ویکی‌پدیا
azbwiki
https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87
MediaWiki 1.39.0-wmf.22
first-letter
مدیا
اؤزل
دانیشیق
ایشلدن
ایشلدن دانیشیغی
ویکی‌پدیا
ویکی‌پدیا دانیشیغی
فایل
فایل دانیشیغی
مدیاویکی
مدیاویکی دانیشیغی
شابلون
شابلون دانیشیغی
کؤمک
کؤمک دانیشیغی
بؤلمه
بؤلمه دانیشیغی
پوْرتال
پوْرتال دانیشیغی
TimedText
TimedText talk
ماژول
ماژول دانیشیغی
آلت
آلت دانیشیغی
آلت آچیقلاماسی
آلت آچیقلاماسی دانیشیغی
ویکی‌پدیا:۱۰۰۰ مقاله
4
6960
1520664
1520620
2022-07-28T17:13:25Z
Aydın Sümərinli
34223
/* اؤلچولر */
wikitext
text/x-wiki
<div style="border:1px solid gray; background:#F5F5F5; padding:5px; text-align:center; width:80%">
صفحه [[m:List of articles every Wikipedia should have|بوتون ویکی‌پدیالاردا گرکلی اولان مقاله‌لر لیستی]] صفحه‌سی‌نین عئینی‌سی اولمالیدیر. بۇ صفحه‌ده‌کی دَییشیکلیک‌لری [[m:Talk:List of articles every Wikipedia should have|Meta-ویکیده]] دانیشماق اولار.<!-- <br />
تۆرکجه ویکی‌پدیا اۆچون بعضی تکلیفلر [[/azb|بۇردا]] توْپلانمیشدیر--></div>
ویکی‌پدیانین بۆتون دیل بؤلمه‌لرینده اوْلماسی گرکن مقاله‌لرین [[meta:List of articles every Wikipedia should have|لیستی]] متا ویکیده حاضیرلانیب و اؤزونده بۆتون بیلیک ساحه‌لریندن تخمیناً ۱۰۰۰ مقاله‌نین آدینی داشی‌ییر. تۆرکجه ویکی‌پدیانین اساس وظیفه‌لریندن بیری بۇ لیستده‌کی مقاله‌لری یارادیب زنگینلشدیرمکدیر.
لیستده حددن آرتیق چوْخ گئنیشلندیگینه گؤره بۇ مقاله‌لرین ویکی‌پدیانین بۆتون دیل بؤلمه‌لرینده اهمیتلی‌لیک درجه‌سینه گؤره ایکی بؤلومه بؤلونمه‌سی ایشی گئدیر. قالین یازیلانلار داها بؤیوک اهمیتلیدیر.
{{گلیشمه ناواری|71}}
== شخصلر==
=== آکتور و مدللر ===
# [[سارا برنارد]]
# [[چارلی چاپلین]]
# [[مارلنه دیتریش]]
# [[مریلین مونرو]]
=== رساملار و معمارلار ===
# [[لوکوربوزیه]]
# [[سالوادور دالی]]
# [[آلبرشت دورر]]
# '''[[وینسنت وان قوق]]'''
# [[فرانسیسکو قویا]]
# [[کاتسوشیکا هوکوسای]]
# [[فریدا کاهلو]]
# '''[[لئوناردو داوینچی]]'''
# [[هانری ماتیس]]
# '''[[میکل‌آنژ]]'''
# '''[[پابلو پیکاسو]]'''
# [[رافائل]]
# '''[[رمبرانت]]'''
# [[پیتر پائول روبنز]]
# [[معمار سینان]]
# [[دیئقو ولاسکس]]
# [[اندی وارهول]]
# [[فرانک لوید رایت]]
===یازیچیلار، دراماتورقلار و شاعیرلر ===
# [[ابونواس]]
# [[هانس کریستیان آندرسن]]
# [[ماتسوئو باشو]]
# [[خورخه لوئیس بورخس]]
# [[لرد بایرون]]
# '''[[میقل د سروانتس]]'''
# [[جفری چاسر]]
# [[آنتون چخوو]]
# '''[[دانته آلیقیئری]]'''
# [[چارلز دیکنز]]
# [[فیودور داستایفسکی]]
# [[قابریئل قارسیا مارکز]]
# '''[[یوهان ولفقانق فون قؤته]]'''
# [[حافظ شیرازی]]
# '''[[هومر]]'''
# '''[[ویکتور هوقو]]'''
# [[جئیمز جویس]]
# [[فرانتس کافکا]]
# [[کالیداس]]
# [[لی‌پو]]
# [[نجیب محفوظ]]
# [[مولیر]]
# [[اووید]]
# [[مارسل پروست]]
# [[الکساندر پوشکین]]
# '''[[ویلیام شکسپیر]]'''
# [[سوفوکلس]]
# [[رابیندرانات تاقور]]
# '''[[لئو تولستوی]]'''
# [[مارک تواین]]
# [[ویرژیل]]
===بسته‌چیلر و موسیقیچیلر ===
# [[لویی آرمسترانق]]
# '''[[یوهان سباستیان باخ]]'''
# [[بیتلز]]
# '''[[لودويک بتهوون]]'''
# [[هئکتور بئرلیوز]]
# [[یوهانس برامس]]
# [[فرئدریک شوپن]]
# [[آنتونین دورژاک]]
# [[گئورگ فردریک هندل]]
# [[گوستاو مالئر]]
# '''[[ولفقانق آمادئوس موتسارت]]'''
# [[ادیت پیاف]]
# [[الویس پریسلی]]
# [[جاکومو پوچینی]]
# [[فرانز پیتر شوبرت]]
# '''[[ایقور ایستراوینسکی]]'''
# [[پتر چیاکوفسکی]]
# [[قاسیپ وردی]]
# [[آنتونیو ویوالدی]]
# [[ولادیمیر ویسوتسکی]]
# '''[[ریچارد واقنر]]'''
=== تدقیقاتچیلار و سیاحلار===
# [[روآل آموندسن]]
# [[نیل آرمسترانق]]
# [[ژاک کارتی]]
# '''[[کریستوف کولومب]]'''
# [[جئیمز کوک]]
# [[ارنان کورتز]]
# '''[[یوری قاقارین]]'''
# [[واسکو دا قاما]]
# [[ابن بطوطه]]
# '''[[فردیناند ماژلان]]'''
# [[مارکو پولو]]
# [[ژنق هی]]
===رژیسورلار و سناریوستلر ===
# [[اینقمار برگمن]]
# [[والت دیزنی]]
# [[ سئرگئی آینیشتاین]]
# [[فدریکو فلینی]]
# [[آلفرد هیچکاک]]
# [[ ایستنلی کوبریک]]
# [[آکیرا کوروساوا]]
# [[ساتیاجیت رای]]
# [[استیون اسپیلبرق]]
===عالیملر، اختیارچیلار، ریاضیاتچیلار===
# '''[[ارشمیدوس]]'''
# [[ابن سینا]]
# [[تیم برنرز لی]]
# '''[[نیکلاس کوپرنیک]]'''
# [[ماریا کوری]]
# '''[[چارلز داروین]]'''
# [[توماس ادیسون]]
# '''[[آلبرت آینشتاین]]'''
# '''[[اقلیدس]]'''
# '''[[لئونارد اویلر]]'''
# '''[[مایکل فارادی]]'''
# [[انریکو فرمی]]
# [[لئوناردو فیبوناچی]]
# [[هنری فورد]]
# [[ژوزف فوریه]]
# [[قالینوس]]
# '''[[قالیلئو قالیله]]'''
# [[یوهان فردریک قاوس]]
# [[یوهان قوتنبرق]]
# [[جیمز ژول]]
# [[یوهانس کپلر]]
# [[خوارزمی]]
# [[قوتفرید لایبنیتس]]
# [[کارل لینه]]
# [[جیمز کلرک ماکسول]]
# [[دمیتری مندلیف]]
# '''[[آیزاک نیوتون]]'''
# '''[[لویی پاستور]]'''
# [[ماکس پلانک]]
# [[ارنست رادرفورد]]
# [[اروین شرودینقر]]
# [[نیکولا تسلا]]
# [[آلن تورینق]]
# '''[[جیمز وات]]'''
===فیلسوفلار و انسانچیلار ===
# '''[[ارسطو]]'''
# '''[[کونفوسیوس]]'''
# [[سیمون دو بوار]]
# [[چانکایا]]
# [[نوآم چامسکی]]
# '''[[رنه دکارت]]'''
# '''[[زیقموند فروید]]'''
# [[گئورق ویلهلم فریدریش هگل]]
# [[ابن خلدون]]
# '''[[ایمانوئل کانت]]'''
# [[جان ماینارد کینز]]
# '''[[لائو زی]]'''
# '''[[جان لاک]]'''
# [[نیکولا ماکیاولی]]
# '''[[کارل مارکس]]'''
# '''[[فردریک نیچه]]'''
# '''[[افلاطون]]'''
# [[ژان ژاک روسو]]
# [[ژان پول سارتر]]
# [[سیما قییان]]
# [[آدام ایسمیت]]
# [[سقراط]]
# [[ولتر]]
# [[ماکس وبر]]
# [[لودوویک ویتنگیشتاین]]
# [[ژو خی]]
===سیاسی اؤندرلر===
# [[اکبر شاه]]
# '''[[بیرینجی ایسکندر مقدونی|ایسکندر]]'''
# [[آشوکا]]
# [[مصطفی کمال آتاتورک]]
# [[آقوستوس]]
# [[دیوید بن قوریون]]
# [[اوتو فون بیسمارک]]
# [[سیمون بولیوار]]
# [[ناپلئون بوناپارت]]
# [[ژولیوس سزار]]
# [[بؤیوک شارلومان]]
# [[وینستون چرچیل]]
# [[بیرینجی کونستانتین]]
# [[ایکینجی کوروش]]
# [[شارل دو قول]]
# [[بیرینجی الیزابت (بریتانیا)]]
# [[ماهاتما قاندی]]
# '''[[چنگیزخان]]'''
# [[ارنستو چه قوارا]]
# '''[[آدولف هیتلر]]'''
# [[ژان دارک]]
# [[مارتین لوتر کینگ]]
# '''[[ولادیمیر لنین]]'''
# [[آبراهام لینکلون|آبراهام لینکلن]]
# '''[[اوْن‌دؤردونجو لوئی]]'''
# [[روْزا لوکزامبورگ]]
# [[نلسون ماندلا]]
# [[مائو زدونگ]]
# [[جواهیر نهرو]]
# [[کوْوام نیکرومه]]
# [[بیرینجی پتر]]
# '''[[چین شی هوانق]]'''
# [[فرانکلین دلانو روزولت]]
# [[صلاح الدین ایوبی]]
# [[ايستالین]]
# '''[[سلیمان قانونی]]'''
# [[ایکینجی سلیمان]]
# [[سون یات سن]]
# [[امیر تیمور|امیر تئیمور]]
# [[عمر بن خطاب]]
# '''[[جرج واشنگتن|جورج واشینقتون]]'''
===دین آداملاری===
# [[ابراهیم|ابراهیم پئیغمبر]]
# [[توماس آکوویناس]]
# [[قوتسال آقوستین]]
# '''[[بودا]]'''
# [[ابوالحامد الغزالی]]
# '''[[عیسی ناصری (پئیغمبر)|عیسی پئیغمبر]]'''
# [[مارتین لوتر]]
# '''[[موسی|موسی پئیغمبر]]'''
# '''[[محمد]]'''
# [[پولوس]]
== فلسفه و پسیکولوژی ==
=== فلسفه===
# '''[[فلسفه]]'''
# [[گؤزللیک]]
# [[دیالکتیک]]
# [[اخلاق فلسفه‌سی]]
# [[معریفت بیلیمی]]
# [[فمینیزم]]
# [[ایستک آزادلیغی]]
# '''[[علم|بیلیم]]'''
# [[منطیق]]
# [[ایدراک]]
# [[گئرچک‌لیک]]
# [[حقیقت]]
=== پسیکولوژی ===
# '''[[داورانیش]]'''
# '''[[دۇیغو]]'''
# [[سئوگی]]
# [[سایکولوژی]]
# '''[[دۆشونجه]]'''
==دیاسپورا==
# [[اؤزبک تورکلری]]
# [[آذربایجان تورکلری]]
# [[قیرغیز‌لار|قیرغیز تورکلری]]
# [[قازاخ‌لار|قازاخ تورکلری]]
# [[تورکمن تورکجه‌سی]]
# [[آنادولو تورکلری|آنادولو تورکلری]]
# [[نوقای‌لار|نوقای ائلی]]
# [[افشار ائلی|آفشار ائلی]]
# [[عراق تورکمانلاری]]
# [[سوریه تورکمانلاری]]
# [[اویغورلار|اویغور تورکلری]]
# [[تاتارلار]]
# [[اوغوز تورکلری|اوغوزلار]]
# [[قیپچاقلار]]
== دین==
=== دۆنیا گؤروشو٬ دین ===
# '''[[الله]]'''
# '''[[میتولوژی]]'''
# دۆنیاگؤروشو فلسفه‌لری
## [[آتئیزم]]
## [[فوندامنتالیزم]]
## [[ماتریالیزم]]
## [[تک تانریچیلیق]]
## [[پولیتئیزم]]
# '''[[روح]]'''
# '''[[دین]]'''
# بعضی دینلر
## '''[[بودیزم]]'''
## '''[[مسیحیت]]'''
### [[کاتولیک]]
## [[کونفسیوسچیلیک]]
## '''[[هیندوئیزم]]'''
### [[شیوا]]
## '''[[ایسلام]]'''
### [[شیعه]]
## [[جاینیزم]]
## '''[[یهودیلیک]]'''
## [[سیکچیلیک]]
## [[تائوئیزم]]
## [[زرتوشتی‌لیک]]
# عیرفان مکتبلری
## [[صوفی‌لیک]]
## [[یوقا]]
## [[ذن]]
== توپلوم==
# '''[[جامیعه]]'''
# [[مدنیت|تمدون]]
# '''[[تحصیل]]'''
=== عائیله٬ مۆناسیبتلر ===
# '''[[عائیله]]'''
# '''[[اوشاق]]'''
# [[کیشی]]
# '''[[ائولیلیک]]'''
# [[قادین]]
=== سیاست===
# '''[[سیاست]]'''
# [[آنارشیسم]]
# [[کولونیزم]]
# [[کومونیزم]]
# [[موحافیظه‌کارلیق]]
# [[دموکراسی]]
# [[دیکتاتورلوق]]
# [[دیپلوماسی]]
# [[فاشیزم]]
# [[کوره‌سله‌لشمه]]
# '''[[حؤکومت]]'''
# [[ایدئولوژی]]
# [[ایستعمار]]
# [[لیبرالیزم]]
# [[مارکسیزم]]
# [[حؤکمدارلیق]]
# [[میلتچیلیک]]
# [[جومهوریت]]
# [[سوسیالیزم]]
# [[پلورالیسم یا چوخولجولوق]]
# '''[[دؤولت]]'''
# [[حیزب]]
# [[تبلیغات]]
# [[تروریزم]]
=== آلیش-وئریش٬ ایقتیصاد ===
# '''[[ایقتیصاد]]'''
# [[سرمایه]]
# [[کاپیتالیزم]]
# [[ارز]]
## [[یورو]]
## [[یئن]]
## [[دولار]]
# [[صنایع]]
# '''[[پول]]'''
# [[وئرگی]]
=== حوقوق ===
# '''[[حوقوق]]'''
# [[کونوانسیون]]
=== اۇلوسلارآراسی تشکیلاتلار ===
# [[آفریقا بیرلیگی اؤرگوتو]]
# [[عرب بیرلیگی]]
# [[آسه‌آن]]
# [[تعهودی اولمییان حرکتی]]
# [[میلتلر بیرلیگی|میلتلر بیرلیگی]]
# [[اوروپا بیرلیگی]]
# '''[[قیزیل آی]]'''
# [[ناتو]]
# [[نوبل اؤدولو|نوبل جاییزه‌سی]]
# [[اوپک]]
# '''[[بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتی]]'''
## [[میلت لر آراسی عدالت محکمه سی]]
## [[اولوسلارآراسی پول صندوقو]]
## [[یونسکو]]
## [[دونیالیق اینسان حقلری بیلدیری‌سی|دونیا اینسان حاقلاری بیان‌نامه‌سی]]
## [[دونیا ساغلیق تشکیلاتی]]
# [[دونیا بانکی]]
# [[دونیا تیجارت قورومو]]
# [[تورک شوراسی]]
=== ساواش و سیلاحلی گوجلر ===
# [[ایچ ساواش]]
# '''[[سیلاحلی گوجلر]]'''
# '''[[بارئش]]'''
# '''[[ساواش]]'''
=== سوسیال فیکیر آیریلیقلاری ===
# [[اوشاق سالما]]
# '''[[اؤلوم حؤکمو]]'''
# '''[[اینسان حاقلاری]]'''
# [[عیرقچیلیک|عیرقچیلیق]]
# '''[[زورنان ایشچکمق]]'''
# '''[[ایستیثمار]]'''
# '''[[امک ایستیثماری]]'''
==دیل و ادبیات==
# '''[[دیل]]'''
# دیللر:
## [[عرب دیلی]]
## [[بنقال دیلی]]
## [[چین دیلی]]
## [[اینگیلیس دیلی]]
## [[اسپرانتو]]
## [[فرانسه دیلی]]
## [[آلمان دیلی]]
## [[یونان دیلی]]
## [[عبرانیجه|عبرانی دیلی]]
## [[هیندی]]
## [[ژاپون دیلی]]
## [[لاتین دیلی]]
## [[فارس دیلی]]
## [[روس دیلی]]
## [[سانسکریت]]
## [[ایسپانیا دیلی]]
## [[تامیل دیلی]]
## [[تورک دیلی]]
# [[دیلچیلیک]]
# [[قرامر]]
# '''[[سؤز]]'''
## [[آد]]
## [[فعل]]
# '''[[الیفبا]]'''
## [[عرب الیفباسی]]
## [[چین یازیسی]]
## [[کیریل الیفباسی]]
## [[یونان الیفباسی]]
## [[هانگۆل]]
## [[لاتین الیفباسی]]
## '''[[حرف]]'''
# [[ساوادلیلیق]]
# '''[[یازی]]'''
# '''[[ادبیات]]'''
## [[نثر]]
## [[بدیعی ادبیات]]
### [[مین بیر گئجه]]
## [[رومان]]
### [[Dream of the Red Chamber]]
### [[Genjinin hekayəsi (roman)|Gendzi haqqında povest]]
## '''[[شعر]]'''
### [[گیل قمیش داستانی]]
### [[ایلیاد]]
### [[ماهاباراتا]]
### [[شاهنامه]]
== علم==
# [[علم]]
# [[طبیعت]]
=== آسترونومی ===
# '''[[آسترونومی]]'''
# [[گزگنچه]]
# '''[[بؤیوک پارتلاییش]]'''
# [[قارا دلیک]]
# [[قویروقلو اولدوز]]
# '''[[قالاکسی]]'''
## [[سامان یولو]]
# [[ایشیق ایلی]]
# '''[[آی]]'''
# '''[[سیاره|گزگن]]'''
## '''[[یئر]]'''
## [[موشتری]]
## [[مریخ]]
## [[عطارد]]
## [[نپتون]]
## [[زوحل]]
## [[اورانوس]]
## [[زهره]]
# [[گونش سيستمی]]
# '''[[اولدوز]]'''
## '''[[گونش]]'''
# [[Universe]]
=== Biologiya ===
# '''[[جانلی بیلیم]]'''
# Bioloji materiallar
## '''[[DNA]]'''
## [[آنزیم]]
## [[پروتئین]]
# [[بوتانیک]]
# '''[[اؤلوم]]'''
## [[اینتیحار]]
# [[ائکولوژی]]
## [[نسلی کسیلمکده اولان تورلر]]
## [[سوی توکنمه‌سی]]
# [[اهلی‌لشدیرمک]]
# '''[[یاشاییش]]'''
# [[جاندارلارین بیلیمسل طبقه‌بندیسی]]
## [[تور (بیولوژی)]]
==== بیولوژیک سورجلر ====
# '''[[متابولیسم]]'''
## [[هضم سیستمی]]
## '''[[فوتوسینتز]]'''
## [[سولونوم سیستمی]]
# '''[[ائوریم]]'''
# '''[[تؤره‌مه (تکثیر)]]'''
## [[حامیله‌لیک]]
## [[جینس]]
==== آناتومی ====
# '''[[آناتومی]]'''
# '''[[سلول]]'''
# [[قان دولانما سیستمی]]
## [[قان]]
## [[اورک]]
# [[ائندورکرین سیستمی]]
# [[هضم سیستمی|هضم یولو]]
## [[یوغون باغیرساق|اینسانین یوغون باغیرساغی]]
## [[نازیک باغیرساق|اینسانین نازیک باغیرساغی]]
## [[باغیر]]
# [[اؤرتوک سیستمی]]
## [[دؤش]]
## [[دری]]
# [[قاس]]
# [[عصب سیستمی]]
## [[بئیین]]
## [[دویغو]]
### [[قولاق]]
### [[بورون]]
### [[گوز|گؤز]]
# [[تؤره‌مه سیستمی]]
# [[اینسانین تنفوس سیستمی]]
## [[آغجییر]]
# [[اسکلت]]
==== ساغلیق و طیب ====
# '''[[طیب]]'''
# [[ضررلی وردیشلر]]
# [[آلزایمر مریضلیگی]]
# '''[[سرطان]]'''
# [[وبا]]
# [[یؤن|آنفولانزا]]
# [[دیش دوکتورلوگو]]
# [[علیل‌لیک]]
## [[کورلوق]]
## [[ائشیتمزلیک]]
## [[اسکیزوفرنی]]
# '''[[مریضلیک]]'''
# [[درمان]]
# [[اتانول]]
# [[نیکوتین]]
## [[توتون]]
# '''[[ساغلام‌لیق]]'''
# [[باش آغری‌سی]]
# [[اوره‌ک توتماسی]]
# '''[[مالاریا]]'''
# [[یئمک قاتیشماسی]]
# [[سمیرمک]]
# [[پاندئمی]]
# [[آنتی‌بیوتیک]]
# [[پنی‌سیلین]]
# [[ذات‌الریه]]
# [[اوشاق فلجی]]
# [[یاخینلاشماقلا اوخان سایریلیقلار]]
## '''[[ایدز]]'''
# [[قره‌وول (qәrәvul)]]
# [[ورم]]
# [[دیابت]]
# '''[[ویروس]]'''
## [[آنفولانزا]]
## [[چیچک نوخوشلوغو]]
==== اورقانیزم ====
# '''[[جانلی‌لار]]'''
# '''[[حئیوان]]'''
## [[بوغوم‌آیاق‌لیلار]]
### '''[[حشراتلار]]'''
#### [[قاریشقا]]
#### [[آری]]
#### [[کپنک]]
### [[هؤرومچکیمی‌لر]]
## [[خوْردالیلار]]
### '''[[سۇدا-قۇرودا یاشایانلار]]'''
#### [[قۇیروقسوزلار]]
### '''[[قوش]]'''
#### [[تویوق]]
#### [[قارتال]]
### '''[[بالیقلار]]'''
#### [[کوسه]]
### '''[[ممه‌لیلر]]'''
#### [[دوه]]
#### [[پیشیک]]
#### [[اینک]]
#### [[ایت]]
#### [[فیل]]
#### [[آت]]
#### [[قويون]]
#### [[آسلان]]
#### [[دونوزلار]]
#### [[پریماتلار]]
#### '''[[اینسان]]'''
#### [[سو ممه لیلری]]
### '''[[سوروننلر]]'''
#### [[دایناسور]]
#### [[ایلانلار]]
## [[آرکیا]]
## '''[[باکتری]]'''
## '''[[گؤبلکلر]]'''
## '''[[بیتکی]]'''
### [[چیچک]]
### [[آغاج]]
## [[تک سلوللار]]
=== شیمی ===
# '''[[شیمی]]'''
# [[بیوشیمی]]
# [[بیلشیک]]
## [[تورشو]]
## [[باز (شیمی)]]
## [[دوز]]
# '''[[کیمیاسال المنتلر]]'''
## '''[[کیمیاسال المنتلر تابلوسو]]'''
## [[آلومینیوم]]
## [[کربون]]
## [[پاخیٛر]]
## '''[[قیزیل]]'''
## [[هلیوم]]
## '''[[هیدروژن]]'''
## '''[[دمیر]]'''
## [[نئون]]
## [[نیتروژن]]
## '''[[اوکسیژن]]'''
## [[گوموش]]
## [[تنه‌که]]
## [[زنگ]]
# [[اورقانیک شیمی]]
## [[الکول]]
## [[کاربوهیدروژئن]]
## [[هورمون]]
## [[لیپید]]
# '''[[مولکول]]'''
=== ایقلیم و ژئولوژی ===
# [[اوچقون]]
# '''[[ایقلیم]]'''
## [[النینو]]
## [[قلوبال ایستیلشمه]]
# [[زلزله]]
# '''[[ژئولوژی]]'''
## '''[[معدن مادّه‌سی]]'''
### [[آلماس]]
## [[لوحه حرکتلری]]
## '''[[داغ قایالار]]'''
# [[طبیعی فاجیعه]]
## [[سونامی]]
# [[یانارداغ]]
# '''[[هاوا]]'''
## [[بولود]]
## [[داشقین]]
## [[یاغیش]]
## [[قار]]
## [[بی‌ام ـ ۳۰ اسمرچ]]
## [[تروپیکال سیکلون]]
## [[کولک]]
=== فیزیک ===
# '''[[فیزیک]]'''
# [[ایومه]]
# '''[[آتوم]]'''
# '''[[انرژی]]'''
## [[انرژی‌نین ساخلانماسی قانونو]]
# [[الکترومغناطیس دالغا]]
## [[قیزیل آلتی ایشیقی]]
## [[بنؤشه‌یی اوستو ایشیغی]]
## [[ایشیق]]
### '''[[رنگ]]'''
# [[کلاسیک مکانیک]]
# '''[[گوج]]'''
## [[کلاسیک الکترومغناطیس]]
### [[مغناطیس مئیدانی]]
## [[جاذیبه]]
# [[اوزونلوق]]
# [[دمیرقاپان]]
# '''[[Mass (disambiguation)]]'''
# '''[[فیلیز]]'''
## [[پولاد]]
# [[Nuclear fission]]
# '''[[ماده حالتلری]]'''
## [[قاز]]
## [[مایع]]
## [[پلاسما]]
## [[برک جیسم]]
# [[کوانتوم مکانیک]]
# [[رادیواکتیو بوزونما]]
# [[اؤزل نیسبیت]]
# [[نیسبیت نظریه‌سی]]
# [[یاری‌ایلتکن]]
# '''[[سس]]'''
# '''[[یئیینلیک]]'''
## [[ایشیق یئیینلیگی]]
# '''[[زامان]]'''
# [[ترمودینامیک]]
=== اؤلچولر ===
# '''[[اؤلچمک]]'''
# [[ژول]]
# [[کلوین]]
# [[کیلوگیرم]]
# [[لیتر]]
# [[متیر]]
# [[نیوتون (اؤلچو)]]
# [[میلتلر آراسی بیریملر سیستمی]]
# [[ثانیه]]
# [[وولت|ووْلت]]
# [[وات]]
=== زامان===
# '''[[تقویم]]'''
## [[میلادی تقویم]]
# [[عصر]]
# '''[[گون]]'''
# '''[[آی]]'''
# [[ساعات قورشاغی]]
# [[هفته]]
# '''[[ایل]]'''
=== ارزاق===
# [[یئمک]]
# [[چؤرک]]
# [[دنلی بیتکیلر]]
## [[آرپا]]
## [[قارغیدالی_(بیتکی)|قارغیدالی]]
## [[یولاف]]
## [[دویو]]
## [[چوْودار]]
## [[سۇدان اوْتو]]
## [[بوغدا]]
# [[پنیر]]
# [[شوکولات]]
# [[بال]]
# [[میوه]]
## [[آلما]]
## [[موْز|موز]]
## [[اوزوم]]
## [[سویا]]
## [[لیمون|لیمو]]
## [[گیرده‌کان آغاجی]]
# [[ات]]
# [[شکر]]
# [[تره‌وز|تره‌وزلر]]
## [[یئرآلما]]
==== ایچکیلر ====
# [[پیوه]]
# [[چاخیر|شاراب]]
# [[قهوه]]
# '''[[سود]]'''
# [[چای]]
# '''[[سو]]'''
# [[شیره]]
=== ریاضیات ===
# '''[[ریاضیات]]'''
# [[جبر]]
## [[قروپ نظریه‌سی]]
# [[حساب]]
# [[Axiom]]
# [[ریاضی آنالیز]]
# [[هندسه]]
## [[دایره]]
### [[پی سایی سی|پی]]
## [[مساحت]]
## [[اوچ_گن|اۆچ‌گن]]
# [[ریاضی ثوبوت]]
# [[عدد]]
## [[کومپلکس عددلر]]
## [[تام عدد]]
## [[طبیعی عدد]]
## [[ساده عدد]]
## [[Rational number]]
# [[سونسوزلوق]]
# [[چوخلوقلار نظریه‌سی]]
# [[ایستاتیک]]
# [[Trigonometry]]
== تکنولوژی ==
# '''[[تکنولوژی]]'''
# [[بیوتکنولوژی]]
# [[گئییم]]
## [[پامبیق]]
# [[موهندیسلیک]]
## [[ماشین]]
## [[روبوت]]
## [[Screw]]
## [[تکر]]
# '''[[اکینچیلیک]]'''
## [[سووارما]]
## [[کؤتان]]
# [[متالورژی]]
# [[نانوتکنولوژی]]
=== ایرتیباطات ===
# '''[[ایرتیباط]]'''
# [[کیتاب]]
# '''[[بیلیک]]'''
## [[بیلیکلیک]]
# [[قزئته‌چیلیق]]
## [[قزئته]]
## [[Mass media]]
# [[کیتاب چاپی]]
# [[تلفون]]
=== الکترونیک ===
# [[الکترونیک]]
## [[الکتریک جریانی]]
## [[فرکانس]]
# اِلِمانلار
## [[کوندانساتور]]
## [[اندیکاتور]]
## [[ترانزیستور]]
## [[دیود]]
## [[دیرنچ]]
## [[ترانسفورماتور]]
==== کامپیوتر٬ اینترنت ====
# '''[[بیلگی‌سایار|کامپیوتر]]'''
## [[ثابیت دیسک|ثابیت‌دیسک]]
## [[ایشلمچی(بیلگی‌سایار)]]
## [[Random-access memory]]
# [[Artificial intelligence]]
# [[İnformasiya texnologiyaları]]
## [[القوریتم]]
# [[اینترنت]]
## [[Email]]
## [[دونیا میقیاسیندا وب]]
# [[ایشلتیم سیستمی|ایشلدیم سیستمی]]
# [[یازیلیملاما دیلی]]
# [[یازیلیم]]
=== انرژی ===
# [[برپا اولونان انرژی]]
# [[الکتیریک]]
## [[اتوم انرژی‌سی]]
# [[یاناجاق]]
# [[داخیلی یانما موحریکی]]
# [[بوخار ماشینی]]
# [[اود]]
=== ماده‌لر ===
# [[شوشه]]
# [[کاغیذ]]
# [[پلاستیک]]
# [[آغاج(ماده)]]
=== نقلیات ===
# [[نقلیات]]
# [[اوچاق]]
# [[اوتوموبیل]]
# [[بیسیکلت]]
# [[قاییق]]
# [[گمی]]
# [[قاطار]]
=== سیلاح===
# [[سیلاح]]
## [[قیلینج]]
## [[اودلو سیلاح]]
### [[Machine gun]]
## [[چکیردک بومبو]]
# [[تانک]]
# [[پارتلاییجی ماده‌لر]]
## [[باریت]]
== اینجه‌صنعت٬ ایلنجه ==
# '''[[مدنیت]]'''
# '''[[اینجه‌صنعت]]'''
## [[کومیک]]
## [[رسام‌لیق]]
## [[عکاسلیق]]
## [[هئیکل‌تاراشلیق]]
### [[Pottery]]
# '''[[رقص]]'''
# [[دب]]
# '''[[تئاتر]]'''
# [[Kalliqrafiya]]
=== معمارلیق===
# '''[[معمارلیق]]'''
# [[تاغ]]
# [[کؤرپو]]
# [[کانال]]
# [[Levee]]
# [[گونبز]]
# '''[[ائو]]'''
# تیکیلیلر
## [[آسوان سدی]]
## [[بورج خلیفه دوبئی]]
## [[کولیزه]]
## [[بؤیوک چین دیواری]]
## [[ایفل بورجو]]
## [[ایمپایر ایستیت بورجو]]
## [[آیاصوفیا]]
## [[پارفنون]]
## [[گیزه اهراملاری]]
## [[موقدس پیتر کیلسه‌سی]]
## [[آزادلیق هئیکلی]]
## [[تاج محل]]
# [[اهراملار]]
# [[بورج]]
=== سینما٬ رادیو٬ تلویزیون ===
# '''[[سینما]]'''
## [[جیزگی]]
### [[انیمیشن]]
# '''[[رادیو]]'''
# '''[[تلویزیون]]'''
=== موسیقی ===
# '''[[موسیقی]]'''
# [[ماهنی]]
# ژانرلار
## [[بلوز]]
## [[کلاسیک موسیقی]]
###[[اوپرا]]
###[[سمفونی]]
## [[الکتورانیک موسیقی]]
## [[فیلامنکو]]
## [[هیپ-هوپ]]
## [[جاز]]
## [[رقی]]
## [[راک|راک-موسیقی]]
## [[سامبا]]
# آلتلر
## [[بارابان]]
## [[فلوت]]
## [[گیتار]]
## [[پیانو]]
## [[تروبا (موسیقی آلتی)]]
## [[ویولون]]
## [[سیلوفون]]
## [[کالیمبا]]
## [[کاستانیئت]]
## [[توبا]]
=== ایلنجه ===
# '''[[اویون]]'''
## [[اؤدول]]
## [[شطرنج]]
## [[قو]]
# [[قومار]]
# [[تک-تکه دؤیوش]]
## [[کاراته]]
## [[جودو]]
# [[اولمپیک اویونلاری]]
# '''[[ایدمان]]'''
## [[یونگول ایدمانلار]]
## [[اوتوموبیل یاریشی]]
## [[بئیسبال]]
## [[بسکیتبال]]
## [[کریکت]]
## [[فوتبال]]
## [[قولف]]
## [[راگبی فوتبال ]]
## [[تنیس]]
# '''[[اویونجاق]]'''
== تاریخ٬ جوغرافیا ==
=== تاریخ ===
# '''[[تاریخ]]'''
==== قدیم و آنتیک‌تاریخ ====
# [[ایبتیدائی جامیعه قورولوشو]]
# [[داش دؤورانی]]
# [[تونج دؤنمی]]
# [[دمیر دؤنمی]]
# [[بین النهرین]]
# [[اسکی میصر]]
# [[قدیم یونان]]
# [[روم ایمپیراتورلوغو]]
# [[هان سولا‌له‌سی]]
# [[قوپتا ایمپیراتورلوغو]]
==== اورتا عصرلر ====
# [[عباسی خلافتی]]
# [[آیدینلانما چاغی]]
# [[آزتکلر]]
# [[بیزانس ایمپیراتورلوغو]]
# [[صلیب یۆروشلری]]
# [[روم ایمپیراتورلوغو]]
# [[یوز ایل ساواشی]]
# [[اورتا عصرلر]]
# [[موغول ایمپیراتورلوغو]]
# [[مین سولا‌له‌سی]]
# [[عوثمانلی ایمپیراتورلوغو]]
# [[پروتستان ایصلاحاتی]]
# [[اوتوز ایللیک ساواش]]
# [[رونسانس]]
# [[تان سولا‌له‌سی]]
# [[وایکینقلر]]
==== یئنی دؤنم٬ ان یئنی تاریخ ====
# [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری وطنداش ساواشی]]
# [[آپارتاید]]
# '''[[بریتانیا ایمپیراتورلوغو]]'''
# '''[[سویوق ساواش]]'''
# [[کولتورل اینقیلاب]]
# '''[[بؤیوک فرانسه اینقیلابی]]'''
# [[بؤیوک بؤحران]]
# [[هولوکاست]]
# '''[[صنایع اینقیلابی]]'''
# [[نازی آلمان]]
# [[مئی‌جی دؤورو]]
# [[اوکتوبر اینقیلابی]]
# [[تزین سولا‌له‌سی]]
# [[ورسای باریش مۆقاویله‌سی]]
# [[ویتنام ساواشی]]
# '''[[بیرینجی دونیا ساواشی]]'''
# '''[[ایکینجی دونیا ساواشی]]'''
=== جوغرافیا ===
# '''[[جوغرافیا]]'''
# [[باشکند]]
# '''[[شهر]]'''
# '''[[بؤلگه]]'''
# [[صحرا]]
# [[قوزئی قوطبو]]
# '''[[اوقیانوس]]'''
# [[یاغیش مئشه‌سی]]
# [[چای]]
# '''[[دنیز]]'''
# [[گونئی قوطبو]]
==== بؤلگه‌لر٬ قارّه‌لر ====
# '''[[آفریقا]]'''
# '''[[جنوبی قوطب]]'''
# '''[[آسیا]]'''
# '''[[اوروپا]]'''
# '''[[اورتا شرق]]'''
# '''[[قوزئی آمریکا]]'''
# '''[[اوقیانوسیه]]'''
# '''[[گونئی آمریکا]]'''
==== اؤلکه‌لر ====
: ''اؤلکه‌لر لیستینده بۆتون اؤلکه‌لر٬ اوْ جۆمله‌دن آشاغیداکیلار:
# [[افغانیستان]]
# [[الجزاییر]]
# [[آرژانتین]]
# [[اوتریش]]
# [[اوستورالیا]]
# [[بنقلادش]]
# '''[[برزیل]]'''
# '''[[بؤیوک بریتانیا]]'''
# [[کانادا]]
# '''[[چین|چین خالق جومهوریتی]]'''
# [[کنقو دموکراتیک جومهوریتی]]
# [[کوبا]]
# [[میصر]]
# [[اتیوپی]]
# '''[[فرانسه]]'''
# '''[[آلمان]]'''
# [[یونان]]
# '''[[هیندوستان]]'''
# [[اندونزی]]
# '''[[ایران]]'''
# [[عیراق]]
# [[ایسرائیل]]
# '''[[ایتالیا]]'''
# '''[[ژاپون]]'''
# [[مکزیک]]
# [[نوروژ]]
# [[نیوزیلند]]
# [[نیجریه]]
# [[پاکیستان]]
# [[لهیستان]]
# '''[[پورتوقال]]'''
# '''[[روسیه]]'''
# [[سعودی عربیستان]]
# [[گونئی آفریقا|گونئی آفریقا جومهوریتی]]
# [[گونئی کوره]]
# '''[[ایسکاتلند]]'''
# '''[[ایسپانیا]]'''
# [[سودان]]
# [[سوئد]]
# [[تانزانیا]]
# [[تایلند]]
# [[تۆرکیه]]
# [[اوکراین]]
# [[ایمارات|بیرلشمیش عرب امیرلیکلری]]
# '''[[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری]]'''
# [[واتیکان]]
# [[ویتنام]]
# [[ونزوئلا]]
==== شهرلر ====
# [[آمستردام]]
# [[آتن]]
# [[بغداد]]
# [[بانکوک]]
# '''[[پکن]]'''
# '''[[برلین]]'''
# [[بوقوتا]]
# [[بروکسل]]
# [[بوئنوس آیرس]]
# [[قاهیره]]
# [[کئیپ‌تاون]]
# [[دمشق]]
# [[دهلی]]
# [[داکا]]
# [[هونگ کونگ|هونق کونق]]
# [[ایستانبول]]
# [[جاکارتا]]
# '''[[قلازقو]]'''
# '''[[قودس]]'''
# [[کراچی]]
# [[کینشاسا]]
# [[کلکته]]
# [[لاقوس]]
# [[لوس‌آنجلس]]
# '''[[لندن]]'''
# [[مادرید]]
# [[مکه]]
# [[مکزیکو سیتی]]
# [[موسکو]]
# [[بمبئی]]
# [[نایروبی]]
# '''[[نیویورک]]'''
# '''[[پاریس]]'''
# [[ریو دو ژانیرو]]
# '''[[روم]]'''
# '''[[سنت پترزبورق]]'''
# [[سانپائولو]]
# [[سئول]]
# [[شانقهای]]
# [[سنقاپور]]
# [[سیدنی]]
# [[تهران]]
# '''[[توکیو]]'''
# [[ویئن]]
# [[واشینقتون]]
==== سۇلار٬ آخینلار ====
# '''[[آمازون]]'''
# [[قوزئی بۇز اوْقیانوسو]]
# '''[[اطلس اوقیانوسو]]'''
# [[بالتیک دنیزی]]
# [[قارا دنیز]]
# [[کارائیب دنیزی]]
# [[خزر دنیزی]]
# [[کونقو چایی]]
# [[دانوب چایی]]
# [[گنگ]]
# [[بؤیوک مرجان دیواری]]
# [[بؤیوک گؤللر]]
# '''[[هیند اوقیانوسو]]'''
# [[سند چایی]]
# [[بایکال گؤلو]]
# [[تانقانیکا گؤلو]]
# [[ویکتوریا گؤلو]]
# [[آرالیق دنیزی]]
# [[میسیسیپی چایی]]
# [[نیجر چایی]]
# '''[[نیل چایی]]'''
# [[ساریٛ چایی]]
# [[قوزئی دنیزی]]
# '''[[بؤیوک اوقیانوس]]'''
# [[پاناما کانالی]]
# [[راین چایی]]
# [[سوئز کانالی]]
# [[گونئی اوقیانوسو]]
# [[ولقا چایی]]
# [[یانقتسه چایی]]
==== داغلار٬ چؤللر ====
# [[آلپ داغلاری]]
# [[آند داغلاری]]
# '''[[هیمالیا داغلاری]]'''
# [[کلیمانجارو]]
# [[اورست داغی]]
# [[قایالی داغلار]]
# '''[[صحرا چؤلو]]'''
[[بؤلمه:ویکی‌پدیا]]
tqpjvo0hhijbs8dj7c6otyc798dnned
شابلون:سالماس بؤلگه‌سی
10
8258
1520686
1519738
2022-07-29T07:55:49Z
Abbas elçin
16508
wikitext
text/x-wiki
{{Navbox
| name = سالماس بؤلگه‌سی
| title = {{بایراقچه|ایران}} [[سالماس بؤلگه‌سی]]
| state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}}
| listclass = hlist
| group1 = [[باشکند]]
| list1 =
* [[سلماس]]
| group2 = [[بؤلوم (اؤلکه بؤلمه‌لری)|بؤلوم]]
| list2 =
{{Navbox|subgroup
| group1 = [[سالماس بؤلگه‌سی‌نین مرکزی بؤلومو| مرکزی]]
| list1 =
{{Navbox|subgroup
| group1 = شهرلر
| list1 =
* [[سلماس]]
*[[تازه‌شهر]]
| group2 = [[ایرانین قصبه‌لری]]<br>
| list2 =
{{Navbox|subgroup
| groupwidth = 9em
| group1 = [[کنارپوروژ قصبه‌سی|کنارپوروژ]]
| list1 =
*[[ایستی سو]]
*[[آخیان (سالماس)|آخیان]]
*[[آغ زیارت (سالماس)|آغ زیارت]]
*[[کانی‌سفید (سالماس)|کانی‌سفید]]
*[[خان‌تختی]]
*[[میناس (سالماس)|میناس ]]
*[[موغول (سالماس)|موغول]]
*[[قاباق‌تپه (سالماس)|قاباق‌تپه]]
*[[شورگؤل (سالماس)|شورگؤل]]
*[[تمر (سالماس)|تمر]]
*[[تئزخاراب (سالماس)|تئزخاراب]]
*[[زیندشت]]
| group2 = [[کوره‌سوننو قصبه‌سی|کۆره‌سۆننۆ]]
| list2 =
*[[عیان (سالماس )|عیان]]
*[[چارسوتون (سالماس )|چارسوتون]]
*[[چیچک (سالماس )|چیچک]]
*[[دئرعلی (سالماس )|دئرعلی]]
*[[گولن (کوره‌سوننو )|گولن]]
*[[گوبه (سالماس)|گۆبه]]
*[[هؤدر (سالماس)|هؤدر]]
*[[قره‌تپه دمیریول دوراغی]]
*[[لشگیران (سالماس)|لشگیران]]
*[[مافی‌کندی (سالماس )|مافی‌کندی]]
*[[په‌یه‌جیک (کوره‌سوننو )|په‌یه‌جیک]]
*[[ایرک‌آوا (سالماس)|ایرک‌آوا]]
*[[سره‌مریک (سالماس)|سره‌مریک]]
*[[شکریازی (سالماس)|شکریازی]]
*[[شئیدان (سالماس)|شئیدان]]
*[[شیره‌کی (سالماس)|شیره‌کی]]
*[[شوریک (سالماس)|شوریک]]
*[[سیلاب(سالماس)|سیلاو]]
*[[اوربان (سالماس)|اوربان]]
*[[وردان]]
*[[یئنگیجه (سالماس)|یئنگیجه]]
| group3 = [[لکیستان قصبه‌سی|لکیستان]]
| list3 =
*[[آختاخانا (سالماس)|آختاخانا]]
*[[باخشی‌کندی (سالماس )|باخشی‌کندی]]
*[[برگۆشاد (سالماس )|برگۆشاد]]
*[[یوخاری چوبانلی (سالماس )|یوخاری چوبانلی]]
*[[آشاغی چوبانلی (سالماس )|آشاغی چوبانلی]]
*[[حبشی (سالماس )|حبشی]]
*[[حمزه کندی (سالماس )|حمزه کندی]]
*[[کنگرلی (سالماس )| کنگرلی]]
*[[خانادام (سالماس)|خانادام]]
*[[قره قیشلاق (سالماس )| قره قیشلاق]]
*[[قیزیلجا (سالماس )| قیزیلجا]]
*[[صدقیان (سالماس )| صدقیان]]
*[[سلطان‌احمد (سالماس )| سلطان‌احمد]]
*[[یالقیز‌آغاج (سالماس )|یالقیز‌آغاج]]
*[[یووشانلی (سالماس )| یووشانلی]]
| group4 = [[زولا چای|زولاچای]]
| list4 =
*[[عبدل‌آباد (سالماس)|عبدل آباد]]
*[[آغا اسماعیل]]
*[[باغچه‌جیک]]
*[[درزه کونان]]
*[[دیریش]]
*[[گولوزان(زولا چای)|گۆلۆزان]]
*[[گولن (زولا چای)|گولن ]]
*[[هفتوان(سالماس)|هفتوان]]
*[[کلشان]]
*[[خانقاه (سالماس)|خانقاه]]
*[[خوسراوا (سالماس)|خوسراوا]]
*[[کؤچه‌میش]]
*[[ملحم(سالماس)|ملحم]]
*[[حاصار (سالماس)|حاصار]]
*[[موغانجیق (سالماس)|موغانجیق]]
*[[اوله (سالماس)|اۆله]]
*[[پته‌ویر (سالماس)|پته‌ویر ]]
*[[په‌یه‌جیک (سالماس)|په‌یه‌جیک]]
*[[قالاسر (سالماس)|قالاسر]]
*[[سارنا (سالماس)|سارنا]]
*[[ساورا]]
*[[زئوه‌‌جيک (سالماس)|زئوه‌‌جيک]]
}}
}}
| group2 = [[سالماس بؤلگه‌سی‌نین کوهسار بؤلومو|کوهسار]]
| list2 =
{{Navbox|subgroup
| group1 = Cities
| list1 =
* ''none''
| group2 = [[ایرانین قصبه‌لری]]<br>
| list2 =
{{Navbox|subgroup
| groupwidth = 9em
| group1 = [[چهریق قصبه‌سی|چهریق]]
| list1 =
*[[آجواج (سالماس)|آجواج]]
*[[آسلانیک (سالماس)|آسلانیک]]
*[[باهارآوا (سالماس)|باهارآوا]]
*[[بهیک (سالماس)|بهیک]]
*[[بالقازان (سالماس)|بالقازان]]
*[[بره‌زی (سالماس)|بره‌زی]]
*[[یوخاری چهریق (سالماس)|یوخاری چهریق]]
*[[آشاغی چهریق (سالماس)|آشاغی چهریق]]
*[[داراب (سالماس)|داراب]]
*[[درماندک (سالماس)|درماندک]]
*[[الیاسی (سالماس)|الیاسی]]
*[[گله‌شین (سالماس)|گله‌شین]]
*[[گردیان (سالماس)|گردیان]]
*[[گرماویچ (سالماس)|گرماویچ]]
*[[حق‌وئران (سالماس)|حق‌وئران]]
*[[حسبشه (سالماس)|حسبشه ]]
*[[همت‌آباد (سالماس)|همت‌آباد]]
*[[جمال‌آباد (سالماس) |جمال‌آباد]]
*[[جنگه‌سر (سالماس)|جنگه‌سر]]
*[[کهریز (سالماس) |کهریز]]
*[[Kalran]]
*[[Katban]]
*[[Lakabad-e Olya]]
*[[Lilus]]
*[[Lulakabad-e Olya]]
*[[Lulakabad-e Sofla]]
*[[Mateh Kharpeh]]
*[[Mazraeh-ye Shenatal-e Sofla]]
*[[Mirabad, Salmas|Mirabad]]
*[[Qasrik, Salmas|Qasrik]]
*[[Qazrabad]]
*[[Shenatal-e Olya]]
*[[Shirani, Salmas|Shirani]]
*[[Siavan, Salmas|Siavan]]
*[[Susanabad, Salmas|Susanabad]]
*[[Tamrabad]]
*[[Varik, Iran|Varik]]
*[[یونجالیق (سالماس)|یونجالیق]]
*[[Zangu, West Azerbaijan|Zangu]]
*[[Zarrin Darreh]]
*[[Zula, Iran|Zula]]
| group2 = [[شیناتال قصبه‌سی|شیناتال]]
| list2 =
*[[آغ‌برزه (سالماس)|آغ‌برزه]]
*[[علی بولاغی (سالماس)|علی بولاغی]]
*[[Ashnak, Iran|Ashnak]]
*[[بوروشقالان (سالماس)|بۆرۆشقالان]]
*[[Dergah, West Azerbaijan|Dergah]]
*[[Derik, West Azerbaijan|Derik]]
*[[Deshvan]]
*[[Gabrabad]]
*[[Goleh Dam]]
*[[Guzik, Shenetal|Guzik]]
*[[Hajji Jafan]]
*[[Haplaran]]
*[[Jandar, Iran|Jandar]]
*[[Kapik]]
*[[Keshkavij]]
*[[Kesis]]
*[[خورخورا (سالماس)|خورخورا]]
*[[Kum, West Azerbaijan|Kum]]
*[[Kuzehrash]]
*[[Nazarabad, West Azerbaijan|Nazarabad]]
*[[Pirmand]]
*[[Qasrik-e Sofla]]
*[[قیزیل کند (سالماس)|قیزیل کند]]
*[[Senji, Salmas|Senji]]
*[[Shamrin]]
*[[Shiveh, West Azerbaijan|Shiveh]]
*[[Sufiabad-e Sofla]]
| group3 = [[شیپیران قصبه‌سی|شیپیران]]
| list3 =
*[[Balakan, West Azerbaijan|Balakan]]
*[[Delazi]]
*[[Dustan]]
*[[Guzik, Shepiran|Guzik]]
*[[Harakian, West Azerbaijan|Harakian]]
*[[Heshterak]]
*[[Kalik, West Azerbaijan|Kalik]]
*[[Karikan]]
*[[Kelah Rash-e Bala]]
*[[Kelah Rash-e Pain]]
*[[Khenavin]]
*[[Ostunrash]]
*[[Ostureh]]
*[[Qasrik-e Olya]]
*[[Shirvani, West Azerbaijan|شیروانی]]
*[[Siveh Dar]]
*[[Urtanis]]
}}
}}
}}
}}<noinclude>
[[Category:Iran county templates]]
</noinclude>
l8tt472a9dm1xzvpn6ktw490l1e5wr7
باهاله رضا
0
22201
1520695
1210998
2022-07-29T10:43:15Z
Ahmad12sed325t
37939
wikitext
text/x-wiki
{{شخص بیلگی قوتوسو
|آد=باهاله رضا
|شکیل=رضا
|شکیل آدی=اشعار رضا بهاری.jpg
|شکلین اولچوسو =200
|آیری آدلار =گویچگ رضا
|قیسا بیلگی =[[شاعیر]] . [[عاریف]]
|میللیت=[[ایران]]
|تحصیل =
|دوْغوم تاریخ =1820 -- 1790
|توربه‌سی =بهار.
|دوْغوم یئر =[[بهار|باهار]]
|اؤلوم تاریخ =ایتمیش
|اؤلوم یئر =[[بهار|باهار]]
| وئب‌سایت =
}}
'''باهالّی رضا ''' ( گویچگ رضا ) بیر عارف و [[آشیق]]لردنده که ایکی‌یوز ایل موندن قاباق دِرّیده و چوْخ اوز روزگارنده مرارت‌لر چکمشدی. رضانین نصیحت‌لری و سوزلری بیش‌بند قالیبنده سینه به سینه آشیق‌لر سینه‌سیندن تا بوگونجگ محفوظ قالوبد
[[ادریس کاروانچی]].[[ادریس کاروانچی]]
== رضانین احوالی ==
رضا بیر متواضع کیش‌میش و مال دۆنیادان آخر عؤمرینده بیرزاد یوخی‌میش. او مجال باهارلی لرنین فقط ایکی یا اوچ نوع شغلی اولوردی، اوّله زراعت باغ و بوستان نومیش و بیر عده‌سی‌دَه کاروانچی و همیشه سفر دیمیشلر. رضا بیر مورد سرّنن باهارین باغلارینی و اوز زمان حاتینی دیری، آما چتین بۇ سوزدن باش آچولا:
{{شعر}}
{{م|'''مین اوچ یوز آتمیش آلتی هشتاد سکّیز'''}}
{{م|'''بـاهـار بـاغـلاریـنـا بـیـر طـوفـان گـلـدی'''}}
{{شعر سوْنو}}
اشاره بیر بیوگ طوفانه اولور که چوْخ ویران ایدوب. جوان‌لوقدا بیر گؤزله [[قصرشیرین]] بؤلکه‌سندن عاشیق اولور آما چون بیوگ دشمن‌لری واریدی معشوقینن زندگانوق ادامه ویره بلمز. بولار هامی شعرلرندن معلوم اولور. مومکن اولور که اوشاقی‌دَ اولمویا چون اوز عاقبت‌ینه و اوشاقی اولماقنه اشاره ائیلوره:
{{شعر}}
{{م|'''اوغلوم یـوخـدی گـلـه قـبـریم داشینـا'''}}
{{م|'''رضـــا دیــیــر ایــتــدی مــزارم حـیـیـف'''}}
{{شعر سوْنو}}
=== رضانین حیاتی ===
آشیق رضا ایکینجی یوز ایل برابر ۱۳۸۰ ایل شمسی مطابق 1800 میلاددان حیات دیمیش. یاشاماقی‌ده معلوم دگل. رضا اوز زماننده تؤرکجه محالارده چوق شهرتی واریدی ایلکه بعضی آشیق‌لر شفیهٔ رضا سؤزلری اولمشدیلر آذربایجان و [[گنجه]] اؤلکه سیندن عضم دیدار رضا ایللر. اووقته که [[بهار|باهار]] قریه‌سینه یتشلر رضانین اوزه‌نه توش گلوب و دییلر باهاله رضانی تانیرسن؟ رضا دییر: '''تانمنم'''. دوباره سئوروشلر باهالی رضانین نه گوررسن؟ رضا دییر: '''گؤرمنم'''. دوباره سئوروشلر باهالی رضا منزلینی بیلرسن؟ رضا دییر: '''بیل‌منم'''.
بو نوعلن رضا اوزینی قشنگ تاندیلر، آما قوناقلار بوسؤزلری که دو پهلو جوابده بیلمزلر، تا اینکه رضا اوزینی معرفی ایلر. رضا [[کریم خان زند]] دربار رنده که [[آغامحمدخان قاجار]] دان ایرله شاهنشاهی‌یده، یولو واریدی و او دربارده و کریم‌خان‌زند یانندا چوْخ حرمتی واریده. ولی اوندا سؤرا اواخر عؤمری و قاجار زماننده چوْخ مرارت‌لر چکدی و احترام‌دان دوشدی. بۇ احوالات دیوان اشعار رندن بیان اولور.
== نظم بؤلمو ==
=== نادان بازاری ===
بش‌بند
{{-}}
'''دَلـی گـونـوم دورت طرفدن آه ایلر''' ـــــ
'''هر یـانـا دولانسام غمه چاره یوخ''' ـــــ
'''شـاه‌لـره گـدا ایـدر گـدالـری شـاه''' ـــــ
'''فـلـک گـردشنـون اعـتـبـاری یــوخ'''
{{-}}
'''بـد اصیلون ایـشه‌واری دوز اولدی''' ـــــ
'''اصیل‌لی‌نـون گل پرگاری پوزولدی''' ـــــ
'''هر ایـگیـد کـه قطارینـدان اوزولدی''' ـــــ
'''غیر از خـدا سیندن امیدواری یـوخ'''
{{-}}
'''اگر گی‌سان یـوز ایل آق و قرمزی''' ـــــ
'''چـولقالار آخردی بـش آشون بـزی''' ـــــ
'''رضا باهارلی‌نین گوهر دیر سوزی''' ـــــ
'''نـادان بـازاریـدی خـریـداری یـوخ'''
=== بی‌وفا دۆنیا ===
بش‌بند
{{-}}
'''بـو دنیـا بی‌وفـا چرخی کج رفتار ''' ـــــ
'''حـتـّیٰ سلـیـمـانـه قـالـمـدی دنـیـا ''' ـــــ
'''شاهنشاه تـخـتـیـنـه ایـلر تـار و مـار ''' ـــــ
'''هیـچ پـیـر و جـوان قـالـمـدی دنـیــا '''
{{-}}
'''شـاه‌لــرون دولـتـی روزگـاری‌ده ''' ـــــ
'''تـخـتـیـنـده نـمـایـنـده بـر قـراری‌ده ''' ـــــ
'''تــابـع‌نــده اوچ‌یــوز اوغـلـی واریده ''' ـــــ
'''ایـــران [[بـابـاخـان]] قــالــمــدی دنـیـا '''
{{-}}
'''نیله‌دون سُلطانی نیله‌دون خانی ''' ـــــ
'''انـبـیــالــر اولـیـــالــر بـس هــانـی ''' ـــــ
'''دفـن ایـلـده نـبـی خـیــرالـنـسانـی ''' ـــــ
'''عـلی شیـر یـزدانـه قـالـمـدی دنـیـا '''
{{-}}
'''بی‌وفـادور دنیـا یوخ‌دور وفـاسی ''' ـــــ
'''وئور ماسی باشوه تختون هواسی
''' ـــــ
'''باشوه وئور ماسین دولت صفاسی ''' ـــــ
'''....................... ....... قالمدی دنـیـا '''
{{-}}
''' بیر یرینـده قـالان اوجـا داغ‌لاردی''' ـــــ
'''سارالوب تـوکولان سبزه باغ‌لاردی ''' ـــــ
'''حسن جسین دیـوب ایـلـه آغ‌لاردی ''' ـــــ
'''رضا کیمی سخندانه قالمدی دنـیـا '''
=== یاغی‌دیر فلک ===
بش‌بند
{{-}}
'''ای آقــالار هـیـچ کس مـنـم دیـمـه سـیـن''' ـــــ
'''شــــاه‌لـَــرون تـخـتـیـنـی داغـیـدیــر فـلـک''' ـــــ
'''مَـــن فــقـــیـــره دادَ رس‌لـیـگ ایــتـمـــدی''' ـــــ
'''یــان دوشـوب بـیـزیـمـنـان یـاغی‌دیـر فلک'''
{{-}}
'''بـو یـوخـسـولـوق بـیـزه یــامــان آد اولدی''' ـــــ
'''دوست ایـشدوب دشمن‌لریم شاد اولدی''' ـــــ
'''قــوم قــارداش ائــل مـنـیـم‌نـان یــاد اولدی''' ـــــ
'''ایــنــده حــمــایــتـــون چــاغــی‌دِر فــلــک'''
{{-}}
'''مــنــزلـی‌مــیـز اولــــوب کُـــنـــج ویــــرانه''' ـــــ
'''طــعـنــه‌لــر بــاغـری‌مـی دونـدروب قـانـه''' ـــــ
'''بــارمــاق‌لار سمـت‌تـیـنــه اولــدوم نـشـانـه''' ـــــ
'''یــیــدوقـــوم هـــلاهـــل آغــی‌دیـــر فـلـک'''
{{-}}
'''گــــؤ زل الـــهــــام آلار حـُسـنــون ازلـــدن''' ـــــ
'''عـاشـیــق‌لار مــجـنــونــه دونـر گــؤ زلـدن''' ـــــ
'''ایــچــرلــر بــیــر بـه بــیــر جـــام اجــــل‌دن''' ـــــ
'''الـیـن‌ده مـَـی، هَــلَــه سـاقـی‌دیــر فـلـک'''
{{-}}
'''رضــــا دیـیــر نـــچـّــه دوران گـــچــرددوم''' ـــــ
'''هــر دوشـن کـاروانــه یورددن کــؤچــردوم''' ـــــ
'''عـاشـیـق‌لــره غــم بـاده‌سـین ایـچـرددوم''' ـــــ
'''جــامـیـم‌ده مـَـی هَــلـَـه بـاقـی‌دیــر فـلـک'''
== قایناقلار ==
{{قایناق}}
{{قایناق}}
* دیوان اشعار رضا بهاری
{{آذربایجان تورکجه‌سی‌نین ادبیاتی}}
{{کیمسه-قارالاما}}
[[بؤلمه:آشیقلار]]
[[بؤلمه:ادبیات]]
[[بؤلمه:تورک ادبیاتی]]
[[بؤلمه:تورک شاعیرلر]]
[[بؤلمه:ایران تورک شاعیرلری]]
1hn2covw0yg0xg70ay8lcw6jkg8557i
ریتشارد هالیبورتون
0
55938
1520672
630734
2022-07-28T21:47:01Z
Aatto Sirviö
37938
File
wikitext
text/x-wiki
[[فایل:Richard_Halliburton.jpg|بندانگشتی|Richard Halliburton]]
{{Infobox writer
| name = ریتشارد هالیبورتون
| embed =
| honorific_prefix =
| honorific_suffix =
| image =Richard Halliburton.jpg
| image_size =
| image_upright =
| alt =
| caption = Richard Halliburton, ca. 1933
| native_name =
| native_name_lang =
| pseudonym =
| birth_name =
| birth_date ={{birth date|1900|1|9}}
| birth_place = [[براونزویل، تنسی]], [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری]]
| death_date ={{death date and age|1939|3|24|1900|1|9}}
| death_place = Pacific Ocean
| resting_place =
| occupation = [[Travel writing|Travel [[یازیچی]], [[ژورنالیست]], [[Public speaking|[[اوستاد]]
| language =[[اینگیلیس دیلی]]
| nationality = [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری|آمریکا]]
| citizenship =
| education =
| alma_mater =
| period = 1925–1938
| genre =
| subject =
| movement =
| notableworks =
| spouse =
| partner =
| children =
| relatives =
| awards =
| signature = R Halliburton signature.jpeg
| signature_alt =
| years_active =
| module =
| website =
| portaldisp =
| influences =
}}
'''ریتشارد هالیبورتون''' ({{Lang-en|'''Richard Halliburton'''}}) [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری|آمریکا]]لی [[ژورنالیست]] و [[یازیچی]] - .۹ ژانویه ۱۹۰۰ تاریخیندا دۆنیایا گؤز آچیب. ۳۹ ایل عومر ائله‌ییب و ۲۴ مارس ۱۹۳۹ میلادی تاریخیندا وفات ائدیب. اوْ، اثرلرینی [[اینگیلیس دیلی]]نده یازیب.
== بیرده باخ ==
*[[ادبی تنقیدچی]]
*[[ادبیات تاریخی]]
*[[ادبیات آخیملاری]]
== قایناقلار ==
{{قایناق}}
اینگیلیسجه ویکی‌پدیاسی‌نین ایشلدنلری طرفیندن یارانمیش«[[:en:Richard Halliburton|Richard Halliburton]]»، مقاله‌سیندن گؤتورولوبدور. (۲۲ آقوست ۲۰۱۷ تاریخینده یوْخلانیلیبدیر).
== ائشیک باغلانتیلار ==
{{قارداش_پروژه‌لر_باغلانتی قوتوسو
| یازار =no
| ویکی‌سؤزلوک =no
| ویکی‌کیتاب =no
| ویکی‌سؤز =no
| ویکی‌قایناق =no
| ویکی‌آمبار =Richard Halliburton
| ویکی‌خبر =no
| ویکی‌گیل =no
| ویکی‌دولانما =no
| ویکی‌بیلیم‌یورد =no
}}
{{ادبیات نؤعلری}}
[[بؤلمه:آمریکا یازیچیلاری]]
n67ncdxrkghr078i1ki78o45tq3nezv
تورک خالقلاری
0
105448
1520678
1517230
2022-07-29T06:38:07Z
InternetArchiveBot
27960
Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.8.8
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox ethnic group
|image = [[File:Map Of TurkicLanguages.png|320px]]
|caption = تورک دیللری‌نین چوخونلوق و رسمی وضعیتی اولان اؤلکه‌لرده (تۆند ماوی)، {{جب}}تورک دیللری‌نین چوخونلوق و رسمی اولان خودموختار بؤلگه‌لرده (ماوی)، {{جب}}تورک دیللری‌نین چوخونلوق‌دا اولان بؤلگه‌لرده (آچیق ماوی)،{{جب}}تورک دیللری‌نین اؤنملی بیر آزینلیغا مالیک اولدوغو اؤلکه‌لرده (قیرمیزی نوقطه‌لر).
|population = یاخلاشیق ۱۸۰ _ ۲۲۰ میلیون<ref>Brigitte Moser, Michael Wilhelm Weithmann, Landeskunde Türkei: Geschichte, Gesellschaft und Kultur, Buske Publishing, 2008, p. 173</ref><ref>Deutsches Orient-Institut, Orient, Vol. 41, Alfred Röper Publushing, 2000, p. 611</ref>
|region1 = {{Flagcountry|Turkey}}
|pop1 = ۶۱٬۵۰۰٬۰۰۰<ref name="cia">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tu.html |title=Turkey |publisher=The World Factbook |accessdate=21 December 2014 |archivedate=2016-05-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160527062958/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tu.html }} "Population: 81,619,392 (July 2014 est.)" "Ethnic groups: Turkish 70–75%, Kurdish 18%, other minorities 7–12% (2008 est.)" 70% of 81.6m = 57.1m, 75% of 81.6m = 61.2m</ref>
|region2 = {{Flagcountry|Iran}}
|pop2 = ۳۵،۰۰۰،۰۰۰ — ۴۰،۰۰۰،۰۰۰<ref name="cia2">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uz.html |title=Uzbekistan |publisher=The World Factbook |accessdate=21 December 2014 |archivedate=2016-07-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160709035649/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uz.html }} "Population: 28,929,716 (July 2014 est.)" "Ethnic groups: Uzbek 80%, Russian 5.5%, Tajik 5%, Kazakh 3%, Karakalpak 2.5%, Tatar 1.5%, other 2.5% (1996 est.)" Assuming Uzbek, Kazakh, Karakalpak and Tartar are included as Turks, 80% + 3% + 2.5% + 1.5% = 87%. 87% of 28.9m = 25.2m</ref><ref name="ethnologue.com">http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=azb</ref><ref name="petroleumworld.com">http://www.petroleumworld.com/issues090506.htm {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100110204855/http://www.petroleumworld.com/issues090506.htm |date=2010-01-10 }} petroleumworld.com</ref><ref name="unpo.org">http://www.unpo.org/content/view/7884/144/ Unrepresented Nations and Peoples Organization : Southern Azerbaijan</ref><ref name="cehregani" /><ref>Güldiken, Kadir (1998). “İran’da Yaşayan 33 Milyon Türkü Düşününüz”, ''Azerbaycan'', sayı 322, sayfa: 44</ref><ref name="cehregani">Çehregani, Mahmut Ali (2003). “Hedefimiz Millî Kültürümüze Sahip Çıkmak”, ''2023'', Sayı 14, Ankara.</ref><ref name="refMrızagökdağ" /><ref>Ütük, Kazım (2002). “Araftaki Ülke: İran”, ''2023'', Sayı 14, sayfa: 10</ref><ref name="refMuhittinatamaniran" />
|region3 = {{Flagcountry|Uzbekistan}}
|pop3 = ۲۵،۰۰۰،۰۰۰ — ۲۷،۰۰۰،۰۰۰<ref name="cia2">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uz.html |title=Uzbekistan |publisher=The World Factbook |accessdate=21 December 2014}} "Population: 28,929,716 (July 2014 est.)" "Ethnic groups: Uzbek 80%, Russian 5.5%, Tajik 5%, Kazakh 3%, Karakalpak 2.5%, Tatar 1.5%, other 2.5% (1996 est.)" Assuming Uzbek, Kazakh, Karakalpak and Tartar are included as Turks, 80% + 3% + 2.5% + 1.5% = 87%. 87% of 28.9m = 25.2m</ref><ref name="ethnologue.com">http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=azb</ref><ref name="petroleumworld.com">http://www.petroleumworld.com/issues090506.htm petroleumworld.com</ref><ref name="unpo.org">http://www.unpo.org/content/view/7884/144/ Unrepresented Nations and Peoples Organization : Southern Azerbaijan</ref>
|region4 = {{Flagcountry|Russia}}
|pop4 = ۱۲،۷۵۱،۵۰۲<ref name="cia4">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kz.html |title=Kazakhstan |publisher=The World Factbook |accessdate=21 December 2014 |archivedate=2018-12-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181226010136/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kz.html%20 }} "Population: 17,948,816 (July 2014 est.)" "Ethnic groups: Kazakh (Qazaq) 63.1%, Russian 23.7%, Uzbek 2.9%, Ukrainian 2.1%, Uighur 1.4%, Tatar 1.3%, German 1.1%, other 4.4% (2009 est.)" Assuming Kazakh, Uzbek, Uighur and Tatar are included as Turks, 63.1% + 2.9% + 1.4% + 1.3% = 68.7%. 68.7% of 17.9m = 12.3m</ref>
|region5 = {{Flagcountry|Kazakhstan}}
|pop5 = 12,300,000<ref>[[:ru:Этно-языковой состав населения России]]</ref>
|region6 = {{Flagcountry|China}}
|pop6 = 11,647,000<ref name="cia5">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html |title=China |publisher=The World Factbook |accessdate=13 May 2014 |archivedate=2016-10-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161013030611/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html }}</ref>
|region7 = {{Flagcountry|Azerbaijan}}
|pop7 = 10,000,000<ref name="cia6">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html |title=Azerbaijan |publisher=The World Factbook |accessdate=30 July 2016 |archivedate=2016-07-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160709035525/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html }} "Population: 9,780,780 (July 2015 est.)"</ref>
|region8 = {{بایراقچه|اوروپا بیرلیگی}} [[اوروپا بیرلیگی]]
|pop8 = 5,876,318{{citation needed|date=September 2017}}
|region9 = {{Flagcountry|Turkmenistan}}
|pop9 = 4,500,000<ref name="cia7">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ux.html |title=Turkmenistan |publisher=The World Factbook |accessdate=13 May 2014 }}{{Dead link|date=July 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
|region10 = {{Flagcountry|Kyrgyzstan}}
|pop10 = 4,500,000<ref name="cia8">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kg.html |title=Kyrgyzstan |publisher=The World Factbook |accessdate=13 May 2014 |archivedate=2015-11-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151127011116/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kg.html }}</ref>
|region11 = {{Flagcountry|Afghanistan}}
|pop11 = 3,500,000<ref name="cia9">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html |title=Afghanistan |publisher=The World Factbook |accessdate=13 May 2014 |archivedate=2017-09-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170920072213/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html }}</ref>
|region12 = {{Flagcountry|Iraq}}
|pop12 = 1,500,000<ref name="cia10">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/iz.html |title=Iraq |publisher=The World Factbook |accessdate=13 May 2014 |archivedate=2018-12-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181224211125/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/iz.html }}</ref>
|region13 = {{Flagcountry|Tajikistan}}
|pop13 = 1,200,000<ref name="cia11">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ti.html |title=Tajikistan |publisher=The World Factbook |accessdate=13 May 2014 |archivedate=2001-03-31 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20010331101740/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ti.html }}</ref>
|region14 = {{Flagcountry|United States}}
|pop14 = 1,000,000+<ref>{{cite web|url=http://m.stlamerican.com/reader_interaction/letters_to_the_editor/article_a906f9d6-4a8f-11e0-9d87-001cc4c03286.html|title=Obama, recognize us|work=St. Louis American|accessdate=18 March 2015}}</ref>
|region15 = {{Flagcountry|Syria}}
|pop15 = 800,000-1,000,000+<ref name="Deutsches Orient Institut">Nahost-Informationsdienst ({{ISSN|0949-1856}}): Presseausschnitte zu Politik, Wirtschaft und Gesellschaft in Nordafrika und dem Nahen und Mittleren Osten. Autors: Deutsches Orient–Institut; Deutsches Übersee–Institut. Hamburg: Deutsches Orient–Institut, 1996, seite 33.{{pull quote|The number of Turkmens in Syria is not fully known, with unconfirmed estimates ranging between 800,000 and one million.}}</ref>
|region16 = {{Flagcountry|Bulgaria}}
|pop16 = 590,661{{citation needed|date=September 2017}}
|region17 = {{بایراق|اوکراین}}
|pop17 = 398,600<ref>{{cite web|url=http://2001.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/|title=All-Ukrainian population census 2001 - General results of the census - National composition of population|work=State Statistics Committee of Ukraine|date=2003|accessdate=2 September 2017}}</ref>
|region18 = {{بایراقچه|قوزئی قیبریس تورک جومهوریتی}} [[قوزئی قیبریس تورک جومهوریتی]]
|pop18 = 313,626<ref>[https://web.archive.org/web/20160108225108/http://www.devplan.org/Ecosos/BOOK/SEG-2014.pdf TRNC] SPO, Economic and Social Indicators 2014, pages=2–3</ref>
|region19 = {{Flagcountry|Australia}}
|pop19 = 293,500{{citation needed|date=September 2017}}
|region20 = {{Flagcountry|Georgia}}
|pop20 = 305,539<ref name="cia13">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gg.html |title=Georgia |publisher=The World Factbook |accessdate=13 May 2014 |archivedate=2015-10-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151016075816/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gg.html }}</ref>
|region21 = {{Flagcountry|Saudi Arabia}}
|pop21 = 224,460
|region22 = {{Flagcountry|Mongolia}}
|pop22 = 202,086<ref name="cia16">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mg.html |title=Mongolia |publisher=The World Factbook |accessdate=13 May 2014 |archivedate=2010-12-29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101229001357/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mg.html }}</ref>
|region23 = {{Flagcountry|Lebanon}}
|pop23 = 200,000<ref name=Al-Akhbar>{{cite web|author=Al-Akhbar|title=Lebanese Turks Seek Political and Social Recognition|url=http://english.al-akhbar.com/content/lebanese-turks-seek-political-and-social-recognition|accessdate=2 March 2012|archivedate=2018-06-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180620232105/https://english.al-akhbar.com/content/lebanese-turks-seek-political-and-social-recognition}}</ref><ref>{{cite web|work=Today's Zaman|title=Tension adds to existing wounds in Lebanon|url=http://www.todayszaman.com/newsDetail_getNewsById.action;jsessionid=9D641F96F47DDD54F28B8F8B07FFF815?newsId=233911|accessdate=6 April 2011|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120111231644/http://www.todayszaman.com/newsDetail_getNewsById.action%3Bjsessionid%3D9D641F96F47DDD54F28B8F8B07FFF815?newsId=233911|archivedate=11 January 2012|df=}}</ref><ref name=Ahmed2015>{{قایناق۱|last=Ahmed|first=Yusra|year=2015|title=Syrian Turkmen refugees face double suffering in Lebanon|url=https://en.zamanalwsl.net/news/11837.html|publisher=Zaman Al Wasl|accessdate=11 October 2016|archive-date=2017-08-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170823204755/https://en.zamanalwsl.net/news/11837.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|author=Syrian Observer|year=2015|title=Syria's Turkmen Refugees Face Cruel Reality in Lebanon|url=http://syrianobserver.com/EN/Features/29920/Syria_Turkmen_Refugees_Face_Cruel_Reality_Lebanon|accessdate= 10 October 2016}}</ref>
|region24 = {{Flagcountry|Moldova}}
|pop24 = 154,461<ref name="cia15">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/md.html |title=Moldova |publisher=The World Factbook |accessdate=13 May 2014 |archivedate=2015-11-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151125082114/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/md.html }}</ref>
|region25 = {{Flagcountry|Republic of Macedonia}}
|pop25 = 81,900<ref name="cia17">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mk.html |title=Macedonia |publisher=The World Factbook |accessdate=13 May 2014 |archivedate=2018-01-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180128152123/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mk.html }}</ref>
| langs = [[تورک دیللری]]
| rels =
[[ایسلام]]<br />
<small>([[سونیلر]]{{·}}
[[شیعه|شیعه لر]]{{·}}[[علوی‌ليک]])،{{·}}
[[مسیحیت]]، {{·}}[[آتئیزم]]،
[[بودیزم]]، [[آنیمیسم]]، [[تنگری‌چیلیک]]، [[شامانیزم]]
}}
'''تۆرک خالقلاری'''([[اسکی تورکجه]]:𐱅𐰇𐰼𐰰) ، [[اوْراسیا]] دا گئنیش بیر جوغرافیادا داغینیک اولاراق یاشایان و [[آلتای دیللری]] عاییله‌سی‌نین بیر آلت قوُلونو اولوشتوران [[تورک دیللری]]نین چئشیتلی دانیشان ائتنیک تورک قوُروپلاریدیر.
دونیادا ۲۰۰ میلیوندان چوخ تورک بولوندوغو و بو نوفوسون اوچدن بیری یاخین تورکیه ده یاشاماقدادیر.
== گؤرونتولر ==
<gallery>
File:Kashgari map.jpg|<!--Map from Kashgari's ''Diwan'', showing the distribution of Turkic tribes.]] ----------->
File:2006-07 altaj belucha.jpg|<!--The top of Belukha in the [[Altay Mountains]] in Mongolia is shown here. The mountain range is thought to be the birthplace of the Turkic people.]] ----------->
File:East-Hem 500bc.jpg|<!--Eastern Hemisphere in 500 BCE]] ----------->
File:Byzantine emissaries to the Caliph.jpg|<!--[[Al-Mu'tasim]]200px]] ----------->
File:Tyurki.jpg|<!--Göktürk petroglyphs from Mongolia (6th to 8th century)]] ----------->
File:Uighur Prince.jpg|<!--An [[Uyghur KhaganateUyghur]] [[Khagan]]]]last1=DeNavas-Walt ----------->
File:Map of independent Turkic countries..png|<!--alt=Map highlighting present-day Turkic countriesIndependent Turkic states shown in red]] ----------->
File:Carte peuples turcs.png|<!--Descriptive map of Turkic peoples.]]Canadian/Canadien{{efn ----------->
File:Map-TurkicLanguages.png|<!--Countries and autonomous subdivisions where a Turkic language has official status and/or is spoken by a majority.]] ----------->
File:Codex Cumanicus 58.jpg|<!--A page from "[[Codex CumanicusCodex Kumanicus]]". The [[Codex]] was designed in order to help [[Catholic]] [[missionaries]] communicate with the [[CumansKumans]].]] ----------->
File:Kyzyl Shaman.jpg|<!--A shaman doctor of [[Kyzyl]].]] ----------->
|<!--[[Mosque]] in [[Kazakhstan]].]] ----------->
File:Catchthegirl.JPG|<!--[[Kyz kuu]].]] ----------->
</gallery>
==تورک اؤلکه‌لرینده اقلیت‌لر==
{{Refimprove section|date=August 2018}}
===آذربایجان===
{{main article|Demographics of Azerbaijan}}
===قازاخیستان===
{{main article|Demographics of Kazakhstan}}
===قیرغیزیستان===
{{main article|Demographics of Kyrgyzstan}}
===تورکیه===
{{main article|Demographics of Turkey}}
{| class="wikitable sortable"
|-
! Number !! Ethnic !! Minimum Estimates || Maximum Estimates || Further information
|- style="background:#9acdff;"
!colspan=5 | [[Balkans|Balkan]]
|-
!1
| {{flag|Albania}} || 1,500,000 || 5,000,000 || [[Albanians in Turkey]] / [[Albanians]]
|-
!2
| {{flag|Bosnia and Herzegovina}} || 100,000 || 2,000,000 || [[Bosniaks in Turkey]] / [[Bosnians]]
|-
!3
| {{flag|Bulgaria}} || 350,000 || 750,000 || [[Bulgarians in Turkey]] / [[Pomaks in Turkey]] / [[Bulgarians]]
|-
!4
| {{flag|Greece}} || 2,000 || 30,000 || [[Greeks in Turkey]] / [[Pontic Greeks]] / [[Caucasus Greeks]] / [[Greeks]]
|-
!5
| {{flag|Serbia}} || 15,000 || 60,000 || [[Serbs in Turkey]] / [[Serbs]]
|- style="background:#9acdff;"
| align=center|1 || align=center|Total || '''2,000,000''' || '''7,900,000''' || '''[[Minorities in Turkey]]'''
|- style="background:#9acdff;"
!colspan=5 | [[Peoples of the Caucasus|Caucasus]]
|-
!1
| {{flag|Abkhazia}} || 600,000 || 600,000 || [[Abkhazians]] / [[Abkhaz language]]
|-
!2
| {{flag|Armenia}} || 150,000 || 5,000,000 || [[Armenians in Turkey]] / [[Hidden Armenians]] / [[Armenians]]
|-
!3
| {{flag|Chechnya}} || 100,000 || 100,000 || [[Chechens in Turkey]] / [[Chechens]]
|-
!4
| {{flag|Circassia}} || 150,000 || 7,000,000 || [[Circassians in Turkey]] / [[Circassians]]
|-
!5
| {{flag|Georgia}} || 100,000 || 1,500,000 || [[Georgians in Turkey]] / [[Georgians]]
|-
!6
| {{flag|Lazica}} || 45,000 || 2,250,000 || [[Laz people in Turkey]] / [[Laz people]]
|- style="background:#9acdff;"
| align=center|2 || align=center|Total || '''1,100,000''' || '''16,450,000''' || '''[[Peoples of the Caucasus in Turkey]]''' / '''[[Peoples of the Caucasus]]'''
|- style="background:#9acdff;"
!colspan=5 | [[Demographics of Central Asia|Central Asia]]
|-
!1
| {{flag|Kazakhstan}} || 10,000 || 10,000 || [[Kazakhs]]
|-
!2
| {{flag|Kyrgyzstan}} || 1,600 || 1,600 || [[Kyrgyzs]]
|-
!3
| {{flag|Tajikistan}} || 1,000 || 1,000 || [[Tajiks]]
|-
!4
| {{flag|Turkmenistan}} || 1,500 || 1,500 || [[Turkmens]]
|-
!5
| {{flag|East Turkestan}} || 50,000 || 50,000 || [[Uyghurs]]
|-
!6
| {{flag|Uzbekistan}} || 45,000 || 45,000 || [[Uzbeks]]
|- style="background:#9acdff;"
| align=center|3 || align=center|Total || '''120,000''' || '''120,000''' || '''[[Central Asian peoples]]'''
|- style="background:#9acdff;"
!colspan=5 | Turkic peoples
|- style="background:#9acdff;"
|-
!1
| {{flag|Azerbaijan}} || 530,000 || 800,000 || [[Azerbaijanis in Turkey]] / [[Azerbaijanis]]
|-
!2
| {{flag|Crimea}} || 150,000 || 6,000,000 || [[Crimean Tatars in Turkey]] / [[Crimean Tatars]]
|-
!3
| {{flag|Karachay-Cherkessia}} || 20,000 || 20,000 || [[Karachays]]
|-
!4
| {{flag|Turkey}} || 40,000 || 75,000 || [[Meskhetian Turks]]
|- style="background:#9acdff;"
| align=center|4 || align=center|Total || '''740,000''' || '''6,895,000''' || '''[[Turkic peoples]]'''
|- style="background:#9acdff;"
!colspan=5 | [[Iranian peoples]]
|-
!1
| {{flag|Afghanistan}} || 25,000 || 50,000 || [[Afghans in Turkey]] / [[Afghans]]
|-
!2
| {{flag|Iran}} || 500,000 || 650,000 || [[Iranian diaspora]] / [[Persians]]
|-
!3
| {{flag|Kurdistan}} || 13,000,000 || 23,000,000 || [[Kurds in Turkey]] / [[Kurdish population]] / [[Turkish Kurdistan]] / [[Kurds]]
|-
!4
| {{flag|Kurdistan}} || 1,000,000 || 3,000,000 || [[Zaza Kurds]] / [[Zaza nationalism]] / [[Zaza language]]
|-
!5
| {{flag|North Ossetia-Alania}} || 50,000 || 50,000 || [[Ossetians in Turkey]] / [[Ossetians]]
|-
!6
| {{flag|Romani}} || 700,000 || 5,000,000 || [[Romani people in Turkey]] / [[Romani people]]
|- style="background:#9acdff;"
| align=center|5 || align=center|Total || '''15,300,000''' || '''31,750,000''' || '''[[Iranian peoples]]'''
|- style="background:#9acdff;"
!colspan=5 | [[Ethnic groups in Europe|European peoples]]
|-
!1
| {{flag|Netherlands}} || 15,000 || 15,000 || [[Dutch people]]
|-
!2
| {{flag|Germany}} || 50,000 || 50,000 || [[Germans in Turkey]] / [[Germans]]
|-
!3
| {{flag|Great Britain}} || 35,000 || 35,000 || [[Britons in Turkey]] / [[British people]]
|-
!4
| {{flag|Italy}} || 35,000 || 35,000 || [[Levantines in Turkey]] / [[Levantines (Latin Catholics)]]
|-
!5
| {{flag|Poland}} || 4,000 || 4,000 || [[Polish diaspora]] / [[Poles]]
|-
!6
| {{flag|Russia}} || 50,000 || 50,000 || [[Russians in Turkey]] / [[Russians]]
|- style="background:#9acdff;"
| align=center|6 || align=center|Total || '''190,000''' || '''190,000''' || '''[[Ethnic groups in Europe|European peoples]]'''
|- style="background:#9acdff;"
!colspan=5 | [[Minorities|Other Minorities]]
|-
!1
| {{flag|African Union}} || 100,000 || 100,000 || [[Afro Turks]] / [[African diaspora]] / [[Africans]]
|-
!2
| {{flag|Arab League}} || 1,500,000 || 5,000,000 || [[Arabs in Turkey]] / [[Iraqis in Turkey]] / [[Arabs]]
|-
!3
| {{flag|Assyria}} || 15,000 || 65,000 || [[Assyrians in Turkey]] / [[Assyrian genocide]] / [[Assyrian people|Assyrians]]
|-
!4
| {{flag|Israel}} || 15,000 || 18,000 || [[Jews in Turkey]] / [[Antisemitism in Turkey]] / [[Jews]]
|- style="background:#9acdff;"
| align=center|7 || align=center|Total || '''1,630,000''' || '''5,200,000''' || '''[[Minorities|Other Minorities in Turkey]]'''
|- style="background:silver;"
| align=center|'''37 Group''' || align=center|'''Grand Total''' || '''21,080,000''' || '''68,505,000''' || '''[[Minorities in Turkey]]'''
|-
|}
===تورکمنیستان===
{{main article|Demographics of Turkmenistan}}
===اؤزبکیستان===
{{main article|Demographics of Uzbekistan}}
==گئچمیش و گلجک جمعیت==
* {{main|List of countries by past and future population}}
* {{main|List of countries by future population (United Nations, medium fertility variant)}}
* [[List of countries by past and future population]] provide 1950, 2000 and 2050 population while [[List of countries by future population (United Nations, medium fertility variant)]] provide 2100 population.
{| class="sortable wikitable" style="text-align: center"
!Rank!!Country!!Area!!1950!!2000!!2050!!2100
|-
|1||align=left|{{TUR}}||783,562||21,122,000||65,970,000||89,291,000||87,983,000
|-
|2||align=left|{{UZB}}||447,400||6,293,000||25,042,000||35,117,000||32,077,000
|-
|3||align=left|{{KAZ}}||2,724,900||6,694,000||15,688,000||22,238,000||24,712,000
|-
|4||align=left|{{AZE}}||86,600||2,886,000||8,464,000||11,210,000||9,636,000
|-
|5||align=left|{{KGZ}}||199,900||1,739,000||4,938,000||7,064,000||9,046,000
|-
|6||align=left|{{TKM}}||488,100||1,205,000||4,386,000||6,608,000||5,606,000
|-
!colspan=2|'''Total'''||'''4,730,462'''||'''39,939,000'''||'''124,488,000'''||'''171,528,000'''||'''169,060,000'''
|}
==تؤپراق و سو لیستی(خزر دنیزی ایستیثنا اولماقلا)==
* {{main|Exclusive economic zone}}
This list includes [[dependent territories]] within their [[List of sovereign states|sovereign states]] (including uninhabited territories), but does not include claims on [[Antarctica]]. EEZ+TIA is exclusive economic zone (EEZ) plus [[List of countries and outlying territories by total area|total internal area]] (TIA) which includes land and internal waters.
{| class="sortable wikitable" style="text-align: center"
!Rank!!Country!!Area!!EEZ!!Shelf!!EEZ+TIA
|-
|1||align=left|{{TUR}}||783,562||261,654||56,093||1,045,216
|-
|2||align=left|{{UZB}}||447,400||0||0||447,400
|-
|3||align=left|{{KAZ}}||2,724,900||0||0||2,724,900
|-
|4||align=left|{{AZE}}||86,600||0||0||86,600
|-
|5||align=left|{{KGZ}}||199,900||0||0||199,900
|-
|6||align=left|{{TKM}}||488,100||0||0||488,100
|-
!colspan=2|'''Total'''||'''4,730,462'''||'''261,654'''||'''56,093'''||'''4,992,116'''
|}
== قایناقلار ==
{{قایناق}}
{{تورک خالقلاری}}
[[بؤلمه:تورک خالقلاری]]
[[بؤلمه:تورکلر]]
[[بؤلمه:Ethnic groups in China]]
[[بؤلمه:Central Asian people]]
[[بؤلمه:Nomadic groups in Eurasia]]
[[بؤلمه:تورک دیاسپوراسی]]
brrblsvo1lmqmg19n2bhfjmjwiu2jyv
برنارد کریبینز
0
107565
1520675
871872
2022-07-29T04:16:38Z
Keivan.f
5271
wikitext
text/x-wiki
{{شخص بیلگی قوتوسو
|آد=برنارد کریبینز
|شکیل=برنارد کریبینز
|شکیل آدی=Staithes MMB 20C Old Jack's Boat - Bernard Cribbins.jpg
|شکلین اولچوسو =260
|آیری آدلار =
|قیسا بیلگی =[[موغنی]], [[کومدین]] و [[اوْیونچو]].
|میللیت=[[بؤیوک بریتانیا|بریتانیالی]]
|تحصیل =
|دوْغوم تاریخ ={{Birth date|1928|12|29|df=y}}
|دوْغوم یئر =[[Derker]], [[اولدهام]], [[Lancashire]], اینگیلیس
|اؤلوم تاریخ ={{Death date and age|2022|7|27|1928|12|29|df=yes}}
|اؤلوم یئر =
|مزارلیقی=
|اؤلوم سببی=
|حیات یوْلداشی= {{Marriage|Gillian Cribbins|1955|2021|reason=died}}
|اۇشاقلاری=
|ایمضا=
| وب‌سایت =
}}
'''برنارد کریبینز''' ([[اینگیلیس دیلی|اینگیلیسجه]]: Bernard Cribbins) [[بؤیوک بریتانیا|بریتانیالی]] [[موغنی]], [[کومدین]] و [[اوْیونچو]].
== اوْینادیغی فیلم‌لر ==
{| class="wikitable"
|-
! Year(s)
!آدی
! Episode(s)
|-
| 1960
| ''[[Interpol Calling]]''
| "Slow Boat to Amsterdam"
|-
| 1962
| ''[[The Canterville Ghost]]''
|
|-
| 1966, 1968
| ''[[The Avengers (TV series)|The Avengers]]''
|
The Girl from Auntie (1966)<br/>
[[List of The Avengers episodes#Season 6 (1968–1969)|Look – (Stop Me If You've Heard This One) But There Were These Two Fellers ...]] (1968)
|-
| 1966–95
| ''[[Jackanory]]''
|
|-
| 1971, 1976
| ''Get the Drift''
|
|-
| 1973–75
| ''[[The Wombles (1973 TV series)|The Wombles]]'' (Voices)
|
|-
| 1975
| ''The Great Big Groovy Horse''
|
|-
| 1975
| ''[[The Further Adventures Of Noddy|The Further Adventures of Noddy]]''
| "The Great Car Race" (Narrator)
|-
| 1975
| ''[[Fawlty Towers]]''
| "[[The Hotel Inspectors]]"
|-
| 1976
| ''[[Simon in the Land of Chalk Drawings]]'' (Narrator)
|
|-
| 1976–78
| ''Star Turn''
|
|-
| 1976
| ''[[Space: 1999]]''
| "[[Brian the Brain]]"
|-
| 1977
| ''[[Play of the Month]]''
| Episode 97: "[[The Country Wife#Stage history|The Country Wife]]"
|-
| 1979
| ''[[Worzel Gummidge]], The Water babies''
|
|-
| 1981
| ''[[Shillingbury Tales]]''
|
|-
| 1982
| ''[[The Good Old Days (UK TV series)|The Good Old Days]]''
|
|-
| 1983
| ''[[Cuffy (TV series)|Cuffy]]''
|
|-
| 1983
| ''[[Moschops (TV series)|Moschops]]''
|
|-
| 1986
| ''Langley Bottom''
|
|-
| 1987
| ''When We Are Married''
|
|-
| 1987
| ''[[High & Dry (1987 TV series)|High & Dry]]''
|
|-
| 1990
| ''Bertie the Bat''
|
|-
| 1993
| ''[[Beano Video]]''
| Clint Katzenberger (voice, "Pink Glove," "Oil Strike!," and "Mauled" episodes)
|
|-
| 1993
| ''A Passion for Angling''
|
|-
| 1996
| ''[[Dennis the Menace and Gnasher (1996 TV series)|Dennis and Gnasher]]''
| Clint Katzenberger (voice, "Special Agent Dennis" episode)
|-
| 1999
| ''[[Dalziel and Pascoe (TV series)|Dalziel and Pascoe]]''
| "Time to Go"
|-
| 2000
| ''The Canterbury Tales''
| "The Journey Back"
|-
| 2002
| ''[[Barbara (TV series)|Barbara]]''
| "Ted's Shed"
|-
| 2003
| ''[[Last of the Summer Wine]]''
| "[[List of Last of the Summer Wine episodes#Series 24 (2003)|In Which Gavin Hinchcliffe Loses the Gulf Stream]]"
|-
| 2003
| ''[[Coronation Street]]''
|
|-
| 2005
| ''[[Down to Earth (2000 TV series)|Down to Earth]]''
|
Hot Air<br>
Tall Tales
|-
| 2007–10
| ''[[Doctor Who]]''
|
[[Voyage of the Damned (Doctor Who)|Voyage of the Damned]] (2007)<br>
[[Partners in Crime (Doctor Who)|Partners in Crime]] (2008)<br>
[[The Sontaran Stratagem]]/"[[The Poison Sky]]" (2008)<br>
[[Turn Left (Doctor Who)|Turn Left]] (2008)<br>
[[The Stolen Earth]]/"[[Journey's End (Doctor Who)|Journey's End]]" (2008)<br>
[[The End of Time (Doctor Who)|The End of Time]] (2009–10)
|-
| 2009
| ''[[Never Mind The Buzzcocks|Never Mind the Buzzcocks]]''
|Doctor Who Special
|-
| 2010
| ''Catching the Impossible''<ref>{{cite web |url=http://www.catchingtheimpossible.info/catching-the-impossible-films.html |title=Catching The Impossible Films |website=Catchingtheimpossible.info |date= |accessdate=24 January 2019}}</ref>
|
|-
| 2010
| ''[[Would I Lie To You? (TV series)|Would I Lie to You?]]''
|
|-
| 2011
| ''[[A Comedy Roast]]''
| "Barbara Windsor: a Comedy Roast"
|-
| 2011
| ''[[Bookaboo]]''
| "The Bears in the Bed and the Great Big Storm"
|-
| 2013–15
| ''[[Old Jack's Boat]]''
|
|-
| 2013
| ''Doctor Who Live''
| The Next Doctor
|-
| 2013
| ''[[Have I Got News For You|Have I Got News for You]]''
| Season 46 Episode 10|-
|-
| 2014
| ''[[Midsomer Murders]]''
| The Flying Club
|-
| 2015
| ''[[New Tricks]]''
| [[List of New Tricks episodes#ep98|Last Man Standing, Part One]]<br />[[List of New Tricks episodes#ep99|Last Man Standing, Part Two]]
|-
| 2016
| ''[[A Midsummer Night's Dream (2016 film)|A Midsummer Night's Dream]]''
| BBC film (as [[Tom Snout]])
|}
{| class="wikitable"
|-
! ایل
! فیلم
!روْل
! نوت
|-
| 1957
| ''[[Yangtse Incident: The Story of H.M.S. Amethyst]]''
| Sonar Operator/1st Cribbage Player
|
|-
| rowspan=2|1958
| ''[[Davy (film)|Davy]]''
| Stage Hand, Collins Music Hall
| Uncredited
|-
| ''[[Dunkirk (1958 film)|Dunkirk]]''
| Thirsty Sailor
| Uncredited
|-
| rowspan=2|1959
| ''[[Make Mine a Million]]''
| Jack
|
|-
| ''[[Tommy the Toreador]]''
| Paco
|
|-
| rowspan=2|1960
| ''[[Two-Way Stretch]]''
| Lennie Price
|
|-
| ''[[The World of Suzie Wong]]''
| Otis
|
|-
| rowspan=3|1961
| ''[[Passport to China|Visa to Canton]]''
| Pereira
|
|-
| ''[[Nothing Barred]]''
| Newspaperman
|
|-
| ''[[The Best of Enemies (1961 film)|The Best of Enemies]]''
| Col. Brownlow
|
|-
| rowspan=2|1962
| ''[[The Girl on the Boat (film)|The Girl on the Boat]]''
| Peters
|
|-
| ''[[The Fast Lady]]''
| Man on Stretcher
| Uncredited
|-
| rowspan=3|1963
| ''[[The Wrong Arm of the Law]]''
| Nervous O'Toole
|
|-
| ''[[The Mouse on the Moon]]''
| Vincent Mountjoy
|
|-
| ''[[Carry On Jack]]''
| Midshipman Albert Poop-Decker
|
|-
| rowspan=4|1964
| ''[[A Home of Your Own]]''
| The Stonemason
|
|-
| ''[[Carry On Spying]]''
| Harold Crump
|
|-
| ''[[Crooks in Cloisters]]''
| Squirts
|
|-
| ''[[The Counterfeit Constable]]''
| Bob, l'agent 202
|
|-
| rowspan=3|1965
| ''[[She (1965 film)|She]]''
| Job
|
|-
| ''[[Cup Fever]]''
| Policeman
|
|-
| ''[[You Must Be Joking (1965 film)|You Must Be Joking]]''
| Sgt. Clegg
|
|-
| rowspan=2|1966
| ''[[The Sandwich Man (1966 film)|The Sandwich Man]]''
| Harold - Photographer
|
|-
| ''[[Daleks' Invasion Earth 2150 A.D.]]''
| Tom Campbell
|
|-
| 1967
| ''[[Casino Royale (1967 film)|Casino Royale]]''
| Carlton Towers, Taxi Driver
|
|-
| rowspan=2|1968
| ''A Ghost of a Chance''
| Ron
|
|-
| ''[[Don't Raise the Bridge, Lower the River]]''
| Fred Davies
|
|-
| 1970
| ''[[The Railway Children (1970 film)|The Railway Children]]''
| Albert Perks
|
|-
| 1972
| ''[[Frenzy]]''
| Felix Forsythe
|
|-
| rowspan=2|1978
| ''[[The Water Babies (film)|The Water Babies]]''
| Mr. Masterman/Voice of Eel
|
|-
| ''[[The Adventures of Picasso]]''
| Gertrude Stein/Narrator
|
|-
| 1981
| ''[[Dangerous Davies|Dangerous Davies – The Last Detective]]''
| Dangerous Davies
|
|-
| 1992
| ''[[Carry On Columbus]]''
| Mordecai Mendoza
|
|-
| 2003
| ''[[Blackball (film)|Blackball]]''
| Mutley
|
|-
| rowspan=2|2012
| ''[[Run for Your Wife (2012 film)|Run for Your Wife]]''
| Hospital patient
|
|-
| ''[[A Fantastic Fear of Everything]]''
| The Voice
| Voice
|}
{| class="wikitable"
|-
! ایل
!آدی
! [[UK Singles Chart|UK]] peak position<ref name="British Hit Singles & Albums">{{cite book
| first= David
| last= Roberts
| year= 2006
| title= British Hit Singles & Albums
| edition= 19th
| publisher= Guinness World Records Limited
| location= London
| isbn= 1-904994-10-5
| page= 127}}</ref>
! نوت
|-
| 1962
| "[[The Hole in the Ground|Hole in the Ground]]"
| align=center|9
| One of [[Noël Coward]]'s choices when guest on [[BBC Radio]]'s ''[[Desert Island Discs]]''
|-
| 1962
| "[[Right Said Fred (song)|Right Said Fred]]"
| align=center|10
| Inspired the name of the band [[Right Said Fred|of the same name]]
|-
| 1962
| "Gossip Calypso"
| align=center|25
| Written by [[Trevor Peacock]]
|}
{| class="wikitable"
|-
! ایل
! Album
! نوت
|-
| 1962
| ''A Combination of Cribbins''
|
|-
| 1970
| ''The Best of Bernard Cribbins''<ref>{{cite web |title=Bernard Cribbins - The Best Of Bernard Cribbins (Vinyl, LP) |url=http://www.discogs.com/Bernard-Cribbins-The-Best-Of-Bernard-Cribbins/release/2749869 |website=[[Discogs]]}}</ref>
|
|-
| 1975
| ''Paddington Bear Volume 1''
| Narrator
|-
| 1975
| ''Paddington Bear Volume 2''
| Narrator
|-
| 1975
| ''Hans Andersen - Original Soundtrack Album''
|
|-
| 1983
| ''The Snowman''
| Narrator
|-
| 2005
| ''The Very Best of Bernard Cribbins''
|
|}
{|
|-
|
|}
== قایناقلار ==
{{قایناق}}
اینگیلیسجه ویکی‌پدیاسی‌نین ایشلدنلری طرفیندن یارانمیش«[[:en:Bernard Cribbins|Bernard Cribbins]]»، مقاله‌سیندن گؤتورولوبدور.( ۲۲ ژانویه ۲۰۱۸ تاریخینده یوْخلانیلیبدیر).
{{قارداش_پروژه‌لر_باغلانتی قوتوسو
| یازار =no
| ویکی‌سؤزلوک =no
| ویکی‌کیتاب =no
| ویکی‌سؤز =no
| ویکی‌قایناق =no
| ویکی‌آمبار =Bernard Cribbins
| ویکی‌خبر =no
| ویکی‌گیل =no
| ویکی‌دولانما =no
| ویکی‌بیلیم‌یورد =no
}}
[[بؤلمه:بریتانیالی کیشی اویونچولار]]
0g5e2o6rgnm6snvfanxzxb3jtrctxc1
ایکینجی ولید
0
168557
1520673
608257
2022-07-28T22:04:25Z
CommonsDelinker
261
Removing [[:c:File:(أمير_المؤمنين_أبي_العباس_الوليد_بن_يزيد_الأموي_القرشي_العبشمي_(رحمه_الله.png|(أمير_المؤمنين_أبي_العباس_الوليد_بن_يزيد_الأموي_القرشي_العبشمي_(رحمه_الله.png]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Ellin Beltz|Ellin Beltz]] becau
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox monarch| name =Walid ibn Yazid<br />الوليد بن يزيد بن عبدالملك بن مروان بن الحكم بن أبي العاص بن أمية القرشي الخندفي المضري الأعرابي| title =| succession =[[خیلافت]] of the [[اومویلر خیلافتی]]| reign =6 February 743 – 17 April 744| full name =Walid ibn Yazid ibn Abd al-Malik| predecessor =[[هشام بن عبدالملک]]| successor =[[اۆچونجو یزید]]| dynasty =[[اومویلر خیلافتی]], Marwanid branch| father =[[ایکینجی یزید]]| birth_date =709 | death_date =17 April 744 (aged 35)Cause of death: Assassination||image=}}
'''ایکینجی ولید''' ([[اینگیلیس دیلی|اینگیلیسی‌جه]]: Al-Walid II)۶ فوریه ۷۴۳ – ۱۷ آوریل ۷۴۴ ایللر آراسیندا حؤکومت ائدیب. [[هشام بن عبدالملک]] اؤلوموندن سوْنرا حؤکومتی اله کئچدیب.
[[بؤلمه:شاهلار]]
1d6008tv689y358n3apwgz3gsh08tfm
پی‌کی‌او بانک پولسکی
0
300011
1520671
763638
2022-07-28T21:15:58Z
CommonsDelinker
261
Removing [[:c:File:Logotyp_PKO_BP.svg|Logotyp_PKO_BP.svg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Masur|Masur]] because: Copyright violation; see [[:c:Commons:Licensing|]] ([[:c:COM:CSD#F1|F1]]).
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox company
|name = PKO Bank Polski S.A.
|logo =
|type = [[S.A. (corporation)]]
|traded_as = {{WSE|PKO|PLPKO0000016}}
|industry = [[بانک]], [[Financial services]]
|products = [[Retail banking|consumer banking]], [[Commercial bank|corporate banking]], [[Financial services|finance and insurance]], [[investment banking]], [[mortgage loan]]s, [[private banking]], [[private equity]], [[savings]], [[securities]], [[asset management]], [[wealth management]], [[credit card]]s
|net_income = [[Polish złoty|PLN]] 7.029 billion <small>(2015)</small>
|assets = [[Polish złoty|PLN]] 285.6 billion <small>(2016)</small>
|num_employees = 29 220 <small>([[full-time equivalent|FTE]], 2015)</small>
|homepage = {{URL|http://www.pkobp.pl}}
|foundation = 1919
| location = [[ورشو]], Poland
}}
'''پی‌کی‌او بانک پولسکی''' ([[اینگیلیسجه]]: PKO Bank Polski) بیر شیرکت دیر. بۇ شیرکت [[مالییه]] و [[بانک]] ساحه‌سینده فعالیّت گؤستریر. چالیشان ایشچی‌لرینین سایی‌سی 29220 نفر اوْلوب.
== گؤرونتولر ==
<gallery>
File:PKO BP noca.jpg|
File:Warsaw Poland abcd 1939.jpg|
File:Szczecin Palac Ziemstwa 2.jpg|[[Szczecin]] File:Bankomat banku PKO BP w 60-tysięcznym Tomaszowie Mazowiecki.jpg|[[Automated teller machine|ATM]] [[Tomaszów Mazowiecki]]
</gallery>
== قایناقلار ==
{{قایناق}}
اینگیلیسجه ویکی‌پدیاسی‌نین ایشلدنلری طرفیندن یارانمیش«[[:en:PKO Bank Polski|PKO Bank Polski]]»، مقاله‌سیندن گؤتورولوبدور.( ۲۰ دسامبر ۲۰۱۸ تاریخینده یوْخلانیلیبدیر).
{{قارداش_پروژه‌لر_باغلانتی قوتوسو
| یازار =no
| ویکی‌سؤزلوک =no
| ویکی‌کیتاب =no
| ویکی‌سؤز =no
| ویکی‌قایناق =no
| ویکی‌آمبار =PKO Bank Polski
| ویکی‌خبر =no
| ویکی‌گیل =no
| ویکی‌دولانما =no
| ویکی‌بیلیم‌یورد =no
}}
{{شیرکت-قارالاما}}
{{Authority control}}
[[بؤلمه:شیرکت‌لر]]
94sh5keyefrojf47ajjikfmj1h3qy2z
آرکادیوش میلیک
0
325064
1520670
1445426
2022-07-28T20:56:11Z
Niegodzisie
16609
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography
| name = Arkadiusz Milik
| fullname = Arkadiusz Krystian Milik<ref name="FIFA">{{cite web |url=https://tournament.fifadata.com/documents/FWC/2018/pdf/FWC_2018_SQUADLISTS.PDF |title=2018 FIFA World Cup Russia – List of Players |website=FIFA.com |publisher=Fédération Internationale de Football Association |format=PDF |date=4 June 2018 |access-date=4 June 2018 |accessdate=2019-02-17 |archivedate=2019-12-06 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191206135930/https://tournament.fifadata.com/documents/FWC/2018/pdf/FWC_2018_SQUADLISTS.PDF }}</ref>
| image = Arkadiusz Milik 2016.jpg
| caption = Milik playing for [[ناپولی فوتبال کولوبو|ناپولی]] in 2016
| birth_date = {{birth date and age|1994|2|28|df=y}}
| birth_place = [[Tychy]], Poland
| height = 1.89 m<ref name="FIFA"/>
| position = [[Forward (association football)#Striker|Striker]]
| currentclub = [[ناپولی فوتبال کولوبو|ناپولی]]
| clubnumber = 99
| youthyears1 = {{0|0000}}–2010
| youthclubs1 = [[Rozwoj Katowice]]
| clubs1 = [[قورنیک زابژه فوتبال کولوبو|قورنیک زابژه]]
| years1 = 2011–2012
| caps1 = 38
| goals1 = 11
| years2 = 2013–2015
| clubs2 = [[بایر ۰۴ لورکوزن فوتبال کولوبو|بایر ۰۴ لورکوزن]]
| caps2 = 6
| goals2 = 0
| years3 = 2013
| clubs3 = [[Bayer 04 Leverkusen II|Bayer Leverkusen II]]
| caps3 = 5
| goals3 = 5
| years4 = 2013–2014
| clubs4 = → [[اقسبورق فوتبال کولوبو|اقسبورق]] (loan)
| caps4 = 18
| goals4 = 2
| years5 = 2014–2015
| clubs5 = → [[آژاکس امستردام فوتبال کولوبو|آژاکس امستردام]] (loan)
| caps5 = 21
| goals5 = 11
| years6 = 2014
| clubs6 = → [[Jong Ajax]] (loan)
| caps6 = 1
| goals6 = 0
| years7 = 2015–2016
| clubs7 = [[آژاکس امستردام فوتبال کولوبو|آژاکس امستردام]]
| caps7 = 31
| goals7 = 21
| years8 = 2016–
| clubs8 = [[ناپولی فوتبال کولوبو|ناپولی]]
| caps8 = 48
| goals8 = 20
| nationalteam1 = [[Poland national under-17 football team|Poland U17]]
| nationalteam2 = [[Poland national under-19 football team|Poland U19]]
| nationalyears1 = 2011
| nationalyears2 = 2011–2012
| nationalcaps1 = 1
| nationalcaps2 = 7
| nationalgoals1 = 1
| nationalgoals2 = 5
| nationalyears3 = 2012–2014
| nationalteam3 = [[Poland national under-21 football team|Poland U21]]
| nationalcaps3 = 9
| nationalgoals3 = 10
| nationalyears4 = 2012–
| nationalteam4 = [[لهیستان میلّی فوتبال تیمی|لهیستان]]
| nationalcaps4 = 45
| nationalgoals4 = 13
| club-update = 29 December 2018
| ntupdate = 20 November 2018
}}
'''آرکادیوش میلیک''' ([[اینگیلیس دیلی|اینگیلیسجه]]: Arkadiusz Krystian Milik) (دوْغوم:{{birth date and age|1994|2|28|df=y}} [[تیخی]]) بیر فوتبالیست. [[ناپولی فوتبال کولوبو]] و [[لهیستان]] میلّی تیمی ترکیبینده چیخیش ائدیب و [[هوجومچو]] موقعیتینده اوْیناییب. [[یورو ۲۰۱۶]] و [[فیفا دونیا کاپی ۲۰۱۸]] اوْیونلاریندا مئیدانا گئدیب.
==اوْیونلاری==
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|-
!rowspan="2" width=160|Club
!rowspan="2"|Season
!colspan="3"|League
!colspan="2"|Cup
!colspan="2"|[[UEFA|Europe]]
!colspan="2"|Total
|-
!Division!!Apps!!Goals!!Apps!!Goals!!Apps!!Goals!!Apps!!Goals
|-
|rowspan=3|[[قورنیک زابژه فوتبال کولوبو|قورنیک زابژه]]
|[[2011–12 Ekstraklasa|2011–12]]
|[[Ekstraklasa]]
|24||4||1||0||colspan="2"|–||25||4
|-
|[[2012–13 Ekstraklasa|2012–13]]
|Ekstraklasa
|14||7||1||1||colspan="2"|–||15||8
|-
!colspan="2"|Total
!38!!11!!2!!1!!colspan="2"|–!!40!!12
|-
|[[بایر ۰۴ لورکوزن فوتبال کولوبو|بایر ۰۴ لورکوزن]]
|[[2012–13 Bundesliga|2012–13]]
|[[بوندسلیقا]]
|6||0||0||0||2||0||8||0
|-
|[[اقسبورق فوتبال کولوبو|اقسبورق]] (loan)
|[[2013–14 FC Augsburg season|2013–14]]
|Bundesliga
|18||2||2||0||colspan="2"|–||20||2
|-
|[[آژاکس امستردام فوتبال کولوبو|آژاکس امستردام]] (loan)
|[[2014–15 AFC Ajax season|2014–15]]
|[[Eredivisie]]
|21||11||3||8||9||4||33||23
|-
|rowspan="2"|[[آژاکس امستردام فوتبال کولوبو|آژاکس امستردام]]
|[[2015–16 AFC Ajax season|2015–16]]
|Eredivisie
|31||21||2||0||9||3||42||24
|-
!colspan="2"|Total
!52!!32!!5!!8!!18!!7!!75!!47
|-
|rowspan="4"|[[ناپولی فوتبال کولوبو|ناپولی]]
|[[2016–17 S.S.C. Napoli season|2016–17]]
|[[سری آ]]
|17||5||2||0||4||3||23||8
|-
|[[2017–18 S.S.C. Napoli season|2017–18]]
|Serie A
|15||5||0||0||2||1||17||6
|-
|[[2018–19 S.S.C. Napoli season|2018–19]]
|Serie A
|20||12||2||1||5||0||27||13
|-
!colspan="2"|Total
!52!!22!!4!!1!!11!!4!!67!!27
|-
!colspan="3"|Career total
!166!!67!!13!!10!!31!!11!!210!!88
|}
== قایناقلار ==
{{قایناق}}
{{قارداش_پروژه‌لر_باغلانتی قوتوسو
| یازار =no
| ویکی‌سؤزلوک =no
| ویکی‌کیتاب =no
| ویکی‌سؤز =no
| ویکی‌قایناق =no
| ویکی‌آمبار =Arkadiusz Milik
| ویکی‌خبر =no
| ویکی‌گیل =no
| ویکی‌دولانما =no
| ویکی‌بیلیم‌یورد =no
}}
{{فوتبالیست-قارالاما}}
{{Authority control}}
[[بؤلمه:فوتبال اویونچولاری]]
[[بؤلمه:۱۹۹۴-جو میلادی ایلده دوغولان‌لار]]
[[بؤلمه:یاشایان اینسانلار]]
[[بؤلمه:تیخی دوغوملولار]]
[[بؤلمه:قورنیک زابژه کولوبونون اویونچولاری]]
[[بؤلمه:بایر ۰۴ لورکوزن کولوبونون اویونچولاری]]
[[بؤلمه:اقسبورق کولوبونون اویونچولاری]]
[[بؤلمه:آژاکس امستردام کولوبونون اویونچولاری]]
[[بؤلمه:یوفا یورو ۲۰۱۶ اویونچولاری]]
[[بؤلمه:فیفا دونیا کاپی ۲۰۱۸ اویونچولار]]
[[بؤلمه:ناپولی کولوبونون اویونچولاری]]
c96rq9x2hrpq6mdp1roczf0gxrqldx8
حسین عبدالواحد
0
333595
1520694
853094
2022-07-29T09:58:51Z
Kari0t
21386
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography
| name = Hussein Abdul-Wahed
| image = Hussein Abdul-Wahid.jpg
| fullname = Hussein Abdul-Wahed Waham Al-Fayyadh
| height =
| birth_date = {{Birth date and age|1985|2|28}}
| birth_place = [[بغداد]], [[عراق]]
| years1 = 2004–2005
| years2 = 2005–2007
| years3 = 2007
| years4 = 2008 (February)
| years5 = 2008 (August)–2012
| years6 = 2012–2015
| years7 = 2015–2016
| years8 = July 2016
| years9 = Sep 2016
| clubs1 = [[Zakho FC|Zakho]]
| clubs2 = [[الزورا ایدمان کولوبو|الزورا]]
| clubs3 = [[Al-Quwa Al-Jawiya]]
| clubs4 = [[دهوک ایدمان کولوبو|دهوک]]
| clubs5 = [[اربیل ایدمان کولوبو|اربیل]]
| clubs6 = [[الشرطه (عراق) فوتبال کولوبو|الشرطه]]
| clubs7 = [[الزورا ایدمان کولوبو|الزورا]]
| clubs8 = [[الشرطه (عراق) فوتبال کولوبو|الشرطه]]
| clubs9 = [[Al-Mina'a]]
| currentclub = [[Al-Mina'a]]
| clubnumber = 7
| position = [[هافبک]]
| youthyears1 = 2003–2004
| youthclubs1 = [[الصناعه فوتبال کولوبو|الصناعه]]
| caps1 =
| goals1 =
| caps2 =
| goals2 =
| caps3 =
| goals3 =
| caps4 =
| goals4 =
| caps5 =
| goals5 =
| caps6 =
| goals6 = 1
| nationalyears1 = 2009–2016
| nationalteam1 = [[عراق میلّی فوتبال تیمی|عراق]]
| nationalcaps1 = 7
| nationalgoals1 = 0
|pcupdate =
|ntupdate = 21 August 2016
}}
'''حسین عبدالواحد''' ([[اینگیلیس دیلی|اینگیلیسجه]]: Hussein Abdul-Wahid Waham) (دوْغوم:{{Birth date and age|1985|2|28}} [[بغداد]]) بیر فوتبالیست. [[المیناء ایدمان کولوبو]] و [[عراق]] میلّی تیمی ترکیبینده چیخیش ائدیب و [[هافبک]] موقعیتینده اوْیناییب.
== قایناقلار ==
{{قایناق}}
{{قارداش_پروژه‌لر_باغلانتی قوتوسو
| یازار =no
| ویکی‌سؤزلوک =no
| ویکی‌کیتاب =no
| ویکی‌سؤز =no
| ویکی‌قایناق =no
| ویکی‌آمبار =Hussein Abdul-Wahid Waham
| ویکی‌خبر =no
| ویکی‌گیل =no
| ویکی‌دولانما =no
| ویکی‌بیلیم‌یورد =no
}}
{{فوتبالیست-قارالاما}}
{{Authority control}}
[[بؤلمه:فوتبال اویونچولاری]]
pon6r9rwny888d1xeekmtlry8b5rxpa
اوا مکس
0
380207
1520674
1520308
2022-07-28T22:27:00Z
Wutsje
20547
replaced deleted unfree image (see [[:c:Commons:Deletion requests/File:Ava Max 2022.png]])
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox musical artist
| name = Ava Max
| image = Ava Max meeting fans (cropped).jpg
| caption =
| background = solo_singer
| birth_name = Amanda Ava Koci
| birth_date = {{birth date and age|1994|02|16}}<ref>{{cite web|url=https://www.ocnal.com/2019/04/ava-max-i-feel-albanian-my-parents.html|title=Ava Max: I feel Albanian. My parents taught me never to give up|author=Oculus News|date=3 April 2019|work=Music|publisher=Oculus News|accessdate=3 April 2019}}</ref>
| birth_place = [[Milwaukee|Milwaukee, Wisconsin]], U.S.<ref>{{cite web |last=Frometa |first=RJ |title=Ava Max Returns with New Single 'Sweet but Psycho' |url=http://ventsmagazine.com/2018/08/17/ava-max-returns-with-new-single-sweet-but-psycho |website=Vents |accessdate=September 27, 2018 |date=August 17, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180927170557/http://ventsmagazine.com/2018/08/17/ava-max-returns-with-new-single-sweet-but-psycho/ |archive-date=September 27, 2018 |dead-url=no}}</ref>
| origin =
| genre = {{hlist|[[Pop music|Pop]]|[[dance-pop]]}}
| occupation = {{flatlist|
* Singer
* songwriter
}}
| years_active = 2013–present
| label = [[Atlantic Records|Atlantic]]<ref>{{cite web |title=Atlantic Records Ava Max |url=http://www.atlanticrecords.com/artists/ava-max |access-date=September 27, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180927085646/http://www.atlanticrecords.com/artists/ava-max |archive-date=September 27, 2018 |dead-url=no}}</ref>
| associated_acts =
| website = {{url|avamax.com}}
| education. =
}}
'''اوا مکس''' ([[اینگیلیس دیلی|اینگیلیسجه]]: Ava Max) [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری|آمریکالی]] [[موسیقیچی]] - [[پاپ موسیقی|پاپ]]، [[دنس پاپ]] [[موسیقی ژانری|موسیقی ژانرلاریندا]] اثرلر یارادیب. اوا مکس ۱۶ فوریه ۱۹۹۴ تاریخینده حیاتا گؤز آچیب.
== قایناقلار ==
{{قایناق}}
{{قارداش_پروژه‌لر_باغلانتی قوتوسو
| یازار =no
| ویکی‌سؤزلوک =no
| ویکی‌کیتاب =no
| ویکی‌سؤز =no
| ویکی‌قایناق =no
| ویکی‌آمبار =Ava Max
| ویکی‌خبر =no
| ویکی‌گیل =no
| ویکی‌دولانما =no
| ویکی‌بیلیم‌یورد =no
}}
{{موسیقی-قارالاما}}
{{Authority control}}
[[بؤلمه:موسیقیچیلر]]
rg617n2bhe7pjs28fhy4ws9ninn9db3
جیمز اف. هاهن
0
538696
1520684
1313797
2022-07-29T07:54:43Z
FMSky
29085
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox State Senator
|image=James F. Hahn - Official Portrait - 83rd GA.jpg
|imagesize=190px
|name=James F. Hahn
|state_senate=Iowa
|district=[[Iowa Senate, District 40|40th]]
|term_start=January 10, 2005
|term_end=January 13, 2013
|preceded=[[Richard Drake]]
|succeeded=
}}
'''جیمز اف. هاهن''' ([[اینگیلیس دیلی|اینگیلیسجه]]: James F. Hahn) [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری|آمریکالی]] [[سیاستچی]] ، [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلرین جومهوری حزبی|جومهوری]] حزبینین عوضوو و [[آیووا ایالتی|آیووا]] ایالتین سناتور ایدی. [[۱۹۳۵ (میلادی)|۱۹۳۵]] ایلینده دۆنیایا گؤز آچیب.
== قایناقلار ==
{{قایناق}}
{{Authority control}}
[[بؤلمه:۱۹۳۵-جی میلادی ایلده دوغولان‌لار]]
[[بؤلمه:یاشایان اینسانلار]]
[[بؤلمه:موسکتین، آیووا دوغوملولار]]
7153ktokwhnb3l3dslmzyqmzgd64u7j
1520685
1520684
2022-07-29T07:55:03Z
FMSky
29085
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox State Senator
|image=James F. Hahn - Official Portrait - 80th GA.jpg
|imagesize=180px
|name=James F. Hahn
|state_senate=Iowa
|district=[[Iowa Senate, District 40|40th]]
|term_start=January 10, 2005
|term_end=January 13, 2013
|preceded=[[Richard Drake]]
|succeeded=
}}
'''جیمز اف. هاهن''' ([[اینگیلیس دیلی|اینگیلیسجه]]: James F. Hahn) [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری|آمریکالی]] [[سیاستچی]] ، [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلرین جومهوری حزبی|جومهوری]] حزبینین عوضوو و [[آیووا ایالتی|آیووا]] ایالتین سناتور ایدی. [[۱۹۳۵ (میلادی)|۱۹۳۵]] ایلینده دۆنیایا گؤز آچیب.
== قایناقلار ==
{{قایناق}}
{{Authority control}}
[[بؤلمه:۱۹۳۵-جی میلادی ایلده دوغولان‌لار]]
[[بؤلمه:یاشایان اینسانلار]]
[[بؤلمه:موسکتین، آیووا دوغوملولار]]
6asvz5d0pp9gxyoshrkymq7rvln2tzx
بئیین
0
607241
1520688
1520346
2022-07-29T08:39:27Z
Aydın Sümərinli
34223
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox anatomy
| Name = Brain
| Latin =
| Image = Chimp Brain in a jar.jpg
| Caption = The brain of a [[chimpanzee]]
| Image2 =
| Caption2 =
| IsPartOf =
| Components =
| Artery =
| Vein =
}}
'''بئیین''' ({{اینگیلیسجه|Brain}}) بدنین بیر پارچاسی دیر . بئیین [[حئیوان]] لارا بیلمک ایمکانی وئریر . بئیین [[بدن]]<nowiki/>ین دیگر عۆضوو لرین ایچینده کی حیس لرین آلیر و بو اله گلن معلومات نان [[داورانیش]]<nowiki/>ی دئیشیر. [[اینسان]] لاردا بئیین دیل دانیشماسین یوخسا ایشلدیلمسین ده و دۆشۆنمک گۆجۆ . بئیین بۆتۆن بدنین کونترول یوخسا باشچیلیک ائدن عۆضوو دۆر .
[[فایل:Brain size comparison between bird, rodent, and human with relative scale width lines.png|بندانگشتی|بئیین]]
بئیین عصب سلول لارین دان جورلنیب بو عصب لر بیر بیر لرینه باغلیدیر لار بئیین ده و دیگر عۆضوو لر ده بۆتۆن بئیین لری اولان حئیوانلارین بئیین دن گۆون ساخلاماق اوچون بیر شئی لری وار اینسان دا [[جۆمجۆمه]] یوخسا بئیین قابوقی([[سوموک|سۆمۆک]] دن)
== آراشدیرماق ==
[[فایل:Brain TMS.jpg|بندانگشتی|بئیین ایچینه باخماق تکنولوژی سی]]
بئیینین شیکلی و سایزی یوخسا بوْیی موختلیف حئیوانلارین آراسیندا چوخ فرقلی دیر و بنزر اؤزللیک لرین تاپیلماسی چوخ چتین دیر. گینه ، بئیینین تیکیشین ده نئچه اصل لر وار کی حئیوانلارین بؤیۆک بیر بؤلۆمۆن توتور. بئیینین بعضی اؤزللیک لری بۆتۆن حئیوانلار آراسیندا اوخشار دیر. باشقا لاری بئیین اولان حئیوانلاری گۆجلۆ بئیینی اولان لار و ایبتیدایی بئیینی اولان لار را بۆلۆر لر یوخسا [[اوْنورغالیلار|اونورغالیلار]] و [[اونورغاسیز لار]]<nowiki/>ا بؤلۆر لر.
بئیین آناتومی سینا گؤره معلومات اله گتیرمسینه ان ساده یول شیکلینه باخماق نان دیر.آما باشقا تکنیک لر ده دۆزلتیلمیش . بئیینین تیکیشی چوخ یوموشاق دیر بونا گؤره بئیینن فیزیکی ایشلمک چتین ایش دیر آما الکول ایچینده برکیر برده بعضی ساخلیان لار و سورا ایچین آراشدیرماق اوچون پارچالانیر یوخسا تیکه لنیر.
[[نوروساینس]] بیلیمینده بئیین و [[عصب سیستمی]]<nowiki/>ن تانیماق اوچون آراشدیریلیر.[[سایکولوژی]] ده ذهن و [[داورانیش]]<nowiki/>ی بیلمک اوچون.نورولوژی ده کی عصب سیستمین مریضلیک لرین تانیماق یوخسا تشخیص و درمان ائدیر. [[سایچیاتری]] ده بئیین بدنین أن اؤنملی یئری دیر بو بیلیم سایکولوژیک یوخسا روانی مریضلیک لرین درمانی اوچون دور.
== نه جور ایشلمسی ==
[[فایل:CT of a normal brain, sagittal 16.png|بندانگشتی|بئیین]]
[[فایل:Chimp Brain in a jar.jpg|بندانگشتی|بئیین]]
[[فایل:Vertebrate-brain-regions small.png|بندانگشتی|کوسه و اینسان بئیینی]]
بئیین بدن اوچون دۆشۆنمک ، اؤیرنمک و حیس ائتمک ائدیر. اینسان لار اوچون بیلینجلیق یوخسا شعور قایناقی دیر . بئیین بدنین اؤز باشینا ایش لری ده کونترول ائدیر اؤرنک تنفس ، هضم ائتمک یوخسا سیندیرماق و [[اورک|اۆرک]] چیرپینماسی کی اؤز باشینا اولور. بو ایش لر و باشقا لاری بئیینین بیلممزدیک و [[عصب سیستمی]] نن گؤرۆلۆر. دۆنیایا گؤره بۆتۆن معلومات حیس لریمیزنن ییغیلیر عصب لرنن بئیینه گؤندریلیر بو ایش بیزه گؤرمک ، ائشیتمک ، اییلمک و دادانماق و شئی لری حیس ائتمک بو ایش لره ایجازه وئریر .بئیین بو معلوماتی ایشلمه ائدیر و بونلاری تجربه ائدیریک شکیل ، سس و باشقا لاری . بئیین عصب لرنن بدنین دیگر عۆضوو لرینه نه ائتمگی دئیر.اؤرنک بید لاریمیزا حرکت ائت دئمک نن یوخسا اورگیمیزه داها سورعتنن چیرپین دئمک نن. بو عمومیت ده دۆز دور آما بعضی ایش لری اوموریلیک(نخاع) یوخسا [[اونورقا بئیینی]] گؤرور. اؤرنک قایتارماغا یوخسا ریفلکسه بئیین قاریشماز ، کیچیک حئیوان لاردا بئیین سیز ایش لر گؤرۆلۆر . بۆتۆن مؤهره لی حئیوان لارین بئیین لری وار کی گئچمیش ده قاریشیق لی لاشیب بعضی ساده حئیوان لار اسفنج کیمین بئیینی یوخ دور. تیکه لی اولموش مؤهره سیز لر هر تیکه ده عصبی غده لری اولور . عصبی ریشته حلقه سی هضم مجراسینن دؤورونده بو سیستم ده قاباق دا اولان معلومات نان بدنین حرکتی تنظیم اولور.
== بؤلۆم لر ==
[[فایل:Brain-ALZH.png|بندانگشتی|بئیین بؤلۆم لری]]
[[ممه لی لر]] ده بئیین اۆچ بؤلۆم دن دیر ۱-[[اوج بئیین]] ۲- [[بئیینجیک]] ۳-[[بئیین ساپی]] . اوج بئیینین اۆزۆ [[بئیین کورتکسی]] نن دیر بو بؤلۆم بوتون مؤهره لی حئیوان لاردا واردیر ممه لی لر بیر داها اۆز یوخسا لایه لری وار [[نئوکورتکس]] بو ندن نن ممه لی لرین اؤزللیکله اینسانلارین داورانیشی فرقلی دیر.
بئیین کورتکسی یوخسا سربرال کورتکسی
کورتکس اۆچ بؤلۆم دن دیر سنسوری ، موتور و بیرلشمه یئر لری ، سنسوری او یئر دیر کی حیس لردن گلن معلوماتی ایشلمه آلیر ، موتور گؤنۆللۆ حرکت لری کونترول ائدیر اؤزللیکله الین باشاریلی حرکت لری موتورون سول طرفی بدنین ساغ طرفین کونترول ائدیر و ترسی سی . و بیرلشمه یئر لری دۆنیادان آماجی اولان تجروبه لر دۆزلدیر و قیسا دۆشۆنمگه دایاق دیر و دیل (دانیشماق دیلی) و بو بیزه ایمکان وئریر موتقابیل شکیلده و ائتکیلی ایش گؤرمک. چوخ ایلیشکی لر کورتکسین بیر بؤلگه سیندن او بیری بؤلگه سینه دیر بؤلگه آلتیندا ایلیشکی لر داها آز اولور اۆزۆ ۹۹٪ یوخاری دیر.
اوج بئیین
اوج بئیینین بید لاری تناسوب نان بیربیرینن بیرلشیب بیرلیکده ایش گؤرۆر لر . بو بؤلۆم ساخلاماق و بالانس یوخسا تعادول مرکزی دیر یاردیم حرکتین اساس بؤلۆمۆ ساده موتور باشاریسینان .
بئیین ساپی
بئیین ساپی بئیینین دال طرفینده دیر بو بؤلۆم چوخ بؤلۆم لره بؤلۆنۆر کی هر بیری بدن ده اؤزل ایش لری وار دیر اؤرنک بئیین ساپی تنفسی کونترول ائدیر اۆرک چیرپینماسی ، اؤسگۆرک ، گؤز آتماق و اوتماق بدنین دماسی و آجماقی بئیین ساپی کونترول ائدیر.
== بوْی یوخسا سایز ==
[[فایل:Brain 090407.jpg|بندانگشتی|بئیین]]
اینسان بئیینی باشقا حئیوانلارنان قیاس ائدرکن چوخ بؤیۆک دور. اینسان بئیینین اۆزۆ سایزینا گؤره چوخ اوزون دور بو سورون بئیین اۆزۆنۆن قیریشیلماسینا گؤره اولوملو اولموش دور اگر اینسان کورتکسی دۆز اوْلسیدی اینسانین بئیینی بیر متیر مربع لیک بؤیۆک اولور دو بعضی حئیوانلار دا اینسان کیمین قیریشیلمیش بئیین لری وار دولفین و فیل کیمین بوردا دامپ قانونو حاکیم دیر داها بؤیۆک حئیوان لار داها بؤیۆک بئیین لری وار بو تئوری یئرینده آما گینه اینسان بئیینی چوخ بؤیۆک دور اؤزللیکله نئوکورتکس بیلدیگیمیز کیمین اینسان بئیینی میلیون لار ایلین ائوریم یوخسا تکامولون سونوجو دور دقیق بیلینمیر نیه اینسانین بئیینی بو قدر چوخ بۆیۆدۆ آما نئچه تئوری وار بیری قاریشیق و چتین توپلومسال یوخسا اجتماعی یاشاییش و دیل (قونوشما) ندنی اینسانین بئیینین بؤیۆتمۆش آما بو نو دئملییک کی [[آلبرت آینشتاین|آینشتاینین]] بئیینی ۱۲۳۰ گیرم میش آما نورمال کیشی لرین بئیینی موتوسیط ۱۴۰۰ گیرم دیر بو اۆزدن اینسان بئیینین عوضوو لرینین جزییاتی اؤنملی دیر .
سلول لارین سایی سی
اینسان بئیینی اینسانین بدینین چکیسینین ۲٪ دیر . آما اینسان بئیینی بدنین ۲۰٪ انرژیسین ایشلدیر. بئیین ۵۰ - ۱۰۰ میلیار عصب سلولی یوخسا نورونی وار . بو حد ده [[قلیا]] سی دا وار (قلیا سلول دان دایاق اولور) [[نورون]] یوخسا عصب [[سلول]] لارین ایشی معلوماتی آلماق و گؤندرمک دیر بو معلوماتی باشقا بدن عوضوو لریندن آلیپ - گؤندریر . آما قلیا نورون لارا یئمک یئتیریر و قان لاری نورون لارا طرف گؤندریر و قویور اؤز ایش لرین گؤره هر نورون ۱۰۰۰۰ دیگر نورون نان ایلیشکی سی وار بو ۱۰۰۰۰ دیگر عصب سلوللارینا (نورون) [[سیناپس]] لار دئییلیر .
== قایناقلار ==
{{اتک‌یازی}}
==ائشیک باغلانتیلار==
{{wikiquote}}
{{Commons category|Brain}}
{{EB1911 poster|Brain}}
*[http://thebrain.mcgill.ca The Brain from Top to Bottom], at McGill University
*[https://www.bbc.co.uk/programmes/b00b54yx The Brain], BBC Radio 4 discussion with Vivian Nutton, Jonathan Sawday & Marina Wallace (''In Our Time'', May 8, 2008)
*[https://www.youtube.com/watch?v=NifNfkliCos Our Quest to Understand the Brain – with Matthew Cobb]{{cbignore}} Royal Institution lecture. Archived at [https://ghostarchive.org/varchive/NifNfkliCos Ghostarchive]{{cbignore}}.
{{Nervous system}}
{{Portal bar|Philosophy}}
{{Authority control}}
cjmue8s7i9mdx2w33wy7daybm397sr4
ایشلدن:LissajousCurve
2
607318
1520668
1520154
2022-07-28T18:42:49Z
MdsShakil
30647
MdsShakil، [[ایشلدن:MMessine19]] صفحه‌سینی [[ایشلدن:LissajousCurve]]-ه آپاردی: صفحه در ضمن تغییر نام کاربر «[[Special:CentralAuth/MMessine19|MMessine19]]» به «[[Special:CentralAuth/LissajousCurve|LissajousCurve]]» به طور خودکار منتقل شد
wikitext
text/x-wiki
[[file:Wikicat.png|100px]]
bi3y05knxrb2l36qohr3y6u1dxr4w5n
عبدالله شایق
0
607427
1520687
1520548
2022-07-29T08:07:36Z
Abbas elçin
16508
wikitext
text/x-wiki
{{یازیچی و شاعیر بیلگی قوتوسو|آد=عبدالله شایق|اؤلوم تاریخی=24ژوئیه 1959 (78یاشیندا)|عکس=Abdulla Şaiq (1910).jpg|اصل آدی=عبدالله آخوند مصطفی اوغلو طالب‌زاده|چالیشما ساحه‌سی=شاعیر، یازیچی، دراماتورق، پوبلیسیست، پداقوق، ادبیاتشوناس، ترجومه‌چی|دوْغوم تاریخی=24 فوریه 1881|دوْغوم یئری=تیفلیس|اؤلوم یئری=باکی|میلیت=آذربایجانلی|اثر(لر) دن فیلم(لر)=رقص ائدن باغالار (فیلم، 1935) <br> تولکو حجه گئدیر (فیلم، 1971) <br>پیسپیسا خانیم و سیچان بیگ (فیلم، 1974)|ایمضا=Подпись Абдуллы Шаика.jpg}}
'''عبدالله شایق''' (اصل آدی: عبدالله آخوند مصطفی اوغلو طالب‌زاده؛ 24 فوریه 1881، [[تیفلیس]] – 24 ژوئیه 1959، [[باکی]]) — [[آذربایجان جومهوریتی|آذربایجان]]<nowiki/>لی شاعیر، یازیچی، دراماتورق، پوبلیسیست، پداقوق، ادبیاتشوناس، ترجومه‌چی، 1934-جو ایلدن آذربایجان یازیچیلار بیرلیگی‌نین عوضوو، آذربایجان اوشاق ادبیاتی‌نین بانی‌لریندن بیری، آذربایجان شوروی امکدار اینجه صنعت خادیمی (1940).<ref>Abdulla Shaig: Rays from the Same Sun. Azerbaijan International Magazine</ref>
== یاشاییشی ==
=== ائرکن ایللری و تحصیلی ===
عبدالله شایق مصطفی اوغلو 1881-جی ایلین فوریه‌نین 21-ده [[تیفلیس]]<nowiki/>ین شئیطان‌بازار محلّه‌سینده آنادان اولموشدور. اونون والیدئین‌لری آخوند مصطفی و مهری خانیم بیر نئچه ایل ایدی کی، تیفلیسه کؤچه‌رک اورادا مسکونلاشمیشدیلار. عبدالله بؤیوک قارداشی یوسفدن سونرا ائوین ایکینجی اؤولادی ایدی. اونون اکیزتایی اولان قیز اؤولادی دوغولاندان آز سونرا تلف اولموشدو.<ref name=":0">[[Abdulla Şaiq#CITEREFAbdulla%20%C5%9Eaiq%20Biblioqrafiya2016|Abdulla Şaiq Biblioqrafiya, 2016]]. səh. 7</ref>
آتاسی آخوند مصطفی سلیمان اوغلو دؤورونون سئچیلن بیر روحانی ضیالیسی ایدی. او، 1881-جی ایله‌دک تیفلیس شهری اوزره قاضی‌نین موعاوینی، سونرا ایسه قافقاز شئیخ‌الایسلامی‌نین موعاوینی ایشله‌میشدی.<ref>Hüseyn Əhmədov. Azərbaycan məktəb və pedaqoji fikir tarixi. Bakı: Elm və təhsil, 2014. — səh. 244.</ref>اوغلان‌لاری یوسف و عبدالله ایلک تحصیل‌لرینی تیفلیسده موسلمان اوشاق‌لاری اوچون نظرده توتولان آلتی‌صینیفلی روحانی مکتبینده آلمیشدیلار. بو مکتب تکجه دینی تحصیل اوجاغی دئییلدی. اونون تدریس پروقرامی روس-تاتار (آذربایجان) مکتب‌لری‌نین لاییحه‌سینه اویغون ایدی. بو مکتبده عبداللهین آتاسی آخوند مصطفی ایله یاناشی، قوری موعلیم‌لر سمیناریاسی‌نین مأذون‌لاریندان باخشعلی بیگ و پاشا بیگ ده درس دئییردیلر.<ref name=":0" />
اؤلکه‌ده 19. عصرین اورتالاریندان باشلاییب گئتدیکجه اینکیشاف ائدن معاریفچی‌لیک حرکاتی‌نین ایدئیالاری گنج عبدالله‌دا اؤز تاثیرینی بوراخیردی. عبدالله شایق 1889-93-جو ایللرده بو مکتبده ایلک تحصیلینی آلدیقدان سونرا [[خوراسان]]<nowiki/>ا زیارته گئدن آناسی، قارداشی یوسفله بیرلیکده اونو دا اؤزو ایله آپاریر. یوسفله عبدالله تحصیل‌لرینی خوراسانا داوام ائتدیریرلر. بورادا دؤورون قاباقجیل فیکیرلی گنجلریندن اولان، [[اورمیه|اورمیه]]<nowiki/>دن کؤچوب گلمیش یوسف ضیا آدلی بیر موعلیم ده درس دئییردی. هر ایکی قارداشین فیکری اینکیشافیندا، ادبیاتا و یارادیجیلیغا اولان ماراق‌لاری‌نین قووّتلنمه‌سینده ضیانین خوصوصی رولو و تاثیری اولموشدور. بؤیوک قارداش آخوند یوسف موعلیمینه بسله‌دیگی احتیراما اساساً اؤزونه "ضیا" تخلوصو گؤتورموشدور.<ref name=":1">[[Abdulla Şaiq#CITEREFAbdulla%20%C5%9Eaiq%20Biblioqrafiya2016|Abdulla Şaiq Biblioqrafiya, 2016]]. səh. 7-8</ref>
1889-جو ایلین پاییزیندا مهری خانیم اوغلو یوسفله بیرلیکده تیفلیسه گئری دؤنور. عبدالله ایسه تحصیلینی تاماملاماق اوچون 1900-جو ایلین پاییزینادک خوراسانا بیر تانیش‌لاری‌نین ائوینده قالاراق بورادا باکی‌لی میرزه عبداللهدان و گنجه‌لی میرزا باغیردان منطیق و پوئتیکا، هابئله عرب شعرلری‌نین تاریخینه دایر درس آلیر. یئددی ایل خوراسانا موکمّل تحصیل آلیب، تاریخ، پسیکولوژی علملرینی، شرق، آذربایجان، روس ادبیاتینی منیمسه‌ییر.<ref>Undelivered Letter by Abdulla Shaig, Azerbaijan International,</ref>پاییزدا آناسی خوراسانا گله‌رک عبداللهی دا تیفلیسه گتیریر. بیر نئچه آی بورادا قالدیقدان سونرا اوّلجه یوسف، سونرا ایسه عبدالله باکی‌یا کؤچور.<ref name=":1" />
عبدالله باکیدا ایکی صینفی موباریزه ایله اوزلشدی. بیر طرفدن بورژوازی، دیگر طرفدن ایسه پرولتاریا. 1905-جی ایل اینقیلابی عرفه‌سینده بو ایکی صینیف آراسیندا باشلانان موباریزه تاریخین ضروری بیر حادیثه‌سی کیمی مئیدانا چیخمیشدی. بونونلا برابر باکی هم ده علم، ادبیات و مدنیت مرکزینه چئوریلیردی، مطبوعات اورقان‌لاری، مکتب‌لر، مدنیت اورقان‌لاری آچیلیر، ضیالی‌لارین سایی آرتیردی.<ref>[[Abdulla Şaiq#CITEREFM%C9%99lah%C9%99t%20M%C3%BCr%C5%9F%C3%BCdl%C3%BC2017|Məlahət Mürşüdlü, 2017]]. səh. 12</ref>
=== پداقوژی فعالیتی ===
دؤورون ضیالی‌لاری‌نین چوخو قوری موعلیم‌لر سمیناریاسی‌نین مأذون‌لاری ایدی. اونلار یئنی اوصوللا درس دئییر، اثرلر یازیردیلار. [[نریمان نریمانوف]]، [[عبدالرحیم بیگ حاقوئردی‌یئف]]، [[میرزا فتحعلی آخوندزاده|میرزا فتحعلی آخوندوف]]، [[نجف بیگ وزیروف]] و دیگر دراماتورق‌لارین اثرلرینی تاماشایا قویوردولار.<ref>''D.R, Mustafayeva.'' Görkəmli Maarifçi Pedaqoq H.Mahmudbəyov. Azərbaycan məktəbi № 6. 1961. 34.</ref>1905–1907-جی ایللر اینقیلابی‌نین تاثیری آلتیندا مکتب اطرافیندا گئدن موباریزه گونو-گوندن شیدّتله‌نیردی و بو، آذربایجان ضیالی‌لاری‌نین، موعلیم‌لری‌نین، موحریرلری‌نین و ادیب‌لری‌نین دسته‌لرینی احاطه ائدیردی.<ref>''X.C, Məmmədov.'' İlk rus-müsəlman məktəbləri və onun tarixi rolu. Azərbaycan məktəbi № 5. 1964. 12.</ref> همین دؤورده شخصلر قوری موعلیم‌لر سمیناریاسینی بیتیریب آذربایجانین موختلیف یئرلرینده چالیشیردیلار. اونلار نسلین تعلیم-تربیه‌سینه، اونلارین دونیوی تحصیل آلمالارینا قایغی گؤستریردیلر.<ref>''T.B, Eminli.'' Əli Nəzminin pedaqoji görüşləri. Bakı. 1999. 15.</ref>بو اینسانلار یئنی اوصوللا مکتب‌لر آچیر، قزئت، درگی‌لر چیخاریر، درسلیک‌لر حاضیرلاییر، تدریس پروقرام‌لاریندا دونیوی علملره گئنیش یئر وئریردیلر. مقصد اینسانلارین شوعورونا تاثیر گؤسترمک، خالقلار آراسیندا دوستلوق ایدئیاسی یایماق ایدی.<ref name=":2">[[Abdulla Şaiq#CITEREFM%C9%99lah%C9%99t%20M%C3%BCr%C5%9F%C3%BCdl%C3%BC2017|Məlahət Mürşüdlü, 2017]]. səh. 13</ref>
عبدالله باکی‌یا گلن کیمی ایلک نؤوبه ده تیفلیسدن تانیدیغی [[نریمان نریمانوف]]<nowiki/>لا گؤروشور. عبدالله، نریمان نریمانوفا اونون باکی‌یا موعلیم آرزوسو ایله گلدیگینی، نریمانوف ایسه اونا بو صنعت اوچون ایمتاحان وئرملی، موعلیملیک حوقوقو قازانماسی‌نین واجیب اولدوغونو بیلدیردی.<ref>Şaiqanə yad et. Bakı: "Gənclik". 1981. 35.</ref> نریمانوفون مصلحت‌لریندن سونرا عبدالله نریمان نریمانوفون اونا وئردیگی "تورک-آذربایجان دیلی‌نین موختصر صرف-نحوی " کیتابینی، آذربایجان دیلی‌نین قرامری، ادبیاتی، ائلجه‌ده متودونو اؤیرندی.<ref name=":2" />
1901-جی ایلین آوریلین 22-ده بیر آلکساندر آدینا اوچونجو اوغلان گیمنازیاسیندا ایمتاحان کومیسیونو چاغیریلدی. عبدالله اوچ نؤوع اوزره ایمتاحان وئردی: یازیلی، شیفاهی و نومونه درسی. بو ایمتاحان‌لاری زامانی او، اؤز ایستعدادی و باجاریغینی گؤسترمیش، سعیی سایه‌سینده آذربایجان دیلی و ادبیاتینا متودونا عایید سوال‌لارا نریمان نریمانوفو و باشقا کومیسیون عوضولرینی راضی سالان جاواب‌لار وئرمیش و هر اوچ ایمتاحاندان " 5 " قیمتی آلمیشدیر.<ref name=":3">[[Abdulla Şaiq#CITEREFM%C9%99lah%C9%99t%20M%C3%BCr%C5%9F%C3%BCdl%C3%BC2017|Məlahət Mürşüdlü, 2017]]. səh. 13-14</ref>
عبدالله طالب‌زاده 1901-جی ایل آوریلین 22-ده 608 نؤمره‌لی شهادتنامه یه اساساً "آذربایجان دیلی موعلیمی" آدینی آلیر. شهادتنامه نی کومیسیون عوضوو اولان نریمان نریمانوف ایمضالامیشدیر. اونون موعلیم کیمی ایشه دوزلمه‌سینده نریمانوف موهوم رول اوینامیشدیر. اونون باکی دؤولت دوماسی‌نین معاریف شؤعبه‌سی‌نین مودیری میخایل آقانوویچه یازدیغی مکتوبدا بیلدیریلیر: <blockquote> "قوللوغوم سیزینله گؤروشمگیمه مانع اولور، آنجاق عالیجناب‌لیغینیزا و خئییر-خواه‌لیغینیزا گوونه‌رک سیزه مکتوب یازماغا جسارت ائدیرم. سیزدن خواهیش ائدیرم کی، میرزا عبدالله طالب‌زاده‌نی روس-تاتار مکتبینه تاتار دیلی[ ''تاتار دیلی دئدیکده آذربایجان تورکجه‌سی نظرده توتولور''] موعلیمی وظیفه‌سینه تعیین ائده‌سینیز. اونون بو فنی تدریس ائتمگه صلاحیتی واردیر و روس دیلینی ده کیفایت قدر یاخشی بیلیر. اگر سیز اونون سندلرینی باشقالاری‌نین سندلری ایله موقاییسه ائتسه‌نیز، اونون باشقالاریندان فرقلنن لیاقتی آیدینلاشار.<ref name=":3" />" </blockquote> لاکین بوش یئر اولمادیغی اوچون عبدالله طالب‌زاده‌نی روس-تاتار مکتب‌لرینده " احتیاط موعلیم " تعیین ائتمگی قرارا آلدیلار. بو حاقدا او، مکتب کومیسیونو صدرینه مکتوب یازیر: <blockquote> "سیز عالی جناب حضرت‌لرینیزه بیلدیریرم کی، من 31 اوکتوبر 1901-جی ایل 85 نؤمره‌لی امرینیزه اساساً 5 نووامبر 1901-جی ایلدن روس تاتار مکتب‌لرینده " احتیاط موعلیمی " اولماغا راضی‌یام.<ref name=":3" />" </blockquote> بونونلا، عبدالله طالب‌زاده [[سلطان مجید غنی‌زاده|سلطان مجید غنی‌زاده]]<nowiki/>نین مودیر اولدوغو آلتی صینیفلی شهر مکتبینده پداقوژی فعالیته باشلاییر. عبدالله طالبزادهنین پداقوژی فعالیته باشلادیغی دؤورده خالقی معاریفلندیرمک، اونلاری زامانین طلبینه اویغون تربیه ائتمک ایجتیماعی بیر مسله کیمی مئیدانا چیخمیشدی.<ref name=":3" />
عبدالله طالبزادهنین پداقوژی فعالیتی‌نین بیرینجی مرحله‌سینی احاطه ائدن 1901–18-جی ایللر آراسیندا آذربایجان معاریفی ساحه‌سینده ایکی قووّه قارشی-قارشی‌یا گلمیشدی: کؤهنه تعلیم اوجاق‌لاری — موللاخانالار، موللالار، اسکولاستیک تعلیم-تربیّه اوصولو ایله درس دئین موعلیم‌لردن عیبارت قووّه، ایکینجیسی ایسه: یئنی تعلیم-تربیه اوصول‌لارینا، دونیوی مکتب‌لره مئیل ائدن پداقوژی قووّه ایدی. عبدالله طالب‌زاده یئنی تیپلی تدریس اوجاق‌لاری‌نین شبکه‌سی‌نین گئنیشلندیریلمه‌سی اوغروندا موباریزه آپاران ایکینجی قووّه‌نین — دؤورون معاریفچی‌لری‌نین سیرالارینا قوشولدو.<ref name=":4">[[Abdulla Şaiq#CITEREFM%C9%99lah%C9%99t%20M%C3%BCr%C5%9F%C3%BCdl%C3%BC2017|Məlahət Mürşüdlü, 2017]]. səh. 17</ref> آذربایجان دیلینه آیریلمیش درس ساعاتی آز اولدوغوندان او، بئش-آلتی آی حاضیرلاشدیقدان سونرا ایمتاحان وئره‌رک شریعت موعلیمی شهادتنامه‌سی آلدی. او، ایشله دیگی مکتبده آذربایجان دیلی درسلری ایله یاناشی شریعت درسلری ده آپاریردی. ایکینجی رئال مکتبین دیرکتورونون قافقاز تحصیل دایره‌سینه گؤندردیگی 1916-جی ایل 18 اوکتوبر تاریخلی مکتوبوندا یازیلیر: <blockquote> "صینیف موربیسی ایشله ین آ.شایقه بیرینجی رئالنی مکتبینده شریعت درسلری آپارماسینا ایجازه وئریلمیشدیر.<ref name=":4" />" </blockquote> عبدالله شایق شریعت درسلری‌نین کیچیک ماهیتینی درک ائده‌رک چوخ واخت اونون یئرینه آذربایجان دیلینی، دونیوی علملری تدریس ائدیردی. لاکین آتدیغی بو آددین اونو وظیفه‌سیندن کنارلاشدیرا بیلردی. عبدالله شایق بونونلا باغلی "خاطیره‌لریم" -ده یازیردی: <blockquote> "بیر گون مودیر غفلتاً ایچری گیردی و اوزونو صینفه چئویره‌رک بوگونکو درسین مؤوضوسونو سوروشدو. شاگیردلردن حبیب تالیشینسکی آیاغا قالخاراق:
- بو گون درسده موعلیم "میراث مسله‌سینی کئچیر" - دئیه‌رک منی چتینلیکدن قورتاردی.<ref>''Şaiq, A.M.'' Xatirələrim. Bakı: "Uşaqgəncnəşr". 1961. 46.</ref>" </blockquote>1901–1906-جی ایللرده عبدالله طالب‌زاده بیر نئچه مکتبده درس دئییردی. 1902-جی ایلین سپتامبریندا او، حبیب‌بیگ محمودبیگوفون مودیر اولدوغو آلتی‌صینیفلی شهر مکتبی‌نین آشاغی صینیف‌لرینه دایمی آنا دیلی موعلیمی تعیین ائدیلدی. درس ساعاتی آز اولدوغونا گؤره 1903-جو ایلدن صابونچودا آلتی‌ایل‌لیک مکتبده ده درس دئمگه باشلاییر. گنج موعلیم فهله‌لرین ایش شراییطینی ایلک دفعه اولاراق داها یاخیندان موشاهیده ائدیر، اؤیره‌نیردی. عبدالله طالبزادهنین 1903-جو ایلده اوچونجو کیشی گیمنازییاسیندا چالیشماسی حاقیندا اوچ سند مؤوجوددور: بیرینجی‌سینده، اونون 1903–1905-جی ایللرده پروگیمنازیادا ایشله‌دیگی گؤستریلیر.<ref>Abdulla Şaiq. Seçilmiş əsərləri. II cild. Bakı: "Azərnəşr". 1968. 310.</ref> ایکینجی سند ایسه مرکزی ادبیات آرشیوینده ساخلانیلان 31 نؤمره لی شهادتنامه‌دیر.<ref name=":5">''Azərbaycan SSR Dövlət və İncəsənət Arxivi.''Abdulla Şaiqin Fondu, həyat və fəaliyyətinə dair materiallar. (sənədlər, məktublar, əmrlər və s.). 78.</ref> شهادتنامه‌دن معلوم اولور کی، او، قافقاز معاریف موفتّیش‌لیگی‌نین 15672 نؤمره‌لی امرینه اساساً 1905-جی ایل اوکتوبرون 29-دان 1912-جی ایل اوکتوبر 31-ه قدر گیمنازییادا چالیشمیشدیر.<ref name=":5" /><ref>[[Abdulla Şaiq#CITEREFM%C9%99lah%C9%99t%20M%C3%BCr%C5%9F%C3%BCdl%C3%BC2017|Məlahət Mürşüdlü, 2017]]. səh. 18</ref>
صابونچویا گئدیب-گلمک چتین اولدوغو اوچون عبدالله 1906-جی ایلین سپتامبریندا اورادان آیریلاراق باکی رئالنی و یئددینجی شهر مکتبینه ایشه دوزه‌لیر. عبدالله طالب‌زاده روس دیلینده ترجومه‌یی-حالیندا گؤستریر کی، 1906-جی ایلده 7-جی روس-تاتار مکتبینده یئرلی دیلدن درس دئمگه باشلادی. سیّد حسین، [[جعفر جبارلی]] محض بو مکتبده اونون شاگیردلری اولموشدور. او، بورادا 1908-جی ایله قدر چالیشدی. عبدالله طالب‌زاده 1908-جی ایلدن پداقوژی فعالیتینی باکیداکی رئالنی مکتبینده داوام ائتدیریر. عبدالله شایق بورادا شهرین بیر نئچه مکتبینده آلتینجی درس کیمی تدریس ائدیلن آذربایجان دیلیندن درس وئرمیشدیر.<ref name=":6">[[Abdulla Şaiq#CITEREFM%C9%99lah%C9%99t%20M%C3%BCr%C5%9F%C3%BCdl%C3%BC2017|Məlahət Mürşüdlü, 2017]]. səh. 19-20</ref>موترقّی فیکیرلرینه عبدالله شایق شاگیردلری و قاباقجیل فیکیرلی معاریف ایشچی‌لری آراسیندا بؤیوک حؤرمت و نوفوذ صاحیبی اولموشدور.<ref name=":6" /><ref>''Şaiq, A.M.'' Xatirələrim. Bakı: "Uşaqgəncnəşr". 1961. 57.</ref>
[[فایل:Nicat_Cəmiyyətinin_üzvləri.jpg|بندانگشتی|عبدالله شایق نیجات جمعیتی‌نین عوضولری آراسیندا (آشاغی سیرادا ساغدان دؤردونجو). 1906-جی ایل. ]]
عبدالله شایقین پداقوژی فعالیتی‌نین بیرینجی مرحله‌سینی احاطه ائدن ایللر خالق معاریفی ساحه‌سینده باشلانمیش بؤیوک بیر جانلانما ایله موشاییعت اولونور. موختلیف معاریف جمعیت‌لری یارادیلیردی. بو جمعیت‌لر ایچریسینده "نیجات" جمعیتی اؤز فعالیتی ایله دیقتی جلب ائدیردی. جمعیتین صدر موعاوینی اولان نریمان نریمانوفون و اونون همفیکیرلری‌نین [[حسن بیگ زردابی]]، [[فرج بیگ آغایئف]]، [[سلیمان ثانی آخوندوف]]، عبدالله شایق، [[اوزئییر حاجی‌بَی‌اوو|اوزئییر حاجی‌بیگلی]] و باشقالاری‌نین سعیی نتیجه‌سینده 1906-جی ایلین آقوستوندا و داها سونرا 1907-جی ایلده آذربایجان موعلیم‌لری‌نین مووافیق اولاراق بیر و ایکی قورولتای‌لاری چاغیریلدی.<ref name=":7">''A.S, Abdullayev.'' Azərbaycan dilinin tədrisi tarixindən. Bakı: "Maarif". 1966. 71–73.</ref>
آذربایجان ایجتیماعی حیاتیندا تاریخی اهمیت کسب ائدن قورولتای‌لار معاریف و مکتب مسله‌سینی موسلمان‌لارین اینکیشافی‌نین ان واجیب کومپوننت‌لری ایله باغلی اولان سیاسی، مدنی و ایجتیماعی مسله ایدی. درسلیک‌لرین، پروقرام‌لارین وضعیتی، تعلیم اوصول‌لاری (همین دؤور ایبتیدایی شهر مکتب‌لرینده روس دیلی نِموْی[''نِموْی سؤزونون ترجومه‌سی لال دئمکدیر.''] متودو ایله تعلیم ائدیلیردی)، اوخوماق و یازماق اوچون آسان اولان یئنی اوصولون تطبیقی حاقیندا، کند موعلیم‌لری‌نین وضعیتی، مکتب‌لرده آذربایجان دیلی درسلرینه وئریلن درس مودتی‌نین آرتیریلماسی، تدریسین کئیفیتی‌نین یوکسلدیلمه‌سی، تعطیل‌لرین دوزگون بؤلوشدورولمه‌سی، ایبتیدایی تحصیلین عومومی و ایجباری اولماسی، یئنی اوصول‌لاردان ایستیفاده ائدیلمه‌سی هر ایکی قورولتایین اساس موذاکیره مؤوضوسو اولموشدور.<ref name=":7" />
عبدالله طالب‌زاده بیرینجی قورولتایدا چیخیش ائده‌رک آنا دیلی و ادبیاتین تدریسی، یئنی درسلیک‌لر یاراتماق حاقیندا اؤز فیکیرلرینی وئردی. قورولتای [[حسن بیگ زردابی]]، [[فریدون بیگ کؤچرلی]]، [[محمود بیگ محمودبیگوف]]، [[سلیمان ثانی آخوندوف]]، عبدالله شایق و دیگرلریندن عیبارت خوصوصی کومیسیون سئچدی. قورولتایین نؤوبتی ایجلاسیندا کومیسیون آدیندان عبدالله طالب‌زاده چیخیش ائده‌رک پروقرامین ترتیبی پریسینسیپ‌لریندن و اهمیتیندن دانیشدی.<ref name=":7" />
=== ایلکین دؤورلر ===
== یارادیجی‌لیغی ==
عبدالله شایق 1901-جی ایلده 22 آوریل اوچونجو اوغلان گیمنازیاسیندا خوصوصی ایمتاحان کومیسیونوندا ایمتاحان وئره‌رک آنا دیلی موعلیمی آدینی آلیب. 5 نووامبر 1901-جی ایلدن روس-تاتار مکتب‌لرینده احتیاط موعلیمی کیمی پداقوژی فعالینیته باشلاییب. بوندان سونرا عؤمرونون 34 ایلینی آذربایجان معاریفی‌نین اینکیشافینا حصر ائدیب. 1906-جی ایلین آقوستوندا باکیدا کئچیریلن 1. موعلیم‌لر قورولتایی‌نین تشکیلینده بؤیوک خیدمت‌لری اولوب. قورولتایدا آنا دیلی‌نین و ادبیاتین تدریسینه دایر تشبوثله چیخیش ائدیب. قورولتای ح.زردابی، ف.کؤچرلی، م.محمودبیگوف، س.ثانی، ع.شایق و باشقالاریندان عیبارت خوصوصی کومیسیون سئچیب و آذربایجان دیلینده مووافیق پروقرام حاضیرلاماغی اونلارا تاپشیریب. 1. موعلیم‌لر قورولتاییندان هئچ بیر ایل کئچمه‌میش نئچه-نئچه یئنی درسلیک‌لر یارانیب. "الیفبا" ، "اوشاق چشمگی" ، "ایکینجی ایل" ، "گولزار" و س. بو کیمی درسلیک‌لرده ع.شایقین اؤز اثرلری و دونیا ادبیاتیندان اؤرنک‌لر چاپ اولونوب. اون آلتی صحیفه‌لیک "اوشاق چشمگی" کیتابی کیچیک یاشلی اوشاق‌لارین بیلیک سویّه‌سینه اویغون حاضیرلانیب.<ref>Abdulla Shaig Rays from the Same Sun. azer.com</ref>بوندان سونرا او، موختلیف ایللرده بیر-بیری‌نین آردینجا "میلّی قیرائت" ، "مونتخابات" ، "تورک چلنگی" ، "ادبیات" ، "تورک ادبیاتی" ، "گولشنی ادبیات" آدلی درسلیک‌لر و پروقرام‌لار حاضیرلاییب. بو درسلیک‌لرده آذربایجان کلاسیک‌لری‌نین حیات و یارادیجی‌لیغی حاقیندا معلومات‌لار و اثرلریندن پارچالار وئریلیب. او، هم ده قادین‌لار اوچون درگی چیخارماق، اوشاق باغچاسی آچماق، کیتابخانا یاراتماق، کاسیب اوشاق‌لاری پولسوز اوخوتماق کیمی خئییرخواه تشبوث‌لر ایره‌لی سوروب، عئینی زاماندا آذربایجان ادبیاتینی تدقیق و تبلیغ ائدیب، [[خاقانی]]، [[نظامی گنجوی|نظامی]]، [[عمادالدین نسیمی|نسیمی]]، [[فضولی]]، [[بیرینجی شاه اسماعیل|ختایی]]، واقف، ودادی، ذاکر، [[میرزا فتحعلی آخوندزاده|م.ف.آخوندوف]]، [[سید عظیم شیروانی|س.ع.شیروانی]]، [[میرزا علی اکبر صابر|م.ع.صابر]]، [[عباس صحت|ع.صحت]]، م.هادی، [[حسین جاوید|ح.جاوید]] کیمی شاعیر-یازیچی‌لارین یارادیجی‌لیق‌لاری آراشدیریب.
ع. شایق یارادیجی‌لیغینا ترجومه و غزل‌له باشلاسا دا، ایلک مطبوع اثری " لایلای" آدلی اوشاق شعری اولوب. او، 1906-جی ایلدن باشلایاراق سیلسیله شعرلری ایله آذربایجان میلّی اوشاق پوئزیاسی‌نین اینجی‌لرینی یارادیب. بیر سیرا شعرلری "دبیستان" و "مکتب" اوشاق-گنجلر توپلولاریندا ایشیق اوزو گؤروب. بو ایللرده "نیجات" جمعیتی‌نین ایداره هئیتینه عوضو سئچیلیب، ادبی-بدیعی پروبلم‌لرله، معاریف و مکتب ایشلری ایله مشغول اولوب.
خالق ادبیاتینی توپلاییب آراشدیران ع. شایق بو اؤرنک‌لر اساسیندا "تیق-تیق خانیم" ، "تولکو حجّه گئدیر" ، "یاخشی آرخا" کیمی منظوم ناغیل‌لار دا یازیب. اونون "ادهم" ، "تاپدیق دده" ، "قوچ‌پولاد" کیمی پوئمالاریندا میلّی فولکلورون تاثیری گؤرونور. شایق هم ده 1910-جو ایلده یازدیغی "گؤزل باهار" پیئسی ایله میلّی اوشاق تئاتری‌نین اؤزولونو قویوب.
شاعیرین " حورّیت پریسی"نه، "نییه اوچدو" ، "بیر قوش" ، "20. عصره خطاب" ، " شیکایت‌لریم" ، " زامانین اینقیلابچی‌لارینا" کیمی شعرلری اینقیلاب روحلو شعرلری ساییلیر.
نثر یارادیجی‌لیغینا 1905-جی ایلده رومانتیک "ایکی موضطریب و یا عذاب و ویجدان" یاریمچیق رومانی ایله باشلایان ادیب "مکتوب یئتیشمه‌دی" ، "کؤچ" ، "داشقین" ، "اینتیحارمی، یاشاماقمی" ، "گؤبلک" ، " ایبلیسین حوضوروندا" ، " دورسون" ، "عصریمیزین قهرمان‌لار"-ی کیمی بیر چوخ حکایه، پووئست و رومان‌لار یازیب. "کؤچ" و "مکتوب یئتیشمه‌دی" حکایه‌لری و "عصریمیزین قهرمان‌لاری" رومانی ایلک میلّی نثر اؤرنک‌لری کیمی دَیرلندیریلیر. " هپیمیز بیر گونشین ذره‌سی‌ییز" اثری شاعیرین او دؤورکو دونیاگؤروشونو، شر قووّه‌لرین خالقلار آراسیندا نیفاق سالماسینی، ساواش تؤرتدیگینی، بشرین صاباحینی، اینسانلارین طالعیینی گؤسترن رومانتیک شعرلریندندیر.
ع.شایق موستقیل آذربایجان ایدئیاسیندا [[محمد امین رسولزاده|محمد‌امین رسولزاده]]، [[احمد آغااوغلو|ا.آغااوغلو]]، ع.توپچوباشوف، [[علی بیگ حسین زاده|ع.حسین‌زاده]]، ی.نصیب‌بیگلی کیمی اؤندر ضیالی‌لارلا همفیکیر اولوب. او، 1918-جی ایل مئیین 28-ده یارانان [[آذربایجان خالق جومهوریتی]]<nowiki/>نی سئوینجله قارشیلاییب. [[محمد امین رسولزاده|محمد امین رسولزاده]] بو دؤورده "میلّی ایستیقلالین سئوینجینی ایلک دویان‌لار" سیراسیندا ع.شایقین ده آدینی چکیب. رسمی دؤولت قزئتی اولان "[[آذربایجان قزئتی|آذربایجان]]"-ین صحیفه‌لرینده مکتب‌لر و میلّی‌لشدیرمه مسله‌سی حاقیندا ایلک چیخیش ائدن، اونو تبلیغ ائدن و حیاتا کئچیرن‌لردن بیری ده ع.شایق ایدی. او، 1919-جو ایلده باکی دؤولت بیلیم‌یوردونون یارانماسی ایله باغلی "طلبه حیاتی" پیئسینی یازیب، یاریمچیق "عصریمیزین قهرمان‌لاری" رومانینی تاماملاییب. بو اثرلرده مؤلیف وطن، میلت، موستقیل‌لیک آرزولارینی دیله گتیریب، میلّی دؤولتچی‌لیگیمیز اوچون یئنی میلّی کادرلار حاضیرلانماسی مسله‌سینی اؤنه چکیب. اونون بو ایللرده قلمه آلدیغی "یئنی آی دوغارکن" ، " تورک عدمی مرکزیت موساواتا ایتحاف" ، "آرازدان تورانا" کیمی شعرلری ادبی موحیطده دَیرلندیریلن پوئزیا اؤرنک‌لریندندیر. اونون "وطنین یانیق سسی" شعرینده اولو اوغوزلارین هونری، آلتای تورکلری، ائلخان و آلتون اوردوسو اؤرنک گؤستریلیب.
== وطنپرور شاعیر کیمی ==
شاعیر "ایکی موجاهید" و یاخود "آتی یارالی عسگر" شعرینده جاهان ساواشی‌نین یارالاری، [[ارمنیلر|ارمنی]] [[داشناکسیون|داشناک]]<nowiki/>لاری‌نین آذربایجان تورپاق‌لارینداکی وحشی‌لیگی، [[قاراباغ]]<nowiki/>داکی فیتنه-فسادلاری اؤن پلانا چکیب. ادیب [[آذربایجان خالق جومهوریتی|آدر]] دؤورونده معاریف و مکتب یؤنومونده‌کی ایشینی داها دا جانلاندیریب، بیر نئچه مکتبی میلّی‌لشدیریب، روس مکتب‌لرینده آذربایجان تورکو صینیف‌لری یارادیب. دؤولتین یاراتدیغی پروقرام و درسلیک‌لر حاضیرلایان کومیسیونونون عوضوو کیمی چالیشیب.
1920-جی ایل آوریلین 28-ده روس اوردوسو (11. قیرمیزی اوردو) آذربایجانا سوخولور، کومونیست‌لر حاکیمیتی اله آلیر. بونا باخمایاراق، ع.شایق خالقین گله‌جگی نامینه اؤز ادبی-پداقوژی فعالیتینی داوام ائتدیریر. او، پداقوژی کورسلاردا، تکنیکوم‌لاردا و باشقا مکتب‌لرده درس دئییر، مدنی-معاریف ایشلرینه یاردیم ائدیر، بدیعی یارادیجی‌لیقلا مشغول اولور. 1923-جو ایلده اونون ادبی-پداقوژی فعالیتی‌نین 20 ایللیگی طنطنه ایله قئید ائدیلیر. چالیشدیغی گیمنازیا "شایق نومونه مکتبی" آدلاندیریلیر. بو مکتبده بوتون درسلر آذربایجان تورک دیلینده آپاریلیر. تزه آچیلان صینیف‌لرده اساس موعلیم‌لرع.شایق، ق.رشاد، ج.جبراییل بیگلی، س.قولی‌یئف و باشقا ضیالی‌لار اولور. لاکین یئنی یارانمیش مکتب بیر چوخ پروبلم‌لرله اوزلشیر. نه درسلیک، نه ده پروقرام تاپیلیر، موعلیم کادرلاری چاتیشمیر. سئچیلمیش هئیت ع.شایقین رهبرلیگی ایله شاگیردلر اوچون پروقرام و درسلیک حاضیرلاماغا باشلادی. "شایق نومونه مکتبی"-نین مأذونو، حاضیردا ائا-نین موخبیر عوضوو محمدمین صالحلی سؤیله‌ییر کی، بیر چوخ فنلردن درسلری بیزه تورکیه‌دن گلمیش موعلیم‌لر دئییردی. قوجامان پداقوق و تدقیقاتچی لطیف حسین‌زاده گنجلرده میلّی شوعورون فورمالاشماسیندا، میلّی مدنیتین، تاریخین اؤیره‌نیلمه‌سینده او واخت فعالیت گؤسترن مکتبین بؤیوک رول اوینادیغینی وورغولایاراق یازیر کی، مکتبده چاتیشمایان درسلیک‌لری [[تورکیه|تورکیه]]<nowiki/>دن گتیریردیلر. بوتون بو چتینلیک‌لره باخمایاراق عبدالله شایقین رهبرلیگی ایله گنج، هوسکار موعلیم‌لرین سعیی و چالیشقانلیغی سایه‌سینده میلّی صینیف‌لرده درس پروسه‌سی ترقی تاپیر. شوروی حاکیمیتی‌نین ایلک ایللرینده مکتب ایکی یئره آیریلیر: آشاغی شؤعبه‌لر و صینیف‌لر-بیرینجی درجه‌لی دوققوزونجو مکتب، اوچونجو صینیفدن اعتیباراً ایسه-ایکینجی درجه‌لی اون ایکینجی مکتب آدلاندیریلیر. آکادمیک م.صالحلی سؤیله‌ییر کی، مکتبین دیرکتورو غفور کانتئمیر ایدی. عبدالله شایق ادبیاتدان درس دئییردی. او درین بیلیگه مالیک، اؤز پئشه‌سی‌نین وورغونو اولان هرطرفلی بیر شخص ایدی. اوشاق‌لارا بؤیوک قایغی ایله یاناشیر، اونلارلا داورانیشدا چوخ نزاکتلی اولاردی. بیز شاگیردلر اونا احتیراملا یاناشار، حؤرمت علامتی اولاراق "میرزه" دئیردیک. 1923-جو ایلده "نومونه مکتبی" نین ایلک بوراخیلیشی اولور. همین بوراخیلیش گئجه‌سینده طلبه و موعلیم‌لرین آرزوسونو نظره آلان معاریف کومیسارلیغی و باش تربیه ایجتیماعیّه دایره‌سی بیر چوخ دولانباجلی یوللاردان کئچیب فعالیتینی مووفّقیتله داوام ائتدیرن مکتبی "شایق نومونه مکتبی" آدلاندیرماغی قرارا آلیر. 1918-جی ایلده یارادیلمیش مکتب 10 ایل فعالیت گؤسترمیشدیر. بو مودت عرضینده مکتبده سیویلیزاسیایا دوغرو اینکیشاف پرسپکتیولری، عصرین اوّل‌لرینده آذربایجانین دیرچلدیلمه ایمکان‌لاری، میلّی شوعورون سورعتله اویانما پروسه‌سی نظره آلیناراق موستقیل و رئال میلّی تحصیل سیاستی حیاتا کئچیریلیر.
بو ایللر عرضینده تعلیم-تربیه ایشلری ایله یاناشی بدیعی یارادیجی‌لیقلا دا مشغول اولان ع.شایقین "وظیفه" ، "اؤزو بیلسین، منه نه؟" ، "آناباجی" ، "عصبی آدام" کیمی سیلسیله حکایه‌لری، "آراز" اینقیلابی-تاریخی مؤوضولو رومانی، علم، معاریف و مدنیت حاقیندا بیر سیرا مقاله‌لری ادبی موحیطده ماراقلا قارشیلانیر. او، هم ده "تنقید-تبلیغ" تئاتری اوچون اثرلر یازیر.
آذربایجان گنج تاماشاچی‌لار تئاتری‌نین، اوشاق و گنجلر نشریاتی‌نین ایشی بیرباشا شایقین آدی ایله باغلیدیر. اوزون مودت بو تئاتردا چالیشان ادیب " خاص‌آی " ، " ائل‌اوغلو" ، "وطن" ، "فیتنه" ، "قاراجا قیز" کیمی چئشیدلی پیئس‌لر یازیر. " فیتنه" و "نوشابه" اثرلری نظامی سوژه‌‌لری اساسیندا یارانان ماراقلی صنعت اؤرنک‌لری‌دیر.
ادیب بو ایللرده ده اوشاق‌لار اوچون گؤزل اثرلر یازیر، باشقا صنعت دوستلارینی دا بو ایشه جلب ائدیر. اونون "مئی نغمه‌سی" ، "توپ اویونو" ، "بنؤوشه" ، "قرنفیل" ، "بولبول" کیمی اوشاق شعرلری، ناغیل و پوئمالاری بو گون ده اؤز دَیرینی ساخلاییر. م.سیّدزاده، م.دیلبازی، م.رضاقولوزاده، ز.جبارزاده و باشقا مؤلیف‌لر اوشاق‌لار اوچون اثر یازماغی اوندان اؤیره‌نیرلر.
عالیم، ادبیاتشوناس، فولکلورچو کیمی ده چالیشان ع. شایق کلاسیک ادبیات یؤنومونده آراشدیرمالار آپاریر. اونون نظامی، فضولی، نسیمی، واقف، م.ف.آخوندوف، [[جلیل محمدقولوزاده|میرزه جلیل]]، [[حسین جاوید|ح.جاوید]]، م.هادی کیمی صنعتچی‌لر حاقینداکی فیکیرلری بو گون ده دَیرلی‌دیر.
شاعیرین شرق ادبیاتی مسله لری، صوفیزم، تصووف، حوروفی‌لیک، ائلجه ده چئشیدلی ادبی جریان و متود حاقینداکی آراشدیرما و آختاریش‌لاری دا ماراقلی‌دیر. میلّی فولکلوروموزو ایلک دفعه توپلاییب اؤیرنن‌لردن بیری ده ائله ع.شایق‌دیر. اونون چاغداش حیاتا، علم و دیل مسله‌لرینه عایید یازی‌لاری ایسه خوصوصی ماراق دوغورور.
عبدالله شایقین اؤولادی تنقیدچی، ادبیاتشوناس کمال طالب‌زاده‌دیر. عئینی زاماندا بؤیوک شاعیر صمد وورغون ایله باجاناق ایدی.
== کیتاب‌شوناسلیق ==
=== اثرلری‌نین نشری ===
* گولشن ادبیات. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی، 1910، 89 ص.
* اوشاق گؤزلوگو. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی، 1910، 64 ص.
* یاخشی آرخا. تولکو، قارغا، حاجی‌لئیلک. باکی: کاسپی مطبعه‌سی، 1911، 18 ص.
* تیق-تیق خانیم. تولکو، قارغا، حاجی‌لئیلک. باکی: کاسپی مطبعه‌سی، 1911، 16 ص.
* تولکو و خوروز. باکی: کاسپی مطبعه‌سی، 1911، 15 ص.
* اوشاق گؤزلوگو. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی، 1911، 56 ص.
* گؤزل باهار پیئسی. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی، 1912، 34 ص.
* گولزار قیرائت کیتابی. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1912، 34 ص.
* بدبخت عاییله. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1912، 42 ص.
* کیمدیر حاقلی؟ پیئسی. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1913، 39 ص.
* مراد. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1913، 15 ص.
* اورک تیکمک، یاخود قوربان بایرامی. باکی: کاسپی مطبعه‌سی، 1913، 14 ص.
* شل‌قویروق. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1913، 16 ص.
* اوشاق گؤزلوگو. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1915، 57 ص.
* اوشاق گؤزلوگو. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1917، 57 ص.
* میلّی قیرائت کیتابی. باکی: حؤکومت مطبعه‌سی، 1919، 228 ص.
* اوشاق گؤزلوگو. باکی: ایران مطبعه‌سی، 1919، 56 ص.
* تورک چلنگی. باکی: حؤکومت مطبعه‌سی، 1919، 405 ص.
* اوشاق گؤزلوگو. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1919، 57 ص.
* وطن. باکی: بیرینجی حؤکومت مطبعه‌سی، 1919، 30 ص.
* ادبیات درسلری. باکی: حؤکومت مطبعه‌سی، 1919، 134 ص. (حسین جاویدله بیرلیکده)
* میلّی قیرائت کیتابی. باکی: حؤکومت مطبعه‌سی، 1919، 228 ص.
* شل‌قویروق (ایکینجی چاپی). باکی: آذرنشر، 1921، 110 ص.
* میلّی قیرائت (ایکینجی طبع). باکی: آذرنشر، 1922، 232 ص.
* قیرائت کیتابی. باکی: آذرنشر، 1924، 145 ص.
* تورک دیلی (اوشاق گؤزلوگو). باکی: آذرنشر، 1924، 80 ص.
* تورک ادبیاتی. باکی: آذرنشر، 1924، 334 ص.
* قیرائت کیتابی. باکی: یئنی تورک الیفباسی کومیته‌سی، 1925، 167 ص.
* موعلیم (حکایه). باکی: آذرنشر، 1926، 38 ص.
* مکتوب یئتیشمه‌دی. باکی: آذرنشر، 1926، 22 ص.
* گؤبلک. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1926، 15 ص.
* آناباجی. باکی: آذرنشر، 1926، 16 ص.
* ایلدیریم. باکی: آذرنشر، 1927، 91 ص.
* تولکو حجّه گئدیر. باکی: آذرنشر، 1927، 40 ص.
* دؤردونجو ایل (درسلیک). باکی: آذرنشر، 1929، 176 ص.
* دؤردونجو ایل (درسلیک). باکی: آذرنشر، 1930، 176 ص.
* ائششک اوستونده سیاحت. باکی: آذرنشر، 1933، 10 ص.
* سئچیلمیش حکایه لر. باکی: آذرنشر، 1933، 180 ص.
* اویونچو باغالار. باکی: آذرنشر، 1934، 28 ص.
* چوجوق شعرلری. باکی: آذرنشر، 1934، 16 ص.
* اویونچو باغالار. باکی: آذرنشر، 1936، 40 ص.
* تولکو حجه گئدیر. باکی: آذرنشر، 1936، 20 ص.
* سئچیلمیش اثرلری. باکی: آذرنشر، 1936، 270 ص.
* مکتوب یئتیشمه‌دی. باکی: آذرنشر، 1937، 16 ص.
* یاخشی آرخا. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1939، 28 ص.
* تاپدیق دده. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1939، 39 ص.
* گؤزل باهار. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1940، 32 ص.
* آراز (رومان). باکی: آذرنشر، 1940، 274 ص.
* تیق-تیق خانیم. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1942، 10 ص.
* ناغیل‌لار. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1945، 54 ص.
* اووچو مستان. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1945، 23 ص.
* قوچ پولاد. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1946، 76 ص.
* نوشابه. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1947، 12 ص.
* سئچیلمیش اثرلری. باکی: آذرنشر، 1948، 428 ص.
* شعرلر، ناغیل‌لار. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1948، 32 ص.
* مکتوب یئتیشمه‌دی. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1949، 12 ص.
* کؤچ. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1950، 32 ص.
* شعرلر و حکایه‌لر. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1950، 80 ص.
* آراز. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1954، 172 ص.
* سئچیلمیش اثرلری (اوچ جیلدده)، بیر جیلد. باکی: آذرنشر، 1955، 444 ص.
* سئچیلمیش اثرلری (اوچ جیلدد)، ایکی جیلد. باکی: آذرنشر، 1957، 456 ص.
* سئچیلمیش اثرلری (اوچ جیلدد)، اوچ جیلد. باکی: آذرنشر، 1959، 528 ص.
* تولکو حجه گئدیر. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1959، 16 ص.
* شعرلر و حکایه‌لر. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1959، 112 ص.
* سئچیلمیش اثرلری. باکی: آذرنشر، 1960، 480 ص.
* خاطیره‌لریم. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1961، 224 ص.
* قوچ پولاد. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1962، 88 ص.
* بنؤوشه. باکی: آذرنشر، 1964، 14 ص.
* پیرین کرامتی. باکی: آذرنشر، 1965، 39 ص.
* تیق-تیق خانیم. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1966، 16 سه.
* شل‌قویروق. باکی: آذرنشر، 1966، 23 ص.
* یاخشی آرخا. باکی: معاریف، 1966، 46 ص.
* تولکو حجه گئدیر. باکی: گنجلیک، 1968، 16 ص.
* گؤزل باهار. باکی: گنجلیک، 1968، 27 ص.
* آراز. باکی: گنجلیک، 1969، 198 ص.
* تیق-تیق خانیم. باکی: گنجلیک، 1970، 16 ص.
* یاخشی آرخا. باکی: گنجلیک، 1971، 16 ص.
* آراز. باکی: گنجلیک، 1973، 199 ص.
* خاطیره‌لریم. باکی: گنجلیک، 1973، 364 ص.
* شعرلر، پوئمالار، تمثیل‌لر. باکی: گنجلیک، 1976، 21 ص.
* قوچ پولاد. باکی: گنجلیک، 1977، 264 ص.
* اثرلری (بئش جیلدده)، بیر جیلد. باکی: آذرنشر، 1966، 555 ص.
* اثرلری (بئش جیلدده)، ایکی جیلد. باکی: آذرنشر، 1968، 602 ص.
* اثرلری (بئش جیلدده)، اوچ جیلد. باکی: آذرنشر، 1972، 652 ص.
* اثرلری (بئش جیلدده)، دؤرد جیلد. باکی: آذرنشر، 1977، 776 ص.
* اثرلری (بئش جیلدده)، بئش جیلد. باکی: آذرنشر، 1978، 502 ص.
* آراز. باکی: گنجلیک، 1980، 196 ص.
* سئچیلمیش اثرلری. باکی: گنجلیک، 1984، 444 ص.
* عبدالله شایق. سئچیلمیش اثرلری: بیر جیلد – حکایه‌لری، پووئستی، رومان‌لاری؛
* عبدالله شایق. سئچیلمیش اثرلری: ایکی جیلد – شعرلری، غزل‌لری، پوئمالاری، پیئس‌لری؛
* عبدالله شایق. سئچیلمیش اثرلری: اوچ جیلد – شعرلری، منظوم حکایه‌لری و پوئمالاری، حکایه لری، تمثیل‌لری، پیئس‌لری.
=== ترجومه‌لری‌نین نشری ===
* ایکی اوشاق (منظوم حکایه). باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین مطبعه‌سی، 1906، 39 ص.
* رومی. عیبرت و موقابیله (مثنوی). باکی، 1906، 24 ص.
* دانیئل دفو. مشهور اینگیلیس روبینسونون حکایه‌سی. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی، 1909، 78 ص.
* شکسپیر. مکبث. باکی: آذرنشر، 1932، 87 ص.
* بارتو. پینتی قیز. باکی: آذرنشر، 1935، 10 ص.
* نظامی. ایسگندرنامه. ?. حیصه (شرفنامه). باکی: آذرنشر، 1941، 450 ص.
* ای.آ. کریلوف. سئچیلمیش تمثیل‌لر. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1944، 36 ص.
* نظامی. سِحرلی اوزوک. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1962، 15 ص.
* نظامی گنجوی. ایسگندرنامه. باکی: آذربایجان س‌س‌ر ائا نشریاتی، 1964، 407 ص.
* نظامی. سِحرلی اوزوک. باکی: گنجلیک، 1971، 15 ص.
* ای.آ. کریلوف. جیرجیراما و قاریشقا. باکی: گنجلیک، 1976، 13 ص.
* ایللرین تؤهفه‌سی. باکی: گنجلیک، 1976، 148 ص.
=== فیلموقرافی ===
* رقص ائدن باغالار (فیلم، 1935)
* تولکو حجه گئدیر (فیلم، 1971)
* پیسپیسا خانیم و سیچان بیگ (فیلم، 1974)
== قایناق ==
* محمدحسین تهماسیب. سئچیلمیش اثرلری. 2 جیلدده. بیر جیلد. باکی: موترجیم، 2010. — ص. 470.
== اتک‌یازی‌لار ==
<references />{{آذربایجان تورکجه‌سی ادبیاتی}}
[[بؤلمه:یازیچیلار]]
[[بؤلمه:آذربایجان ادبیاتی]]
11hkja80up94d4xbq0sgmy3v6x5962i
1520692
1520687
2022-07-29T09:00:27Z
Abbas elçin
16508
wikitext
text/x-wiki
{{یازیچی و شاعیر بیلگی قوتوسو|آد=عبدالله شایق|اؤلوم تاریخی=24ژوئیه 1959 (78یاشیندا)|عکس=Abdulla Şaiq (1910).jpg|اصل آدی=عبدالله آخوند مصطفی اوغلو طالب‌زاده|چالیشما ساحه‌سی=شاعیر، یازیچی، دراماتورق، پوبلیسیست، پداقوق، ادبیاتشوناس، ترجومه‌چی|دوْغوم تاریخی=24 فوریه 1881|دوْغوم یئری=تیفلیس|اؤلوم یئری=باکی|میلیت=آذربایجانلی|اثر(لر) دن فیلم(لر)=رقص ائدن باغالار (فیلم، 1935) <br> تولکو حجه گئدیر (فیلم، 1971) <br>پیسپیسا خانیم و سیچان بیگ (فیلم، 1974)|ایمضا=Подпись Абдуллы Шаика.jpg}}
'''عبدالله شایق''' (اصل آدی: عبدالله آخوند مصطفی اوغلو طالب‌زاده؛ 24 فوریه 1881، [[تیفلیس]] – 24 ژوئیه 1959، [[باکی]]) — [[آذربایجان جومهوریتی|آذربایجان]]<nowiki/>لی شاعیر، یازیچی، دراماتورق، پوبلیسیست، پداقوق، ادبیاتشوناس، ترجومه‌چی، 1934-جو ایلدن آذربایجان یازیچیلار بیرلیگی‌نین عوضوو، آذربایجان اوشاق ادبیاتی‌نین بانی‌لریندن بیری، آذربایجان شوروی امکدار اینجه صنعت خادیمی (1940).<ref>Abdulla Shaig: Rays from the Same Sun. Azerbaijan International Magazine</ref>
== یاشاییشی ==
=== ائرکن ایللری و تحصیلی ===
عبدالله شایق مصطفی اوغلو 1881-جی ایلین فوریه‌نین 21-ده [[تیفلیس]]<nowiki/>ین شئیطان‌بازار محلّه‌سینده آنادان اولموشدور. اونون والیدئین‌لری آخوند مصطفی و مهری خانیم بیر نئچه ایل ایدی کی، تیفلیسه کؤچه‌رک اورادا مسکونلاشمیشدیلار. عبدالله بؤیوک قارداشی یوسفدن سونرا ائوین ایکینجی اؤولادی ایدی. اونون اکیزتایی اولان قیز اؤولادی دوغولاندان آز سونرا تلف اولموشدو.<ref name=":0">[[Abdulla Şaiq#CITEREFAbdulla%20%C5%9Eaiq%20Biblioqrafiya2016|Abdulla Şaiq Biblioqrafiya, 2016]]. səh. 7</ref>
آتاسی آخوند مصطفی سلیمان اوغلو دؤورونون سئچیلن بیر روحانی ضیالیسی ایدی. او، 1881-جی ایله‌دک تیفلیس شهری اوزره قاضی‌نین موعاوینی، سونرا ایسه قافقاز شئیخ‌الایسلامی‌نین موعاوینی ایشله‌میشدی.<ref>Hüseyn Əhmədov. Azərbaycan məktəb və pedaqoji fikir tarixi. Bakı: Elm və təhsil, 2014. — səh. 244.</ref>اوغلان‌لاری یوسف و عبدالله ایلک تحصیل‌لرینی تیفلیسده موسلمان اوشاق‌لاری اوچون نظرده توتولان آلتی‌صینیفلی روحانی مکتبینده آلمیشدیلار. بو مکتب تکجه دینی تحصیل اوجاغی دئییلدی. اونون تدریس پروقرامی روس-تاتار (آذربایجان) مکتب‌لری‌نین لاییحه‌سینه اویغون ایدی. بو مکتبده عبداللهین آتاسی آخوند مصطفی ایله یاناشی، قوری موعلیم‌لر سمیناریاسی‌نین مأذون‌لاریندان باخشعلی بیگ و پاشا بیگ ده درس دئییردیلر.<ref name=":0" />
اؤلکه‌ده 19. عصرین اورتالاریندان باشلاییب گئتدیکجه اینکیشاف ائدن معاریفچی‌لیک حرکاتی‌نین ایدئیالاری گنج عبدالله‌دا اؤز تاثیرینی بوراخیردی. عبدالله شایق 1889-93-جو ایللرده بو مکتبده ایلک تحصیلینی آلدیقدان سونرا [[خوراسان]]<nowiki/>ا زیارته گئدن آناسی، قارداشی یوسفله بیرلیکده اونو دا اؤزو ایله آپاریر. یوسفله عبدالله تحصیل‌لرینی خوراسانا داوام ائتدیریرلر. بورادا دؤورون قاباقجیل فیکیرلی گنجلریندن اولان، [[اورمیه|اورمیه]]<nowiki/>دن کؤچوب گلمیش یوسف ضیا آدلی بیر موعلیم ده درس دئییردی. هر ایکی قارداشین فیکری اینکیشافیندا، ادبیاتا و یارادیجیلیغا اولان ماراق‌لاری‌نین قووّتلنمه‌سینده ضیانین خوصوصی رولو و تاثیری اولموشدور. بؤیوک قارداش آخوند یوسف موعلیمینه بسله‌دیگی احتیراما اساساً اؤزونه "ضیا" تخلوصو گؤتورموشدور.<ref name=":1">[[Abdulla Şaiq#CITEREFAbdulla%20%C5%9Eaiq%20Biblioqrafiya2016|Abdulla Şaiq Biblioqrafiya, 2016]]. səh. 7-8</ref>
1889-جو ایلین پاییزیندا مهری خانیم اوغلو یوسفله بیرلیکده تیفلیسه گئری دؤنور. عبدالله ایسه تحصیلینی تاماملاماق اوچون 1900-جو ایلین پاییزینادک خوراسانا بیر تانیش‌لاری‌نین ائوینده قالاراق بورادا باکی‌لی میرزه عبداللهدان و گنجه‌لی میرزا باغیردان منطیق و پوئتیکا، هابئله عرب شعرلری‌نین تاریخینه دایر درس آلیر. یئددی ایل خوراسانا موکمّل تحصیل آلیب، تاریخ، پسیکولوژی علملرینی، شرق، آذربایجان، روس ادبیاتینی منیمسه‌ییر.<ref>Undelivered Letter by Abdulla Shaig, Azerbaijan International,</ref>پاییزدا آناسی خوراسانا گله‌رک عبداللهی دا تیفلیسه گتیریر. بیر نئچه آی بورادا قالدیقدان سونرا اوّلجه یوسف، سونرا ایسه عبدالله باکی‌یا کؤچور.<ref name=":1" />
عبدالله باکیدا ایکی صینفی موباریزه ایله اوزلشدی. بیر طرفدن بورژوازی، دیگر طرفدن ایسه پرولتاریا. 1905-جی ایل اینقیلابی عرفه‌سینده بو ایکی صینیف آراسیندا باشلانان موباریزه تاریخین ضروری بیر حادیثه‌سی کیمی مئیدانا چیخمیشدی. بونونلا برابر باکی هم ده علم، ادبیات و مدنیت مرکزینه چئوریلیردی، مطبوعات اورقان‌لاری، مکتب‌لر، مدنیت اورقان‌لاری آچیلیر، ضیالی‌لارین سایی آرتیردی.<ref>[[Abdulla Şaiq#CITEREFM%C9%99lah%C9%99t%20M%C3%BCr%C5%9F%C3%BCdl%C3%BC2017|Məlahət Mürşüdlü, 2017]]. səh. 12</ref>
=== پداقوژی فعالیتی ===
دؤورون ضیالی‌لاری‌نین چوخو قوری موعلیم‌لر سمیناریاسی‌نین مأذون‌لاری ایدی. اونلار یئنی اوصوللا درس دئییر، اثرلر یازیردیلار. [[نریمان نریمانوف]]، [[عبدالرحیم بیگ حاقوئردی‌یئف]]، [[میرزا فتحعلی آخوندزاده|میرزا فتحعلی آخوندوف]]، [[نجف بیگ وزیروف]] و دیگر دراماتورق‌لارین اثرلرینی تاماشایا قویوردولار.<ref>''D.R, Mustafayeva.'' Görkəmli Maarifçi Pedaqoq H.Mahmudbəyov. Azərbaycan məktəbi № 6. 1961. 34.</ref>1905–1907-جی ایللر اینقیلابی‌نین تاثیری آلتیندا مکتب اطرافیندا گئدن موباریزه گونو-گوندن شیدّتله‌نیردی و بو، آذربایجان ضیالی‌لاری‌نین، موعلیم‌لری‌نین، موحریرلری‌نین و ادیب‌لری‌نین دسته‌لرینی احاطه ائدیردی.<ref>''X.C, Məmmədov.'' İlk rus-müsəlman məktəbləri və onun tarixi rolu. Azərbaycan məktəbi № 5. 1964. 12.</ref> همین دؤورده شخصلر قوری موعلیم‌لر سمیناریاسینی بیتیریب آذربایجانین موختلیف یئرلرینده چالیشیردیلار. اونلار نسلین تعلیم-تربیه‌سینه، اونلارین دونیوی تحصیل آلمالارینا قایغی گؤستریردیلر.<ref>''T.B, Eminli.'' Əli Nəzminin pedaqoji görüşləri. Bakı. 1999. 15.</ref>بو اینسانلار یئنی اوصوللا مکتب‌لر آچیر، قزئت، درگی‌لر چیخاریر، درسلیک‌لر حاضیرلاییر، تدریس پروقرام‌لاریندا دونیوی علملره گئنیش یئر وئریردیلر. مقصد اینسانلارین شوعورونا تاثیر گؤسترمک، خالقلار آراسیندا دوستلوق ایدئیاسی یایماق ایدی.<ref name=":2">[[Abdulla Şaiq#CITEREFM%C9%99lah%C9%99t%20M%C3%BCr%C5%9F%C3%BCdl%C3%BC2017|Məlahət Mürşüdlü, 2017]]. səh. 13</ref>
عبدالله باکی‌یا گلن کیمی ایلک نؤوبه ده تیفلیسدن تانیدیغی [[نریمان نریمانوف]]<nowiki/>لا گؤروشور. عبدالله، نریمان نریمانوفا اونون باکی‌یا موعلیم آرزوسو ایله گلدیگینی، نریمانوف ایسه اونا بو صنعت اوچون ایمتاحان وئرملی، موعلیملیک حوقوقو قازانماسی‌نین واجیب اولدوغونو بیلدیردی.<ref>Şaiqanə yad et. Bakı: "Gənclik". 1981. 35.</ref> نریمانوفون مصلحت‌لریندن سونرا عبدالله نریمان نریمانوفون اونا وئردیگی "تورک-آذربایجان دیلی‌نین موختصر صرف-نحوی " کیتابینی، آذربایجان دیلی‌نین قرامری، ادبیاتی، ائلجه‌ده متودونو اؤیرندی.<ref name=":2" />
1901-جی ایلین آوریلین 22-ده بیر آلکساندر آدینا اوچونجو اوغلان گیمنازیاسیندا ایمتاحان کومیسیونو چاغیریلدی. عبدالله اوچ نؤوع اوزره ایمتاحان وئردی: یازیلی، شیفاهی و نومونه درسی. بو ایمتاحان‌لاری زامانی او، اؤز ایستعدادی و باجاریغینی گؤسترمیش، سعیی سایه‌سینده آذربایجان دیلی و ادبیاتینا متودونا عایید سوال‌لارا نریمان نریمانوفو و باشقا کومیسیون عوضولرینی راضی سالان جاواب‌لار وئرمیش و هر اوچ ایمتاحاندان " 5 " قیمتی آلمیشدیر.<ref name=":3">[[Abdulla Şaiq#CITEREFM%C9%99lah%C9%99t%20M%C3%BCr%C5%9F%C3%BCdl%C3%BC2017|Məlahət Mürşüdlü, 2017]]. səh. 13-14</ref>
عبدالله طالب‌زاده 1901-جی ایل آوریلین 22-ده 608 نؤمره‌لی شهادتنامه یه اساساً "آذربایجان دیلی موعلیمی" آدینی آلیر. شهادتنامه‌نی کومیسیون عوضوو اولان نریمان نریمانوف ایمضالامیشدیر. اونون موعلیم کیمی ایشه دوزلمه‌سینده نریمانوف موهوم رول اوینامیشدیر. اونون باکی دؤولت دوماسی‌نین معاریف شؤعبه‌سی‌نین مودیری میخایل آقانوویچه یازدیغی مکتوبدا بیلدیریلیر: <blockquote> "قوللوغوم سیزینله گؤروشمگیمه مانع اولور، آنجاق عالیجناب‌لیغینیزا و خئییر-خواه‌لیغینیزا گوونه‌رک سیزه مکتوب یازماغا جسارت ائدیرم. سیزدن خواهیش ائدیرم کی، میرزا عبدالله طالب‌زاده‌نی روس-تاتار مکتبینه تاتار دیلی[ ''تاتار دیلی دئدیکده آذربایجان تورکجه‌سی نظرده توتولور''] موعلیمی وظیفه‌سینه تعیین ائده‌سینیز. اونون بو فنی تدریس ائتمگه صلاحیتی واردیر و روس دیلینی ده کیفایت قدر یاخشی بیلیر. اگر سیز اونون سندلرینی باشقالاری‌نین سندلری ایله موقاییسه ائتسه‌نیز، اونون باشقالاریندان فرقلنن لیاقتی آیدینلاشار.<ref name=":3" />" </blockquote> لاکین بوش یئر اولمادیغی اوچون عبدالله طالب‌زاده‌نی روس-تاتار مکتب‌لرینده " احتیاط موعلیم " تعیین ائتمگی قرارا آلدیلار. بو حاقدا او، مکتب کومیسیونو صدرینه مکتوب یازیر: <blockquote> "سیز عالی جناب حضرت‌لرینیزه بیلدیریرم کی، من 31 اوکتوبر 1901-جی ایل 85 نؤمره‌لی امرینیزه اساساً 5 نووامبر 1901-جی ایلدن روس تاتار مکتب‌لرینده " احتیاط موعلیمی " اولماغا راضی‌یام.<ref name=":3" />" </blockquote> بونونلا، عبدالله طالب‌زاده [[سلطان مجید غنی‌زاده|سلطان مجید غنی‌زاده]]<nowiki/>نین مودیر اولدوغو آلتی صینیفلی شهر مکتبینده پداقوژی فعالیته باشلاییر. عبدالله طالبزادهنین پداقوژی فعالیته باشلادیغی دؤورده خالقی معاریفلندیرمک، اونلاری زامانین طلبینه اویغون تربیه ائتمک ایجتیماعی بیر مسله کیمی مئیدانا چیخمیشدی.<ref name=":3" />
عبدالله طالبزادهنین پداقوژی فعالیتی‌نین بیرینجی مرحله‌سینی احاطه ائدن 1901–18-جی ایللر آراسیندا آذربایجان معاریفی ساحه‌سینده ایکی قووّه قارشی-قارشی‌یا گلمیشدی: کؤهنه تعلیم اوجاق‌لاری — موللاخانالار، موللالار، اسکولاستیک تعلیم-تربیّه اوصولو ایله درس دئین موعلیم‌لردن عیبارت قووّه، ایکینجیسی ایسه: یئنی تعلیم-تربیه اوصول‌لارینا، دونیوی مکتب‌لره مئیل ائدن پداقوژی قووّه ایدی. عبدالله طالب‌زاده یئنی تیپلی تدریس اوجاق‌لاری‌نین شبکه‌سی‌نین گئنیشلندیریلمه‌سی اوغروندا موباریزه آپاران ایکینجی قووّه‌نین — دؤورون معاریفچی‌لری‌نین سیرالارینا قوشولدو.<ref name=":4">[[Abdulla Şaiq#CITEREFM%C9%99lah%C9%99t%20M%C3%BCr%C5%9F%C3%BCdl%C3%BC2017|Məlahət Mürşüdlü, 2017]]. səh. 17</ref> آذربایجان دیلینه آیریلمیش درس ساعاتی آز اولدوغوندان او، بئش-آلتی آی حاضیرلاشدیقدان سونرا ایمتاحان وئره‌رک شریعت موعلیمی شهادتنامه‌سی آلدی. او، ایشله‌دیگی مکتبده آذربایجان دیلی درسلری ایله یاناشی شریعت درسلری ده آپاریردی. ایکینجی رئال مکتبین دیرکتورونون قافقاز تحصیل دایره‌سینه گؤندردیگی 1916-جی ایل 18 اوکتوبر تاریخلی مکتوبوندا یازیلیر: <blockquote> "صینیف موربیسی ایشله ین آ.شایقه بیرینجی رئالنی مکتبینده شریعت درسلری آپارماسینا ایجازه وئریلمیشدیر.<ref name=":4" />" </blockquote> عبدالله شایق شریعت درسلری‌نین کیچیک ماهیتینی درک ائده‌رک چوخ واخت اونون یئرینه آذربایجان دیلینی، دونیوی علملری تدریس ائدیردی. لاکین آتدیغی بو آددین اونو وظیفه‌سیندن کنارلاشدیرا بیلردی. عبدالله شایق بونونلا باغلی "خاطیره‌لریم" -ده یازیردی: <blockquote> "بیر گون مودیر غفلتاً ایچری گیردی و اوزونو صینفه چئویره‌رک بوگونکو درسین مؤوضوسونو سوروشدو. شاگیردلردن حبیب تالیشینسکی آیاغا قالخاراق:
- بو گون درسده موعلیم "میراث مسله‌سینی کئچیر" - دئیه‌رک منی چتینلیکدن قورتاردی.<ref>''Şaiq, A.M.'' Xatirələrim. Bakı: "Uşaqgəncnəşr". 1961. 46.</ref>" </blockquote>1901–1906-جی ایللرده عبدالله طالب‌زاده بیر نئچه مکتبده درس دئییردی. 1902-جی ایلین سپتامبریندا او، حبیب‌بیگ محمودبیگوفون مودیر اولدوغو آلتی‌صینیفلی شهر مکتبی‌نین آشاغی صینیف‌لرینه دایمی آنا دیلی موعلیمی تعیین ائدیلدی. درس ساعاتی آز اولدوغونا گؤره 1903-جو ایلدن صابونچودا آلتی‌ایل‌لیک مکتبده ده درس دئمگه باشلاییر. گنج موعلیم فهله‌لرین ایش شراییطینی ایلک دفعه اولاراق داها یاخیندان موشاهیده ائدیر، اؤیره‌نیردی. عبدالله طالبزادهنین 1903-جو ایلده اوچونجو کیشی گیمنازییاسیندا چالیشماسی حاقیندا اوچ سند مؤوجوددور: بیرینجی‌سینده، اونون 1903–1905-جی ایللرده پروگیمنازیادا ایشله‌دیگی گؤستریلیر.<ref>Abdulla Şaiq. Seçilmiş əsərləri. II cild. Bakı: "Azərnəşr". 1968. 310.</ref> ایکینجی سند ایسه مرکزی ادبیات آرشیوینده ساخلانیلان 31 نؤمره لی شهادتنامه‌دیر.<ref name=":5">''Azərbaycan SSR Dövlət və İncəsənət Arxivi.''Abdulla Şaiqin Fondu, həyat və fəaliyyətinə dair materiallar. (sənədlər, məktublar, əmrlər və s.). 78.</ref> شهادتنامه‌دن معلوم اولور کی، او، قافقاز معاریف موفتّیش‌لیگی‌نین 15672 نؤمره‌لی امرینه اساساً 1905-جی ایل اوکتوبرون 29-دان 1912-جی ایل اوکتوبر 31-ه قدر گیمنازییادا چالیشمیشدیر.<ref name=":5" /><ref>[[Abdulla Şaiq#CITEREFM%C9%99lah%C9%99t%20M%C3%BCr%C5%9F%C3%BCdl%C3%BC2017|Məlahət Mürşüdlü, 2017]]. səh. 18</ref>
صابونچویا گئدیب-گلمک چتین اولدوغو اوچون عبدالله 1906-جی ایلین سپتامبریندا اورادان آیریلاراق باکی رئالنی و یئددینجی شهر مکتبینه ایشه دوزه‌لیر. عبدالله طالب‌زاده روس دیلینده ترجومه‌یی-حالیندا گؤستریر کی، 1906-جی ایلده 7-جی روس-تاتار مکتبینده یئرلی دیلدن درس دئمگه باشلادی. [[سیّد حسین صادق|سیّد حسین]]، [[جعفر جبارلی]] محض بو مکتبده اونون شاگیردلری اولموشدور. او، بورادا 1908-جی ایله قدر چالیشدی. عبدالله طالب‌زاده 1908-جی ایلدن پداقوژی فعالیتینی باکیداکی رئالنی مکتبینده داوام ائتدیریر. عبدالله شایق بورادا شهرین بیر نئچه مکتبینده آلتینجی درس کیمی تدریس ائدیلن آذربایجان دیلیندن درس وئرمیشدیر.<ref name=":6">[[Abdulla Şaiq#CITEREFM%C9%99lah%C9%99t%20M%C3%BCr%C5%9F%C3%BCdl%C3%BC2017|Məlahət Mürşüdlü, 2017]]. səh. 19-20</ref>موترقّی فیکیرلرینه عبدالله شایق شاگیردلری و قاباقجیل فیکیرلی معاریف ایشچی‌لری آراسیندا بؤیوک حؤرمت و نوفوذ صاحیبی اولموشدور.<ref name=":6" /><ref>''Şaiq, A.M.'' Xatirələrim. Bakı: "Uşaqgəncnəşr". 1961. 57.</ref>
[[فایل:Nicat_Cəmiyyətinin_üzvləri.jpg|بندانگشتی|عبدالله شایق نیجات جمعیتی‌نین عوضولری آراسیندا (آشاغی سیرادا ساغدان دؤردونجو). 1906-جی ایل. ]]
عبدالله شایقین پداقوژی فعالیتی‌نین بیرینجی مرحله‌سینی احاطه ائدن ایللر خالق معاریفی ساحه‌سینده باشلانمیش بؤیوک بیر جانلانما ایله موشاییعت اولونور. موختلیف معاریف جمعیت‌لری یارادیلیردی. بو جمعیت‌لر ایچریسینده "نیجات" جمعیتی اؤز فعالیتی ایله دیقتی جلب ائدیردی. جمعیتین صدر موعاوینی اولان نریمان نریمانوفون و اونون همفیکیرلری‌نین [[حسن بیگ زردابی]]، [[فرج بیگ آغایئف]]، [[سلیمان ثانی آخوندوف]]، عبدالله شایق، [[اوزئییر حاجی‌بَی‌اوو|اوزئییر حاجی‌بیگلی]] و باشقالاری‌نین سعیی نتیجه‌سینده 1906-جی ایلین آقوستوندا و داها سونرا 1907-جی ایلده آذربایجان موعلیم‌لری‌نین مووافیق اولاراق بیر و ایکی قورولتای‌لاری چاغیریلدی.<ref name=":7">''A.S, Abdullayev.'' Azərbaycan dilinin tədrisi tarixindən. Bakı: "Maarif". 1966. 71–73.</ref>
آذربایجان ایجتیماعی حیاتیندا تاریخی اهمیت کسب ائدن قورولتای‌لار معاریف و مکتب مسله‌سینی موسلمان‌لارین اینکیشافی‌نین ان واجیب کومپوننت‌لری ایله باغلی اولان سیاسی، مدنی و ایجتیماعی مسله ایدی. درسلیک‌لرین، پروقرام‌لارین وضعیتی، تعلیم اوصول‌لاری (همین دؤور ایبتیدایی شهر مکتب‌لرینده روس دیلی نِموْی[''نِموْی سؤزونون ترجومه‌سی لال دئمکدیر.''] متودو ایله تعلیم ائدیلیردی)، اوخوماق و یازماق اوچون آسان اولان یئنی اوصولون تطبیقی حاقیندا، کند موعلیم‌لری‌نین وضعیتی، مکتب‌لرده آذربایجان دیلی درسلرینه وئریلن درس مودتی‌نین آرتیریلماسی، تدریسین کئیفیتی‌نین یوکسلدیلمه‌سی، تعطیل‌لرین دوزگون بؤلوشدورولمه‌سی، ایبتیدایی تحصیلین عومومی و ایجباری اولماسی، یئنی اوصول‌لاردان ایستیفاده ائدیلمه‌سی هر ایکی قورولتایین اساس موذاکیره مؤوضوسو اولموشدور.<ref name=":7" />
عبدالله طالب‌زاده بیرینجی قورولتایدا چیخیش ائده‌رک آنا دیلی و ادبیاتین تدریسی، یئنی درسلیک‌لر یاراتماق حاقیندا اؤز فیکیرلرینی وئردی. قورولتای [[حسن بیگ زردابی]]، [[فریدون بیگ کؤچرلی]]، [[محمود بیگ محمودبیگوف]]، [[سلیمان ثانی آخوندوف]]، عبدالله شایق و دیگرلریندن عیبارت خوصوصی کومیسیون سئچدی. قورولتایین نؤوبتی ایجلاسیندا کومیسیون آدیندان عبدالله طالب‌زاده چیخیش ائده‌رک پروقرامین ترتیبی پرسیپ‌لریندن و اهمیتیندن دانیشدی.<ref name=":7" />
=== ایلکین دؤورلر ===
== یارادیجی‌لیغی ==
عبدالله شایق 1901-جی ایلده 22 آوریل اوچونجو اوغلان گیمنازیاسیندا خوصوصی ایمتاحان کومیسیونوندا ایمتاحان وئره‌رک آنا دیلی موعلیمی آدینی آلیب. 5 نووامبر 1901-جی ایلدن روس-تاتار مکتب‌لرینده احتیاط موعلیمی کیمی پداقوژی فعالینیته باشلاییب. بوندان سونرا عؤمرونون 34 ایلینی آذربایجان معاریفی‌نین اینکیشافینا حصر ائدیب. 1906-جی ایلین آقوستوندا باکیدا کئچیریلن 1. موعلیم‌لر قورولتایی‌نین تشکیلینده بؤیوک خیدمت‌لری اولوب. قورولتایدا آنا دیلی‌نین و ادبیاتین تدریسینه دایر تشبوثله چیخیش ائدیب. قورولتای ح.زردابی، ف.کؤچرلی، م.محمودبیگوف، س.ثانی، ع.شایق و باشقالاریندان عیبارت خوصوصی کومیسیون سئچیب و آذربایجان دیلینده مووافیق پروقرام حاضیرلاماغی اونلارا تاپشیریب. 1. موعلیم‌لر قورولتاییندان هئچ بیر ایل کئچمه‌میش نئچه-نئچه یئنی درسلیک‌لر یارانیب. "الیفبا" ، "اوشاق چشمگی" ، "ایکینجی ایل" ، "گولزار" و س. بو کیمی درسلیک‌لرده ع.شایقین اؤز اثرلری و دونیا ادبیاتیندان اؤرنک‌لر چاپ اولونوب. اون آلتی صحیفه‌لیک "اوشاق چشمگی" کیتابی کیچیک یاشلی اوشاق‌لارین بیلیک سویّه‌سینه اویغون حاضیرلانیب.<ref>Abdulla Shaig Rays from the Same Sun. azer.com</ref>بوندان سونرا او، موختلیف ایللرده بیر-بیری‌نین آردینجا "میلّی قیرائت" ، "مونتخابات" ، "تورک چلنگی" ، "ادبیات" ، "تورک ادبیاتی" ، "گولشنی ادبیات" آدلی درسلیک‌لر و پروقرام‌لار حاضیرلاییب. بو درسلیک‌لرده آذربایجان کلاسیک‌لری‌نین حیات و یارادیجی‌لیغی حاقیندا معلومات‌لار و اثرلریندن پارچالار وئریلیب. او، هم ده قادین‌لار اوچون درگی چیخارماق، اوشاق باغچاسی آچماق، کیتابخانا یاراتماق، کاسیب اوشاق‌لاری پولسوز اوخوتماق کیمی خئییرخواه تشبوث‌لر ایره‌لی سوروب، عئینی زاماندا آذربایجان ادبیاتینی تدقیق و تبلیغ ائدیب، [[خاقانی]]، [[نظامی گنجوی|نظامی]]، [[عمادالدین نسیمی|نسیمی]]، [[فضولی]]، [[بیرینجی شاه اسماعیل|ختایی]]، واقف، ودادی، ذاکر، [[میرزا فتحعلی آخوندزاده|م.ف.آخوندوف]]، [[سید عظیم شیروانی|س.ع.شیروانی]]، [[میرزا علی اکبر صابر|م.ع.صابر]]، [[عباس صحت|ع.صحت]]، م.هادی، [[حسین جاوید|ح.جاوید]] کیمی شاعیر-یازیچی‌لارین یارادیجی‌لیق‌لاری آراشدیریب.
ع. شایق یارادیجی‌لیغینا ترجومه و غزل‌له باشلاسا دا، ایلک مطبوع اثری " لایلای" آدلی اوشاق شعری اولوب. او، 1906-جی ایلدن باشلایاراق سیلسیله شعرلری ایله آذربایجان میلّی اوشاق پوئزیاسی‌نین اینجی‌لرینی یارادیب. بیر سیرا شعرلری "دبیستان" و "مکتب" اوشاق-گنجلر توپلولاریندا ایشیق اوزو گؤروب. بو ایللرده "نیجات" جمعیتی‌نین ایداره هئیتینه عوضو سئچیلیب، ادبی-بدیعی پروبلم‌لرله، معاریف و مکتب ایشلری ایله مشغول اولوب.
خالق ادبیاتینی توپلاییب آراشدیران ع. شایق بو اؤرنک‌لر اساسیندا "تیق-تیق خانیم" ، "تولکو حجّه گئدیر" ، "یاخشی آرخا" کیمی منظوم ناغیل‌لار دا یازیب. اونون "ادهم" ، "تاپدیق دده" ، "قوچ‌پولاد" کیمی پوئمالاریندا میلّی فولکلورون تاثیری گؤرونور. شایق هم ده 1910-جو ایلده یازدیغی "گؤزل باهار" پیئسی ایله میلّی اوشاق تئاتری‌نین اؤزولونو قویوب.
شاعیرین " حورّیت پریسی"نه، "نییه اوچدو" ، "بیر قوش" ، "20. عصره خطاب" ، " شیکایت‌لریم" ، " زامانین اینقیلابچی‌لارینا" کیمی شعرلری اینقیلاب روحلو شعرلری ساییلیر.
نثر یارادیجی‌لیغینا 1905-جی ایلده رومانتیک "ایکی موضطریب و یا عذاب و ویجدان" یاریمچیق رومانی ایله باشلایان ادیب "مکتوب یئتیشمه‌دی" ، "کؤچ" ، "داشقین" ، "اینتیحارمی، یاشاماقمی" ، "گؤبلک" ، " ایبلیسین حوضوروندا" ، " دورسون" ، "عصریمیزین قهرمان‌لار"-ی کیمی بیر چوخ حکایه، پووئست و رومان‌لار یازیب. "کؤچ" و "مکتوب یئتیشمه‌دی" حکایه‌لری و "عصریمیزین قهرمان‌لاری" رومانی ایلک میلّی نثر اؤرنک‌لری کیمی دَیرلندیریلیر. " هپیمیز بیر گونشین ذره‌سی‌ییز" اثری شاعیرین او دؤورکو دونیاگؤروشونو، شر قووّه‌لرین خالقلار آراسیندا نیفاق سالماسینی، ساواش تؤرتدیگینی، بشرین صاباحینی، اینسانلارین طالعیینی گؤسترن رومانتیک شعرلریندندیر.
ع.شایق موستقیل آذربایجان ایدئیاسیندا [[محمد امین رسولزاده|محمد‌امین رسولزاده]]، [[احمد آغااوغلو|ا.آغااوغلو]]، ع.توپچوباشوف، [[علی بیگ حسین زاده|ع.حسین‌زاده]]، ی.نصیب‌بیگلی کیمی اؤندر ضیالی‌لارلا همفیکیر اولوب. او، 1918-جی ایل مئیین 28-ده یارانان [[آذربایجان خالق جومهوریتی]]<nowiki/>نی سئوینجله قارشیلاییب. [[محمد امین رسولزاده|محمد امین رسولزاده]] بو دؤورده "میلّی ایستیقلالین سئوینجینی ایلک دویان‌لار" سیراسیندا ع.شایقین ده آدینی چکیب. رسمی دؤولت قزئتی اولان "[[آذربایجان قزئتی|آذربایجان]]"-ین صحیفه‌لرینده مکتب‌لر و میلّی‌لشدیرمه مسله‌سی حاقیندا ایلک چیخیش ائدن، اونو تبلیغ ائدن و حیاتا کئچیرن‌لردن بیری ده ع.شایق ایدی. او، 1919-جو ایلده باکی دؤولت بیلیم‌یوردونون یارانماسی ایله باغلی "طلبه حیاتی" پیئسینی یازیب، یاریمچیق "عصریمیزین قهرمان‌لاری" رومانینی تاماملاییب. بو اثرلرده مؤلیف وطن، میلت، موستقیل‌لیک آرزولارینی دیله گتیریب، میلّی دؤولتچی‌لیگیمیز اوچون یئنی میلّی کادرلار حاضیرلانماسی مسله‌سینی اؤنه چکیب. اونون بو ایللرده قلمه آلدیغی "یئنی آی دوغارکن" ، " تورک عدمی مرکزیت موساواتا ایتحاف" ، "آرازدان تورانا" کیمی شعرلری ادبی موحیطده دَیرلندیریلن پوئزیا اؤرنک‌لریندندیر. اونون "وطنین یانیق سسی" شعرینده اولو اوغوزلارین هونری، آلتای تورکلری، ائلخان و آلتون اوردوسو اؤرنک گؤستریلیب.
== وطنپرور شاعیر کیمی ==
شاعیر "ایکی موجاهید" و یاخود "آتی یارالی عسگر" شعرینده جاهان ساواشی‌نین یارالاری، [[ارمنیلر|ارمنی]] [[داشناکسیون|داشناک]]<nowiki/>لاری‌نین آذربایجان تورپاق‌لارینداکی وحشی‌لیگی، [[قاراباغ]]<nowiki/>داکی فیتنه-فسادلاری اؤن پلانا چکیب. ادیب [[آذربایجان خالق جومهوریتی|آدر]] دؤورونده معاریف و مکتب یؤنومونده‌کی ایشینی داها دا جانلاندیریب، بیر نئچه مکتبی میلّی‌لشدیریب، روس مکتب‌لرینده آذربایجان تورکو صینیف‌لری یارادیب. دؤولتین یاراتدیغی پروقرام و درسلیک‌لر حاضیرلایان کومیسیونونون عوضوو کیمی چالیشیب.
1920-جی ایل آوریلین 28-ده روس اوردوسو (11. قیرمیزی اوردو) آذربایجانا سوخولور، کومونیست‌لر حاکیمیتی اله آلیر. بونا باخمایاراق، ع.شایق خالقین گله‌جگی نامینه اؤز ادبی-پداقوژی فعالیتینی داوام ائتدیریر. او، پداقوژی کورسلاردا، تکنیکوم‌لاردا و باشقا مکتب‌لرده درس دئییر، مدنی-معاریف ایشلرینه یاردیم ائدیر، بدیعی یارادیجی‌لیقلا مشغول اولور. 1923-جو ایلده اونون ادبی-پداقوژی فعالیتی‌نین 20 ایللیگی طنطنه ایله قئید ائدیلیر. چالیشدیغی گیمنازیا "شایق نومونه مکتبی" آدلاندیریلیر. بو مکتبده بوتون درسلر آذربایجان تورک دیلینده آپاریلیر. تزه آچیلان صینیف‌لرده اساس موعلیم‌لرع.شایق، ق.رشاد، ج.جبراییل بیگلی، س.قولی‌یئف و باشقا ضیالی‌لار اولور. لاکین یئنی یارانمیش مکتب بیر چوخ پروبلم‌لرله اوزلشیر. نه درسلیک، نه ده پروقرام تاپیلیر، موعلیم کادرلاری چاتیشمیر. سئچیلمیش هئیت ع.شایقین رهبرلیگی ایله شاگیردلر اوچون پروقرام و درسلیک حاضیرلاماغا باشلادی. "شایق نومونه مکتبی"-نین مأذونو، حاضیردا ائا-نین موخبیر عوضوو محمدمین صالحلی سؤیله‌ییر کی، بیر چوخ فنلردن درسلری بیزه تورکیه‌دن گلمیش موعلیم‌لر دئییردی. قوجامان پداقوق و تدقیقاتچی لطیف حسین‌زاده گنجلرده میلّی شوعورون فورمالاشماسیندا، میلّی مدنیتین، تاریخین اؤیره‌نیلمه‌سینده او واخت فعالیت گؤسترن مکتبین بؤیوک رول اوینادیغینی وورغولایاراق یازیر کی، مکتبده چاتیشمایان درسلیک‌لری [[تورکیه|تورکیه]]<nowiki/>دن گتیریردیلر. بوتون بو چتینلیک‌لره باخمایاراق عبدالله شایقین رهبرلیگی ایله گنج، هوسکار موعلیم‌لرین سعیی و چالیشقانلیغی سایه‌سینده میلّی صینیف‌لرده درس پروسه‌سی ترقی تاپیر. شوروی حاکیمیتی‌نین ایلک ایللرینده مکتب ایکی یئره آیریلیر: آشاغی شؤعبه‌لر و صینیف‌لر-بیرینجی درجه‌لی دوققوزونجو مکتب، اوچونجو صینیفدن اعتیباراً ایسه-ایکینجی درجه‌لی اون ایکینجی مکتب آدلاندیریلیر. آکادمیک م.صالحلی سؤیله‌ییر کی، مکتبین دیرکتورو غفور کانتئمیر ایدی. عبدالله شایق ادبیاتدان درس دئییردی. او درین بیلیگه مالیک، اؤز پئشه‌سی‌نین وورغونو اولان هرطرفلی بیر شخص ایدی. اوشاق‌لارا بؤیوک قایغی ایله یاناشیر، اونلارلا داورانیشدا چوخ نزاکتلی اولاردی. بیز شاگیردلر اونا احتیراملا یاناشار، حؤرمت علامتی اولاراق "میرزه" دئیردیک. 1923-جو ایلده "نومونه مکتبی" نین ایلک بوراخیلیشی اولور. همین بوراخیلیش گئجه‌سینده طلبه و موعلیم‌لرین آرزوسونو نظره آلان معاریف کومیسارلیغی و باش تربیه ایجتیماعیّه دایره‌سی بیر چوخ دولانباجلی یوللاردان کئچیب فعالیتینی مووفّقیتله داوام ائتدیرن مکتبی "شایق نومونه مکتبی" آدلاندیرماغی قرارا آلیر. 1918-جی ایلده یارادیلمیش مکتب 10 ایل فعالیت گؤسترمیشدیر. بو مودت عرضینده مکتبده سیویلیزاسیایا دوغرو اینکیشاف پرسپکتیولری، عصرین اوّل‌لرینده آذربایجانین دیرچلدیلمه ایمکان‌لاری، میلّی شوعورون سورعتله اویانما پروسه‌سی نظره آلیناراق موستقیل و رئال میلّی تحصیل سیاستی حیاتا کئچیریلیر.
بو ایللر عرضینده تعلیم-تربیه ایشلری ایله یاناشی بدیعی یارادیجی‌لیقلا دا مشغول اولان ع.شایقین "وظیفه" ، "اؤزو بیلسین، منه نه؟" ، "آناباجی" ، "عصبی آدام" کیمی سیلسیله حکایه‌لری، "آراز" اینقیلابی-تاریخی مؤوضولو رومانی، علم، معاریف و مدنیت حاقیندا بیر سیرا مقاله‌لری ادبی موحیطده ماراقلا قارشیلانیر. او، هم ده "تنقید-تبلیغ" تئاتری اوچون اثرلر یازیر.
آذربایجان گنج تاماشاچی‌لار تئاتری‌نین، اوشاق و گنجلر نشریاتی‌نین ایشی بیرباشا شایقین آدی ایله باغلیدیر. اوزون مودت بو تئاتردا چالیشان ادیب " خاص‌آی " ، " ائل‌اوغلو" ، "وطن" ، "فیتنه" ، "قاراجا قیز" کیمی چئشیدلی پیئس‌لر یازیر. " فیتنه" و "نوشابه" اثرلری نظامی سوژه‌‌لری اساسیندا یارانان ماراقلی صنعت اؤرنک‌لری‌دیر.
ادیب بو ایللرده ده اوشاق‌لار اوچون گؤزل اثرلر یازیر، باشقا صنعت دوستلارینی دا بو ایشه جلب ائدیر. اونون "مئی نغمه‌سی" ، "توپ اویونو" ، "بنؤوشه" ، "قرنفیل" ، "بولبول" کیمی اوشاق شعرلری، ناغیل و پوئمالاری بو گون ده اؤز دَیرینی ساخلاییر. م.سیّدزاده، م.دیلبازی، م.رضاقولوزاده، ز.جبارزاده و باشقا مؤلیف‌لر اوشاق‌لار اوچون اثر یازماغی اوندان اؤیره‌نیرلر.
عالیم، ادبیاتشوناس، فولکلورچو کیمی ده چالیشان ع. شایق کلاسیک ادبیات یؤنومونده آراشدیرمالار آپاریر. اونون نظامی، فضولی، نسیمی، واقف، م.ف.آخوندوف، [[جلیل محمدقولوزاده|میرزه جلیل]]، [[حسین جاوید|ح.جاوید]]، م.هادی کیمی صنعتچی‌لر حاقینداکی فیکیرلری بو گون ده دَیرلی‌دیر.
شاعیرین شرق ادبیاتی مسله لری، صوفیزم، تصووف، حوروفی‌لیک، ائلجه ده چئشیدلی ادبی جریان و متود حاقینداکی آراشدیرما و آختاریش‌لاری دا ماراقلی‌دیر. میلّی فولکلوروموزو ایلک دفعه توپلاییب اؤیرنن‌لردن بیری ده ائله ع.شایق‌دیر. اونون چاغداش حیاتا، علم و دیل مسله‌لرینه عایید یازی‌لاری ایسه خوصوصی ماراق دوغورور.
عبدالله شایقین اؤولادی تنقیدچی، ادبیاتشوناس کمال طالب‌زاده‌دیر. عئینی زاماندا بؤیوک شاعیر صمد وورغون ایله باجاناق ایدی.
== کیتاب‌شوناسلیق ==
=== اثرلری‌نین نشری ===
* گولشن ادبیات. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی، 1910، 89 ص.
* اوشاق گؤزلوگو. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی، 1910، 64 ص.
* یاخشی آرخا. تولکو، قارغا، حاجی‌لئیلک. باکی: کاسپی مطبعه‌سی، 1911، 18 ص.
* تیق-تیق خانیم. تولکو، قارغا، حاجی‌لئیلک. باکی: کاسپی مطبعه‌سی، 1911، 16 ص.
* تولکو و خوروز. باکی: کاسپی مطبعه‌سی، 1911، 15 ص.
* اوشاق گؤزلوگو. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی، 1911، 56 ص.
* گؤزل باهار پیئسی. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی، 1912، 34 ص.
* گولزار قیرائت کیتابی. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1912، 34 ص.
* بدبخت عاییله. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1912، 42 ص.
* کیمدیر حاقلی؟ پیئسی. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1913، 39 ص.
* مراد. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1913، 15 ص.
* اورک تیکمک، یاخود قوربان بایرامی. باکی: کاسپی مطبعه‌سی، 1913، 14 ص.
* شل‌قویروق. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1913، 16 ص.
* اوشاق گؤزلوگو. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1915، 57 ص.
* اوشاق گؤزلوگو. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1917، 57 ص.
* میلّی قیرائت کیتابی. باکی: حؤکومت مطبعه‌سی، 1919، 228 ص.
* اوشاق گؤزلوگو. باکی: ایران مطبعه‌سی، 1919، 56 ص.
* تورک چلنگی. باکی: حؤکومت مطبعه‌سی، 1919، 405 ص.
* اوشاق گؤزلوگو. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی ، 1919، 57 ص.
* وطن. باکی: بیرینجی حؤکومت مطبعه‌سی، 1919، 30 ص.
* ادبیات درسلری. باکی: حؤکومت مطبعه‌سی، 1919، 134 ص. (حسین جاویدله بیرلیکده)
* میلّی قیرائت کیتابی. باکی: حؤکومت مطبعه‌سی، 1919، 228 ص.
* شل‌قویروق (ایکینجی چاپی). باکی: آذرنشر، 1921، 110 ص.
* میلّی قیرائت (ایکینجی طبع). باکی: آذرنشر، 1922، 232 ص.
* قیرائت کیتابی. باکی: آذرنشر، 1924، 145 ص.
* تورک دیلی (اوشاق گؤزلوگو). باکی: آذرنشر، 1924، 80 ص.
* تورک ادبیاتی. باکی: آذرنشر، 1924، 334 ص.
* قیرائت کیتابی. باکی: یئنی تورک الیفباسی کومیته‌سی، 1925، 167 ص.
* موعلیم (حکایه). باکی: آذرنشر، 1926، 38 ص.
* مکتوب یئتیشمه‌دی. باکی: آذرنشر، 1926، 22 ص.
* گؤبلک. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1926، 15 ص.
* آناباجی. باکی: آذرنشر، 1926، 16 ص.
* ایلدیریم. باکی: آذرنشر، 1927، 91 ص.
* تولکو حجّه گئدیر. باکی: آذرنشر، 1927، 40 ص.
* دؤردونجو ایل (درسلیک). باکی: آذرنشر، 1929، 176 ص.
* دؤردونجو ایل (درسلیک). باکی: آذرنشر، 1930، 176 ص.
* ائششک اوستونده سیاحت. باکی: آذرنشر، 1933، 10 ص.
* سئچیلمیش حکایه لر. باکی: آذرنشر، 1933، 180 ص.
* اویونچو باغالار. باکی: آذرنشر، 1934، 28 ص.
* چوجوق شعرلری. باکی: آذرنشر، 1934، 16 ص.
* اویونچو باغالار. باکی: آذرنشر، 1936، 40 ص.
* تولکو حجه گئدیر. باکی: آذرنشر، 1936، 20 ص.
* سئچیلمیش اثرلری. باکی: آذرنشر، 1936، 270 ص.
* مکتوب یئتیشمه‌دی. باکی: آذرنشر، 1937، 16 ص.
* یاخشی آرخا. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1939، 28 ص.
* تاپدیق دده. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1939، 39 ص.
* گؤزل باهار. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1940، 32 ص.
* آراز (رومان). باکی: آذرنشر، 1940، 274 ص.
* تیق-تیق خانیم. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1942، 10 ص.
* ناغیل‌لار. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1945، 54 ص.
* اووچو مستان. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1945، 23 ص.
* قوچ پولاد. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1946، 76 ص.
* نوشابه. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1947، 12 ص.
* سئچیلمیش اثرلری. باکی: آذرنشر، 1948، 428 ص.
* شعرلر، ناغیل‌لار. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1948، 32 ص.
* مکتوب یئتیشمه‌دی. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1949، 12 ص.
* کؤچ. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1950، 32 ص.
* شعرلر و حکایه‌لر. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1950، 80 ص.
* آراز. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1954، 172 ص.
* سئچیلمیش اثرلری (اوچ جیلدده)، بیر جیلد. باکی: آذرنشر، 1955، 444 ص.
* سئچیلمیش اثرلری (اوچ جیلدد)، ایکی جیلد. باکی: آذرنشر، 1957، 456 ص.
* سئچیلمیش اثرلری (اوچ جیلدد)، اوچ جیلد. باکی: آذرنشر، 1959، 528 ص.
* تولکو حجه گئدیر. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1959، 16 ص.
* شعرلر و حکایه‌لر. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1959، 112 ص.
* سئچیلمیش اثرلری. باکی: آذرنشر، 1960، 480 ص.
* خاطیره‌لریم. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1961، 224 ص.
* قوچ پولاد. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1962، 88 ص.
* بنؤوشه. باکی: آذرنشر، 1964، 14 ص.
* پیرین کرامتی. باکی: آذرنشر، 1965، 39 ص.
* تیق-تیق خانیم. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1966، 16 سه.
* شل‌قویروق. باکی: آذرنشر، 1966، 23 ص.
* یاخشی آرخا. باکی: معاریف، 1966، 46 ص.
* تولکو حجه گئدیر. باکی: گنجلیک، 1968، 16 ص.
* گؤزل باهار. باکی: گنجلیک، 1968، 27 ص.
* آراز. باکی: گنجلیک، 1969، 198 ص.
* تیق-تیق خانیم. باکی: گنجلیک، 1970، 16 ص.
* یاخشی آرخا. باکی: گنجلیک، 1971، 16 ص.
* آراز. باکی: گنجلیک، 1973، 199 ص.
* خاطیره‌لریم. باکی: گنجلیک، 1973، 364 ص.
* شعرلر، پوئمالار، تمثیل‌لر. باکی: گنجلیک، 1976، 21 ص.
* قوچ پولاد. باکی: گنجلیک، 1977، 264 ص.
* اثرلری (بئش جیلدده)، بیر جیلد. باکی: آذرنشر، 1966، 555 ص.
* اثرلری (بئش جیلدده)، ایکی جیلد. باکی: آذرنشر، 1968، 602 ص.
* اثرلری (بئش جیلدده)، اوچ جیلد. باکی: آذرنشر، 1972، 652 ص.
* اثرلری (بئش جیلدده)، دؤرد جیلد. باکی: آذرنشر، 1977، 776 ص.
* اثرلری (بئش جیلدده)، بئش جیلد. باکی: آذرنشر، 1978، 502 ص.
* آراز. باکی: گنجلیک، 1980، 196 ص.
* سئچیلمیش اثرلری. باکی: گنجلیک، 1984، 444 ص.
* عبدالله شایق. سئچیلمیش اثرلری: بیر جیلد – حکایه‌لری، پووئستی، رومان‌لاری؛
* عبدالله شایق. سئچیلمیش اثرلری: ایکی جیلد – شعرلری، غزل‌لری، پوئمالاری، پیئس‌لری؛
* عبدالله شایق. سئچیلمیش اثرلری: اوچ جیلد – شعرلری، منظوم حکایه‌لری و پوئمالاری، حکایه لری، تمثیل‌لری، پیئس‌لری.
=== ترجومه‌لری‌نین نشری ===
* ایکی اوشاق (منظوم حکایه). باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین مطبعه‌سی، 1906، 39 ص.
* رومی. عیبرت و موقابیله (مثنوی). باکی، 1906، 24 ص.
* دانیئل دفو. مشهور اینگیلیس روبینسونون حکایه‌سی. باکی: اوروجوف قارداش‌لاری‌نین الکتریک مطبعه‌سی، 1909، 78 ص.
* شکسپیر. مکبث. باکی: آذرنشر، 1932، 87 ص.
* بارتو. پینتی قیز. باکی: آذرنشر، 1935، 10 ص.
* نظامی. ایسگندرنامه. ?. حیصه (شرفنامه). باکی: آذرنشر، 1941، 450 ص.
* ای.آ. کریلوف. سئچیلمیش تمثیل‌لر. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1944، 36 ص.
* نظامی. سِحرلی اوزوک. باکی: اوشاق‌گنج نشر، 1962، 15 ص.
* نظامی گنجوی. ایسگندرنامه. باکی: آذربایجان س‌س‌ر ائا نشریاتی، 1964، 407 ص.
* نظامی. سِحرلی اوزوک. باکی: گنجلیک، 1971، 15 ص.
* ای.آ. کریلوف. جیرجیراما و قاریشقا. باکی: گنجلیک، 1976، 13 ص.
* ایللرین تؤهفه‌سی. باکی: گنجلیک، 1976، 148 ص.
=== فیلموقرافی ===
* رقص ائدن باغالار (فیلم، 1935)
* تولکو حجه گئدیر (فیلم، 1971)
* پیسپیسا خانیم و سیچان بیگ (فیلم، 1974)
== قایناق ==
* محمدحسین تهماسیب. سئچیلمیش اثرلری. 2 جیلدده. بیر جیلد. باکی: موترجیم، 2010. — ص. 470.
== اتک‌یازی‌لار ==
<references />{{آذربایجان تورکجه‌سی ادبیاتی}}
[[بؤلمه:یازیچیلار]]
[[بؤلمه:آذربایجان ادبیاتی]]
98aokyhcgt9hh9gwml9dn15837b5dyp
بلوز
0
607457
1520665
2022-07-28T17:30:45Z
Aydın Sümərinli
34223
صفحه‌‌نی ' بلوز بیر نووع [[موزیک]] فورمی دیر. بو فورم موزیک ۲۰ مینجی [[میلادی تقویم|میلادی]] یوز ایلنده [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری|آمریکا بیرلشمیش ایلاتلر]]<nowiki/>ین ده باشلاندی [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری|آمریکا]]<nowiki/>نین قارالارین طرفیندن یارادیلمیش بیر نووع موز...' ایله ياراتدی
wikitext
text/x-wiki
بلوز بیر نووع [[موزیک]] فورمی دیر. بو فورم موزیک ۲۰ مینجی [[میلادی تقویم|میلادی]] یوز ایلنده [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری|آمریکا بیرلشمیش ایلاتلر]]<nowiki/>ین ده باشلاندی [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری|آمریکا]]<nowiki/>نین قارالارین طرفیندن یارادیلمیش بیر نووع موزیک فورمی دور. ایلک بلوز موزیک فورمونا دلتا بلوز دئییلیر میش چوخ [[میسیسیپی چایی]]<nowiki/>ندان باشلامیشدی. [[آفروآمریکالی‌لار|آفروآمریکالی لار]] کی بیر زامان [[میسیسیپی]] ده کۆله یوخسا برده میش لر آزاد اولونان سورا ایش تاپماق اوچون [[قوزئی]]<nowiki/>ه گدیرلر و بو فورم موزیکی ده اؤزلرینن آپاریرلار.
== بلوز موزیکی نجور اولور؟ ==
بلوز موزیکین الگوسو یوخسا پاترنی ساده بیر پاترن اۆستوْنده دیر. بلوز چالماغی قولای دیر آما آنلاماسی چتین دیر .
== قایناقلار ==
e4mi5qhfg6r4bl8rwd74j6yeilooi8p
1520666
1520665
2022-07-28T17:43:04Z
Aydın Sümərinli
34223
wikitext
text/x-wiki
بلوز بیر نووع [[موزیک]] فورمی دیر. بو فورم موزیک ۲۰ مینجی [[میلادی تقویم|میلادی]] یوز ایلنده [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری|آمریکا بیرلشمیش ایلاتلر]]<nowiki/>ین ده باشلاندی [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری|آمریکا]]<nowiki/>نین قارالارین طرفیندن یارادیلمیش بیر نووع موزیک فورمی دور. ایلک بلوز موزیک فورمونا دلتا بلوز دئییلیر میش چوخ [[میسیسیپی چایی]]<nowiki/>ندان باشلامیشدی. [[آفروآمریکالی‌لار|آفروآمریکالی لار]] کی بیر زامان [[میسیسیپی]] ده کۆله یوخسا برده میش لر آزاد اولونان سورا ایش تاپماق اوچون [[قوزئی]]<nowiki/>ه گدیرلر و بو فورم موزیکی ده اؤزلرینن آپاریرلار.
== ائتیمولوژی ==
بلوز گؤی بویاسیندا یوخسا رنگ ده اولان ایکی شیطانا دئییلیر کی غملی و یاس معنی سینده میش لر.
== بلوز موزیکی نجور اولور؟ ==
بلوز موزیکین الگوسو یوخسا پاترنی ساده بیر پاترن اۆستوْنده دیر. بلوز چالماغی قولای دیر آما آنلاماسی چتین دیر .
== قایناقلار ==
9l0aoz59w8qpaj4yyhyt1qkckso2tvn
1520667
1520666
2022-07-28T17:52:01Z
Aydın Sümərinli
34223
wikitext
text/x-wiki
بلوز بیر نووع [[موزیک]] فورمی دیر. بو فورم موزیک ۲۰ مینجی [[میلادی تقویم|میلادی]] یوز ایلنده [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری|آمریکا بیرلشمیش ایلاتلر]]<nowiki/>ین ده باشلاندی [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری|آمریکا]]<nowiki/>نین قارالارین طرفیندن یارادیلمیش بیر نووع موزیک فورمی دور. ایلک بلوز موزیک فورمونا دلتا بلوز دئییلیر میش چوخ [[میسیسیپی چایی]]<nowiki/>ندان باشلامیشدی. [[آفروآمریکالی‌لار|آفروآمریکالی لار]] کی بیر زامان [[میسیسیپی]] ده کۆله یوخسا برده میش لر آزاد اولونان سورا ایش تاپماق اوچون [[قوزئی]]<nowiki/>ه گدیرلر و بو فورم موزیکی ده اؤزلرینن آپاریرلار.
== ائتیمولوژی ==
بلوز گؤی بویاسیندا یوخسا رنگ ده اولان ایکی شیطانا دئییلیر کی غملی و یاس معنی سینده میش لر.
== بلوز موزیکی نجور اولور؟ ==
بلوز موزیکین الگوسو یوخسا پاترنی ساده بیر پاترن اۆستوْنده دیر. بلوز چالماغی قولای دیر آما آنلاماسی چتین دیر .
== گئجمیشی ==
ایلک بلوز موزیک فورمی نیو اورلیانز دا ۱۹۰۸ میلادی ایلینده آنتونیو ماقیو I Got the Blues آدینان یاییلدی.
== قایناقلار ==
1hhso32s0s4xu63r0rl2v8zolgj24fs
ایشلدن:MMessine19
2
607458
1520669
2022-07-28T18:42:49Z
MdsShakil
30647
MdsShakil، [[ایشلدن:MMessine19]] صفحه‌سینی [[ایشلدن:LissajousCurve]]-ه آپاردی: صفحه در ضمن تغییر نام کاربر «[[Special:CentralAuth/MMessine19|MMessine19]]» به «[[Special:CentralAuth/LissajousCurve|LissajousCurve]]» به طور خودکار منتقل شد
wikitext
text/x-wiki
#تغییر_مسیر [[ایشلدن:LissajousCurve]]
{{Redirect category shell|
{{R from move}}
}}
rjz97zqm9sg7hpl2s0nysmxj6k7xcdn
نئوپلاسم
0
607459
1520676
2022-07-29T06:10:45Z
Aydın Sümərinli
34223
صفحه‌‌نی ' [[فایل:Thyroid cancer.jpg|بندانگشتی|تومور]] نئوپلاسم بیر نووع [[توخوما]] دیر کی گؤورممه لی یئرده گؤوریر . اگر بیر توده یوخسا کیمین اولورسا تومور اولور تومور لار ضررلی یوخسا ساغلام اولورلار. [[سرطان]] ضررلی تومورون ندنی دیر کی بدنین باشقا یئر لرینده گؤوریر . بعض...' ایله ياراتدی
wikitext
text/x-wiki
[[فایل:Thyroid cancer.jpg|بندانگشتی|تومور]]
نئوپلاسم بیر نووع [[توخوما]] دیر کی گؤورممه لی یئرده گؤوریر . اگر بیر توده یوخسا کیمین اولورسا تومور اولور تومور لار ضررلی یوخسا ساغلام اولورلار. [[سرطان]] ضررلی تومورون ندنی دیر کی بدنین باشقا یئر لرینده گؤوریر . بعضی تومورلار گؤورمه سینه ندنی اولور و بعضی ندن سیز گؤوریر.
== قایناقلار ==
t9wie9m5b05wij640qx0ay1h6ak75j9
معده سرطانی
0
607460
1520677
2022-07-29T06:34:42Z
Aydın Sümərinli
34223
صفحه‌‌نی ' [[فایل:Depiction of a stomach cancer patient.png|بندانگشتی|معده سرطانی]] [[معده خوراسی|معده]] سرطانی [[اینگیلیسجه]]:(Stomach cancer) بو سرطان معده نین هر یئرینده اولابیلیر . بو نووع [[سرطان]] چوخ اؤلۆمجۆل سرطان لاردان دیر. ایل ده ۸۰۰ مین کیشی (نفر) بو سرطان دان اؤلۆرلر . بو سرطانا ب...' ایله ياراتدی
wikitext
text/x-wiki
[[فایل:Depiction of a stomach cancer patient.png|بندانگشتی|معده سرطانی]]
[[معده خوراسی|معده]] سرطانی [[اینگیلیسجه]]:(Stomach cancer) بو سرطان معده نین هر یئرینده اولابیلیر . بو نووع [[سرطان]] چوخ اؤلۆمجۆل سرطان لاردان دیر. ایل ده ۸۰۰ مین کیشی (نفر) بو سرطان دان اؤلۆرلر . بو سرطانا بولاشان لاردان تک ۵٪-۱۵٪ درمان اولابیلیر لر. معده سرطانین ندنی چوخ هلیکوباکترپایلوریا بولاشماسین دان دیر یانمیش ات ، دوزلی بالیق و دوزلی ات ، تورشی لار معده سرطانینا ندن اولابیلیر.
== قایناقلار ==
prta9yiq3p61bho8ogof48silp6orcy
یئرآلما چیپسی
0
607461
1520679
2022-07-29T06:59:20Z
Aydın Sümərinli
34223
صفحه‌‌نی ' [[فایل:Potato Chips With Rosemary and Vinegar.jpg|بندانگشتی|یئرآلما چیپسی]] یئرآلما چیپسی اینگیلیسجه (potato chip) [[یئرآلما]] نین نازیک دوغرانماسی و یاغدا قیزارتماسی نان و دوز و بعضی ادویه قاتماسی دا اولور. چوخ [[ایسنک]] اولاراق یئییلیر. == قایناقلار ==' ایله ياراتدی
wikitext
text/x-wiki
[[فایل:Potato Chips With Rosemary and Vinegar.jpg|بندانگشتی|یئرآلما چیپسی]]
یئرآلما چیپسی اینگیلیسجه (potato chip)
[[یئرآلما]] نین نازیک دوغرانماسی و یاغدا قیزارتماسی نان و دوز و بعضی ادویه قاتماسی دا اولور. چوخ [[ایسنک]] اولاراق یئییلیر.
== قایناقلار ==
mr0vykxh2tq1wuly9kg7z7ijb38vkvm
ایسنک
0
607462
1520680
2022-07-29T07:03:28Z
Aydın Sümərinli
34223
صفحه‌‌نی ' ایسنک اینگیلیسجه (Snack) بیر نووع یئمک دیر کی یئمک چاغ لار یوخسا وعده لرین آراسیندا یئییلیر بو یئمک لر بیر بیری لریندن چوخ فرقلی یوخسا دئییشیک دیر لر.' ایله ياراتدی
wikitext
text/x-wiki
ایسنک اینگیلیسجه (Snack)
بیر نووع یئمک دیر کی یئمک چاغ لار یوخسا وعده لرین آراسیندا یئییلیر بو یئمک لر بیر بیری لریندن چوخ فرقلی یوخسا دئییشیک دیر لر.
41b4t20qxuu0fbxvtj7qj2l5l7tqs1d
1520681
1520680
2022-07-29T07:04:59Z
Aydın Sümərinli
34223
wikitext
text/x-wiki
ایسنک [[اینگیلیسجه]] (Snack)
[[فایل:SnackfoodRackDF.JPG|بندانگشتی|ایسنک‌لر]]
بیر نووع یئمک دیر کی یئمک چاغ لار یوخسا وعده لرین آراسیندا یئییلیر بو یئمک لر بیر بیری لریندن چوخ فرقلی یوخسا دئییشیک دیر لر.
== قایناقلار ==
kdlzotqynmjbrjln1tzsptewa6f1kj7
جنگه‌سر (سالماس)
0
607463
1520682
2022-07-29T07:47:11Z
Abbas elçin
16508
صفحه‌‌نی ' {{Infobox settlement | official_name = CəngəSər | native_name = جنگه‌سر | settlement_type = کند | pushpin_map = Iran | mapsize = 150px | subdivision_type = [[دونیا اؤلکه‌لری|اؤلکه]] | subdivision_name = {{flag|Iran}} | subdivision_type1 = [[ایران اوستانلاری|اوستان]] | subdivision_name1 = غربی...' ایله ياراتدی
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
| official_name = CəngəSər
| native_name = جنگه‌سر
| settlement_type = کند
| pushpin_map = Iran
| mapsize = 150px
| subdivision_type = [[دونیا اؤلکه‌لری|اؤلکه]]
| subdivision_name = {{flag|Iran}}
| subdivision_type1 = [[ایران اوستانلاری|اوستان]]
| subdivision_name1 = [[غربی آذربایجان اوستانی| غربی آذربایجان]]
| subdivision_type2 = [[ایران بؤلگه‌لری|بؤلگه]]
| subdivision_name2 = [[سالماس بؤلگه‌سی| سالماس]]
| subdivision_type3 = [[بؤلوم]]
| subdivision_name3 = [[سالماس بؤلگه‌سی‌نین کوهسار بؤلومو | کوهسار]]
| subdivision_type4 = [[قصبه]]
| subdivision_name4 = [[چهریق قصبه‌سی|چهریق]]
| leader_title =
| leader_name =
| established_title =
| established_date =
| area_total_km2 =
| area_footnotes =
| population_as_of = 1385
| population_total = ۲۳۹
| population_density_km2 = auto
| timezone = [[Iran Standard Time|IRST]]
| utc_offset = +3:30
| timezone_DST = [[Iran Daylight Time|IRDT]]
| utc_offset_DST = +4:30
| coordinates = {{coord|38|05|34|N|44|38|34|E|region:IR|display=inline,title}}
| elevation_m =
| area_code =
| website =
| footnotes =
}}
'''جنگه‌سر''' ([[فارس دیلی|فارسجا]]، جنگ‌سر ) - [[غربی آذربایجان اوستانی|غربی آذربایجان اوستانی]]<nowiki/>نین [[سالماس بؤلگه‌سی|سالماس بؤلگه‌سی]]<nowiki/>نین[[سالماس بؤلگه‌سی‌نین کوهسار بؤلومو|کوهسار بؤلومو]]<nowiki/>نون [[چهریق قصبه‌سی]]<nowiki/>نده یئرلشن کند.
== اهالیسی ==
۱۳۸۵ -جی ایل نوفوس ساییمینا اساساً کندده ۲۳۹نفر (۴۵ عاییله) یاشاییر.<ref>http://www.sci.org.ir/content/userfiles/_census85/census85/natayej/abadifil/04.xls</ref>
== اتک‌یازی‌لار ==
[[بؤلمه:سالماس بؤلگه‌سی]]
[[بؤلمه:سالماس بؤلگه‌سی‌نین یاشاییش یئرلری]]
4wiksgsktm8rz7u53grbqtmzbcx6jxk
1520683
1520682
2022-07-29T07:51:55Z
Abbas elçin
16508
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
| official_name = CəngəSər
| native_name = جنگه‌سر
| settlement_type = کند
| pushpin_map = Iran
| mapsize = 150px
| subdivision_type = [[دونیا اؤلکه‌لری|اؤلکه]]
| subdivision_name = {{flag|Iran}}
| subdivision_type1 = [[ایران اوستانلاری|اوستان]]
| subdivision_name1 = [[غربی آذربایجان اوستانی| غربی آذربایجان]]
| subdivision_type2 = [[ایران بؤلگه‌لری|بؤلگه]]
| subdivision_name2 = [[سالماس بؤلگه‌سی| سالماس]]
| subdivision_type3 = [[بؤلوم]]
| subdivision_name3 = [[سالماس بؤلگه‌سی‌نین کوهسار بؤلومو | کوهسار]]
| subdivision_type4 = [[قصبه]]
| subdivision_name4 = [[چهریق قصبه‌سی|چهریق]]
| leader_title =
| leader_name =
| established_title =
| established_date =
| area_total_km2 =
| area_footnotes =
| population_as_of = 1385
| population_total = ۲۳۹
| population_density_km2 = auto
| timezone = [[Iran Standard Time|IRST]]
| utc_offset = +3:30
| timezone_DST = [[Iran Daylight Time|IRDT]]
| utc_offset_DST = +4:30
| coordinates = {{coord|38|05|34|N|44|38|34|E|region:IR|display=inline,title}}
| elevation_m =
| area_code =
| website =
| footnotes =
}}
'''جنگه‌سر''' ([[فارس دیلی|فارسجا]]، جنگ‌سر ) - [[غربی آذربایجان اوستانی|غربی آذربایجان اوستانی]]<nowiki/>نین [[سالماس بؤلگه‌سی|سالماس بؤلگه‌سی]]<nowiki/>نین[[سالماس بؤلگه‌سی‌نین کوهسار بؤلومو|کوهسار بؤلومو]]<nowiki/>نون [[چهریق قصبه‌سی]]<nowiki/>نده یئرلشن کند.
== اهالیسی ==
۱۳۸۵ -جی ایل نوفوس ساییمینا اساساً کندده ۲۳۹نفر (۴۵ عاییله) یاشاییر.<ref>http://www.sci.org.ir/content/userfiles/_census85/census85/natayej/abadifil/04.xls</ref>
== اتک‌یازی‌لار ==
[[بؤلمه:سالماس بؤلگه‌سی]]
[[بؤلمه:سالماس بؤلگه‌سی‌نین یاشاییش یئرلری]]
<references />{{سالماس بؤلگه‌سی}}
s1d3soexplwj0oh3pwj6vgsit4u4oe9
سیّد حسین صادق
0
607464
1520689
2022-07-29T08:54:19Z
Abbas elçin
16508
صفحه‌‌نی ' {{یازیچی و شاعیر بیلگی قوتوسو|آد=سیّد حسین صادق|اؤلوم تاریخی=ژانویه 1938|عکس=Seyid Huseyn Sadig.jpg|اصل آدی=حسین میر کاظم اوغلو صادقزاده|چالیشما ساحه‌سی=یازیچی، تنقیدچی، پداقوق|دوْغوم تاریخی=25 ژانویه 1887|اؤلوم یئری=باکی|میلیت=آذربایجان تورک|اؤلوم سببی=اعدا...' ایله ياراتدی
wikitext
text/x-wiki
{{یازیچی و شاعیر بیلگی قوتوسو|آد=سیّد حسین صادق|اؤلوم تاریخی=ژانویه 1938|عکس=Seyid Huseyn Sadig.jpg|اصل آدی=حسین میر کاظم اوغلو صادقزاده|چالیشما ساحه‌سی=یازیچی، تنقیدچی، پداقوق|دوْغوم تاریخی=25 ژانویه 1887|اؤلوم یئری=باکی|میلیت=آذربایجان تورک|اؤلوم سببی=اعدام|حیات یولداشی=اوم‌گلثوم|اوُشاقلاری=اوقتای صادقزاده، توغرول صادقزاده قومرال صادقزاده|دوْغوم یئری=باکی}}
'''سیّد حسین صادق''' (تام آدی: حسین میر کاظم اوغلو صادقزاده؛ 25 ژانویه 1887، [[باکی]] – ژانویه 1938، [[باکی]]) — یازیچی، تنقیدچی، پداقوق.
== یاشاییشی ==
سیّد حسین 1887-جی ایل ژانویه‌نین 25-ده [[باکی]] شهرینده آنادان اولموشدور.<ref name=":0">https://publika.az/projects/1937/194343.html</ref>بئش یاشیندا آتاسینی ایتیرن سیّد باباسی میرصادق میرحسن‌ین حیمایه‌سینده بؤیویوب تربیه آلمیشدیر.
او، اوّل موللاخانادا، سونرا دؤورونون گؤرکملی معاریف خادیم‌لریندن اولان محمود بیگ محمود بیگوفون مودیر اولدوغو روس-تاتار مکتبینده دؤرد ایله یاخین تحصیل آلمیشدیر. [[تورکجه|آذربایجان]]، [[روس دیلی|روس]]، [[فارس دیلی|فارس]] دیللرینی موکمّل اؤیرنمیشدیر.
1904-جی ایلده – باباسی نین وفاتیندان سونرا عاییله‌نین قایغیسی س.حسینین اوزرینه دوشموشدور. او، " کاسپی " مطبعه‌سینده ایشه گیریر و 1912-جی ایله کیمی اورادا مورتّیب‌لیک ائدیر. 1913–1914 ایللرده " [[ایقبال (قزئت)|ایقبال]] "-ین باش رداکتورو ایدی. 1920-جی ایلدن " کومونیست " قزئتی تحریّه ادبی ایشچی کیمی فعالیت گؤسترمیش، باکی‌نین اورتا مکتب و تکنیکوم‌لاریندا موعلیملیک ائتمیش، عؤمرونون سون ایللرینده ایسه آذرنشرین بدیعی ادبیات شؤعبه سینین رداکتورو اولموشدور.او، بدیعی یارادیجیلیغا 1907-جی ایلده باشلامیشدیر.
س.حسین 1907-جی ایلده قزئت و درگی‌لرده مقاله و فلیئتونلاری ایله چیخیش ائتمیشدیر.
1934-جو ایلدن آذربایجان یازیچیلار ایتّیفاقی‌نین عوضوو اولموش، میلّی ادبیاتیمیزین زنگینلشمه‌سی اوچون سعی گؤسترمیشدیر. آنجاق بیر چوخ آذربایجان ادبیاتی‌نین گؤرکملی خادیم‌لری کیمی رپرسیا (سیاسی تسویّه) دالغاسی اوندان و عاییله‌سیندن ده یان کئچمه‌میشدیر. 1936-جی ایلده او، یازیچیلار ایتّیفاقی نین عوضولوگوندن چیخاریلمیش، اثرلری کسکین تنقید اولوناراق، اونلارا سیاسی رنگ وئریلمیش، آدینا " خالق دوشمنی " دامغاسی وورموشلار.<ref name=":0" />
چاغداش آذربایجان نثری‌نین، خوصوصیله اونون حکایه ژانری‌نین اینکیشافی تاریخی سیّد حسینین آدی ایله سیخ صورتده باغلیدیر. اونون نثری-چاغداش آذربایجان ادبیاتی نین تشکّولو و اینکیشافی دؤورونون ان پارلاق صحیفه‌لریندن بیری‌دیر. سیّد حسینین 20-جی ایللرین سونوندان 30-جو ایللرین بیرینجی یاریسینادک یازدیغی حکایه‌لر او زامان اوخوجولارین دیللرینده ازبر اولموش، ایندی ده اؤز طراوتلرینی ساخلامیش موعاصیرلیگینی ایتیترمه‌میش،مؤلیفه شیرین حکایه اوستاسی کیمی شؤهرت قازانمیشدیر<ref>Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı. Bakı/2007,s. 53</ref>.حسین میر کاظم اوغلو " [[تزه حیات (قزئت)|تزه حیات]] " و " [[کاسپی (قزئت)|کاسپی]] " قزئت‌لری‌نین مطبعه‌لرینده مورتّیب اولموش، شریکلی " [[بهلول (درگی)|بهلول]] " ، " [[کل نیت (درگی)|کل‌نیت]] " و " [[قورتولوش (درگی)|قورتولوش]] " درگی‌لرینی نشر ائتدیرمیشدیر.
حکایه و پوبلیسیستیک مقاله‌لرینده مورتجع ضیالی‌لارین علئیهینه چیخمیش، آذربایجان دیلی‌نین صافلیغی اوغروندا موباریزه آپارمیشدیر. آذربایجان ادبیاتی و ادبیات خادیم‌لری حاقدا مقاله‌لر، موعاصیر حیاتدان بحث ائدن حکایه‌لر یازمیشدیر.
سیّد حسین ایجتیماعی حادیثه‌لره موناسیبتده س.حسین ایله دایم همفیکیر اولموشدور. اونلارین آراسیندا قارشی‌لیقلی صمیمی موناسیبت وار ایدی. س.حسینین رداکتورلوق ائتدیگی " [[یئنی ایقبال]] " و " [[آذربایجان قزئتی|آذربایجان]] " قزئت‌لرینده مقاله‌لرله چیخیش ائدیردی.
" [[قورتولوش (درگی)|قورتولوش]] " درگیسی‌نین نشره باشلانیلماسینی س.حسین بؤیوک سئوینجله قارشیلامیشدی. رپرسیانین(سیاسی تسویّه‌نین) قوربان‌لاریندان اولان سیّد حسین 1937-جی ایلده حبس ائدیلمیش، 1938-جی ایلین ژانویه‌سینده گوللة‌لنمیشدیر.
== یارادیجی‌لیغی ==
سیّد حسینین ادبی یارادیجیلیغا باشلاماسی موستقیل حیاتا،امک فعالیتینه قدم قویدوغو ایلک ایللره تصادوف ائدیر. 1908-جی ایلدن اعتیباراً او،اوّلجه آرا-سیرا،سونرالار ایسه مونتظم اولاراق قزئت‌لرده،درگی‌لرده " کاظم‌اوغلو " ، " حسین صادق " ، " سیّد حسین " ، " سیّد حسین صادقزاده " ، " موحریر " ایمضالاری ایله ادبی-تنقیدی مقاله‌لر درج ائتدیرمیش، باکی‌نین ایجتیماعی حیاتیندا،مدنی-معاریف جمعیت‌لری‌نین فعالیتینده یاخیندان ایشتیراک ائتمیش،1927-جی ایله کیمی مووقّتی-موحریر کیمی تانینمیشدیر.<ref>Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı.Bakı/2007, s.54</ref> اونون " گله‌جک حیات یوللاریندا " ، " شیرین‌ناز " ، " ایکی حیات آراسیندا " ، " یاتمیش کندین قیش گئجه‌لرینده " ، " گیلان قیزی " و س. حکایه‌لری، " آلتون " ، " یالان " ، " گؤزللیک ندیر؟ " و س. مقاله‌لری اوخوجولارین دیقتینی جلب ائدیر. مؤلیفین موختلیف ایللرده بیر چوخ کیتاب‌لاری نشر ائتدیریلمیشدیر: " آغ والیدئین، یاخود زاواللی مشهدی زامان " (1911)، " قاچاق اوغول، یاخود آتا محبتی " (1915)، " یئنی حیات یوللاریندا " (1928) و س.<ref name=":0" />
== عاییله‌سی ==
[[محمد امین رسولزاده|محمد امین رسولزاده]]<nowiki/>نین عمیسی قیزی اوم‌گلثوم صادقزاده ایله ائولنمیش، اوقتای صادقزاده، توغرول صادقزاده قومرال صادقزاده آدلی اوشاق‌لاری اولوب.
== اتک‌یازی‌لار ==
[[بؤلمه:یازیچیلار]]
[[بؤلمه:آذربایجان ادبیاتی]]
idwxh7qt6vrmv6n0u54tym4uukjx91l
1520693
1520689
2022-07-29T09:04:55Z
Abbas elçin
16508
wikitext
text/x-wiki
{{یازیچی و شاعیر بیلگی قوتوسو|آد=سیّد حسین صادق|اؤلوم تاریخی=ژانویه 1938|عکس=Seyid Huseyn Sadig.jpg|اصل آدی=حسین میر کاظم اوغلو صادقزاده|چالیشما ساحه‌سی=یازیچی، تنقیدچی، پداقوق|دوْغوم تاریخی=25 ژانویه 1887|اؤلوم یئری=باکی|میلیت=آذربایجان تورک|اؤلوم سببی=اعدام|حیات یولداشی=اوم‌گلثوم|اوُشاقلاری=اوقتای صادقزاده، توغرول صادقزاده قومرال صادقزاده|دوْغوم یئری=باکی}}
'''سیّد حسین صادق''' (تام آدی: حسین میر کاظم اوغلو صادقزاده؛ 25 ژانویه 1887، [[باکی]] – ژانویه 1938، [[باکی]]) — یازیچی، تنقیدچی، پداقوق.
== یاشاییشی ==
سیّد حسین 1887-جی ایل ژانویه‌نین 25-ده [[باکی]] شهرینده آنادان اولموشدور.<ref name=":0">https://publika.az/projects/1937/194343.html</ref>بئش یاشیندا آتاسینی ایتیرن سیّد باباسی میرصادق میرحسن‌ین حیمایه‌سینده بؤیویوب تربیه آلمیشدیر.
او، اوّل موللاخانادا، سونرا دؤورونون گؤرکملی معاریف خادیم‌لریندن اولان محمود بیگ محمود بیگوفون مودیر اولدوغو روس-تاتار مکتبینده دؤرد ایله یاخین تحصیل آلمیشدیر. [[تورکجه|آذربایجان]]، [[روس دیلی|روس]]، [[فارس دیلی|فارس]] دیللرینی موکمّل اؤیرنمیشدیر.
1904-جی ایلده – باباسی نین وفاتیندان سونرا عاییله‌نین قایغیسی س.حسینین اوزرینه دوشموشدور. او، " کاسپی " مطبعه‌سینده ایشه گیریر و 1912-جی ایله کیمی اورادا مورتّیب‌لیک ائدیر. 1913–1914 ایللرده " [[ایقبال (قزئت)|ایقبال]] "-ین باش رداکتورو ایدی. 1920-جی ایلدن " کومونیست " قزئتی تحریّه ادبی ایشچی کیمی فعالیت گؤسترمیش، باکی‌نین اورتا مکتب و تکنیکوم‌لاریندا موعلیملیک ائتمیش، عؤمرونون سون ایللرینده ایسه آذرنشرین بدیعی ادبیات شؤعبه‌سی‌نین رداکتورو اولموشدور.او، بدیعی یارادیجیلیغا 1907-جی ایلده باشلامیشدیر.
س.حسین 1907-جی ایلده قزئت و درگی‌لرده مقاله و فلیئتونلاری ایله چیخیش ائتمیشدیر.
1934-جو ایلدن آذربایجان یازیچیلار ایتّیفاقی‌نین عوضوو اولموش، میلّی ادبیاتیمیزین زنگینلشمه‌سی اوچون سعی گؤسترمیشدیر. آنجاق بیر چوخ آذربایجان ادبیاتی‌نین گؤرکملی خادیم‌لری کیمی رپرسیا (سیاسی تسویّه) دالغاسی اوندان و عاییله‌سیندن ده یان کئچمه‌میشدیر. 1936-جی ایلده او، یازیچیلار ایتّیفاقی نین عوضولوگوندن چیخاریلمیش، اثرلری کسکین تنقید اولوناراق، اونلارا سیاسی رنگ وئریلمیش، آدینا " خالق دوشمنی " دامغاسی وورموشلار.<ref name=":0" />
چاغداش آذربایجان نثری‌نین، خوصوصیله اونون حکایه ژانری‌نین اینکیشافی تاریخی سیّد حسینین آدی ایله سیخ صورتده باغلیدیر. اونون نثری-چاغداش آذربایجان ادبیاتی نین تشکّولو و اینکیشافی دؤورونون ان پارلاق صحیفه‌لریندن بیری‌دیر. سیّد حسینین 20-جی ایللرین سونوندان 30-جو ایللرین بیرینجی یاریسینادک یازدیغی حکایه‌لر او زامان اوخوجولارین دیللرینده ازبر اولموش، ایندی ده اؤز طراوتلرینی ساخلامیش موعاصیرلیگینی ایتیترمه‌میش،مؤلیفه شیرین حکایه اوستاسی کیمی شؤهرت قازانمیشدیر<ref>Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı. Bakı/2007,s. 53</ref>.حسین میر کاظم‌اوغلو " [[تزه حیات (قزئت)|تزه حیات]] " و " [[کاسپی (قزئت)|کاسپی]] " قزئت‌لری‌نین مطبعه‌لرینده مورتّیب اولموش، شریکلی " [[بهلول (درگی)|بهلول]] " ، " [[کل نیت (درگی)|کل‌نیت]] " و " [[قورتولوش (درگی)|قورتولوش]] " درگی‌لرینی نشر ائتدیرمیشدیر.
حکایه و پوبلیسیستیک مقاله‌لرینده مورتجع ضیالی‌لارین علئیهینه چیخمیش، آذربایجان دیلی‌نین صافلیغی اوغروندا موباریزه آپارمیشدیر. آذربایجان ادبیاتی و ادبیات خادیم‌لری حاقدا مقاله‌لر، موعاصیر حیاتدان بحث ائدن حکایه‌لر یازمیشدیر.
سیّد حسین ایجتیماعی حادیثه‌لره موناسیبتده س.حسین ایله دایم همفیکیر اولموشدور. اونلارین آراسیندا قارشی‌لیقلی صمیمی موناسیبت وار ایدی. س.حسینین رداکتورلوق ائتدیگی " [[یئنی ایقبال]] " و " [[آذربایجان قزئتی|آذربایجان]] " قزئت‌لرینده مقاله‌لرله چیخیش ائدیردی.
" [[قورتولوش (درگی)|قورتولوش]] " درگیسی‌نین نشره باشلانیلماسینی س.حسین بؤیوک سئوینجله قارشیلامیشدی. رپرسیانین(سیاسی تسویّه‌نین) قوربان‌لاریندان اولان سیّد حسین 1937-جی ایلده حبس ائدیلمیش، 1938-جی ایلین ژانویه‌سینده گوللة‌لنمیشدیر.
== یارادیجی‌لیغی ==
سیّد حسینین ادبی یارادیجیلیغا باشلاماسی موستقیل حیاتا،امک فعالیتینه قدم قویدوغو ایلک ایللره تصادوف ائدیر. 1908-جی ایلدن اعتیباراً او،اوّلجه آرا-سیرا،سونرالار ایسه مونتظم اولاراق قزئت‌لرده،درگی‌لرده " کاظم‌اوغلو " ، " حسین صادق " ، " سیّد حسین " ، " سیّد حسین صادقزاده " ، " موحریر " ایمضالاری ایله ادبی-تنقیدی مقاله‌لر درج ائتدیرمیش، باکی‌نین ایجتیماعی حیاتیندا،مدنی-معاریف جمعیت‌لری‌نین فعالیتینده یاخیندان ایشتیراک ائتمیش،1927-جی ایله کیمی مووقّتی-موحریر کیمی تانینمیشدیر.<ref>Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı.Bakı/2007, s.54</ref> اونون " گله‌جک حیات یوللاریندا " ، " شیرین‌ناز " ، " ایکی حیات آراسیندا " ، " یاتمیش کندین قیش گئجه‌لرینده " ، " گیلان قیزی " و س. حکایه‌لری، " آلتون " ، " یالان " ، " گؤزللیک ندیر؟ " و س. مقاله‌لری اوخوجولارین دیقتینی جلب ائدیر. مؤلیفین موختلیف ایللرده بیر چوخ کیتاب‌لاری نشر ائتدیریلمیشدیر: " آغ والیدئین، یاخود زاواللی مشهدی زامان " (1911)، " قاچاق اوغول، یاخود آتا محبتی " (1915)، " یئنی حیات یوللاریندا " (1928) و س.<ref name=":0" />
== عاییله‌سی ==
[[محمد امین رسولزاده|محمد امین رسولزاده]]<nowiki/>نین عمیسی قیزی اوم‌گلثوم صادقزاده ایله ائولنمیش، اوقتای صادقزاده، توغرول صادقزاده قومرال صادقزاده آدلی اوشاق‌لاری اولوب.
== اتک‌یازی‌لار ==
[[بؤلمه:یازیچیلار]]
[[بؤلمه:آذربایجان ادبیاتی]]
c8ngdcj29a0h6ogttv7fufyos5a5qrb
بئیین کورتکسی
0
607465
1520690
2022-07-29T08:56:53Z
Aydın Sümərinli
34223
صفحه‌‌نی ' بئیین کورتکسی یوخسا سربرال کورتکسی اینگیلیسجه (Cerebral cortex) بئیینین ان اؤنملی یئری دیر اینسان لاردا بئیینین ان گئنیش یئری دیر. بئیین کورتکس موختلیف یئرلری موختلیف ایش لر گؤرور. بئیین کورتکسی بئیینین نازیک و بؤیۆک یئری دیر . بئیینین حافیظه ده ، دیقت د...' ایله ياراتدی
wikitext
text/x-wiki
بئیین کورتکسی یوخسا سربرال کورتکسی اینگیلیسجه (Cerebral cortex) بئیینین ان اؤنملی یئری دیر اینسان لاردا بئیینین ان گئنیش یئری دیر. بئیین کورتکس موختلیف یئرلری موختلیف ایش لر گؤرور.
بئیین کورتکسی بئیینین نازیک و بؤیۆک یئری دیر . بئیینین حافیظه ده ، دیقت ده ، دانیشماق دا ، دۆشۆنمه ده و آییق اولماق دا چوخ اؤنملی رول اویناییر.
== قایناقلار ==
o5s1xeyk0g5uog3lhops9x4iiugqf7b
1520691
1520690
2022-07-29T08:58:41Z
Aydın Sümərinli
34223
wikitext
text/x-wiki
[[فایل:Medial surface of cerebral cortex - gyri.png|بندانگشتی|بئیین]]
[[بئیین]] کورتکسی یوخسا سربرال کورتکسی [[اینگیلیسجه]] (Cerebral cortex) بئیینین ان اؤنملی یئری دیر [[اینسان]] لاردا بئیینین ان گئنیش یئری دیر. بئیین کورتکس موختلیف یئرلری موختلیف ایش لر گؤرور.
بئیین کورتکسی بئیینین نازیک و بؤیۆک یئری دیر . بئیینین حافیظه ده ، دیقت ده ، دانیشماق دا ، دۆشۆنمه ده و آییق اولماق دا چوخ اؤنملی رول اویناییر.
== قایناقلار ==
5f97m7vdrem7jkfb1vko9g3ee3te5ej
ادریس کاروانچی
0
607466
1520696
2022-07-29T10:47:06Z
Ahmad12sed325t
37939
عدم رسیدگی به وضعیت دندانپزشکان
wikitext
text/x-wiki
ادریس کاروانچی متولد سال ۱۹۹۶ در شهرستان تبریز [[دندانپزشک]] و متخصص جراحی فک صورت ، تحصیل کرده در دانشگاه علوم پزشکی ازمیر ترکیه است
اما به دلیل عدم تایید وزارت علوم ایران تا کنون از گرفتن کد نظام پزشکی محروم مانده است .
me3o1yd4mte7o23ikude7hb5c2r6yge
1520697
1520696
2022-07-29T10:49:32Z
Ahmad12sed325t
37939
wikitext
text/x-wiki
[[ادریس کاروانچی]] متولد سال ۱۹۹۶ در شهرستان تبریز [[دندانپزشک]] و متخصص جراحی فک صورت ، تحصیل کرده در دانشگاه علوم پزشکی ازمیر ترکیه است
اما به دلیل عدم تایید وزارت علوم ایران تا کنون از گرفتن کد نظام پزشکی محروم مانده است .
dgxmx0jr2jxg1zbk6jpgtvkgcyvpcgx
آذربایجان دئمکرات حزبی
0
607467
1520698
2022-07-29T11:09:28Z
Aydın Sümərinli
34223
صفحه‌‌نی ' آذربایجان [[دئموکراسی|دئموکرات]] حزبی (Azərbaycan Demokrat Partiyası) آدپ ۲۶ [[نوْوامبر|نووامبر]]<nowiki/>ین ۱۹۹۱ ایلینده تاسیس ائدیلمیش. نخجوان خالق جبهه سینین عوضوو [[سردار جلال اوغلو]] طرفیندن تاسیس ائدیلمیش. == قایناقلار ==' ایله ياراتدی
wikitext
text/x-wiki
آذربایجان [[دئموکراسی|دئموکرات]] حزبی (Azərbaycan Demokrat Partiyası) آدپ
۲۶ [[نوْوامبر|نووامبر]]<nowiki/>ین ۱۹۹۱ ایلینده تاسیس ائدیلمیش. نخجوان خالق جبهه سینین عوضوو [[سردار جلال اوغلو]] طرفیندن تاسیس ائدیلمیش.
== قایناقلار ==
dnicx2yolwpcn326uihts4txjfle1ff