}} {{Продкі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Цеханавецкі Фелікс Нікадзім}} [[Катэгорыя:Старосты мсціслаўскія]] [[Катэгорыя:Старосты опсаўскія]] [[Катэгорыя:Харунжыя браслаўскія]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Сойма Рэчы Паспалітай]] a4frnj3dhkntz9z4yijshjv5tbb97n4 4186772 4186609 2022-08-14T18:45:52Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{шляхціц}} {{цёзкі2|Цеханавецкі}} '''Фелікс Нікадзім Цеханавецкі''' ({{lang-pl|Feliks Nikodem Ciechanowiecki}}) — дзяржаўны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. == Біяграфія == Паходзіў з магнацкага роду [[Цеханавецкія|Цеханавецкіх]] герба «[[Дуброва (герб)|Дуброва]]». Староста мсціслаўскі ў [[1730]] годзе і опсаўскі ў [[1697]] годзе, [[Браслаўскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|браслаўскі]] [[харунжы]] ў [[1724]]—[[1746]]/[[1747]] гадах. Як пасол на [[элекцыйны сойм 1697 года]] і дэпутат ад [[Полацкае ваяводства|Полацкага ваяводства]] падпісаў ''[[pacta conventa]]'' [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]] ў [[1697]] годзе<ref>Actum in Curia Regia Varsaviensi, 1697 feriâ secundâ post festum Sanctae Margarethae Virginis [...] proximâ anno [...] 1697, s. 20.</ref>. [[Файл:Партрэт Станіслава і Юзафа Цеханавецкіх з партрэтам іх бацькі Юзафа Фелікса Нікадэма.jpg|міні|злева|Партрэт Станіслава і Юзафа Цеханавецкіх з партрэтам іх бацькі Фелікса Нікадэма. Пачатак XIX стагоддзя]] Пасол на [[сойм 1730 года]] ад [[Браслаўскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Браслаўскага павета]]<ref>Памылкова названы '''Цеханоўскім'''</ref>. == Літаратура == * Teka Gabryela Junoszy Podoskiego. T. IV / wyd. przez Kazimirza Jarochowskiego. — Poznań: N. Kamieński i Spółka, 1856. — S. 12. * Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: spisy. T. I. Województwo wileńskie XIV—XVIII wiek / pod red. A. Rachuby; oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, P. P. Romaniuk; przy współpracy Uł. Jemialianczuka i A. Macuka; Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. — Warszawa: DiG, 2004. — 764 s. — S. 637. {{зноскі}} {{Продкі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Цеханавецкі Фелікс Нікадзім}} [[Катэгорыя:Старосты мсціслаўскія]] [[Катэгорыя:Старосты опсаўскія]] [[Катэгорыя:Харунжыя браслаўскія]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Сойма Рэчы Паспалітай]] ihd8ebgme90dr1ujjgmy7w354adcysg 0 716485 4186616 2022-08-14T13:01:10Z Dzianis Niadbajla 5766 Новая старонка: «{{шляхціц}} {{цёзкі2|Цеханавецкі}} '''Гіпаліт (Апалін) Канстанцін (Казімір Кшыштаф) Цеханавецкі''' ({{lang-pl|Hipolit (Apolin) Konstanty (Kazimierz Krzysztof) Ciechanowiecki}}) (каля {{ДН|||1666}} — {{ДС|20|5|1712}}) — дзяржаўны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] і Рэч Паспа...» wikitext text/x-wiki {{шляхціц}} {{цёзкі2|Цеханавецкі}} '''Гіпаліт (Апалін) Канстанцін (Казімір Кшыштаф) Цеханавецкі''' ({{lang-pl|Hipolit (Apolin) Konstanty (Kazimierz Krzysztof) Ciechanowiecki}}) (каля {{ДН|||1666}} — {{ДС|20|5|1712}}) — дзяржаўны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] і [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. == Біяграфія == Паходзіў з магнацкага роду [[Цеханавецкія|Цеханавецкіх]] герба «[[Дуброва (герб)|Дуброва]]». Нарадзіўся ў сям’і [[Альбрыхт Канстанцін Цеханавецкі|Альбрыхта Канстанціна Цеханавецкага]] і Ганны Кантакузін уласнага герба. Быў жанаты на Феліцыяне Падбярэскай [[«Газдава» (герб)|гербу «Газдава»]], якая нарадзіла: Міхала, Юзафа, [[Фелікс Нікадзім Цеханавецкі|Фелікса Нікадзіма]], Караля і Канстанцыю, з якіх, верагодна, дажылі да паўналецця толькі Фелікс і Канстанцыя. Староста опсаўскі з [[1692]] года. Пасол на [[элекцыйны сойм 1697 года]], электар [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]] і як дэпутат ад [[Полацкае ваяводства|Полацкага ваяводства]] падпісаў ''[[pacta conventa]]'' [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]] ў [[1697]] годзе<ref>Actum in Curia Regia Varsaviensi, 1697 feriâ secundâ post festum Sanctae Margarethae Virginis [...] proximâ anno [...] 1697, s. 20.</ref>. Як фактычны браслаўскі [[харунжы]] прымаў удзел у [[Алькеніцкая бітва|Акельніцкай бітве]] на баку [[Акельніцкая канфедэрацыя|Акельніцкай канфедэрацыі]]. == Літаратура == * Lulewicz, H. Dzieje rodziny Ciechanowieckich herbu Dąbrowa (XIV-XXI wiek) / Henryk Lulewicz [et al.]; pod red. A. Rachuby. — Warszawa : Wydawnictwo DiG, 2013. — 612 s, [1] k. tabl.: il. kolor. — S. 144—148. * Actum in Curia Regia Varsaviensi, Feriâ secundâ post Festum Sanctæ Margarethæ Virginis & Martyris proximâ Anno Domini Millesimo Sexcentesimo Nonagesimo Septimo. — [po 21 IV 1791]. — S. 20. * Rodzina: herbarz szlachty polskiej. T. II / oprac. przez S. Uruskiego przy współudz. A. A. Kosińskiego; wykończony i uzup. przez A. Włodarskiego; wyd. staraniem i kosztem córek autora. — Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1905. — [6], 404 s. — S. 294. {{зноскі}} {{Продкі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Цеханавецкі Гіпаліт Канстанцін}} [[Катэгорыя:Старосты опсаўскія]] [[Катэгорыя:Харунжыя браслаўскія]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Сойма Рэчы Паспалітай]] 1enfq5r2tqooz3kdvilzr2fkkqsxp4v 4186795 4186616 2022-08-14T19:14:07Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Біяграфія */ wikitext text/x-wiki {{шляхціц}} {{цёзкі2|Цеханавецкі}} '''Гіпаліт (Апалін) Канстанцін (Казімір Кшыштаф) Цеханавецкі''' ({{lang-pl|Hipolit (Apolin) Konstanty (Kazimierz Krzysztof) Ciechanowiecki}}) (каля {{ДН|||1666}} — {{ДС|20|5|1712}}) — дзяржаўны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] і [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. == Біяграфія == Паходзіў з магнацкага роду [[Цеханавецкія|Цеханавецкіх]] герба «[[Дуброва (герб)|Дуброва]]». Нарадзіўся ў сям’і [[Альбрыхт Канстанцін Цеханавецкі|Альбрыхта Канстанціна Цеханавецкага]] і Ганны Кантакузін уласнага герба. Быў жанаты на Феліцыяне Падбярэскай [[Газдава (герб)|герба «Газдава»]], якая нарадзіла: Міхала, Юзафа, [[Фелікс Нікадзім Цеханавецкі|Фелікса Нікадзіма]], Караля і Канстанцыю, з якіх, верагодна, дажылі да паўналецця толькі Фелікс і Канстанцыя. Староста опсаўскі з [[1692]] года. Пасол на [[элекцыйны сойм 1697 года]], электар [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]] і як дэпутат ад [[Полацкае ваяводства|Полацкага ваяводства]] падпісаў ''[[pacta conventa]]'' [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]] ў [[1697]] годзе<ref>Actum in Curia Regia Varsaviensi, 1697 feriâ secundâ post festum Sanctae Margarethae Virginis [...] proximâ anno [...] 1697, s. 20.</ref>. Як фактычны браслаўскі [[харунжы]] прымаў удзел у [[Алькеніцкая бітва|Акельніцкай бітве]] на баку [[Акельніцкая канфедэрацыя|Акельніцкай канфедэрацыі]]. == Літаратура == * Lulewicz, H. Dzieje rodziny Ciechanowieckich herbu Dąbrowa (XIV-XXI wiek) / Henryk Lulewicz [et al.]; pod red. A. Rachuby. — Warszawa : Wydawnictwo DiG, 2013. — 612 s, [1] k. tabl.: il. kolor. — S. 144—148. * Actum in Curia Regia Varsaviensi, Feriâ secundâ post Festum Sanctæ Margarethæ Virginis & Martyris proximâ Anno Domini Millesimo Sexcentesimo Nonagesimo Septimo. — [po 21 IV 1791]. — S. 20. * Rodzina: herbarz szlachty polskiej. T. II / oprac. przez S. Uruskiego przy współudz. A. A. Kosińskiego; wykończony i uzup. przez A. Włodarskiego; wyd. staraniem i kosztem córek autora. — Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1905. — [6], 404 s. — S. 294. {{зноскі}} {{Продкі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Цеханавецкі Гіпаліт Канстанцін}} [[Катэгорыя:Старосты опсаўскія]] [[Катэгорыя:Харунжыя браслаўскія]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Сойма Рэчы Паспалітай]] ftitstn534gqz4txr8eb3za6c3y7tos 4186906 4186795 2022-08-14T20:48:54Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Цеханавецкі}} {{шляхціц}} '''Гіпаліт (Апалін) Канстанцін (Казімір Кшыштаф) Цеханавецкі''' ({{lang-pl|Hipolit (Apolin) Konstanty (Kazimierz Krzysztof) Ciechanowiecki}}; каля {{ДН|||1666}} — {{ДС|20|5|1712}}) — [[Вялікае Княства Літоўскае|вялікалітоўскі]] дзяржаўны дзеяч. == Біяграфія == Паходзіў з магнацкага роду [[Цеханавецкія|Цеханавецкіх]] герба «[[Дуброва (герб)|Дуброва]]». Нарадзіўся ў сям’і [[Альбрыхт Канстанцін Цеханавецкі|Альбрыхта Канстанціна Цеханавецкага]] і Ганны Кантакузін уласнага герба. Быў жанаты на Феліцыяне Падбярэскай [[Газдава (герб)|герба «Газдава»]], якая нарадзіла: Міхала, Юзафа, [[Фелікс Нікадзім Цеханавецкі|Фелікса Нікадзіма]], Караля і Канстанцыю, з якіх, верагодна, дажылі да паўналецця толькі Фелікс і Канстанцыя. Староста опсаўскі з 1692 года. Пасол на [[элекцыйны сойм 1697 года]], электар [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]] і як дэпутат ад [[Полацкае ваяводства|Полацкага ваяводства]] падпісаў ''[[pacta conventa]]'' [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]] ў 1697 годзе<ref>Actum in Curia Regia Varsaviensi, 1697 feriâ secundâ post festum Sanctae Margarethae Virginis [...] proximâ anno [...] 1697, s. 20.</ref>. Як фактычны браслаўскі [[харунжы]] прымаў удзел у [[Алькеніцкая бітва|Алькеніцкай бітве]] на баку [[Алькеніцкая канфедэрацыя|Алькеніцкай канфедэрацыі]]. {{зноскі}} == Літаратура == * Lulewicz, H. Dzieje rodziny Ciechanowieckich herbu Dąbrowa (XIV-XXI wiek) / Henryk Lulewicz [et al.]; pod red. A. Rachuby. — Warszawa : Wydawnictwo DiG, 2013. — 612 s, [1] k. tabl.: il. kolor. — S. 144—148. * Actum in Curia Regia Varsaviensi, Feriâ secundâ post Festum Sanctæ Margarethæ Virginis & Martyris proximâ Anno Domini Millesimo Sexcentesimo Nonagesimo Septimo. — [po 21 IV 1791]. — S. 20. * Rodzina: herbarz szlachty polskiej. T. II / oprac. przez S. Uruskiego przy współudz. A. A. Kosińskiego; wykończony i uzup. przez A. Włodarskiego; wyd. staraniem i kosztem córek autora. — Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1905. — [6], 404 s. — S. 294. {{Продкі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Цеханавецкі Гіпаліт Канстанцін}} [[Катэгорыя:Старосты опсаўскія]] [[Катэгорыя:Харунжыя браслаўскія]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Сойма Рэчы Паспалітай]] s1i4s2wpox3umyvjwgg7g5yunmmjxn6 0 716486 4186617 2022-08-14T13:02:44Z Dzianis Niadbajla 5766 Перасылае да [[Гіпаліт Канстанцін Цеханавецкі]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Гіпаліт Канстанцін Цеханавецкі]] cree1vbym7ej4ai17gyot89jolyyu6c 0 716487 4186618 2022-08-14T13:03:09Z Dzianis Niadbajla 5766 Перасылае да [[Гіпаліт Канстанцін Цеханавецкі]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Гіпаліт Канстанцін Цеханавецкі]] cree1vbym7ej4ai17gyot89jolyyu6c 14 716488 4186653 2022-08-14T14:44:14Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Асобы паводле рэгіёнаў Расійскай імперыі|Уфімская губерня]] [[Катэгорыя:Уфімская губерня]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Асобы паводле рэгіёнаў Расійскай імперыі|Уфімская губерня]] [[Катэгорыя:Уфімская губерня]] drrf342mzu8sfezve7r13h8n4yf5ufe 14 716489 4186655 2022-08-14T14:45:22Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Дзяржаўныя дзеячы Расійскай імперыі]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Дзяржаўныя дзеячы Расійскай імперыі]] ftx1h35sv1fj6j6jg9j0v5mv39h75jd 14 716490 4186657 2022-08-14T14:48:08Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «{{catmain}} [[Катэгорыя:Губерні Расійскай імперыі]]» wikitext text/x-wiki {{catmain}} [[Катэгорыя:Губерні Расійскай імперыі]] 7zbzak4oyzqhx4fm53uu6nfgiwyx7ah 14 716491 4186658 2022-08-14T14:48:15Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «{{catmain}} [[Катэгорыя:Губерні Расійскай імперыі]]» wikitext text/x-wiki {{catmain}} [[Катэгорыя:Губерні Расійскай імперыі]] 7zbzak4oyzqhx4fm53uu6nfgiwyx7ah 14 716492 4186661 2022-08-14T14:50:40Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Асобы паводле рэгіёнаў Расійскай імперыі|Іркуцкая губерня]] [[Катэгорыя:Іркуцкая губерня]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Асобы паводле рэгіёнаў Расійскай імперыі|Іркуцкая губерня]] [[Катэгорыя:Іркуцкая губерня]] 2hmvy4caxwrhc4pw9kffji95ybodplr 14 716493 4186678 2022-08-14T14:58:14Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Губернатары Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Постаці Валынскай губерні]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Губернатары Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Постаці Валынскай губерні]] ebc2b610a7hsv6dmvbdefixkla58lvz 14 716494 4186679 2022-08-14T15:00:04Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Віцэ-губернатары Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Постаці Гродзенскай губерні]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Віцэ-губернатары Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Постаці Гродзенскай губерні]] 8a6dhjkwrmy3n5i2k5jdmz4hx3f7jmz 0 716495 4186691 2022-08-14T15:31:38Z Kiryienka 26582 Новая старонка: «{{Вайсковае фарміраванне |назва = Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава |гады = 1942—1944 |войны = [[Другая сусветная вайна]]<br />[[Вялікая Айчынная вайна]] |краіна = {{Сцягафікацыя|СССР}}<br />{{Сцягафікацыя|БССР|1940}} |памер = 1085 парт...» wikitext text/x-wiki {{Вайсковае фарміраванне |назва = Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава |гады = 1942—1944 |войны = [[Другая сусветная вайна]]<br />[[Вялікая Айчынная вайна]] |краіна = {{Сцягафікацыя|СССР}}<br />{{Сцягафікацыя|БССР|1940}} |памер = 1085 партызан (5 ліпеня 1944) |роля = змаганне з [[Трэці рэйх|акупантамі]] |тып = [[партызаны]] |у складзе = [[Івянецкае партызанскае злучэнне]] |вядомыя_камандзіры = * С. П. Смірноў; * М. І. Грыбанаў |размяшчэнне = [[Заслаўскі раён|Заслаўскі]], [[Дзяржынскі раён|Дзяржынскі]], [[Мінскі раён|Мінскі]], [[Івянецкі раён|Івянецкі]], [[Валожынскі раён|Валожынскі]] раёны |падпарадкаванне = [[Беларускі штаб партызанскага руху]] }} '''Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава''' — [[Партызанская брыгада (СССР, 1941—1944)|партызанская брыгада]], створаная ў лістападзе 1942 года. Дзейнічала на акупіраванай тэрыторыі [[Заслаўскі раён|Заслаўскага]], [[Дзяржынскі раён|Дзяржынскага]], [[Мінскі раён|Мінскага]], [[Івянецкі раён|Івянецкага]], [[Валожынскі раён|Валожынскага раёнаў]]. 5 ліпеня 1944 года брыгада (1085 партызан, 5 атрадаў) злучылася з [[Чырвоная армія|Чырвонай Арміяй]]. == Склад == Брыгада была створана ў лістападзе 1942 года на базе 620-га (імя Кузняцова, арганізаваны ў чэрвені 1942 года атрадаў імя Я. З. Дзука і І. П. Кузняцова) і 621-га (імя Чкалава) атрадаў. Пазней былі арганізаваны атрады імя Кірава, імя Андрэева і іншыя. Атрад імя Чкалава пазней увайшоў у [[Партызанская брыгада «Уперад»|партызанскую брыгаду «Уперад»]], атрады імя Кірава, імя Андрэева, «За Савецкую Беларусь» перададзены для фарміравання [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (Я. Дз. Васюцін)|партызанскай брыгады «За Савецкую Беларусь»]], атрад імя П. А. алыбіна быў вызначаны ў асобна дзейны. На момант злучэння з Чырвонай Арміяй у склад брыгады ўваходзілі: * атрад імя Кузняцова (камандзір атрада І. П. Кузняцоў, загінуў у баі); * атрад «За Савецкую Радзіму»; * атрад імя Панамарэнкі; * атрад «26 гадоў Кастрычніка»; * атрад імя Малянкова. == Камандаванне == === Камандзіры === * С. П. Смірноў; * М. І. Грыбанаў === Камісар === * [[Іван Пятовіч Казак|І. П. Казак]] === Начальнікі штаба === * М. І. Грыбанаў; * Р. М. Панявін; * І. П. Анішчанка == Гісторыя == Партызаны ў 1942 годзе разграмілі 11 нямецкіх апорных пунктаў і 20 маёнткаў, захапілі 4 тысячы тон збожжа, 1 тысяч тон раздалі насельніцтву. У красавіку — снежні 1943 года падарвалі каля 50 эшалонаў, знішчылі 3 масты (рух на чыгунцы быў спынены амаль на 9 сутак). У маі знішчылі 6 аўтамашын. у ліпені зрабілі 9 дыверсій на чыгунцы, правялі 10 баёў, захапілі 8 кулямётаў, больш за 20 вінтовак, боепрыпасы. 20 чэрвеня 1944 годана чыгуначных участках [[Ратамка (станцыя)|Ратамка]] — [[Крыжоўка (пуцявы пост)|Крыжоўка]], [[Маладзечна (станцыя)|Маладзечна]] — [[Уша (станцыя)|Уша]] падарвалі каля 900 рэек. У ліпені 1944 года знішчылі 24 аўтамашыны, захапілі 9 кулямётаў, 19 аўтаматаў, 141 вінтоўку, вызвалілі 113 грамадзян, якіх вывозілі на работы ў Германію. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Савецкія партызанскія злучэнні, брыгады і атрады на акупіраванай тэрыторыі Беларусі (1941—1944)]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Зніклі ў 1944 годзе]] l9degyfx5utpju8uz9ctaiky8ldmfsl 4186692 4186691 2022-08-14T15:32:29Z Kiryienka 26582 /* Камісар */ wikitext text/x-wiki {{Вайсковае фарміраванне |назва = Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава |гады = 1942—1944 |войны = [[Другая сусветная вайна]]<br />[[Вялікая Айчынная вайна]] |краіна = {{Сцягафікацыя|СССР}}<br />{{Сцягафікацыя|БССР|1940}} |памер = 1085 партызан (5 ліпеня 1944) |роля = змаганне з [[Трэці рэйх|акупантамі]] |тып = [[партызаны]] |у складзе = [[Івянецкае партызанскае злучэнне]] |вядомыя_камандзіры = * С. П. Смірноў; * М. І. Грыбанаў |размяшчэнне = [[Заслаўскі раён|Заслаўскі]], [[Дзяржынскі раён|Дзяржынскі]], [[Мінскі раён|Мінскі]], [[Івянецкі раён|Івянецкі]], [[Валожынскі раён|Валожынскі]] раёны |падпарадкаванне = [[Беларускі штаб партызанскага руху]] }} '''Партызанская брыгада імя В. П. Чкалава''' — [[Партызанская брыгада (СССР, 1941—1944)|партызанская брыгада]], створаная ў лістападзе 1942 года. Дзейнічала на акупіраванай тэрыторыі [[Заслаўскі раён|Заслаўскага]], [[Дзяржынскі раён|Дзяржынскага]], [[Мінскі раён|Мінскага]], [[Івянецкі раён|Івянецкага]], [[Валожынскі раён|Валожынскага раёнаў]]. 5 ліпеня 1944 года брыгада (1085 партызан, 5 атрадаў) злучылася з [[Чырвоная армія|Чырвонай Арміяй]]. == Склад == Брыгада была створана ў лістападзе 1942 года на базе 620-га (імя Кузняцова, арганізаваны ў чэрвені 1942 года атрадаў імя Я. З. Дзука і І. П. Кузняцова) і 621-га (імя Чкалава) атрадаў. Пазней былі арганізаваны атрады імя Кірава, імя Андрэева і іншыя. Атрад імя Чкалава пазней увайшоў у [[Партызанская брыгада «Уперад»|партызанскую брыгаду «Уперад»]], атрады імя Кірава, імя Андрэева, «За Савецкую Беларусь» перададзены для фарміравання [[Партызанская брыгада «За Савецкую Беларусь» (Я. Дз. Васюцін)|партызанскай брыгады «За Савецкую Беларусь»]], атрад імя П. А. алыбіна быў вызначаны ў асобна дзейны. На момант злучэння з Чырвонай Арміяй у склад брыгады ўваходзілі: * атрад імя Кузняцова (камандзір атрада І. П. Кузняцоў, загінуў у баі); * атрад «За Савецкую Радзіму»; * атрад імя Панамарэнкі; * атрад «26 гадоў Кастрычніка»; * атрад імя Малянкова. == Камандаванне == === Камандзіры === * С. П. Смірноў; * М. І. Грыбанаў === Камісар === * [[Іван Пятровіч Казак|І. П. Казак]] === Начальнікі штаба === * М. І. Грыбанаў; * Р. М. Панявін; * І. П. Анішчанка == Гісторыя == Партызаны ў 1942 годзе разграмілі 11 нямецкіх апорных пунктаў і 20 маёнткаў, захапілі 4 тысячы тон збожжа, 1 тысяч тон раздалі насельніцтву. У красавіку — снежні 1943 года падарвалі каля 50 эшалонаў, знішчылі 3 масты (рух на чыгунцы быў спынены амаль на 9 сутак). У маі знішчылі 6 аўтамашын. у ліпені зрабілі 9 дыверсій на чыгунцы, правялі 10 баёў, захапілі 8 кулямётаў, больш за 20 вінтовак, боепрыпасы. 20 чэрвеня 1944 годана чыгуначных участках [[Ратамка (станцыя)|Ратамка]] — [[Крыжоўка (пуцявы пост)|Крыжоўка]], [[Маладзечна (станцыя)|Маладзечна]] — [[Уша (станцыя)|Уша]] падарвалі каля 900 рэек. У ліпені 1944 года знішчылі 24 аўтамашыны, захапілі 9 кулямётаў, 19 аўтаматаў, 141 вінтоўку, вызвалілі 113 грамадзян, якіх вывозілі на работы ў Германію. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Савецкія партызанскія злучэнні, брыгады і атрады на акупіраванай тэрыторыі Беларусі (1941—1944)]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Зніклі ў 1944 годзе]] bdgoy072p2ys4um4o5k1cnejgo3g9tf 14 716496 4186698 2022-08-14T15:40:51Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Мастакі ЗША паводле стагоддзяў|19]] [[Катэгорыя:Мастакі XIX стагоддзя паводле краін|ЗША]] [[Катэгорыя:XIX стагоддзе ў ЗША]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Мастакі ЗША паводле стагоддзяў|19]] [[Катэгорыя:Мастакі XIX стагоддзя паводле краін|ЗША]] [[Катэгорыя:XIX стагоддзе ў ЗША]] 9tizs6hscx7m0n0kdu4nuvs6f713ahm 14 716497 4186699 2022-08-14T15:44:44Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Мастакі-ілюстратары паводле краін|ЗША]] [[Катэгорыя:Мастакі ЗША паводле тэматыкі|Ілюстратары]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Мастакі-ілюстратары паводле краін|ЗША]] [[Катэгорыя:Мастакі ЗША паводле тэматыкі|Ілюстратары]] mq1ahn48gpue9315n50q4d22ncrjzhf 14 716498 4186700 2022-08-14T15:45:40Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Мастакі-пейзажысты паводле краін|ЗША]] [[Катэгорыя:Мастакі ЗША паводле тэматыкі|Пейзаж]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Мастакі-пейзажысты паводле краін|ЗША]] [[Катэгорыя:Мастакі ЗША паводле тэматыкі|Пейзаж]] 6vaaqw3g68onh17mbjevpq4uk7kmysl 14 716499 4186709 2022-08-14T15:55:28Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Мастакі Італіі паводле стагоддзяў|15]] [[Катэгорыя:Мастакі XV стагоддзя паводле краін|Італія]] [[Катэгорыя:XV стагоддзе ў Італіі]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Мастакі Італіі паводле стагоддзяў|15]] [[Катэгорыя:Мастакі XV стагоддзя паводле краін|Італія]] [[Катэгорыя:XV стагоддзе ў Італіі]] 1cbvqewif7xeivi80cv8ewu9rgt8zva 14 716500 4186710 2022-08-14T15:56:29Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[:Катэгорыя:XIV стагоддзе ў Італіі|← XIV стагоддзе]] | [[:Катэгорыя:XVI стагоддзе ў Італіі|XVI стагоддзе →]] [[Катэгорыя:Стагоддзі ў Італіі|15]] [[Катэгорыя:XV стагоддзе паводле краін|Італія]] [[Катэгорыя:XV стагоддзе ў Еўропе|Італія]]» wikitext text/x-wiki [[:Катэгорыя:XIV стагоддзе ў Італіі|← XIV стагоддзе]] | [[:Катэгорыя:XVI стагоддзе ў Італіі|XVI стагоддзе →]] [[Катэгорыя:Стагоддзі ў Італіі|15]] [[Катэгорыя:XV стагоддзе паводле краін|Італія]] [[Катэгорыя:XV стагоддзе ў Еўропе|Італія]] sbpqrwe3i4m7vs3iz0t0ev09d8fzu3b 14 716501 4186713 2022-08-14T16:02:15Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Ганаровыя грамадзяне паводле краін|Сербія]] [[Катэгорыя:Асобы паводле гарадоў Сербіі| ]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Ганаровыя грамадзяне паводле краін|Сербія]] [[Катэгорыя:Асобы паводле гарадоў Сербіі| ]] jg2q4ux0qfxy3vapvpxkbiq51qku3jn 14 716502 4186714 2022-08-14T16:03:32Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Постаці Югаславіі]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты дзяржаўных прэмій|Югаславія]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Постаці Югаславіі]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты дзяржаўных прэмій|Югаславія]] 5v8vtqnfoqg8yzr8c2zkkm48iig5v0w 14 716503 4186717 2022-08-14T16:06:53Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Мастакі паводле краін|Югаславія]] [[Катэгорыя:Мастацтва Югаславіі]] [[Катэгорыя:Постаці Югаславіі]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Мастакі паводле краін|Югаславія]] [[Катэгорыя:Мастацтва Югаславіі]] [[Катэгорыя:Постаці Югаславіі]] bnv39681l6os3w9lnq14guv31p4jlf6 4186720 4186717 2022-08-14T16:08:39Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Мастакі паводле краін|Югаславія]] [[Катэгорыя:Мастакі XX стагоддзя|Югаславія]] [[Катэгорыя:Мастацтва Югаславіі]] [[Катэгорыя:Постаці Югаславіі]] 1nlzefq1d6lnstlvza23xfhskdd4jxb 14 716504 4186721 2022-08-14T16:08:57Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Педагогі паводле краін|Югаславія]] [[Катэгорыя:Постаці Югаславіі]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Педагогі паводле краін|Югаславія]] [[Катэгорыя:Постаці Югаславіі]] 3h06o2g12t6bytqbmmo2iuf1dgnkq9i 14 716505 4186723 2022-08-14T16:18:55Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Мастакі Германіі паводле стагоддзяў|15]] [[Катэгорыя:Мастакі XV стагоддзя паводле краін|Германія]] [[Катэгорыя:XV стагоддзе ў Германіі]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Мастакі Германіі паводле стагоддзяў|15]] [[Катэгорыя:Мастакі XV стагоддзя паводле краін|Германія]] [[Катэгорыя:XV стагоддзе ў Германіі]] e8unx6iiblrdrdsg92aq50xhayc602u 14 716506 4186724 2022-08-14T16:19:43Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[:Катэгорыя:XIV стагоддзе ў Германіі|← XIV стагоддзе]] | [[:Катэгорыя:XVI стагоддзе ў Германіі|XVI стагоддзе →]] [[Катэгорыя:Стагоддзі ў Германіі|15]] [[Катэгорыя:XV стагоддзе паводле краін|Германія]] [[Катэгорыя:XV стагоддзе ў Еўропе|Германія]]» wikitext text/x-wiki [[:Катэгорыя:XIV стагоддзе ў Германіі|← XIV стагоддзе]] | [[:Катэгорыя:XVI стагоддзе ў Германіі|XVI стагоддзе →]] [[Катэгорыя:Стагоддзі ў Германіі|15]] [[Катэгорыя:XV стагоддзе паводле краін|Германія]] [[Катэгорыя:XV стагоддзе ў Еўропе|Германія]] 2faqq4618nj2uuvyib3o957ry057umw 14 716507 4186729 2022-08-14T16:36:35Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Мастакі Нідэрландаў паводле стагоддзяў|21]] [[Катэгорыя:Мастакі XXI стагоддзя паводле краін|Нідэрланды]] [[Катэгорыя:XXI стагоддзе ў Нідэрландах]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Мастакі Нідэрландаў паводле стагоддзяў|21]] [[Катэгорыя:Мастакі XXI стагоддзя паводле краін|Нідэрланды]] [[Катэгорыя:XXI стагоддзе ў Нідэрландах]] co7wfu1eoau1ibyu2uyrn6c1doc4i7r 14 716508 4186730 2022-08-14T16:36:37Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Мастакі Нідэрландаў паводле стагоддзяў|20]] [[Катэгорыя:Мастакі XX стагоддзя паводле краін|Нідэрланды]] [[Катэгорыя:XX стагоддзе ў Нідэрландах]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Мастакі Нідэрландаў паводле стагоддзяў|20]] [[Катэгорыя:Мастакі XX стагоддзя паводле краін|Нідэрланды]] [[Катэгорыя:XX стагоддзе ў Нідэрландах]] anegoqcgaqqqegy23gl2hnxjgin5g3r 0 716509 4186731 2022-08-14T16:38:55Z Kiryienka 26582 Новая старонка: «{{значэнні|Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава}} {{Вайсковае фарміраванне |назва = Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава |гады = 1943—1944 |войны = [[Другая сусветная вайна]]<br />[[Вялікая Айчынная вайна]] |краіна = {{Сцягафікацыя|СССР}}<br...» wikitext text/x-wiki {{значэнні|Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава}} {{Вайсковае фарміраванне |назва = Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава |гады = 1943—1944 |войны = [[Другая сусветная вайна]]<br />[[Вялікая Айчынная вайна]] |краіна = {{Сцягафікацыя|СССР}}<br />{{Сцягафікацыя|БССР|1940}} |памер = 732 партызаны (10.07.1944) |роля = змаганне з [[Трэці рэйх|акупантамі]] |тып = [[партызаны]] |у складзе = [[Івянецкае партызанскае злучэнне]] |вядомыя_камандзіры = * С. С. Ключко; * М. Ц. Маскалёў; * [[Рафаіл Людвігавіч Васілевіч|Р. Л. Васілевіч]] |размяшчэнне = [[Стаўбцоўскі раён|Стаўбцоўскі]] і [[Мірскі раён|Мірскі]] раёны |падпарадкаванне = [[Беларускі штаб партызанскага руху]] }} '''Партызанская брыгада імя Г. К. Жукава''' — [[Партызанская брыгада (СССР, 1941—1944)|партызанская брыгада]], створаная ў сакавіку 1943 года. Дзейнічала на акупіраванай тэрыторыі [[Стаўбцоўскі раён|Стаўбцоўскага]] і [[Мірскі раён|Мірскага]] раёнаў. 10 ліпеня 1944 года брыгада (732 партызаны, 5 атрадаў) злучылася з [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміяй]]. == Склад == Брыгада была створана на базе атрадаў «Камсамольскі» (пазней 1-ы камсамольскі), імя Сарокіна (арганізаваны ў кастрычніку 1942 года на базе дыверсійнай групы М. А. Сарокіна), «Франтавікоў» (арганізаваны ў лютым 1943 года) і групы Д. П. Шаркевіча («Данілы»). У снежні 1943 года для фарміравання [[Партызанская брыгада «Камсамолец»|брыгады «Камсамолец»]] былі вылучаны 1-ы і 2-гі камсамольскія атрады, атрад імя Калініна і зноў арганізаваны атрад «Сокал». На момант злучэння брыгады з Чырвонай Арміяй у яе склад уваходзілі: * атрад імя Суворава; * атрад імя Ракасоўскага; * атрад «Мсцівец»; * атрад «25 гадоў ВЛКСМ». == Камандаванне == === Камандзіры === * С. С. Ключко; * М. Ц. Маскалёў; * [[Рафаіл Людвігавіч Васілевіч|Р. Л. Васілевіч]]. === Камісары === * С. С. Самусевіч; * [[Уладзімір Зянонавіч Царук|У. З. Царук]]; * [[Ахмет Зіганшынавіч Гайсараў|А. З. Гайсараў]]. === Начальнікі штаба === * К. А. Афанасевіч; * І. І. Пракоф'еў; * В. Я. Шахроў; * Я. І. Кайдалаў; * В. І. Бажэнка. == Гісторыя == Вясной і летам 1943 года партызаны правялі 10 баёў, разбілі нямецкія гарнізоны ў вёсках [[Ярэмічы]] [[Мірскі раён|Мірскага]] і [[Дудкі (Стаўбцоўскі раён)|Дудкі]] [[Стаўбцоўскі раён|Стаўбцоўскага]] раёнаў. У кастрычніку — лістападзе на чыгуначных участках [[Мінск]] — [[Баранавічы]], [[Ліда]] — [[Маладзечна]] падарвалі 3 эшалоны, 180 рэек. У лютым 1944 года аадарвалі 9 эшалонаў, мост, пашкодзілі механічныя майстэрні ў дэпо станцыі Мінск. У сакавіку (з брыгадай «Камсамолец») [[Мірскі бой (1944)|разбілі нямецкі гарнізон]] у гарадскім пасёлку [[Мір (Карэліцкі раён)|Мір]]. У чэрвені — ліпені разбурылі пераправу цераз раку [[Сула (прыток Нёмана)|Сула]], у баях захапілі 5 аўтамашын, кулямёт, 100 вінтовак, абоз, удзельнічалі ў «[[рэйкавая вайна|рэйкавай вайне]]» на чыгунчным участку [[Негарэлае (станцыя)|Негарэлае]] — [[Коласава (станцыя)|Коласава]]. == Памяць == У 1979 годзе ў вёсцы [[Ярэмічы]] [[Карэліцкі раён|Карэліцкага раёна]] ў гонар брыгады была пастаўлена стэла. == Гл. таксама == * [[Мірскі бой (1944)|Мірскі бой]] {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Савецкія партызанскія злучэнні, брыгады і атрады на акупіраванай тэрыторыі Беларусі (1941—1944)]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1943 годзе]] [[Катэгорыя:Зніклі ў 1944 годзе]] 3jcb7s0xry7f4u2do79rlhvrl22dcya 14 716511 4186742 2022-08-14T17:10:38Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Кастыліі — Ла-Манчы|Гвадалахара]] [[Катэгорыя:Постаці правінцыі Гвадалахара]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Кастыліі — Ла-Манчы|Гвадалахара]] [[Катэгорыя:Постаці правінцыі Гвадалахара]] kzun36l25of4l8vgrys0o0t5gmsdnsn 4186743 4186742 2022-08-14T17:11:07Z Artsiom91 31770 Artsiom91 перанёс старонку [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў правінцыі Гвадалахара (Іспанія)]] у [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў правінцыі Гвадалахара]] не пакінуўшы перасылкі wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Кастыліі — Ла-Манчы|Гвадалахара]] [[Катэгорыя:Постаці правінцыі Гвадалахара]] kzun36l25of4l8vgrys0o0t5gmsdnsn 14 716512 4186744 2022-08-14T17:11:40Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Асобы паводле правінцый Іспаніі|Гвадалахара]] [[Катэгорыя:Постаці Кастыліі — Ла-Манчы|Гвадалахара]] [[Катэгорыя:Гвадалахара (правінцыя)]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Асобы паводле правінцый Іспаніі|Гвадалахара]] [[Катэгорыя:Постаці Кастыліі — Ла-Манчы|Гвадалахара]] [[Катэгорыя:Гвадалахара (правінцыя)]] 4cqtmh9gvyfejy93n9yrcuhp976qpjy 0 716513 4186745 2022-08-14T17:12:24Z ElisavetaIvanova 69289 Новая старонка: «{{значэнні|Жэшоўскае ваяводства}} {{Адміністрацыйная адзінка}} '''Жэшоўскае ваяводства''' ({{lang-pl|Województwo rzeszowskie}}) — адно з [[ваяводства]]ў, якія існавалі ў [[Польшча|Польшчы]] ў [[1945]]—[[1975]] гадах. Сядзібай ваяводскіх улад быў горад [[Жэшаў]]. Ваяводства было ўтво...» wikitext text/x-wiki {{значэнні|Жэшоўскае ваяводства}} {{Адміністрацыйная адзінка}} '''Жэшоўскае ваяводства''' ({{lang-pl|Województwo rzeszowskie}}) — адно з [[ваяводства]]ў, якія існавалі ў [[Польшча|Польшчы]] ў [[1945]]—[[1975]] гадах. Сядзібай ваяводскіх улад быў горад [[Жэшаў]]. Ваяводства было ўтворана ў [[1945]] годзе на заходніх землях даваеннага [[Львоўскае ваяводства|Львоўскага ваяводства]], якія па выніках [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] засталіся ў складзе [[Польская Народная Рэспубліка|Польшчы]] (усходняя частка даваеннага [[Львоўскае ваяводства|Львоўскага ваяводства]] з горадам [[Львоў|Львовам]] у гэты час адышла да [[Украінская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|УССР]]). == Гл. таксама == * [[Жэшаў]] * [[Польская Народная Рэспубліка]] {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйны падзел Польшчы (1944—1975)}} [[Катэгорыя:Гісторыя Падкарпацкага ваяводства]] [[Катэгорыя:Ваяводствы Польшчы (1944—1975)]] adhzd65lmgoi5hkshjjpg8v2ak2e206 4186752 4186745 2022-08-14T17:17:24Z ElisavetaIvanova 69289 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Жэшоўскае ваяводства}} {{Адміністрацыйная адзінка}} '''Жэшоўскае ваяводства''' ({{lang-pl|Województwo rzeszowskie}}) — адно з [[ваяводства]]ў, якія існавалі ў [[Польшча|Польшчы]] ў [[1945]]—[[1975]] гадах. Сядзібай ваяводскіх улад быў горад [[Жэшаў]]. Ваяводства было ўтворана ў [[1945]] годзе на заходніх землях даваеннага [[Львоўскае ваяводства|Львоўскага ваяводства]], якія па выніках [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] засталіся ў складзе [[Польская Народная Рэспубліка|Польшчы]] (усходняя частка даваеннага [[Львоўскае ваяводства|Львоўскага ваяводства]] з горадам [[Львоў|Львовам]] у гэты час адышла да [[Украінская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|УССР]]). == Гл. таксама == * [[Жэшаў]] * [[Польская Народная Рэспубліка]] {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйны падзел Польшчы (1944—1975)}} [[Катэгорыя:Гісторыя Падкарпацкага ваяводства]] [[Катэгорыя:Ваяводствы Польшчы (1944—1975)]] rztevbdxb9arc7eju3zdxlna484p8vs 4186753 4186752 2022-08-14T17:18:12Z ElisavetaIvanova 69289 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Жэшоўскае ваяводства}} {{Адміністрацыйная адзінка}} '''Жэшоўскае ваяводства''' ({{lang-pl|Województwo rzeszowskie}}) — адно з [[ваяводства]]ў, якія існавалі ў [[Польшча|Польшчы]] ў [[1945]]—[[1975]] гадах. Сядзібай ваяводскіх улад быў горад [[Жэшаў]]. Ваяводства было ўтворана ў [[1945]] годзе пераважна на землях даваеннага [[Львоўскае ваяводства|Львоўскага ваяводства]], якія па выніках [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] засталіся ў складзе [[Польская Народная Рэспубліка|Польшчы]] (усходняя частка даваеннага [[Львоўскае ваяводства|Львоўскага ваяводства]] з горадам [[Львоў|Львовам]] у гэты час адышла да [[Украінская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|УССР]]). == Гл. таксама == * [[Жэшаў]] * [[Польская Народная Рэспубліка]] {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйны падзел Польшчы (1944—1975)}} [[Катэгорыя:Гісторыя Падкарпацкага ваяводства]] [[Катэгорыя:Ваяводствы Польшчы (1944—1975)]] jks80ht95wzk04jykpue3snguhk4bgh 0 716514 4186746 2022-08-14T17:13:23Z ElisavetaIvanova 69289 Новая старонка: «{{Адміністрацыйная адзінка}} '''Жэшоўскае ваяводства''' ({{lang-pl|Województwo rzeszowskie}}) — адно з [[Ваяводствы Польшчы|ваяводстваў]], якія існавалі ў [[1975]]—[[1998]] гадах у [[Польшча|Польшчы]]. Яго цэнтрам быў горад [[Жэшаў]]. У 1999 годзе тэрыторыя была ўключана ў склад Падка...» wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка}} '''Жэшоўскае ваяводства''' ({{lang-pl|Województwo rzeszowskie}}) — адно з [[Ваяводствы Польшчы|ваяводстваў]], якія існавалі ў [[1975]]—[[1998]] гадах у [[Польшча|Польшчы]]. Яго цэнтрам быў горад [[Жэшаў]]. У 1999 годзе тэрыторыя была ўключана ў склад [[Падкарпацкае ваяводства|Падкарпацкага ваяводства]]. == Гарады == Найбуйнейшымі гарадамі ваяводства станам на 1998 год былі: * [[Жэшаў]] — 172 тыс. жыхароў * [[Мелец]] — 62 тыс. жыхароў * [[Ланьцут]] — 18 тыс. жыхароў * [[Рапчыцы]] — 16 тыс. жыхароў * [[Лежайск]] — 15 тыс. жыхароў {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Польшчы 1975—1998}} [[Катэгорыя:Ваяводствы Польшчы (1975—1998)]] [[Катэгорыя:Гісторыя Падкарпацкага ваяводства]] rf1zohdsy5segjtcftzvsxcuarl2d4y 4186751 4186746 2022-08-14T17:17:02Z ElisavetaIvanova 69289 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Жэшоўскае ваяводства}} {{Адміністрацыйная адзінка}} '''Жэшоўскае ваяводства''' ({{lang-pl|Województwo rzeszowskie}}) — адно з [[Ваяводствы Польшчы|ваяводстваў]], якія існавалі ў [[1975]]—[[1998]] гадах у [[Польшча|Польшчы]]. Яго цэнтрам быў горад [[Жэшаў]]. У 1999 годзе тэрыторыя была ўключана ў склад [[Падкарпацкае ваяводства|Падкарпацкага ваяводства]]. == Гарады == Найбуйнейшымі гарадамі ваяводства станам на 1998 год былі: * [[Жэшаў]] — 172 тыс. жыхароў * [[Мелец]] — 62 тыс. жыхароў * [[Ланьцут]] — 18 тыс. жыхароў * [[Рапчыцы]] — 16 тыс. жыхароў * [[Лежайск]] — 15 тыс. жыхароў {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Польшчы 1975—1998}} [[Катэгорыя:Ваяводствы Польшчы (1975—1998)]] [[Катэгорыя:Гісторыя Падкарпацкага ваяводства]] 6palslrgknh5cjky4h8c5vygxg7sorq 14 716515 4186749 2022-08-14T17:16:02Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Мастакі Іспаніі паводле стагоддзяў|17]] [[Катэгорыя:Мастакі XVII стагоддзя паводле краін|Іспанія]] [[Катэгорыя:XVII стагоддзе ў Іспаніі]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Мастакі Іспаніі паводле стагоддзяў|17]] [[Катэгорыя:Мастакі XVII стагоддзя паводле краін|Іспанія]] [[Катэгорыя:XVII стагоддзе ў Іспаніі]] rskbqil5d7fqxcp24j6wlo9w2gymzjh 6 716516 4186754 2022-08-14T17:20:26Z DBatura 73587 {{Несвабодны файл |апісанне=Эмблема групоўкі «Ісламскі фронт іракскага супраціву» |крыніца= [https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jami.png] |час стварэння=2000-я |аўтар=невядомы |частка= |разрозненне= }} {{Несвабодны файл/АДВ | артыкул = Ісламскі фронт іракскага супраціву | мэта = Выява для артыкула | заменнасць = няма свабодных | іншае = }} wikitext text/x-wiki == Тлумачэнне == {{Несвабодны файл |апісанне=Эмблема групоўкі «Ісламскі фронт іракскага супраціву» |крыніца= [https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jami.png] |час стварэння=2000-я |аўтар=невядомы |частка= |разрозненне= }} {{Несвабодны файл/АДВ | артыкул = Ісламскі фронт іракскага супраціву | мэта = Выява для артыкула | заменнасць = няма свабодных | іншае = }} == Ліцэнзіяванне == {{Fairuse in}} b2pbs509zjm45o0sabbfu8igcoxs6qr 4186755 4186754 2022-08-14T17:20:38Z DBatura 73587 /* Ліцэнзіяванне */ wikitext text/x-wiki == Тлумачэнне == {{Несвабодны файл |апісанне=Эмблема групоўкі «Ісламскі фронт іракскага супраціву» |крыніца= [https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jami.png] |час стварэння=2000-я |аўтар=невядомы |частка= |разрозненне= }} {{Несвабодны файл/АДВ | артыкул = Ісламскі фронт іракскага супраціву | мэта = Выява для артыкула | заменнасць = няма свабодных | іншае = }} == Ліцэнзіяванне == {{Fairuse in|Ісламскі фронт іракскага супраціву }} qslqd1znmsveu333keqnrm08nkv1o7r 4186756 4186755 2022-08-14T17:20:49Z DBatura 73587 /* Ліцэнзіяванне */ wikitext text/x-wiki == Тлумачэнне == {{Несвабодны файл |апісанне=Эмблема групоўкі «Ісламскі фронт іракскага супраціву» |крыніца= [https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jami.png] |час стварэння=2000-я |аўтар=невядомы |частка= |разрозненне= }} {{Несвабодны файл/АДВ | артыкул = Ісламскі фронт іракскага супраціву | мэта = Выява для артыкула | заменнасць = няма свабодных | іншае = }} == Ліцэнзіяванне == {{Fairuse in|Ісламскі фронт іракскага супраціву}} jt2b8o2h3xwjl1969prp4fn5dgkiksb 0 716517 4186757 2022-08-14T17:24:41Z DBatura 73587 Новая старонка: «{{Групоўка |назва = |арыгінал = |эмблема =IФIС.png |шырыня = |подпіс = |іншыя назвы = |частка = [[Палітычны савет іракскага супраціву]] |нацыянальнасць = |рэлігія = [[іслам]] ([[суніты|сунізм]])|ідэалогія = [[нацыяналізм]], [[ісламізм]]|дэвіз = |лідары = |штаб-кватэра = |рэгі...» wikitext text/x-wiki {{Групоўка |назва = |арыгінал = |эмблема =IФIС.png |шырыня = |подпіс = |іншыя назвы = |частка = [[Палітычны савет іракскага супраціву]] |нацыянальнасць = |рэлігія = [[іслам]] ([[суніты|сунізм]])|ідэалогія = [[нацыяналізм]], [[ісламізм]]|дэвіз = |лідары = |штаб-кватэра = |рэгіён = |сфарміравана = |расфармавана = |перш = |стала = |саюзнікі = [[Рэвалюцыйная брыгада 1920]] |праціўнікі = [[Міжнародныя кааліцыйныя сілы ў Іраку]] |колькасць = |канфлікты = [[Іракская вайна]] |акцыі = |сайт = |заўвагі = }} '''Ісламскі фронт іракскага супраціву, ІФІС''' ({{lang-ar|الجبهة الإسلامية للمقاومة العراقية - جامع}}; аль-Джабха аль-Ісламія Ліл-Макавама аль-Іракія) — [[ірак]]ская [[Іракскія паўстанцы|паўстанцкая групоўка]]. Першае згадванне арганізацыі датуецца [[28 мая|28 маем]] [[2004]] года. З [[2007]] года ўваходзіць у склад кааліцыі «[[Палітычны савет іракскага супраціву]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20140107015221/http://arabic.cnn.com/iraq.groups/jame3.html "الجماعات المسلحة في العراق"]</ref>. Кіраўніцтва ІФІС неаднаразова рабіла акцэнт, што групоўка вядзе барацьбу выключна супраць амерыканцаў, а не грамадзян Ірака. Фракцыя мае [[нацыяналізм|нацыяналістычныя]] і [[ісламізм|ісламісцкія]] схільнасці. Многія з яе членаў пры рэжыме [[Садам Хусейн|Садама Хусейна]] служылі ў [[Рэспубліканская гвардыя Ірака|Рэспубліканскай гвардыі]]. Ёсць меркаванне, што ІФІС займеў сувязі з арганізацыяй «[[Браты-мусульмане]]» і апалчэннем «[[Рэвалюцыйная брыгада 1920]]». {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20081015003638/http://www.jaami.info/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Іракскія паўстанцы]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 2004 годзе]] 85tdd5a15pzz4v75rxpdarhw7nh5ife 4186759 4186757 2022-08-14T17:34:06Z DBatura 73587 wikitext text/x-wiki {{Групоўка |назва = |арыгінал = |эмблема =IФIС.png |шырыня = |подпіс = |іншыя назвы = |частка = [[Палітычны савет іракскага супраціву]] |нацыянальнасць = |рэлігія = [[іслам]] ([[суніты|сунізм]])|ідэалогія = [[нацыяналізм]], [[ісламізм]]|дэвіз = |лідары = |штаб-кватэра = |рэгіён = |сфарміравана = |расфармавана = |перш = |стала = |саюзнікі = [[Рэвалюцыйная брыгада 1920]] |праціўнікі = [[Міжнародныя кааліцыйныя сілы ў Іраку]] |колькасць = |канфлікты = [[Іракская вайна]] |акцыі = |сайт = |заўвагі = }} '''Ісламскі фронт іракскага супраціву, ІФІС''' ({{lang-ar|الجبهة الإسلامية للمقاومة العراقية - جامع}}; аль-Джабха аль-Ісламія Ліл-Макавама аль-Іракія) — [[ірак]]ская [[Іракскія паўстанцы|паўстанцкая групоўка]]. Першае згадванне арганізацыі датуецца [[28 мая|28 маем]] [[2004]] года. З [[2007]] года ўваходзіць у склад кааліцыі «[[Палітычны савет іракскага супраціву]]»<ref name="ІФІС">[https://web.archive.org/web/20140107015221/http://arabic.cnn.com/iraq.groups/jame3.html "الجماعات المسلحة في العراق"]</ref>. Кіраўніцтва ІФІС неаднаразова рабіла акцэнт, што групоўка вядзе барацьбу выключна супраць амерыканцаў, а не грамадзян Ірака. Фракцыя мае [[нацыяналізм|нацыяналістычныя]] і [[ісламізм|ісламісцкія]] схільнасці. Многія з яе членаў пры рэжыме [[Садам Хусейн|Садама Хусейна]] служылі ў [[Рэспубліканская гвардыя Ірака|Рэспубліканскай гвардыі]]. Ёсць меркаванне, што ІФІС займеў сувязі з арганізацыяй «[[Браты-мусульмане]]» і апалчэннем «[[Рэвалюцыйная брыгада 1920]]». Як заяўлялі самі члены групоўкі, самі яны маюць ''«ўсебаковае і цэласнае бачанне таго, што адбываецца на іракскай арэне і ўласнае прачытанне [[Каран]]а і [[Суна|Суны]]»''<ref name="ІФІС"/>. Арганізацыйна ІФІС складаецца з двух элементаў: ''Палітбюро'', якое займаецца ідэалагічнымі пытаннямі, прапагандай і агульным кіраўніцтвам, і ''брыгады Салах ад-Дзін аль-Аюбі'', што адказвае за правядзеннем ваенных аперацый<ref name="ІФІС"/>. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20081015003638/http://www.jaami.info/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Іракскія паўстанцы]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 2004 годзе]] 6lo7t9kl3h2o2i9syxiisl47dxiuo4h 0 716518 4186763 2022-08-14T18:10:31Z Dzianis Niadbajla 5766 Новая старонка: «'''Акельніцкая канфедэрацыя''' — канфедэрацыя шляхты ваяводств і паветаў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] сабраная на з'ездзе [[Паспалітае рушэнне|паспалітага рушэння]] [[10 лістапада]] [[1700]] года ў мястэчку Валькінінкай|Акельнікі...» wikitext text/x-wiki '''Акельніцкая канфедэрацыя''' — канфедэрацыя шляхты ваяводств і паветаў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] сабраная на з'ездзе [[Паспалітае рушэнне|паспалітага рушэння]] [[10 лістапада]] [[1700]] года ў мястэчку [[Валькінінкай|Акельнікі]] (цяпер [[Валькінінкай]] у [[Літва|Літве]]) супраць ружанскай лініі магнацкага роду [[Сапегі|Сапегаў]]. Антысапегаўская кааліцыя выкарыстала сітуацыю, у якой апынулася Рэч Паспалітая перад пачаткам [[Паўночная вайна (1700—1721)|Паўночнай вайны 1700—1721 гадоў]]. Выкарыстаўшы універсал [[Аўгуст II|Аўгуста Моцнага]] ад [[1 ліпеня]] [[1700]] года, які склікаў шляхту для абароны паўночных межаў Вялікага Княства Літоўскага (фактычна, на вайну са Швецыяй), рэспубліканцы пачалі абвінавачваць Сапегаў у незаконнай вярбоўцы [[харугва (ваенная)|харугваў]]. [[15 кастрычніка]] 1700 года паспалітае рушэнне ўсходніх (беларускіх) паветаў на чале з [[Троцкі кашталян|троцкім кашталянам]] [[М. К. Коцел]]ам пры спробе захопу [[Ашмяны|Ашмянаў]] пацярпела паражэнне ад [[вялікі падскарбі літоўскі|вялікага падскарбія]] [[Б. П. Сапега|Б. П. Сапегі]] і адступіла да [[Ліпнішкі|Ліпнішак]], дзе ў канцы кастрычніка сабралася [[Ашмянскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|ашмянскае]], [[віцебскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|віцебскае]], [[Аршанскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|аршанскае]], [[Пінскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|пінскае]] і [[Мсціслаў|мсціслаўскае]] рушэнне. На пачатку лістапада да іх далучылася [[Лідскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|лідская]], [[Троцкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|троцкая]], [[Слонімскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|слонімская]], [[Ваўкавыскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|ваўкавыская]], [[Менскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|менская]], [[Полацкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|полацкая]] шляхта, часткова [[Браслаўскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|браслаўская]], [[Упіцкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|упіцкая]] і [[Гарадзенскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|гарадзенская]]. Частку сіл склалі прыватныя харугвы [[Вішнявецкія|Вішнявецкіх]] ([[Валахія|валашскія]], [[казакі|казацкія]], [[драгуны|драгунскія]], пешыя, усяго да 2 тыс. чал.), [[Радзівілы|Радзівілаў]] (2 панцырныя, 1 татарская харугвы) і інш. магнатаў. Генеральным палкоўнікам ваяводств і паветаў ВКЛ быў абраны [[Міхал Сервацы Вішнявецкі]], які на чале войск канфедэратаў разграміў прыхільнікаў Сапегаў [[18 лістапада]] [[1700]] года у [[Алькеніцкая бітва|бітве пры Алькеніках]]. На з’езд [[20 лістапада|20]] — [[24 лістапада]] 1700 года ў [[Алькенікі|Алькеніках]] пад дырэкцыяй [[Мсціслаўскі ваявода|мсціслаўскага ваяводы]] [[Міхал Сясіцкі|Міхала Сясіцкага]] была прынята [[Алькеніцкая пастанова]]. У адпаведнасці з ёю было арганізавана новае [[войска Вялікага Княства Літоўскага]] (7900 чал.), на ўтрыманне якога прызначаўся шэраг падаткаў і пабор з «[[Нойбургскія маёнткі|нойбургскіх удаданняў]]» у памеры 300 тыс. [[злоты]]х штогод. Войска на 2 гады перадавалася пад камандаванне генеральнага палкоўніка [[Міхал Сервацы Вішнявецкі|Міхала Сервацыя Вішнявецкага]], улада над ім [[Гетман вялікі літоўскі|вялікага гетмана]] [[К. Я. Сапега|К. Я. Сапегі]] і [[Гетман польны літоўскі|польнага гетмана]] [[Я. Б. Слушка|Я. Б. Слушкі]] касавалася. Збор мытных паступленняў на 2 гады перадаваўся ў арэнду [[троцкі кашталян|троцкаму кашталяну]] [[М. К. Коцел]]у і [[жмудскі стараста|жмудскаму старасту]] [[Р. А. Агінскі|Р. А. Агінскаму]]. «[[Нойбургскія ўладанні]]» перадаваліся пад апеку [[Караль Станіслаў Радзівіл (1669—1719)|К. С. Радзівіла]], які абавязваўся не спрабаваць іх выкупіць. == Літаратура == * Narbutt J. Dzieje wewnętrzne narodu litewskiego z czasów Jana Sobieskigo i Augusta II, królów panujących w Polsce. T. 2. — Wilno, 1842. — S. 72—97. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Валькінінкай]] [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім (1696—1702)]] [[Катэгорыя:Канфедэрацыі Рэчы Паспалітай]] oc9g5avsbf872wukwkrz8frt017qrun 4186901 4186763 2022-08-14T20:46:12Z Artsiom91 31770 Artsiom91 перанёс старонку [[Акельніцкая канфедэрацыя]] у [[Алькеніцкая канфедэрацыя]] не пакінуўшы перасылкі wikitext text/x-wiki '''Акельніцкая канфедэрацыя''' — канфедэрацыя шляхты ваяводств і паветаў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] сабраная на з'ездзе [[Паспалітае рушэнне|паспалітага рушэння]] [[10 лістапада]] [[1700]] года ў мястэчку [[Валькінінкай|Акельнікі]] (цяпер [[Валькінінкай]] у [[Літва|Літве]]) супраць ружанскай лініі магнацкага роду [[Сапегі|Сапегаў]]. Антысапегаўская кааліцыя выкарыстала сітуацыю, у якой апынулася Рэч Паспалітая перад пачаткам [[Паўночная вайна (1700—1721)|Паўночнай вайны 1700—1721 гадоў]]. Выкарыстаўшы універсал [[Аўгуст II|Аўгуста Моцнага]] ад [[1 ліпеня]] [[1700]] года, які склікаў шляхту для абароны паўночных межаў Вялікага Княства Літоўскага (фактычна, на вайну са Швецыяй), рэспубліканцы пачалі абвінавачваць Сапегаў у незаконнай вярбоўцы [[харугва (ваенная)|харугваў]]. [[15 кастрычніка]] 1700 года паспалітае рушэнне ўсходніх (беларускіх) паветаў на чале з [[Троцкі кашталян|троцкім кашталянам]] [[М. К. Коцел]]ам пры спробе захопу [[Ашмяны|Ашмянаў]] пацярпела паражэнне ад [[вялікі падскарбі літоўскі|вялікага падскарбія]] [[Б. П. Сапега|Б. П. Сапегі]] і адступіла да [[Ліпнішкі|Ліпнішак]], дзе ў канцы кастрычніка сабралася [[Ашмянскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|ашмянскае]], [[віцебскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|віцебскае]], [[Аршанскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|аршанскае]], [[Пінскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|пінскае]] і [[Мсціслаў|мсціслаўскае]] рушэнне. На пачатку лістапада да іх далучылася [[Лідскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|лідская]], [[Троцкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|троцкая]], [[Слонімскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|слонімская]], [[Ваўкавыскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|ваўкавыская]], [[Менскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|менская]], [[Полацкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|полацкая]] шляхта, часткова [[Браслаўскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|браслаўская]], [[Упіцкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|упіцкая]] і [[Гарадзенскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|гарадзенская]]. Частку сіл склалі прыватныя харугвы [[Вішнявецкія|Вішнявецкіх]] ([[Валахія|валашскія]], [[казакі|казацкія]], [[драгуны|драгунскія]], пешыя, усяго да 2 тыс. чал.), [[Радзівілы|Радзівілаў]] (2 панцырныя, 1 татарская харугвы) і інш. магнатаў. Генеральным палкоўнікам ваяводств і паветаў ВКЛ быў абраны [[Міхал Сервацы Вішнявецкі]], які на чале войск канфедэратаў разграміў прыхільнікаў Сапегаў [[18 лістапада]] [[1700]] года у [[Алькеніцкая бітва|бітве пры Алькеніках]]. На з’езд [[20 лістапада|20]] — [[24 лістапада]] 1700 года ў [[Алькенікі|Алькеніках]] пад дырэкцыяй [[Мсціслаўскі ваявода|мсціслаўскага ваяводы]] [[Міхал Сясіцкі|Міхала Сясіцкага]] была прынята [[Алькеніцкая пастанова]]. У адпаведнасці з ёю было арганізавана новае [[войска Вялікага Княства Літоўскага]] (7900 чал.), на ўтрыманне якога прызначаўся шэраг падаткаў і пабор з «[[Нойбургскія маёнткі|нойбургскіх удаданняў]]» у памеры 300 тыс. [[злоты]]х штогод. Войска на 2 гады перадавалася пад камандаванне генеральнага палкоўніка [[Міхал Сервацы Вішнявецкі|Міхала Сервацыя Вішнявецкага]], улада над ім [[Гетман вялікі літоўскі|вялікага гетмана]] [[К. Я. Сапега|К. Я. Сапегі]] і [[Гетман польны літоўскі|польнага гетмана]] [[Я. Б. Слушка|Я. Б. Слушкі]] касавалася. Збор мытных паступленняў на 2 гады перадаваўся ў арэнду [[троцкі кашталян|троцкаму кашталяну]] [[М. К. Коцел]]у і [[жмудскі стараста|жмудскаму старасту]] [[Р. А. Агінскі|Р. А. Агінскаму]]. «[[Нойбургскія ўладанні]]» перадаваліся пад апеку [[Караль Станіслаў Радзівіл (1669—1719)|К. С. Радзівіла]], які абавязваўся не спрабаваць іх выкупіць. == Літаратура == * Narbutt J. Dzieje wewnętrzne narodu litewskiego z czasów Jana Sobieskigo i Augusta II, królów panujących w Polsce. T. 2. — Wilno, 1842. — S. 72—97. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Валькінінкай]] [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім (1696—1702)]] [[Катэгорыя:Канфедэрацыі Рэчы Паспалітай]] oc9g5avsbf872wukwkrz8frt017qrun 4186902 4186901 2022-08-14T20:46:39Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki '''Алькеніцкая канфедэрацыя''' — канфедэрацыя шляхты ваяводств і паветаў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] сабраная на з’ездзе [[Паспалітае рушэнне|паспалітага рушэння]] [[10 лістапада]] [[1700]] года ў мястэчку [[Валькінінкай|Алькенікі]] (цяпер [[Валькінінкай]] у [[Літва|Літве]]) супраць ружанскай лініі магнацкага роду [[Сапегі|Сапегаў]]. Антысапегаўская кааліцыя выкарыстала сітуацыю, у якой апынулася Рэч Паспалітая перад пачаткам [[Паўночная вайна (1700—1721)|Паўночнай вайны 1700—1721 гадоў]]. Выкарыстаўшы універсал [[Аўгуст II|Аўгуста Моцнага]] ад [[1 ліпеня]] [[1700]] года, які склікаў шляхту для абароны паўночных межаў Вялікага Княства Літоўскага (фактычна, на вайну са Швецыяй), рэспубліканцы пачалі абвінавачваць Сапегаў у незаконнай вярбоўцы [[харугва (ваенная)|харугваў]]. [[15 кастрычніка]] 1700 года паспалітае рушэнне ўсходніх (беларускіх) паветаў на чале з [[Троцкі кашталян|троцкім кашталянам]] [[М. К. Коцел]]ам пры спробе захопу [[Ашмяны|Ашмянаў]] пацярпела паражэнне ад [[вялікі падскарбі літоўскі|вялікага падскарбія]] [[Б. П. Сапега|Б. П. Сапегі]] і адступіла да [[Ліпнішкі|Ліпнішак]], дзе ў канцы кастрычніка сабралася [[Ашмянскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|ашмянскае]], [[віцебскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|віцебскае]], [[Аршанскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|аршанскае]], [[Пінскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|пінскае]] і [[Мсціслаў|мсціслаўскае]] рушэнне. На пачатку лістапада да іх далучылася [[Лідскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|лідская]], [[Троцкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|троцкая]], [[Слонімскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|слонімская]], [[Ваўкавыскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|ваўкавыская]], [[Менскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|менская]], [[Полацкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|полацкая]] шляхта, часткова [[Браслаўскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|браслаўская]], [[Упіцкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|упіцкая]] і [[Гарадзенскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|гарадзенская]]. Частку сіл склалі прыватныя харугвы [[Вішнявецкія|Вішнявецкіх]] ([[Валахія|валашскія]], [[казакі|казацкія]], [[драгуны|драгунскія]], пешыя, усяго да 2 тыс. чал.), [[Радзівілы|Радзівілаў]] (2 панцырныя, 1 татарская харугвы) і інш. магнатаў. Генеральным палкоўнікам ваяводств і паветаў ВКЛ быў абраны [[Міхал Сервацы Вішнявецкі]], які на чале войск канфедэратаў разграміў прыхільнікаў Сапегаў [[18 лістапада]] [[1700]] года у [[Алькеніцкая бітва|бітве пры Алькеніках]]. На з’езд [[20 лістапада|20]] — [[24 лістапада]] 1700 года ў [[Алькенікі|Алькеніках]] пад дырэкцыяй [[Мсціслаўскі ваявода|мсціслаўскага ваяводы]] [[Міхал Сясіцкі|Міхала Сясіцкага]] была прынята [[Алькеніцкая пастанова]]. У адпаведнасці з ёю было арганізавана новае [[войска Вялікага Княства Літоўскага]] (7900 чал.), на ўтрыманне якога прызначаўся шэраг падаткаў і пабор з «[[Нойбургскія маёнткі|нойбургскіх удаданняў]]» у памеры 300 тыс. [[злоты]]х штогод. Войска на 2 гады перадавалася пад камандаванне генеральнага палкоўніка [[Міхал Сервацы Вішнявецкі|Міхала Сервацыя Вішнявецкага]], улада над ім [[Гетман вялікі літоўскі|вялікага гетмана]] [[К. Я. Сапега|К. Я. Сапегі]] і [[Гетман польны літоўскі|польнага гетмана]] [[Я. Б. Слушка|Я. Б. Слушкі]] касавалася. Збор мытных паступленняў на 2 гады перадаваўся ў арэнду [[троцкі кашталян|троцкаму кашталяну]] [[М. К. Коцел]]у і [[жмудскі стараста|жмудскаму старасту]] [[Р. А. Агінскі|Р. А. Агінскаму]]. «[[Нойбургскія ўладанні]]» перадаваліся пад апеку [[Караль Станіслаў Радзівіл (1669—1719)|К. С. Радзівіла]], які абавязваўся не спрабаваць іх выкупіць. == Літаратура == * Narbutt J. Dzieje wewnętrzne narodu litewskiego z czasów Jana Sobieskigo i Augusta II, królów panujących w Polsce. T. 2. — Wilno, 1842. — S. 72—97. [[Катэгорыя:Валькінінкай]] [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім (1696—1702)]] [[Катэгорыя:Канфедэрацыі Рэчы Паспалітай]] 1cp7rlnnr70mabqk8dholl1qjylxru8 0 716519 4186767 2022-08-14T18:26:48Z Evgen Lewandowskiy 63506 Новая старонка: «{{Картка кампаніі | назва = Масквіч | заснавана = [[1930]] | размяшчэнне = {{Сцяг|Расія}} [[Масква]], [[Расія]] | галіна = [[машынабудаванне]] | прадукцыя = легкавыя аўтамабілі }} '''[[Акцыянернае таварыства|АТ]] «Маскоўскі аўтамабільны завод Масквіч»''' — машына...» wikitext text/x-wiki {{Картка кампаніі | назва = Масквіч | заснавана = [[1930]] | размяшчэнне = {{Сцяг|Расія}} [[Масква]], [[Расія]] | галіна = [[машынабудаванне]] | прадукцыя = легкавыя аўтамабілі }} '''[[Акцыянернае таварыства|АТ]] «Маскоўскі аўтамабільны завод Масквіч»''' — машынабудаўнічае прадпрыемства на тэрыторыі [[Расія|Расіі]]. == Гісторыя == Завод пачаў сваё існаванне ў [[1930]] году як ''Маскоўскі аўтазборачны завод імя [[Камуністычны інтэрнацыянал моладзі|КІМ]]'' і займаўся зборам аўтамабіляў [[Ford Motor Company|Форд]] з амерыканскіх камплектуючых. Аднак з [[1933]] года завод стаў філіялам [[Горкаўскі аўтамабільны завод|ГАЗ]] і збіраў ужо аўтамабілі ГАЗ з камплектуючых савецкай вытворчасці. З [[1939]] года завод стаў самастойным. У [[1998]] годзе частка тэрыторыі і цэхаў завода была перададзена сумеснаму аўтамабілебудаўнічаму прадпрыемству ўрада [[Масква|Масквы]] і [[Renault S.A.|Renault]]. Першапачаткова прадпрыемства называлася ''Аўтафрамас'', пазней перайшоў пад кантроль кампаніі ''Рэно Расія''. З [[1998]] па [[2022]] выпускаў аўтамабілі маркі Рэно. У мае 2022 года актывы «Рэно Расія» перайшлі ва ўласнасць урада Масквы. Мэр Масквы [[Сяргей Сямёнавіч Сабянін|Сяргей Сабянін]] заявіў аб планах выпуску на заводзе аўтамабіляў пад брэндам «Масквіч»<ref>{{cite news|title=Собянин анонсировал возобновление производства «Москвичей»|url=https://www.vedomosti.ru/business/news/2022/05/16/922126-sobyanin-na-zavode-renault-v-moskve-zapustyat-vipusk-elektromobilei-pod-brendom-moskvich|accessdate=2022-05-16|publisher=[[Ведомости]]|date=16 мая 2022|archivedate=2022-05-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220516080639/https://www.vedomosti.ru/business/news/2022/05/16/922126-sobyanin-na-zavode-renault-v-moskve-zapustyat-vipusk-elektromobilei-pod-brendom-moskvich}}</ref>. {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Вонкавыя спасылкі}} {{Аўтамабілебудаўнічыя прадпрыемствы СССР}} [[Катэгорыя:Аўтамабілебудаўнічыя кампаніі Расіі]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Расіі]] [[Катэгорыя:1930 год у Расіі]] [[Катэгорыя:Масква]] gq9dxd4ucl6s0328ure4q61tm1q07jk 0 716520 4186775 2022-08-14T18:53:30Z Dzianis Niadbajla 5766 Новая старонка: «{{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = вёска |беларуская назва = Янапаль |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс...» wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = вёска |беларуская назва = Янапаль |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Віцебскі |сельсавет = Бабініцкі сельсавет |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} {{значэнні|Янапаль (значэнні)}} '''Янапаль''' ({{lang-be-trans|Janapaĺ}}, {{lang-ru|Янополь}}) — былая [[вёска]] у [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіла у склад [[Бабініцкі сельсавет (Віцебскі раён)|Бабініцкага сельсавета]]. З [[2004]] года ў складзе [[Віцебск]]а. == Гісторыя == У [[1878]] годзе маёнтак знаходзіўся ва ўласнасці Іван Вікенцьевіч Будкевіча<ref name="Памятнаякнижка">[http://infobelarus.nlb.by/7n_3085cd/data/6/11.pdf Алфавитный поуездный список землевладельцам Витебской губернии // Памятная книжка Витебской губернии на 1878 г. — Витебск, 1878. — С. 260—409]</ref>. У пачатку [[XX]] стагоддзя фальварак Янапаль Бабініцкай воласці [[Віцебскі павет (Расійская імперыя)|Віцебскага павета]] належаў двараніну Карташаву. У фальварку ў двух дварах пражывала 15 чалавек, 50 дзесяцін зямлі<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003739130#?page=110&view=list Список населенных мест Витебской губернии / Под ред. А.П. Сапунова. — Витебск: Витеб. губ. стат. ком. и Губ. типо-лит., 1906.]</ref>. На тэрыторыі былога пасёлка вуліцы 1-я Янапальская вуліца і 1-ы Янапальскі завулак. {{зноскі}} == Літаратура == == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска}} [[Катэгорыя:Былыя населеныя пункты Віцебскага раёна]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска]] [[Катэгорыя:Кастрычніцкі раён (Віцебск)]] gzuwcpvsmtw2zlh7uaydfifrwfvn1y9 4186783 4186775 2022-08-14T19:05:00Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = вёска |беларуская назва = Янапаль |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Віцебскі |сельсавет = |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} {{значэнні|Янапаль (значэнні)}} '''Янапаль''' ({{lang-be-trans|Janapaĺ}}, {{lang-ru|Янополь}}) — былая [[вёска]] у [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіла у склад [[Бабініцкі сельсавет (Віцебскі раён)|Бабініцкага сельсавета]]. З [[2004]] года ў складзе [[Віцебск]]а. == Гісторыя == У [[1878]] годзе маёнтак знаходзіўся ва ўласнасці Іван Вікенцьевіч Будкевіча<ref name="Памятнаякнижка">[http://infobelarus.nlb.by/7n_3085cd/data/6/11.pdf Алфавитный поуездный список землевладельцам Витебской губернии // Памятная книжка Витебской губернии на 1878 г. — Витебск, 1878. — С. 260—409]</ref>. У пачатку [[XX]] стагоддзя фальварак Янапаль Бабініцкай воласці [[Віцебскі павет (Расійская імперыя)|Віцебскага павета]] належаў двараніну Карташаву. У фальварку ў двух дварах пражывала 15 чалавек, 50 дзесяцін зямлі<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003739130#?page=110&view=list Список населенных мест Витебской губернии / Под ред. А.П. Сапунова. — Витебск: Витеб. губ. стат. ком. и Губ. типо-лит., 1906.]</ref>. На тэрыторыі былога пасёлка вуліцы 1-я Янапальская вуліца і 1-ы Янапальскі завулак. {{зноскі}} == Літаратура == == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска}} [[Катэгорыя:Былыя населеныя пункты Віцебскага раёна]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска]] [[Катэгорыя:Кастрычніцкі раён (Віцебск)]] f5blo9j01tp9t870gws183rgt38ryy6 4186983 4186783 2022-08-15T05:20:53Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = вёска |беларуская назва = Янапаль |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Віцебскі |сельсавет = |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} {{значэнні|Янапаль (значэнні)}} '''Янапаль''' ({{lang-be-trans|Janapaĺ}}, {{lang-ru|Янополь}}) — былая [[вёска]] у [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіла у склад [[Бабініцкі сельсавет (Віцебскі раён)|Бабініцкага сельсавета]]. З [[2004]] года ў складзе [[Віцебск]]а. == Гісторыя == У [[1878]] годзе маёнтак знаходзіўся ва ўласнасці Івана Вікенцьевіча Будкевіча<ref name="Памятнаякнижка">[http://infobelarus.nlb.by/7n_3085cd/data/6/11.pdf Алфавитный поуездный список землевладельцам Витебской губернии // Памятная книжка Витебской губернии на 1878 г. — Витебск, 1878. — С. 260—409]</ref>. У пачатку [[XX]] стагоддзя фальварак Янапаль Бабініцкай воласці [[Віцебскі павет (Расійская імперыя)|Віцебскага павета]] належаў двараніну Карташаву. У фальварку ў двух дварах пражывала 15 чалавек, 50 дзесяцін зямлі<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003739130#?page=110&view=list Список населенных мест Витебской губернии / Под ред. А.П. Сапунова. — Витебск: Витеб. губ. стат. ком. и Губ. типо-лит., 1906.]</ref>. На тэрыторыі былога пасёлка вуліцы 1-я Янапальская вуліца і 1-ы Янапальскі завулак. {{зноскі}} == Літаратура == == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска}} [[Катэгорыя:Былыя населеныя пункты Віцебскага раёна]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска]] [[Катэгорыя:Кастрычніцкі раён (Віцебск)]] 57dvpri7gbd7iwqq05mz1pidedtll1l 0 716521 4186796 2022-08-14T19:14:16Z Dzianis Niadbajla 5766 Новая старонка: «{{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = вёска |беларуская назва = Давыдаўка |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс...» wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = вёска |беларуская назва = Давыдаўка |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Віцебскі |сельсавет = |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} {{значэнні|Янапаль (значэнні)}} '''Давыдаўка''' ({{lang-be-trans|Davydaŭka}}, {{lang-ru|Давыдовка}}) — былая [[вёска]] у [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіла у склад [[Мазалаўскі сельсавет (Віцебскі раён)|Мазалаўскага сельсавета]]. З [[1967]] года ў складзе [[Віцебск]]а. == Гісторыя == У сярэдзіне 1900-х [[засценак]] Давыдаўка (5 двароў, 20 жыхароў) уваходзіў у Мішкаўскую воласць [[Віцебскі павет (Расійская імперыя)|Віцебскага павета]]. Належаў купчыхе Е. Андрэевай і прысяжнаму паверанаму мяшчаніну М. Кронбергу. З [[1924]] года у складзе [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]]. У [[1960]]—[[1967]] гадах вёска Давыдаўка ў складзе [[Мазалаўскі сельсавет (Віцебскі раён)|Мазалаўскага сельсавета]] Віцебскага раёна. На тэрыторыі былой вёскі вуліцы 1-я — 7-я Лужаснянскія, 1-ы Лужаснянскі завулак. {{зноскі}} == Літаратура == == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска}} [[Катэгорыя:Былыя населеныя пункты Віцебскага раёна]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска]] [[Катэгорыя:Чыгуначны раён (Віцебск)]] nxgx11evp0de14eiaypqfwif0ffg513 4186797 4186796 2022-08-14T19:14:29Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = вёска |беларуская назва = Давыдаўка |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Віцебскі |сельсавет = |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} {{значэнні|Давыдаўка (значэнні)}} '''Давыдаўка''' ({{lang-be-trans|Davydaŭka}}, {{lang-ru|Давыдовка}}) — былая [[вёска]] у [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіла у склад [[Мазалаўскі сельсавет (Віцебскі раён)|Мазалаўскага сельсавета]]. З [[1967]] года ў складзе [[Віцебск]]а. == Гісторыя == У сярэдзіне 1900-х [[засценак]] Давыдаўка (5 двароў, 20 жыхароў) уваходзіў у Мішкаўскую воласць [[Віцебскі павет (Расійская імперыя)|Віцебскага павета]]. Належаў купчыхе Е. Андрэевай і прысяжнаму паверанаму мяшчаніну М. Кронбергу. З [[1924]] года у складзе [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]]. У [[1960]]—[[1967]] гадах вёска Давыдаўка ў складзе [[Мазалаўскі сельсавет (Віцебскі раён)|Мазалаўскага сельсавета]] Віцебскага раёна. На тэрыторыі былой вёскі вуліцы 1-я — 7-я Лужаснянскія, 1-ы Лужаснянскі завулак. {{зноскі}} == Літаратура == == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска}} [[Катэгорыя:Былыя населеныя пункты Віцебскага раёна]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска]] [[Катэгорыя:Чыгуначны раён (Віцебск)]] 7b4etvuyyfcinbp4apdr21uw7dwro4j 4186798 4186797 2022-08-14T19:14:58Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = вёска |беларуская назва = Давыдаўка |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Віцебскі |сельсавет = |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} {{значэнні|Спасылка=Давыдаўка}} '''Давыдаўка''' ({{lang-be-trans|Davydaŭka}}, {{lang-ru|Давыдовка}}) — былая [[вёска]] у [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіла у склад [[Мазалаўскі сельсавет (Віцебскі раён)|Мазалаўскага сельсавета]]. З [[1967]] года ў складзе [[Віцебск]]а. == Гісторыя == У сярэдзіне 1900-х [[засценак]] Давыдаўка (5 двароў, 20 жыхароў) уваходзіў у Мішкаўскую воласць [[Віцебскі павет (Расійская імперыя)|Віцебскага павета]]. Належаў купчыхе Е. Андрэевай і прысяжнаму паверанаму мяшчаніну М. Кронбергу. З [[1924]] года у складзе [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]]. У [[1960]]—[[1967]] гадах вёска Давыдаўка ў складзе [[Мазалаўскі сельсавет (Віцебскі раён)|Мазалаўскага сельсавета]] Віцебскага раёна. На тэрыторыі былой вёскі вуліцы 1-я — 7-я Лужаснянскія, 1-ы Лужаснянскі завулак. {{зноскі}} == Літаратура == == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска}} [[Катэгорыя:Былыя населеныя пункты Віцебскага раёна]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска]] [[Катэгорыя:Чыгуначны раён (Віцебск)]] p4ltzkqsq2tiwaejf4fi8imijciaekp 4186803 4186798 2022-08-14T19:19:23Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = вёска |беларуская назва = Давыдаўка |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Віцебскі |сельсавет = |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} {{значэнні|Спасылка=Давыдаўка}} '''Давыдаўка''' ({{lang-be-trans|Davydaŭka}}, {{lang-ru|Давыдовка}}) — былая [[вёска]] у [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіла у склад [[Мазалаўскі сельсавет (Віцебскі раён)|Мазалаўскага сельсавета]]. З [[1967]] года ў складзе [[Віцебск]]а. == Гісторыя == У сярэдзіне 1900-х [[засценак]] Давыдаўка (5 двароў, 20 жыхароў) уваходзіў у Мішкаўскую воласць [[Віцебскі павет (Расійская імперыя)|Віцебскага павета]]. Належаў купчыхе Е. Андрэевай і прысяжнаму паверанаму мяшчаніну М. Кронбергу. З [[1924]] года у складзе [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]]. У [[1960]]—[[1967]] гадах вёска Давыдаўка ў складзе [[Мазалаўскі сельсавет (Віцебскі раён)|Мазалаўскага сельсавета]] Віцебскага раёна<ref>Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў межы Віцебска // Памяць: гісторыка-дакументальная хроніка Віцебска: у 2 кн. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]; склад. А. І. Мацяюн; маст. Э. Э. Жакевіч. Кн. 2. — Мн., 2003. — С. 629—630.</ref>. На тэрыторыі былой вёскі вуліцы 1-я — 7-я Лужаснянскія, 1-ы Лужаснянскі завулак. {{зноскі}} == Літаратура == == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска}} [[Катэгорыя:Былыя населеныя пункты Віцебскага раёна]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Віцебска]] [[Катэгорыя:Чыгуначны раён (Віцебск)]] khhjmukpu7sfb9foi9tg5lb0g8ml105 0 716522 4186800 2022-08-14T19:16:51Z Dzianis Niadbajla 5766 Новая старонка: «Назву '''Янапаль''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Віцебская вобласць]]: ** [[Янапаль (Віцебск)|Янапаль]] — былая вёска, цяпер частка [[Віцебск]]а. * [[Гродзенская вобласць]]: ** [[Янапаль]] — вёска ў [[Воранаўскі раён|Воранаўскім раёне]]. {{Неадназнач...» wikitext text/x-wiki Назву '''Янапаль''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Віцебская вобласць]]: ** [[Янапаль (Віцебск)|Янапаль]] — былая вёска, цяпер частка [[Віцебск]]а. * [[Гродзенская вобласць]]: ** [[Янапаль]] — вёска ў [[Воранаўскі раён|Воранаўскім раёне]]. {{Неадназначнасць}} 4uzalmh3lomxu51jxzzzyduc3ajhil7 14 716523 4186802 2022-08-14T19:19:01Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[:Катэгорыя:XVI стагоддзе ў Іспаніі|← XVI стагоддзе]] | [[:Катэгорыя:XVIII стагоддзе ў Іспаніі|XVIII стагоддзе →]] [[Катэгорыя:Стагоддзі ў Іспаніі|17]] [[Катэгорыя:XVII стагоддзе паводле краін|Іспанія]] [[Катэгорыя:XVII стагоддзе ў Еўропе|Іспанія]]» wikitext text/x-wiki [[:Катэгорыя:XVI стагоддзе ў Іспаніі|← XVI стагоддзе]] | [[:Катэгорыя:XVIII стагоддзе ў Іспаніі|XVIII стагоддзе →]] [[Катэгорыя:Стагоддзі ў Іспаніі|17]] [[Катэгорыя:XVII стагоддзе паводле краін|Іспанія]] [[Катэгорыя:XVII стагоддзе ў Еўропе|Іспанія]] 0765pe8ons4she0m08wlovf8nf3ftm9 0 716524 4186808 2022-08-14T19:30:40Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Новая старонка: «{{шляхціц}} '''Яраслаў Яраславіч Галоўчынскі''' (? — {{ДС|||1622}}) — князь. == Біяграфія == Паходзіў з княжацкага роду [[Галоўчынскія|Галоўчынскіх]] герба «[[Лебедзь (герб)|Лебедзь]]». Нарадзіўся ў сям’і [[Яраслаў Мацвеевіч Галоўчынскі|Яраслава Мацвеевіча]]. Удзел...» wikitext text/x-wiki {{шляхціц}} '''Яраслаў Яраславіч Галоўчынскі''' (? — {{ДС|||1622}}) — князь. == Біяграфія == Паходзіў з княжацкага роду [[Галоўчынскія|Галоўчынскіх]] герба «[[Лебедзь (герб)|Лебедзь]]». Нарадзіўся ў сям’і [[Яраслаў Мацвеевіч Галоўчынскі|Яраслава Мацвеевіча]]. Удзельнічаў у [[Інфлянцкая вайна|Інфлянцкай вайне 1558—1582 гадоў]], у з’ездзе праваслаўных і пратэстантаў у [[Вільня|Вільні]] ў 1599 годзе. == Літаратура == * {{крыніцы/ЭВКЛ|1|Галоўчынскія|[[Валерый Паздняноў]]}} {{Продкі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Галоўчынскі Яраслаў Яраславіч}} [[Катэгорыя:Галоўчынскія|Яраслаў Яраславіч]] sb24hplzh347t0mnfih4r7tfpydconx 0 716525 4186816 2022-08-14T19:38:23Z DBatura 73587 Новая старонка: «{{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія...» wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. lsvxinb2airb0qqqcqw38dihdvsfit6 4186828 4186816 2022-08-14T19:58:28Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] bnxu63qbcv1v6jd1khtwvzsp0n3uhtw 4186836 4186828 2022-08-14T20:05:59Z DBatura 73587 /* Лётчыкі */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] qq6qd5wr4ocon4qmqrf5xvccj416r8x 4186837 4186836 2022-08-14T20:07:27Z DBatura 73587 wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[усходнія крэсы|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропы|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Алескандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] kwc8s8z63iv8fsreq2bq8hzas196mcf 4186838 4186837 2022-08-14T20:07:58Z DBatura 73587 /* Добраахвотнікі інтэрбрыгад */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы усходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Алескандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] 4y9rdv6l22yhdyycq3lk7ga8u5si630 4186839 4186838 2022-08-14T20:08:19Z DBatura 73587 /* Добраахвотнікі інтэрбрыгад */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Алескандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] 2gl67nsq3oj4rci2u7s3e2rhpvj5bv5 4186842 4186839 2022-08-14T20:10:35Z DBatura 73587 /* Добраахвотнікі інтэрбрыгад */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Алескандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Розенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва {{нп3|Жизново||be|Жызнава}}; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]) Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] ms2l00zmke1lskufgqx54ushio5rihu 4186843 4186842 2022-08-14T20:10:51Z DBatura 73587 /* 13-я брыгада */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Алескандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва {{нп3|Жизново||be|Жызнава}}; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]) Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] f941q2dohwsy1ysqwfkni5ul6qzynwh 4186844 4186843 2022-08-14T20:11:27Z DBatura 73587 /* 13-я брыгада */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Алескандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]) Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] ibog7k7xtb1o5uzdvmv7zc5xi9ei4l3 4186850 4186844 2022-08-14T20:12:16Z DBatura 73587 /* 13-я брыгада */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Алескандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] p5ognv0nfa8jz6wiuve24sapigjljxs 4186856 4186850 2022-08-14T20:13:11Z DBatura 73587 /* На баку франкістаў */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Алескандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа«. Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колам]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] творы рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе саабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] cjtdagbaqi1aaakgj21g40i45zdg5fn 4186857 4186856 2022-08-14T20:13:24Z DBatura 73587 /* Мастацтва і культура */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Алескандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа«. Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] творы рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе саабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] bfcs2lglsh104j0kx26vi3mcunn73kv 4186858 4186857 2022-08-14T20:13:54Z DBatura 73587 /* Мастацтва і культура */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Алескандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа». Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] твораў рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе саабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] bm6dmfvawpavcqv4nn37sdazp1s39ks 4186859 4186858 2022-08-14T20:14:24Z DBatura 73587 /* Добраахвотнікі інтэрбрыгад */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Аляскандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа». Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] твораў рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе саабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] 11t72fg64qbfcbqtwgyzzkcy3kwu18y 4186873 4186859 2022-08-14T20:17:18Z DBatura 73587 /* Мастацтва і культура */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Аляскандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа». Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] твораў рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе саабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. == Пасля 1939 года == Грамадзянская вайна ў Іспаніі скончылася вясной 1939 года падзеннем Рэспублікі. Нацыяналісты стварылі [[аднапартыйная сістэма|аднапартыйную]] [[Аўтарытарызм|аўтарытарную]] дзяржаву пад фактычна абсалютным кіраўніцтвам Франка. Смерць кіраўніка дзяржавы ў 1975-м дазволіла змяніць бягучае становішча спраў. У краіне ўсталявалася [[канстытуцыйная манархія]]. === Ветэраны інтэрбрыгад === Жыхары Заходняй Беларусі, якія прайшлі вайну праз інтэрбрыгады, былі пазбаўлены магчымасці вярнуцца на радзіму: у адпаведнасці з Законам аб грамадзянстве 1920 года, які забараняў грамадзянам Польскай Рэспублікі службу ў замежных войсках без дазволу польскіх уладаў, яны аўтаматычна гублялі польскае грамадзянства. Яшчэ 11 снежня 1936 года ў «Маніторы Польскім» было апублікавана афіцыйнае папярэджанне уладаў, дзе пагражалася пазбаўленнем грамадзянства ўдзельнікам вайны ў Іспаніі. Распараджэнне міністра ўнутраных спраў ад 26 лютага 1938 года распаўсюдзіла дзеянне гэтага правіла на ўсіх польскіх камбатантаў у Іспаніі<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19380160114 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 lutego 1938 r. o zmianie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 1920 r. w przedmiocie wykonania ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.]</ref>. Заходнія беларусы былі вымушаныя застацца за мяжой. Многія аселі ў краінах, дзе яшчэ да вайны знаходзіліся на заробках, як, напрыклад, Аргенціна<ref name="Аргентина"/><ref name="Кудрыцкi"/>. === Вялікая Айчынная вайна === У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] многія з бежанцаў-антыфранкістаў ахвотна далучыліся да барацьбы Савецкага Саюза з Германіяй, уступаючы ў шэрагі [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] і партызанскіх фарміраванняў<ref name="партызаны"/>. У пачатку 1942 года разведчык і ветэран вайны ў Іспаніі [[Ілля Рыгоравіч Старынаў|Ілля Старынаў]] пачаў збіраць у [[Харкаў|Харкаве]] ([[Украінская ССР]]) вопытных рэспубліканцаў, якіх планаваў прыцягнуць да дыверсійнай дзейнасці. Да яго далучыўся Дамінга Унгрыа, а з ім і яшчэ два дзесяткі іспанцаў. На тэрыторыі [[Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)|акупаванай БССР]] базавым партызанскім падраздзяленнем для дзейнасці рэспубліканцаў стаў філіял вучэбна-аператыўнага цэнтра пры Паўночна-заходняй групе ЦК КП(б)Б. Яго стварылі пры [[4-я ўдарная армія|4-й ударнай арміі]] [[Калінінскі фронт|Калінінскага фронту]]. Начальнікам цэнтра прызначылі капітана-разведчыка Сцяпана Казанцава. У канцы мая 1942 года ў распараджэнне Казанцава па загадзе Старынава прыбыла група з 18 іспанцаў<ref name="партызаны"/>. Камандзірам атрада быў ураджэнец Барселоны ''Франсіска Гаспар Тарус'' (у гады грамадзянскай — пілот знішчальніка), які пазней за свае баявыя заслугі атрымаў званне Героя Савецкага Саюза. Яго група дзейнічала ў раёне чыгункі Віцебск—Полацк, дзе іспанцамі было пушчана пад адхон 6 эшалонаў разам з паравозамі і знішчына 48 вагонаў<ref name="партызаны"/>. Іншым бачным дыверсантам-рэспубліканцам быў ''Мігель Баскуньяна Санчэс''. Яго падраздзяленне праводзіла падрывы на чыгунцы Віцебск—Смаленск і мінсваоа тэрыторыю ў раёне шашэйнай дарогі [[Усвяты]]—[[Невель (горад)|Невель]]. Тут 17 чэрвеня 1942 года на мяжы [[Віцебская вобласць|Віцебскай]] і [[Пскоўская вобласць|Пскоўская]] абласцей група ў выніку няправільнай устаноўкі зарада страціла аднаго са сваіх байцоў — ''Хуана Гомеса'', для якога гэта была першая вылазка<ref name="партызаны"/>. З [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|беларускімі партызанамі]] ў іспанцаў не заўсёды меліся добрыя адносіны. Шмат у чым канфлікты былі выкліканыя цяжкімі ўмовамі жыцця ў лясах і пастаянным стрэсам, а таксама розніцай менталітэтаў. Характэрным быў выпадак 2 верасня 1942 года, калі атрады Асобай беларускай брыгады выйшлі на аперацыю па паралізацыі руху на чыгунцы Віцебск—Полацк. За падрыў эшалона на адным з участкаў адказваў атрад ''Амадэа Трыльа Дыяса'' (закінуты ў БССР 21 чэрвеня), аднак выбухоўка не спрацавала. Рэспубліканца паспрабавалі абвінаваціць у правале аперацыі. Тым не меньш, усё абышлося<ref name="партызаны"/>. Былі канфлікты з беларусамі і ў іншага рэспубліканца — ''Мануэля Руіса'', які ваяваў у брыгадзе [[Мінай Піліпавіч Шмыроў|Міная Шмырова]]. Адной з прычын стала ежа. Іспанцы не звыклі да мясцовых умоў жыцця, звычаяў харчавання, часам ўпадалі ў [[дэпрэсія|дэпрэсію]], станавіліся замкнёнымі<ref name="партызаны"/>. Аднак у цэлым дзейнасць іспанскіх дыверсантаў у Паўночна-ўсходняй Беларусі камандаванне прызнала паспяховай. Многія з рэспубліканцаў да канца 42-га пакінулі БССР і былі перанакіраваны ў іншыя месцы<ref name="партызаны">''Кандидаты исторических наук Вадим Гигин и Анатолий Великий.'' [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения.</ref>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Іспаніі]] 8fmhxfqqlw2ft4icn1jn4q52qafhpq4 4186874 4186873 2022-08-14T20:18:34Z DBatura 73587 /* Пасля 1939 года */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфе|Зелік Ёфе]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Аляскандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа». Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] твораў рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе саабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. == Пасля 1939 года == Грамадзянская вайна ў Іспаніі скончылася вясной 1939 года падзеннем Рэспублікі. Нацыяналісты стварылі [[аднапартыйная сістэма|аднапартыйную]] [[Аўтарытарызм|аўтарытарную]] дзяржаву пад фактычна абсалютным кіраўніцтвам Франка. Смерць кіраўніка дзяржавы ў 1975-м дазволіла змяніць бягучае становішча спраў. У краіне ўсталявалася [[канстытуцыйная манархія]]. === Ветэраны інтэрбрыгад === Жыхары Заходняй Беларусі, якія прайшлі вайну праз інтэрбрыгады, былі пазбаўлены магчымасці вярнуцца на радзіму: у адпаведнасці з Законам аб грамадзянстве 1920 года, які забараняў грамадзянам Польскай Рэспублікі службу ў замежных войсках без дазволу польскіх уладаў, яны аўтаматычна гублялі польскае грамадзянства. Яшчэ 11 снежня 1936 года ў «Маніторы Польскім» было апублікавана афіцыйнае папярэджанне уладаў, дзе пагражалася пазбаўленнем грамадзянства ўдзельнікам вайны ў Іспаніі. Распараджэнне міністра ўнутраных спраў ад 26 лютага 1938 года распаўсюдзіла дзеянне гэтага правіла на ўсіх польскіх камбатантаў у Іспаніі<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19380160114 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 lutego 1938 r. o zmianie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 1920 r. w przedmiocie wykonania ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.]</ref>. Заходнія беларусы былі вымушаныя застацца за мяжой. Многія аселі ў краінах, дзе яшчэ да вайны знаходзіліся на заробках, як, напрыклад, Аргенціна<ref name="Аргентина"/><ref name="Кудрыцкi"/>. === Вялікая Айчынная вайна === У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] многія з бежанцаў-антыфранкістаў ахвотна далучыліся да барацьбы Савецкага Саюза з Германіяй, уступаючы ў шэрагі [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] і партызанскіх фарміраванняў<ref name="партызаны"/>. У пачатку 1942 года разведчык і ветэран вайны ў Іспаніі [[Ілля Рыгоравіч Старынаў|Ілля Старынаў]] пачаў збіраць у [[Харкаў|Харкаве]] ([[Украінская ССР]]) вопытных рэспубліканцаў, якіх планаваў прыцягнуць да дыверсійнай дзейнасці. Да яго далучыўся Дамінга Унгрыа, а з ім і яшчэ два дзесяткі іспанцаў. На тэрыторыі [[Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)|акупаванай БССР]] базавым партызанскім падраздзяленнем для дзейнасці рэспубліканцаў стаў філіял вучэбна-аператыўнага цэнтра пры Паўночна-заходняй групе ЦК КП(б)Б. Яго стварылі пры [[4-я ўдарная армія|4-й ударнай арміі]] [[Калінінскі фронт|Калінінскага фронту]]. Начальнікам цэнтра прызначылі капітана-разведчыка Сцяпана Казанцава. У канцы мая 1942 года ў распараджэнне Казанцава па загадзе Старынава прыбыла група з 18 іспанцаў<ref name="партызаны"/>. Камандзірам атрада быў ураджэнец Барселоны ''Франсіска Гаспар Тарус'' (у гады грамадзянскай — пілот знішчальніка), які пазней за свае баявыя заслугі атрымаў званне Героя Савецкага Саюза. Яго група дзейнічала ў раёне чыгункі Віцебск—Полацк, дзе іспанцамі было пушчана пад адхон 6 эшалонаў разам з паравозамі і знішчына 48 вагонаў<ref name="партызаны"/>. Іншым бачным дыверсантам-рэспубліканцам быў ''Мігель Баскуньяна Санчэс''. Яго падраздзяленне праводзіла падрывы на чыгунцы Віцебск—Смаленск і мінсваоа тэрыторыю ў раёне шашэйнай дарогі [[Усвяты]]—[[Невель (горад)|Невель]]. Тут 17 чэрвеня 1942 года на мяжы [[Віцебская вобласць|Віцебскай]] і [[Пскоўская вобласць|Пскоўская]] абласцей група ў выніку няправільнай устаноўкі зарада страціла аднаго са сваіх байцоў — ''Хуана Гомеса'', для якога гэта была першая вылазка<ref name="партызаны"/>. З [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|беларускімі партызанамі]] ў іспанцаў не заўсёды меліся добрыя адносіны. Шмат у чым канфлікты былі выкліканыя цяжкімі ўмовамі жыцця ў лясах і пастаянным стрэсам, а таксама розніцай менталітэтаў. Характэрным быў выпадак 2 верасня 1942 года, калі атрады Асобай беларускай брыгады выйшлі на аперацыю па паралізацыі руху на чыгунцы Віцебск—Полацк. За падрыў эшалона на адным з участкаў адказваў атрад ''Амадэа Трыльа Дыяса'' (закінуты ў БССР 21 чэрвеня), аднак выбухоўка не спрацавала. Рэспубліканца паспрабавалі абвінаваціць у правале аперацыі. Тым не меньш, усё абышлося<ref name="партызаны"/>. Былі канфлікты з беларусамі і ў іншага рэспубліканца — ''Мануэля Руіса'', які ваяваў у брыгадзе [[Мінай Піліпавіч Шмыроў|Міная Шмырова]]. Адной з прычын стала ежа. Іспанцы не звыклі да мясцовых умоў жыцця, звычаяў харчавання, часам ўпадалі ў [[дэпрэсія|дэпрэсію]], станавіліся замкнёнымі<ref name="партызаны"/>. Аднак у цэлым дзейнасць іспанскіх дыверсантаў у Паўночна-ўсходняй Беларусі камандаванне прызнала паспяховай. Многія з рэспубліканцаў да канца 42-га пакінулі БССР і былі перанакіраваны ў іншыя месцы<ref name="партызаны">''Кандидаты исторических наук Вадим Гигин и Анатолий Великий.'' [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения.</ref>. ==Літаратура і крыніцы== * Воронкова И.Ю., Беларусь и война в Испании (1936–1939) / И.Ю.Воронкова; НАН Беларуси, Институт истории. – Минск: Белорусская наука, 2009. – 159 с. * {{артыкул|аўтар= Ирина Воронкова. |загаловак=Первая схватка с фашизмом |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= журнал|месца= |выдавецтва= |год= 2016|выпуск= |том= |нумар= 6|старонкі= 82—89|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138. * Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120. * {{артыкул|аўтар= Юрий Лобач. |загаловак=Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию |арыгінал= |спасылка=https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid |аўтар выдання= |выданне= Вечерний Бобруйск|тып= газета|месца= |выдавецтва= |год= 1 сентября 2016|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * {{артыкул|аўтар= Юрий Ушаков. |загаловак=И наши люди мужества полны... |арыгінал= |спасылка=https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni |аўтар выдання= |выданне= IMHOclub|тып= интерактивный портал|месца= |выдавецтва= |год= 1 апреля 2017|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Алексей Кудрицкий. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022. * Вадим Гигин и Анатолий Великий. [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения. == Каментарыі == {{Заўвагі|group=К}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * Юрий Борисёнок. [https://www.sb.by/articles/po-ulitse-selitskogo.html Он стал первым белорусом, удостоенным звания Героя Советского Союза] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 8 апреля 2022. * [https://voenhronika.ru/publ/grazhdanskaja_vojna_v_ispanii/ispanija_grazhdanskaja_vojna_komandirovka_v_stranu_x_belarus_2010_god/8-1-0-960 Испания, гражданская война - Командировка в страну X]. Документальный фильм 2010 года проекта «Обратный отсчёт» на телеканале ОНТ. [[Катэгорыя:Замежная ваенная інтэрвенцыя ў Іспаніі]] [[Катэгорыя:Войны Беларусі]] 72kedv3cdf5d5xbc1furee9wez9wvkz 4186894 4186874 2022-08-14T20:42:05Z DBatura 73587 /* Лётчыкі */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфэ|Зелік Ёфэ]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Аляскандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа». Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] твораў рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе саабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. == Пасля 1939 года == Грамадзянская вайна ў Іспаніі скончылася вясной 1939 года падзеннем Рэспублікі. Нацыяналісты стварылі [[аднапартыйная сістэма|аднапартыйную]] [[Аўтарытарызм|аўтарытарную]] дзяржаву пад фактычна абсалютным кіраўніцтвам Франка. Смерць кіраўніка дзяржавы ў 1975-м дазволіла змяніць бягучае становішча спраў. У краіне ўсталявалася [[канстытуцыйная манархія]]. === Ветэраны інтэрбрыгад === Жыхары Заходняй Беларусі, якія прайшлі вайну праз інтэрбрыгады, былі пазбаўлены магчымасці вярнуцца на радзіму: у адпаведнасці з Законам аб грамадзянстве 1920 года, які забараняў грамадзянам Польскай Рэспублікі службу ў замежных войсках без дазволу польскіх уладаў, яны аўтаматычна гублялі польскае грамадзянства. Яшчэ 11 снежня 1936 года ў «Маніторы Польскім» было апублікавана афіцыйнае папярэджанне уладаў, дзе пагражалася пазбаўленнем грамадзянства ўдзельнікам вайны ў Іспаніі. Распараджэнне міністра ўнутраных спраў ад 26 лютага 1938 года распаўсюдзіла дзеянне гэтага правіла на ўсіх польскіх камбатантаў у Іспаніі<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19380160114 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 lutego 1938 r. o zmianie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 1920 r. w przedmiocie wykonania ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.]</ref>. Заходнія беларусы былі вымушаныя застацца за мяжой. Многія аселі ў краінах, дзе яшчэ да вайны знаходзіліся на заробках, як, напрыклад, Аргенціна<ref name="Аргентина"/><ref name="Кудрыцкi"/>. === Вялікая Айчынная вайна === У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] многія з бежанцаў-антыфранкістаў ахвотна далучыліся да барацьбы Савецкага Саюза з Германіяй, уступаючы ў шэрагі [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] і партызанскіх фарміраванняў<ref name="партызаны"/>. У пачатку 1942 года разведчык і ветэран вайны ў Іспаніі [[Ілля Рыгоравіч Старынаў|Ілля Старынаў]] пачаў збіраць у [[Харкаў|Харкаве]] ([[Украінская ССР]]) вопытных рэспубліканцаў, якіх планаваў прыцягнуць да дыверсійнай дзейнасці. Да яго далучыўся Дамінга Унгрыа, а з ім і яшчэ два дзесяткі іспанцаў. На тэрыторыі [[Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)|акупаванай БССР]] базавым партызанскім падраздзяленнем для дзейнасці рэспубліканцаў стаў філіял вучэбна-аператыўнага цэнтра пры Паўночна-заходняй групе ЦК КП(б)Б. Яго стварылі пры [[4-я ўдарная армія|4-й ударнай арміі]] [[Калінінскі фронт|Калінінскага фронту]]. Начальнікам цэнтра прызначылі капітана-разведчыка Сцяпана Казанцава. У канцы мая 1942 года ў распараджэнне Казанцава па загадзе Старынава прыбыла група з 18 іспанцаў<ref name="партызаны"/>. Камандзірам атрада быў ураджэнец Барселоны ''Франсіска Гаспар Тарус'' (у гады грамадзянскай — пілот знішчальніка), які пазней за свае баявыя заслугі атрымаў званне Героя Савецкага Саюза. Яго група дзейнічала ў раёне чыгункі Віцебск—Полацк, дзе іспанцамі было пушчана пад адхон 6 эшалонаў разам з паравозамі і знішчына 48 вагонаў<ref name="партызаны"/>. Іншым бачным дыверсантам-рэспубліканцам быў ''Мігель Баскуньяна Санчэс''. Яго падраздзяленне праводзіла падрывы на чыгунцы Віцебск—Смаленск і мінсваоа тэрыторыю ў раёне шашэйнай дарогі [[Усвяты]]—[[Невель (горад)|Невель]]. Тут 17 чэрвеня 1942 года на мяжы [[Віцебская вобласць|Віцебскай]] і [[Пскоўская вобласць|Пскоўская]] абласцей група ў выніку няправільнай устаноўкі зарада страціла аднаго са сваіх байцоў — ''Хуана Гомеса'', для якога гэта была першая вылазка<ref name="партызаны"/>. З [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|беларускімі партызанамі]] ў іспанцаў не заўсёды меліся добрыя адносіны. Шмат у чым канфлікты былі выкліканыя цяжкімі ўмовамі жыцця ў лясах і пастаянным стрэсам, а таксама розніцай менталітэтаў. Характэрным быў выпадак 2 верасня 1942 года, калі атрады Асобай беларускай брыгады выйшлі на аперацыю па паралізацыі руху на чыгунцы Віцебск—Полацк. За падрыў эшалона на адным з участкаў адказваў атрад ''Амадэа Трыльа Дыяса'' (закінуты ў БССР 21 чэрвеня), аднак выбухоўка не спрацавала. Рэспубліканца паспрабавалі абвінаваціць у правале аперацыі. Тым не меньш, усё абышлося<ref name="партызаны"/>. Былі канфлікты з беларусамі і ў іншага рэспубліканца — ''Мануэля Руіса'', які ваяваў у брыгадзе [[Мінай Піліпавіч Шмыроў|Міная Шмырова]]. Адной з прычын стала ежа. Іспанцы не звыклі да мясцовых умоў жыцця, звычаяў харчавання, часам ўпадалі ў [[дэпрэсія|дэпрэсію]], станавіліся замкнёнымі<ref name="партызаны"/>. Аднак у цэлым дзейнасць іспанскіх дыверсантаў у Паўночна-ўсходняй Беларусі камандаванне прызнала паспяховай. Многія з рэспубліканцаў да канца 42-га пакінулі БССР і былі перанакіраваны ў іншыя месцы<ref name="партызаны">''Кандидаты исторических наук Вадим Гигин и Анатолий Великий.'' [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения.</ref>. ==Літаратура і крыніцы== * Воронкова И.Ю., Беларусь и война в Испании (1936–1939) / И.Ю.Воронкова; НАН Беларуси, Институт истории. – Минск: Белорусская наука, 2009. – 159 с. * {{артыкул|аўтар= Ирина Воронкова. |загаловак=Первая схватка с фашизмом |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= журнал|месца= |выдавецтва= |год= 2016|выпуск= |том= |нумар= 6|старонкі= 82—89|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138. * Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120. * {{артыкул|аўтар= Юрий Лобач. |загаловак=Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию |арыгінал= |спасылка=https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid |аўтар выдання= |выданне= Вечерний Бобруйск|тып= газета|месца= |выдавецтва= |год= 1 сентября 2016|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * {{артыкул|аўтар= Юрий Ушаков. |загаловак=И наши люди мужества полны... |арыгінал= |спасылка=https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni |аўтар выдання= |выданне= IMHOclub|тып= интерактивный портал|месца= |выдавецтва= |год= 1 апреля 2017|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Алексей Кудрицкий. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022. * Вадим Гигин и Анатолий Великий. [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения. == Каментарыі == {{Заўвагі|group=К}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * Юрий Борисёнок. [https://www.sb.by/articles/po-ulitse-selitskogo.html Он стал первым белорусом, удостоенным звания Героя Советского Союза] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 8 апреля 2022. * [https://voenhronika.ru/publ/grazhdanskaja_vojna_v_ispanii/ispanija_grazhdanskaja_vojna_komandirovka_v_stranu_x_belarus_2010_god/8-1-0-960 Испания, гражданская война - Командировка в страну X]. Документальный фильм 2010 года проекта «Обратный отсчёт» на телеканале ОНТ. [[Катэгорыя:Замежная ваенная інтэрвенцыя ў Іспаніі]] [[Катэгорыя:Войны Беларусі]] 7f4s4k8cb21sxdq9ey0d5vctnbjt9yz 4187048 4186894 2022-08-15T07:15:32Z DBatura 73587 /* Пасля 1939 года */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфэ|Зелік Ёфэ]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. [[File:Сергей Иванович Грицевец.jpg|thumb|С. Грыцавец у 1939 годзе.]] У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Аляскандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа». Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] твораў рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе саабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. == Пасля 1939 года == {{У планах}} Грамадзянская вайна ў Іспаніі скончылася вясной 1939 года падзеннем Рэспублікі. Нацыяналісты стварылі [[аднапартыйная сістэма|аднапартыйную]] [[Аўтарытарызм|аўтарытарную]] дзяржаву пад фактычна абсалютным кіраўніцтвам Франка. Смерць кіраўніка дзяржавы ў 1975-м дазволіла змяніць бягучае становішча спраў. У краіне ўсталявалася [[канстытуцыйная манархія]]. === Ветэраны інтэрбрыгад === Жыхары Заходняй Беларусі, якія прайшлі вайну праз інтэрбрыгады, былі пазбаўлены магчымасці вярнуцца на радзіму: у адпаведнасці з Законам аб грамадзянстве 1920 года, які забараняў грамадзянам Польскай Рэспублікі службу ў замежных войсках без дазволу польскіх уладаў, яны аўтаматычна гублялі польскае грамадзянства. Яшчэ 11 снежня 1936 года ў «Маніторы Польскім» было апублікавана афіцыйнае папярэджанне уладаў, дзе пагражалася пазбаўленнем грамадзянства ўдзельнікам вайны ў Іспаніі. Распараджэнне міністра ўнутраных спраў ад 26 лютага 1938 года распаўсюдзіла дзеянне гэтага правіла на ўсіх польскіх камбатантаў у Іспаніі<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19380160114 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 lutego 1938 r. o zmianie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 1920 r. w przedmiocie wykonania ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.]</ref>. Заходнія беларусы былі вымушаныя застацца за мяжой. Многія аселі ў краінах, дзе яшчэ да вайны знаходзіліся на заробках, як, напрыклад, Аргенціна<ref name="Аргентина"/><ref name="Кудрыцкi"/>. === Вялікая Айчынная вайна === У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] многія з бежанцаў-антыфранкістаў ахвотна далучыліся да барацьбы Савецкага Саюза з Германіяй, уступаючы ў шэрагі [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] і партызанскіх фарміраванняў<ref name="партызаны"/>. У пачатку 1942 года разведчык і ветэран вайны ў Іспаніі [[Ілля Рыгоравіч Старынаў|Ілля Старынаў]] пачаў збіраць у [[Харкаў|Харкаве]] ([[Украінская ССР]]) вопытных рэспубліканцаў, якіх планаваў прыцягнуць да дыверсійнай дзейнасці. Да яго далучыўся Дамінга Унгрыа, а з ім і яшчэ два дзесяткі іспанцаў. На тэрыторыі [[Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)|акупаванай БССР]] базавым партызанскім падраздзяленнем для дзейнасці рэспубліканцаў стаў філіял вучэбна-аператыўнага цэнтра пры Паўночна-заходняй групе ЦК КП(б)Б. Яго стварылі пры [[4-я ўдарная армія|4-й ударнай арміі]] [[Калінінскі фронт|Калінінскага фронту]]. Начальнікам цэнтра прызначылі капітана-разведчыка Сцяпана Казанцава. У канцы мая 1942 года ў распараджэнне Казанцава па загадзе Старынава прыбыла група з 18 іспанцаў<ref name="партызаны"/>. Камандзірам атрада быў ураджэнец Барселоны ''Франсіска Гаспар Тарус'' (у гады грамадзянскай — пілот знішчальніка), які пазней за свае баявыя заслугі атрымаў званне Героя Савецкага Саюза. Яго група дзейнічала ў раёне чыгункі Віцебск—Полацк, дзе іспанцамі было пушчана пад адхон 6 эшалонаў разам з паравозамі і знішчына 48 вагонаў<ref name="партызаны"/>. Іншым бачным дыверсантам-рэспубліканцам быў ''Мігель Баскуньяна Санчэс''. Яго падраздзяленне праводзіла падрывы на чыгунцы Віцебск—Смаленск і мінсваоа тэрыторыю ў раёне шашэйнай дарогі [[Усвяты]]—[[Невель (горад)|Невель]]. Тут 17 чэрвеня 1942 года на мяжы [[Віцебская вобласць|Віцебскай]] і [[Пскоўская вобласць|Пскоўская]] абласцей група ў выніку няправільнай устаноўкі зарада страціла аднаго са сваіх байцоў — ''Хуана Гомеса'', для якога гэта была першая вылазка<ref name="партызаны"/>. З [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|беларускімі партызанамі]] ў іспанцаў не заўсёды меліся добрыя адносіны. Шмат у чым канфлікты былі выкліканыя цяжкімі ўмовамі жыцця ў лясах і пастаянным стрэсам, а таксама розніцай менталітэтаў. Характэрным быў выпадак 2 верасня 1942 года, калі атрады Асобай беларускай брыгады выйшлі на аперацыю па паралізацыі руху на чыгунцы Віцебск—Полацк. За падрыў эшалона на адным з участкаў адказваў атрад ''Амадэа Трыльа Дыяса'' (закінуты ў БССР 21 чэрвеня), аднак выбухоўка не спрацавала. Рэспубліканца паспрабавалі абвінаваціць у правале аперацыі. Тым не меньш, усё абышлося<ref name="партызаны"/>. Былі канфлікты з беларусамі і ў іншага рэспубліканца — ''Мануэля Руіса'', які ваяваў у брыгадзе [[Мінай Піліпавіч Шмыроў|Міная Шмырова]]. Адной з прычын стала ежа. Іспанцы не звыклі да мясцовых умоў жыцця, звычаяў харчавання, часам ўпадалі ў [[дэпрэсія|дэпрэсію]], станавіліся замкнёнымі<ref name="партызаны"/>. Аднак у цэлым дзейнасць іспанскіх дыверсантаў у Паўночна-ўсходняй Беларусі камандаванне прызнала паспяховай. Многія з рэспубліканцаў да канца 42-га пакінулі БССР і былі перанакіраваны ў іншыя месцы<ref name="партызаны">''Кандидаты исторических наук Вадим Гигин и Анатолий Великий.'' [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения.</ref>. ==Літаратура і крыніцы== * Воронкова И.Ю., Беларусь и война в Испании (1936–1939) / И.Ю.Воронкова; НАН Беларуси, Институт истории. – Минск: Белорусская наука, 2009. – 159 с. * {{артыкул|аўтар= Ирина Воронкова. |загаловак=Первая схватка с фашизмом |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= журнал|месца= |выдавецтва= |год= 2016|выпуск= |том= |нумар= 6|старонкі= 82—89|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138. * Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120. * {{артыкул|аўтар= Юрий Лобач. |загаловак=Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию |арыгінал= |спасылка=https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid |аўтар выдання= |выданне= Вечерний Бобруйск|тып= газета|месца= |выдавецтва= |год= 1 сентября 2016|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * {{артыкул|аўтар= Юрий Ушаков. |загаловак=И наши люди мужества полны... |арыгінал= |спасылка=https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni |аўтар выдання= |выданне= IMHOclub|тып= интерактивный портал|месца= |выдавецтва= |год= 1 апреля 2017|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Алексей Кудрицкий. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022. * Вадим Гигин и Анатолий Великий. [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения. == Каментарыі == {{Заўвагі|group=К}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * Юрий Борисёнок. [https://www.sb.by/articles/po-ulitse-selitskogo.html Он стал первым белорусом, удостоенным звания Героя Советского Союза] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 8 апреля 2022. * [https://voenhronika.ru/publ/grazhdanskaja_vojna_v_ispanii/ispanija_grazhdanskaja_vojna_komandirovka_v_stranu_x_belarus_2010_god/8-1-0-960 Испания, гражданская война - Командировка в страну X]. Документальный фильм 2010 года проекта «Обратный отсчёт» на телеканале ОНТ. [[Катэгорыя:Замежная ваенная інтэрвенцыя ў Іспаніі]] [[Катэгорыя:Войны Беларусі]] 88az1kbre6blvkx94dx3yt9zl9yx48r 4187105 4187048 2022-08-15T08:37:03Z DBatura 73587 wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} [[File:The Soviet Union 1969 CPA 3800 stamp (Sergey Gritsevets and Fighter Planes) cancelled.jpg|thumb|300px|Удзельнік вайны, двойчы Герой Савецкага Саюза С. І. Грыцавец на паштовай марцы.]] {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. За заслугі ва ўзброеным канфлікце пяць ўраджэнцаў Беларусі былі ўдастоены звання [[Герой Савецкага Саюза|Героя Савецкага Саюза]]<ref name="lvdrus.ru">[http://www.lvdrus.ru/maind/130121151847.html Советские военные советники и специалисты в Испании (1936—1939 гг.)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131020220530/http://www.lvdrus.ru/maind/130121151847.html |date=20 кастрычніка 2013 }} / интернет-сайт региональной общественной организации «Лига Военных Дипломатов»</ref><ref name="orel-region.ru">[http://orel-region.ru/victory/memory/2_02.html Интернациональная военная помощь Испании (1936—1939)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131031004413/http://orel-region.ru/victory/memory/2_02.html |date=31 кастрычніка 2013 }} // «Память Земли Орловской»</ref>, з якіх 4 — [[беларусы|этнічныя беларусы]] ([[Фёдар Кузьміч Каўроў|Ф. К. Каўроў]], [[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|П. Е. Купрыянаў]], [[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Г. М. Склязнёў]], [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|С. І. Грыцавец]]), 1 — [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]] ([[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|М. А. Сяліцкі]])<ref>Гл. [[Спіс Герояў Савецкага Саюза (Беларусь)]]</ref>. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфэ|Зелік Ёфэ]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. [[File:Polikarpov I-16 with spanish republican markings.jpg|thumb|Самалёт І-16. Падобны выкарыстоўваўся 83-й бранскай знішчальнай брыгадай.]] У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Аляскандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа». Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] твораў рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе саабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. == Пасля 1939 года == {{У планах}} Грамадзянская вайна ў Іспаніі скончылася вясной 1939 года падзеннем Рэспублікі. Нацыяналісты стварылі [[аднапартыйная сістэма|аднапартыйную]] [[Аўтарытарызм|аўтарытарную]] дзяржаву пад фактычна абсалютным кіраўніцтвам Франка. Смерць кіраўніка дзяржавы ў 1975-м дазволіла змяніць бягучае становішча спраў. У краіне ўсталявалася [[канстытуцыйная манархія]]. === Ветэраны інтэрбрыгад === Жыхары Заходняй Беларусі, якія прайшлі вайну праз інтэрбрыгады, былі пазбаўлены магчымасці вярнуцца на радзіму: у адпаведнасці з Законам аб грамадзянстве 1920 года, які забараняў грамадзянам Польскай Рэспублікі службу ў замежных войсках без дазволу польскіх уладаў, яны аўтаматычна гублялі польскае грамадзянства. Яшчэ 11 снежня 1936 года ў «Маніторы Польскім» было апублікавана афіцыйнае папярэджанне уладаў, дзе пагражалася пазбаўленнем грамадзянства ўдзельнікам вайны ў Іспаніі. Распараджэнне міністра ўнутраных спраў ад 26 лютага 1938 года распаўсюдзіла дзеянне гэтага правіла на ўсіх польскіх камбатантаў у Іспаніі<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19380160114 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 lutego 1938 r. o zmianie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 1920 r. w przedmiocie wykonania ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.]</ref>. Заходнія беларусы былі вымушаныя застацца за мяжой. Многія аселі ў краінах, дзе яшчэ да вайны знаходзіліся на заробках, як, напрыклад, Аргенціна<ref name="Аргентина"/><ref name="Кудрыцкi"/>. === Вялікая Айчынная вайна === У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] многія з бежанцаў-антыфранкістаў ахвотна далучыліся да барацьбы Савецкага Саюза з Германіяй, уступаючы ў шэрагі [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] і партызанскіх фарміраванняў<ref name="партызаны"/>. У пачатку 1942 года разведчык і ветэран вайны ў Іспаніі [[Ілля Рыгоравіч Старынаў|Ілля Старынаў]] пачаў збіраць у [[Харкаў|Харкаве]] ([[Украінская ССР]]) вопытных рэспубліканцаў, якіх планаваў прыцягнуць да дыверсійнай дзейнасці. Да яго далучыўся Дамінга Унгрыа, а з ім і яшчэ два дзесяткі іспанцаў. На тэрыторыі [[Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)|акупаванай БССР]] базавым партызанскім падраздзяленнем для дзейнасці рэспубліканцаў стаў філіял вучэбна-аператыўнага цэнтра пры Паўночна-заходняй групе ЦК КП(б)Б. Яго стварылі пры [[4-я ўдарная армія|4-й ударнай арміі]] [[Калінінскі фронт|Калінінскага фронту]]. Начальнікам цэнтра прызначылі капітана-разведчыка Сцяпана Казанцава. У канцы мая 1942 года ў распараджэнне Казанцава па загадзе Старынава прыбыла група з 18 іспанцаў<ref name="партызаны"/>. Камандзірам атрада быў ураджэнец Барселоны ''Франсіска Гаспар Тарус'' (у гады грамадзянскай — пілот знішчальніка), які пазней за свае баявыя заслугі атрымаў званне Героя Савецкага Саюза. Яго група дзейнічала ў раёне чыгункі Віцебск—Полацк, дзе іспанцамі было пушчана пад адхон 6 эшалонаў разам з паравозамі і знішчына 48 вагонаў<ref name="партызаны"/>. Іншым бачным дыверсантам-рэспубліканцам быў ''Мігель Баскуньяна Санчэс''. Яго падраздзяленне праводзіла падрывы на чыгунцы Віцебск—Смаленск і мінсваоа тэрыторыю ў раёне шашэйнай дарогі [[Усвяты]]—[[Невель (горад)|Невель]]. Тут 17 чэрвеня 1942 года на мяжы [[Віцебская вобласць|Віцебскай]] і [[Пскоўская вобласць|Пскоўская]] абласцей група ў выніку няправільнай устаноўкі зарада страціла аднаго са сваіх байцоў — ''Хуана Гомеса'', для якога гэта была першая вылазка<ref name="партызаны"/>. З [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|беларускімі партызанамі]] ў іспанцаў не заўсёды меліся добрыя адносіны. Шмат у чым канфлікты былі выкліканыя цяжкімі ўмовамі жыцця ў лясах і пастаянным стрэсам, а таксама розніцай менталітэтаў. Характэрным быў выпадак 2 верасня 1942 года, калі атрады Асобай беларускай брыгады выйшлі на аперацыю па паралізацыі руху на чыгунцы Віцебск—Полацк. За падрыў эшалона на адным з участкаў адказваў атрад ''Амадэа Трыльа Дыяса'' (закінуты ў БССР 21 чэрвеня), аднак выбухоўка не спрацавала. Рэспубліканца паспрабавалі абвінаваціць у правале аперацыі. Тым не меньш, усё абышлося<ref name="партызаны"/>. Былі канфлікты з беларусамі і ў іншага рэспубліканца — ''Мануэля Руіса'', які ваяваў у брыгадзе [[Мінай Піліпавіч Шмыроў|Міная Шмырова]]. Адной з прычын стала ежа. Іспанцы не звыклі да мясцовых умоў жыцця, звычаяў харчавання, часам ўпадалі ў [[дэпрэсія|дэпрэсію]], станавіліся замкнёнымі<ref name="партызаны"/>. Аднак у цэлым дзейнасць іспанскіх дыверсантаў у Паўночна-ўсходняй Беларусі камандаванне прызнала паспяховай. Многія з рэспубліканцаў да канца 42-га пакінулі БССР і былі перанакіраваны ў іншыя месцы<ref name="партызаны">''Кандидаты исторических наук Вадим Гигин и Анатолий Великий.'' [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения.</ref>. ==Літаратура і крыніцы== * Воронкова И.Ю., Беларусь и война в Испании (1936–1939) / И.Ю.Воронкова; НАН Беларуси, Институт истории. – Минск: Белорусская наука, 2009. – 159 с. * {{артыкул|аўтар= Ирина Воронкова. |загаловак=Первая схватка с фашизмом |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= журнал|месца= |выдавецтва= |год= 2016|выпуск= |том= |нумар= 6|старонкі= 82—89|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138. * Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120. * {{артыкул|аўтар= Юрий Лобач. |загаловак=Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию |арыгінал= |спасылка=https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid |аўтар выдання= |выданне= Вечерний Бобруйск|тып= газета|месца= |выдавецтва= |год= 1 сентября 2016|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * {{артыкул|аўтар= Юрий Ушаков. |загаловак=И наши люди мужества полны... |арыгінал= |спасылка=https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni |аўтар выдання= |выданне= IMHOclub|тып= интерактивный портал|месца= |выдавецтва= |год= 1 апреля 2017|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Алексей Кудрицкий. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022. * Вадим Гигин и Анатолий Великий. [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения. == Каментарыі == {{Заўвагі|group=К}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * Юрий Борисёнок. [https://www.sb.by/articles/po-ulitse-selitskogo.html Он стал первым белорусом, удостоенным звания Героя Советского Союза] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 8 апреля 2022. * [https://voenhronika.ru/publ/grazhdanskaja_vojna_v_ispanii/ispanija_grazhdanskaja_vojna_komandirovka_v_stranu_x_belarus_2010_god/8-1-0-960 Испания, гражданская война - Командировка в страну X]. Документальный фильм 2010 года проекта «Обратный отсчёт» на телеканале ОНТ. [[Катэгорыя:Замежная ваенная інтэрвенцыя ў Іспаніі]] [[Катэгорыя:Войны Беларусі]] ehet61r9zl2yyjblsjwraalzbm4p7b9 4187107 4187105 2022-08-15T08:37:59Z DBatura 73587 wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} [[File:The Soviet Union 1969 CPA 3800 stamp (Sergey Gritsevets and Fighter Planes) cancelled.jpg|thumb|300px|Беларус, удзельнік вайны, двойчы Герой Савецкага Саюза С. І. Грыцавец на паштовай марцы.]] {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. За заслугі ва ўзброеным канфлікце пяць ўраджэнцаў Беларусі былі ўдастоены звання [[Герой Савецкага Саюза|Героя Савецкага Саюза]]<ref name="lvdrus.ru">[http://www.lvdrus.ru/maind/130121151847.html Советские военные советники и специалисты в Испании (1936—1939 гг.)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131020220530/http://www.lvdrus.ru/maind/130121151847.html |date=20 кастрычніка 2013 }} / интернет-сайт региональной общественной организации «Лига Военных Дипломатов»</ref><ref name="orel-region.ru">[http://orel-region.ru/victory/memory/2_02.html Интернациональная военная помощь Испании (1936—1939)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131031004413/http://orel-region.ru/victory/memory/2_02.html |date=31 кастрычніка 2013 }} // «Память Земли Орловской»</ref>, з якіх 4 — [[беларусы|этнічныя беларусы]] ([[Фёдар Кузьміч Каўроў|Ф. К. Каўроў]], [[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|П. Е. Купрыянаў]], [[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Г. М. Склязнёў]], [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|С. І. Грыцавец]]), 1 — [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]] ([[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|М. А. Сяліцкі]])<ref>Гл. [[Спіс Герояў Савецкага Саюза (Беларусь)]]</ref>. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Ёфэ|Зелік Ёфэ]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. [[File:Polikarpov I-16 with spanish republican markings.jpg|thumb|Самалёт І-16. Падобны выкарыстоўваўся 83-й бранскай знішчальнай брыгадай.]] У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Аляскандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа». Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] твораў рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе саабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. == Пасля 1939 года == {{У планах}} Грамадзянская вайна ў Іспаніі скончылася вясной 1939 года падзеннем Рэспублікі. Нацыяналісты стварылі [[аднапартыйная сістэма|аднапартыйную]] [[Аўтарытарызм|аўтарытарную]] дзяржаву пад фактычна абсалютным кіраўніцтвам Франка. Смерць кіраўніка дзяржавы ў 1975-м дазволіла змяніць бягучае становішча спраў. У краіне ўсталявалася [[канстытуцыйная манархія]]. === Ветэраны інтэрбрыгад === Жыхары Заходняй Беларусі, якія прайшлі вайну праз інтэрбрыгады, былі пазбаўлены магчымасці вярнуцца на радзіму: у адпаведнасці з Законам аб грамадзянстве 1920 года, які забараняў грамадзянам Польскай Рэспублікі службу ў замежных войсках без дазволу польскіх уладаў, яны аўтаматычна гублялі польскае грамадзянства. Яшчэ 11 снежня 1936 года ў «Маніторы Польскім» было апублікавана афіцыйнае папярэджанне уладаў, дзе пагражалася пазбаўленнем грамадзянства ўдзельнікам вайны ў Іспаніі. Распараджэнне міністра ўнутраных спраў ад 26 лютага 1938 года распаўсюдзіла дзеянне гэтага правіла на ўсіх польскіх камбатантаў у Іспаніі<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19380160114 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 lutego 1938 r. o zmianie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 1920 r. w przedmiocie wykonania ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.]</ref>. Заходнія беларусы былі вымушаныя застацца за мяжой. Многія аселі ў краінах, дзе яшчэ да вайны знаходзіліся на заробках, як, напрыклад, Аргенціна<ref name="Аргентина"/><ref name="Кудрыцкi"/>. === Вялікая Айчынная вайна === У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] многія з бежанцаў-антыфранкістаў ахвотна далучыліся да барацьбы Савецкага Саюза з Германіяй, уступаючы ў шэрагі [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] і партызанскіх фарміраванняў<ref name="партызаны"/>. У пачатку 1942 года разведчык і ветэран вайны ў Іспаніі [[Ілля Рыгоравіч Старынаў|Ілля Старынаў]] пачаў збіраць у [[Харкаў|Харкаве]] ([[Украінская ССР]]) вопытных рэспубліканцаў, якіх планаваў прыцягнуць да дыверсійнай дзейнасці. Да яго далучыўся Дамінга Унгрыа, а з ім і яшчэ два дзесяткі іспанцаў. На тэрыторыі [[Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)|акупаванай БССР]] базавым партызанскім падраздзяленнем для дзейнасці рэспубліканцаў стаў філіял вучэбна-аператыўнага цэнтра пры Паўночна-заходняй групе ЦК КП(б)Б. Яго стварылі пры [[4-я ўдарная армія|4-й ударнай арміі]] [[Калінінскі фронт|Калінінскага фронту]]. Начальнікам цэнтра прызначылі капітана-разведчыка Сцяпана Казанцава. У канцы мая 1942 года ў распараджэнне Казанцава па загадзе Старынава прыбыла група з 18 іспанцаў<ref name="партызаны"/>. Камандзірам атрада быў ураджэнец Барселоны ''Франсіска Гаспар Тарус'' (у гады грамадзянскай — пілот знішчальніка), які пазней за свае баявыя заслугі атрымаў званне Героя Савецкага Саюза. Яго група дзейнічала ў раёне чыгункі Віцебск—Полацк, дзе іспанцамі было пушчана пад адхон 6 эшалонаў разам з паравозамі і знішчына 48 вагонаў<ref name="партызаны"/>. Іншым бачным дыверсантам-рэспубліканцам быў ''Мігель Баскуньяна Санчэс''. Яго падраздзяленне праводзіла падрывы на чыгунцы Віцебск—Смаленск і мінсваоа тэрыторыю ў раёне шашэйнай дарогі [[Усвяты]]—[[Невель (горад)|Невель]]. Тут 17 чэрвеня 1942 года на мяжы [[Віцебская вобласць|Віцебскай]] і [[Пскоўская вобласць|Пскоўская]] абласцей група ў выніку няправільнай устаноўкі зарада страціла аднаго са сваіх байцоў — ''Хуана Гомеса'', для якога гэта была першая вылазка<ref name="партызаны"/>. З [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|беларускімі партызанамі]] ў іспанцаў не заўсёды меліся добрыя адносіны. Шмат у чым канфлікты былі выкліканыя цяжкімі ўмовамі жыцця ў лясах і пастаянным стрэсам, а таксама розніцай менталітэтаў. Характэрным быў выпадак 2 верасня 1942 года, калі атрады Асобай беларускай брыгады выйшлі на аперацыю па паралізацыі руху на чыгунцы Віцебск—Полацк. За падрыў эшалона на адным з участкаў адказваў атрад ''Амадэа Трыльа Дыяса'' (закінуты ў БССР 21 чэрвеня), аднак выбухоўка не спрацавала. Рэспубліканца паспрабавалі абвінаваціць у правале аперацыі. Тым не меньш, усё абышлося<ref name="партызаны"/>. Былі канфлікты з беларусамі і ў іншага рэспубліканца — ''Мануэля Руіса'', які ваяваў у брыгадзе [[Мінай Піліпавіч Шмыроў|Міная Шмырова]]. Адной з прычын стала ежа. Іспанцы не звыклі да мясцовых умоў жыцця, звычаяў харчавання, часам ўпадалі ў [[дэпрэсія|дэпрэсію]], станавіліся замкнёнымі<ref name="партызаны"/>. Аднак у цэлым дзейнасць іспанскіх дыверсантаў у Паўночна-ўсходняй Беларусі камандаванне прызнала паспяховай. Многія з рэспубліканцаў да канца 42-га пакінулі БССР і былі перанакіраваны ў іншыя месцы<ref name="партызаны">''Кандидаты исторических наук Вадим Гигин и Анатолий Великий.'' [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения.</ref>. ==Літаратура і крыніцы== * Воронкова И.Ю., Беларусь и война в Испании (1936–1939) / И.Ю.Воронкова; НАН Беларуси, Институт истории. – Минск: Белорусская наука, 2009. – 159 с. * {{артыкул|аўтар= Ирина Воронкова. |загаловак=Первая схватка с фашизмом |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= журнал|месца= |выдавецтва= |год= 2016|выпуск= |том= |нумар= 6|старонкі= 82—89|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138. * Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120. * {{артыкул|аўтар= Юрий Лобач. |загаловак=Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию |арыгінал= |спасылка=https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid |аўтар выдання= |выданне= Вечерний Бобруйск|тып= газета|месца= |выдавецтва= |год= 1 сентября 2016|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * {{артыкул|аўтар= Юрий Ушаков. |загаловак=И наши люди мужества полны... |арыгінал= |спасылка=https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni |аўтар выдання= |выданне= IMHOclub|тып= интерактивный портал|месца= |выдавецтва= |год= 1 апреля 2017|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Алексей Кудрицкий. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022. * Вадим Гигин и Анатолий Великий. [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения. == Каментарыі == {{Заўвагі|group=К}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * Юрий Борисёнок. [https://www.sb.by/articles/po-ulitse-selitskogo.html Он стал первым белорусом, удостоенным звания Героя Советского Союза] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 8 апреля 2022. * [https://voenhronika.ru/publ/grazhdanskaja_vojna_v_ispanii/ispanija_grazhdanskaja_vojna_komandirovka_v_stranu_x_belarus_2010_god/8-1-0-960 Испания, гражданская война - Командировка в страну X]. Документальный фильм 2010 года проекта «Обратный отсчёт» на телеканале ОНТ. [[Катэгорыя:Замежная ваенная інтэрвенцыя ў Іспаніі]] [[Катэгорыя:Войны Беларусі]] n23m6ddwf5hwqpv9ybfe775hs9rvsyq 4187108 4187107 2022-08-15T08:38:27Z DBatura 73587 /* Лётчыкі */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} [[File:The Soviet Union 1969 CPA 3800 stamp (Sergey Gritsevets and Fighter Planes) cancelled.jpg|thumb|300px|Беларус, удзельнік вайны, двойчы Герой Савецкага Саюза С. І. Грыцавец на паштовай марцы.]] {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. За заслугі ва ўзброеным канфлікце пяць ўраджэнцаў Беларусі былі ўдастоены звання [[Герой Савецкага Саюза|Героя Савецкага Саюза]]<ref name="lvdrus.ru">[http://www.lvdrus.ru/maind/130121151847.html Советские военные советники и специалисты в Испании (1936—1939 гг.)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131020220530/http://www.lvdrus.ru/maind/130121151847.html |date=20 кастрычніка 2013 }} / интернет-сайт региональной общественной организации «Лига Военных Дипломатов»</ref><ref name="orel-region.ru">[http://orel-region.ru/victory/memory/2_02.html Интернациональная военная помощь Испании (1936—1939)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131031004413/http://orel-region.ru/victory/memory/2_02.html |date=31 кастрычніка 2013 }} // «Память Земли Орловской»</ref>, з якіх 4 — [[беларусы|этнічныя беларусы]] ([[Фёдар Кузьміч Каўроў|Ф. К. Каўроў]], [[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|П. Е. Купрыянаў]], [[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Г. М. Склязнёў]], [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|С. І. Грыцавец]]), 1 — [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]] ([[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|М. А. Сяліцкі]])<ref>Гл. [[Спіс Герояў Савецкага Саюза (Беларусь)]]</ref>. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Іофэ|Зелік Іофэ]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. [[File:Polikarpov I-16 with spanish republican markings.jpg|thumb|Самалёт І-16. Падобны выкарыстоўваўся 83-й бранскай знішчальнай брыгадай.]] У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Аляскандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа». Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] твораў рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе саабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. == Пасля 1939 года == {{У планах}} Грамадзянская вайна ў Іспаніі скончылася вясной 1939 года падзеннем Рэспублікі. Нацыяналісты стварылі [[аднапартыйная сістэма|аднапартыйную]] [[Аўтарытарызм|аўтарытарную]] дзяржаву пад фактычна абсалютным кіраўніцтвам Франка. Смерць кіраўніка дзяржавы ў 1975-м дазволіла змяніць бягучае становішча спраў. У краіне ўсталявалася [[канстытуцыйная манархія]]. === Ветэраны інтэрбрыгад === Жыхары Заходняй Беларусі, якія прайшлі вайну праз інтэрбрыгады, былі пазбаўлены магчымасці вярнуцца на радзіму: у адпаведнасці з Законам аб грамадзянстве 1920 года, які забараняў грамадзянам Польскай Рэспублікі службу ў замежных войсках без дазволу польскіх уладаў, яны аўтаматычна гублялі польскае грамадзянства. Яшчэ 11 снежня 1936 года ў «Маніторы Польскім» было апублікавана афіцыйнае папярэджанне уладаў, дзе пагражалася пазбаўленнем грамадзянства ўдзельнікам вайны ў Іспаніі. Распараджэнне міністра ўнутраных спраў ад 26 лютага 1938 года распаўсюдзіла дзеянне гэтага правіла на ўсіх польскіх камбатантаў у Іспаніі<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19380160114 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 lutego 1938 r. o zmianie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 1920 r. w przedmiocie wykonania ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.]</ref>. Заходнія беларусы былі вымушаныя застацца за мяжой. Многія аселі ў краінах, дзе яшчэ да вайны знаходзіліся на заробках, як, напрыклад, Аргенціна<ref name="Аргентина"/><ref name="Кудрыцкi"/>. === Вялікая Айчынная вайна === У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] многія з бежанцаў-антыфранкістаў ахвотна далучыліся да барацьбы Савецкага Саюза з Германіяй, уступаючы ў шэрагі [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] і партызанскіх фарміраванняў<ref name="партызаны"/>. У пачатку 1942 года разведчык і ветэран вайны ў Іспаніі [[Ілля Рыгоравіч Старынаў|Ілля Старынаў]] пачаў збіраць у [[Харкаў|Харкаве]] ([[Украінская ССР]]) вопытных рэспубліканцаў, якіх планаваў прыцягнуць да дыверсійнай дзейнасці. Да яго далучыўся Дамінга Унгрыа, а з ім і яшчэ два дзесяткі іспанцаў. На тэрыторыі [[Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)|акупаванай БССР]] базавым партызанскім падраздзяленнем для дзейнасці рэспубліканцаў стаў філіял вучэбна-аператыўнага цэнтра пры Паўночна-заходняй групе ЦК КП(б)Б. Яго стварылі пры [[4-я ўдарная армія|4-й ударнай арміі]] [[Калінінскі фронт|Калінінскага фронту]]. Начальнікам цэнтра прызначылі капітана-разведчыка Сцяпана Казанцава. У канцы мая 1942 года ў распараджэнне Казанцава па загадзе Старынава прыбыла група з 18 іспанцаў<ref name="партызаны"/>. Камандзірам атрада быў ураджэнец Барселоны ''Франсіска Гаспар Тарус'' (у гады грамадзянскай — пілот знішчальніка), які пазней за свае баявыя заслугі атрымаў званне Героя Савецкага Саюза. Яго група дзейнічала ў раёне чыгункі Віцебск—Полацк, дзе іспанцамі было пушчана пад адхон 6 эшалонаў разам з паравозамі і знішчына 48 вагонаў<ref name="партызаны"/>. Іншым бачным дыверсантам-рэспубліканцам быў ''Мігель Баскуньяна Санчэс''. Яго падраздзяленне праводзіла падрывы на чыгунцы Віцебск—Смаленск і мінсваоа тэрыторыю ў раёне шашэйнай дарогі [[Усвяты]]—[[Невель (горад)|Невель]]. Тут 17 чэрвеня 1942 года на мяжы [[Віцебская вобласць|Віцебскай]] і [[Пскоўская вобласць|Пскоўская]] абласцей група ў выніку няправільнай устаноўкі зарада страціла аднаго са сваіх байцоў — ''Хуана Гомеса'', для якога гэта была першая вылазка<ref name="партызаны"/>. З [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|беларускімі партызанамі]] ў іспанцаў не заўсёды меліся добрыя адносіны. Шмат у чым канфлікты былі выкліканыя цяжкімі ўмовамі жыцця ў лясах і пастаянным стрэсам, а таксама розніцай менталітэтаў. Характэрным быў выпадак 2 верасня 1942 года, калі атрады Асобай беларускай брыгады выйшлі на аперацыю па паралізацыі руху на чыгунцы Віцебск—Полацк. За падрыў эшалона на адным з участкаў адказваў атрад ''Амадэа Трыльа Дыяса'' (закінуты ў БССР 21 чэрвеня), аднак выбухоўка не спрацавала. Рэспубліканца паспрабавалі абвінаваціць у правале аперацыі. Тым не меньш, усё абышлося<ref name="партызаны"/>. Былі канфлікты з беларусамі і ў іншага рэспубліканца — ''Мануэля Руіса'', які ваяваў у брыгадзе [[Мінай Піліпавіч Шмыроў|Міная Шмырова]]. Адной з прычын стала ежа. Іспанцы не звыклі да мясцовых умоў жыцця, звычаяў харчавання, часам ўпадалі ў [[дэпрэсія|дэпрэсію]], станавіліся замкнёнымі<ref name="партызаны"/>. Аднак у цэлым дзейнасць іспанскіх дыверсантаў у Паўночна-ўсходняй Беларусі камандаванне прызнала паспяховай. Многія з рэспубліканцаў да канца 42-га пакінулі БССР і былі перанакіраваны ў іншыя месцы<ref name="партызаны">''Кандидаты исторических наук Вадим Гигин и Анатолий Великий.'' [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения.</ref>. ==Літаратура і крыніцы== * Воронкова И.Ю., Беларусь и война в Испании (1936–1939) / И.Ю.Воронкова; НАН Беларуси, Институт истории. – Минск: Белорусская наука, 2009. – 159 с. * {{артыкул|аўтар= Ирина Воронкова. |загаловак=Первая схватка с фашизмом |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= журнал|месца= |выдавецтва= |год= 2016|выпуск= |том= |нумар= 6|старонкі= 82—89|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138. * Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120. * {{артыкул|аўтар= Юрий Лобач. |загаловак=Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию |арыгінал= |спасылка=https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid |аўтар выдання= |выданне= Вечерний Бобруйск|тып= газета|месца= |выдавецтва= |год= 1 сентября 2016|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * {{артыкул|аўтар= Юрий Ушаков. |загаловак=И наши люди мужества полны... |арыгінал= |спасылка=https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni |аўтар выдання= |выданне= IMHOclub|тып= интерактивный портал|месца= |выдавецтва= |год= 1 апреля 2017|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Алексей Кудрицкий. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022. * Вадим Гигин и Анатолий Великий. [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения. == Каментарыі == {{Заўвагі|group=К}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * Юрий Борисёнок. [https://www.sb.by/articles/po-ulitse-selitskogo.html Он стал первым белорусом, удостоенным звания Героя Советского Союза] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 8 апреля 2022. * [https://voenhronika.ru/publ/grazhdanskaja_vojna_v_ispanii/ispanija_grazhdanskaja_vojna_komandirovka_v_stranu_x_belarus_2010_god/8-1-0-960 Испания, гражданская война - Командировка в страну X]. Документальный фильм 2010 года проекта «Обратный отсчёт» на телеканале ОНТ. [[Катэгорыя:Замежная ваенная інтэрвенцыя ў Іспаніі]] [[Катэгорыя:Войны Беларусі]] hlh70k9dadkzbwfr9b8t536md3598e9 4187127 4187108 2022-08-15T09:01:45Z DBatura 73587 /* Мастацтва і культура */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} [[File:The Soviet Union 1969 CPA 3800 stamp (Sergey Gritsevets and Fighter Planes) cancelled.jpg|thumb|300px|Беларус, удзельнік вайны, двойчы Герой Савецкага Саюза С. І. Грыцавец на паштовай марцы.]] {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. За заслугі ва ўзброеным канфлікце пяць ўраджэнцаў Беларусі былі ўдастоены звання [[Герой Савецкага Саюза|Героя Савецкага Саюза]]<ref name="lvdrus.ru">[http://www.lvdrus.ru/maind/130121151847.html Советские военные советники и специалисты в Испании (1936—1939 гг.)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131020220530/http://www.lvdrus.ru/maind/130121151847.html |date=20 кастрычніка 2013 }} / интернет-сайт региональной общественной организации «Лига Военных Дипломатов»</ref><ref name="orel-region.ru">[http://orel-region.ru/victory/memory/2_02.html Интернациональная военная помощь Испании (1936—1939)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131031004413/http://orel-region.ru/victory/memory/2_02.html |date=31 кастрычніка 2013 }} // «Память Земли Орловской»</ref>, з якіх 4 — [[беларусы|этнічныя беларусы]] ([[Фёдар Кузьміч Каўроў|Ф. К. Каўроў]], [[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|П. Е. Купрыянаў]], [[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Г. М. Склязнёў]], [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|С. І. Грыцавец]]), 1 — [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]] ([[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|М. А. Сяліцкі]])<ref>Гл. [[Спіс Герояў Савецкага Саюза (Беларусь)]]</ref>. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў [[Сесенья]] і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?),[[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Іофэ|Зелік Іофэ]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. [[File:Polikarpov I-16 with spanish republican markings.jpg|thumb|Самалёт І-16. Падобны выкарыстоўваўся 83-й бранскай знішчальнай брыгадай.]] У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Аляскандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа». Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] твораў рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе свабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. == Пасля 1939 года == {{У планах}} Грамадзянская вайна ў Іспаніі скончылася вясной 1939 года падзеннем Рэспублікі. Нацыяналісты стварылі [[аднапартыйная сістэма|аднапартыйную]] [[Аўтарытарызм|аўтарытарную]] дзяржаву пад фактычна абсалютным кіраўніцтвам Франка. Смерць кіраўніка дзяржавы ў 1975-м дазволіла змяніць бягучае становішча спраў. У краіне ўсталявалася [[канстытуцыйная манархія]]. === Ветэраны інтэрбрыгад === Жыхары Заходняй Беларусі, якія прайшлі вайну праз інтэрбрыгады, былі пазбаўлены магчымасці вярнуцца на радзіму: у адпаведнасці з Законам аб грамадзянстве 1920 года, які забараняў грамадзянам Польскай Рэспублікі службу ў замежных войсках без дазволу польскіх уладаў, яны аўтаматычна гублялі польскае грамадзянства. Яшчэ 11 снежня 1936 года ў «Маніторы Польскім» было апублікавана афіцыйнае папярэджанне уладаў, дзе пагражалася пазбаўленнем грамадзянства ўдзельнікам вайны ў Іспаніі. Распараджэнне міністра ўнутраных спраў ад 26 лютага 1938 года распаўсюдзіла дзеянне гэтага правіла на ўсіх польскіх камбатантаў у Іспаніі<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19380160114 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 lutego 1938 r. o zmianie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 1920 r. w przedmiocie wykonania ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.]</ref>. Заходнія беларусы былі вымушаныя застацца за мяжой. Многія аселі ў краінах, дзе яшчэ да вайны знаходзіліся на заробках, як, напрыклад, Аргенціна<ref name="Аргентина"/><ref name="Кудрыцкi"/>. === Вялікая Айчынная вайна === У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] многія з бежанцаў-антыфранкістаў ахвотна далучыліся да барацьбы Савецкага Саюза з Германіяй, уступаючы ў шэрагі [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] і партызанскіх фарміраванняў<ref name="партызаны"/>. У пачатку 1942 года разведчык і ветэран вайны ў Іспаніі [[Ілля Рыгоравіч Старынаў|Ілля Старынаў]] пачаў збіраць у [[Харкаў|Харкаве]] ([[Украінская ССР]]) вопытных рэспубліканцаў, якіх планаваў прыцягнуць да дыверсійнай дзейнасці. Да яго далучыўся Дамінга Унгрыа, а з ім і яшчэ два дзесяткі іспанцаў. На тэрыторыі [[Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)|акупаванай БССР]] базавым партызанскім падраздзяленнем для дзейнасці рэспубліканцаў стаў філіял вучэбна-аператыўнага цэнтра пры Паўночна-заходняй групе ЦК КП(б)Б. Яго стварылі пры [[4-я ўдарная армія|4-й ударнай арміі]] [[Калінінскі фронт|Калінінскага фронту]]. Начальнікам цэнтра прызначылі капітана-разведчыка Сцяпана Казанцава. У канцы мая 1942 года ў распараджэнне Казанцава па загадзе Старынава прыбыла група з 18 іспанцаў<ref name="партызаны"/>. Камандзірам атрада быў ураджэнец Барселоны ''Франсіска Гаспар Тарус'' (у гады грамадзянскай — пілот знішчальніка), які пазней за свае баявыя заслугі атрымаў званне Героя Савецкага Саюза. Яго група дзейнічала ў раёне чыгункі Віцебск—Полацк, дзе іспанцамі было пушчана пад адхон 6 эшалонаў разам з паравозамі і знішчына 48 вагонаў<ref name="партызаны"/>. Іншым бачным дыверсантам-рэспубліканцам быў ''Мігель Баскуньяна Санчэс''. Яго падраздзяленне праводзіла падрывы на чыгунцы Віцебск—Смаленск і мінсваоа тэрыторыю ў раёне шашэйнай дарогі [[Усвяты]]—[[Невель (горад)|Невель]]. Тут 17 чэрвеня 1942 года на мяжы [[Віцебская вобласць|Віцебскай]] і [[Пскоўская вобласць|Пскоўская]] абласцей група ў выніку няправільнай устаноўкі зарада страціла аднаго са сваіх байцоў — ''Хуана Гомеса'', для якога гэта была першая вылазка<ref name="партызаны"/>. З [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|беларускімі партызанамі]] ў іспанцаў не заўсёды меліся добрыя адносіны. Шмат у чым канфлікты былі выкліканыя цяжкімі ўмовамі жыцця ў лясах і пастаянным стрэсам, а таксама розніцай менталітэтаў. Характэрным быў выпадак 2 верасня 1942 года, калі атрады Асобай беларускай брыгады выйшлі на аперацыю па паралізацыі руху на чыгунцы Віцебск—Полацк. За падрыў эшалона на адным з участкаў адказваў атрад ''Амадэа Трыльа Дыяса'' (закінуты ў БССР 21 чэрвеня), аднак выбухоўка не спрацавала. Рэспубліканца паспрабавалі абвінаваціць у правале аперацыі. Тым не меньш, усё абышлося<ref name="партызаны"/>. Былі канфлікты з беларусамі і ў іншага рэспубліканца — ''Мануэля Руіса'', які ваяваў у брыгадзе [[Мінай Піліпавіч Шмыроў|Міная Шмырова]]. Адной з прычын стала ежа. Іспанцы не звыклі да мясцовых умоў жыцця, звычаяў харчавання, часам ўпадалі ў [[дэпрэсія|дэпрэсію]], станавіліся замкнёнымі<ref name="партызаны"/>. Аднак у цэлым дзейнасць іспанскіх дыверсантаў у Паўночна-ўсходняй Беларусі камандаванне прызнала паспяховай. Многія з рэспубліканцаў да канца 42-га пакінулі БССР і былі перанакіраваны ў іншыя месцы<ref name="партызаны">''Кандидаты исторических наук Вадим Гигин и Анатолий Великий.'' [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения.</ref>. ==Літаратура і крыніцы== * Воронкова И.Ю., Беларусь и война в Испании (1936–1939) / И.Ю.Воронкова; НАН Беларуси, Институт истории. – Минск: Белорусская наука, 2009. – 159 с. * {{артыкул|аўтар= Ирина Воронкова. |загаловак=Первая схватка с фашизмом |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= журнал|месца= |выдавецтва= |год= 2016|выпуск= |том= |нумар= 6|старонкі= 82—89|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138. * Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120. * {{артыкул|аўтар= Юрий Лобач. |загаловак=Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию |арыгінал= |спасылка=https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid |аўтар выдання= |выданне= Вечерний Бобруйск|тып= газета|месца= |выдавецтва= |год= 1 сентября 2016|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * {{артыкул|аўтар= Юрий Ушаков. |загаловак=И наши люди мужества полны... |арыгінал= |спасылка=https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni |аўтар выдання= |выданне= IMHOclub|тып= интерактивный портал|месца= |выдавецтва= |год= 1 апреля 2017|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Алексей Кудрицкий. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022. * Вадим Гигин и Анатолий Великий. [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения. == Каментарыі == {{Заўвагі|group=К}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * Юрий Борисёнок. [https://www.sb.by/articles/po-ulitse-selitskogo.html Он стал первым белорусом, удостоенным звания Героя Советского Союза] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 8 апреля 2022. * [https://voenhronika.ru/publ/grazhdanskaja_vojna_v_ispanii/ispanija_grazhdanskaja_vojna_komandirovka_v_stranu_x_belarus_2010_god/8-1-0-960 Испания, гражданская война - Командировка в страну X]. Документальный фильм 2010 года проекта «Обратный отсчёт» на телеканале ОНТ. [[Катэгорыя:Замежная ваенная інтэрвенцыя ў Іспаніі]] [[Катэгорыя:Войны Беларусі]] b1yy4bke3lcaiomh0z7n8opy3subxdf 4187130 4187127 2022-08-15T09:05:17Z DBatura 73587 /* Танкісты */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} [[File:The Soviet Union 1969 CPA 3800 stamp (Sergey Gritsevets and Fighter Planes) cancelled.jpg|thumb|300px|Беларус, удзельнік вайны, двойчы Герой Савецкага Саюза С. І. Грыцавец на паштовай марцы.]] {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. За заслугі ва ўзброеным канфлікце пяць ўраджэнцаў Беларусі былі ўдастоены звання [[Герой Савецкага Саюза|Героя Савецкага Саюза]]<ref name="lvdrus.ru">[http://www.lvdrus.ru/maind/130121151847.html Советские военные советники и специалисты в Испании (1936—1939 гг.)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131020220530/http://www.lvdrus.ru/maind/130121151847.html |date=20 кастрычніка 2013 }} / интернет-сайт региональной общественной организации «Лига Военных Дипломатов»</ref><ref name="orel-region.ru">[http://orel-region.ru/victory/memory/2_02.html Интернациональная военная помощь Испании (1936—1939)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131031004413/http://orel-region.ru/victory/memory/2_02.html |date=31 кастрычніка 2013 }} // «Память Земли Орловской»</ref>, з якіх 4 — [[беларусы|этнічныя беларусы]] ([[Фёдар Кузьміч Каўроў|Ф. К. Каўроў]], [[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|П. Е. Купрыянаў]], [[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Г. М. Склязнёў]], [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|С. І. Грыцавец]]), 1 — [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]] ([[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|М. А. Сяліцкі]])<ref>Гл. [[Спіс Герояў Савецкага Саюза (Беларусь)]]</ref>. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўключаны фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў Сесенья і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?), [[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Іофэ|Зелік Іофэ]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. [[File:Polikarpov I-16 with spanish republican markings.jpg|thumb|Самалёт І-16. Падобны выкарыстоўваўся 83-й бранскай знішчальнай брыгадай.]] У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Аляскандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа». Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] твораў рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе свабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. == Пасля 1939 года == {{У планах}} Грамадзянская вайна ў Іспаніі скончылася вясной 1939 года падзеннем Рэспублікі. Нацыяналісты стварылі [[аднапартыйная сістэма|аднапартыйную]] [[Аўтарытарызм|аўтарытарную]] дзяржаву пад фактычна абсалютным кіраўніцтвам Франка. Смерць кіраўніка дзяржавы ў 1975-м дазволіла змяніць бягучае становішча спраў. У краіне ўсталявалася [[канстытуцыйная манархія]]. === Ветэраны інтэрбрыгад === Жыхары Заходняй Беларусі, якія прайшлі вайну праз інтэрбрыгады, былі пазбаўлены магчымасці вярнуцца на радзіму: у адпаведнасці з Законам аб грамадзянстве 1920 года, які забараняў грамадзянам Польскай Рэспублікі службу ў замежных войсках без дазволу польскіх уладаў, яны аўтаматычна гублялі польскае грамадзянства. Яшчэ 11 снежня 1936 года ў «Маніторы Польскім» было апублікавана афіцыйнае папярэджанне уладаў, дзе пагражалася пазбаўленнем грамадзянства ўдзельнікам вайны ў Іспаніі. Распараджэнне міністра ўнутраных спраў ад 26 лютага 1938 года распаўсюдзіла дзеянне гэтага правіла на ўсіх польскіх камбатантаў у Іспаніі<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19380160114 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 lutego 1938 r. o zmianie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 1920 r. w przedmiocie wykonania ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.]</ref>. Заходнія беларусы былі вымушаныя застацца за мяжой. Многія аселі ў краінах, дзе яшчэ да вайны знаходзіліся на заробках, як, напрыклад, Аргенціна<ref name="Аргентина"/><ref name="Кудрыцкi"/>. === Вялікая Айчынная вайна === У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] многія з бежанцаў-антыфранкістаў ахвотна далучыліся да барацьбы Савецкага Саюза з Германіяй, уступаючы ў шэрагі [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] і партызанскіх фарміраванняў<ref name="партызаны"/>. У пачатку 1942 года разведчык і ветэран вайны ў Іспаніі [[Ілля Рыгоравіч Старынаў|Ілля Старынаў]] пачаў збіраць у [[Харкаў|Харкаве]] ([[Украінская ССР]]) вопытных рэспубліканцаў, якіх планаваў прыцягнуць да дыверсійнай дзейнасці. Да яго далучыўся Дамінга Унгрыа, а з ім і яшчэ два дзесяткі іспанцаў. На тэрыторыі [[Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)|акупаванай БССР]] базавым партызанскім падраздзяленнем для дзейнасці рэспубліканцаў стаў філіял вучэбна-аператыўнага цэнтра пры Паўночна-заходняй групе ЦК КП(б)Б. Яго стварылі пры [[4-я ўдарная армія|4-й ударнай арміі]] [[Калінінскі фронт|Калінінскага фронту]]. Начальнікам цэнтра прызначылі капітана-разведчыка Сцяпана Казанцава. У канцы мая 1942 года ў распараджэнне Казанцава па загадзе Старынава прыбыла група з 18 іспанцаў<ref name="партызаны"/>. Камандзірам атрада быў ураджэнец Барселоны ''Франсіска Гаспар Тарус'' (у гады грамадзянскай — пілот знішчальніка), які пазней за свае баявыя заслугі атрымаў званне Героя Савецкага Саюза. Яго група дзейнічала ў раёне чыгункі Віцебск—Полацк, дзе іспанцамі было пушчана пад адхон 6 эшалонаў разам з паравозамі і знішчына 48 вагонаў<ref name="партызаны"/>. Іншым бачным дыверсантам-рэспубліканцам быў ''Мігель Баскуньяна Санчэс''. Яго падраздзяленне праводзіла падрывы на чыгунцы Віцебск—Смаленск і мінсваоа тэрыторыю ў раёне шашэйнай дарогі [[Усвяты]]—[[Невель (горад)|Невель]]. Тут 17 чэрвеня 1942 года на мяжы [[Віцебская вобласць|Віцебскай]] і [[Пскоўская вобласць|Пскоўская]] абласцей група ў выніку няправільнай устаноўкі зарада страціла аднаго са сваіх байцоў — ''Хуана Гомеса'', для якога гэта была першая вылазка<ref name="партызаны"/>. З [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|беларускімі партызанамі]] ў іспанцаў не заўсёды меліся добрыя адносіны. Шмат у чым канфлікты былі выкліканыя цяжкімі ўмовамі жыцця ў лясах і пастаянным стрэсам, а таксама розніцай менталітэтаў. Характэрным быў выпадак 2 верасня 1942 года, калі атрады Асобай беларускай брыгады выйшлі на аперацыю па паралізацыі руху на чыгунцы Віцебск—Полацк. За падрыў эшалона на адным з участкаў адказваў атрад ''Амадэа Трыльа Дыяса'' (закінуты ў БССР 21 чэрвеня), аднак выбухоўка не спрацавала. Рэспубліканца паспрабавалі абвінаваціць у правале аперацыі. Тым не меньш, усё абышлося<ref name="партызаны"/>. Былі канфлікты з беларусамі і ў іншага рэспубліканца — ''Мануэля Руіса'', які ваяваў у брыгадзе [[Мінай Піліпавіч Шмыроў|Міная Шмырова]]. Адной з прычын стала ежа. Іспанцы не звыклі да мясцовых умоў жыцця, звычаяў харчавання, часам ўпадалі ў [[дэпрэсія|дэпрэсію]], станавіліся замкнёнымі<ref name="партызаны"/>. Аднак у цэлым дзейнасць іспанскіх дыверсантаў у Паўночна-ўсходняй Беларусі камандаванне прызнала паспяховай. Многія з рэспубліканцаў да канца 42-га пакінулі БССР і былі перанакіраваны ў іншыя месцы<ref name="партызаны">''Кандидаты исторических наук Вадим Гигин и Анатолий Великий.'' [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения.</ref>. ==Літаратура і крыніцы== * Воронкова И.Ю., Беларусь и война в Испании (1936–1939) / И.Ю.Воронкова; НАН Беларуси, Институт истории. – Минск: Белорусская наука, 2009. – 159 с. * {{артыкул|аўтар= Ирина Воронкова. |загаловак=Первая схватка с фашизмом |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= журнал|месца= |выдавецтва= |год= 2016|выпуск= |том= |нумар= 6|старонкі= 82—89|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138. * Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120. * {{артыкул|аўтар= Юрий Лобач. |загаловак=Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию |арыгінал= |спасылка=https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid |аўтар выдання= |выданне= Вечерний Бобруйск|тып= газета|месца= |выдавецтва= |год= 1 сентября 2016|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * {{артыкул|аўтар= Юрий Ушаков. |загаловак=И наши люди мужества полны... |арыгінал= |спасылка=https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni |аўтар выдання= |выданне= IMHOclub|тып= интерактивный портал|месца= |выдавецтва= |год= 1 апреля 2017|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Алексей Кудрицкий. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022. * Вадим Гигин и Анатолий Великий. [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения. == Каментарыі == {{Заўвагі|group=К}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * Юрий Борисёнок. [https://www.sb.by/articles/po-ulitse-selitskogo.html Он стал первым белорусом, удостоенным звания Героя Советского Союза] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 8 апреля 2022. * [https://voenhronika.ru/publ/grazhdanskaja_vojna_v_ispanii/ispanija_grazhdanskaja_vojna_komandirovka_v_stranu_x_belarus_2010_god/8-1-0-960 Испания, гражданская война - Командировка в страну X]. Документальный фильм 2010 года проекта «Обратный отсчёт» на телеканале ОНТ. [[Катэгорыя:Замежная ваенная інтэрвенцыя ў Іспаніі]] [[Катэгорыя:Войны Беларусі]] lowxt0i5638y9stsau7ee9a5dihwts4 4187133 4187130 2022-08-15T09:09:02Z DBatura 73587 /* Салідарнасць і дапамога */ wikitext text/x-wiki {{Main|Грамадзянская вайна ў Іспаніі}} [[File:The Soviet Union 1969 CPA 3800 stamp (Sergey Gritsevets and Fighter Planes) cancelled.jpg|thumb|300px|Беларус, удзельнік вайны, двойчы Герой Савецкага Саюза С. І. Грыцавец на паштовай марцы.]] {{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}} [[Савецкі Саюз]], у тым ліку [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]], у перыяд вайны ў Іспаніі 1936—1939 гг. аказваў падтрымку [[Другая Іспанская Рэспубліка|рэспубліканцам]], якія ваявалі супраць генерала [[Франсіска Франка]] і яго [[Франкізм|прыхільнікаў]]. Пераважная большасць [[беларусы|этнічных беларусаў]] і ўраджэнцаў [[Беларусь|Беларусі]] прынялі ўдзел у канфлікце на баку Рэспублікі. Многія былі ў складзе [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі|групы савецкіх ваенных спецыялістаў]]. Жыхары [[Заходняя Беларусь|заходніх рэгіёнаў краіны]], што з’яўляліся тады часткай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], змагаліся ў шэрагах [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|інтэрбрыгады Дамброўскага]]. За заслугі ва ўзброеным канфлікце пяць ўраджэнцаў Беларусі былі ўдастоены звання [[Герой Савецкага Саюза|Героя Савецкага Саюза]]<ref name="lvdrus.ru">[http://www.lvdrus.ru/maind/130121151847.html Советские военные советники и специалисты в Испании (1936—1939 гг.)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131020220530/http://www.lvdrus.ru/maind/130121151847.html |date=20 кастрычніка 2013 }} / интернет-сайт региональной общественной организации «Лига Военных Дипломатов»</ref><ref name="orel-region.ru">[http://orel-region.ru/victory/memory/2_02.html Интернациональная военная помощь Испании (1936—1939)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131031004413/http://orel-region.ru/victory/memory/2_02.html |date=31 кастрычніка 2013 }} // «Память Земли Орловской»</ref>, з якіх 4 — [[беларусы|этнічныя беларусы]] ([[Фёдар Кузьміч Каўроў|Ф. К. Каўроў]], [[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|П. Е. Купрыянаў]], [[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Г. М. Склязнёў]], [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|С. І. Грыцавец]]), 1 — [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]] ([[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|М. А. Сяліцкі]])<ref>Гл. [[Спіс Герояў Савецкага Саюза (Беларусь)]]</ref>. == Асвятленне пытання == Галоўнай працай на тэму ролі краіны (як савецкай, так і польскай частак) і яе ўраджэнцаў у іспанскім канфлікце з’яўляецца манаграфія 2009 года «Беларусь і вайна ў Іспаніі (1936-1939)» за аўтарствам старэйшага навуковага супрацоўніка аддзела ваеннай гісторыі Беларусі [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі НАН]] ''Ірыны Варанковай''. Гісторык ''Аляксей Кудрыцкі'' адзначыў, што нягледзячы на ўсю падрабязнасць публікацыі ў пытанні ўдзелу супляменнікаў як савецкіх [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] і валанцёраў інтэрбрыгад, былі і недахопы. Многія выхадцы з Беларусі апынуліся не ўлічаны, паколькі Варанкова абапіралася толькі на айчынныя архівы і матэрыялы, не выкарыстоўваючы замежныя<ref name="Кудрыцкi">Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138.</ref>. Сам Кудрыцкі займаўся даследаваннем удзелу беларусаў у складзе інтэрбрыгад<ref>[https://commons.com.ua/ru/authors/kudrickij-oleksij/ Кудрицкий Алексей]</ref>. Гэтая тэма мімаходзь згадваліся ў публікацыях [[дацэнт]]а ''Сяргея Шабельцава''<ref name="Кудрыцкi"/> аб [[Беларусы ў Аргенціне|аргенцінскіх беларусах]]<ref name="Аргентина">Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120.</ref> і іншых аўтараў<ref name="Кудрыцкi"/>. У сваю чаргу тэму танкістаў з Беларускай ССР закранаў ''Юрый Глушакоў''<ref name="Глушаков"/>. У іншых крыніцах інфармацыя пра беларусаў у канфлікце сустракалася эпізадычна. Пераважна гэта былі зборнікі, артыкулы і дакументы, выдадзеныя ў савецкі час<ref name="Кудрыцкi"/>. Па большай частцы для сучаснай Беларусі вайна ў Іспаніі, нягледзячы на ўдзел у ёй яе ўраджэнцаў, з’яўляецца слаба вядомым канфліктам<ref name="Кудрыцкi"/>. == Салідарнасць і дапамога == У пачатку жніўня 1936 года Савецкі Саюз далучыўся да кампаніі салідарнасці з іспанскімі рэспубліканцамі. На той момант мерапрыемствы ў падтрымку антыфранкістаў праведзены ў [[Бельгія|Бельгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. 3 жніўня, на наступны дзень пасля першых прарэспубліканскіх мітынгаў у [[Ленінград]]зе і [[Масква|Маскве]] на тэрыторыі [[РСФСР]], прайшлі свае выступы і ў сталіцы Савецкай Беларусі горадзе [[Мінск]]у. У акцыю былі ўцягнуты фабрыкі [[Камунарка (фабрыка)|«Камунарка»]] і «Кастрычнік», заводы [[Мінскі станкабудаўнічы завод імя С. М. Кірава|імя Кірава]] і [[Мінскі вагонарамонтны завод|Мяснікова]], электрастанцыя нумар 1, [[Мінскі трамвай|трамвайны парк]], друкарня газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]], 2-я савецкая бальніца, наркаматы асветы і фінансаў БССР, Цэнтральны савет прафсаюзаў і іншыя арганізацыі і ўстановы. 4-га на [[Плошча Свабоды (Мінск)|плошчы Свабоды]] з удзелам шэрагу вядомых беларускіх дзеячаў прайшоў гарадскі мітынг салідарнасці пад лозунгам «Акажам матэрыяльную дапамогу гераічным змагарам іспанскага народа». Неўзабаве падобныя мерапрыемствы ахапілі ўсю краіну<ref>Воронкова, книга, стр. 40—41</ref>. Актыўную дзейнасць вяла Міжнародная арганізацыя дапамогі змагарам рэвалюцыі ([[МАДР]]), якая займалася зборам сродкаў для рэспубліканцаў<ref>Воронкова, книга, стр. 41</ref>. На 27 кастрычніка ў фондзе дапамогі Іспаніі ад СССР мелася сума ў памеры 47,5 млн [[савецкі рубель|рублёў]], з якіх 538 тысяч ад БССР<ref>Воронкова, книга, стр 47</ref>. Збор сродкаў праводзіўся ў тым ліку за кошт дабрачынных мерапрыемстваў (спектакляў, канцэртаў і іншага)<ref>Воронкова, книга, стр. 48—49</ref>. [[КП(б)Б]] эксплуатавала іспанскія падзеі ў агітацыйна-прапагандысцкай дзйннасці з мэтай «асуджэння [[фашызм]]у і падпальшчыкаў вайны». Насельніцтва БССР было добра дасведчана аб ваенных дзеяннях у Іспаніі за кошт рэгулярных зводак. Так, напрыклад, газеты Савецкай Беларусі вялі рубрыку «На франтах у Іспаніі», дзе публікавалася актуальная інфармацыя аб канфлікце. Друкаваныя [[СМІ]] пісалі біяграфічныя нарысы вядомых дзеячаў Іспанскай Рэспублікі<ref>Воронкова, книга, стр. 56</ref><ref>Воронкова, статья, стр. 87</ref>. [[Заходняя Беларусь]], якая ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], таксама была ўцягнута ў рух салідарнасці з рэспубліканцамі. Аднак там існавалі свае асаблівасці. Польшча далучылася да пагаднення аб неўмяшанні ў канфлікт<ref>Воронкова, книга, стр. 127</ref>, таму прарэспубліканскія мерапрыемствы не мелі падтрымкі на дзяржузроўні. Актывісты патрабавалі ад уладаў падтрымаць афіцыйны Мадрыд. [[Санацыя (Польшча)|Рэжым санацыі]], прытрымліваючыся прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы Іспаніі, адказваў арыштамі ўдзельнікаў руху<ref>Борьба трудящихся Западной Белоруссии за социальное и национальное освобождение и воссоединение с БССР : Документы и материалы: в 2 т. - 2 т.: 1929—1939 гг. — Минск., 1972. — с. 421.</ref>. [[Палескае ваяводства|Палескі ваявода]] [[Вацлаў Костак-Бярнацкі]] адзначаў<ref>Воронкова, книга, стр. 128</ref>:{{Цытата|...[Насельніцтва Заходняй Беларусі] жыва цікавіцца ходам падзей у Іспаніі. Слухачы савецкіх радыёперадач вераць у перамогу чырвоных... многія маладыя сяляне нелегальна імкнуцца ў Іспанію, каб змагацца з Франка.}} Польскія сілы бяспекі ў сваіх справаздачах згадвалі збор сродкаў камуністычнымі ячэйкамі для арміі Рэспублікі<ref name="апошняя"/> і іншай дапамогі. Часам падобныя мерапрыемствы праходзілі пад прыкрыццём вяселляў і вечарынак. Толькі ў маі—чэрвені 37-га ў Заходняй Беларусі сабралі больш за 1900 [[Польскі злоты|злотых]]. У жніўні таго ж года ЦК [[Камуністычная партыя Польшчы|Кампартыі Польшчы]] ў лісце да Палітбюро ЦК [[ВКП(б)]] паказаў, што на тэрыторыі краіны ў зборы ахвяраванняў лідзіруюць горад [[Варшава]] і беларускае сялянства<ref>Воронкова, книга, стр. 143</ref>. Найбольш актыўныя кампаніі салідарнасці праводзіліся да жніўня 1938 года, калі была распушчана [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі]]<ref name="апошняя">Воронкова, книга, стр. 148</ref>. == Ваенныя спецыялісты== {{Main|Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Іспаніі}} 14 верасня 1936 года [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|Разведупраўленне]] [[Народны камісарыят абароны СССР|Наркамата абароны]] і Замежны аддзел [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|Наркамата ўнутраных спраў]] прынялі план аперацыі «X», якая прадугледжвала аказанне ваеннай дапамогі Рэспубліканскай Іспаніі, уключаючы падтрымку ў [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва|ваенна-тэхнічнай сферы]] і паслугі [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]], [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]], інструктараў (распрацоўка аперацый і падрыхтоўка кадраў)<ref name="спачатку">Воронкова, статья, стр. 83—84</ref>. Значную вагу ў савецкім кантынгенце атрымала [[Беларуская ваенная акруга]] (БВА), якая лічылася адной з найбольш падрыхтаваных. У Іспаніі ад яе накіраваны байцы сямі авіяцыйных брыгад, такіх як 114-я штурмавая ([[Гомель]]), 142-я знішчальная ([[Бабруйск]]), 59-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў (Быхаў), 40-я лёгкабардзіровачная ([[Віцебск]]), 49-я хуткасных бамбардзіроўшчыкаў ([[Шаталава (Пачынкаўскі раён)|Шаталава]], [[Смаленская вобласць]]), 83-я знішчальная ([[Бранск]]), 116-я змяшаная ([[Смаленск]]){{ref+|У той час у складзе БВА, акрамя БССР, знаходзіліся таксама некаторыя сумежныя тэрыторыі Заходняй Расіі.|К}}, трох механізаваных, у тым ліку 4-я асобная (Бабруйск) і 3-я асобная ([[Старыя Дарогі]]), і 6-га механізаванага палка [[6-я кавалерыйская дывізія (СССР)|6-й Кубанска-Церскай казачай Чырванасцяжнай дывізіі ім. С. М. Будзёнага]] (Гомель). Сярод гэтых і іншых злучэнняў у Іспаніі былі як [[беларусы|этнічныя беларусы]], так і ўраджэнцы Беларусі розных нацыянальнасцяў<ref name="спачатку"/>. === Танкісты === [[File:Museo de Artillería de Cartagena-T26B 04.JPG|thumb|left|Т-26 — найбольш шматлікі танк вайны ў Іспаніі. Эскплуатаваўся ў тым ліку байцамі «Пабла» (Паўлава) 4-й бабруйскай мехбрыгады.]] Першую групу савецкіх танкістаў вылучыла менавіта БВА<ref name="танкi"/>, што адбылося таемна ў пачатку верасня 36-га. Гэта быў атрад савецкіх інструктараў 4-й мехбрыгады з 50-ю машынамі [[Т-26]] для навучання іспанцаў. Па плане, за месяц ваенспецам трэба было падрыхтаваць да 100 танкістаў. Заняткі пачаліся 17 кастрычніка, аднак неўзабаве навучанне рэзка перапыніла камандаванне. Кіраўніцтву патрэбны былі тэрмінова любыя, нават дрэнна навучаныя сілы, паколькі франкісты ўжо набліжаліся да сталічнага [[Мадрыд]]а. Так як іспанцы яшчэ не былі падрыхтаваны, то прыйшлося са спецыялістаў 4-й мехбрыгады сфармаваць 15 экіпажаў для ўдзелу ў баявых дзеяннях. Узначаліў злучэнне Поль Арман<ref name="лобач">''Юрий Лобач.'' [https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию] // Вечерний Бобруйск : газета. — 1 сентября 2016.</ref>. 29 кастрычніка танкавае фарміраванне ажыццявіла атаку на пазіцыі прыхільнікаў Франка ў раёне населеных пунктаў Сесенья і Эсківіяс, у 15 км ад Мадрыда. Тут восем італьянскіх танкаў [[Carro CV3/33|«Ансальда»]] выступілі супраць адзінаццаці савецкіх Т-26. У сутычцы перамаглі апошнія, хоць і з істотнымі стратамі. Сярод ураджэнцаў Беларусі ў баі ўдзельнічалі камандзіры экіпажаў ''[[Мікалай Аляксандравіч Сяліцкі|Мікалай Сяліцкі]]'' (Мінск, [[палякі ў Беларусі|этнічны паляк]]; яго каманда знішчыла батарэю горных гармат і некалькі машын з боепрыпасамі), ''Іван Лобач'' ([[Полацк]]) і ''[[Павел Емяльянавіч Купрыянаў|Павел Купрыянаў]]'' (Старынцы, [[Полацкі раён]]). Першыя двое загінулі, у той час як трэці выжыў. У наступныя два тыдні танк Купрыянава знішчыў 2 танкі, 8 гармат і некалькі варожых атрадаў пяхоты. Аднак ужо 9 лістапада гіне і ён<ref name="танкi"/><ref name="Глушаков"/><ref name="лобач"/><ref name="Коломиец, Мощанский">''Коломиец М. Мощанский И.'' Танки испанской республики. Танкомастер 1998 № 2-3, страницы 3, 4, 11</ref>. 6 снежня<ref name="лобач"/> ў краіну прыбыла другая група з 80 чалавек: 50 былі вайскоўцамі 4-й мехбрыгады, астатнія — 3-й<ref name="танкi">Воронкова, статья, стр 85</ref>. Напярэдадні быў напісаны рапарт камандаванню з просьбай накіраваць добраахвотнікаў у Іспанію. Выдаваць інфармацыю аб паездцы было найстрога забаронена. Разам са сваімі падначаленымі на [[Пірэнейскі паўвостраў]] адправіўся камбрыг 4-й брыгады [[Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў|Дзмітрый Паўлаў]]. Тут ён дзейнічаў пад пазыўным «Пабла»<ref name="Глушаков">''Юрий Глушаков.'' [https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni И наши люди мужества полны...] — IMHOclub : интерактивный портал. — 1 апреля 2017.</ref>. З групы сфарміравана 1-я бранятанкавая брыгада Рэспублікі. У лютым 1937-га яна прыняла ўдзел у [[Бітва пры Хараме|бітве пры Хараме]], дзе змагалася таксама [[XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага|польская інтэрбрыгада Дамброўскага]], у складзе якога былі беларусы з заходніх рэгіёнаў краіны<ref name="Глушаков"/>. На Хараме 12 лютага загінулі камандзір узвода ''[[Георгій Міхайлавіч Склязнёў|Георгій Склязнёў]]'' ([[Новая Беліца (Гомель)|Новая Беліца]], Гомель; раней у студзені вывеў з бою і выратаваў падпалены танк, а за дзесяць дзён да гібелі яго экіпаж на Хамары знішчыў падраздзяленне франкістаў), мехкіры ''Канстанцін Чарненка'' (?, [[Чэрыкаўскі раён]]; уваходзіў у экіпаж Склязнёва) і ''Пётр Корсунаў'' (?, [[Аршанскі раён]])<ref>Воронкова, статья, стр 86</ref>. У сакавіку прысутнасць байцоў «Пабла» будзе заўважана ў [[Гвадалахарская аперацыя|Гвадалахарскай аперацыі]]<ref name="лобач"/>. Улетку пад Мадрыдам загінуў камандзір экіпажа ''[[Фёдар Кузьміч Каўроў|Фёдар Каўроў]]'' ([[Пасуддзева]], [[Дубровенскі раён]]). Ад беларусаў 4-й мехбрыгады таксама вызначыліся камандзір экіпажа ''Васіль Скідан'' ([[Новая Ёлча]]/[[Старая Ёлча]] (?), [[Брагінскі раён]]; 4 студзеня 1937 разам з 2-й інтэрбрыгадай адбіў атаку франкістаў пад Гвадалахарай) і танкіст ''Данііл Навіцкі'' (?)<ref>Воронкова, книга, стр. 103—104</ref>. У верасні—кастрычніку 4-я бабруйская брыгада была вернута ў БССР, але некаторыя яе байцы засталіся і ўліліся ў атрад Кандрацьева, які прыбыў у жніўні з [[Маскоўская ваенная акруга|Маскоўскай ваеннай акругі]]. Першапачаткова ён змагаўся ў фарміраванні «Пабла», але потым яго падраздзяленне далучылася да 1-га асобнага інтэрнацыянальнага танкавага палка. У злучэнні змагаліся ''Вадзім Сапроненка'' (?, [[Гарадоцкі раён]]; удзельнічаў у 43 танкавых нападах і знішчыў 2 танкі) і ''Юстын Дзяшчэня'' ([[Калюга (Глускі раён)|Калюга]], [[Глускі раён]]; памёр ад ран у роднай вёсцы па вяртанні на радзіму), ''Сямён Ціханчук'' ([[Крыўча]], [[Брагінскі раён]]/[[Аляксееўка (Гомельскі раён)|Алексееўка]], [[Гомельскі раён]] (?)) і ''Адам Татур'' ([[Дунаева|Лапухі (зараз Дунаева)]], [[Капыльскі раён]])<ref>Воронкова, книга, стр. 103—106</ref> === Лётчыкі=== У верасні 1936-га ў Іспанію прыбыла першая група авіятараў з 30 лётчыкаў. У яе складзе быў ураджэнец [[Слаўгарад (Беларусь)|Прапойска (зараз Слаўгарад)]] ''Васіль Бібікаў''. Ён уліўся ў шэрагі 1-й інтэрнацыянальнай бамбардзіровачнай эскадрыллі. Таксама сярод першых ваенспецоў знаходзіўся авіяцыйны інжынер з в. [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)|Дашкаўка]] [[Магілёўскі раён|Магілёўскага раёна]] ''[[Зелік Аронавіч Іофэ|Зелік Іофэ]]'' ([[Яўрэі ў Беларусі|беларускі яўрэй]])<ref name="небо">Воронкова, книга, стр. 72—88</ref>. [[File:Polikarpov I-16 with spanish republican markings.jpg|thumb|Самалёт І-16. Падобны выкарыстоўваўся 83-й бранскай знішчальнай брыгадай.]] У красавіку 1937 года ў складзе групы з сямі авіятараў 83-й бранскай знішчальнай брыгады (эксплуатавалі [[І-16]]) на Пірэнейскі паўвостраў прыбылі двое беларусаў — ''Нікіфараў Глушэнкаў'' ([[Зубры]], [[Горацкі раён]]) і ''Міхаіл Гурын''. У Іспаніі абодва служылі да жніўня наступнага года. За гэты час Глушэнкаву ўдалося атрымаць у адзіночку ці ў пары парадку 10 паветраных перамог. Гурын вызначыўся знішчэннем 4 самалётаў, два з якіх збіў асабіста. У жніўні—верасні з Бабруйска накіраваны атрад лётчыкаў 142-й знішчальнай брыгады пад камандаваннем І. Гусева. Авіятары падраздзялення ўдзельнічалі практычна ва ўсіх буйных аперацыях рэспубліканцаў. Ад 142-й у Іспаніі знаходзілся беларусы ''Платон Смалякоў'', які здзейсніў 98 баявых вылетаў і збіў тры самалёты (два асабіста), і ''Андрэй Мікулавіч'', які загінуў у кастрычніку ў раёне [[Сарагоса|Сарагосы]]<ref name="небо"/>. У маі 1938 года ў баі пад Балагерам загінуў беларус ''Іван Турчын'' (Свінціцы, [[Гродзенскі раён]]), які служыў у 35-й эскадрыллі 56-й знішчальнай авіябрыгады [[Кіеўская ваенная акруга|Кіеўскай ваеннай акругі]] (КВА). У гэты ж час ад у Іспанію ад КВА быў накіраваны [[Сяргей Іванавіч Грыцавец|Сяргей Грыцавец]] ([[Бараўцы (Баранавіцкі раён)|Бараўцы]], [[Баранавіцкі раён]]). Ён зарэкамендаваў сябе як таленавіты лётчык і інструктар<ref name="небо"/>. Разам з вышэйзгаданымі ў Іспаніі служылі і іншыя ўраджэнцы краіны, у тым ліку ''Цімафей Малашкевіч'' ([[Орша]]; саветнік пры штабе бамбардзіровачнай авіяцыі са снежня 1937 па верасень 1938), ''Захар Скутаў'' ([[Аляксандрава (Сенненскі раён)|Аляксандрава]], [[Сенненскі раён]]; з чэрвеня 1938 змагаўся ў бамбардзіровачнай авіяцыйнай групе як стралок-радыст), ''Сцяпан Шаўчэнка'' ([[Азёры (Круглянскі раён)|Азёры]], [[Круглянскі раён]]; загінуў у жніўні 1938 пад Балагерам), ''Сцяпан Пісакаў'' ([[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]], [[Віцебскі раён]]; змагаўся ў складзе групы байцоў 114-й гомельскай авіябрыгады К. Гусева)<ref name="небо"/>. === Іншыя === Акрамя авіяцыі і танкавых злучэнняў савецкія военспецы, у тым ліку з Беларусі, аказвалі дапамогі рэспубліканцам у станаўленні і развіцці іншых частак. Свой уклад унеслі старшы саветнік штаба [[супрацьпаветраная абарона|СПА]] антыфранкістаў ''Мікалай Нагорны'' ([[Асташын]], [[Карэліцкі раён]]), саветнікі-артылерысты ''Іван Варапаеў'' (Трыбульня, [[Краснапольскі раён]]), ''Феадосій Жаўноў'' ([[Жгунь (аграгарадок)|Жгунь]], [[Добрушскі раён]]), ''Генадзь Межынскі'' ([[Магілёў]]), агульнавайсковыя саветнікі ''Аляксей Цярэшкаў'' ([[Карма (Добрушскі раён)|Карма]], Добрушскі раён), ''[[Васіль Аляксандравіч Юшкевіч|Васіль Юшкевіч]]'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага [[Вільнюс]]а{{ref+|Горад у перыяд паміж двума сусветнымі войнамі (гл. [[інтэрбелум|Інтэрбелум 1918—1939 гадоў]]) атрымаў складаную гісторыю. Прэтэнзіі, грунтуючыся на гістарычным мінулым і/або межах этнічнага рассялення, на яго мелі [[Літоўская Рэспубліка (1918—1940)|Літоўская Рэспубліка]], Польская Рэспубліка і [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Некалькі месяцаў ён і зусім знаходзіўся пад кантролем дзяржавы [[Літбел]], якая прадстаўляла з сябе аб’яднанне Савецкай Беларусі і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Савецкай Літвы]]. Па выніку [[польска-літоўская вайна|польска-літоўскай]] і [[савецка-польская вайна|польска-савецкай]] Вільня, як раней называлася Вільнюс, адышоў да Варшавы. [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|У верасні 1939 года]] горад ненадоўга апынуўся пад кантролем савецкай улады, але ў кастрычніку перададзены літоўцам. З 1940 года ён з’яўляўся сталіцай [[Літоўская ССР|Літоўскай ССР]], а пазней і незалежнай [[Літва|Літвы]].|К}}), ''Сцяпан Чарняк'' ([[Чарневічы (Барысаўскі раён)|Чарневічы]], [[Барысаўскі раён]]), саветнікі па [[дыверсійна-разведвальная група|дыверсійна-разведвальнай дзейнасці]] і бяспекі ''Рыгор Шпілеўскі'' (Гомель), ''Леў Фельбдзін''{{ref|У Іспаніі дзейнічаў як Аляксандр Арлоў.|К}} (Бабруйск), ''Навум Белкін'' ([[Жлобін]]), ''Навум Эйтынгон'' ([[Шклоў]]), ''Андрэй Шпігельглас'' ([[Масты]]), ''Якаў Серабранскі''{{Ref+|Сапраўднае прозвішча — Бергман|К}} (Мінск), ''Леў Маневіч'' ([[Чавусы]]), ''Нікан Каваленка'' (?), ''Сцяпан Ярашэн'' (?, загінуў 13 ліпеня 1937), ''Іван Пітушка'' ([[Ляскавічы (Петрыкаўскі раён)|Ляскавічы]]; [[Петрыкаўскі раён]], загінуў), ''Пётр Арцемкін'' ([[Іскозы]], [[Дубровенскі раён]]; загінуў), ''[[Васіль Захаравіч Корж|Васіль Корж]]'' ([[Хорастава]], [[Салігорскі раён]]), ''[[Кірыл Пракопавіч Арлоўскі|Кірыл Арлоўскі]]'' ([[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён]]) і ''Аляксандр Рабцэвіч'' (Лазовая Буда, Кіраўскі раён), сувязіст ''Міхаіл Матусевіч'' (Чарняўка, [[Барысаўскі раён]]). Прыкметны след пакінуў саветнік камандуючага рэспубліканскай флатыліяй эсмінцаў ''[[Валянцін Пятровіч Дрозд|Валянцін Дрозд]]'' з [[Буда-Кашалёва]]<ref>Воронкова, статья, стр. 86—87</ref><ref>Воронкова, книга, стр. 109—126</ref>. == Добраахвотнікі інтэрбрыгад == {{Main|Інтэрнацыянальныя брыгады}} У кастрычніку 1936 годзе ўрад Іспанскай Рэспублікі пры падтрымцы [[Камуністычны інтэрнацыянал|Камінтэрна]] сфармаваў [[воінская часць|воінскія часці]] з ліку замежных камбатантаў — інтэрнацыянальныя брыгады. У снежні польская паліцыя пачынае дакладваць аб вярбоўцы ў інтэрбрыгады жыхароў [[крэсы ўсходнія|усходніх крэсаў]] (Заходняя Беларусь і [[Заходняя Украіна]]). У студзені 1937 года дзейнасць па наборы добраахвотнікаў набыла большы размах. Праваахоўныя органы Польскай Рэспублікі адзначалі, што вярбовачная кампанія ішла ва ўмовах строгай канспірацыі па ўсёй тэрыторыі краіны. Беларусы ў інтэрбрыгады ішлі як з усходніх крэсаў, так і з [[Новы Свет|Новага Свету]] і краін [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], дзе пражывалі ў складзе беларускай дыяспары альбо знаходзіліся на заробках<ref name="спильне"/>. Як пісаў у пісаў у сваіх мемумарах адзін з савецкіх дарадцаў [[Аляксандр Ільіч Радзімцаў|Аляскандр Радзімцаў]] (у Іспаніі дзейнічаў пад псеўданімам «капітан Паўліта«<ref>[https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history/more.htm?id=12281734@cmsArticle Родимцев Александр Ильич на сайте МО РФ]</ref>), знаходзячыся на ваеннай базе [[Альбасетэ]]<ref name="вось">Воронкова, книга, стр. 138—139</ref>:{{Цытата|Тут можна бачыць нямала рускіх, украінцаў, беларусаў, калісьці вывезеных бацькамі ў розныя капіталістычныя краіны.}} Згадкі пра невядомага «беларуса са [[Стоўбцы|Стоўбцаў]]» пакінуў у рэпартажы «Інтэрнацыянальныя брыгады» журналіст [[Ілля Рыгоравіч Эрэнбург|Ілля Эрэнбург]]<ref name="вось"/>: {{Цытата|Беларус са Стоўбцаў. Ён быў семінарыстам. Бацькі звалі яго «вырадкам». Ён прачытаў у ліпеньскай газеце: Злачынныя эмігранты змагаюцца на баку чырвоных. Ён дастаў пашпарт і грошы на білет. Цяпер ён лейтэнант...}} === 13-я брыгада === {{Main|XIII інтэрбрыгада імя Яраслава Дамброўскага}} {{Гл. таксама|Украінская рота інтэрбрыгад імя Тараса Шаўчэнкі}} [[File:La XIII Brigada Internacional (Brigada Dombrowski).jpg|thumb|Слаг 13-й брыгады.]] Сярод іншых злучэнняў быў створаны батальён імя [[Яраслаў Даброўскі|Я. Дамброўскага]] (з чэрвеня 1937 — 150-я брыгада, са жніўня — XIII Інтэрнацыянальная брыгада), які набіраўся з ліку [[палякі|этнічных палякаў]] і грамадзян Польскай Рэспублікі. На той момант іх у Іспаніі, гатовых ваяваць за ўрадавыя сілы, налічвалася парадку 100 чалавек{{ref+|Варта адзначыць, што замежнікі ў рэспубліканскай арміі ваявалі і да афіцыйнага фарміравання інтэрбрыгад. Так, напрыклад, першы ўдзел палякаў ставіцца яшчэ да ліпеня 1936 года. Сам батальён створаны на базе кулямётнага ўзвода імя Дамброўскага. Атрад змагаўся на фронце з верасня<ref name="НП">Ciszewski Piotr. [http://www.ibw.rdl.pl/?q=node/186 No pasaran!]</ref>|К}}. У падраздзяленні служыла немалая колькасць жыхароў Заходняй Беларусі. Значная канцэнтрацыя беларусаў была ва ўкраінскай роце імя [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якая ўваходзіла ў склад польскага падраздзялення. Адзін з камандзіраў фарміравання — ''[[Мікалай Мікалаевіч Дворнікаў|Мікалай Дворнікаў]]'' (таксама вядомы пад псеўданімам Станіслаў Тамашэвіч<ref>Воронкова, книга, стр. 132</ref>) — з’яўляўся выхадцам з Гомеля і членам Кампартыі Заходняй Беларусі. Некаторы час быў палітруком [[Батальён імя Хасэ Палафокса|батальёна Палафокса]], таксама са складу польскіх атрадаў. Загінуў у лютым 37-га. Першым палітруком роты таксама быў актывіст КПЗБ. Ім стаў ''Назар Дземянчук'', вядомы як Сяржант Сірадз<ref name="спильне">''Алексей Кудрицкий''. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022.</ref>. [[Мікалай Сямёнавіч Арэхва|Мікалай Арэхва]], бачны дзеяч КПЗБ і будучы гісторык, у сваіх успамінах згадваў і пра іншых членаў партыі па прозвішчах ''Вялічка'' (Баранавічы), ''Варанішчэ'' ([[Смаргонскі раён]]), ''Сеглюк'' (Брэсцкі раён; эміграваў да вайны ў [[Бразілія|Бразілію]]), ''Наўроцкі'' ([[Дунілавічы]], [[Пастаўскі раён]]), ''Барсток'' ([[Пінск]]), ''Дзяргач'', ''Печэніка'' (абодва Брэст), ''Панюшка'' ([[Дзятлава]]; перад вайной знаходзіўся ў [[Аргенціна|Аргенціне]]), ''Бастыцкі'' (этнічны беларус з цяпер літоўскага Вільнюса) і ''Мяткоўскі/Бабравіцкі'' (этнічны беларус з цяпер польскага [[Беласток]]а{{ref+|У інтэрбелум, таксама як і Вільнюс, атрымаў складаную гісторыю. Права на яго аспрэчвалі Польшча і Беларусь (у 1918 — БНР, у студзені 1919 — [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], а з лютага — Літбел). Падчас другога абвяшчэння ССРБ у 1920-м Беларусь атрымала тэрыторыі шасці паветаў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], г.зн. фармальна адмовіўшыся ад прэтэнзій як на Вільню, так і Беласток. У 1939 годзе да яе былі далучаны заходнія тэрыторыя, што раней належалі Польшча, у тым ліку Беласток. Пасля завяршэння [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] савецкае кіраўніцтва аддало горад палякам.|К}})<ref name="iнтэр">Воронкова, книга, стр. 135—141</ref>. Гісторык Ірына Варанкова папоўніла гэты пералік імёнамі ''Віктара Разенштэйна'' ([[Поразава]], [[Свіслацкі раён]], этнічны яўрэй; раней член сакратарыята ЦК КСМЗБ), ''[[Павел Пятровіч Буцько|Паўла Буцько]]'' ([[Калядзічы (Пружанскі раён)|Калядзічы]], [[Пружанскі раён]]; раней кіраўнік камітэтаў КСМЗП і КПЗБ у Палескім ваяводстве, а ў 1927-м эміграваў на [[Куба|Кубу]] і ўліўся ў [[Камуністычная партыя Кубы|КПК]]), ''Уладзіміра Бамбешка'' (?; загінуў), ''Івана Курыловіча'' ([[Старамлыны]], [[Драгічынскі раён]]; перад вайной быў на заробках у [[Аргенціна|Аргенціне]]), а таксама шэрагу ўраджэнцаў вёсак сучаснага [[Вілейскі раён|Вілейскага раёна]], сярод якіх ''Сяргей Сарока'' ([[Кавалі (Нарачанскі сельсавет)|Кавалі]]), ''Уладзімір Мамай'' ([[Швяды (Вілейскі раён)|Швяды]]), браты ''Іван і Пётр Каркотка'' ([[Касічы (Вілейскі раён)|Касічы]]), ''Мікалай Сяржант'', ''Іван Лобач'' (абодва [[Жызнава]]; апошні да вайны знаходзіўся на заробках ва [[Трэцяя французская рэспубліка|Францыі]]). Іншымі інтэрбрыгадцамі з Беларусі былі байцы па прозвішчах ''Ярашко'' ([[Вялікае Сяло (Пружанскі раён)|Вялікае Сяло]], Пружанскі раён), ''Ялевіч'', ''Сержан'', ''Каплан'' (усе тры Гродзенскі раён), ''Матысік'' (?), ''Ко́зел/Казёл?'', ''Песняк'' (абодва Свіслацкі раён), ''Сахарчук'' (Кобрынскі раён), ''Зданчук'' (Эймінаўцы, [[Бераставіцкі раён]]) і ''Зарэцкі'' (?)<ref name="iнтэр"/>. == На баку франкістаў == У лагеры нацыяналістаў зафіксаваны ўдзел як мінімум аднаго беларуса — ''[[Станіслаў Нікадзімавіч Булак-Балаховіч|Станіслава Булак–Балаховіча]]'' ([[Беларусы Літвы|этнічны беларус]] з [[Мейкштай|Мейшты]] [[Ігналінскі раён]], [[Літва]]), які некалі камандаваў антысавецкімі фарміраваннямі ў [[Беларускае Палессе|Беларускім Палессі]]. У 1937 годзе ён знайшоў сабе прымяненне ў штабе мяцежнага генерала Франсіска Франка ў якасці спецыяліста па арганізацыі дыверсій<ref>''Алег Латышонак.'' Жаўнеры БНР. — 3-е. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — С. 226. — 500 экз. — ISBN 978-5-00076-003-1.</ref>. Варта адзначыць, што дыверсанты нацыяналістаў сутыкаліся з байцамі 14-га партызанскага корпуса рэспубліканскай арміі, чыім саветнікам быў Кірыл Арлоўскі — былы праціўнік Булак–Балаховіча ў перыяд [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]<ref>''Ирина Воронкова.'' [https://www.sb.by/articles/no-pasaran-.html «Но пасаран!»] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 15 июля 2007.</ref>. == Мастацтва і культура== Газета «[[Літаратура і мастацтва (газета)|Літаратура і мастацтва]]» ў лістападзе 1936 года паведаміла, што па ініцыятыве секцыі паэтаў СССР пісьменнікаў БССР напісана кніга «аб гераічнай барацьбе іспанскага народа». Для зборніка свае вершы аб вайне ў Іспаніі напісалі [[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Пятрусь Броўка]], [[Андрэй Іванавіч Александровіч|Андрэй Аляксандравіч]], [[Пятро Глебка]], [[Мікола Хведаровіч]], [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|Аркадзь Куляшоў]] і [[Алесь Звонак]]. Туды таксама ўвайшлі пераклады на [[беларуская мова|беларускую мову]] твораў рускіх, украінскіх, польскіх, грузінскіх і іспанскіх паэтаў. Аднак кніга так і не выйшла з-за рэпрэсій супраць трох яе аўтараў — Звонка, Хведаровіча і Алескандровіча<ref>Воронкова, книга, стр. 57</ref>. Тым не менш шэраг вершаў ўдалося апублікаваць па асобнасці, як, напрыклад, «Гераічнай Іспаніі» (Колас), «Іспанія будзе свабоднай» (Купала), «Пасіянарыя» (Броўка) і многія іншыя<ref>Воронкова, книга, стр. 58</ref>. У той жа час на кінастудыі «Савецкая Беларусь» была прадпрынята спроба стварыць мастацкі фільм пра вайну ў Іспаніі. Быў нават напісаны сцэнарый, але работа над карцінай па невядомых прычынах так і не пачалася<ref>Воронкова, книга, стр. 59</ref>. == Пасля 1939 года == {{У планах}} Грамадзянская вайна ў Іспаніі скончылася вясной 1939 года падзеннем Рэспублікі. Нацыяналісты стварылі [[аднапартыйная сістэма|аднапартыйную]] [[Аўтарытарызм|аўтарытарную]] дзяржаву пад фактычна абсалютным кіраўніцтвам Франка. Смерць кіраўніка дзяржавы ў 1975-м дазволіла змяніць бягучае становішча спраў. У краіне ўсталявалася [[канстытуцыйная манархія]]. === Ветэраны інтэрбрыгад === Жыхары Заходняй Беларусі, якія прайшлі вайну праз інтэрбрыгады, былі пазбаўлены магчымасці вярнуцца на радзіму: у адпаведнасці з Законам аб грамадзянстве 1920 года, які забараняў грамадзянам Польскай Рэспублікі службу ў замежных войсках без дазволу польскіх уладаў, яны аўтаматычна гублялі польскае грамадзянства. Яшчэ 11 снежня 1936 года ў «Маніторы Польскім» было апублікавана афіцыйнае папярэджанне уладаў, дзе пагражалася пазбаўленнем грамадзянства ўдзельнікам вайны ў Іспаніі. Распараджэнне міністра ўнутраных спраў ад 26 лютага 1938 года распаўсюдзіла дзеянне гэтага правіла на ўсіх польскіх камбатантаў у Іспаніі<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19380160114 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 lutego 1938 r. o zmianie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 1920 r. w przedmiocie wykonania ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.]</ref>. Заходнія беларусы былі вымушаныя застацца за мяжой. Многія аселі ў краінах, дзе яшчэ да вайны знаходзіліся на заробках, як, напрыклад, Аргенціна<ref name="Аргентина"/><ref name="Кудрыцкi"/>. === Вялікая Айчынная вайна === У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] многія з бежанцаў-антыфранкістаў ахвотна далучыліся да барацьбы Савецкага Саюза з Германіяй, уступаючы ў шэрагі [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] і партызанскіх фарміраванняў<ref name="партызаны"/>. У пачатку 1942 года разведчык і ветэран вайны ў Іспаніі [[Ілля Рыгоравіч Старынаў|Ілля Старынаў]] пачаў збіраць у [[Харкаў|Харкаве]] ([[Украінская ССР]]) вопытных рэспубліканцаў, якіх планаваў прыцягнуць да дыверсійнай дзейнасці. Да яго далучыўся Дамінга Унгрыа, а з ім і яшчэ два дзесяткі іспанцаў. На тэрыторыі [[Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)|акупаванай БССР]] базавым партызанскім падраздзяленнем для дзейнасці рэспубліканцаў стаў філіял вучэбна-аператыўнага цэнтра пры Паўночна-заходняй групе ЦК КП(б)Б. Яго стварылі пры [[4-я ўдарная армія|4-й ударнай арміі]] [[Калінінскі фронт|Калінінскага фронту]]. Начальнікам цэнтра прызначылі капітана-разведчыка Сцяпана Казанцава. У канцы мая 1942 года ў распараджэнне Казанцава па загадзе Старынава прыбыла група з 18 іспанцаў<ref name="партызаны"/>. Камандзірам атрада быў ураджэнец Барселоны ''Франсіска Гаспар Тарус'' (у гады грамадзянскай — пілот знішчальніка), які пазней за свае баявыя заслугі атрымаў званне Героя Савецкага Саюза. Яго група дзейнічала ў раёне чыгункі Віцебск—Полацк, дзе іспанцамі было пушчана пад адхон 6 эшалонаў разам з паравозамі і знішчына 48 вагонаў<ref name="партызаны"/>. Іншым бачным дыверсантам-рэспубліканцам быў ''Мігель Баскуньяна Санчэс''. Яго падраздзяленне праводзіла падрывы на чыгунцы Віцебск—Смаленск і мінсваоа тэрыторыю ў раёне шашэйнай дарогі [[Усвяты]]—[[Невель (горад)|Невель]]. Тут 17 чэрвеня 1942 года на мяжы [[Віцебская вобласць|Віцебскай]] і [[Пскоўская вобласць|Пскоўская]] абласцей група ў выніку няправільнай устаноўкі зарада страціла аднаго са сваіх байцоў — ''Хуана Гомеса'', для якога гэта была першая вылазка<ref name="партызаны"/>. З [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|беларускімі партызанамі]] ў іспанцаў не заўсёды меліся добрыя адносіны. Шмат у чым канфлікты былі выкліканыя цяжкімі ўмовамі жыцця ў лясах і пастаянным стрэсам, а таксама розніцай менталітэтаў. Характэрным быў выпадак 2 верасня 1942 года, калі атрады Асобай беларускай брыгады выйшлі на аперацыю па паралізацыі руху на чыгунцы Віцебск—Полацк. За падрыў эшалона на адным з участкаў адказваў атрад ''Амадэа Трыльа Дыяса'' (закінуты ў БССР 21 чэрвеня), аднак выбухоўка не спрацавала. Рэспубліканца паспрабавалі абвінаваціць у правале аперацыі. Тым не меньш, усё абышлося<ref name="партызаны"/>. Былі канфлікты з беларусамі і ў іншага рэспубліканца — ''Мануэля Руіса'', які ваяваў у брыгадзе [[Мінай Піліпавіч Шмыроў|Міная Шмырова]]. Адной з прычын стала ежа. Іспанцы не звыклі да мясцовых умоў жыцця, звычаяў харчавання, часам ўпадалі ў [[дэпрэсія|дэпрэсію]], станавіліся замкнёнымі<ref name="партызаны"/>. Аднак у цэлым дзейнасць іспанскіх дыверсантаў у Паўночна-ўсходняй Беларусі камандаванне прызнала паспяховай. Многія з рэспубліканцаў да канца 42-га пакінулі БССР і былі перанакіраваны ў іншыя месцы<ref name="партызаны">''Кандидаты исторических наук Вадим Гигин и Анатолий Великий.'' [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения.</ref>. ==Літаратура і крыніцы== * Воронкова И.Ю., Беларусь и война в Испании (1936–1939) / И.Ю.Воронкова; НАН Беларуси, Институт истории. – Минск: Белорусская наука, 2009. – 159 с. * {{артыкул|аўтар= Ирина Воронкова. |загаловак=Первая схватка с фашизмом |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= журнал|месца= |выдавецтва= |год= 2016|выпуск= |том= |нумар= 6|старонкі= 82—89|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Кудрицкий А. С. Образ белоруса, добровольца интербригад Республиканской армии Испании / А. С. Кудрицкий // Роль личности в истории государства и права Беларуси: сборник тезисов докладов по материалам Республиканской научно-теоретической конференции студентов, магистрантов и аспирантов, Минск, 3–4 ноября 2016 года / [под ред. И.В. Вишневской, И.П. Манкевич]; УО «Белорусский государственный экономический университет». – Минск: БГУ, 2016. – С. 137-138. * Шабельцев, С. В. Белорусские реэмигранты: аргентинское прошлое как фактор самоидентификации и инаковости в СССР / С. В. Шабельцев // Крынiцазнаўства i спецыяльныя гiстарычныя дысцыплiны: навук. зб. Вып. 5 / Рэдкал. У. Н. Сiдарцоў (адк. рэд.), С.М. Ходзін (нам.адк. рэд.) [i iнш.] – Мн: БГУ, 2009. – C. 111– 120. * {{артыкул|аўтар= Юрий Лобач. |загаловак=Ровно 80 лет назад бобруйские танкисты отправились в сражающуюся Испанию |арыгінал= |спасылка=https://bobruisk.ru/news/2016/09/01/pomnyat-kartahena-val-demoro-i-madrid |аўтар выдання= |выданне= Вечерний Бобруйск|тып= газета|месца= |выдавецтва= |год= 1 сентября 2016|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * {{артыкул|аўтар= Юрий Ушаков. |загаловак=И наши люди мужества полны... |арыгінал= |спасылка=https://imhoclub.by/ru/material/i_nashi_ljudi_muzhestva_polni |аўтар выдання= |выданне= IMHOclub|тып= интерактивный портал|месца= |выдавецтва= |год= 1 апреля 2017|выпуск= |том= |нумар= |старонкі=|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * Алексей Кудрицкий. [https://commons.com.ua/ru/shevchenkovcy-v-boyu-i-v-pamyati-ocherk-istorii-roty-im-shevchenko/#footnote-20 Шевченковцы в Испании: как воевала украинская рота интербригад] // Спільне : журнал. — 25 января 2022. * Вадим Гигин и Анатолий Великий. [https://partizany.by/battles/ino-pasaran-po-belorusski/ ¡No pasarán! по-белорусски] // Проект «Партизаны Беларуси» : интерактивная мультимедийная онлайн-база данных партизанского движения. == Каментарыі == {{Заўвагі|group=К}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * Юрий Борисёнок. [https://www.sb.by/articles/po-ulitse-selitskogo.html Он стал первым белорусом, удостоенным звания Героя Советского Союза] // СБ. Беларусь Сегодня : газета. — 8 апреля 2022. * [https://voenhronika.ru/publ/grazhdanskaja_vojna_v_ispanii/ispanija_grazhdanskaja_vojna_komandirovka_v_stranu_x_belarus_2010_god/8-1-0-960 Испания, гражданская война - Командировка в страну X]. Документальный фильм 2010 года проекта «Обратный отсчёт» на телеканале ОНТ. [[Катэгорыя:Замежная ваенная інтэрвенцыя ў Іспаніі]] [[Катэгорыя:Войны Беларусі]] bpx1dmfqgflp3k3heeuqxpv9vfh9xvx 6 716526 4186896 2022-08-14T20:42:28Z DBatura 73587 {{Несвабодны файл |апісанне=Зелік Аронавіч Ёфэ — савецкі ваенны дзеяч, генерал-лейтэнант інжынерна-авіяцыйнай службы. |крыніца=[http://goskatalog.ru/portal/#/collections?id=14382511 Государственный каталог Музейного фонда Российской Федерации] |час стварэння=1950 |аўтар=невядома |частка= |разрозненне= }} {{Несвабодны файл/АДВ | артыкул = Зелік Аронавіч Ёфэ | мэта = выява для артыкула пра асобу | заменнасць = няма свабодных, бо асоба памерла | іншае = }} wikitext text/x-wiki == Тлумачэнне == {{Несвабодны файл |апісанне=Зелік Аронавіч Ёфэ — савецкі ваенны дзеяч, генерал-лейтэнант інжынерна-авіяцыйнай службы. |крыніца=[http://goskatalog.ru/portal/#/collections?id=14382511 Государственный каталог Музейного фонда Российской Федерации] |час стварэння=1950 |аўтар=невядома |частка= |разрозненне= }} {{Несвабодны файл/АДВ | артыкул = Зелік Аронавіч Ёфэ | мэта = выява для артыкула пра асобу | заменнасць = няма свабодных, бо асоба памерла | іншае = }} == Ліцэнзіяванне == {{FU-памерлы}} 16bfr3q52az685kmm7jfpjl2833iims 0 716527 4186900 2022-08-14T20:45:45Z DBatura 73587 Новая старонка: «{{Ваенны дзеяч |поўнае імя = Зелік Аронавіч Ёфэ |арыгінал імя = |дата нараджэння = |месца нараджэння = |дата смерці = |месца смерці = |Перыяд жыцця = |выява = Зелик_Аронович_Иоффе.jpg |подпіс = |герб = |подпіс герба = |мяну...» wikitext text/x-wiki {{Ваенны дзеяч |поўнае імя = Зелік Аронавіч Ёфэ |арыгінал імя = |дата нараджэння = |месца нараджэння = |дата смерці = |месца смерці = |Перыяд жыцця = |выява = Зелик_Аронович_Иоффе.jpg |подпіс = |герб = |подпіс герба = |мянушка = |псеўданім = |прыналежнасць = {{Сцяг СССР}} [[СССР]] |гады службы = [[1920]]—[[1922]]/[[1926]]—[[1969]] |званне = [[генерал-лейтэнант]] |род войскаў = |камандаваў = |частка = |бітвы = [[Грамадзянская вайна ў Расіі]], [[Польска-савецкая вайна]], [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі]], [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)]], [[Вялікая Айчынная вайна]] |узнагароды = |Commons = |Rodovid = |сувязі = |у адстаўцы = |роспіс = }} '''Зелік Аронавіч Ёфэ''' ([[17 сакавіка]] [[1903]] — [[25 кастрычніка]] [[1980]]) — савецкі ваенны дзеяч, [[генерал-лейтэнант]] інжынерна-авіяцыйнай службы (1946). == Біяграфія == Нарадзіўся ў 1903 годзе на [[Магілёўскі раён|Магілёўшчыне]]. Член [[КПСС]]. З 1920 года — на ваеннай службе. Удзельнік [[савецка-польская вайна|савецка-польскай вайны]] на розных палітычных пасадах у [[РСЧА]]. Пасля [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны]], з ліпеня 1922 па красавік 1926 года, знаходзіўся ў запасе. Затым зноў прызваны ў РСЧА, старшы інжынер 1-й паветранай дэсантнай эскадрыллі і 22-й цяжкабамбардзіровачнай авіяцыйнай эскадрыллі, старшы інжынер па эксплуатацыі 3-й авіябрыгады асаблівага прызначэння. З кастрычніка 1936 па верасень 1937 года — удзельнік [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі|грамадзянскай вайны ў Іспаніі]]. З верасня 1937 — намеснік начальніка, з лістапада 1937 — начальнік упраўлення матэрыяльна — тэхнічнага забеспячэння УВПС РСЧА, [[ваенны саветнік]] у [[Кітай|Кітаі]], са студзеня па лістапад 1939 — галоўны інжынер трасы [[Алма-Ата]]— [[Ланьчжоў]]. З лістапада 1939 па 1941 — галоўны інжынер ВПС Чырвонай Арміі, на гэтай пасадзе ўдзельнічаў у [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)|савецка-фінскай вайне]] (знаходзіўся ў дзеючай арміі амаль усю вайну з невялікім перапынкам)<ref>''Аверченко С. В.'' Техническо-эксплуатационная служба ВВС Красной армии в советско-финляндской войне 1939—1940 гг. // Военно-исторический журнал. — 2005. — № 7. — С.44-51.</ref>. Са студзеня 1941 года — намеснік начальніка [[Ваенна-паветраная інжынерная акадэмія імя М. Р. Жукоўскага|Ваенна-паветранай акадэміі імя М. Р. Жукоўскага]] па навуковай і вучэбнай рабоце, з 1942 года — галоўны інжынер 16-й паветранай арміі, з канца 1942 — галоўны інжынер-намеснік камандзіра 2-га знішчальнага авіяцыйнага корпуса, з лютага 1943 — галоўны інжынер-намеснік камандуючага 15-й паветранай арміі па інжынерна-авіяцыйнай службе, з красавіка 1947 года — намеснік галоўнага інжынера ВПС, з кастрычніка 1949 — галоўны інжынер ВПС [[Далёкі Усход|Далёкага Усходу]], з лістапада 1949 года — намеснік начальніка [[Харкаўскае вышэйшае ваеннае камандна-інжынернае вучылішча|Харкаўскага вышэйшага ваеннага авіяцыйна-інжынернага вучылішча]], з 1955 года — начальнік вылічальнага цэнтра № 3 [[Міністэрства абароны СССР]], з 1960 года — начальнік Навукова-даследчага інстытута касмічнай тэхнікі (затым — начальнік 30-га Цэнтральнага НДІ авіяцыйнай і касмічнай тэхнікі). У 1969 годзе звольнены ў адстаўку<ref>''Аверченко С. В.'' Во главе эксплуатационно-технической службы Военно-воздушных сил РККА в 1921—1941 гг. // Военно-исторический журнал. — 2008. — № 8. — С.60-64.</ref>. Працягваў працаваць начальнікам аддзела баявой жывучасці самалётаў франтавой авіяцыі ў [[АКБ Сухога|АКБ імя Паўла Сухога]]. Памёр у [[Масква|Маскве]] ў 1980 годзе. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.jewmil.com/biografii/item/355-ioffe-zelik-aronovich Генерал-лейтенант Иоффе Зелик Аронович (1903 - 1980)]. [[Катэгорыя:Удзельнікі Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі савецка-фінскай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі польска-савецкай вайны]] [[Катэгорыя:Савецкія ваенныя спецыялісты ў Іспаніі]] [[Катэгорыя:Генерал-лейтэнанты СССР]] [[Катэгорыя:Удзельнікі Грамадзянскай вайны ў Расіі]] hvw3de5hult83qnaltqe4t4vlxf4nsz 4186905 4186900 2022-08-14T20:47:44Z DBatura 73587 wikitext text/x-wiki {{Ваенны дзеяч |поўнае імя = Зелік Аронавіч Ёфэ |арыгінал імя = |дата нараджэння = |месца нараджэння = [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)]], [[Магілёўская губернія]] |дата смерці = |месца смерці = |Перыяд жыцця = |выява = Зелик_Аронович_Иоффе.jpg |подпіс = |герб = |подпіс герба = |мянушка = |псеўданім = |прыналежнасць = {{Сцяг СССР}} [[СССР]] |гады службы = [[1920]]—[[1922]]/[[1926]]—[[1969]] |званне = [[генерал-лейтэнант]] |род войскаў = |камандаваў = |частка = |бітвы = [[Грамадзянская вайна ў Расіі]], [[Польска-савецкая вайна]], [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі]], [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)]], [[Вялікая Айчынная вайна]] |узнагароды = |Commons = |Rodovid = |сувязі = |у адстаўцы = |роспіс = }} '''Зелік Аронавіч Ёфэ''' ([[17 сакавіка]] [[1903]] — [[25 кастрычніка]] [[1980]]) — савецкі ваенны дзеяч, [[генерал-лейтэнант]] інжынерна-авіяцыйнай службы (1946). == Біяграфія == Нарадзіўся ў 1903 годзе на [[Магілёўскі раён|Магілёўшчыне]]. Член [[КПСС]]. З 1920 года — на ваеннай службе. Удзельнік [[савецка-польская вайна|савецка-польскай вайны]] на розных палітычных пасадах у [[РСЧА]]. Пасля [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны]], з ліпеня 1922 па красавік 1926 года, знаходзіўся ў запасе. Затым зноў прызваны ў РСЧА, старшы інжынер 1-й паветранай дэсантнай эскадрыллі і 22-й цяжкабамбардзіровачнай авіяцыйнай эскадрыллі, старшы інжынер па эксплуатацыі 3-й авіябрыгады асаблівага прызначэння. З кастрычніка 1936 па верасень 1937 года — удзельнік [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі|грамадзянскай вайны ў Іспаніі]]. З верасня 1937 — намеснік начальніка, з лістапада 1937 — начальнік упраўлення матэрыяльна — тэхнічнага забеспячэння УВПС РСЧА, [[ваенны саветнік]] у [[Кітай|Кітаі]], са студзеня па лістапад 1939 — галоўны інжынер трасы [[Алма-Ата]]— [[Ланьчжоў]]. З лістапада 1939 па 1941 — галоўны інжынер ВПС Чырвонай Арміі, на гэтай пасадзе ўдзельнічаў у [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)|савецка-фінскай вайне]] (знаходзіўся ў дзеючай арміі амаль усю вайну з невялікім перапынкам)<ref>''Аверченко С. В.'' Техническо-эксплуатационная служба ВВС Красной армии в советско-финляндской войне 1939—1940 гг. // Военно-исторический журнал. — 2005. — № 7. — С.44-51.</ref>. Са студзеня 1941 года — намеснік начальніка [[Ваенна-паветраная інжынерная акадэмія імя М. Р. Жукоўскага|Ваенна-паветранай акадэміі імя М. Р. Жукоўскага]] па навуковай і вучэбнай рабоце, з 1942 года — галоўны інжынер 16-й паветранай арміі, з канца 1942 — галоўны інжынер-намеснік камандзіра 2-га знішчальнага авіяцыйнага корпуса, з лютага 1943 — галоўны інжынер-намеснік камандуючага 15-й паветранай арміі па інжынерна-авіяцыйнай службе, з красавіка 1947 года — намеснік галоўнага інжынера ВПС, з кастрычніка 1949 — галоўны інжынер ВПС [[Далёкі Усход|Далёкага Усходу]], з лістапада 1949 года — намеснік начальніка [[Харкаўскае вышэйшае ваеннае камандна-інжынернае вучылішча|Харкаўскага вышэйшага ваеннага авіяцыйна-інжынернага вучылішча]], з 1955 года — начальнік вылічальнага цэнтра № 3 [[Міністэрства абароны СССР]], з 1960 года — начальнік Навукова-даследчага інстытута касмічнай тэхнікі (затым — начальнік 30-га Цэнтральнага НДІ авіяцыйнай і касмічнай тэхнікі). У 1969 годзе звольнены ў адстаўку<ref>''Аверченко С. В.'' Во главе эксплуатационно-технической службы Военно-воздушных сил РККА в 1921—1941 гг. // Военно-исторический журнал. — 2008. — № 8. — С.60-64.</ref>. Працягваў працаваць начальнікам аддзела баявой жывучасці самалётаў франтавой авіяцыі ў [[АКБ Сухога|АКБ імя Паўла Сухога]]. Памёр у [[Масква|Маскве]] ў 1980 годзе. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.jewmil.com/biografii/item/355-ioffe-zelik-aronovich Генерал-лейтенант Иоффе Зелик Аронович (1903 - 1980)]. [[Катэгорыя:Удзельнікі Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі савецка-фінскай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі польска-савецкай вайны]] [[Катэгорыя:Савецкія ваенныя спецыялісты ў Іспаніі]] [[Катэгорыя:Генерал-лейтэнанты СССР]] [[Катэгорыя:Удзельнікі Грамадзянскай вайны ў Расіі]] pwlejxavi5j74thvybconv8j30czhpz 4186908 4186905 2022-08-14T20:48:59Z DBatura 73587 DBatura перанёс старонку [[Зелік Аронавіч Ёфэ]] у [[Зелік Аронавіч Іофэ]] wikitext text/x-wiki {{Ваенны дзеяч |поўнае імя = Зелік Аронавіч Ёфэ |арыгінал імя = |дата нараджэння = |месца нараджэння = [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)]], [[Магілёўская губернія]] |дата смерці = |месца смерці = |Перыяд жыцця = |выява = Зелик_Аронович_Иоффе.jpg |подпіс = |герб = |подпіс герба = |мянушка = |псеўданім = |прыналежнасць = {{Сцяг СССР}} [[СССР]] |гады службы = [[1920]]—[[1922]]/[[1926]]—[[1969]] |званне = [[генерал-лейтэнант]] |род войскаў = |камандаваў = |частка = |бітвы = [[Грамадзянская вайна ў Расіі]], [[Польска-савецкая вайна]], [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі]], [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)]], [[Вялікая Айчынная вайна]] |узнагароды = |Commons = |Rodovid = |сувязі = |у адстаўцы = |роспіс = }} '''Зелік Аронавіч Ёфэ''' ([[17 сакавіка]] [[1903]] — [[25 кастрычніка]] [[1980]]) — савецкі ваенны дзеяч, [[генерал-лейтэнант]] інжынерна-авіяцыйнай службы (1946). == Біяграфія == Нарадзіўся ў 1903 годзе на [[Магілёўскі раён|Магілёўшчыне]]. Член [[КПСС]]. З 1920 года — на ваеннай службе. Удзельнік [[савецка-польская вайна|савецка-польскай вайны]] на розных палітычных пасадах у [[РСЧА]]. Пасля [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны]], з ліпеня 1922 па красавік 1926 года, знаходзіўся ў запасе. Затым зноў прызваны ў РСЧА, старшы інжынер 1-й паветранай дэсантнай эскадрыллі і 22-й цяжкабамбардзіровачнай авіяцыйнай эскадрыллі, старшы інжынер па эксплуатацыі 3-й авіябрыгады асаблівага прызначэння. З кастрычніка 1936 па верасень 1937 года — удзельнік [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі|грамадзянскай вайны ў Іспаніі]]. З верасня 1937 — намеснік начальніка, з лістапада 1937 — начальнік упраўлення матэрыяльна — тэхнічнага забеспячэння УВПС РСЧА, [[ваенны саветнік]] у [[Кітай|Кітаі]], са студзеня па лістапад 1939 — галоўны інжынер трасы [[Алма-Ата]]— [[Ланьчжоў]]. З лістапада 1939 па 1941 — галоўны інжынер ВПС Чырвонай Арміі, на гэтай пасадзе ўдзельнічаў у [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)|савецка-фінскай вайне]] (знаходзіўся ў дзеючай арміі амаль усю вайну з невялікім перапынкам)<ref>''Аверченко С. В.'' Техническо-эксплуатационная служба ВВС Красной армии в советско-финляндской войне 1939—1940 гг. // Военно-исторический журнал. — 2005. — № 7. — С.44-51.</ref>. Са студзеня 1941 года — намеснік начальніка [[Ваенна-паветраная інжынерная акадэмія імя М. Р. Жукоўскага|Ваенна-паветранай акадэміі імя М. Р. Жукоўскага]] па навуковай і вучэбнай рабоце, з 1942 года — галоўны інжынер 16-й паветранай арміі, з канца 1942 — галоўны інжынер-намеснік камандзіра 2-га знішчальнага авіяцыйнага корпуса, з лютага 1943 — галоўны інжынер-намеснік камандуючага 15-й паветранай арміі па інжынерна-авіяцыйнай службе, з красавіка 1947 года — намеснік галоўнага інжынера ВПС, з кастрычніка 1949 — галоўны інжынер ВПС [[Далёкі Усход|Далёкага Усходу]], з лістапада 1949 года — намеснік начальніка [[Харкаўскае вышэйшае ваеннае камандна-інжынернае вучылішча|Харкаўскага вышэйшага ваеннага авіяцыйна-інжынернага вучылішча]], з 1955 года — начальнік вылічальнага цэнтра № 3 [[Міністэрства абароны СССР]], з 1960 года — начальнік Навукова-даследчага інстытута касмічнай тэхнікі (затым — начальнік 30-га Цэнтральнага НДІ авіяцыйнай і касмічнай тэхнікі). У 1969 годзе звольнены ў адстаўку<ref>''Аверченко С. В.'' Во главе эксплуатационно-технической службы Военно-воздушных сил РККА в 1921—1941 гг. // Военно-исторический журнал. — 2008. — № 8. — С.60-64.</ref>. Працягваў працаваць начальнікам аддзела баявой жывучасці самалётаў франтавой авіяцыі ў [[АКБ Сухога|АКБ імя Паўла Сухога]]. Памёр у [[Масква|Маскве]] ў 1980 годзе. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.jewmil.com/biografii/item/355-ioffe-zelik-aronovich Генерал-лейтенант Иоффе Зелик Аронович (1903 - 1980)]. [[Катэгорыя:Удзельнікі Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі савецка-фінскай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі польска-савецкай вайны]] [[Катэгорыя:Савецкія ваенныя спецыялісты ў Іспаніі]] [[Катэгорыя:Генерал-лейтэнанты СССР]] [[Катэгорыя:Удзельнікі Грамадзянскай вайны ў Расіі]] pwlejxavi5j74thvybconv8j30czhpz 4186910 4186908 2022-08-14T20:49:57Z DBatura 73587 wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Іофэ}} {{Ваенны дзеяч |поўнае імя = Зелік Аронавіч Іофэ |арыгінал імя = |дата нараджэння = |месца нараджэння = [[Дашкаўка (Магілёўскі раён)]], [[Магілёўская губернія]] |дата смерці = |месца смерці = |Перыяд жыцця = |выява = Зелик_Аронович_Иоффе.jpg |подпіс = |герб = |подпіс герба = |мянушка = |псеўданім = |прыналежнасць = {{Сцяг СССР}} [[СССР]] |гады службы = [[1920]]—[[1922]]/[[1926]]—[[1969]] |званне = [[генерал-лейтэнант]] |род войскаў = |камандаваў = |частка = |бітвы = [[Грамадзянская вайна ў Расіі]], [[Польска-савецкая вайна]], [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі]], [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)]], [[Вялікая Айчынная вайна]] |узнагароды = |Commons = |Rodovid = |сувязі = |у адстаўцы = |роспіс = }} '''Зелік Аронавіч Іофэ''' ([[17 сакавіка]] [[1903]] — [[25 кастрычніка]] [[1980]]) — савецкі ваенны дзеяч, [[генерал-лейтэнант]] інжынерна-авіяцыйнай службы (1946). == Біяграфія == Нарадзіўся ў 1903 годзе на [[Магілёўскі раён|Магілёўшчыне]]. Член [[КПСС]]. З 1920 года — на ваеннай службе. Удзельнік [[савецка-польская вайна|савецка-польскай вайны]] на розных палітычных пасадах у [[РСЧА]]. Пасля [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны]], з ліпеня 1922 па красавік 1926 года, знаходзіўся ў запасе. Затым зноў прызваны ў РСЧА, старшы інжынер 1-й паветранай дэсантнай эскадрыллі і 22-й цяжкабамбардзіровачнай авіяцыйнай эскадрыллі, старшы інжынер па эксплуатацыі 3-й авіябрыгады асаблівага прызначэння. З кастрычніка 1936 па верасень 1937 года — удзельнік [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі|грамадзянскай вайны ў Іспаніі]]. З верасня 1937 — намеснік начальніка, з лістапада 1937 — начальнік упраўлення матэрыяльна — тэхнічнага забеспячэння УВПС РСЧА, [[ваенны саветнік]] у [[Кітай|Кітаі]], са студзеня па лістапад 1939 — галоўны інжынер трасы [[Алма-Ата]]— [[Ланьчжоў]]. З лістапада 1939 па 1941 — галоўны інжынер ВПС Чырвонай Арміі, на гэтай пасадзе ўдзельнічаў у [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)|савецка-фінскай вайне]] (знаходзіўся ў дзеючай арміі амаль усю вайну з невялікім перапынкам)<ref>''Аверченко С. В.'' Техническо-эксплуатационная служба ВВС Красной армии в советско-финляндской войне 1939—1940 гг. // Военно-исторический журнал. — 2005. — № 7. — С.44-51.</ref>. Са студзеня 1941 года — намеснік начальніка [[Ваенна-паветраная інжынерная акадэмія імя М. Р. Жукоўскага|Ваенна-паветранай акадэміі імя М. Р. Жукоўскага]] па навуковай і вучэбнай рабоце, з 1942 года — галоўны інжынер 16-й паветранай арміі, з канца 1942 — галоўны інжынер-намеснік камандзіра 2-га знішчальнага авіяцыйнага корпуса, з лютага 1943 — галоўны інжынер-намеснік камандуючага 15-й паветранай арміі па інжынерна-авіяцыйнай службе, з красавіка 1947 года — намеснік галоўнага інжынера ВПС, з кастрычніка 1949 — галоўны інжынер ВПС [[Далёкі Усход|Далёкага Усходу]], з лістапада 1949 года — намеснік начальніка [[Харкаўскае вышэйшае ваеннае камандна-інжынернае вучылішча|Харкаўскага вышэйшага ваеннага авіяцыйна-інжынернага вучылішча]], з 1955 года — начальнік вылічальнага цэнтра № 3 [[Міністэрства абароны СССР]], з 1960 года — начальнік Навукова-даследчага інстытута касмічнай тэхнікі (затым — начальнік 30-га Цэнтральнага НДІ авіяцыйнай і касмічнай тэхнікі). У 1969 годзе звольнены ў адстаўку<ref>''Аверченко С. В.'' Во главе эксплуатационно-технической службы Военно-воздушных сил РККА в 1921—1941 гг. // Военно-исторический журнал. — 2008. — № 8. — С.60-64.</ref>. Працягваў працаваць начальнікам аддзела баявой жывучасці самалётаў франтавой авіяцыі ў [[АКБ Сухога|АКБ імя Паўла Сухога]]. Памёр у [[Масква|Маскве]] ў 1980 годзе. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.jewmil.com/biografii/item/355-ioffe-zelik-aronovich Генерал-лейтенант Иоффе Зелик Аронович (1903 - 1980)]. [[Катэгорыя:Удзельнікі Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі савецка-фінскай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі польска-савецкай вайны]] [[Катэгорыя:Савецкія ваенныя спецыялісты ў Іспаніі]] [[Катэгорыя:Генерал-лейтэнанты СССР]] [[Катэгорыя:Удзельнікі Грамадзянскай вайны ў Расіі]] pxlajvwrr5arzkx9sp1l1vg13uupdmj 0 716528 4186909 2022-08-14T20:48:59Z DBatura 73587 DBatura перанёс старонку [[Зелік Аронавіч Ёфэ]] у [[Зелік Аронавіч Іофэ]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Зелік Аронавіч Іофэ]] 2ilib215idgq0uae6aplzoqriroz98a 0 716529 4186932 2022-08-14T21:46:34Z Паўлюк Шапецька 37440 Новая старонка: «{{Асоба}} '''Міхаіл Васільевіч Сядляр''' ({{ДН|13|10|1920}}, в. [[Рамель]], [[Пінскі павет]], [[Палескае ваяводства]] — {{ДС|4|2|2008}}) — беларусі перадавік сельскагаспадарчай вытворчасці, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == Бацька, Васіль Дзмітрыевіч, у 1941 го...» wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Міхаіл Васільевіч Сядляр''' ({{ДН|13|10|1920}}, в. [[Рамель]], [[Пінскі павет]], [[Палескае ваяводства]] — {{ДС|4|2|2008}}) — беларусі перадавік сельскагаспадарчай вытворчасці, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == Бацька, Васіль Дзмітрыевіч, у 1941 годзе быў адным з арганізатараў першага калгаса. У час [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] быў членам падпольнай арганізацыі. Пасля вызвалення ад нямецка-фашысцкай акупацыі (8 ліпеня 1944 года) выконваў даручэнні Давыд-Гарадоцкага райваенкамата. У кастрычніку 1944 годзе быў прызваны ў [[Чырвоная Армія|Чырвоную армію]], накіраваны на вучобу ў Маскоўскі аўтаполк, а вясной 1945 года ў якасці шафёра накіраваны на [[3-ці Беларускі фронт|3-і Беларускі фронт]], які знаходзіўся ў [[Прыбалтыка|Прыбалтыцы]]. У складзе 222-й Чырвонасцяжнай аўтабрыгады ўдзельнічаў у вайне з Японіяй (1945), на грузавіку вазіў розныя грузы. Пасля дэмабілізацыі (1948) вярнуўся на радзіму, працаваў шафёрам у калгасе «Запаветы Леніна». Адна з паляводчых брыгад у калгасе лічылася адстаючай, таму праўленне вырашыла памяняць брыгадзіра. У 1957 годзе гэту пасаду прапанавалі шафёру Міхаілу Седляру, які вылучаўся працавітасцю, сур’ёзнасцю, меў аўтарытэт сярод аднавяскоўцаў, нядаўна быў прыняты ў члены КПСС. Ворнай зямлі ў брыгадзе было 180 га. Неўзабаве меліяратары адваявалі ў балот вялікія ўчасткі, перадалі калгасу. Брыгада Міхаіла Седляра прыняла 100 га меліяраванай зямлі. У 1969—1980 гадах — намеснік старшыні калгаса. У 1970 годзе скончыў завочна Пружанскі саўгас-тэхнікум па спецыяльнасці «агранамія». У 1967 год0е яго абралі сакратаром партарганізацыі калгаса. Дэлегат ІІІ з’езда калгаснікаў БССР (1969). Тройчы быў удзельнікам ВДНГ у Маскве. Выбіраўся дэпутатам Столінскага раённага Савета дэпутатаў працоўных (1975). Дэлегат ХХІІІ (1966) і ХХVІ (1981) з’ездаў КПСС. У 1980—1989 гадах — старшыня прафкама калгаса. == Узнагароды == За поспехі ў павелічэнні вытворчасці і нарыхтовак збожжавых і кармавых культур Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 23 чэрвеня 1966 годзе прысвоена званне Героя Сацыялістычнай Працы з уручэннем ордэна Леніна і медаля «Серп і Молат». Узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны ІІ ступені, медалямі «За отвагу», «За боевые заслуги», «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.», «За победу над Японией», «За доблестный труд. В ознаменование 100-летия со дня рождения В. И. Ленина» (1970). {{зноскі}} == Літаратура == * Седляр Михаил Васильевич // Твои герои, Беларусь! Герои Социалистического Труда : биогр. справочник. Минск, 2014. С. 196. * Седляр Михаил Васильевич // Регионы Беларуси : энциклопедия : в 7 т. Минск, 2009. Т. 1, кн. 2. С. 338. * Сядляр Міхаіл Васільевіч // Памяць. Столінскі раён : гіст.-дакум. хроніка. Мінск, 2003. С. 466. * Седляр Михаил Васильевич // Белорусская ССР : краткая энциклопедия : в 5 т. Минск, 1982. Т. 5. С. 562. * Сядляр Міхаіл Васільевіч // Беларуская ССР : кароткая энцыклапедыя : у 5 т. Мінск, 1981. Т. 5. С. 587. * Сядляр Міхаіл Васільевіч // Беларуская савецкая энцыклапедыя : у 12 т. Мінск, 1974. Т. 10. С. 160. {{DEFAULTSORT:Сядляр Міхаіл Васільевіч}} [[Катэгорыя:Дэпутаты Столінскага раённага Савета дэпутатаў]] apzzz0jdyr8v7voh1j0fjgs0376xqto 4187018 4186932 2022-08-15T06:38:46Z Паўлюк Шапецька 37440 wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Міхаіл Васільевіч Сядляр''' ({{ДН|13|10|1920}}, в. [[Рамель]], [[Пінскі павет (1921—1940)|Пінскі павет]], [[Палескае ваяводства]] — {{ДС|4|2|2008}}) — беларусі перадавік сельскагаспадарчай вытворчасці, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == Бацька, Васіль Дзмітрыевіч, у 1941 годзе быў адным з арганізатараў першага калгаса. У час [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] быў членам падпольнай арганізацыі. Пасля вызвалення ад нямецка-фашысцкай акупацыі (8 ліпеня 1944 года) выконваў даручэнні Давыд-Гарадоцкага райваенкамата. У кастрычніку 1944 годзе быў прызваны ў [[Чырвоная Армія|Чырвоную армію]], накіраваны на вучобу ў Маскоўскі аўтаполк, а вясной 1945 года ў якасці шафёра накіраваны на [[3-ці Беларускі фронт|3-і Беларускі фронт]], які знаходзіўся ў [[Прыбалтыка|Прыбалтыцы]]. У складзе 222-й Чырвонасцяжнай аўтабрыгады ўдзельнічаў у вайне з Японіяй (1945), на грузавіку вазіў розныя грузы. Пасля дэмабілізацыі (1948) вярнуўся на радзіму, працаваў шафёрам у калгасе «Запаветы Леніна». Адна з паляводчых брыгад у калгасе лічылася адстаючай, таму праўленне вырашыла памяняць брыгадзіра. У 1957 годзе гэту пасаду прапанавалі шафёру Міхаілу Седляру, які вылучаўся працавітасцю, сур’ёзнасцю, меў аўтарытэт сярод аднавяскоўцаў, нядаўна быў прыняты ў члены КПСС. Ворнай зямлі ў брыгадзе было 180 га. Неўзабаве меліяратары адваявалі ў балот вялікія ўчасткі, перадалі калгасу. Брыгада Міхаіла Седляра прыняла 100 га меліяраванай зямлі. У 1969—1980 гадах — намеснік старшыні калгаса. У 1970 годзе скончыў завочна Пружанскі саўгас-тэхнікум па спецыяльнасці «агранамія». У 1967 год0е яго абралі сакратаром партарганізацыі калгаса. Дэлегат ІІІ з’езда калгаснікаў БССР (1969). Тройчы быў удзельнікам ВДНГ у Маскве. Выбіраўся дэпутатам Столінскага раённага Савета дэпутатаў працоўных (1975). Дэлегат ХХІІІ (1966) і ХХVІ (1981) з’ездаў КПСС. У 1980—1989 гадах — старшыня прафкама калгаса. == Узнагароды == За поспехі ў павелічэнні вытворчасці і нарыхтовак збожжавых і кармавых культур Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 23 чэрвеня 1966 годзе прысвоена званне Героя Сацыялістычнай Працы з уручэннем ордэна Леніна і медаля «Серп і Молат». Узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны ІІ ступені, медалямі «За отвагу», «За боевые заслуги», «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.», «За победу над Японией», «За доблестный труд. В ознаменование 100-летия со дня рождения В. И. Ленина» (1970). {{зноскі}} == Літаратура == * Седляр Михаил Васильевич // Твои герои, Беларусь! Герои Социалистического Труда : биогр. справочник. Минск, 2014. С. 196. * Седляр Михаил Васильевич // Регионы Беларуси : энциклопедия : в 7 т. Минск, 2009. Т. 1, кн. 2. С. 338. * Сядляр Міхаіл Васільевіч // Памяць. Столінскі раён : гіст.-дакум. хроніка. Мінск, 2003. С. 466. * Седляр Михаил Васильевич // Белорусская ССР : краткая энциклопедия : в 5 т. Минск, 1982. Т. 5. С. 562. * Сядляр Міхаіл Васільевіч // Беларуская ССР : кароткая энцыклапедыя : у 5 т. Мінск, 1981. Т. 5. С. 587. * Сядляр Міхаіл Васільевіч // Беларуская савецкая энцыклапедыя : у 12 т. Мінск, 1974. Т. 10. С. 160. {{DEFAULTSORT:Сядляр Міхаіл Васільевіч}} [[Катэгорыя:Дэпутаты Столінскага раённага Савета дэпутатаў]] nd10nheoftl873qprkrlfu9qrzkf2s1 4187019 4187018 2022-08-15T06:39:41Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Міхаіл Васільевіч Сядляр''' ({{ДН|13|10|1920}}, в. [[Рамель]], [[Пінскі павет (1921—1940)|Пінскі павет]], [[Палескае ваяводства]] — {{ДС|4|2|2008}}) — беларускі перадавік сельскагаспадарчай вытворчасці, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == Бацька, Васіль Дзмітрыевіч, у 1941 годзе быў адным з арганізатараў першага калгаса. У час [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] быў членам падпольнай арганізацыі. Пасля вызвалення ад нямецка-фашысцкай акупацыі (8 ліпеня 1944 года) выконваў даручэнні Давыд-Гарадоцкага райваенкамата. У кастрычніку 1944 годзе быў прызваны ў [[Чырвоная Армія|Чырвоную армію]], накіраваны на вучобу ў Маскоўскі аўтаполк, а вясной 1945 года ў якасці шафёра накіраваны на [[3-ці Беларускі фронт|3-і Беларускі фронт]], які знаходзіўся ў [[Прыбалтыка|Прыбалтыцы]]. У складзе 222-й Чырвонасцяжнай аўтабрыгады ўдзельнічаў у вайне з Японіяй (1945), на грузавіку вазіў розныя грузы. Пасля дэмабілізацыі (1948) вярнуўся на радзіму, працаваў шафёрам у калгасе «Запаветы Леніна». Адна з паляводчых брыгад у калгасе лічылася адстаючай, таму праўленне вырашыла памяняць брыгадзіра. У 1957 годзе гэту пасаду прапанавалі шафёру Міхаілу Седляру, які вылучаўся працавітасцю, сур’ёзнасцю, меў аўтарытэт сярод аднавяскоўцаў, нядаўна быў прыняты ў члены КПСС. Ворнай зямлі ў брыгадзе было 180 га. Неўзабаве меліяратары адваявалі ў балот вялікія ўчасткі, перадалі калгасу. Брыгада Міхаіла Седляра прыняла 100 га меліяраванай зямлі. У 1969—1980 гадах — намеснік старшыні калгаса. У 1970 годзе скончыў завочна Пружанскі саўгас-тэхнікум па спецыяльнасці «агранамія». У 1967 год0е яго абралі сакратаром партарганізацыі калгаса. Дэлегат ІІІ з’езда калгаснікаў БССР (1969). Тройчы быў удзельнікам ВДНГ у Маскве. Выбіраўся дэпутатам Столінскага раённага Савета дэпутатаў працоўных (1975). Дэлегат ХХІІІ (1966) і ХХVІ (1981) з’ездаў КПСС. У 1980—1989 гадах — старшыня прафкама калгаса. == Узнагароды == За поспехі ў павелічэнні вытворчасці і нарыхтовак збожжавых і кармавых культур Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 23 чэрвеня 1966 годзе прысвоена званне Героя Сацыялістычнай Працы з уручэннем ордэна Леніна і медаля «Серп і Молат». Узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны ІІ ступені, медалямі «За отвагу», «За боевые заслуги», «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.», «За победу над Японией», «За доблестный труд. В ознаменование 100-летия со дня рождения В. И. Ленина» (1970). {{зноскі}} == Літаратура == * Седляр Михаил Васильевич // Твои герои, Беларусь! Герои Социалистического Труда : биогр. справочник. Минск, 2014. С. 196. * Седляр Михаил Васильевич // Регионы Беларуси : энциклопедия : в 7 т. Минск, 2009. Т. 1, кн. 2. С. 338. * Сядляр Міхаіл Васільевіч // Памяць. Столінскі раён : гіст.-дакум. хроніка. Мінск, 2003. С. 466. * Седляр Михаил Васильевич // Белорусская ССР : краткая энциклопедия : в 5 т. Минск, 1982. Т. 5. С. 562. * Сядляр Міхаіл Васільевіч // Беларуская ССР : кароткая энцыклапедыя : у 5 т. Мінск, 1981. Т. 5. С. 587. * Сядляр Міхаіл Васільевіч // Беларуская савецкая энцыклапедыя : у 12 т. Мінск, 1974. Т. 10. С. 160. {{DEFAULTSORT:Сядляр Міхаіл Васільевіч}} [[Катэгорыя:Дэпутаты Столінскага раённага Савета дэпутатаў]] dc4o24pntaapnixiti6xaepnaspr3qp 0 716530 4186979 2022-08-15T05:08:27Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{Мастак}} '''Жан-Луі-Эрнест Месан’е''' (фр. Jean-Louis-Ernest Meissonier; {{ДН|21|2|1815}}, {{МН|Ліён||}} — {{ДС|31|1|1891}}, {{МС|Парыж||}}) — французскі жывапісец, графік і скульптар. Нарадзіўся ў беднай сям’і ў 1815 годзе ў Ліёне, вельмі рана праявіў рэдкую здольнасць да мастацтва. З’яв...» wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Жан-Луі-Эрнест Месан’е''' (фр. Jean-Louis-Ernest Meissonier; {{ДН|21|2|1815}}, {{МН|Ліён||}} — {{ДС|31|1|1891}}, {{МС|Парыж||}}) — французскі жывапісец, графік і скульптар. Нарадзіўся ў беднай сям’і ў 1815 годзе ў Ліёне, вельмі рана праявіў рэдкую здольнасць да мастацтва. З’явіўшыся ў 19 гадовым узросце ў Парыж, развіваў свой талент капіраваннем карцін старадаўніх жывапісцаў у Луўрскай галерэі, пераважна галандскіх майстроў, і кароткі час вучыўся ў Лявона Кан’е. Пахаваны ў Пуасі (дэпартамент Івелін), дзе быў мэрам з 1846 года. {{зноскі}} 94xsehjy9leaerel6gebkfj90v51zu7 4187063 4186979 2022-08-15T07:29:35Z Artsiom91 31770 Artsiom91 перанёс старонку [[Жан-Луі-Эрнест Месан'е]] у [[Жан-Луі-Эрнест Месанье]] wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Жан-Луі-Эрнест Месан’е''' (фр. Jean-Louis-Ernest Meissonier; {{ДН|21|2|1815}}, {{МН|Ліён||}} — {{ДС|31|1|1891}}, {{МС|Парыж||}}) — французскі жывапісец, графік і скульптар. Нарадзіўся ў беднай сям’і ў 1815 годзе ў Ліёне, вельмі рана праявіў рэдкую здольнасць да мастацтва. З’явіўшыся ў 19 гадовым узросце ў Парыж, развіваў свой талент капіраваннем карцін старадаўніх жывапісцаў у Луўрскай галерэі, пераважна галандскіх майстроў, і кароткі час вучыўся ў Лявона Кан’е. Пахаваны ў Пуасі (дэпартамент Івелін), дзе быў мэрам з 1846 года. {{зноскі}} 94xsehjy9leaerel6gebkfj90v51zu7 4187069 4187063 2022-08-15T07:38:03Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Жан-Луі-Эрнест Месанье''' ({{lang-fr|Jean-Louis-Ernest Meissonier}}; {{ДН|21|2|1815}}, {{МН|Ліён||}} — {{ДС|31|1|1891}}, {{МС|Парыж||}}) — французскі жывапісец, графік і скульптар. Нарадзіўся ў беднай сям’і ў 1815 годзе ў Ліёне, вельмі рана праявіў рэдкую здольнасць да мастацтва. З’явіўшыся ў 19-гадовым узросце ў Парыж, развіваў свой талент капіраваннем карцін старадаўніх жывапісцаў у Луўрскай галерэі, пераважна галандскіх майстроў, і кароткі час вучыўся ў Леона Канье. Пахаваны ў Пуасі (дэпартамент Івелін), дзе быў мэрам з 1846 года. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Месанье Жан-Луі-Эрнест}} [[Катэгорыя:Мастакі Францыі XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Гравёры Францыі]] [[Катэгорыя:Мастакі гістарычнага жанру]] jmcbb0iyali83u849h3p75hbdrm64ms 0 716531 4186982 2022-08-15T05:18:33Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{Мастак}} '''Габрыэль Метсю''' (нідэрл. Gabriel Metsu; студзень {{ДН|||1629}}, {{МН|Лейдэн||}} — (пахаваны) 24 кастрычніка 1667, {{МС|Амстэрдам||}}) — галандскі мастак, майстар жанравага, партрэтнага і гістарычнага жывапісу. == Жыццё і творчасць == Сын мастака Жака Метсю (каля 15...» wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Габрыэль Метсю''' (нідэрл. Gabriel Metsu; студзень {{ДН|||1629}}, {{МН|Лейдэн||}} — (пахаваны) 24 кастрычніка 1667, {{МС|Амстэрдам||}}) — галандскі мастак, майстар жанравага, партрэтнага і гістарычнага жывапісу. == Жыццё і творчасць == Сын мастака Жака Метсю (каля 1588 — сакавік 1629). Першыя ўрокі малявання атрымаў ад бацькоў. Працягнуў мастацкую адукацыю (як і [[Ян Стэн|Стэн]]) у [[Нікалаус Кнюфер|Нікалауса Кнюпфера]] ва Утрэхце, а таксама навучаўся ў [[Ян Венікс|Яна Венікса]]. Хрышчоны, хутчэй за ўсё, у каталіцкай прыхаванай царкве, але запісы аб хрышчэнні не захаваліся. Да 1657 г. амаль без перапынку пражывае ў [[Лейдэн]]е, дзе становіцца ў 1648 г. адным з заснавальнікаў гільдыі святога Лукі. Каля 1655 г. перабраўся ў Амстэрдам, жыў у завулку на Прынсенграхце, побач з броварам і побач з яго сваяком Філіпсам Метсю. У 1658 г. ажаніўся з Ізабелай дэ Вольф, дачкой ганчара і мастачкі Марыі дэ Грэбер. У яго ранніх працах на гістарычныя тэмы адлюстраваны ў асноўным міфалагічныя, алегарычныя і біблейскія сюжэты і адчуваецца ўплыў школы [[Рэмбрант]]а. У працах пасля 1650 г. Метсю звяртаецца да гарадскіх і жанравых сцэн з паўсядзённага жыцця галандскіх абывацеляў. У гэтых сваіх працах удасканальвае манеру малюнка Яна Стэна, [[Ян Вермеер|Яна Вермеера]] і [[Пітэр дэ Хох|Пітэра дэ Хоха]], надае ёй выраз глыбейшай пачуццёвасці і ў той жа час больш спакойнага настрою. У канцы жыцця, знаходзячыся пад уплывам лейдэнскай школы жывапісу, вялікае значэнне надае майстэрству дэталіроўкі, асабліва ў малюнку раскошных тканін, якія пры гэтым павінны былі выглядаць гладкімі і бліскучымі. 6czy0n0tokvvostolthymrb55iwiniz 0 716532 4186984 2022-08-15T05:24:54Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{Мастак}} '''Нікалаус Кнюпфер''' (ням.: Nicolaus Knüpfer, {{ДН|||1603}}—{{ДС|||1660}}) — жывапісец нямецкага паходжання, які перасяліўся ва [[Утрэхт]]. Па сваім пражыванні, адукацыі, накірунку творчасці залічваецца да галандскай школы жывапісу. Спачатку вучыўся ў сваім род...» wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Нікалаус Кнюпфер''' (ням.: Nicolaus Knüpfer, {{ДН|||1603}}—{{ДС|||1660}}) — жывапісец нямецкага паходжання, які перасяліўся ва [[Утрэхт]]. Па сваім пражыванні, адукацыі, накірунку творчасці залічваецца да галандскай школы жывапісу. Спачатку вучыўся ў сваім родным горадзе [[Лейпцыг]]у ў Э. Нісэ Потым ён пераехаў у [[Магдэбург]], дзе знайшоў працу. Ён заставаўся там да 1630 года, а затым пераехаў ва Утрэхт, каб працаваць з [[Абрахам Блумарт|Абрахамам Блумартам]]. Ён пражыў з ім два гады, а затым заснаваў сваю ўласную студыю ва Утрэхце, дзе ў 1637 годзе стаў часовым членам гільдыі Святога Лукі. Ён працаваў над упрыгожваннямі замка Кронбарг у Даніі і маляваў фігуры на пейзажах Яна Оба і [[Ян Баптыст Венікс|Яна Баптыста Венікса]]. Адрозніваючыся сілай каларыту і дбайнасцю выканання і, пераймаючы да некаторай ступені Рэмбранту, пісаў гістарычныя сюжэты, жанры і вакханаліі, у тым ліку адкрыта эратычнага зместу. У яго вучыліся знакамітыя [[Ян Стэн]], Арыс дэ Воіс, [[Габрыэль Метсю]] і Пітэр Крыжнэ Валмарын. {{зноскі}} sce2rt5xf2nhim427rdyu2f6pwhf08i 0 716533 4186985 2022-08-15T05:30:30Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Новая старонка: «{{іерарх}} {{цёзкі2|Валентыновіч}} '''Віктар Янавіч Валентыновіч''' ([[1869]] ці [[1870]], [[Ілукста]], [[Курляндская губерня]], цяпер [[Латвія]] — {{ДС|11|9|1933}}, [[Кустанай]], [[Казахстан]]) — беларускі каталіцкі святар. == Біяграфія == З літоўскай шляхецкай сям’і, брат Яна Вал...» wikitext text/x-wiki {{іерарх}} {{цёзкі2|Валентыновіч}} '''Віктар Янавіч Валентыновіч''' ([[1869]] ці [[1870]], [[Ілукста]], [[Курляндская губерня]], цяпер [[Латвія]] — {{ДС|11|9|1933}}, [[Кустанай]], [[Казахстан]]) — беларускі каталіцкі святар. == Біяграфія == З літоўскай шляхецкай сям’і, брат Яна Валентыновіча, таксама святара<ref>Валентыновіч Ян Янавіч, святар. У 1900—1910-я пробашч парафіі [[Стыглава]] (тагачасны паштовы адрас: ст. [[Корсаўка]]) [[Люцынскі павет|Люцынскага павета]] [[Віцебская губерня|Віцебскай губерні]], цяпер [[Латвія]].</ref>. Скончыў [[Магілёўская духоўная семінарыя|Магілёўскую духоўную семінарыю]] ў [[Санкт-Пецярбург]]у. Прыняў сакрамэнт [[святар]]ства ў 1894 годзе. У 1898 прызначаны [[пробашч]]ам [[Касцёл Святой Веранікі (Селішча)|касцёла Св. Веранікі]] ў в. [[Селішча (Ушацкі раён)|Селішча]] [[Лепельскі павет|Лепельскага павета]] [[Віцебская губерня|Віцебскай губерні]]. З 1917 года адміністратар [[Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў (Мсціслаў)|парафіі Унебаўзяцця НПМ]] у [[Мсціслаў|Мсціславе]] [[Магілёўская губерня|Магілёўскай губерні]], дэкан [[Клімавіцка-Мсціслаўскі дэканат|Клімавіцка-Мсціслаўскага дэканата]]. Пасля 1928 года пробашч [[Касцёл Святога Казіміра (Лагойск)|касцёла Св. Казіміра]] ў [[Лагойск]]у [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]]. Арыштаваны 26 жніўня 1930. Асуджаны 3 снежня 1930 асобай нарадай пры АДПУ за «[[антысавецкая дзейнасць|антысавецкую дзейнасць]]» дa 3 гадоў высылкі ў [[Казахстан]] з канфіскацыяй маёмасці. Загінуў у зняволенні. Рэабілітаваны 31.10.1989 пракуратурай Мінскай вобласці. Асабовая справа в. № 28600-с захоўваецца ў архіве [[КДБ Беларусі]]. == Літаратура == * {{крыніцы/Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917-1964|Валентыновіч Віктар Янавіч|с=80}} {{DEFAULTSORT:Валентыновіч Віктар Янавіч}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Каталіцкія святары Беларусі]] tby4jo6yjdmjwpl3swx19weicmhnjc1 4186986 4186985 2022-08-15T05:31:04Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 +[[Катэгорыя:Постаці Селішча (Ушацкі раён)]]; +[[Катэгорыя:Постаці Мсціслава]]; +[[Катэгорыя:Постаці Лагойска]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{іерарх}} {{цёзкі2|Валентыновіч}} '''Віктар Янавіч Валентыновіч''' ([[1869]] ці [[1870]], [[Ілукста]], [[Курляндская губерня]], цяпер [[Латвія]] — {{ДС|11|9|1933}}, [[Кустанай]], [[Казахстан]]) — беларускі каталіцкі святар. == Біяграфія == З літоўскай шляхецкай сям’і, брат Яна Валентыновіча, таксама святара<ref>Валентыновіч Ян Янавіч, святар. У 1900—1910-я пробашч парафіі [[Стыглава]] (тагачасны паштовы адрас: ст. [[Корсаўка]]) [[Люцынскі павет|Люцынскага павета]] [[Віцебская губерня|Віцебскай губерні]], цяпер [[Латвія]].</ref>. Скончыў [[Магілёўская духоўная семінарыя|Магілёўскую духоўную семінарыю]] ў [[Санкт-Пецярбург]]у. Прыняў сакрамэнт [[святар]]ства ў 1894 годзе. У 1898 прызначаны [[пробашч]]ам [[Касцёл Святой Веранікі (Селішча)|касцёла Св. Веранікі]] ў в. [[Селішча (Ушацкі раён)|Селішча]] [[Лепельскі павет|Лепельскага павета]] [[Віцебская губерня|Віцебскай губерні]]. З 1917 года адміністратар [[Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў (Мсціслаў)|парафіі Унебаўзяцця НПМ]] у [[Мсціслаў|Мсціславе]] [[Магілёўская губерня|Магілёўскай губерні]], дэкан [[Клімавіцка-Мсціслаўскі дэканат|Клімавіцка-Мсціслаўскага дэканата]]. Пасля 1928 года пробашч [[Касцёл Святога Казіміра (Лагойск)|касцёла Св. Казіміра]] ў [[Лагойск]]у [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]]. Арыштаваны 26 жніўня 1930. Асуджаны 3 снежня 1930 асобай нарадай пры АДПУ за «[[антысавецкая дзейнасць|антысавецкую дзейнасць]]» дa 3 гадоў высылкі ў [[Казахстан]] з канфіскацыяй маёмасці. Загінуў у зняволенні. Рэабілітаваны 31.10.1989 пракуратурай Мінскай вобласці. Асабовая справа в. № 28600-с захоўваецца ў архіве [[КДБ Беларусі]]. == Літаратура == * {{крыніцы/Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917-1964|Валентыновіч Віктар Янавіч|с=80}} {{DEFAULTSORT:Валентыновіч Віктар Янавіч}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Каталіцкія святары Беларусі]] [[Катэгорыя:Постаці Селішча (Ушацкі раён)]] [[Катэгорыя:Постаці Мсціслава]] [[Катэгорыя:Постаці Лагойска]] t2ikukl3y5t0ecxy19p8pwmapfqju5s 4186987 4186986 2022-08-15T05:31:39Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 +[[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў БССР]]; +[[Катэгорыя:Рэабілітаваныя ў СССР]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{іерарх}} {{цёзкі2|Валентыновіч}} '''Віктар Янавіч Валентыновіч''' ([[1869]] ці [[1870]], [[Ілукста]], [[Курляндская губерня]], цяпер [[Латвія]] — {{ДС|11|9|1933}}, [[Кустанай]], [[Казахстан]]) — беларускі каталіцкі святар. == Біяграфія == З літоўскай шляхецкай сям’і, брат Яна Валентыновіча, таксама святара<ref>Валентыновіч Ян Янавіч, святар. У 1900—1910-я пробашч парафіі [[Стыглава]] (тагачасны паштовы адрас: ст. [[Корсаўка]]) [[Люцынскі павет|Люцынскага павета]] [[Віцебская губерня|Віцебскай губерні]], цяпер [[Латвія]].</ref>. Скончыў [[Магілёўская духоўная семінарыя|Магілёўскую духоўную семінарыю]] ў [[Санкт-Пецярбург]]у. Прыняў сакрамэнт [[святар]]ства ў 1894 годзе. У 1898 прызначаны [[пробашч]]ам [[Касцёл Святой Веранікі (Селішча)|касцёла Св. Веранікі]] ў в. [[Селішча (Ушацкі раён)|Селішча]] [[Лепельскі павет|Лепельскага павета]] [[Віцебская губерня|Віцебскай губерні]]. З 1917 года адміністратар [[Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў (Мсціслаў)|парафіі Унебаўзяцця НПМ]] у [[Мсціслаў|Мсціславе]] [[Магілёўская губерня|Магілёўскай губерні]], дэкан [[Клімавіцка-Мсціслаўскі дэканат|Клімавіцка-Мсціслаўскага дэканата]]. Пасля 1928 года пробашч [[Касцёл Святога Казіміра (Лагойск)|касцёла Св. Казіміра]] ў [[Лагойск]]у [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]]. Арыштаваны 26 жніўня 1930. Асуджаны 3 снежня 1930 асобай нарадай пры АДПУ за «[[антысавецкая дзейнасць|антысавецкую дзейнасць]]» дa 3 гадоў высылкі ў [[Казахстан]] з канфіскацыяй маёмасці. Загінуў у зняволенні. Рэабілітаваны 31.10.1989 пракуратурай Мінскай вобласці. Асабовая справа в. № 28600-с захоўваецца ў архіве [[КДБ Беларусі]]. == Літаратура == * {{крыніцы/Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917-1964|Валентыновіч Віктар Янавіч|с=80}} {{DEFAULTSORT:Валентыновіч Віктар Янавіч}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Каталіцкія святары Беларусі]] [[Катэгорыя:Постаці Селішча (Ушацкі раён)]] [[Катэгорыя:Постаці Мсціслава]] [[Катэгорыя:Постаці Лагойска]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў БССР]] [[Катэгорыя:Рэабілітаваныя ў СССР]] mm6pz8xh7swuce9zv8jc2rhaeivqack 4186988 4186987 2022-08-15T05:34:24Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Літаратура */ wikitext text/x-wiki {{іерарх}} {{цёзкі2|Валентыновіч}} '''Віктар Янавіч Валентыновіч''' ([[1869]] ці [[1870]], [[Ілукста]], [[Курляндская губерня]], цяпер [[Латвія]] — {{ДС|11|9|1933}}, [[Кустанай]], [[Казахстан]]) — беларускі каталіцкі святар. == Біяграфія == З літоўскай шляхецкай сям’і, брат Яна Валентыновіча, таксама святара<ref>Валентыновіч Ян Янавіч, святар. У 1900—1910-я пробашч парафіі [[Стыглава]] (тагачасны паштовы адрас: ст. [[Корсаўка]]) [[Люцынскі павет|Люцынскага павета]] [[Віцебская губерня|Віцебскай губерні]], цяпер [[Латвія]].</ref>. Скончыў [[Магілёўская духоўная семінарыя|Магілёўскую духоўную семінарыю]] ў [[Санкт-Пецярбург]]у. Прыняў сакрамэнт [[святар]]ства ў 1894 годзе. У 1898 прызначаны [[пробашч]]ам [[Касцёл Святой Веранікі (Селішча)|касцёла Св. Веранікі]] ў в. [[Селішча (Ушацкі раён)|Селішча]] [[Лепельскі павет|Лепельскага павета]] [[Віцебская губерня|Віцебскай губерні]]. З 1917 года адміністратар [[Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў (Мсціслаў)|парафіі Унебаўзяцця НПМ]] у [[Мсціслаў|Мсціславе]] [[Магілёўская губерня|Магілёўскай губерні]], дэкан [[Клімавіцка-Мсціслаўскі дэканат|Клімавіцка-Мсціслаўскага дэканата]]. Пасля 1928 года пробашч [[Касцёл Святога Казіміра (Лагойск)|касцёла Св. Казіміра]] ў [[Лагойск]]у [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]]. Арыштаваны 26 жніўня 1930. Асуджаны 3 снежня 1930 асобай нарадай пры АДПУ за «[[антысавецкая дзейнасць|антысавецкую дзейнасць]]» дa 3 гадоў высылкі ў [[Казахстан]] з канфіскацыяй маёмасці. Загінуў у зняволенні. Рэабілітаваны 31.10.1989 пракуратурай Мінскай вобласці. Асабовая справа в. № 28600-с захоўваецца ў архіве [[КДБ Беларусі]]. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917-1964|Валентыновіч Віктар Янавіч|с=80}} {{DEFAULTSORT:Валентыновіч Віктар Янавіч}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Каталіцкія святары Беларусі]] [[Катэгорыя:Постаці Селішча (Ушацкі раён)]] [[Катэгорыя:Постаці Мсціслава]] [[Катэгорыя:Постаці Лагойска]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў БССР]] [[Катэгорыя:Рэабілітаваныя ў СССР]] hk78qgygqmu5a8ov8j69cn2wvjqo7lu 4187006 4186988 2022-08-15T06:12:32Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 дададзена [[Катэгорыя:Вязні ГУЛАГа]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{іерарх}} {{цёзкі2|Валентыновіч}} '''Віктар Янавіч Валентыновіч''' ([[1869]] ці [[1870]], [[Ілукста]], [[Курляндская губерня]], цяпер [[Латвія]] — {{ДС|11|9|1933}}, [[Кустанай]], [[Казахстан]]) — беларускі каталіцкі святар. == Біяграфія == З літоўскай шляхецкай сям’і, брат Яна Валентыновіча, таксама святара<ref>Валентыновіч Ян Янавіч, святар. У 1900—1910-я пробашч парафіі [[Стыглава]] (тагачасны паштовы адрас: ст. [[Корсаўка]]) [[Люцынскі павет|Люцынскага павета]] [[Віцебская губерня|Віцебскай губерні]], цяпер [[Латвія]].</ref>. Скончыў [[Магілёўская духоўная семінарыя|Магілёўскую духоўную семінарыю]] ў [[Санкт-Пецярбург]]у. Прыняў сакрамэнт [[святар]]ства ў 1894 годзе. У 1898 прызначаны [[пробашч]]ам [[Касцёл Святой Веранікі (Селішча)|касцёла Св. Веранікі]] ў в. [[Селішча (Ушацкі раён)|Селішча]] [[Лепельскі павет|Лепельскага павета]] [[Віцебская губерня|Віцебскай губерні]]. З 1917 года адміністратар [[Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў (Мсціслаў)|парафіі Унебаўзяцця НПМ]] у [[Мсціслаў|Мсціславе]] [[Магілёўская губерня|Магілёўскай губерні]], дэкан [[Клімавіцка-Мсціслаўскі дэканат|Клімавіцка-Мсціслаўскага дэканата]]. Пасля 1928 года пробашч [[Касцёл Святога Казіміра (Лагойск)|касцёла Св. Казіміра]] ў [[Лагойск]]у [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]]. Арыштаваны 26 жніўня 1930. Асуджаны 3 снежня 1930 асобай нарадай пры АДПУ за «[[антысавецкая дзейнасць|антысавецкую дзейнасць]]» дa 3 гадоў высылкі ў [[Казахстан]] з канфіскацыяй маёмасці. Загінуў у зняволенні. Рэабілітаваны 31.10.1989 пракуратурай Мінскай вобласці. Асабовая справа в. № 28600-с захоўваецца ў архіве [[КДБ Беларусі]]. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917-1964|Валентыновіч Віктар Янавіч|с=80}} {{DEFAULTSORT:Валентыновіч Віктар Янавіч}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Каталіцкія святары Беларусі]] [[Катэгорыя:Постаці Селішча (Ушацкі раён)]] [[Катэгорыя:Постаці Мсціслава]] [[Катэгорыя:Постаці Лагойска]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў БССР]] [[Катэгорыя:Рэабілітаваныя ў СССР]] [[Катэгорыя:Вязні ГУЛАГа]] dbtvbtxg79q8a2x8rbf3adzhyhcxfha 0 716534 4186989 2022-08-15T05:34:36Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Перасылае да [[Ілукстэ]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ілукстэ]] km44tmf8iwekn9etkwhuf1nwfpivggx 0 716535 4186990 2022-08-15T05:36:07Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{Мастак}} '''Жан Мецэнжэ''' (фр. Jean Metzinger; {{ДН|25|6|1883}}, {{МН|Нант||}} — {{ДС|3|11|1956}}, {{МС|Парыж||}}) — французскі мастак. Прайшоў творчы шлях ад неаімпрэсіянізму праз фавізм да кубізму. == Жыццё і творчасць == Дзяцінства і юнацтва Жана Мецэнжэ прайшлі ў Нанце. У 1903 год...» wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Жан Мецэнжэ''' (фр. Jean Metzinger; {{ДН|25|6|1883}}, {{МН|Нант||}} — {{ДС|3|11|1956}}, {{МС|Парыж||}}) — французскі мастак. Прайшоў творчы шлях ад неаімпрэсіянізму праз фавізм да кубізму. == Жыццё і творчасць == Дзяцінства і юнацтва Жана Мецэнжэ прайшлі ў Нанце. У 1903 годзе, ва ўзросце дваццаці гадоў, ён прыязджае ў Парыж, каб вывучаць медыцыну. Неўзабаве інтарэсы яго змяніліся, і ён вырашае стаць мастаком. У [[Парыж]]ы Мецэнжэ пасябраваў з мастаком [[Рабер Дэланэ|Раберам Дэланэ]] і паэтам [[Макс Жакоб|Максам Жакобам]], які пазнаёміў яго з [[Гіём Апалінэр|Гіёмам Апалінэрам]]. У Апалінера Мецэнжэ сустракаецца з [[Жорж Брак|Жоржам Бракам]], Пабла Пікасо і [[Хуан Грыс|Хуанам Грысам]]. У 1910 і 1911 гадах мастак выстаўляе свае працы ў [[Салон Незалежных|Салоне Незалежных]], разам з Дэланэ, [[Альбер Глез|Альберам Глезам]] і [[Фернан Лежэ|Фернанам Лежэ]]. У 1912 годзе ён становіцца адным з заснавальнікаў гурта «Залатое сячэнне» (Section d’Or) і, сумесна з Глезам, піша мастацкі маніфест «Пра кубізм» («Du Cubisme»). У пачатку XX стагоддзі праходзілі шматлікія выставы прац Ж. Мецэнжэ — у Восеньскім салоне (1911, 1913), Galerie de la Boétie (1912) і галерэі Berthe Weil (1913) у Парыжы, у галерэі Der Sturm (1913)) у Берліне, у «Montross Gallery» (1916) у Нью-Ёрку і інш. Міжнародная вядомасць і прызнанне Мецэнжэ як мастака раслі, ён атрымаў прапанову працаваць у парыжскіх мастацкіх акадэміях «Académie de la Palette» і «Académie Arenius». У час Першай сусветнай вайны мастак быў прызваны ў армію. Пасля завяршэння баявых дзеянняў вяртаецца ў Парыж, дзе і жыве да канца жыцця (за выключэннем знаходжання ў Бандоле да 1943 гады падчас акупацыі Францыі немцамі). У 1950—1953 мастак выкладаў у парыжскай «Académie Frochot». 1tvbgt909611cd6fgk9sfcrv7dcsnr1 4186991 4186990 2022-08-15T05:36:58Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Жан Мецэнжэ''' (фр. Jean Metzinger; {{ДН|25|6|1883}}, {{МН|Нант||}} — {{ДС|3|11|1956}}, {{МС|Парыж||}}) — французскі мастак. Прайшоў творчы шлях ад неаімпрэсіянізму праз фавізм да кубізму. == Жыццё і творчасць == Дзяцінства і юнацтва Жана Мецэнжэ прайшлі ў Нанце. У 1903 годзе, ва ўзросце дваццаці гадоў, ён прыязджае ў Парыж, каб вывучаць медыцыну. Неўзабаве інтарэсы яго змяніліся, і ён вырашае стаць мастаком. У [[Парыж]]ы Мецэнжэ пасябраваў з мастаком [[Рабер Дэланэ|Раберам Дэланэ]] і паэтам [[Макс Жакоб|Максам Жакобам]], які пазнаёміў яго з [[Гіём Апалінэр|Гіёмам Апалінэрам]]. У Апалінера Мецэнжэ сустракаецца з [[Жорж Брак|Жоржам Бракам]], Пабла Пікасо і [[Хуан Грыс|Хуанам Грысам]]. У 1910 і 1911 гадах мастак выстаўляе свае працы ў [[Салон Незалежных|Салоне Незалежных]], разам з Дэланэ, [[Альбер Глез|Альберам Глезам]] і [[Фернан Лежэ|Фернанам Лежэ]]. У 1912 годзе ён становіцца адным з заснавальнікаў гурта «Залатое сячэнне» (Section d’Or) і, сумесна з Глезам, піша мастацкі маніфест «Пра кубізм» («Du Cubisme»). У пачатку XX стагоддзі праходзілі шматлікія выставы прац Ж. Мецэнжэ — у Восеньскім салоне (1911, 1913), Galerie de la Boétie (1912) і галерэі Berthe Weil (1913) у Парыжы, у галерэі Der Sturm (1913)) у Берліне, у «Montross Gallery» (1916) у Нью-Ёрку і інш. Міжнародная вядомасць і прызнанне Мецэнжэ як мастака раслі, ён атрымаў прапанову працаваць у парыжскіх мастацкіх акадэміях «Académie de la Palette» і «Académie Arenius». У час Першай сусветнай вайны мастак быў прызваны ў армію. Пасля завяршэння баявых дзеянняў вяртаецца ў Парыж, дзе і жыве да канца жыцця (за выключэннем знаходжання ў Бандоле да 1943 гады падчас акупацыі Францыі немцамі). У 1950—1953 мастак выкладаў у парыжскай «Académie Frochot». {{зноскі}} f3nj48e43v4fg0ycrpwitar27bkgmu0 4186992 4186991 2022-08-15T05:37:26Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Жан Мецэнжэ''' (фр. Jean Metzinger; {{ДН|24|6|1883}}, {{МН|Нант||}} — {{ДС|3|11|1956}}, {{МС|Парыж||}}) — французскі мастак. Прайшоў творчы шлях ад неаімпрэсіянізму праз фавізм да кубізму. == Жыццё і творчасць == Дзяцінства і юнацтва Жана Мецэнжэ прайшлі ў Нанце. У 1903 годзе, ва ўзросце дваццаці гадоў, ён прыязджае ў Парыж, каб вывучаць медыцыну. Неўзабаве інтарэсы яго змяніліся, і ён вырашае стаць мастаком. У [[Парыж]]ы Мецэнжэ пасябраваў з мастаком [[Рабер Дэланэ|Раберам Дэланэ]] і паэтам [[Макс Жакоб|Максам Жакобам]], які пазнаёміў яго з [[Гіём Апалінэр|Гіёмам Апалінэрам]]. У Апалінера Мецэнжэ сустракаецца з [[Жорж Брак|Жоржам Бракам]], Пабла Пікасо і [[Хуан Грыс|Хуанам Грысам]]. У 1910 і 1911 гадах мастак выстаўляе свае працы ў [[Салон Незалежных|Салоне Незалежных]], разам з Дэланэ, [[Альбер Глез|Альберам Глезам]] і [[Фернан Лежэ|Фернанам Лежэ]]. У 1912 годзе ён становіцца адным з заснавальнікаў гурта «Залатое сячэнне» (Section d’Or) і, сумесна з Глезам, піша мастацкі маніфест «Пра кубізм» («Du Cubisme»). У пачатку XX стагоддзі праходзілі шматлікія выставы прац Ж. Мецэнжэ — у Восеньскім салоне (1911, 1913), Galerie de la Boétie (1912) і галерэі Berthe Weil (1913) у Парыжы, у галерэі Der Sturm (1913)) у Берліне, у «Montross Gallery» (1916) у Нью-Ёрку і інш. Міжнародная вядомасць і прызнанне Мецэнжэ як мастака раслі, ён атрымаў прапанову працаваць у парыжскіх мастацкіх акадэміях «Académie de la Palette» і «Académie Arenius». У час Першай сусветнай вайны мастак быў прызваны ў армію. Пасля завяршэння баявых дзеянняў вяртаецца ў Парыж, дзе і жыве да канца жыцця (за выключэннем знаходжання ў Бандоле да 1943 гады падчас акупацыі Францыі немцамі). У 1950—1953 мастак выкладаў у парыжскай «Académie Frochot». {{зноскі}} p65h2dfmh2lnqf23ix6pmbsrnvmfzvb 0 716536 4186993 2022-08-15T05:47:28Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{Мастак}} '''Мацвей (Мэцью) Парыжскі''' (англ.: Matthew Paris, {{lang-la|Matthaeus Parisiensis}}; каля 1200 — каля 1259) — англійскі храніст, гісторык, манах-бенедыктынец. == Біяграфія == Мацвей Парыжскі нарадзіўся верагодна ў 1200 годзе. Чаму ён атрымаў мянушку «Парыжскі» (лац.: Parisiensis),...» wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Мацвей (Мэцью) Парыжскі''' (англ.: Matthew Paris, {{lang-la|Matthaeus Parisiensis}}; каля 1200 — каля 1259) — англійскі храніст, гісторык, манах-бенедыктынец. == Біяграфія == Мацвей Парыжскі нарадзіўся верагодна ў 1200 годзе. Чаму ён атрымаў мянушку «Парыжскі» (лац.: Parisiensis), дакладна невядома. Магчыма, ён у юнацтве вучыўся ў Парыжскім універсітэце, ці ж мянушка яго з’яўляецца латынізаванай формай англійскага радавога імя Пэрыс (англ. Paris). 21 студзеня 1217 года, ва ўзросце прыкладна 17 гадоў, ён стаў манахам Сент-Албанскага манастыра ў Хартфардшыры. У 1248—1249 гадах Мацвей знаходзіўся ў Нарвегіі, дзе па просьбе папы [[Інакенцій IV|Інакенція IV]] займаўся рэформай бенедыктынскага манастыра. У Нарвегіі Мацвей зблізіўся з каралём [[Хокан IV Хокансан|Хаконам IV Старым]], якому перадаў ліст караля Францыі [[Людовік IX (кароль Францыі)|Людовіка IX Святога]] з прапановай прыняць удзел у крыжовым паходзе[7]. Вярнуўшыся на радзіму, ён больш не пакідаў сцен манастыра, але, нягледзячы на ​​гэта, быў добра дасведчаны аб мірскіх справах, бо вёў перапіску з дзяржаўнымі і царкоўнымі дзеячамі, а сам Сент-Олбанс часта наведвалі як англійскія арыстакраты (уключаючы самога караля Генрыха III, з якім Мацвей, як вядома, быў асабіста знаёмы), так і вядомыя замежнікі. Да смерці ў 1236 годзе храніста Роджэра Вендаверскага Мацвей працаваў разам з ім у манастырскім скрыпторыі, а пасля смерці свайго настаўніка ўзначаліў апошні. Памёр у сваёй абіцелі не пазней за 1259 год. 9cy57e200iqkth1kzoji9hnwkzajajv 4186994 4186993 2022-08-15T05:48:24Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Мацвей (Мэцью) Парыжскі''' (англ.: Matthew Paris, {{lang-la|Matthaeus Parisiensis}}; каля 1200 — каля 1259) — англійскі храніст, гісторык, манах-бенедыктынец. == Біяграфія == Мацвей Парыжскі нарадзіўся верагодна ў 1200 годзе. Чаму ён атрымаў мянушку «Парыжскі» (лац.: Parisiensis), дакладна невядома. Магчыма, ён у юнацтве вучыўся ў Парыжскім універсітэце, ці ж мянушка яго з’яўляецца латынізаванай формай англійскага радавога імя Пэрыс (англ. Paris). 21 студзеня 1217 года, ва ўзросце прыкладна 17 гадоў, ён стаў манахам Сент-Албанскага манастыра ў Хартфардшыры. У 1248—1249 гадах Мацвей знаходзіўся ў Нарвегіі, дзе па просьбе папы [[Інакенцій IV|Інакенція IV]] займаўся рэформай бенедыктынскага манастыра. У Нарвегіі Мацвей зблізіўся з каралём [[Хокан IV Хокансан|Хаконам IV Старым]], якому перадаў ліст караля Францыі [[Людовік IX (кароль Францыі)|Людовіка IX Святога]] з прапановай прыняць удзел у крыжовым паходзе[7]. Вярнуўшыся на радзіму, ён больш не пакідаў сцен манастыра, але, нягледзячы на ​​гэта, быў добра дасведчаны аб мірскіх справах, бо вёў перапіску з дзяржаўнымі і царкоўнымі дзеячамі, а сам Сент-Олбанс часта наведвалі як англійскія арыстакраты (уключаючы самога караля Генрыха III, з якім Мацвей, як вядома, быў асабіста знаёмы), так і вядомыя замежнікі. Да смерці ў 1236 годзе храніста Роджэра Вендаверскага Мацвей працаваў разам з ім у манастырскім скрыпторыі, а пасля смерці свайго настаўніка ўзначаліў апошні. Памёр у сваёй абіцелі не пазней за 1259 год. {{зноскі}} j410t2xj4td0yo7sdigfby54u7uoeih 4186995 4186994 2022-08-15T05:48:52Z Rymchonak 22863 /* Біяграфія */ wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Мацвей (Мэцью) Парыжскі''' (англ.: Matthew Paris, {{lang-la|Matthaeus Parisiensis}}; каля 1200 — каля 1259) — англійскі храніст, гісторык, манах-бенедыктынец. == Біяграфія == Мацвей Парыжскі нарадзіўся верагодна ў 1200 годзе. Чаму ён атрымаў мянушку «Парыжскі» (лац.: Parisiensis), дакладна невядома. Магчыма, ён у юнацтве вучыўся ў Парыжскім універсітэце, ці ж мянушка яго з’яўляецца латынізаванай формай англійскага радавога імя Пэрыс (англ. Paris). 21 студзеня 1217 года, ва ўзросце прыкладна 17 гадоў, ён стаў манахам Сент-Олбанскага манастыра ў Хартфардшыры. У 1248—1249 гадах Мацвей знаходзіўся ў Нарвегіі, дзе па просьбе папы [[Інакенцій IV|Інакенція IV]] займаўся рэформай бенедыктынскага манастыра. У Нарвегіі Мацвей зблізіўся з каралём [[Хокан IV Хокансан|Хаконам IV Старым]], якому перадаў ліст караля Францыі [[Людовік IX (кароль Францыі)|Людовіка IX Святога]] з прапановай прыняць удзел у крыжовым паходзе[7]. Вярнуўшыся на радзіму, ён больш не пакідаў сцен манастыра, але, нягледзячы на ​​гэта, быў добра дасведчаны аб мірскіх справах, бо вёў перапіску з дзяржаўнымі і царкоўнымі дзеячамі, а сам Сент-Олбанс часта наведвалі як англійскія арыстакраты (уключаючы самога караля Генрыха III, з якім Мацвей, як вядома, быў асабіста знаёмы), так і вядомыя замежнікі. Да смерці ў 1236 годзе храніста Роджэра Вендаверскага Мацвей працаваў разам з ім у манастырскім скрыпторыі, а пасля смерці свайго настаўніка ўзначаліў апошні. Памёр у сваёй абіцелі не пазней за 1259 год. {{зноскі}} 3git7we76rgunxk52cush66q9dw8ufc 0 716537 4187003 2022-08-15T06:02:44Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Перасылае да [[Ісус]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ісус ]] pw0rmm1r0tv7qj9qfwtrj04ycstkf43 0 716538 4187004 2022-08-15T06:10:06Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{Мастак}} '''Манола Мільярэс''' (ісп.: Manolo Millares, Лас-Пальмас-дэ-Гран-Канарыя, Канарскія астравы, {{ДН|17|1|1926}} — {{ДС|14|8|1972}}, {{МС|Мадрыд||}}) — іспанскі мастак. == Біяграфія == Мастак-самавук, Мільярэс пазнаёміўся з [[сюррэалізмам]] у 1948 годзе. У 1953 годзе ён пераехаў у...» wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Манола Мільярэс''' (ісп.: Manolo Millares, Лас-Пальмас-дэ-Гран-Канарыя, Канарскія астравы, {{ДН|17|1|1926}} — {{ДС|14|8|1972}}, {{МС|Мадрыд||}}) — іспанскі мастак. == Біяграфія == Мастак-самавук, Мільярэс пазнаёміўся з [[сюррэалізмам]] у 1948 годзе. У 1953 годзе ён пераехаў у [[Мадрыд]] і стаў мастаком-абстракцыяністам. У 1957 годзе Мільярэс разам з іншымі мастакамі заснаваў у Мадрыдзе авангардную групу El Paso («Крок»). Пасля паказу яго работ у Сан-Пабла ў 1957 годзе работы Мільярэса былі прадстаўлены ў ЗША ў 1958 годзе. Да пачатку 1960-х гадоў ён набыў міжнародную вядомасць і меў персанальную выставу ў галерэі П’ера Маціса ў Нью-Ёрку ў 1961 годзе. j390207gaimpfpuc7x5b9gjlszvv7lk 4187005 4187004 2022-08-15T06:11:18Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Манола Мільярэс''' ({{lang-es|Manolo Millares}}, Лас-Пальмас-дэ-Гран-Канарыя, Канарскія астравы, {{ДН|17|1|1926}} — {{ДС|14|8|1972}}, {{МС|Мадрыд||}}) — іспанскі мастак. == Біяграфія == Мастак-самавук, Мільярэс пазнаёміўся з [[сюррэалізм]]ам у 1948 годзе. У 1953 годзе ён пераехаў у [[Мадрыд]] і стаў мастаком-абстракцыяністам. У 1957 годзе Мільярэс разам з іншымі мастакамі заснаваў у Мадрыдзе авангардную групу El Paso («Крок»). Пасля паказу яго работ у Сан-Пабла ў 1957 годзе работы Мільярэса былі прадстаўлены ў ЗША ў 1958 годзе. Да пачатку 1960-х гадоў ён набыў міжнародную вядомасць і меў персанальную выставу ў галерэі П’ера Маціса ў Нью-Ёрку ў 1961 годзе. {{зноскі}} aopz694j6ifo9e5yxit8iognhpla6te 4187007 4187005 2022-08-15T06:12:47Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Манола (Мануэль) Мільярэс''' ({{lang-es|Manolo Millares}}, Лас-Пальмас-дэ-Гран-Канарыя, Канарскія астравы, {{ДН|17|1|1926}} — {{ДС|14|8|1972}}, {{МС|Мадрыд||}}) — іспанскі мастак. == Біяграфія == Мастак-самавук, Мільярэс пазнаёміўся з [[сюррэалізм]]ам у 1948 годзе. У 1953 годзе ён пераехаў у [[Мадрыд]] і стаў мастаком-абстракцыяністам. У 1957 годзе Мільярэс разам з іншымі мастакамі заснаваў у Мадрыдзе авангардную групу El Paso («Крок»). Пасля паказу яго работ у Сан-Пабла ў 1957 годзе работы Мільярэса былі прадстаўлены ў ЗША ў 1958 годзе. Да пачатку 1960-х гадоў ён набыў міжнародную вядомасць і меў персанальную выставу ў галерэі П’ера Маціса ў Нью-Ёрку ў 1961 годзе. {{зноскі}} krhqpetb5yvwqdrftnayxkk5m3v8aau 0 716539 4187008 2022-08-15T06:23:18Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{Мастак}} '''П’ер Мін’я́р''', таксама — ''Мін’яр Рымскі'' (фр. Pierre Mignard; {{ДН|17|11|1612}}, {{МН|Труа||}}, Шампань, [[Францыя]] — {{ДС|30|5|1695}}, {{МС|Парыж||}}, там жа), — французскі жывапісец акадэмічнага кірунку часоў праўлення «караля-сонца Людовіка XIV», малодшы брат Нікал...» wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''П’ер Мін’я́р''', таксама — ''Мін’яр Рымскі'' (фр. Pierre Mignard; {{ДН|17|11|1612}}, {{МН|Труа||}}, Шампань, [[Францыя]] — {{ДС|30|5|1695}}, {{МС|Парыж||}}, там жа), — французскі жывапісец акадэмічнага кірунку часоў праўлення «караля-сонца Людовіка XIV», малодшы брат Нікаля Мін’яра. Меў мянушку Рымскі, каб адрознівацца ад брата. == Біяграфія == З 1624 года П’ер вучыўся ў атэлье Жана Бушэ ў Буржы. Вярнуўшыся ў Труа, працаваў у скульптара Франсуа Жанці. Неўзабаве з’ехаў у Фантэнбло, дзе вывучаў творчасць Прыматыча, Роса і Мартэна Фрэмінэ, [[Шарль Лебрэн|Шарля Лебрэна]] і пазнаёміўся з жывапісцам і тэарэтыкам мастацтва Дзюфрэснэ. У 1635 годзе мастак адправіўся ў [[Рым]], дзе зарабіў гучную вядомасць. Там ён пазнаёміўся з Пусэнам і Ганнай Авалара, якая праз шмат гадоў стане яго жонкай, і ад якой ён меў чатырох дзяцей. Выпрабаваў уплыў рымскай і балонскай школ жывапісу, такіх майстроў як Агасціна Карачы, [[Франчэска Альбані]], Даменікіна, [[П'етра да Картона|П’етра да Картоны]], [[Андрэа Сакі]], [[Джавані Батыста Сальві|Джавані Сасаферата]]. Разам з іншымі мастакамі, па замове брата кардынала Рышэлье А. Л. дзю Плесі, здымаў копіі з фрэсак Агасціна і [[Анібале Карачы]] ў [[палацца Фарнезэ]]. Стаўшы знакамітым у Італіі, Мін’яр у 1657 годзе быў выкліканы да двара Людовіка XIV. Сапернічаючы з Лебрэнам, Мін’яр становіцца кіраўніком Акадэміі Святога Лукі ў Парыжы, якая супрацьстаіць Каралеўскай Акадэміі. У 1690 годзе, пасля смерці Лебрэна, Мін’яр стаў галоўным прыдворным мастаком, дырэктарам каралеўскіх мастацкіх музеяў і мануфактур, членам і прафесарам парыжскай Акадэміі жывапісу і скульптуры, а затым яе рэктарам і канцлерам. У гэты час, амаль у 80-гадовым узросце, ён стварае праекты роспісаў у Саборы Інвалідаў, якія да гэтага часу захоўваюцца ў Луўры, распісвае два плафоны ў малых апартаментах караля ў Версальскім палацы (фрагменты — у музеях у Грэноблі, Ліле, Тулузе, Дынане і ў замку Фантэнбло) і піша серыю тонкіх па каларыце рэлігійных карцін: «Хрыстос і самарыцянка», 1690, (Луўр); «Святая Цэцылія», 1691, (Луўр); «Вера» і «Надзея», 1692. П’ер Міньяр памёр 30 мая 1695 года, працуючы над сваім «Аўтапартрэтам у выглядзе Святога Лукі» (музей Труа), і пахаваны ў манастыры якабінцаў у Парыжы. На доме, дзе ён памёр, па адрасе вуліца Рышэлье, 23, знаходзіцца мемарыяльная дошка ў яго гонар. 5xiw4rngyxnqjr954vd3fstk9s6l3bm 4187009 4187008 2022-08-15T06:24:19Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''П’ер Мін’я́р''', таксама — ''Мін’яр Рымскі'' (фр. Pierre Mignard; {{ДН|17|11|1612}}, {{МН|Труа||}}, Шампань, [[Францыя]] — {{ДС|30|5|1695}}, {{МС|Парыж||}}, там жа), — французскі жывапісец акадэмічнага кірунку часоў праўлення «караля-сонца Людовіка XIV», малодшы брат Нікаля Мін’яра. Меў мянушку Рымскі, каб адрознівацца ад брата. == Біяграфія == З 1624 года П’ер вучыўся ў атэлье Жана Бушэ ў Буржы. Вярнуўшыся ў Труа, працаваў у скульптара Франсуа Жанці. Неўзабаве з’ехаў у Фантэнбло, дзе вывучаў творчасць Прыматыча, Роса і Мартэна Фрэмінэ, [[Шарль Лебрэн|Шарля Лебрэна]] і пазнаёміўся з жывапісцам і тэарэтыкам мастацтва Дзюфрэснэ. У 1635 годзе мастак адправіўся ў [[Рым]], дзе зарабіў гучную вядомасць. Там ён пазнаёміўся з Пусэнам і Ганнай Авалара, якая праз шмат гадоў стане яго жонкай, і ад якой ён меў чатырох дзяцей. Выпрабаваў уплыў рымскай і балонскай школ жывапісу, такіх майстроў як Агасціна Карачы, [[Франчэска Альбані]], Даменікіна, [[П'етра да Картона|П’етра да Картоны]], [[Андрэа Сакі]], [[Джавані Батыста Сальві|Джавані Сасаферата]]. Разам з іншымі мастакамі, па замове брата кардынала Рышэлье А. Л. дзю Плесі, здымаў копіі з фрэсак Агасціна і [[Анібале Карачы]] ў [[палацца Фарнезэ]]. Стаўшы знакамітым у Італіі, Мін’яр у 1657 годзе быў выкліканы да двара Людовіка XIV. Сапернічаючы з Лебрэнам, Мін’яр становіцца кіраўніком Акадэміі Святога Лукі ў Парыжы, якая супрацьстаіць Каралеўскай Акадэміі. У 1690 годзе, пасля смерці Лебрэна, Мін’яр стаў галоўным прыдворным мастаком, дырэктарам каралеўскіх мастацкіх музеяў і мануфактур, членам і прафесарам парыжскай Акадэміі жывапісу і скульптуры, а затым яе рэктарам і канцлерам. У гэты час, амаль у 80-гадовым узросце, ён стварае праекты роспісаў у Саборы Інвалідаў, якія да гэтага часу захоўваюцца ў Луўры, распісвае два плафоны ў малых апартаментах караля ў Версальскім палацы (фрагменты — у музеях у Грэноблі, Ліле, Тулузе, Дынане і ў замку Фантэнбло) і піша серыю тонкіх па каларыце рэлігійных карцін: «Хрыстос і самарыцянка», 1690, (Луўр); «Святая Цэцылія», 1691, (Луўр); «Вера» і «Надзея», 1692. П’ер Міньяр памёр 30 мая 1695 года, працуючы над сваім «Аўтапартрэтам у выглядзе Святога Лукі» (музей Труа), і пахаваны ў манастыры якабінцаў у Парыжы. На доме, дзе ён памёр, па адрасе вуліца Рышэлье, 23, знаходзіцца мемарыяльная дошка ў яго гонар. {{зноскі}} j9wax80dyym6j1bv30cdofyw1zdxahn 4187061 4187009 2022-08-15T07:29:28Z Artsiom91 31770 Artsiom91 перанёс старонку [[П'ер Мін'яр]] у [[П’ер Міньяр]] wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''П’ер Мін’я́р''', таксама — ''Мін’яр Рымскі'' (фр. Pierre Mignard; {{ДН|17|11|1612}}, {{МН|Труа||}}, Шампань, [[Францыя]] — {{ДС|30|5|1695}}, {{МС|Парыж||}}, там жа), — французскі жывапісец акадэмічнага кірунку часоў праўлення «караля-сонца Людовіка XIV», малодшы брат Нікаля Мін’яра. Меў мянушку Рымскі, каб адрознівацца ад брата. == Біяграфія == З 1624 года П’ер вучыўся ў атэлье Жана Бушэ ў Буржы. Вярнуўшыся ў Труа, працаваў у скульптара Франсуа Жанці. Неўзабаве з’ехаў у Фантэнбло, дзе вывучаў творчасць Прыматыча, Роса і Мартэна Фрэмінэ, [[Шарль Лебрэн|Шарля Лебрэна]] і пазнаёміўся з жывапісцам і тэарэтыкам мастацтва Дзюфрэснэ. У 1635 годзе мастак адправіўся ў [[Рым]], дзе зарабіў гучную вядомасць. Там ён пазнаёміўся з Пусэнам і Ганнай Авалара, якая праз шмат гадоў стане яго жонкай, і ад якой ён меў чатырох дзяцей. Выпрабаваў уплыў рымскай і балонскай школ жывапісу, такіх майстроў як Агасціна Карачы, [[Франчэска Альбані]], Даменікіна, [[П'етра да Картона|П’етра да Картоны]], [[Андрэа Сакі]], [[Джавані Батыста Сальві|Джавані Сасаферата]]. Разам з іншымі мастакамі, па замове брата кардынала Рышэлье А. Л. дзю Плесі, здымаў копіі з фрэсак Агасціна і [[Анібале Карачы]] ў [[палацца Фарнезэ]]. Стаўшы знакамітым у Італіі, Мін’яр у 1657 годзе быў выкліканы да двара Людовіка XIV. Сапернічаючы з Лебрэнам, Мін’яр становіцца кіраўніком Акадэміі Святога Лукі ў Парыжы, якая супрацьстаіць Каралеўскай Акадэміі. У 1690 годзе, пасля смерці Лебрэна, Мін’яр стаў галоўным прыдворным мастаком, дырэктарам каралеўскіх мастацкіх музеяў і мануфактур, членам і прафесарам парыжскай Акадэміі жывапісу і скульптуры, а затым яе рэктарам і канцлерам. У гэты час, амаль у 80-гадовым узросце, ён стварае праекты роспісаў у Саборы Інвалідаў, якія да гэтага часу захоўваюцца ў Луўры, распісвае два плафоны ў малых апартаментах караля ў Версальскім палацы (фрагменты — у музеях у Грэноблі, Ліле, Тулузе, Дынане і ў замку Фантэнбло) і піша серыю тонкіх па каларыце рэлігійных карцін: «Хрыстос і самарыцянка», 1690, (Луўр); «Святая Цэцылія», 1691, (Луўр); «Вера» і «Надзея», 1692. П’ер Міньяр памёр 30 мая 1695 года, працуючы над сваім «Аўтапартрэтам у выглядзе Святога Лукі» (музей Труа), і пахаваны ў манастыры якабінцаў у Парыжы. На доме, дзе ён памёр, па адрасе вуліца Рышэлье, 23, знаходзіцца мемарыяльная дошка ў яго гонар. {{зноскі}} j9wax80dyym6j1bv30cdofyw1zdxahn 4187072 4187061 2022-08-15T07:43:16Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''П’ер Мінья́р''', таксама — ''Міньяр Рымскі'' ({{lang-fr|Pierre Mignard}}; {{ДН|17|11|1612}}, [[Труа]], Шампань, [[Францыя]] — {{ДС|30|5|1695}}, {{МС|Парыж||}}), — французскі жывапісец акадэмічнага кірунку часоў праўлення «караля-сонца» [[Людовік XIV|Людовіка XIV]], малодшы брат Нікаля Міньяра. Меў мянушку Рымскі, каб адрознівацца ад брата. == Біяграфія == З 1624 года П’ер вучыўся ў атэлье Жана Бушэ ў Буржы. Вярнуўшыся ў Труа, працаваў у скульптара Франсуа Жанці. Неўзабаве з’ехаў у Фантэнбло, дзе вывучаў творчасць Прыматыча, Роса і Мартэна Фрэмінэ, [[Шарль Лебрэн|Шарля Лебрэна]] і пазнаёміўся з жывапісцам і тэарэтыкам мастацтва Дзюфрэснэ. У 1635 годзе мастак адправіўся ў [[Рым]], дзе зарабіў гучную вядомасць. Там ён пазнаёміўся з Пусэнам і Ганнай Авалара, якая праз шмат гадоў стане яго жонкай, і ад якой ён меў чатырох дзяцей. Выпрабаваў уплыў рымскай і балонскай школ жывапісу, такіх майстроў як Агасціна Карачы, [[Франчэска Альбані]], Даменікіна, [[П’етра да Картона|П’етра да Картоны]], [[Андрэа Сакі]], [[Джавані Батыста Сальві|Джавані Сасаферата]]. Разам з іншымі мастакамі, па замове брата кардынала Рышэлье А. Л. дзю Плесі, здымаў копіі з фрэсак Агасціна і [[Анібале Карачы]] ў [[палацца Фарнезэ]]. Стаўшы знакамітым у Італіі, Міньяр у 1657 годзе быў выкліканы да двара Людовіка XIV. Сапернічаючы з Лебрэнам, Міньяр становіцца кіраўніком Акадэміі Святога Лукі ў Парыжы, якая супрацьстаіць Каралеўскай Акадэміі. У 1690 годзе, пасля смерці Лебрэна, Міньяр стаў галоўным прыдворным мастаком, дырэктарам каралеўскіх мастацкіх музеяў і мануфактур, членам і прафесарам парыжскай Акадэміі жывапісу і скульптуры, а затым яе рэктарам і канцлерам. У гэты час, амаль у 80-гадовым узросце, ён стварае праекты роспісаў у Саборы Інвалідаў, якія да гэтага часу захоўваюцца ў Луўры, распісвае два плафоны ў малых апартаментах караля ў Версальскім палацы (фрагменты — у музеях у Грэноблі, Ліле, Тулузе, Дынане і ў замку Фантэнбло) і піша серыю тонкіх па каларыце рэлігійных карцін: «Хрыстос і самарыцянка», 1690, (Луўр); «Святая Цэцылія», 1691, (Луўр); «Вера» і «Надзея», 1692. П’ер Міньяр памёр 30 мая 1695 года, працуючы над сваім «Аўтапартрэтам у выглядзе Святога Лукі» (музей Труа), і пахаваны ў манастыры якабінцаў у Парыжы. На доме, дзе ён памёр, па адрасе вуліца Рышэлье, 23, знаходзіцца мемарыяльная дошка ў яго гонар. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Міньяр П’ер}} [[Катэгорыя:Мастакі Францыі XVII стагоддзя]] [[Катэгорыя:Мастакі-партрэтысты Францыі]] [[Катэгорыя:Мастакі гістарычнага жанру]] sif8n78wqg7tgxetjmnbr5mbrk2bg5a 0 716540 4187010 2022-08-15T06:25:09Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Новая старонка: «{{іерарх}} {{цёзкі2|Жаўрыд}} '''Ян Раймундавіч Жаўрыд''' ({{ДН|28|3|1885}} ці [[1884]], [[Бабруйск]], [[Мінская губерня]] (паводле іншых звестак, в. [[Краснаполле (Рэчыцкі раён)|Краснаполле]], [[Рэчыцкі павет (Расійская імперыя)|Рэчыцкі павет]], [[Мінская губерня]]) — {{ДС|1|11|1937}},...» wikitext text/x-wiki {{іерарх}} {{цёзкі2|Жаўрыд}} '''Ян Раймундавіч Жаўрыд''' ({{ДН|28|3|1885}} ці [[1884]], [[Бабруйск]], [[Мінская губерня]] (паводле іншых звестак, в. [[Краснаполле (Рэчыцкі раён)|Краснаполле]], [[Рэчыцкі павет (Расійская імперыя)|Рэчыцкі павет]], [[Мінская губерня]]) — {{ДС|1|11|1937}}, ст. [[Мядзведжая Гара]] (Сандармох), каля [[Мядзведжагорск]]а [[Карэльская АССР|Карэльскай АССР]]) — беларускі каталіцкі святар. == Біяграфія == З беларускай шляхецкай сям’і. Скончыў [[Магілёўская духоўная семінарыя|Магілёўскую духоўную семінарыю]] ў [[Санкт-Пецярбург]]у. Прыняў сакрамэнт [[святар]]ства ў 1908 годзе. Прызначаны [[вікарый|вікарыем]] [[Касцёл Святога Антонія Падуанскага (Віцебск)|касцёла Св. Антонія Падуанскага]] ў [[Віцебск]]у. З 1910 года служыў у філіяльным (парафіі Унебаўзяцця НПМ у в. Антушы) [[Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Люшаў)|касцёле Нараджэння НПМ]] у в. [[Люшаў]] [[Гомельскі павет|Гомельскага павета]] [[Магілёўская губерня|Магілёўскай губерні]]. З 1912 года ў [[капліца Найсвяцейшага Сэрца Езуса (Лельчыцы)|капліцы Найсвяцейшага Сэрца Езуса]] ([[Петрыкаўскі касцёл|парафіі ў Петрыкаве]]) у мястэчку [[Лельчыцы]] [[Мазырскі павет (Расійская імперыя)|Мазырскага павета]] [[Мінская губерня|Мінскай губерні]]. З 1915 года першы вікарый [[Касцёл Найсвяцейшай Тройцы на Залатой Горцы|касцёла Найсвяцейшай Тройцы (св. Роха)]] у [[Мінск]]у. У 1922 годзе адміністратар [[Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Мазыр)|парафіі Унебаўзяцця НПМ]] у [[Мазыр]]ы [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], [[Касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Бабруйск)|касцёла Беззаганнага Зачацця НПМ]] у [[Бабруйск]]. Арыштаваны 21.4.1928 у [[Бабруйск]]у. Асуджаны 25.3.1929 калегіяй [[АДПУ]] «за шпіянаж» да 10 гадоў [[ППЛ]]. Этапаваны ў [[Салавецкі лагер]] АДПУ [[Архангельская вобласць|Архангельскай вобласці]], куды дастаўлены 4.7.1929. Пазней пераведзены на востраў [[Анзер]]. Консульскі дэпартамент МЗС Польшчы ў лісце да прымаса Польшчы ад 20.12.1929, дзе быў пададзены спіс ксяндзоў, якія заставаліся на волі ў БССР, інфармаваў аб арышце святара і яго прысудзе, а таксама пераказваў просьбу ксяндза аб дапамозе і даваў адрас: Салаўкі, 2-е аддзяленне, Камандзіроўка Бялуж’я. У 1932 арыштаваны ў ліку 32 святароў па групавой справе каталіцкага духавенства, абвінавачанага ''«ў стварэнні контррэвалюцыйнай групоўкі, якая вяла антысавецкую агітацыю, тайна адпраўляла багаслоўскія і рэлігійныя абрады і здзяйсняла нелегальную сувязь з воляй для перадачы за мяжу звестак шпіёнскага характару пра становішча католікаў у СССР»''. 9.7.1932 следства прыняло рашэнне: да канца тэрміну зняволення трымаць ксяндза на астравах у ізаляцыі ад астатніх святароў. Зноў арыштаваны 14.10.1937. Прыгавораны [[Тройка НКУС|тройкай НКУС]] Ленінградскай вобласці да [[ВМП]]. [[Расстрэл|Расстраляны]]. Рэабілітаваны 6.6.1991 [[Вярхоўны суд Беларусі|Вярхоўным судом Беларусі]]. Асабовая справа Ж. № 15026 захоўваецца ў архіве [[УКДБ Магілёўскай вобласці]]. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917-1964|Жаўрыд Ян Раймундавіч|с=171-172}} {{DEFAULTSORT:Жаўрыд Ян Раймундавіч}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Каталіцкія святары Беларусі]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў БССР]] [[Катэгорыя:Рэабілітаваныя ў СССР]] rwmxrculyoqy8k43xgxfiza7h3233e1 4187020 4187010 2022-08-15T06:43:41Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Біяграфія */ wikitext text/x-wiki {{іерарх}} {{цёзкі2|Жаўрыд}} '''Ян Раймундавіч Жаўрыд''' ({{ДН|28|3|1885}} ці [[1884]], [[Бабруйск]], [[Мінская губерня]] (паводле іншых звестак, в. [[Краснаполле (Рэчыцкі раён)|Краснаполле]], [[Рэчыцкі павет (Расійская імперыя)|Рэчыцкі павет]], [[Мінская губерня]]) — {{ДС|1|11|1937}}, ст. [[Мядзведжая Гара]] (Сандармох), каля [[Мядзведжагорск]]а [[Карэльская АССР|Карэльскай АССР]]) — беларускі каталіцкі святар. == Біяграфія == З беларускай шляхецкай сям’і. Скончыў [[Магілёўская духоўная семінарыя|Магілёўскую духоўную семінарыю]] ў [[Санкт-Пецярбург]]у. Прыняў сакрамэнт [[святар]]ства ў 1908 годзе. Прызначаны [[вікарый|вікарыем]] [[Касцёл Святога Антонія Падуанскага (Віцебск)|касцёла Св. Антонія Падуанскага]] ў [[Віцебск]]у. З 1910 года служыў у філіяльным ([[Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Антушы)|парафіі Унебаўзяцця НПМ]] у в. [[Антушы]]) [[Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Люшаў)|касцёле Нараджэння НПМ]] у в. [[Люшаў]] [[Гомельскі павет|Гомельскага павета]] [[Магілёўская губерня|Магілёўскай губерні]]. З 1912 года ў [[капліца Найсвяцейшага Сэрца Езуса (Лельчыцы)|капліцы Найсвяцейшага Сэрца Езуса]] ([[Петрыкаўскі касцёл|парафіі ў Петрыкаве]]) у мястэчку [[Лельчыцы]] [[Мазырскі павет (Расійская імперыя)|Мазырскага павета]] [[Мінская губерня|Мінскай губерні]]. З 1915 года першы вікарый [[Касцёл Найсвяцейшай Тройцы на Залатой Горцы|касцёла Найсвяцейшай Тройцы (св. Роха)]] у [[Мінск]]у. У 1922 годзе адміністратар [[Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Мазыр)|парафіі Унебаўзяцця НПМ]] у [[Мазыр]]ы [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], [[Касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Бабруйск)|касцёла Беззаганнага Зачацця НПМ]] у [[Бабруйск]]. Арыштаваны 21.4.1928 у [[Бабруйск]]у. Асуджаны 25.3.1929 калегіяй [[АДПУ]] «за шпіянаж» да 10 гадоў [[ППЛ]]. Этапаваны ў [[Салавецкі лагер]] АДПУ [[Архангельская вобласць|Архангельскай вобласці]], куды дастаўлены 4.7.1929. Пазней пераведзены на востраў [[Анзер]]. Консульскі дэпартамент МЗС Польшчы ў лісце да прымаса Польшчы ад 20.12.1929, дзе быў пададзены спіс ксяндзоў, якія заставаліся на волі ў БССР, інфармаваў аб арышце святара і яго прысудзе, а таксама пераказваў просьбу ксяндза аб дапамозе і даваў адрас: Салаўкі, 2-е аддзяленне, Камандзіроўка Бялуж’я. У 1932 арыштаваны ў ліку 32 святароў па групавой справе каталіцкага духавенства, абвінавачанага ''«ў стварэнні контррэвалюцыйнай групоўкі, якая вяла антысавецкую агітацыю, тайна адпраўляла багаслоўскія і рэлігійныя абрады і здзяйсняла нелегальную сувязь з воляй для перадачы за мяжу звестак шпіёнскага характару пра становішча католікаў у СССР»''. 9.7.1932 следства прыняло рашэнне: да канца тэрміну зняволення трымаць ксяндза на астравах у ізаляцыі ад астатніх святароў. Зноў арыштаваны 14.10.1937. Прыгавораны [[Тройка НКУС|тройкай НКУС]] Ленінградскай вобласці да [[ВМП]]. [[Расстрэл|Расстраляны]]. Рэабілітаваны 6.6.1991 [[Вярхоўны суд Беларусі|Вярхоўным судом Беларусі]]. Асабовая справа Ж. № 15026 захоўваецца ў архіве [[УКДБ Магілёўскай вобласці]]. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917-1964|Жаўрыд Ян Раймундавіч|с=171-172}} {{DEFAULTSORT:Жаўрыд Ян Раймундавіч}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Каталіцкія святары Беларусі]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў БССР]] [[Катэгорыя:Рэабілітаваныя ў СССР]] m5h4zllik28v7rzcvlfxudnhvgxltbd 0 716541 4187011 2022-08-15T06:30:06Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{Мастак}} '''Міхіл Янс ван Мірэвелт''', таксама ''Мірэвелд'' (нідэрл. Michiel Jansz. van Miereveld, {{ДН|1|5|1566}}, {{МН|Дэлфт||}}, Галандыя — {{ДС|27|6|1641}}, Дэлфт, Галандыя) — нідэрландскі мастак-партрэтыст. == Жыццё і творчасць == Міхіл Янс ван Мірэвелт вывучаў жывапіс ва Утрэхце ў 1...» wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Міхіл Янс ван Мірэвелт''', таксама ''Мірэвелд'' (нідэрл. Michiel Jansz. van Miereveld, {{ДН|1|5|1566}}, {{МН|Дэлфт||}}, Галандыя — {{ДС|27|6|1641}}, Дэлфт, Галандыя) — нідэрландскі мастак-партрэтыст. == Жыццё і творчасць == Міхіл Янс ван Мірэвелт вывучаў жывапіс ва Утрэхце ў 1579—1585 гадах пад кіраўніцтвам мастака Антуана ван Блокланта, пасля чаго хутка дабіўся прызнання як цудоўны майстар партрэта. Утрымліваў вялікую мастацкую майстэрню. У 1589 годзе ён ажаніўся з Крысцінай ван дэр Пас, у гэтым шлюбе меў дзвюх дачок (старэйшая, Гертруда, замужам за мастаком Якабам Вілемсам Дэлфтам), і сына Пітэра (1596—1623), які таксама стаў жывапісцам. Ван Мірэвелт быў прыдворным мастаком прынца Аранскага і, нягледзячы на ​​сваю блізкасць да анабаптыстаў, знаходзіўся таксама на службе ў намесніка Іспанскіх Нідэрландаў эрцгерцага Альбрэхта. Пісаў таксама карціны на гістарычныя і міфалагічныя тэмы ў ман’ерысцкім стылі. Меў шмат вучняў, сярод якіх быў і Хендрык Карнеліс ван Уліт. {{зноскі}} 2hmimhoouz42bci8on37u52z9p0yc0t 0 716542 4187021 2022-08-15T06:45:43Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{Мастак}} '''Ян ван Мірыс''' (нід. Jan van Mieris, {{ДН|17|6|1660}}, {{МН|Лейдэн||}} — {{ДС|17|3|1690}}, {{МС|Рым||}}) — нідэрландскі мастак эпохі [[барока]]. == Жыццё і творчасць == Ян ван Мірыс нарадзіўся ў [[Лейдэн]]е. Ян ван Мірыс быў старэйшым сынам мастака Франца ван Мірыса-старэйша...» wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Ян ван Мірыс''' (нід. Jan van Mieris, {{ДН|17|6|1660}}, {{МН|Лейдэн||}} — {{ДС|17|3|1690}}, {{МС|Рым||}}) — нідэрландскі мастак эпохі [[барока]]. == Жыццё і творчасць == Ян ван Мірыс нарадзіўся ў [[Лейдэн]]е. Ян ван Мірыс быў старэйшым сынам мастака Франца ван Мірыса-старэйшага. Вывучаў жывапіс, у прыватнасці гістарычныя творы, пад кіраўніцтвам свайго бацькі, а таксама жывапісца [[Герард дэ Лерэс|Герарда дэ Лерэса]] ў [[Амстэрдам]]е. У маладосці Ян часта хварэў, што адбівалася на яго занятках. У 1686—1687 гадах мастак здзейсніў падарожжа па Нямеччыне і затым — у [[Фларэнцыя|Фларэнцыю]], дзе ён, дзякуючы знаёмству вялікага герцага Тасканскага Казіма III Медычы з Мірысам Старэйшым, атрымаў найболей выгодныя замовы. Адсюль Ян ван Мірыс адпраўляецца ў [[Рым]], дзе яго працы былі добра вядомыя і высока шанаваліся. Яго праца была асабліва высока ацэнена членамі сям’і дэ ла Корт. Заступніцы Яна Петранеле дэ ла Корт (1624—1707) належалі тры яго карціны, а яе сыну Адаму Оартмансу II (1662—1719) — чатыры. Ён таксама напісаў партрэты для гэтай сям’і: Петранелы, яе мужа Адама Оартманса I (1622—1684) і іх унучатага пляменніка Пітэра дэ ла Корт ван дэр Воарта (1664—1739). У апошняга было дзве пары кулонаў, жанравых твораў, напісаных Янам. У [[Рым]]е яго хваробы зноў абвастрыліся. Мастак працягваў па-ранейшаму маляваць у тыя моманты, калі яму рабілася лепш — да смерці ў 1690 годзе. Ян ван Мірыс — старэйшы брат мастака [[Вілем ван Мірыс|Вілема ван Мірыса]]. У яго таксама была сястра Крысціна. 2y3zvfcfe1q9i2wn9b5gtd4whxaf4k3 4187022 4187021 2022-08-15T06:46:28Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Ян ван Мірыс''' (нід. Jan van Mieris, {{ДН|17|6|1660}}, {{МН|Лейдэн||}} — {{ДС|17|3|1690}}, {{МС|Рым||}}) — нідэрландскі мастак эпохі [[барока]]. == Жыццё і творчасць == Ян ван Мірыс нарадзіўся ў [[Лейдэн]]е. Ян ван Мірыс быў старэйшым сынам мастака Франца ван Мірыса-старэйшага. Вывучаў жывапіс, у прыватнасці гістарычныя творы, пад кіраўніцтвам свайго бацькі, а таксама жывапісца [[Герард дэ Лерэс|Герарда дэ Лерэса]] ў [[Амстэрдам]]е. У маладосці Ян часта хварэў, што адбівалася на яго занятках. У 1686—1687 гадах мастак здзейсніў падарожжа па Нямеччыне і затым — у [[Фларэнцыя|Фларэнцыю]], дзе ён, дзякуючы знаёмству вялікага герцага Тасканскага Казіма III Медычы з Мірысам Старэйшым, атрымаў найболей выгодныя замовы. Адсюль Ян ван Мірыс адпраўляецца ў [[Рым]], дзе яго працы былі добра вядомыя і высока шанаваліся. Яго праца была асабліва высока ацэнена членамі сям’і дэ ла Корт. Заступніцы Яна Петранеле дэ ла Корт (1624—1707) належалі тры яго карціны, а яе сыну Адаму Оартмансу II (1662—1719) — чатыры. Ён таксама напісаў партрэты для гэтай сям’і: Петранелы, яе мужа Адама Оартманса I (1622—1684) і іх унучатага пляменніка Пітэра дэ ла Корт ван дэр Воарта (1664—1739). У апошняга было дзве пары кулонаў, жанравых твораў, напісаных Янам. У [[Рым]]е яго хваробы зноў абвастрыліся. Мастак працягваў па-ранейшаму маляваць у тыя моманты, калі яму рабілася лепш — да смерці ў 1690 годзе. Ян ван Мірыс — старэйшы брат мастака [[Вілем ван Мірыс|Вілема ван Мірыса]]. У яго таксама была сястра Крысціна. {{зноскі}} l0vdul73fv0ttw3p94a0mlobb84sdiy 0 716543 4187028 2022-08-15T06:53:00Z Паўлюк Шапецька 37440 Новая старонка: «{{Асоба}} '''Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка''' ({{ДН|20|8|1920}}, в. [[Махавая]], [[Рагачоўскі павет]], [[Гомельская губерня]] — {{ДС|4|2|2008}}) — беларускі кіраўніка калгаса, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == У [[Чырвоная Армія|Чырвоную армію]] прызваны ў 1940...» wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка''' ({{ДН|20|8|1920}}, в. [[Махавая]], [[Рагачоўскі павет]], [[Гомельская губерня]] — {{ДС|4|2|2008}}) — беларускі кіраўніка калгаса, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == У [[Чырвоная Армія|Чырвоную армію]] прызваны ў 1940 годзе. Удзельнік [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]]. Закончыў Горкаўскае ваеннае аўтабранятанкавае вучылішча (1942). З чэрвеня 1942 года да верасня 1943 года на фронце — лейтэнант, камандзір узвода, памочнік камандзіра танкавага батальёна на Паўднёва-Каўказскім і [[Закаўказскі фронт|Закаўказскім франтах]]. Два разы быў паранены, апошні раз у верасні 1943 годзе, ледзь вырваўся з палаючага танка. Абгарэлы, доўга лячыўся і быў камісаваны як інвалід. Пасля вайны на партыйнай і савецкай рабоце ў [[Гомельская вобласць|Гомельскай]] і [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай абласцях]]. У 1945—1947 гадах — намеснік старшыні Ганцавіцкага райвыканкама, скончыў [[Рэспубліканская партыйная школа пры ЦК КП(б)Б|Рэспубліканскую партыйную школу пры ЦК КП(б)Б]] (1949). У 1949—1954 гадах — сакратар Лунінецкага райкама КПБ, у 1954—1956 гадах — сакратар па зоне МТС Давыд-Гарадоцкага раёна, у 1956—1959 гадах — старшыня Ленінскага райвыканкама. Цэнтр Ленінскага раёна з 1950 года знаходзіўся ў рабочым пасёлку [[Мікашэвічы]]. Пасля скасавання гэтага раёна, яго кіраўнікам прапанавалі падымаць сельскую гаспадарку, якая развівалася са складанасцямі. У 1959 годзе быў абраны старшынёй нядаўна ўзбуйненага калгаса «Новае Палессе» [[Лунінецкі раён|Лунінецкага раёна]], у якім працавалі жыхары вёсак Барсукова, Перунова, Лахаўка, Бродкі і Любань. Сябраваў з драматургам [[Андрэй Ягоравіч Макаёнак|Андрэем Ягоравічам Макаёнкам]] (1920—1982). Аднагодкі, нарадзіліся ў суседніх вёсках, вучыліся ў адных школах, нават сядзелі за адной партай. У 1959—1974 гадах пісьменнік неаднаразова наведваў Любань. Сябры абмяркоўвалі калгасную сістэму, адміністрацыйна-камандныя спосабы кіраўніцтва эканомікай краіны. Прататыпам галоўнага героя камедыі «Таблетку пад язык» (1972) — старшыні калгаса «Маяк» Уладзіміра Каравая — стаў У. А. Сцепчанка. Аб гэтым сведчыць мемарыяльная дошка, адкрытая 15 верасня 1996 годзе на будынку Любанскага дома культуры. На яго сцэне выступалі артысты драматычнага тэатра імя Я. Купалы, праходзілі канцэрты і творчыя сустрэчы з рознымі славутымі людзьмі ([[Іван Шамякін]], [[Пімен Панчанка]] і інш.), што наведвалі Любань па ініцыятыве Уладзіміра Апанасавіча. З 1974 года працаваў у [[Брэст|Брэсце]] на пасадзе дырэктара абласнога трэста па нарыхтоўках і адкорме жывёлы «Нарыхтоўжывёлакарм». З 1978 года — абласны трэст саўгасаў мясной жывёлагадоўлі на прамысловай аснове «Аблжывёлапрам» Галоўнага ўпраўлення «Белгалоўжывёлапрам» [[Міністэрства сельскай гаспадаркі БССР]]. У 1978—1980 гадах з’яўляўся рэферэнтам-кансультантам па падрыхтоўцы да ВДНГ, у 1980 годзе выйшаў на пенсію. Дэпутат [[Вярхоўны Савет СССР|Вярхоўнага Савета СССР]] 8-га склікання (1970—1974). Пасля цяжкай хваробы памёр 15 снежня 1996 годзе. У в. Любань яго імем названа вуліца. == Узнагароды == За поспехі ў вытворчасці і нарыхтоўках сельскагаспадарчых прадуктаў 23 чэрвеня 1966 года удастоены звання Героя Сацыялістычнай Працы. Узнагароджаны ордэнамі Леніна (1966), Працоўнага Чырвонага Сцяга, Айчыннай вайны І ступені (1985), медалямі «За доблестный труд в Великой Отечественной войне», «За победу над Германией», «Серп и Молот» (1966), «За доблестный труд. В ознаменование 100-летия со дня рождения В. И. Ленина», Ганаровай граматай Вярхоўнага Савета БССР (1970). {{зноскі}} == Літаратура == * Степченко Владимир Афанасьевич // Твои герои, Беларусь! Герои Социалистического Труда : биогр. справочник. Минск, 2014. С. 212. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Памяць. Брэст : гіст.-дакум. хроніка : у 2 кн. Мінск, 2001. Кн. 2. С. 619. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Памяць. Лунінецкі раён : гіст.-дакум. хроніка. Мінск, 1995. С. 623. * Степченко Владимир Афанасьевич // Белорусская ССР : краткая энциклопедия : в 5 т. Минск, 1982. Т. 5. С. 603. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Беларуская ССР : кароткая энцыклапедыя : у 5 т. Мінск, 1981. Т. 5. С. 583. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Беларуская савецкая энцыклапедыя : у 12 т. Мінск, 1974. Т. 10. С. 144. * Степченко, В. А. Гектар пашни / Владимир Афанасьевич Степченко, Александра Сергеевна Карловская. — Минск : Урожай, 1966. — 56 с. — (Решения ХХIII съезда КПСС — в жизнь!). {{DEFAULTSORT:Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч}} [[Катэгорыя:Дэлегаты XXIII з’езда КПСС]] [[Катэгорыя:Лейтэнанты СССР]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Вярхоўнага Савета СССР 8 склікання]] [[Катэгорыя:Старшыні калгасаў]] 8qgtsfq7mlwwozfnv5oljuhf8hhbxhv 4187029 4187028 2022-08-15T06:54:06Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка''' ({{ДН|20|8|1920}}, в. [[Махавая]], [[Рагачоўскі павет]], [[Гомельская губерня]] — {{ДС|4|2|2008}}) — беларускі кіраўнік калгаса, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == У [[Чырвоная Армія|Чырвоную армію]] прызваны ў 1940 годзе. Удзельнік [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]]. Закончыў Горкаўскае ваеннае аўтабранятанкавае вучылішча (1942). З чэрвеня 1942 года да верасня 1943 года на фронце — лейтэнант, камандзір узвода, памочнік камандзіра танкавага батальёна на Паўднёва-Каўказскім і [[Закаўказскі фронт|Закаўказскім франтах]]. Два разы быў паранены, апошні раз у верасні 1943 годзе, ледзь вырваўся з палаючага танка. Абгарэлы, доўга лячыўся і быў камісаваны як інвалід. Пасля вайны на партыйнай і савецкай рабоце ў [[Гомельская вобласць|Гомельскай]] і [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай абласцях]]. У 1945—1947 гадах — намеснік старшыні Ганцавіцкага райвыканкама, скончыў [[Рэспубліканская партыйная школа пры ЦК КП(б)Б|Рэспубліканскую партыйную школу пры ЦК КП(б)Б]] (1949). У 1949—1954 гадах — сакратар Лунінецкага райкама КПБ, у 1954—1956 гадах — сакратар па зоне МТС Давыд-Гарадоцкага раёна, у 1956—1959 гадах — старшыня Ленінскага райвыканкама. Цэнтр Ленінскага раёна з 1950 года знаходзіўся ў рабочым пасёлку [[Мікашэвічы]]. Пасля скасавання гэтага раёна, яго кіраўнікам прапанавалі падымаць сельскую гаспадарку, якая развівалася са складанасцямі. У 1959 годзе быў абраны старшынёй нядаўна ўзбуйненага калгаса «Новае Палессе» [[Лунінецкі раён|Лунінецкага раёна]], у якім працавалі жыхары вёсак Барсукова, Перунова, Лахаўка, Бродкі і Любань. Сябраваў з драматургам [[Андрэй Ягоравіч Макаёнак|Андрэем Ягоравічам Макаёнкам]] (1920—1982). Аднагодкі, нарадзіліся ў суседніх вёсках, вучыліся ў адных школах, нават сядзелі за адной партай. У 1959—1974 гадах пісьменнік неаднаразова наведваў Любань. Сябры абмяркоўвалі калгасную сістэму, адміністрацыйна-камандныя спосабы кіраўніцтва эканомікай краіны. Прататыпам галоўнага героя камедыі «Таблетку пад язык» (1972) — старшыні калгаса «Маяк» Уладзіміра Каравая — стаў У. А. Сцепчанка. Аб гэтым сведчыць мемарыяльная дошка, адкрытая 15 верасня 1996 годзе на будынку Любанскага дома культуры. На яго сцэне выступалі артысты драматычнага тэатра імя Я. Купалы, праходзілі канцэрты і творчыя сустрэчы з рознымі славутымі людзьмі ([[Іван Шамякін]], [[Пімен Панчанка]] і інш.), што наведвалі Любань па ініцыятыве Уладзіміра Апанасавіча. З 1974 года працаваў у [[Брэст|Брэсце]] на пасадзе дырэктара абласнога трэста па нарыхтоўках і адкорме жывёлы «Нарыхтоўжывёлакарм». З 1978 года — абласны трэст саўгасаў мясной жывёлагадоўлі на прамысловай аснове «Аблжывёлапрам» Галоўнага ўпраўлення «Белгалоўжывёлапрам» [[Міністэрства сельскай гаспадаркі БССР]]. У 1978—1980 гадах з’яўляўся рэферэнтам-кансультантам па падрыхтоўцы да ВДНГ, у 1980 годзе выйшаў на пенсію. Дэпутат [[Вярхоўны Савет СССР|Вярхоўнага Савета СССР]] 8-га склікання (1970—1974). Пасля цяжкай хваробы памёр 15 снежня 1996 годзе. У в. Любань яго імем названа вуліца. == Узнагароды == За поспехі ў вытворчасці і нарыхтоўках сельскагаспадарчых прадуктаў 23 чэрвеня 1966 года удастоены звання Героя Сацыялістычнай Працы. Узнагароджаны ордэнамі Леніна (1966), Працоўнага Чырвонага Сцяга, Айчыннай вайны І ступені (1985), медалямі «За доблестный труд в Великой Отечественной войне», «За победу над Германией», «Серп и Молот» (1966), «За доблестный труд. В ознаменование 100-летия со дня рождения В. И. Ленина», Ганаровай граматай Вярхоўнага Савета БССР (1970). {{зноскі}} == Літаратура == * Степченко Владимир Афанасьевич // Твои герои, Беларусь! Герои Социалистического Труда : биогр. справочник. Минск, 2014. С. 212. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Памяць. Брэст : гіст.-дакум. хроніка : у 2 кн. Мінск, 2001. Кн. 2. С. 619. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Памяць. Лунінецкі раён : гіст.-дакум. хроніка. Мінск, 1995. С. 623. * Степченко Владимир Афанасьевич // Белорусская ССР : краткая энциклопедия : в 5 т. Минск, 1982. Т. 5. С. 603. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Беларуская ССР : кароткая энцыклапедыя : у 5 т. Мінск, 1981. Т. 5. С. 583. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Беларуская савецкая энцыклапедыя : у 12 т. Мінск, 1974. Т. 10. С. 144. * Степченко, В. А. Гектар пашни / Владимир Афанасьевич Степченко, Александра Сергеевна Карловская. — Минск : Урожай, 1966. — 56 с. — (Решения ХХIII съезда КПСС — в жизнь!). {{DEFAULTSORT:Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч}} [[Катэгорыя:Дэлегаты XXIII з’езда КПСС]] [[Катэгорыя:Лейтэнанты СССР]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Вярхоўнага Савета СССР 8 склікання]] [[Катэгорыя:Старшыні калгасаў]] n9ja80agzd174rq6r1fu7ztd5ojc9x5 4187030 4187029 2022-08-15T06:55:48Z Паўлюк Шапецька 37440 wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка''' ({{ДН|20|8|1920}}, в. [[Махавая]], [[Рагачоўскі павет]], [[Гомельская губерня]] — {{ДС|15|12|1996}}) — беларускі кіраўнік калгаса, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == У [[Чырвоная Армія|Чырвоную армію]] прызваны ў 1940 годзе. Удзельнік [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]]. Закончыў Горкаўскае ваеннае аўтабранятанкавае вучылішча (1942). З чэрвеня 1942 года да верасня 1943 года на фронце — лейтэнант, камандзір узвода, памочнік камандзіра танкавага батальёна на Паўднёва-Каўказскім і [[Закаўказскі фронт|Закаўказскім франтах]]. Два разы быў паранены, апошні раз у верасні 1943 годзе, ледзь вырваўся з палаючага танка. Абгарэлы, доўга лячыўся і быў камісаваны як інвалід. Пасля вайны на партыйнай і савецкай рабоце ў [[Гомельская вобласць|Гомельскай]] і [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай абласцях]]. У 1945—1947 гадах — намеснік старшыні Ганцавіцкага райвыканкама, скончыў [[Рэспубліканская партыйная школа пры ЦК КП(б)Б|Рэспубліканскую партыйную школу пры ЦК КП(б)Б]] (1949). У 1949—1954 гадах — сакратар Лунінецкага райкама КПБ, у 1954—1956 гадах — сакратар па зоне МТС Давыд-Гарадоцкага раёна, у 1956—1959 гадах — старшыня Ленінскага райвыканкама. Цэнтр Ленінскага раёна з 1950 года знаходзіўся ў рабочым пасёлку [[Мікашэвічы]]. Пасля скасавання гэтага раёна, яго кіраўнікам прапанавалі падымаць сельскую гаспадарку, якая развівалася са складанасцямі. У 1959 годзе быў абраны старшынёй нядаўна ўзбуйненага калгаса «Новае Палессе» [[Лунінецкі раён|Лунінецкага раёна]], у якім працавалі жыхары вёсак Барсукова, Перунова, Лахаўка, Бродкі і Любань. Сябраваў з драматургам [[Андрэй Ягоравіч Макаёнак|Андрэем Ягоравічам Макаёнкам]] (1920—1982). Аднагодкі, нарадзіліся ў суседніх вёсках, вучыліся ў адных школах, нават сядзелі за адной партай. У 1959—1974 гадах пісьменнік неаднаразова наведваў Любань. Сябры абмяркоўвалі калгасную сістэму, адміністрацыйна-камандныя спосабы кіраўніцтва эканомікай краіны. Прататыпам галоўнага героя камедыі «Таблетку пад язык» (1972) — старшыні калгаса «Маяк» Уладзіміра Каравая — стаў У. А. Сцепчанка. Аб гэтым сведчыць мемарыяльная дошка, адкрытая 15 верасня 1996 годзе на будынку Любанскага дома культуры. На яго сцэне выступалі артысты драматычнага тэатра імя Я. Купалы, праходзілі канцэрты і творчыя сустрэчы з рознымі славутымі людзьмі ([[Іван Шамякін]], [[Пімен Панчанка]] і інш.), што наведвалі Любань па ініцыятыве Уладзіміра Апанасавіча. З 1974 года працаваў у [[Брэст|Брэсце]] на пасадзе дырэктара абласнога трэста па нарыхтоўках і адкорме жывёлы «Нарыхтоўжывёлакарм». З 1978 года — абласны трэст саўгасаў мясной жывёлагадоўлі на прамысловай аснове «Аблжывёлапрам» Галоўнага ўпраўлення «Белгалоўжывёлапрам» [[Міністэрства сельскай гаспадаркі БССР]]. У 1978—1980 гадах з’яўляўся рэферэнтам-кансультантам па падрыхтоўцы да ВДНГ, у 1980 годзе выйшаў на пенсію. Дэпутат [[Вярхоўны Савет СССР|Вярхоўнага Савета СССР]] 8-га склікання (1970—1974). Пасля цяжкай хваробы памёр 15 снежня 1996 годзе. У в. Любань яго імем названа вуліца. == Узнагароды == За поспехі ў вытворчасці і нарыхтоўках сельскагаспадарчых прадуктаў 23 чэрвеня 1966 года удастоены звання Героя Сацыялістычнай Працы. Узнагароджаны [[Ордэн Леніна|ордэнамі Леніна]] (1966), [[Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга|Працоўнага Чырвонага Сцяга]], [[ордэн Айчыннай вайны|Айчыннай вайны]] І ступені (1985), медалямі «За доблестный труд в Великой Отечественной войне», «За победу над Германией», «Серп и Молот» (1966), «За доблестный труд. В ознаменование 100-летия со дня рождения В. И. Ленина», Ганаровай граматай Вярхоўнага Савета БССР (1970). {{зноскі}} == Літаратура == * Степченко Владимир Афанасьевич // Твои герои, Беларусь! Герои Социалистического Труда : биогр. справочник. Минск, 2014. С. 212. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Памяць. Брэст : гіст.-дакум. хроніка : у 2 кн. Мінск, 2001. Кн. 2. С. 619. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Памяць. Лунінецкі раён : гіст.-дакум. хроніка. Мінск, 1995. С. 623. * Степченко Владимир Афанасьевич // Белорусская ССР : краткая энциклопедия : в 5 т. Минск, 1982. Т. 5. С. 603. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Беларуская ССР : кароткая энцыклапедыя : у 5 т. Мінск, 1981. Т. 5. С. 583. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Беларуская савецкая энцыклапедыя : у 12 т. Мінск, 1974. Т. 10. С. 144. * Степченко, В. А. Гектар пашни / Владимир Афанасьевич Степченко, Александра Сергеевна Карловская. — Минск : Урожай, 1966. — 56 с. — (Решения ХХIII съезда КПСС — в жизнь!). {{DEFAULTSORT:Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч}} [[Катэгорыя:Дэлегаты XXIII з’езда КПСС]] [[Катэгорыя:Лейтэнанты СССР]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Вярхоўнага Савета СССР 8 склікання]] [[Катэгорыя:Старшыні калгасаў]] bybfpxnhccmzx5xoqcwschah6k6d8mb 4187056 4187030 2022-08-15T07:25:38Z Artsiom91 31770 дададзена [[Катэгорыя:Старшыні раённых выканаўчых камітэтаў Беларусі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Уладзімір Апанасавіч Сцепчанка''' ({{ДН|20|8|1920}}, в. [[Махавая]], [[Рагачоўскі павет]], [[Гомельская губерня]] — {{ДС|15|12|1996}}) — беларускі кіраўнік калгаса, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == У [[Чырвоная Армія|Чырвоную армію]] прызваны ў 1940 годзе. Удзельнік [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]]. Закончыў Горкаўскае ваеннае аўтабранятанкавае вучылішча (1942). З чэрвеня 1942 года да верасня 1943 года на фронце — лейтэнант, камандзір узвода, памочнік камандзіра танкавага батальёна на Паўднёва-Каўказскім і [[Закаўказскі фронт|Закаўказскім франтах]]. Два разы быў паранены, апошні раз у верасні 1943 годзе, ледзь вырваўся з палаючага танка. Абгарэлы, доўга лячыўся і быў камісаваны як інвалід. Пасля вайны на партыйнай і савецкай рабоце ў [[Гомельская вобласць|Гомельскай]] і [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай абласцях]]. У 1945—1947 гадах — намеснік старшыні Ганцавіцкага райвыканкама, скончыў [[Рэспубліканская партыйная школа пры ЦК КП(б)Б|Рэспубліканскую партыйную школу пры ЦК КП(б)Б]] (1949). У 1949—1954 гадах — сакратар Лунінецкага райкама КПБ, у 1954—1956 гадах — сакратар па зоне МТС Давыд-Гарадоцкага раёна, у 1956—1959 гадах — старшыня Ленінскага райвыканкама. Цэнтр Ленінскага раёна з 1950 года знаходзіўся ў рабочым пасёлку [[Мікашэвічы]]. Пасля скасавання гэтага раёна, яго кіраўнікам прапанавалі падымаць сельскую гаспадарку, якая развівалася са складанасцямі. У 1959 годзе быў абраны старшынёй нядаўна ўзбуйненага калгаса «Новае Палессе» [[Лунінецкі раён|Лунінецкага раёна]], у якім працавалі жыхары вёсак Барсукова, Перунова, Лахаўка, Бродкі і Любань. Сябраваў з драматургам [[Андрэй Ягоравіч Макаёнак|Андрэем Ягоравічам Макаёнкам]] (1920—1982). Аднагодкі, нарадзіліся ў суседніх вёсках, вучыліся ў адных школах, нават сядзелі за адной партай. У 1959—1974 гадах пісьменнік неаднаразова наведваў Любань. Сябры абмяркоўвалі калгасную сістэму, адміністрацыйна-камандныя спосабы кіраўніцтва эканомікай краіны. Прататыпам галоўнага героя камедыі «Таблетку пад язык» (1972) — старшыні калгаса «Маяк» Уладзіміра Каравая — стаў У. А. Сцепчанка. Аб гэтым сведчыць мемарыяльная дошка, адкрытая 15 верасня 1996 годзе на будынку Любанскага дома культуры. На яго сцэне выступалі артысты драматычнага тэатра імя Я. Купалы, праходзілі канцэрты і творчыя сустрэчы з рознымі славутымі людзьмі ([[Іван Шамякін]], [[Пімен Панчанка]] і інш.), што наведвалі Любань па ініцыятыве Уладзіміра Апанасавіча. З 1974 года працаваў у [[Брэст|Брэсце]] на пасадзе дырэктара абласнога трэста па нарыхтоўках і адкорме жывёлы «Нарыхтоўжывёлакарм». З 1978 года — абласны трэст саўгасаў мясной жывёлагадоўлі на прамысловай аснове «Аблжывёлапрам» Галоўнага ўпраўлення «Белгалоўжывёлапрам» [[Міністэрства сельскай гаспадаркі БССР]]. У 1978—1980 гадах з’яўляўся рэферэнтам-кансультантам па падрыхтоўцы да ВДНГ, у 1980 годзе выйшаў на пенсію. Дэпутат [[Вярхоўны Савет СССР|Вярхоўнага Савета СССР]] 8-га склікання (1970—1974). Пасля цяжкай хваробы памёр 15 снежня 1996 годзе. У в. Любань яго імем названа вуліца. == Узнагароды == За поспехі ў вытворчасці і нарыхтоўках сельскагаспадарчых прадуктаў 23 чэрвеня 1966 года удастоены звання Героя Сацыялістычнай Працы. Узнагароджаны [[Ордэн Леніна|ордэнамі Леніна]] (1966), [[Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга|Працоўнага Чырвонага Сцяга]], [[ордэн Айчыннай вайны|Айчыннай вайны]] І ступені (1985), медалямі «За доблестный труд в Великой Отечественной войне», «За победу над Германией», «Серп и Молот» (1966), «За доблестный труд. В ознаменование 100-летия со дня рождения В. И. Ленина», Ганаровай граматай Вярхоўнага Савета БССР (1970). {{зноскі}} == Літаратура == * Степченко Владимир Афанасьевич // Твои герои, Беларусь! Герои Социалистического Труда : биогр. справочник. Минск, 2014. С. 212. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Памяць. Брэст : гіст.-дакум. хроніка : у 2 кн. Мінск, 2001. Кн. 2. С. 619. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Памяць. Лунінецкі раён : гіст.-дакум. хроніка. Мінск, 1995. С. 623. * Степченко Владимир Афанасьевич // Белорусская ССР : краткая энциклопедия : в 5 т. Минск, 1982. Т. 5. С. 603. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Беларуская ССР : кароткая энцыклапедыя : у 5 т. Мінск, 1981. Т. 5. С. 583. * Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч // Беларуская савецкая энцыклапедыя : у 12 т. Мінск, 1974. Т. 10. С. 144. * Степченко, В. А. Гектар пашни / Владимир Афанасьевич Степченко, Александра Сергеевна Карловская. — Минск : Урожай, 1966. — 56 с. — (Решения ХХIII съезда КПСС — в жизнь!). {{DEFAULTSORT:Сцепчанка Уладзімір Апанасавіч}} [[Катэгорыя:Дэлегаты XXIII з’езда КПСС]] [[Катэгорыя:Лейтэнанты СССР]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Вярхоўнага Савета СССР 8 склікання]] [[Катэгорыя:Старшыні калгасаў]] [[Катэгорыя:Старшыні раённых выканаўчых камітэтаў Беларусі]] ailp19hd34tqplvywa4bllpy584glnw 0 716544 4187034 2022-08-15T06:59:33Z Хомелка 6638 Створана перакладам старонкі «[[:ru:Special:Redirect/revision/123706889|Иткинд, Исаак Яковлевич]]» wikitext text/x-wiki '''Ісаак Якаўлевіч Іткінд''' ({{OldStyleDate2|21|красавіка|1871|9|красавіка}}, в. Дзікаркі, [[Смаргонская воласць]], [[Ашмянскі павет (Расійская імперыя)|Ашмянскі павет]], [[Віленская губерня]] — 14 лютага 1969, [[Алматы|Алма-Ата]], [[Казахская ССР]], [[СССР]]) - савецкі скульптар, <nowiki>{{нп3|заслужаны дзеяч мастацтваў Казахскай ССР||ru|Заслуженный деятель искусств Казахской ССР}}</nowiki> (1968), член Саюза мастакоў СССР. == Біяграфія == Нарадзіўся 9 красавіка 1871 года (сам скульптар сцвярджаў, што 1868 года)<ref name="lechaim">{{Cite web|last=Анисимов|first=Григорий|title=Ван Гог в скульптуре. Об Исааке Иткинде|url=https://lechaim.ru/ARHIV/104/anisimov.htm|publisher=[[Лехаим (журнал)|Лехаим]] № 12 (104)|date=2000-12|accessdate=2020-06-22|archiveurl=https://archive.md/Knhai|archivedate=2020-06-22}}</ref> у беларускім мястэчку ў мястэчку Дзікаркі блізу горада [[Смаргонь]] [[Віленская губерня|Віленскай губерні]]. Яго бацька Якаў быў [[Хасідызм|хасідскім]] [[Рабін|рабінам]]. Скончыў [[Ешыва|вышэйшую яўрэйскую духоўную школу]] і таксама стаў рабінам. Калі яму было 26 гадоў, ён працаваў пераплётчыкам друкарні, дзе яму ў рукі трапіла кніга аб знакамітым скульптары [[Марк Мацвеевіч Антакольскі|М. Антакольскім]], тады ён вырашыў заняцца скульптурай. Аднойчы дом Іткінда наведаў пісьменнік {{Не перакладзена 3|Перац Гіршбэйн||en|Peretz Hirschbein}}, які зацікавіўся скульптарам-самавукам і напісаў у газету артыкул аб унікальным дары Ісаака. Артыкул быў настолькі пераканаўчы, што жыхары мястэчка сабралі грошы на тое, каб Іткінд атрымаў мастацкую адукацыю. І з 1910 года Іткінд вучыцца ў рысавальнай школе горада [[Вільнюс|Вільні]]. У 1912-1913 гг. вучыўся ў [[Маскоўскае вучылішча жывапісу, скульптуры і дойлідства|Школе скульптуры і дойлідства]] ў [[Масква]] у прыватнай студыі скульптара <nowiki>{{нп3|Сяргей Міхайлавіч Валнухін|С. М. Валнухіна|ru|Волнухин, Сергей Михайлович}}</nowiki>. Работы, выкананыя Іткіндам да 1917 года, прысвечаны тэме смутку ("Горкі смех", " Вар'ят", "Мараліст"). Любімы матэрыял - дрэва. Скульптуры Іткінда прыцягнулі ўвагу [[Максім Горкі|М. Горкага]], які ў 1918 годзе арганізаваў яго персанальную выстаўку. З 42 выстаўленых работ захаваліся тры: «Мой бацька», «Гарбаты", "Мелодыя». Пасля [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|Рэвалюцыі]] некаторы час Іткінд разам з [[Марк Шагал|Шагалам]] працуе выкладчыкам у падмаскоўнай яўрэйскай працоўнай школе-калоніі "III Інтэрнацыянал" для беспрытульнікаў у [[Малахаўка|Малахаўцы]]. У 1924 годзе па патрабаванні лекараў пераехаў у Ялту, затым у Сімферопаль, дзе выкладаў у Сімферопальскім тэхнікуме выяўленчых мастацтваў<ref>{{Cite web|lang=|url=https://eleven.co.il/jews-of-russia/in-culture-science-economy/11875/|title=Иткинд Исаак|author=|date=2018|publisher=}}</ref>. Яго вучаніцай там была будучы скульптар <nowiki>{{нп3|Арыядна Аляксандраўна Арэнт|Арыядна Арэнт|ru|Арендт, Ариадна Александровна}}</nowiki>. З 1927 года Іткінд у [[Санкт-Пецярбург|Ленінградзе]], дзе ім былі створаны работы, прысвечаныя розным гістарычным і культурным дзеячам "Ленін", партрэты [[Фердынанд Ласаль|Ф. Ласаля]], [[Карл Маркс|К. Маркса]], [[Фрыдрых Энгельс|Ф. Энгельса]], а таксама тры — [[Аляксандр Сяргеевіч Пушкін|А. С. Пушкіна]]. Іткінд быў знакаміты ў [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] у тыя гады яго параўноўвалі з [[Вінцэнт ван Гог|Ван Гогам]]. Акрамя таго, Іткінд быў выдатным пісьменнікам. Ад яго вусных апавяданняў прыходзілі ў захапленне знакамітыя пісьменнікі і рэжысёры — [[Максім Горкі]], [[Уладзімір Уладзіміравіч Маякоўскі|Уладзімір Маякоўскі]], [[Сяргей Аляксандравіч Ясенін|Сяргей Ясенін]], [[Усевалад Эмільевіч Меерхольд|Усевалад Меерхольд]], былыя яго блізкімі сябрамі. Яны ж ўгаварылі Іткінда пачаць пісаць. Той напісаў даволі шмат твораў, але з-за качавога жыцця яго апавяданні не захаваліся. Аляксей Талстой у 1934 годзе ўзяў у Іткінда некалькі апавяданняў і апублікаваў іх у часопісе «[[Звезда]]» . У 1937 годзе пасля выстаўкі ў [[Эрмітаж|Эрмітажы]], прысвечанай 100-годдзю з дня смерці Пушкіна, Іткінд быў арыштаваны за нібыта шпіянаж на карысць [[Японія|Японіі]] і змешчаны ў <nowiki>{{нп3|Красты||ru|Кресты}}</nowiki>, дзе яму выбілі зубы, зламалі рэбры і адбілі барабанныя перапонкі. Неўзабаве пасля гэтага ён быў сасланы ў [[Сібір]], а пазней у [[Казахстан]]. Увесь свет да 1944 года лічыў, што Іткінд памёр у лагерах у 1938 годзе, менавіта такая дата смерці паказвалася ў подпісах да яго скульптур і ў літаратуры. З 1938 года Ісаак Іткінд жыў у Казахстане, дзе працаваў над шэрагам скульптурных партрэтаў: "Акын [[Джамбул Джабаеў|Джамбул]]», «<nowiki>{{нп3|Амангельды Іманаў|Амангельды|ru|Амангельды Иманов}}</nowiki>», «[[Абай Кунанбаеў|Абай]]" і іншых. Пры гэтым ніхто не ведаў пра тое, што "паўдзікі стары-вядзьмак, які сілкуецца карэннямі, жыве ў зямлянцы і збірае старыя пні" - гэта сусветна вядомы скульптар. Калі ў 1944 годзе алма-ацінскі мастак Мікалай Мухін "знайшоў" Іткінда, то не змог нічым дапамагчы скульптару, бо той усё яшчэ лічыўся «ворагам народа». Толькі праз 12 гадоў, у 1956 годзе Іткінд уладкаваўся на працу ў Алма-Ацінскі дзяржаўны тэатр, дзе днём маляваў дэкарацыі, а па начах выразаў з дрэва скульптуры ў склепе Тэатра. Праз два гады, у 1958 годзе новы малады мастак тэатра вырашыў агледзець склеп тэатра, дзе і выявіў партрэты і кампазіцыі, якія сталі пасля знакамітымі : «Поль Робсан» (1956), «Дрэва-мысляр» (1956), «Стары, які смяецца» (1958) і іншыя. Так Ісаака Іткінда "знайшлі" зноў. У 1967 годзе малады рэжысёр-дакументаліст з Казахстана Арарат Машанаў зняў 20-хвілінны дакументальны фільм пра Іткінда "Дотык да вечнасці". Работы Ісаака Іткінда захоўваюцца ў [[Дзяржаўны Рускі музей|Рускім музеі]], [[Эрмітаж|Эрмітажы]], <nowiki>{{нп3|Музей-кватэра А. С. Пушкіна (Санкт-Пецярбург)|музеі А. С. Пушкіна|ru|Музей-квартира А. С. Пушкина (Санкт-Петербург)}}</nowiki> ў [[Санкт-Пецярбург|Санкт-Пецярбургу]], а таксама ў музеях [[Казахстан|Казахстана]], [[Францыя|Францыі]] і [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]]. Памёр у [[Алматы|Алма-Аце]] у 1969 годзе. Пахаваны на цэнтральных могілках Алматы<ref>{{Cite web|url=https://billiongraves.ru/grave/%D0%98%D1%81%D0%B0%D0%B0%D0%BA-%D0%AF%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87-%D0%98%D1%82%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B4/37526709|title=Могила И. Я. Иткинда|archive-date=2020-06-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20200615153441/https://billiongraves.ru/grave/%D0%98%D1%81%D0%B0%D0%B0%D0%BA-%D0%AF%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87-%D0%98%D1%82%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B4/37526709|deadlink=no}}</ref>. == Літаратура == * {{З КНЭ|2|523|Иткинд, Исаак Яковлевич}} [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя савецкай уладай]] [[Катэгорыя:Скульптары паводле алфавіта]] [[Катэгорыя:Скульптары СССР]] [[Катэгорыя:Заслужаныя дзеячы мастацтваў Казахскай ССР]] fq1osir3vknvo46micwlqoy2l3gja2u 4187035 4187034 2022-08-15T07:01:31Z Хомелка 6638 афармленне wikitext text/x-wiki {{мастак}} '''Ісаак Якаўлевіч Іткінд''' ({{OldStyleDate2|21|красавіка|1871|9|красавіка}}, в. Дзікаркі, [[Смаргонская воласць]], [[Ашмянскі павет (Расійская імперыя)|Ашмянскі павет]], [[Віленская губерня]] — 14 лютага 1969, [[Алматы|Алма-Ата]], [[Казахская ССР]], [[СССР]]) — савецкі скульптар, {{нп3|заслужаны дзеяч мастацтваў Казахскай ССР||ru|Заслуженный деятель искусств Казахской ССР}} (1968), член Саюза мастакоў СССР. == Біяграфія == Нарадзіўся 9 красавіка 1871 года (сам скульптар сцвярджаў, што 1868 года)<ref name="lechaim">{{Cite web|last=Анисимов|first=Григорий|title=Ван Гог в скульптуре. Об Исааке Иткинде|url=https://lechaim.ru/ARHIV/104/anisimov.htm|publisher=[[Лехаим (часопис)|Лехаим]] № 12 (104)|date=2000-12|accessdate=2020-06-22|archiveurl=https://archive.md/Knhai|archivedate=2020-06-22}}</ref> у беларускім мястэчку ў мястэчку Дзікаркі блізу горада [[Смаргонь]] [[Віленская губерня|Віленскай губерні]]. Яго бацька Якаў быў [[Хасідызм|хасідскім]] [[рабін]]ам. Скончыў [[Ешыва|вышэйшую яўрэйскую духоўную школу]] і таксама стаў рабінам. Калі яму было 26 гадоў, ён працаваў пераплётчыкам друкарні, дзе яму ў рукі трапіла кніга аб знакамітым скульптары [[Марк Мацвеевіч Антакольскі|М. Антакольскім]], тады ён вырашыў заняцца скульптурай. Аднойчы дом Іткінда наведаў пісьменнік {{Нп3|Перац Гіршбэйн||en|Peretz Hirschbein}}, які зацікавіўся скульптарам-самавукам і напісаў у газету артыкул аб унікальным дары Ісаака. Артыкул быў настолькі пераканаўчы, што жыхары мястэчка сабралі грошы на тое, каб Іткінд атрымаў мастацкую адукацыю. І з 1910 года Іткінд вучыцца ў рысавальнай школе горада [[Вільнюс|Вільні]]. У 1912—1913 гг. вучыўся ў [[Маскоўскае вучылішча жывапісу, скульптуры і дойлідства|Школе скульптуры і дойлідства]] ў [[Масква]] у прыватнай студыі скульптара {{нп3|Сяргей Міхайлавіч Валнухін|С. М. Валнухіна|ru|Волнухин, Сергей Михайлович}}. Работы, выкананыя Іткіндам да 1917 года, прысвечаны тэме смутку («Горкі смех», « Вар’ят», «Мараліст»). Любімы матэрыял — дрэва. Скульптуры Іткінда прыцягнулі ўвагу [[Максім Горкі|М. Горкага]], які ў 1918 годзе арганізаваў яго персанальную выстаўку. З 42 выстаўленых работ захаваліся тры: «Мой бацька», «Гарбаты», «Мелодыя». Пасля [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|Рэвалюцыі]] некаторы час Іткінд разам з [[Марк Шагал|Шагалам]] працуе выкладчыкам у падмаскоўнай яўрэйскай працоўнай школе-калоніі «III Інтэрнацыянал» для беспрытульнікаў у [[Малахаўка|Малахаўцы]]. У 1924 годзе па патрабаванні лекараў пераехаў у Ялту, затым у Сімферопаль, дзе выкладаў у Сімферопальскім тэхнікуме выяўленчых мастацтваў<ref>{{Cite web|lang=|url=https://eleven.co.il/jews-of-russia/in-culture-science-economy/11875/|title=Иткинд Исаак|author=|date=2018|publisher=}}</ref>. Яго вучаніцай там была будучы скульптар {{нп3|Арыядна Аляксандраўна Арэнт|Арыядна Арэнт|ru|Арендт, Ариадна Александровна}}. З 1927 года Іткінд у [[Санкт-Пецярбург|Ленінградзе]], дзе ім былі створаны работы, прысвечаныя розным гістарычным і культурным дзеячам «Ленін», партрэты [[Фердынанд Ласаль|Ф. Ласаля]], [[Карл Маркс|К. Маркса]], [[Фрыдрых Энгельс|Ф. Энгельса]], а таксама тры — [[Аляксандр Сяргеевіч Пушкін|А. С. Пушкіна]]. Іткінд быў знакаміты ў [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] у тыя гады яго параўноўвалі з [[Вінцэнт ван Гог|Ван Гогам]]. Акрамя таго, Іткінд быў выдатным пісьменнікам. Ад яго вусных апавяданняў прыходзілі ў захапленне знакамітыя пісьменнікі і рэжысёры — [[Максім Горкі]], [[Уладзімір Уладзіміравіч Маякоўскі|Уладзімір Маякоўскі]], [[Сяргей Аляксандравіч Ясенін|Сяргей Ясенін]], [[Усевалад Эмільевіч Меерхольд|Усевалад Меерхольд]], былыя яго блізкімі сябрамі. Яны ж ўгаварылі Іткінда пачаць пісаць. Той напісаў даволі шмат твораў, але з-за качавога жыцця яго апавяданні не захаваліся. Аляксей Талстой у 1934 годзе ўзяў у Іткінда некалькі апавяданняў і апублікаваў іх у часопісе «[[Звезда]]» . У 1937 годзе пасля выстаўкі ў [[Эрмітаж]]ы, прысвечанай 100-годдзю з дня смерці Пушкіна, Іткінд быў арыштаваны за нібыта шпіянаж на карысць [[Японія|Японіі]] і змешчаны ў {{нп3|Красты||ru|Кресты}}, дзе яму выбілі зубы, зламалі рэбры і адбілі барабанныя перапонкі. Неўзабаве пасля гэтага ён быў сасланы ў [[Сібір]], а пазней у [[Казахстан]]. Увесь свет да 1944 года лічыў, што Іткінд памёр у лагерах у 1938 годзе, менавіта такая дата смерці паказвалася ў подпісах да яго скульптур і ў літаратуры. З 1938 года Ісаак Іткінд жыў у Казахстане, дзе працаваў над шэрагам скульптурных партрэтаў: «Акын [[Джамбул Джабаеў|Джамбул]]», «{{нп3|Амангельды Іманаў|Амангельды|ru|Амангельды Иманов}}», «[[Абай Кунанбаеў|Абай]]» і іншых. Пры гэтым ніхто не ведаў пра тое, што «паўдзікі стары-вядзьмак, які сілкуецца карэннямі, жыве ў зямлянцы і збірае старыя пні» — гэта сусветна вядомы скульптар. Калі ў 1944 годзе алма-ацінскі мастак Мікалай Мухін «знайшоў» Іткінда, то не змог нічым дапамагчы скульптару, бо той усё яшчэ лічыўся «ворагам народа». Толькі праз 12 гадоў, у 1956 годзе Іткінд уладкаваўся на працу ў Алма-Ацінскі дзяржаўны тэатр, дзе днём маляваў дэкарацыі, а па начах выразаў з дрэва скульптуры ў склепе Тэатра. Праз два гады, у 1958 годзе новы малады мастак тэатра вырашыў агледзець склеп тэатра, дзе і выявіў партрэты і кампазіцыі, якія сталі пасля знакамітымі : «Поль Робсан» (1956), «Дрэва-мысляр» (1956), «Стары, які смяецца» (1958) і іншыя. Так Ісаака Іткінда «знайшлі» зноў. У 1967 годзе малады рэжысёр-дакументаліст з Казахстана Арарат Машанаў зняў 20-хвілінны дакументальны фільм пра Іткінда «Дотык да вечнасці». Работы Ісаака Іткінда захоўваюцца ў [[Дзяржаўны Рускі музей|Рускім музеі]], [[Эрмітаж]]ы, {{нп3|Музей-кватэра А. С. Пушкіна (Санкт-Пецярбург)|музеі А. С. Пушкіна|ru|Музей-квартира А. С. Пушкина (Санкт-Петербург)}} ў [[Санкт-Пецярбург]]у, а таксама ў музеях [[Казахстан]]а, [[Францыя|Францыі]] і [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]]. Памёр у [[Алматы|Алма-Аце]] у 1969 годзе. Пахаваны на цэнтральных могілках Алматы<ref>{{Cite web|url=https://billiongraves.ru/grave/%D0%98%D1%81%D0%B0%D0%B0%D0%BA-%D0%AF%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87-%D0%98%D1%82%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B4/37526709|title=Могила И. Я. Иткинда|archive-date=2020-06-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20200615153441/https://billiongraves.ru/grave/%D0%98%D1%81%D0%B0%D0%B0%D0%BA-%D0%AF%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87-%D0%98%D1%82%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B4/37526709|deadlink=no}}</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{З КНЭ|2|523|Иткинд, Исаак Яковлевич}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Іткінд Ісаак Якаўлевіч}} [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя савецкай уладай]] [[Катэгорыя:Скульптары паводле алфавіта]] [[Катэгорыя:Скульптары СССР]] [[Катэгорыя:Заслужаныя дзеячы мастацтваў Казахскай ССР]] 07jn14wtaoziv299rcfp1oir9u65cx9 4187036 4187035 2022-08-15T07:03:00Z Хомелка 6638 /* Біяграфія */ вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{мастак}} '''Ісаак Якаўлевіч Іткінд''' ({{OldStyleDate2|21|красавіка|1871|9|красавіка}}, в. Дзікаркі, [[Смаргонская воласць]], [[Ашмянскі павет (Расійская імперыя)|Ашмянскі павет]], [[Віленская губерня]] — 14 лютага 1969, [[Алматы|Алма-Ата]], [[Казахская ССР]], [[СССР]]) — савецкі скульптар, {{нп3|заслужаны дзеяч мастацтваў Казахскай ССР||ru|Заслуженный деятель искусств Казахской ССР}} (1968), член Саюза мастакоў СССР. == Біяграфія == Нарадзіўся 9 красавіка 1871 года (сам скульптар сцвярджаў, што 1868 года)<ref name="lechaim">{{Cite web|last=Анисимов|first=Григорий|title=Ван Гог в скульптуре. Об Исааке Иткинде|url=https://lechaim.ru/ARHIV/104/anisimov.htm|publisher=[[Лехаим (часопис)|Лехаим]] № 12 (104)|date=2000-12|accessdate=2020-06-22|archiveurl=https://archive.md/Knhai|archivedate=2020-06-22}}</ref> у беларускім мястэчку ў мястэчку Дзікаркі блізу горада [[Смаргонь]] [[Віленская губерня|Віленскай губерні]]. Яго бацька Якаў быў [[Хасідызм|хасідскім]] [[рабін]]ам. Скончыў [[Ешыва|вышэйшую яўрэйскую духоўную школу]] і таксама стаў рабінам. Калі яму было 26 гадоў, ён працаваў пераплётчыкам друкарні, дзе яму ў рукі трапіла кніга аб знакамітым скульптары [[Марк Мацвеевіч Антакольскі|М. Антакольскім]], тады ён вырашыў заняцца скульптурай. Аднойчы дом Іткінда наведаў пісьменнік {{Нп3|Перац Гіршбэйн||en|Peretz Hirschbein}}, які зацікавіўся скульптарам-самавукам і напісаў у газету артыкул аб унікальным дары Ісаака. Артыкул быў настолькі пераканаўчы, што жыхары мястэчка сабралі грошы на тое, каб Іткінд атрымаў мастацкую адукацыю. І з 1910 года Іткінд вучыцца ў рысавальнай школе горада [[Вільнюс|Вільні]]. У 1912—1913 гг. вучыўся ў [[Маскоўскае вучылішча жывапісу, скульптуры і дойлідства|Школе скульптуры і дойлідства]] ў [[Масква]] у прыватнай студыі скульптара {{нп3|Сяргей Міхайлавіч Валнухін|С. М. Валнухіна|ru|Волнухин, Сергей Михайлович}}. Работы, выкананыя Іткіндам да 1917 года, прысвечаны тэме смутку («Горкі смех», « Вар’ят», «Мараліст»). Любімы матэрыял — дрэва. Скульптуры Іткінда прыцягнулі ўвагу [[Максім Горкі|М. Горкага]], які ў 1918 годзе арганізаваў яго персанальную выстаўку. З 42 выстаўленых работ захаваліся тры: «Мой бацька», «Гарбаты», «Мелодыя». Пасля [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|Рэвалюцыі]] некаторы час Іткінд разам з [[Марк Шагал|Шагалам]] працуе выкладчыкам у падмаскоўнай яўрэйскай працоўнай школе-калоніі «III Інтэрнацыянал» для беспрытульнікаў у [[Малахаўка|Малахаўцы]]. У 1924 годзе па патрабаванні лекараў пераехаў у Ялту, затым у Сімферопаль, дзе выкладаў у Сімферопальскім тэхнікуме выяўленчых мастацтваў<ref>{{Cite web|lang=|url=https://eleven.co.il/jews-of-russia/in-culture-science-economy/11875/|title=Иткинд Исаак|author=|date=2018|publisher=}}</ref>. Яго вучаніцай там была будучы скульптар {{нп3|Арыядна Аляксандраўна Арэнт|Арыядна Арэнт|ru|Арендт, Ариадна Александровна}}. З 1927 года Іткінд у [[Санкт-Пецярбург|Ленінградзе]], дзе ім былі створаны работы, прысвечаныя розным гістарычным і культурным дзеячам «Ленін», партрэты [[Фердынанд Ласаль|Ф. Ласаля]], [[Карл Маркс|К. Маркса]], [[Фрыдрых Энгельс|Ф. Энгельса]], а таксама тры — [[Аляксандр Сяргеевіч Пушкін|А. С. Пушкіна]]. Іткінд быў знакаміты ў [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] у тыя гады яго параўноўвалі з [[Вінцэнт ван Гог|Ван Гогам]]. Акрамя таго, Іткінд быў выдатным пісьменнікам. Ад яго вусных апавяданняў прыходзілі ў захапленне знакамітыя пісьменнікі і рэжысёры — [[Максім Горкі]], [[Уладзімір Уладзіміравіч Маякоўскі|Уладзімір Маякоўскі]], [[Сяргей Аляксандравіч Ясенін|Сяргей Ясенін]], [[Усевалад Эмільевіч Меерхольд|Усевалад Меерхольд]], былыя яго блізкімі сябрамі. Яны ж ўгаварылі Іткінда пачаць пісаць. Той напісаў даволі шмат твораў, але з-за качавога жыцця яго апавяданні не захаваліся. Аляксей Талстой у 1934 годзе ўзяў у Іткінда некалькі апавяданняў і апублікаваў іх у часопісе «[[Звезда]]» . У 1937 годзе пасля выстаўкі ў [[Эрмітаж]]ы, прысвечанай 100-годдзю з дня смерці Пушкіна, Іткінд быў арыштаваны за нібыта шпіянаж на карысць [[Японія|Японіі]] і змешчаны ў {{нп3|Красты (турма)|Красты|ru|Кресты}}, дзе яму выбілі зубы, зламалі рэбры і адбілі барабанныя перапонкі. Неўзабаве пасля гэтага ён быў сасланы ў [[Сібір]], а пазней у [[Казахстан]]. Увесь свет да 1944 года лічыў, што Іткінд памёр у лагерах у 1938 годзе, менавіта такая дата смерці паказвалася ў подпісах да яго скульптур і ў літаратуры. З 1938 года Ісаак Іткінд жыў у Казахстане, дзе працаваў над шэрагам скульптурных партрэтаў: «Акын [[Джамбул Джабаеў|Джамбул]]», «{{нп3|Амангельды Іманаў|Амангельды|ru|Амангельды Иманов}}», «[[Абай Кунанбаеў|Абай]]» і іншых. Пры гэтым ніхто не ведаў пра тое, што «паўдзікі стары-вядзьмак, які сілкуецца карэннямі, жыве ў зямлянцы і збірае старыя пні» — гэта сусветна вядомы скульптар. Калі ў 1944 годзе алма-ацінскі мастак Мікалай Мухін «знайшоў» Іткінда, то не змог нічым дапамагчы скульптару, бо той усё яшчэ лічыўся «ворагам народа». Толькі праз 12 гадоў, у 1956 годзе Іткінд уладкаваўся на працу ў Алма-Ацінскі дзяржаўны тэатр, дзе днём маляваў дэкарацыі, а па начах выразаў з дрэва скульптуры ў склепе Тэатра. Праз два гады, у 1958 годзе новы малады мастак тэатра вырашыў агледзець склеп тэатра, дзе і выявіў партрэты і кампазіцыі, якія сталі пасля знакамітымі : «Поль Робсан» (1956), «Дрэва-мысляр» (1956), «Стары, які смяецца» (1958) і іншыя. Так Ісаака Іткінда «знайшлі» зноў. У 1967 годзе малады рэжысёр-дакументаліст з Казахстана Арарат Машанаў зняў 20-хвілінны дакументальны фільм пра Іткінда «Дотык да вечнасці». Работы Ісаака Іткінда захоўваюцца ў [[Дзяржаўны Рускі музей|Рускім музеі]], [[Эрмітаж]]ы, {{нп3|Музей-кватэра А. С. Пушкіна (Санкт-Пецярбург)|музеі А. С. Пушкіна|ru|Музей-квартира А. С. Пушкина (Санкт-Петербург)}} ў [[Санкт-Пецярбург]]у, а таксама ў музеях [[Казахстан]]а, [[Францыя|Францыі]] і [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]]. Памёр у [[Алматы|Алма-Аце]] у 1969 годзе. Пахаваны на цэнтральных могілках Алматы<ref>{{Cite web|url=https://billiongraves.ru/grave/%D0%98%D1%81%D0%B0%D0%B0%D0%BA-%D0%AF%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87-%D0%98%D1%82%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B4/37526709|title=Могила И. Я. Иткинда|archive-date=2020-06-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20200615153441/https://billiongraves.ru/grave/%D0%98%D1%81%D0%B0%D0%B0%D0%BA-%D0%AF%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87-%D0%98%D1%82%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B4/37526709|deadlink=no}}</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{З КНЭ|2|523|Иткинд, Исаак Яковлевич}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Іткінд Ісаак Якаўлевіч}} [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя савецкай уладай]] [[Катэгорыя:Скульптары паводле алфавіта]] [[Катэгорыя:Скульптары СССР]] [[Катэгорыя:Заслужаныя дзеячы мастацтваў Казахскай ССР]] 213cqg3gg2ugzoh68im44e0vkbw2x0x 0 716545 4187037 2022-08-15T07:03:55Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{Мастак}} '''Франс ван Мірыс-малодшы''' (нідэрл. Frans van Mieris II; {{ДН|24|11|1689}}, {{МН|Лейдэн||}} — {{ДС|22|10|1763}}, {{МС|Лейдэн||}}) — галандскі мастак і графік. Ф.ван Мірыс займаўся пераважна жанравым і партрэтным жывапісам. Вучыўся малюнку ў свайго бацькі, мастака Вілема в...» wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Франс ван Мірыс-малодшы''' (нідэрл. Frans van Mieris II; {{ДН|24|11|1689}}, {{МН|Лейдэн||}} — {{ДС|22|10|1763}}, {{МС|Лейдэн||}}) — галандскі мастак і графік. Ф.ван Мірыс займаўся пераважна жанравым і партрэтным жывапісам. Вучыўся малюнку ў свайго бацькі, мастака Вілема ван Мірыса, сына вядомага жывапісца Франса ван Мірыса-старэйшага. Як і яго бацька і дзед, Франс ван Мірыс Малодшы пісаў свае творы ў традыцыях створанай Герардам Доу лейдэнскай акадэмічнай школы жывапісу. kvpydsem3i0eby5rsa7tv9kknmsbg2s 4187038 4187037 2022-08-15T07:04:51Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Франс ван Мірыс-малодшы''' (нідэрл. Frans van Mieris II; {{ДН|24|11|1689}}, {{МН|Лейдэн||}} — {{ДС|22|10|1763}}, {{МС|Лейдэн||}}) — галандскі мастак і графік. Ф.ван Мірыс займаўся пераважна жанравым і партрэтным жывапісам. Вучыўся малюнку ў свайго бацькі, мастака Вілема ван Мірыса, сына вядомага жывапісца Франса ван Мірыса-старэйшага. Як і яго бацька і дзед, Франс ван Мірыс Малодшы пісаў свае творы ў традыцыях створанай Герардам Доу лейдэнскай акадэмічнай школы жывапісу. {{зноскі}} 97qgceirmiy6y4ucl8g6edqlsy7lfd3 10 716546 4187042 2022-08-15T07:09:07Z Хомелка 6638 новы wikitext text/x-wiki {{TaxInfo|mode={{{1|}}}|parent=Plecoptera|rang=Сямейства|latin=Leuctridae|name=}} b4tjl71udrqre68xrlwiprcll2f3q70 0 716547 4187043 2022-08-15T07:09:42Z Хомелка 6638 Створана перакладам старонкі «[[:ru:Special:Redirect/revision/116218828|Белокрылые веснянки]]» wikitext text/x-wiki '''Leuctridae''' — сямейства [[Насякомыя|насякомых]] з атраду [[Вяснянкі|вяснянак]]. == Апісанне == Вяснянкі даўжынёй цела ад 4 да 14 мм. [[Цэркі]] аднасегментныя. Крылы нармальна развітыя, складваюцца трубкападобна і выпукла ляжаць над [[Брушка|брушкам]]. == Сістэматыка == У склад сямейства ўключаюць больш 200 відаў * Leuctrinae {{Bt-aut|Klapálek 1905}} ** Leuctrini {{Bt-aut|Klapálek 1905}} *** {{Btname|[[Calileuctra]]|Shepard & Baumann, 1995}} *** {{Btname|[[Despaxia]]|Ricker, 1943}} *** {{Btname|[[Euleuctra]]|Illies, 1966}} *** {{Btname|[[Leuctra]]|Stephens, 1836}} *** {{Btname|[[Moselia]]|Ricker, 1943}} *** {{Btname|[[Pachyleuctra]]|Despax, 1929}} *** {{Btname|[[Paraleuctra]]|Hanson, 1941}} *** {{Btname|[[Perlomyia]]|Banks, 1906}} *** {{Btname|[[Pomoleuctra]]|Stark & Kyzar, 2001}} *** {{Btname|[[Rhopalopsole]]|Klapálek, 1912}} *** {{Btname|[[Zealeuctra]]|Ricker, 1952}} ** Tyrrhenoleuctrini *** {{Btname|[[Tyrrhenoleuctra]]|Consiglio, 1957}} * Megaleuctrinae {{Bt-aut|Zwick 1973}} ** {{Btname|[[Megaleuctra]]|Neave, 1934}} * Incertae sedis ** †{{Btname|[[Lycoleuctra]]|Sinitshenkova, 1987}} == Распаўсюджанне == Сустракаюцца ў [[Еўразія|Еўразіі]] і [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыцы]]. [[Катэгорыя:Сямействы насякомых]] [[Катэгорыя:Вяснянкі]] bi4jevewtwa9zxfpj1bnazgm8n7zq3r 4187046 4187043 2022-08-15T07:14:58Z Хомелка 6638 афармленне wikitext text/x-wiki {{Таксон | image file = Leuctra.inermis.-.lindsey.jpg | image descr = {{bt-bellat||Leuctra inermis}} | regnum = Жывёлы | parent = Euholognatha | rang = Сямейства | author = [[Klapálek]], [[1905]] | latin = Leuctridae | syn = | typus = {{bt-latbel|Leuctra|aut=Stephens, 1836}} | children name = Падсямействы | children = * [[Leuctrinae]] * [[Megaleuctrinae]] | range map caption = | range map = | range map width = | range legend = | wikispecies = Leuctridae }} '''Leuctridae''' — сямейства [[Насякомыя|насякомых]] з атраду [[Вяснянкі|вяснянак]]. == Апісанне == Вяснянкі даўжынёй цела ад 4 да 14 мм. [[Цэркі]] аднасегментныя. Крылы нармальна развітыя, складваюцца трубкападобна і выпукла ляжаць над [[Брушка|брушкам]]. == Сістэматыка == У склад сямейства ўключаюць больш 200 відаў * Leuctrinae {{Bt-aut|Klapálek 1905}} ** Leuctrini {{Bt-aut|Klapálek 1905}} *** {{Bt-latbel|Calileuctra|aut=Shepard & Baumann, 1995}} *** {{Bt-latbel|Despaxia|aut=Ricker, 1943}} *** {{Bt-latbel|Euleuctra|aut=Illies, 1966}} *** {{Bt-latbel|Leuctra|aut=Stephens, 1836}} *** {{Bt-latbel|Moselia|aut=Ricker, 1943}} *** {{Bt-latbel|Pachyleuctra|aut=Despax, 1929}} *** {{Bt-latbel|Paraleuctra|aut=Hanson, 1941}} *** {{Bt-latbel|Perlomyia|aut=Banks, 1906}} *** {{Bt-latbel|Pomoleuctra|aut=Stark & Kyzar, 2001}} *** {{Bt-latbel|Rhopalopsole|aut=Klapálek, 1912}} *** {{Bt-latbel|Zealeuctra|aut=Ricker, 1952}} ** Tyrrhenoleuctrini *** {{Bt-latbel|Tyrrhenoleuctra|aut=Consiglio, 1957}} * Megaleuctrinae {{Bt-aut|Zwick 1973}} ** {{Bt-latbel|Megaleuctra|aut=Neave, 1934}} * [[Incertae sedis]] ** †{{Bt-latbel|Lycoleuctra|aut=Sinitshenkova, 1987}} == Распаўсюджанне == Сустракаюцца ў [[Еўразія|Еўразіі]] і [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыцы]]. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Сямействы насякомых]] [[Катэгорыя:Вяснянкі]] bngbd9tnyexgamzp61hwpct3nezjds4 0 716548 4187049 2022-08-15T07:16:44Z Паўлюк Шапецька 37440 Новая старонка: «'''Кудзінаў''' — прозвішча. == Вядомыя носьбіты == * [[Міхаіл Фёдаравіч Кудзінаў]]' (1908—1985) — беларускі [[архітэктар]]. * [[Уладзімір Аляксеевіч Кудзінаў]] (нар. 1959) — бізнэсмэн, дэпутат [[Вярхоўны Савет Беларусі|Вярхоўнага Савета 13-га склікання]], адзін з ініцыя...» wikitext text/x-wiki '''Кудзінаў''' — прозвішча. == Вядомыя носьбіты == * [[Міхаіл Фёдаравіч Кудзінаў]]' (1908—1985) — беларускі [[архітэктар]]. * [[Уладзімір Аляксеевіч Кудзінаў]] (нар. 1959) — бізнэсмэн, дэпутат [[Вярхоўны Савет Беларусі|Вярхоўнага Савета 13-га склікання]], адзін з ініцыятараў імпічменту Аляксандра Лукашэнкі ў лістападзе 1996 г. Сябра [[Аб'яднаная грамадзянская партыя|АГП]]. * [[Яўген Іванавіч Кудзінаў]] (нар. 1929) — [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1988), [[Заслужаны работнік сельскай гаспадаркі БССР]] (1986). {{Неадназначнасць}} pa661l8exagr3tsfmxceuonwj4xuue7 4187054 4187049 2022-08-15T07:24:10Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki '''Кудзінаў''' — прозвішча. == Вядомыя носьбіты == * [[Міхаіл Фёдаравіч Кудзінаў]] (1908—1985) — беларускі [[архітэктар]]. * [[Уладзімір Аляксеевіч Кудзінаў]] (нар. 1959) — беларускі бізнесмен, дэпутат [[Вярхоўны Савет Беларусі|Вярхоўнага Савета 13-га склікання]]. * [[Яўген Іванавіч Кудзінаў]] (нар. 1929) — [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1988), [[Заслужаны работнік сельскай гаспадаркі БССР]] (1986). {{Неадназначнасць|прозвішчы}} a32j08n6xbp9gfzrxggvnxdnfa79a3y 0 716549 4187052 2022-08-15T07:22:23Z Паўлюк Шапецька 37440 Новая старонка: «{{Асоба}}{{пішу||}} {{цёзкі2|Кудзінаў}} '''Яўген Іванавіч Кудзінаў''' ({{ДН|10|11|1929}}, в. [[Касар]], [[Чэрыкаўскі раён]], [[Гомельская вобласць]] — {{ДС|15|12|1996}}) — беларускі кіраўнік калгаса, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == Пасля Вялікай Айчыннай вайны ск...» wikitext text/x-wiki {{Асоба}}{{пішу||}} {{цёзкі2|Кудзінаў}} '''Яўген Іванавіч Кудзінаў''' ({{ДН|10|11|1929}}, в. [[Касар]], [[Чэрыкаўскі раён]], [[Гомельская вобласць]] — {{ДС|15|12|1996}}) — беларускі кіраўнік калгаса, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == Пасля Вялікай Айчыннай вайны скончыў сямігодку і паступіў у Магілёўскае педагагічнае вучылішча. Па заканчэнні вучылішча ў 1948 г. накіраваны на працу настаўнікам у Хвалаўскую пачатковую школу Шарашоўскага раёна Брэсцкай вобласці. У 1950—1953 гг. Яўген Кудзінаў служыў у Савецкай арміі, дзе атрымаў званне лейтэнанта. Пасля дэмабілізацыі працаваў дырэктарам Чабахскай базавай школы Пружанскага раёна, завочна скончыў Брэсцкі педагагічны інстытут імя А. С. Пушкіна. У 1960 г. назначаны дырэктарам Дабучынскай пачатковай школы. Праз год пераведзены на партыйную работу, узначаліў партарганізацыю калгаса «Рассвет» у в. Калядзічы, працаваў намеснікам старшыні, засвойваў складаную навуку земляробства. У 1962—1964 гг. вучыўся ў Мінскай вышэйшай партыйнай школе пры ЦК КПБ. Працаваў інструктарам Брэсцкага абкама КПБ. У 1965 г. Я. І. Кудзінаў абраны старшынёй калгаса «Рассвет», які тады лічыўся адстаючым. Старшыня правёў вялікую работу па арганізацыі працы і ўмацаванні дысцыпліны, рацыянальным выкарыстанні зямлі, матэрыяльным стымуляванні работнікаў. У канцы 1960-х быў адным з першых ініцыятараў выплаты калгаснікам зарплаты, якая хутка вырасла з 12 да 100 рублёў. У 1970-я гг. калгас выйшаў на лідыруючыя пазіцыі ў Брэсцкай вобласці. «Расветаўцы» лічыліся самымі зажытачнымі на Пружаншчыне. Паляпшаўся быт вяскоўцаў, былі ўзведзены школа, Дом культуры, прафілакторый і іншыя аб’екты. Актыўна вялося будыўніцтва жылых дамоў для калгаснікаў. Летам 1978 г. гаспадарку наведаў П. М. Машэраў, сакратар ЦК КПБ. 1980-я гг. сталі перыядам росквіту гаспадаркі. Ад кожнай каровы надойвалі да 5 тыс. л малака, сярэдняя ўраджайнасць зернавых культур склала 45-50 ц/га. Каля 100 механізатараў, даярак і паляводаў калгаса атрымалі ордэны і медалі за высокія працоўныя дасягненні. 17 жніўня 1988 г. Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР за дасягнутыя высокія вынікі працы Я. І. Кудзінаву прысвоена ганаровае званне Героя Сацыялістычнай Працы з уручэннем ордэна Леніна і медаля «Серп і Молат». Эканоміка гаспадаркі «Рассвет» разам з сацыяльнай структурай выстаяла ў складаныя 1990-я. Старшыні нават давялося напрамую шукаць рынак для збыту прадукцыі ў Санкт-Пецярбургу. У 2001 г. Я. І. Кудзінаў выйшаў на пенсію, пераехаў на жыхарства ў Брэст. Дэлегат IV (2010) і V (2016) Усебеларускіх народных сходаў. Заслужаны работнік сельскай гаспадаркі БССР (1986). Ганаровы грамадзянін Пружанскага раёна (2008). Узнагароджаны ордэнамі Леніна (1988), Кастрычніцкай рэвалюцыі (1973), Працоўнага Чырвонага Сцяга (1971), Дружбы народаў (1982), беларускім ордэнам Айчыны ІІІ ступені (1999), медалём «За трудовое отличие» (1966) і інш. == Узнагароды == {{зноскі}} == Літаратура == * Кудинов Евгений Иванович // Твои герои, Беларусь! Герои Социалистического Труда : биогр. справочник / сост. И. Н. Кулан [и др.]. Минск, 2014. С. 134. * Кудзінаў Яўген Іванавіч // Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Пружанскага раёна. Мінск, 1992. С. 419—420. * Кудзінаў, Я. Яўген Кудзінаў, Герой Сацыялістычнай Працы: Светлае ранне над краем : [адказы на пытаннi анкеты «НТ»] / Яўген Кудзінаў // Народная трыбуна. 2003. 4 кастрычніка. {{DEFAULTSORT:Кудзінаў Яўген Іванавіч}} p051f20ixcwgim1kzpimyp8prmfl2dx 4187075 4187052 2022-08-15T07:49:45Z Паўлюк Шапецька 37440 wikitext text/x-wiki {{Асоба}} {{цёзкі2|Кудзінаў}} '''Яўген Іванавіч Кудзінаў''' ({{ДН|10|11|1929}}, в. [[Касар]], [[Чэрыкаўскі раён]], [[Гомельская вобласць]] — {{ДС|15|12|1996}}) — беларускі кіраўнік калгаса, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == Пасля Вялікай Айчыннай вайны скончыў сямігодку і паступіў у [[Магілёўскае педагагічнае вучылішча]]. Па заканчэнні вучылішча ў 1948 годзе накіраваны на працу настаўнікам у Хвалаўскую пачатковую школу [[Шарашоўскі раён|Шарашоўскага раёна]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]. У 1950—1953 гадах служыў у [[Савецкая Армія|Савецкай арміі]], дзе атрымаў званне лейтэнанта. Пасля дэмабілізацыі працаваў дырэктарам Чабахскай базавай школы [[Пружанскі раён|Пружанскага раёна]], завочна скончыў [[Брэсцкі дзяржаўны ўніверсітэт імя А. С. Пушкіна|Брэсцкі педагагічны інстытут імя А. С. Пушкіна]]. У 1960 годзе назначаны дырэктарам Дабучынскай пачатковай школы. Праз год пераведзены на партыйную работу, узначаліў партарганізацыю калгаса «Рассвет» у в. Калядзічы, працаваў намеснікам старшыні, засвойваў складаную навуку земляробства. У 1962—1964 гадах вучыўся ў [[Мінская вышэйшая партыйная школа|Мінскай вышэйшай партыйнай школе пры ЦК КПБ]]. Працаваў інструктарам Брэсцкага абкама КПБ. У 1965 годзе абраны старшынёй калгаса «Рассвет», які тады лічыўся адстаючым. Старшыня правёў вялікую работу па арганізацыі працы і ўмацаванні дысцыпліны, рацыянальным выкарыстанні зямлі, матэрыяльным стымуляванні работнікаў. У канцы 1960-х быў адным з першых ініцыятараў выплаты калгаснікам зарплаты, якая хутка вырасла з 12 да 100 рублёў. У 1970-я гадах калгас выйшаў на лідыруючыя пазіцыі ў Брэсцкай вобласці. У 2001 годзе выйшаў на пенсію, пераехаў на жыхарства ў Брэст. Дэлегат IV (2010) і V (2016) [[Усебеларускі народны сход|Усебеларускіх народных сходаў]]. == Узнагароды == 17 жніўня 1988 года Указам [[Вярхоўны Савет СССР|Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР]] за дасягнутыя высокія вынікі працы прысвоена ганаровае званне Героя Сацыялістычнай Працы з уручэннем ордэна Леніна і медаля «Серп і Молат». [[Заслужаны работнік сельскай гаспадаркі БССР]] (1986). Ганаровы грамадзянін Пружанскага раёна (2008). Узнагароджаны ордэнамі Леніна (1988), Кастрычніцкай рэвалюцыі (1973), Працоўнага Чырвонага Сцяга (1971), Дружбы народаў (1982), беларускім ордэнам Айчыны ІІІ ступені (1999), медалём «За трудовое отличие» (1966) і інш. {{зноскі}} == Літаратура == * Кудинов Евгений Иванович // Твои герои, Беларусь! Герои Социалистического Труда : биогр. справочник / сост. И. Н. Кулан [и др.]. Минск, 2014. С. 134. * Кудзінаў Яўген Іванавіч // Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Пружанскага раёна. Мінск, 1992. С. 419—420. * Кудзінаў, Я. Яўген Кудзінаў, Герой Сацыялістычнай Працы: Светлае ранне над краем : [адказы на пытаннi анкеты «НТ»] / Яўген Кудзінаў // Народная трыбуна. 2003. 4 кастрычніка. {{DEFAULTSORT:Кудзінаў Яўген Іванавіч}} [[Катэгорыя:Ганаровыя грамадзяне Пружанскага раёна]] [[Катэгорыя:Старшыні калгасаў]] ddz3yajlk1jyrdu2t766wyugrmhwf5d 4187076 4187075 2022-08-15T07:50:44Z Паўлюк Шапецька 37440 wikitext text/x-wiki {{Асоба}} {{цёзкі2|Кудзінаў}} '''Яўген Іванавіч Кудзінаў''' (нар. {{ДН|10|11|1929}}, в. [[Касар]], [[Чэрыкаўскі раён]], [[Гомельская вобласць]]) — беларускі кіраўнік калгаса, [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == Пасля Вялікай Айчыннай вайны скончыў сямігодку і паступіў у [[Магілёўскае педагагічнае вучылішча]]. Па заканчэнні вучылішча ў 1948 годзе накіраваны на працу настаўнікам у Хвалаўскую пачатковую школу [[Шарашоўскі раён|Шарашоўскага раёна]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]. У 1950—1953 гадах служыў у [[Савецкая Армія|Савецкай арміі]], дзе атрымаў званне лейтэнанта. Пасля дэмабілізацыі працаваў дырэктарам Чабахскай базавай школы [[Пружанскі раён|Пружанскага раёна]], завочна скончыў [[Брэсцкі дзяржаўны ўніверсітэт імя А. С. Пушкіна|Брэсцкі педагагічны інстытут імя А. С. Пушкіна]]. У 1960 годзе назначаны дырэктарам Дабучынскай пачатковай школы. Праз год пераведзены на партыйную работу, узначаліў партарганізацыю калгаса «Рассвет» у в. Калядзічы, працаваў намеснікам старшыні, засвойваў складаную навуку земляробства. У 1962—1964 гадах вучыўся ў [[Мінская вышэйшая партыйная школа|Мінскай вышэйшай партыйнай школе пры ЦК КПБ]]. Працаваў інструктарам Брэсцкага абкама КПБ. У 1965 годзе абраны старшынёй калгаса «Рассвет», які тады лічыўся адстаючым. Старшыня правёў вялікую работу па арганізацыі працы і ўмацаванні дысцыпліны, рацыянальным выкарыстанні зямлі, матэрыяльным стымуляванні работнікаў. У канцы 1960-х быў адным з першых ініцыятараў выплаты калгаснікам зарплаты, якая хутка вырасла з 12 да 100 рублёў. У 1970-я гадах калгас выйшаў на лідыруючыя пазіцыі ў Брэсцкай вобласці. У 2001 годзе выйшаў на пенсію, пераехаў на жыхарства ў Брэст. Дэлегат IV (2010) і V (2016) [[Усебеларускі народны сход|Усебеларускіх народных сходаў]]. == Узнагароды == 17 жніўня 1988 года Указам [[Вярхоўны Савет СССР|Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР]] за дасягнутыя высокія вынікі працы прысвоена ганаровае званне Героя Сацыялістычнай Працы з уручэннем ордэна Леніна і медаля «Серп і Молат». [[Заслужаны работнік сельскай гаспадаркі БССР]] (1986). Ганаровы грамадзянін Пружанскага раёна (2008). Узнагароджаны ордэнамі Леніна (1988), Кастрычніцкай рэвалюцыі (1973), Працоўнага Чырвонага Сцяга (1971), Дружбы народаў (1982), беларускім ордэнам Айчыны ІІІ ступені (1999), медалём «За трудовое отличие» (1966) і інш. {{зноскі}} == Літаратура == * Кудинов Евгений Иванович // Твои герои, Беларусь! Герои Социалистического Труда : биогр. справочник / сост. И. Н. Кулан [и др.]. Минск, 2014. С. 134. * Кудзінаў Яўген Іванавіч // Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Пружанскага раёна. Мінск, 1992. С. 419—420. * Кудзінаў, Я. Яўген Кудзінаў, Герой Сацыялістычнай Працы: Светлае ранне над краем : [адказы на пытаннi анкеты «НТ»] / Яўген Кудзінаў // Народная трыбуна. 2003. 4 кастрычніка. {{DEFAULTSORT:Кудзінаў Яўген Іванавіч}} [[Катэгорыя:Ганаровыя грамадзяне Пружанскага раёна]] [[Катэгорыя:Старшыні калгасаў]] msp1c5orewsuhkqa2hvl94bxrxhec1e 0 716550 4187053 2022-08-15T07:22:56Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{цёзкі2|Мозер}} {{Мастак}} '''Лукас Мозер''' (каля 1390 — пасля 1434?) — нямецкі жывапісец, магчыма, таксама вітражыст позняй готыкі, сыграў значную ролю ў развіцці нямецкага мастацтва пачатку 15 стагоддзя. Захаваўся адзіны падпісаны твор з яго імем — Алтар свя...» wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Мозер}} {{Мастак}} '''Лукас Мозер''' (каля 1390 — пасля 1434?) — нямецкі жывапісец, магчыма, таксама вітражыст позняй готыкі, сыграў значную ролю ў развіцці нямецкага мастацтва пачатку 15 стагоддзя. Захаваўся адзіны падпісаны твор з яго імем — Алтар святой Магдаліны (1431, царква Санкта-Марыя-Магдалена, [[Тыфенброн]] бліз Пфорцхейма. Алтар незвычайны па сваім выглядзе — ён спалучае форму трыпціха і так званай анконы. 0bk0p0pivy9qb5ve2bihazq2njxna1d 0 716551 4187055 2022-08-15T07:25:35Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «'''Мозер''' — прозвішча. == Вядомыя носьбіты == * [[Лукас Мозер]] — нямецкі жывапісец * [[Май-Брыт Мозер]] * [[Эдвард Мозер]] {{неадназначнасць}}» wikitext text/x-wiki '''Мозер''' — прозвішча. == Вядомыя носьбіты == * [[Лукас Мозер]] — нямецкі жывапісец * [[Май-Брыт Мозер]] * [[Эдвард Мозер]] {{неадназначнасць}} cgnyyfjcb16j5s6a2k8owtm9x9ccmjz 4187058 4187055 2022-08-15T07:27:12Z Rymchonak 22863 /* Вядомыя носьбіты */ wikitext text/x-wiki '''Мозер''' — прозвішча. == Вядомыя носьбіты == * [[Лукас Мозер]] — нямецкі жывапісец * [[Май-Брыт Мозер]] — нарвежскі нейрабіёлаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі * [[Эдвард Мозер]] {{неадназначнасць}} shsg1zpanoyns81g1tof1t8ve61e525 4187060 4187058 2022-08-15T07:28:00Z Rymchonak 22863 /* Вядомыя носьбіты */ wikitext text/x-wiki '''Мозер''' — прозвішча. == Вядомыя носьбіты == * [[Лукас Мозер]] — нямецкі жывапісец * [[Май-Брыт Мозер]] — нарвежскі нейрабіёлаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі * [[Эдвард Мозер]] — нарвежскі нейрабіёлаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі {{неадназначнасць}} pn5kz33u1z0q6x3iz25dlzs4dmyh21y 0 716552 4187062 2022-08-15T07:29:29Z Artsiom91 31770 Artsiom91 перанёс старонку [[П'ер Мін'яр]] у [[П’ер Міньяр]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[П’ер Міньяр]] hqyhcvj2nbagic591kai34khz6y6agf 0 716553 4187064 2022-08-15T07:29:35Z Artsiom91 31770 Artsiom91 перанёс старонку [[Жан-Луі-Эрнест Месан'е]] у [[Жан-Луі-Эрнест Месанье]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Жан-Луі-Эрнест Месанье]] h2oqctsfdaeypklf9gg7l7001a1ontb 14 716554 4187070 2022-08-15T07:38:45Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Мастакі Францыі паводле стагоддзяў|19]] [[Катэгорыя:Мастакі XIX стагоддзя паводле краін|Францыя]] [[Катэгорыя:XIX стагоддзе ў Францыі]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Мастакі Францыі паводле стагоддзяў|19]] [[Катэгорыя:Мастакі XIX стагоддзя паводле краін|Францыя]] [[Катэгорыя:XIX стагоддзе ў Францыі]] 5vukh5hed5wmmatkzbid9tf6b88yle5 0 716555 4187087 2022-08-15T08:05:17Z Паўлюк Шапецька 37440 Новая старонка: «{{Асоба}} '''Мікалай Людвігавіч Светлік''' ({{ДН|8|8|1904}}, в. [[Паланечка]], [[Навагрудскі павет (Расійская імперыя)|Навагрудскі павет]], [[Мінская губерня]] — {{ДС|7|2|1972}}) — беларускі перадавіка сельскагаспадарчай вытворчасці [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Б...» wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Мікалай Людвігавіч Светлік''' ({{ДН|8|8|1904}}, в. [[Паланечка]], [[Навагрудскі павет (Расійская імперыя)|Навагрудскі павет]], [[Мінская губерня]] — {{ДС|7|2|1972}}) — беларускі перадавіка сельскагаспадарчай вытворчасці [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == З 1939 года працаваў паляводам. У 1944 годзе узначаліў звяно па вырошчванні канюшыны. У 1952—1966 гадах палявод эксперыментальнай базы (саўгаса) «Вольна-Чэрніхава» [[Гарадзішчанскі раён|Гарадзішчанскага]] (з 1962 года [[Баранавіцкі раён|Баранавіцкага]]) раёна. Звяно М. Л. Светліка на плошчы 5,5 га атрымала ўраджай насення канюшыны 5,2 ц/га. 30 сакавіка 1949 годзе за атрыманне высокага ўраджаю насення канюшыны яму прысвоена ганаровае званне Героя Сацыялістычнай Працы з уручэннем ордэна Леніна і медаля «Серп і Молат». Памёр 7 лютага 1972 годзе, пахаваны на могілках у в. [[Вольна]]. У 1973 годзе на магіле ўстаноўлены абеліск. {{зноскі}} == Літаратура == * Светлик Николай Людвигович // Твои герои, Беларусь! Герои Социалистического Труда : биогр. справочник. Минск, 2014. С. 195. * Светлик Николай Людвигович // Белорусская ССР : краткая энциклопедия : в 5 т. Минск, 1982. Т. 5. С. 559. * Светлік Мікалай Людвігавіч // Беларуская ССР : кароткая энцыклапедыя : у 5 т. Мінск, 1981. Т. 5. С. 544. * Светлік Мікалай Людвігавіч // Беларуская савецкая энцыклапедыя : у 12 т. Мінск, 1973. Т. 9. С. 440. {{DEFAULTSORT:Светлік Мікалай Людвігавіч}} 8sk3q7vrg7s973hf1jompj5x9pw8hu5 0 716556 4187093 2022-08-15T08:15:13Z wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Саша 3%]] i2hpp7796a8198jiujf5usrntlinfwk 0 716557 4187106 2022-08-15T08:37:36Z Паўлюк Шапецька 37440 Новая старонка: «{{Асоба}} {{цёзкі2|Кушняроў}} '''Цярэнцій Мітрафанавіч Кушняроў''' ({{ДН|12|12|1919}}, в. [[Агародня Гомельская|Агародня]], [[Добрушскі раён]], [[Гомельская вобласць]] — {{ДС|11|10|2005}}, г. [[Баранавічы]]) — [[заслужаны будаўнік БССР]] (1965), [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Б...» wikitext text/x-wiki {{Асоба}} {{цёзкі2|Кушняроў}} '''Цярэнцій Мітрафанавіч Кушняроў''' ({{ДН|12|12|1919}}, в. [[Агародня Гомельская|Агародня]], [[Добрушскі раён]], [[Гомельская вобласць]] — {{ДС|11|10|2005}}, г. [[Баранавічы]]) — [[заслужаны будаўнік БССР]] (1965), [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (1966). == Біяграфія == Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. З 1947 года жыў у г. [[Баранавічы]]. У 1949—1980 гадах працаваў на будаўніцтве прамысловых аб’ектаў і жылых дамоў горада. Быў тынкоўшчыкам, брыгадзірам каменшчыкаў баранавіцкага будаўнічага трэсту № 25. За шматгадовую працу ў 1965 годзе прысвоена званне «Заслужаны будаўнік БССР». У 1966 годзе за поспехі ў выкананні планавых заданнняў па капітальнаму будаўніцтву прысвоенна званне Героя Сацыялістычнай Працы. Узнагароджаны залатым медалём «Серп і Молат», ордэнам Леніна, ордэнам Айчыннай вайны 2-й ступені, медалямі<ref>[http://tavlay-library.by/tsgdb/index.php?option=com_content&view=article&id=2230 ЮБІЛЕЙНЫЯ ДАТЫ РОДНАГА КРАЮ. 2019]</ref>. {{зноскі}} {{DEFAULTSORT:Кушняроў Цярэнцій Мітрафанавіч}} j4re18jsyzr16k5m7xk8mmh662jad01 0 716558 4187118 2022-08-15T08:58:26Z Паўлюк Шапецька 37440 Новая старонка: «{{Стадыён}} '''Лядовы палац спорту"''' — [[спарткомплекс]] у горадзе [[Баранавічы]] [[Брэская вобласць|Брэскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уведзены ў эксплуатацыю [[29 снежня]] [[2009]] года. Асноўнае прызначэнне —правядзенне матчаў па хакею з шайбай. Акрамя г...» wikitext text/x-wiki {{Стадыён}} '''Лядовы палац спорту"''' — [[спарткомплекс]] у горадзе [[Баранавічы]] [[Брэская вобласць|Брэскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уведзены ў эксплуатацыю [[29 снежня]] [[2009]] года. Асноўнае прызначэнне —правядзенне матчаў па хакею з шайбай. Акрамя гэтага прадугледжваецца магчымасць трансфармацыі лядовай арэны ў пляцоўку для ігравых відаў спорту, спартыўных адзінаборстваў, цяжкай атлетыкі, гімнастыкі, боксу. Арэна мае абсталяванне для правядзення канцэртаў і іншых відовішчных мерапрыемстваў. У вольны ад спартыўных мерапрыемстваў час лядовая пляцоўка задзейнічана для масавага катання на каньках. У Лядовым палацы размешчаны залы для заняткаў рознымі відамі спорту (боўлінг, фітнэс, більярд, настольны тэніс), трэнажорная і танцавальна-харэаграфічная залы, зала мастацкай гімнастыкі і акрабатыкі, месцы для актыўнага адпачынку. {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://tavlay-library.by/tsgdb/index.php?option=com_content&view=article&id=2230 ЮБІЛЕЙНЫЯ ДАТЫ РОДНАГА КРАЮ. 2019] == Гл. таксама == * [[ХК Авіятар Баранавічы]] [[Катэгорыя:Лядовыя арэны Беларусі]] [[Катэгорыя:Спорт у Баранавічах]] [[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні Баранавічах]] d60jugruw0dmdsrtflz6otnvas1vjhl 0 716559 4187120 2022-08-15T08:59:06Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{цёзкі2|Малінары}} '''Гвіда Малінары''' ({{ДН|12|10|1933}} — {{ДС|21|2|2004}}) — канадскі жывапісец і графік, найбольш вядомы сваімі храматычнымі абстракцыямі. Да 1956 года ён быў членам ташысцкай групы «Аўтаматызм» у Манрэалі. Для яго жывапісу ўласцівы геаметрычныя ко...» wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Малінары}} '''Гвіда Малінары''' ({{ДН|12|10|1933}} — {{ДС|21|2|2004}}) — канадскі жывапісец і графік, найбольш вядомы сваімі храматычнымі абстракцыямі. Да 1956 года ён быў членам ташысцкай групы «Аўтаматызм» у Манрэалі. Для яго жывапісу ўласцівы геаметрычныя колеравыя палі, якія вызначаюцца маляўнічымі кантраснымі і паралельнымі палоснымі сеткамі. {{зноскі}} gb89gznb9kuwp6bxh7on4ua7zf5wa7d 4187124 4187120 2022-08-15T09:00:04Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Малінары}} {{Мастак}} '''Гвіда Малінары''' ({{ДН|12|10|1933}} — {{ДС|21|2|2004}}) — канадскі жывапісец і графік, найбольш вядомы сваімі храматычнымі абстракцыямі. Да 1956 года ён быў членам ташысцкай групы «Аўтаматызм» у Манрэалі. Для яго жывапісу ўласцівы геаметрычныя колеравыя палі, якія вызначаюцца маляўнічымі кантраснымі і паралельнымі палоснымі сеткамі. {{зноскі}} 0vo7122lmhlm9j7xbztjg5baau4p24x 0 716560 4187123 2022-08-15T08:59:43Z JerzyKundrat 174 JerzyKundrat перанёс старонку [[Сен-Жэрменскі мір (1570)]] у [[Сен-Жэрменскі мір]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Сен-Жэрменскі мір]] 7fpsa52wrlq2jt2urk3inxf1o6yc57m 0 716561 4187126 2022-08-15T09:01:10Z Evgen Lewandowskiy 63506 Перасылае да [[Кубак выкліку ФІБА]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Кубак выкліку ФІБА]] f6omnxchvqdzwoyg2el427se2l7yazc 0 716562 4187136 2022-08-15T09:29:50Z Evgen Lewandowskiy 63506 Новая старонка: «{{Стадыён |назва = Стадыён «Юнацтва» |выява = [[Выява:Стадион_"Юность"_(главная_трибуна).jpg|250px]] |месцазнаходжанне = {{Сцягафікацыя|Беларусь}}, <br/> [[Смаргонь]] |адкрыты = |рэканструяваны = 2005 |былыя назвы = |умяшчаль...» wikitext text/x-wiki {{Стадыён |назва = Стадыён «Юнацтва» |выява = [[Выява:Стадион_"Юность"_(главная_трибуна).jpg|250px]] |месцазнаходжанне = {{Сцягафікацыя|Беларусь}}, <br/> [[Смаргонь]] |адкрыты = |рэканструяваны = 2005 |былыя назвы = |умяшчальнасць = 2 625 месцаў |каманда = [[ФК Смаргонь|«Смаргонь»]] |уладальнік = |пакрыццё = натуральнае |габарыты = 105×68 |Краіна = Беларусь |Commons = }} '''Юнацтва''' — [[Стадыён|футбольны стадыён]] у [[Смаргонь|Смаргоні]]. Максімальная ўмяшчальнасць — 2 625гледачоў. З’яўляўся хатнім стадыёнам футбольнага клуба [[ФК Смаргонь|«Смаргонь»]]. Стадыён мае дзве трыбуны, адна з якіх накрыта казырком. Поле - натуральны газон. Памеры поля 105-68 метраў. Рэканструкцыя трыбун стадыёна была завершана ў [[2005]] годзе. Паўднёвая трыбуна накрыта пластыкавым казырком. Паўночная трыбуна была поўнасцю перабудавана. У 2005 годзе стадыён «Юнацтва» прайшоў працэс ліцэнзавання [[УЕФА]] і атрымаў другую катэгорыю. У [[2006]] годзе арэна прымала фінал [[Жаночы Кубак Беларусі па футболе|жаночага розыгрышу Кубка Беларусі]]. 14 жніўня 2012 года тут прайшоў матч [[Кубак рэгіёнаў УЕФА|Кубка рэгіёнаў УЕФА]] паміж [[Францыя|французскай]] камандай «Пары іль дэ Франс» і «Саюз Тузлы» з [[Боснія і Герцагавіна|Босніі і Герцагавіны]]. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://www.pressball.by/footballstat/stadiums/42/ Профіль стадыёна на pressball.by] [[Катэгорыя:Футбольныя стадыёны Беларусі]] [[Катэгорыя:Спорт у Смаргоні]] [[Катэгорыя:Смаргонь]] rwj9ot4ibxg0xhj9hy58w43o7pio6t2 4187139 4187136 2022-08-15T09:34:24Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Юнацтва}} {{Стадыён |назва = Стадыён «Юнацтва» |выява = [[Выява:Стадион_"Юность"_(главная_трибуна).jpg|250px]] |месцазнаходжанне = {{Сцягафікацыя|Беларусь}}, <br/> [[Смаргонь]] |адкрыты = |рэканструяваны = 2005 |былыя назвы = |умяшчальнасць = 2 625 месцаў |каманда = [[ФК Смаргонь|«Смаргонь»]] |уладальнік = |пакрыццё = натуральнае |габарыты = 105×68 |Краіна = Беларусь |Commons = }} '''Юнацтва''' — [[Стадыён|футбольны стадыён]] у [[Смаргонь|Смаргоні]]. Максімальная ўмяшчальнасць — 2 625 гледачоў. Хатні стадыён футбольнага клуба [[ФК Смаргонь|«Смаргонь»]]. Стадыён мае дзве трыбуны, адна з якіх накрыта казырком. Поле - натуральны газон. Памеры поля 105-68 метраў. Рэканструкцыя трыбун стадыёна была завершана ў [[2005]] годзе. Паўднёвая трыбуна накрыта пластыкавым казырком. Паўночная трыбуна была поўнасцю перабудавана. У 2005 годзе стадыён «Юнацтва» прайшоў працэс ліцэнзавання [[УЕФА]] і атрымаў другую катэгорыю. У [[2006]] годзе арэна прымала фінал [[Жаночы Кубак Беларусі па футболе|жаночага розыгрышу Кубка Беларусі]]. 14 жніўня 2012 года тут прайшоў матч [[Кубак рэгіёнаў УЕФА|Кубка рэгіёнаў УЕФА]] паміж [[Францыя|французскай]] камандай «Пары іль дэ Франс» і «Саюз Тузлы» з [[Боснія і Герцагавіна|Босніі і Герцагавіны]]. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://www.pressball.by/footballstat/stadiums/42/ Профіль стадыёна на pressball.by] [[Катэгорыя:Футбольныя стадыёны Беларусі]] [[Катэгорыя:Спорт у Смаргоні]] [[Катэгорыя:Смаргонь]] 8714luuyxa00078e14g2yzotvosse6c 4187177 4187139 2022-08-15T10:39:27Z Artsiom91 31770 −[[Катэгорыя:Смаргонь]]; +[[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні Смаргонскага раёна]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Юнацтва}} {{Стадыён |назва = Стадыён «Юнацтва» |выява = [[Выява:Стадион_"Юность"_(главная_трибуна).jpg|250px]] |месцазнаходжанне = {{Сцягафікацыя|Беларусь}}, <br/> [[Смаргонь]] |адкрыты = |рэканструяваны = 2005 |былыя назвы = |умяшчальнасць = 2 625 месцаў |каманда = [[ФК Смаргонь|«Смаргонь»]] |уладальнік = |пакрыццё = натуральнае |габарыты = 105×68 |Краіна = Беларусь |Commons = }} '''Юнацтва''' — [[Стадыён|футбольны стадыён]] у [[Смаргонь|Смаргоні]]. Максімальная ўмяшчальнасць — 2 625 гледачоў. Хатні стадыён футбольнага клуба [[ФК Смаргонь|«Смаргонь»]]. Стадыён мае дзве трыбуны, адна з якіх накрыта казырком. Поле — натуральны газон. Памеры поля 105×68 метраў. Рэканструкцыя трыбун стадыёна была завершана ў 2005 годзе. Паўднёвая трыбуна накрыта пластыкавым казырком. Паўночная трыбуна была поўнасцю перабудавана. У 2005 годзе стадыён «Юнацтва» прайшоў працэс ліцэнзавання [[УЕФА]] і атрымаў другую катэгорыю. У 2006 годзе арэна прымала фінал [[Жаночы Кубак Беларусі па футболе|жаночага розыгрышу Кубка Беларусі]]. 14 жніўня 2012 года тут прайшоў матч [[Кубак рэгіёнаў УЕФА|Кубка рэгіёнаў УЕФА]] паміж [[Францыя|французскай]] камандай «Пары іль дэ Франс» і «Саюз Тузлы» з [[Боснія і Герцагавіна|Босніі і Герцагавіны]]. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://www.pressball.by/footballstat/stadiums/42/ Профіль стадыёна на pressball.by] [[Катэгорыя:Футбольныя стадыёны Беларусі]] [[Катэгорыя:Спорт у Смаргоні]] [[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні Смаргонскага раёна]] sdq04vs1whpnhq1bscj1qho7r43luhq 0 716563 4187137 2022-08-15T09:32:00Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{Мастак}} '''Франс ван Мірыс-старэйшы''' (нідэрл. Frans van Mieris I; {{ДН|16|4|1635}}, {{МН|Лейдэн||}} — {{ДС|12|3|1681}}, {{МС|Лейдэн||}}) — нідэрландскі [[мастак]], майстар партрэтнага, гістарычнага і жанравага жывапісу. == Жыццё і творчасць == Ф. ван Мірыс быў сынам ювеліра і абмежав...» wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Франс ван Мірыс-старэйшы''' (нідэрл. Frans van Mieris I; {{ДН|16|4|1635}}, {{МН|Лейдэн||}} — {{ДС|12|3|1681}}, {{МС|Лейдэн||}}) — нідэрландскі [[мастак]], майстар партрэтнага, гістарычнага і жанравага жывапісу. == Жыццё і творчасць == Ф. ван Мірыс быў сынам ювеліра і абмежавальніка брыльянтаў Яна Бастыянсана ван Мірыса. Вучыўс з 1647 года ў свайго стрыечнага брата, ювеліра Вільяма Франсана. У 1650 годзе пераходзіць у навучанне да мастака па шкле Абрахама Тарэнуліта, затым — да вядомага жывапісца [[Герард Доу|Герарда Доу]], найбуйнейшага прадстаўніка лейдэнскай мастацкай школы. У 1658 годзе Мірыс уступае ў лейдэнскую гільдыю мастакоў св. Лукі, у 1663 і 1664 гадах ён — яе капітан і ў 1665 — старшыня. У 1657 годзе мастак жэніцца з Кунерай ван дэр Кок. У гэтым шлюбе ў яго нарадзіліся пяцёра дзяцей, з якіх двое сыноў — Ян і Вільем ван Мірыс былі таксама вядомыя мастакі. Жывапіс Ф. ван Мірыса адрозніваецца тонкім выкананнем і дбайным выпісваннем драбнюткіх дэталяў на палатне. Познія палотны мастака невялікія па фармаце і напісаны ў духу класіцызму. Значныя калекцыі прац Ф. ван Мірыса захоўваюцца ў карціннай галерэі Гаагі і ў мюнхенскай Старой пінакатэцы. hlakjgqlo5hoq8vtkx0oq5ffk89tn6h 4187138 4187137 2022-08-15T09:32:36Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Франс ван Мірыс-старэйшы''' (нідэрл. Frans van Mieris I; {{ДН|16|4|1635}}, {{МН|Лейдэн||}} — {{ДС|12|3|1681}}, {{МС|Лейдэн||}}) — нідэрландскі [[мастак]], майстар партрэтнага, гістарычнага і жанравага жывапісу. == Жыццё і творчасць == Ф. ван Мірыс быў сынам ювеліра і абмежавальніка брыльянтаў Яна Бастыянсана ван Мірыса. Вучыўс з 1647 года ў свайго стрыечнага брата, ювеліра Вільяма Франсана. У 1650 годзе пераходзіць у навучанне да мастака па шкле Абрахама Тарэнуліта, затым — да вядомага жывапісца [[Герард Доу|Герарда Доу]], найбуйнейшага прадстаўніка лейдэнскай мастацкай школы. У 1658 годзе Мірыс уступае ў лейдэнскую гільдыю мастакоў св. Лукі, у 1663 і 1664 гадах ён — яе капітан і ў 1665 — старшыня. У 1657 годзе мастак жэніцца з Кунерай ван дэр Кок. У гэтым шлюбе ў яго нарадзіліся пяцёра дзяцей, з якіх двое сыноў — Ян і Вільем ван Мірыс былі таксама вядомыя мастакі. Жывапіс Ф. ван Мірыса адрозніваецца тонкім выкананнем і дбайным выпісваннем драбнюткіх дэталяў на палатне. Познія палотны мастака невялікія па фармаце і напісаны ў духу класіцызму. Значныя калекцыі прац Ф. ван Мірыса захоўваюцца ў карціннай галерэі Гаагі і ў мюнхенскай Старой пінакатэцы. {{зноскі}} 14br8lmajlblxaykrj3wojqqc1pzkxp 0 716564 4187142 2022-08-15T09:49:45Z Rymchonak 22863 Новая старонка: «{{}} '''Фрыдрых Вільгельм Ота Мадэрзон''' (ням.: Friedrich Wilhelm Otto Modersohn; {{ДН|22|2|1865}}, {{МН|Зост||}}, Вестфалія — {{ДС|10|3|1943}}, [[Ротэнбург (Ніжняя Саксонія)|Ротэнбург]]) — нямецкі мастак-пейзажыст. == Біяграфія == Мадэрзон пачаў вучобу ў Дзюсельдорфская акадэмія мастацтв...» wikitext text/x-wiki {{}} '''Фрыдрых Вільгельм Ота Мадэрзон''' (ням.: Friedrich Wilhelm Otto Modersohn; {{ДН|22|2|1865}}, {{МН|Зост||}}, Вестфалія — {{ДС|10|3|1943}}, [[Ротэнбург (Ніжняя Саксонія)|Ротэнбург]]) — нямецкі мастак-пейзажыст. == Біяграфія == Мадэрзон пачаў вучобу ў [[Дзюсельдорфская акадэмія мастацтваў|Дзюсельдорфскай акадэміі мастацтваў]] у 1884 годзе, у 1888 годзе перавёўся ў Акадэмію мастацтваў у Карлсруэ. У ліпені 1889 года Ота Мадэрзон пазнаёміўся ў Ворпсведэ з [[Фрыц Макензен|Фрыцам Макензенам]] і [[Ганс ам Эндэ|Гансам ам Эндэ]], стаўшы адным з заснавальнікаў Ворпсведскай калоніі мастакоў. У 1897 годзе Мадэрзон ажаніўся з Хеленай Шродэр, а ў 1898 годзе ў іх нарадзілася дачка Эльсбет (1898—1984). У 1899 годзе Мадэрзон выйшаў з аб’яднання мастакоў. Яго жонка памерла ў 1900 годзе, і годам пазней ён ажаніўся ў другі раз — з мастачкай Паўлай Бекер. Пасля часовага растання мужа і жонкі ў 1907 годзе яны разам вярнуліся ў Ворпсведэ, і ў гэты год у іх нарадзілася дачка Мацільда ​​(Цыле). Паўла Мадэрзон-Бекер памерла неўзабаве пасля родаў ад эмбаліі. У 1908 годзе Ота Мадэрзон пераехаў у суседні пасёлак Фішэрхудэ і ў 1909 годзе ажаніўся трэці раз з Луізай Брэлінг, якая нарадзіла яму дваіх сыноў: Ульрыха (1913—1943) і Хрысціяна (1916 г.н.). jmwwub0szu52bj4ga695228ndscx2io 4187143 4187142 2022-08-15T09:50:28Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Фрыдрых Вільгельм Ота Мадэрзон''' (ням.: Friedrich Wilhelm Otto Modersohn; {{ДН|22|2|1865}}, {{МН|Зост||}}, Вестфалія — {{ДС|10|3|1943}}, [[Ротэнбург (Ніжняя Саксонія)|Ротэнбург]]) — нямецкі мастак-пейзажыст. == Біяграфія == Мадэрзон пачаў вучобу ў [[Дзюсельдорфская акадэмія мастацтваў|Дзюсельдорфскай акадэміі мастацтваў]] у 1884 годзе, у 1888 годзе перавёўся ў Акадэмію мастацтваў у Карлсруэ. У ліпені 1889 года Ота Мадэрзон пазнаёміўся ў Ворпсведэ з [[Фрыц Макензен|Фрыцам Макензенам]] і [[Ганс ам Эндэ|Гансам ам Эндэ]], стаўшы адным з заснавальнікаў Ворпсведскай калоніі мастакоў. У 1897 годзе Мадэрзон ажаніўся з Хеленай Шродэр, а ў 1898 годзе ў іх нарадзілася дачка Эльсбет (1898—1984). У 1899 годзе Мадэрзон выйшаў з аб’яднання мастакоў. Яго жонка памерла ў 1900 годзе, і годам пазней ён ажаніўся ў другі раз — з мастачкай Паўлай Бекер. Пасля часовага растання мужа і жонкі ў 1907 годзе яны разам вярнуліся ў Ворпсведэ, і ў гэты год у іх нарадзілася дачка Мацільда ​​(Цыле). Паўла Мадэрзон-Бекер памерла неўзабаве пасля родаў ад эмбаліі. У 1908 годзе Ота Мадэрзон пераехаў у суседні пасёлак Фішэрхудэ і ў 1909 годзе ажаніўся трэці раз з Луізай Брэлінг, якая нарадзіла яму дваіх сыноў: Ульрыха (1913—1943) і Хрысціяна (1916 г.н.). 3s7ut7urtw2sh3h07ffl8enbnn5m6rt 4187144 4187143 2022-08-15T09:50:50Z Rymchonak 22863 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Фрыдрых Вільгельм Ота Мадэрзон''' (ням.: Friedrich Wilhelm Otto Modersohn; {{ДН|22|2|1865}}, {{МН|Зост||}}, Вестфалія — {{ДС|10|3|1943}}, [[Ротэнбург (Ніжняя Саксонія)|Ротэнбург]]) — нямецкі мастак-пейзажыст. == Біяграфія == Мадэрзон пачаў вучобу ў [[Дзюсельдорфская акадэмія мастацтваў|Дзюсельдорфскай акадэміі мастацтваў]] у 1884 годзе, у 1888 годзе перавёўся ў Акадэмію мастацтваў у Карлсруэ. У ліпені 1889 года Ота Мадэрзон пазнаёміўся ў Ворпсведэ з [[Фрыц Макензен|Фрыцам Макензенам]] і [[Ганс ам Эндэ|Гансам ам Эндэ]], стаўшы адным з заснавальнікаў Ворпсведскай калоніі мастакоў. У 1897 годзе Мадэрзон ажаніўся з Хеленай Шродэр, а ў 1898 годзе ў іх нарадзілася дачка Эльсбет (1898—1984). У 1899 годзе Мадэрзон выйшаў з аб’яднання мастакоў. Яго жонка памерла ў 1900 годзе, і годам пазней ён ажаніўся ў другі раз — з мастачкай Паўлай Бекер. Пасля часовага растання мужа і жонкі ў 1907 годзе яны разам вярнуліся ў Ворпсведэ, і ў гэты год у іх нарадзілася дачка Мацільда ​​(Цыле). Паўла Мадэрзон-Бекер памерла неўзабаве пасля родаў ад эмбаліі. У 1908 годзе Ота Мадэрзон пераехаў у суседні пасёлак Фішэрхудэ і ў 1909 годзе ажаніўся трэці раз з Луізай Брэлінг, якая нарадзіла яму дваіх сыноў: Ульрыха (1913—1943) і Хрысціяна (1916 г.н.). {{зноскі}} b2ofh68d5zy3vxprl6fwavo9grfjcbx 0 716565 4187159 2022-08-15T10:21:45Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Юнацтва (стадыён, Смаргонь)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Юнацтва (стадыён, Смаргонь)]] s6tfeiwntpsohgoudfsbj8xgj7k4atq 0 716566 4187160 2022-08-15T10:22:02Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Юнацтва (стадыён, Смаргонь)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Юнацтва (стадыён, Смаргонь)]] s6tfeiwntpsohgoudfsbj8xgj7k4atq 0 716567 4187161 2022-08-15T10:22:30Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Спартак (стадыён, Бабруйск)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Спартак (стадыён, Бабруйск)]] izfswkthtnu0rvv28gfd7qt9apk7t4t 0 716568 4187162 2022-08-15T10:23:17Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Юнацтва (стадыён, Ліда)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Юнацтва (стадыён, Ліда)]] t7fcb6t0h8letqbkvpuhdpi47rk541i 0 716569 4187163 2022-08-15T10:23:39Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Юнацтва (стадыён, Слонім)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Юнацтва (стадыён, Слонім)]] aw8pjz9hu8eyk39v4yrg61tyuvp2e17 0 716570 4187164 2022-08-15T10:24:05Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Лакаматыў (стадыён, Баранавічы)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Лакаматыў (стадыён, Баранавічы)]] 7xi2j18ewr8pz98tpmt5o9vbf9kpplv 0 716571 4187165 2022-08-15T10:24:35Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Тарпеда (стадыён, Мінск)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Тарпеда (стадыён, Мінск)]] 0u9sqhdqg124dyaeyun4ikawkm4h8zx 0 716572 4187166 2022-08-15T10:24:59Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Тарпеда (стадыён, Жодзіна)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Тарпеда (стадыён, Жодзіна)]] fvjtdbehi3282p0row5guzdrowbqey3 0 716573 4187167 2022-08-15T10:25:48Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Юнацтва (стадыён, Мазыр)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Юнацтва (стадыён, Мазыр)]] mm7jo7zzamnnquwhsdsz67id4joupz5 0 716574 4187168 2022-08-15T10:26:12Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Цэнтральны (стадыён, Гомель)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Цэнтральны (стадыён, Гомель)]] lbulmkgac6pz4ik4p4ant4obkfa2boy 0 716575 4187169 2022-08-15T10:27:27Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Спартак (стадыён, Шклоў)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Спартак (стадыён, Шклоў)]] mxpboulrb8fnj7gobaj225xlk7kjukx 0 716576 4187170 2022-08-15T10:27:51Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Палессе (стадыён, Лунінец)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Палессе (стадыён, Лунінец)]] jylbdaz8k73mtc6x17aiv9w3f4yfywh 0 716577 4187171 2022-08-15T10:28:15Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Нёман (спартыўны комплекс, Гродна)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Нёман (спартыўны комплекс, Гродна)]] jbpq6g9sqi9htr9dgwau6e5e7wf4q4h 0 716578 4187172 2022-08-15T10:28:53Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Дынама-Юні (стадыён)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Дынама-Юні (стадыён)]] 71yykno53xhw713ryxesz6zy7zkgtd2 0 716579 4187173 2022-08-15T10:29:32Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Гарадзея (стадыён)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Гарадзея (стадыён)]] 81exup71mw180h6xewq5qkuf6oz84qs 0 716580 4187174 2022-08-15T10:30:37Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Будаўнік (стадыён, Салігорск)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Будаўнік (стадыён, Салігорск)]] 4le3awzm0t907vzwihnkfv66abdxnwo 0 716581 4187175 2022-08-15T10:30:59Z Artsiom91 31770 Перасылае да [[Атлант (стадыён, Наваполацк)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Атлант (стадыён, Наваполацк)]] 7jm39gimghdckcmbto3gb2pflc4op7t 0 716582 4187185 2022-08-15T11:53:40Z Culamar 102133 Створана перакладам старонкі «[[:ru:Special:Redirect/revision/124411366|Ким Ё Чжон]]» wikitext text/x-wiki {{Дзяржаўны дзеяч|род=}} [[Категория:Персоналии по алфавиту]] '''Кім Ё Чжон''' ({{Lang-ko|김여정}}, нар. каля [[1988]], [[Пхеньян]], [[Паўночная Карэя|КНДР]]) — [[Паўночная Карэя|паўночнакарэйскі]] палітычны, дзяржаўны і партыйны дзеяч, намеснік дырэктара аддзела прапаганды і агітацыі Цэнтральнага Камітэта [[Працоўная партыя Карэі|Працоўнай партыі Карэі]] (ТПК) з 2021 года, з 2015 года па 2021 займала пасаду першага намесніка дырэктара аддзела прапаганды і агітацыі ЦК ТПК, кандыдат у члены Палітбюро ЦК ТПК з 2017 па 2019 год, а затым з 2020 па 2021 год. Малодшая сястра Вышэйшага кіраўніка КНДР [[Кім Чэн Ын|Кім Чэн Ына]], дачка былога кіраўніка КНДР [[Кім Чэн Ір|Кім Чэн Іра]] і ўнучка заснавальніка і вечнага прэзідэнта КНДР [[Кім Ір Сен|Кім Ір Сена]]. == Біяграфія == === Прыватнае жыццё === Па дадзеных Міністэрства аб’яднання Рэспублікі Карэя, Кім Ё Чжон нарадзілася ў Пхеньяне ў 1988 годзе, па дадзеных іншых паўднёвакарэйскіх крыніц — 26 верасня 1987 года<ref name=":0" />. [[Міністэрства фінансаў ЗША]] паказвае дату нараджэння 26 верасня 1989 года. Мае блізкія адносіны са сваім братам [[Кім Чэн Ын|Кім Чэн Ынам]], бо разам вучыліся ў [[Швейцарыя|Швейцарыі]] з 1996 па 2000 год і ў Паўночнай Карэі, «дзе сацыяльная і эмацыйная ізаляцыя, верагодна, былі вызначальнай сілай у іх развіцці». Вучылася ў [[Ваенны ўніверсітэт імя Кім Ір Сена|Ваенным універсітэце імя]] [[Ваенны ўніверсітэт імя Кім Ір Сена|Кім Ір Сена]] пасля вяртання на радзіму. Вывучала інфарматыку ва [[Універсітэт імя Кім Ір Сена|Універсітэце Кім Ір Сена]], дзе яна, па чутках, вучылася ў Кім Ынгён, дачкі Мэгумі Ёкоты, выкрадзенай паўночнакарэйскімі ўладамі, калі тая была маленькай дзяўчынкай. У студзені 2015 года яна выйшла замуж за Чхве Сона<ref>{{Cite web|url=https://blogs.wsj.com/korearealtime/2015/01/02/kim-jong-uns-little-sister-married-son-of-top-regime-official-report-says/|title=Kim Jong Un’s Little Sister Married Son of Top Regime Official, Report Says|archive-date=2020-04-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20200423050630/https://blogs.wsj.com/korearealtime/2015/01/02/kim-jong-uns-little-sister-married-son-of-top-regime-official-report-says/|deadlink=no}}</ref>, другога сына ўрадавага чыноўніка Чхве Рэн Хэ<ref>{{Cite web|url=http://english.yonhapnews.co.kr/northkorea/2015/01/02/97/0401000000AEN20150102006900315F.html|title=NK leader’s sister weds son of Choe Ryong-hae: sources|archive-date=2018-04-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20180428014729/http://english.yonhapnews.co.kr/northkorea/2015/01/02/97/0401000000AEN20150102006900315F.html|deadlink=no}}</ref>. Аднак паўднёвакарэйскія крыніцы дапускаюць недакладнасць гэтых звестак. Кім Ё Чжон чакала дзіцяці ў маі 2015 года. Невядомы грамадскасці бацька лічыцца адным з выпускнікоў універсітэта Кім Ір Сена, альбо службовай асобай у Бюро 39 партыі, альбо працуе ў ваенным падраздзяленні, адказным за ахову лідара краіны<ref>{{Cite web|url=http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2015/04/30/2015043001119.html|title=Kim Jong-un’s Sister to Have Baby in May|archive-date=2019-10-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20191026175004/http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2015/04/30/2015043001119.html|deadlink=no}}</ref>. === Кар’ера === [[Файл:President_Moon_in_PyeongChang_2018_opening_ceremony-02.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/President_Moon_in_PyeongChang_2018_opening_ceremony-02.jpg/250px-President_Moon_in_PyeongChang_2018_opening_ceremony-02.jpg|злева|міні|250x250пкс|Кім Ё Чжон, Прэзідэнт Рэспублікі Карэі [[Мун Чжэ Ін|Мун Чжэ Ян]] і віцэ-прэзідэнт ЗША [[Майк Пенс]] на цырымоніі адкрыцця Зімовых Алімпійскіх гульняў 2018 года]] У верасні 2010 года падчас трэцяй канферэнцыі Працоўнай партыі Карэі яна выпадкова трапіла ў аб’ектыў фотакамер. Стала вядомая грамадскасці падчас пахавання Кім Чэн Іра ў снежні 2011 года, калі яна некалькі разоў з’яўлялася побач са сваім братам Кім Чэн Ынам альбо цэнтральнымі чыноўнікамі, нягледзячы на тое, што нават не з’яўлялася ўдзельнікам пахавальнага камітэта, і яе ніколі не ўзгадвалі ў СМІ. У пачатку 2012 года яна атрымала пасаду ў Камісіі па нацыянальнай абароне ў якасці мэнэджэра па турызме, але пра гэта не паведамлялася ў СМІ, за выключэннем лістапада 2012 года, калі Цэнтральнае тэлебачанне Карэі паказала, як яна суправаджае Кім Чэн Ына на вайсковай пляцоўцы<ref>{{Cite web|url=http://english.yonhapnews.co.kr/search1/2603000000.html?cid=AEN20121121007000325|title=NORTH KOREA NEWSLETTER NO. 237 (Nov. 22, 2012)|archive-date=2018-06-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180612211155/http://english.yonhapnews.co.kr/search1/2603000000.html?cid=AEN20121121007000325|deadlink=no}}</ref>. Упершыню была афіцыйна згаданая 9 сакавіка 2014 года, калі яна суправаджала свайго брата на галасаванні ў [[Вярхоўны Народны Сход|Вярхоўнае народны сход КНДР]]. Тады Кім Ё Чжон была ідэнтыфікаваная як «высокапастаўлены чыноўнік» ЦК ТПК. У студзені 2014 года яна стала загадчыцай 54-м аддзелам ТПК, у задачы якога ўваходзіць матэрыяльнае забеспячэнне Узброеных Сіл. У тым жа годзе абраная дэпутатам Вярхоўнага народнага сходу<ref>{{Cite web|url=https://russian.rt.com/world/article/437764-kndr-sestra-kim-chen-yn|title=Семейный подряд: что известно о сестре Ким Чен Ына и её новом государственном назначении|archive-date=2018-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20180303072329/https://russian.rt.com/world/article/437764-kndr-sestra-kim-chen-yn|deadlink=no}}</ref>. [[Файл:Kim_Yo-jong.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Kim_Yo-jong.jpg/200px-Kim_Yo-jong.jpg|справа|міні|230x230пкс|Кім Ё Чжон на цырымоніі адкрыцця Зімовых Алімпійскіх гульняў 2018 года.]] [[Файл:2018_inter-Korean_summit_02.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/2018_inter-Korean_summit_02.jpg/250px-2018_inter-Korean_summit_02.jpg|злева|міні|250x250пкс|Кім Ё Чжон на перамовах 2018 года ў Доме Міру.]] У кастрычніку 2014 года яна, паводле інфармацыі СМІ, узяла на сябе дзяржаўныя абавязкі хворага брата, калі ён не з’яўляўся на публіцы больш за месяц і яму аказвалася лячэнне<ref>{{Cite web|url=http://www.ibtimes.com/has-kim-yo-jong-taken-over-kim-jong-un-sister-assumes-north-korea-state-duties-while-1698550|title=Has Kim Yo-Jong Taken Over For Kim Jong Un? Sister Assumes North Korea State Duties While Brother Undergoes Medical Treatment|archive-date=2014-10-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20141004002225/http://www.ibtimes.com/has-kim-yo-jong-taken-over-kim-jong-un-sister-assumes-north-korea-state-duties-while-1698550|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.gazeta.ru/lifestyle/style/2018/02/a_11650981.shtml|title=КНДР под властью женщины: чего ждать от Ким Ё Чжон|archive-date=2018-04-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20180416121741/https://www.gazeta.ru/lifestyle/style/2018/02/a_11650981.shtml|deadlink=no}}</ref>. 27 лістапада 2014 года яна была прызначана першым намеснікам дырэктара аддзела прапаганды і агітацыі ЦК ТПК. А ў ліпені 2015 года ў справаздачах гаварылася, што яна [[De facto|дэ-факта]] выконвае ролю кіраўніка аддзела, а пост намінальнага дырэктара займае Кім Кі Нам. Таксама яна займае пасаду віцэ-міністра і рэгулярна суправаджае Кім Чэн Ына ў яго паездках<ref>{{Cite web|url=https://www.yahoo.com/news/n-koreas-kim-jong-un-executed-15-top-090014485.html|title=N. Korea’s Kim Jong-Un executed 15 top officials: S. Korea spy agency|archive-date=2018-01-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20180118064916/https://www.yahoo.com/news/n-koreas-kim-jong-un-executed-15-top-090014485.html|deadlink=no}}</ref>. Паведамляецца, што яна стаяла за развіццём культу асобы брата ў краіне, змадэляванага па ўзоры іх дзеда [[Кім Ір Сен|Кім Ір Сена]]. Тэ Юнхо, перабежчык з КНДР і былы дыпламат, распавёў у 2017 годзе, што Кім Ё Чжон арганізоўвае ўсе буйныя грамадскія мерапрыемствы ў краіне<ref>{{Cite web|url=https://www.thetimes.co.uk/article/sister-helps-kim-strut-his-stuff-as-key-missile-test-looms-jjf8gdvzk|title=Sister helps Kim strut his stuff as key missile test looms|archive-date=2019-03-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20190331183057/https://www.thetimes.co.uk/article/sister-helps-kim-strut-his-stuff-as-key-missile-test-looms-jjf8gdvzk|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2017/oct/09/kim-yo-jong-sister-brains-behind-kim-jong-uns-image|title=Meet Kim Yo-jong, the sister who is the brains behind Kim Jong-un’s image|archive-date=2019-06-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20190620020530/https://www.theguardian.com/world/2017/oct/09/kim-yo-jong-sister-brains-behind-kim-jong-uns-image|deadlink=no}}</ref>. У студзені 2017 года была змешчаная ў «чорны спіс» казначэйства ЗША за парушэнні правоў чалавека ў КНДР<ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-usa-northkorea-sanctions/u-s-blacklists-north-korean-officials-over-rights-abuses-idUSKBN14V2HS|title=U.S. blacklists North Korean officials over rights abuses|archive-date=2018-02-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180207211842/https://www.reuters.com/article/us-usa-northkorea-sanctions/u-s-blacklists-north-korean-officials-over-rights-abuses-idUSKBN14V2HS|deadlink=no}}</ref>. У 2017 годзе прызначана кандыдатам у члены Палітбюро Цэнтральнага Камітэта ТПК. Яна стала другой жанчынай, прызначанай на гэты пост<ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-northkorea-missiles-kim/kim-jong-un-praises-nuclear-program-promotes-sister-idUSKBN1CD03V|title=Kim Jong Un praises nuclear program, promotes sister|archive-date=2018-06-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20180618234336/https://www.reuters.com/article/us-northkorea-missiles-kim/kim-jong-un-praises-nuclear-program-promotes-sister-idUSKBN1CD03V|deadlink=no}}</ref>. 9 лютага 2018 года Кім Ё Чжон прысутнічала на цырымоніі адкрыцця [[Зімовыя Алімпійскія гульні 2018|Зімовых Алімпійскіх гульняў 2018 года]] ў [[Пхёнчхан|Пхёнчхане]], [[Паўднёвая Карэя|Рэспубліка Карэя]]. Гэта быў першы выпадак, калі член кіруючай дынастыі Кім наведаў Паўднёвую Карэю пасля [[Вайна ў Карэі|Карэйскай вайны]]<ref>{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2018/feb/09/kim-jong-uns-sister-arrives-in-south-korea-for-winter-olympics|title=Pence skips Olympics dinner in snub to North Korean officials|archive-date=2018-02-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20180209161430/https://www.theguardian.com/world/2018/feb/09/kim-jong-uns-sister-arrives-in-south-korea-for-winter-olympics|deadlink=no}}</ref>. Яна прысутнічала на сустрэчы з паўднёвакарэйскім прэзідэнтам Мун Чжэ Інам 10 лютага, дзе знаходзілася ў якасці спецыяльнага пасланца Кім Чэн Ына і даставіла асабісты ліст ад брата<ref>{{Cite web|url=http://www.koreatimes.co.kr/www/nation/2018/02/103_243936.html|title=South Korean president invited to North Korea|archive-date=2019-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20190907235853/http://www.koreatimes.co.kr/www/nation/2018/02/103_243936.html|deadlink=no}}</ref>. Суправаджала Кім Чэн Ына на саміце КНДР-ЗША у чэрвені 2018 года і лютым 2019 года<ref>{{Cite web|url=https://www.channelnewsasia.com/news/singapore/kim-jong-un-meets-pm-lee-ahead-of-trump-kim-summit-10414948|title=Kim Jong Un meets PM Lee ahead of Trump-Kim summit|archive-date=2019-09-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20190910140826/https://www.channelnewsasia.com/news/singapore/kim-jong-un-meets-pm-lee-ahead-of-trump-kim-summit-10414948|deadlink=yes}}</ref>. У далейшым яе ўдзел у дыпламатычных справах працягнуўся, у сакавіку 2020 года яна выступіла з афіцыйнай заявай, у якой раскрытыкавала заяву аб заклапочанасці Поўдня ў пытанні правядзення вайсковых вучэнняў<ref>{{Cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/03/kim-jong-sister-official-remarks-hint-higher-status-200304024330626.html|title=Kim Jong Un sister’s first official remarks hint at higher status|archive-date=2020-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20200304062023/https://www.aljazeera.com/news/2020/03/kim-jong-sister-official-remarks-hint-higher-status-200304024330626.html|deadlink=no}}</ref>. Па словах Кім Ён Хёна, прафесара Паўночнакарэйскіх даследаванняў ва Універсітэце Дунгука ў Сеуле, прасоўванне Кім Ё Чжон і іншых з’яўляецца прыкметай таго, што «рэжым Кім Чэн Ына спыніў свае сувязі з астатнімі функцыянерамі папярэдняга рэжыму Кім Чэн Іра, ажыццявіўшы замену пакаленняў на ключавых пасадах партыі»<ref>{{Cite web|url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-5205399/Kim-Jong-uns-sister-sits-yards-promotion.html|title=Kim Jong-un’s sister sits just yards from the North Korean leader during speech in latest sign of her rise in status as dictator tightens his family’s grip on power|archive-date=2020-04-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20200426155525/https://www.dailymail.co.uk/news/article-5205399/Kim-Jong-uns-sister-sits-yards-promotion.html|deadlink=no}}</ref>. Была абраная ў [[Вярхоўны Народны Сход|Вярхоўны народны сход]] на парламенцкіх выбарах 2019 года. Аднак увайшла ў Асамблею яшчэ незадоўга да выбараў 2019 года, магчыма, у выніку неаб’яўленых дадатковых выбараў у сувязі з чыёй-небудзь смерцю<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/news/amp/world-asia-47535658|title=North Korea election: Surprise as leader Kim Jong-un 'not on ballot|archive-date=2019-04-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20190405021037/https://www.bbc.com/news/amp/world-asia-47535658|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.tongilnews.com/news/articleView.html?idxno=128110|title=북 김정은, 최고인민회의 대의원 처음 빠져|archive-date=2019-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20190320020051/http://www.tongilnews.com/news/articleView.html?idxno=128110|deadlink=no}}</ref>. У красавіку таго ж года яе ненадоўга выключылі з партыйнага Палітбюро, а затым аднавілі ў красавіку 2020 года<ref>{{Cite web|url=https://en.yna.co.kr/view/AEN20200412000553325|title=(3rd LD) N.K. leader holds politburo meeting to discuss anti-virus measures|archive-date=2020-04-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20200417072129/https://en.yna.co.kr/view/AEN20200412000553325|deadlink=no}}</ref>. 21 красавіка 2020 года CNN і Daily NK са спасылкай на свае крыніцы ў выведцы ЗША і Рэспублікі Карэі паведамілі пра пагаршэнне здароўя Кім Чэн Ына. 22 красавіка японская газета Asahi паведаміла, што Кім Ё Чжон была вылучаная на ролю другога чалавека ў краіне яшчэ ў канцы 2019 года з ініцыятывы самога Кім Чэн Ына і на фоне цяжкай хваробы лідара КНДР яна можа ўзначаліць дзяржаву<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/8301473|title=СМИ: сестра Ким Чен Ына выдвинулась на роль «человека номер два» в КНДР|archive-date=2020-04-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20200423094529/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/8301473|deadlink=no}}</ref>. {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Кімы (кіруючая сям’я КНДР)]] [[Катэгорыя:Вікіпедыя:Біяграфіі сучаснікаў]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Пхеньяне]] [[Катэгорыя:Старонкі з недагледжанымі перакладамі]] q8zbq0x9sisy288v95ak8dj90gz3rez